otomatİk meteorolojİk gözlem İstasyonlari · pdf fileomgİ veri kalite kontrol sistem...
TRANSCRIPT
1
OTOMATİK METEOROLOJİK GÖZLEM
İSTASYONLARI (OMGİ) İÇİN
KALİTE KONTROL SİSTEMİ TASARIMI
Yusuf ÇALIK EBİM
Osman ESKİOĞLU EBİM
Savaş KÖKSAL Sinoptik ve Deniz Meteoroloji Şube
Müdürlüğü
Dr. İbrahim SÖNMEZ Uzaktan Algılama Şube Müdürlüğü
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
2
İçerik
OMGİ ölçüm şebekesi
OMGİ ölçüm parametreleri
Literatür araştırması
Tasarlanan Kalite Kontrol Testleri
Eşik değerlerinin elde edilmesi
Örnek uygulama istatistikleri
Öneriler
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
3
Proje Hedefi
OMGİ ölçüm şebekelerinden elde edilen verilerin kalite kontrolünün yapılması
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
4
Proje Adımları
Literatürdeki Kalite Kontrol Sistemlerinin araştırılması
Türkiye şartlarında OMGİ için uygulanabilecek testlerin belirlenmesi
Belirlenen testler için eşik değerlerinin elde edilmesi
Kalite Kontrol Sistemi Programının kodlanması ve düzenli bir şekilde çalışır hale getirilmesi
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
5
‘Ölçüm hatası’ Ölçüm hataları [Alaka ve Levis(1967)]
– Sistematik hatalar
– Rastgele hatalar
Ölçüm hatası – Ölçüm sistemine
– Ölçüm başına
göre tanımlanır
Ölçüm hataları – Alet, rasatçı veya veri taşıma kaynaklı olabilir
– Kaynağı önemsenmeksizin miktarı/hangi ölçüm olduğu önemlidir
– Hatalı ölçümün belirlenmesi, kalite kontrol sisteminin temel
amacıdır
– Sistemin belirli bir miktar ölçüm hatası içermesi doğaldır!
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
6
OMGİ Ölçüm Parametreleri
Periyot Parametre
Dakik
alık
sck1dk
nem1dk
rzgyon1dk
rzghiz1dk
ygs1dk
gunsur1dk
gunsidgl1dk
gunsiddr1dk
gunsiddf1dk
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
7
OMGİ Ölçüm Parametreleri
Periyot Parametre Parametre
10 D
akik
alık
Anlık Sıcaklık 5 cm Toprak Sıcaklığı (anlık)
Maksimum Sıcaklık 10 cm Toprak Sıcaklığı (anlık)
Minimum Sıcaklık 20 cm Toprak Sıcaklığı (anlık)
Toprak Üstü Minimum Sıcaklığı (5 cm) 50 cm Toprak Sıcaklığı (anlık)
Anlık İşba 100 cm Toprak Sıcaklığı (anlık)
Anlık Nem 20 cm Toprak Nemi (anlık)
Anlık Buhar Basıncı Toplam Güneşlenme Süresi
Anlık Basınç Toplam Global Güneşlenme Şiddeti
Toplam Yağış Toplam Direk Güneşlenme Şiddeti
Vektörel Rüzgar Yönü Toplam Difizyon Güneşlenme Şiddeti
Ortalama Rüzgar Hızı 1 m deki Açık Siper Sıcaklığı (anlık)
Maksimum Rüzgarın Yönü 2 m deki Açık Siper Sıcaklığı (anlık)
Maksimum Rüzgar Hızı 1 m deki Açık Siper Nem (anlık)
Maksimum Rüzgarın Saati 2 m deki Açık Siper Nem (anlık)
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
8
OMGİ Ölçüm Parametreleri
Periyot Parametre Parametre
Gü
nlü
k
Ortalama Sıcaklık Günlük Toplam Yağış
Maksimum Sıcaklık 6 saatlik Yağış Toplamı
Minimum Sıcaklık Maksimum Rüzgarın Saati
Toprak Üstü Minimum Sıcaklığı(5 cm) Ortalama 5 cm Toprak Sıcakllığı
Ortalama İşba Ortalama 10 cm Toprak Sıcakllığı
Ortalama Nem Ortalama 20 cm Toprak Sıcakllığı
Ortalama Buhar Basıncı Ortalama 50 cm Toprak Sıcakllığı
Ortalama Basınç Ortalama 100 cm Toprak Sıcakllığı
Vektörel Rüzgar Yönü Ortalama 20 cm Toprak Nemi
Ortalama Rüzgar Hızı Ortalama günlük buharlaşma
Maksimum Rüzgar Yönü
Maksimum Rüzgar Hızı
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
9
OMGİ Ölçüm Şebekesi
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
10
Literatür Araştırması
Wolfson ve diğerleri(1978): – Anlık sinoptik rasat kalite kontrolu. Mantıksal ve Aralık testleri uygulandı.
Wade(1987): – Basınç, sıcaklık, RH ve rüzgar verilerinin kalite kontrolünü Barnes tekniğini
yardımıyla tanımladı.
Meek ve Hatfield(1994): – Bir tek istasyon için, Limit, Değişim ve Varyans testi uyguladı.
Gandin(1998): – Sabit basınç yüzeyleri yükseklik ve sıcaklık için kalite kontrol testleri önerdi.
Vejen ve diğerleri (2002): – İskandinav ülkeleri için kalite kontrol raporu. Aralık, Tutarlılık ve Alansal
testler tanımlandı.
Shafer ve diğerleri (1999): – Oklahoma Mesonet için, Aralık, Basamak, Benzer Alet, Israrlılık ve Alansal
testleri tanımladı.
Sönmez ve diğerleri (2005): – Batı Texas Mesonet için, Aralık, Basamak, Benzer Alet, Israrlılık ve Alansal
testleri tanımladı.
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
11
Uygulanması planlanan Testler
1. Mantık Testi : Gözlemlerin kendi içlerinde veya ilgili gözlemlerle
tutarlılıklarını kontrol eder.
2. Aralık Testi : Gözlemlerin makul sınırlar içinde olup olmadığını test eder.
3. Basamak Testi : Birbirini takip eden iki gözlem arasındaki farkın makul olup
olmadığını kontrol eder.
4. Israrlılık Testi : Belli değerlerde takılı kalan ölçüm aletini tespit eder.
5. Benzer Alet Testi : Benzer parametre gözlemlerini kıyaslamak için kullanılır.
6. Alansal Test : Ölçümü civar istasyonlara göre kıyaslar
Uygulamalar : Shafer ve diğerleri(1999), Sönmez ve Doggett(2003), Schroeder
ve diğerleri(2005), Sönmez ve diğerleri(2005)
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
12
Verilerin Bayraklanması
Bayraklama
Kodu
Tanım Açıklama
‘N’ Çalıştırılmadı Test henüz çalıştırılmadı
‘I’ İyi Ölçüm testi geçti
‘S’ Şüpheli Ölçüm hakkında şüphe var
‘K’ Kötü Ölçüm hatalı
‘Y’ Uygulanamadı Test uygulanamadı
Kalite kontrol sistem tasarımında;
Orijinal ölçüm değerleri değiştirilmeksizin ,
Ölçümün sıhhat derecesini belirten bayraklamalar planlanmıştır
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
13
Ölçümün kendi içinde VEYA ilgili parametreler
ile tutarlılığı kontrol ediliyor
Kriterlerin tanımlanması:
• Literatür • Bilirkişi
1. MANTIK TESTİ
Ölçümlerin bayraklanması:
EĞER Ölçüm Kontrol Şartını sağlıyor İSE Ölçüm :’İyi’
EĞER Ölçüm Çapraz Kontrol Şartını sağlamıyor İSE Ölçümler :Kötü’
Kalite Kontrol Testleri
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
14
1. Mantık Testi Uygulması
Parametre Test Kriteri Çapraz Mantık
Kontrolü
rzgyon1dk rzgyon1dk=0 İSE rzghiz1dk=0 X
ygs1dk ygs1dk :çift sayı
gunsur1dk gunsur1dk=0 (gece saatleri için)
sck10dk
sck10dk <= sckmax10dk
sck10dk >= sckmin10dk
sck10dk >=işba10dk
X
rzgyon10dkort rzgyon10dkort=0 İSE rzghiz10dk=0 X
rzghiz10dkort rzghiz10ort <=rzghiz10dkmax X
rzgyon10dkmax rzgyon10dkmax =0 İSE
rzghiz10dkmax=0 X
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
15
Ölçümlerin klimatolojik sınırlar içerisinde olup
olmadığını kontrol eder
Sınır değerlerin elde edilmesi: • Klimatolojik gözlemler
2. ARALIK TESTİ
Kalite Kontrol Testleri
|-------------------------------------*-------------------------|
Alt Limit Ölçüm Üst Limit
Genel Temayül:
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
16
2. Aralık Testi Uygulaması
|----------------------|---------------*---------------|----------------------|
Alt Limit-Delta Alt Limit Ölçüm Üst Limit Üst Limit+Delta
Alt-Üst Limitlerin
belirlenmesi :
Ebim veri tabanındaki
Klima ve OMGİ
ölçümleri
‘Analiz’ ara yüz
programı
Her bir istasyon için
aylık elde edilmiştir.
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
17
2. Aralık Testi Uygulaması
|----------------------|---------------*---------------|----------------------|
Alt Limit-Delta Alt Limit Ölçüm Üst Limit Üst Limit+Delta
İstasyon Ay
Alt
Limit
(oC)
Üst
Limit
(oC)
17290 1 -40 231
17290 2 -45 240
17290 3 -18 280
17290 4 28 313
17290 5 74 400
17290 6 126 413
17290 7 175 442
17290 8 166 450
17290 9 108 400
17290 10 51 389
17290 11 -16 310
17290 12 -28 231
İstasyon Ay
Alt
Limit
(oC)
Üst
Limit
(oC)
17130 1 -249 166
17130 2 -242 204
17130 3 -192 266
17130 4 -72 316
17130 5 -16 344
17130 6 38 370
17130 7 45 408
17130 8 55 400
17130 9 -15 357
17130 10 -98 333
17130 11 -175 247
17130 12 -203 204
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
18
2. Aralık Testi Uygulaması
Periyot Parametre -Delta +Delta Mutlak Min Mutlak Max
Dakik
alık
sck1dk -35 35 -600 600
nem1dk -10 10 1 100
rzgyon1dk 0 0 0 360
rzghiz1dk 0 40 0 600
ygs1dk 0 10 0 120
gunsur1dk 0 0 0 1
gunsiddr1dk 0 2000 0 15000
|----------------------|---------------*---------------|----------------------|
Alt Limit-Delta Alt Limit Ölçüm Üst Limit Üst Limit+Delta
Delta ve Mutlak min-max tayini:
Klimatoloji ve bilirkişi
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
19
|----------------------|---------------*---------------|----------------------|
Alt Limit-Delta Alt Limit Ölçüm Üst Limit Üst Limit+Delta
2. Aralık Testi Uygulaması
Kontrol Bayraklama
EĞER ÜsttkAlt LimitGözlemLimit , İSE Ölçüm : ‘İyi’
EĞER DeltaLimitGözlemLimitÜsttkÜst
, VEYA
AlttkAlt LimitGözlemDeltaLimit , İSE Ölçüm : ‘Şüpheli’
EĞER DeltaLimitGözlemÜsttk , VEYA
DeltaLimitGözlem Alttk , İSE Ölçüm : ‘Kötü’
Ölçümlerin bayraklanması:
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
20
Birbirini takip eden iki gözlem arasındaki farkın makul sınırlar içinde olup olmadığını kontrol eder.
Maksimum basamak miktarının elde edilmesi: • Bilirkişi tecrübesi
• Ölçümlerin istatistiksel incelenmesi
3. BASAMAK TESTİ
Kalite Kontrol Testleri
DeltaFarkGözlemGözlem tktk max1,,
Genel Temayül:
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
21
3. Basamak Testi Uygulaması
Farkmax değerlerinin belirlenmesi:
k parametresi, m istasyonu & p ayı için;
m istasyonu için p ayına ait tüm ölçümleri dikkate al
Aralık testine göre tüm ‘Kötü’ ölçümlerin ayıkla
Geriye kalan ölçümlerin ardışık mutlak farkları hesapla
Elde edilen matrisin histoğramı(sınıf aralığı ve frekanslarını) hesapla
Sınıf aralığının fonksiyonu olarak kümülatif histoğram parametrelerini
elde et
Kümülatif frekans değerinin %99 olduğu sınıf aralık değerini eşik
değeri olarak ata
İşlemi her bir istasyon ve ay için tekrarla
DeltaFarkGözlemGözlem tktk max1,,
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
22
3. Basamak Testi Uygulaması
Parametre: sıcaklık1dk
İstasyon Ay Farkmax(oC) Delta(oC)
17023 1 15 2
17023 2 15 2
17023 3 17 2
17023 4 17 2
17023 5 16 2
17023 6 13 2
17023 7 15 2
17023 8 14 2
17023 9 14 2
17023 10 14 2
17023 11 17 2
17023 12 17 2
DeltaFarkGözlemGözlem tktk max1,,
İstasyon Ay Farkmax(%) Delta(%)
17020 1 12 5
17020 2 11 5
17020 3 13 5
17020 4 13 5
17020 5 14 5
17020 6 13 5
17020 7 12 5
17020 8 12 5
17020 9 13 5
17020 10 12 5
17020 11 14 5
17020 12 13 5
Parametre: nem1dk
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
23
3. Basamak Testi Uygulaması
Ölçümlerin bayraklanması:
Kontrol Bayraklama
EĞER DeltaFarkGözlemGözlem tktk max1,, İSE tkGözlem , ve
1, tkGözlem : ‘Kötü’
EĞER max1,, FarkGözlemGözlem tktk İSE tkGözlem , ve
1, tkGözlem : ‘Şüpheli’
EĞER max1,, FarkGözlemGözlem tktk İSE tkGözlem , ve
1, tkGözlem : ‘İyi’
DeltaFarkGözlemGözlem tktk max1,,
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
24
Arızalı ve/veya takılı kalan ölçüm aletini tespit için
kullanılır
Gözlemi ∆ pencere aralığındaki ölçümler olmak üzere
4. ISRARLILIK TESTİ
Kalite Kontrol Testleri
0}max{}min{ ii GözlemGözlem sağlayan ∆max
Genel Temayül:
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
25
4. Israrlılık Testi Uygulaması
∆max değerlerinin belirlenmesi:
k parametresi, m istasyonu & p ayı için;
m istasyonu için p ayına ait tüm ölçümleri dikkate al
Aralık Testine ve Basamak Testine göre tüm ‘Kötü’ ölçümleri ayıkla
Geriye kalan ölçümlerden ardışık olan ve tekrarlanan ölçüm
sayısını bul
Elde edilen matrisin histoğramı(sınıf aralığı ve frekanslarını)
hesapla
Sınıf aralığının fonksiyonu olarak kümülatif histoğram
parametrelerini elde et
Kümülatif frekans değerinin %99 olduğu sınıf aralık değerini eşik
değeri olarak ata
İşlemi her bir istasyon ve ay için tekrarla
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
26
4. Israrlılık Testi Uygulaması
AYLAR
Parametre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
sck1dk 300 300 300 300 300 180 180 180 300 300 300 300
nem1dk 1440 1440 1440 1440 1440 1440 1440 1440 1440 1440 1440 1440
rzgyon1dk 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120 120
rzghiz1dk 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30
ygs1dk 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30
gunsidgl1dk 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20
gunsiddr1dk 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30
sck10dk 30 30 30 30 30 18 18 18 30 30 30 30
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
27
4. Israrlılık Testi Uygulaması
Ölçümlerin bayraklanması:
Gözlemi ∆max pencere aralığıdaki veriler olmak üzere;
Kontrol Bayraklama
EĞER 0}max{}min{ ii GözlemGözlem İSE (i=1,N) iGözlem : ‘Kötü’ (i=1,N)
EĞER 0}max{}min{ ii GözlemGözlem İSE (i=1,N) iGözlem : ‘İyi’ (i=1,N)
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
28
Benzer parametre VEYA farklı seviyelerdeki aynı
parametre ölçümleri kıyaslamak için kullanılır.
u ve v parametre & t zaman değişkenini göstermek üzere,
Genel Temayül:
5. BENZER ALET TESTİ
Kalite Kontrol Testleri
max,, FarkGözlemGözlem tvtu
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
29
max,, FarkGözlemGözlem tvtu
5. Benzer Alet Testi Uygulaması
Benzer Alet testi uygulanan parametre çiftleri:
1) Hava Sıcaklığı – 1 m. Açık Siper Sıcaklığı
2) Hava Sıcaklığı – 2 m. Açık siper Sıcaklığı
3) 1 m. Açık Siper Sıcaklığı – 2 m. Açık Siper Sıcaklığı
4) Hava Nemi – 1 m. Açık Siper Nemi
5) Hava Nemi – 2 m. Açık siper Nemi
6) 1 m. Açık Siper Nemi – 2m. Açık Siper Nemi
7) 5 cm Toprak Sıcaklığı – 10 cm Toprak Sıcaklığı
8) 10 cm Toprak Sıcaklığı – 20 cm Toprak Sıcaklığı
9) 20 cm Toprak Sıcaklığı – 50 cm Toprak Sıcaklığı
10) 50 cm Toprak Sıcaklığı – 100 cm Toprak Sıcaklığı
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
30
max,, FarkGözlemGözlem tvtu
5. Benzer Alet Testi Uygulaması
Farkmax değerlerinin belirlenmesi:
u & v parametre çifti, m istasyon & p ayı için;
m istasyonu için p ayına ait tüm ölçümleri dikkate al
Aralık ve Basamak Testlerine göre tüm ‘Kötü’ ölçümleri ayıkla
Geriye kalan ölçümler için aynı t anına ait mutlak farkları hesapla
Elde edilen matrisin histoğramı(sınıf aralığı ve frekanslarını) hesapla
Sınıf aralığının fonksiyonu olarak kümülatif histoğram parametrelerini
elde et
Kümülatif frekans değerinin %99 olduğu sınıf aralık değerini eşik
değeri olarak ata
İşlemi her bir istasyon ve ay için tekrarla
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
31
max,, FarkGözlemGözlem tvtu
5. Benzer Alet Testi Uygulaması
AYLAR
Parametre çifti 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
sck10dk & acsp1msck10dk 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80
sck10dk & acsp2msck10dk 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50
acsp1msck10dk & acsp2msck10dk 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30
nem10dk & acsp1mnem10dk 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40
nem10dk & acsp2mnem10dk 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30
acsp1mnem10dk & acsp1mnem10dk 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40
tpsck5cm10dk & tpsck10cm10dk 120 120 120 200 200 200 200 200 200 120 120 120
tpsck10cm10dk & tpsck20cm10dk 75 75 75 125 125 125 125 125 125 75 75 75
tpsck20cm10dk & tpsck50cm10dk 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100
tpsck50cm10dk & tpsck100cm10dk 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
32
max,, FarkGözlemGözlem tvtu
5. Benzer Alet Testi Uygulaması
Kontrol Bayraklama
EĞER max,, FarkGözlemGözlem tvtu İSE tuÖlçüm , ve
tvÖlçüm , : ‘Kötü’
EĞER max,, FarkGözlemGözlem tvtu İSE tuÖlçüm , ve
tvÖlçüm , : ‘İyi’
Ölçümlerin bayraklanması:
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
33
Ölçümü civar istasyonlara göre kıyaslar
Sıcaklık ve basınç parametreleri için uygulanmıştır
Her bir istasyon için aynı mikro klima içinde olacak
şekilde 3’er komşu tayin edilmiştir
Komşu listesi her parametre için ayrı yapıldı
Merkez istasyon ölçümü komşu 3 istasyon ölçümü ile
kıyaslanmıştır
6. ALANSAL (UZAYSAL) TEST
Kalite Kontrol Testleri
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
34
6. Alansal Test Uygulaması
Komşu istasyon
seçiminde kullanılan
Ebim arayüz programı
Farkmin ve Farkmax
değerleri önceden
tanımlandığı şekilde
elde edilmiştir
Farkmin ve Farkmax
değerleri her bir
istasyon ve ay için
hesaplanmıştır.
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
35
6. Alansal Test Uygulaması
İST Ay Komşu1 Fark1mi
n
Fark1ma
x
Komşu2 Fark2mi
n
Fark2ma
x
Komşu3 Fark3mi
n
Fark3ma
x
17022 1 17611 132 189 17613 41 104 17023 121 179
17022 2 17611 131 188 17613 39 102 17023 119 176
17022 3 17611 127 187 17613 33 102 17023 114 175
17022 4 17611 125 184 17613 30 96 17023 113 171
17022 5 17611 124 180 17613 30 95 17023 112 170
17022 6 17611 119 174 17613 26 89 17023 109 162
17022 7 17611 119 178 17613 29 94 17023 110 167
17022 8 17611 120 176 17613 26 91 17023 109 166
17022 9 17611 122 181 17613 28 96 17023 111 168
17022 10 17611 128 181 17613 37 100 17023 116 172
17022 11 17611 129 186 17613 39 101 17023 118 176
17022 12 17611 131 190 17613 41 106 17023 119 179
17022 istasyonu için komşu ve basınç Farkmax değerleri:
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
36
6. Alansal Test Uygulaması
Ölçümlerin bayraklanması: u parametre değişkenini, t ölçüm anını ve x,y ve z merkez
istasyon civarında bulunan komşu istasyonları göstermek üzere;
Komşu sayısı 3 ise;
Kontrol Bayraklama
EĞER max,,,min 11 FarkGözlemGözlemFark xtutu VEYA
max,,,min 22 FarkGözlemGözlemFark ytutu VEYA
max,,,min 33 FarkGözlemGözlemFark ztutu İSE
tuÖlçüm , :‘İyi’
EĞER max,,,min 11 FarkGözlemGözlemFark xtutu VEYA
max,,,min 22 FarkGözlemGözlemFark ytutu VEYA
max,,,min 33 FarkGözlemGözlemFark ztutu DEĞİL İSE
tuÖlçüm , :‘Kötü’
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
37
6. Alansal Test Uygulaması
Ölçümlerin bayraklanması: u parametre değişkenini, t ölçüm anını ve x,y ve z merkez
istasyon civarında bulunan komşu istasyonları göstermek üzere;
Komşu sayısı 2 ise;
Kontrol Bayraklama
EĞER max,,,min 11 FarkGözlemGözlemFark xtutu VEYA
max,,,min 22 FarkGözlemGözlemFark ytutu İSE tuÖlçüm , :‘İyi’
EĞER max,,,min 11 FarkGözlemGözlemFark xtutu VEYA
max,,,min 22 FarkGözlemGözlemFark ytutu DEĞİL İSE tuÖlçüm , :‘Kötü’
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
38
6. Alansal Test Uygulaması
Ölçümlerin bayraklanması: u parametre değişkenini, t ölçüm anını ve x,y ve z merkez
istasyon civarında bulunan komşu istasyonları göstermek üzere;
Komşu sayısı 1 ise;
Kontrol Bayraklama
EĞER max,,,min 11 FarkGözlemGözlemFark xtutu İSE tuGözlem , :‘İyi’
EĞER max,,,min 11 FarkGözlemGözlemFark xtutu DEĞİL İSE
tuGözlem , :‘Test
Uygulanamadı’
Kontrol Bayraklama
EĞER Komşu sayısı :0 İSE tuGözlem , :‘Test Uygulanamadı’
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
39
Örnek Uygulama İstatistikleri
İstatistiksel Sonuçlar:
Periyot : 2008/01/01-2008/01/31
Parametre bazında bayraklanma istatistikleri
Sorgulama zaman istatistikleri
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
40
Örnek Uygulama İstatistikleri
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
41
Örnek Uygulama İstatistikleri
istno zaman sck sckmax sckmin
17026 200801020700 72 71 69
17026 200801020710 74 73 72
17026 200801020930 84 83 81
17026 200801021000 82 81 78
17047 200801010300 24 23 22
17047 200801010340 23 22 22
17047 200801010650 33 32 30
17047 200801010700 38 37 33
17047 200801010830 45 44 44
istno Zaman sck min max
17110 200801021140 240 -95 180
17110 200801021150 352 -95 180
17110 200801021240 599 -95 180
17110 200801021310 590 -95 180
17110 200801021330 478 -95 180
17110 200801021340 456 -95 180
17110 200801021350 559 -95 180
17110 200801021410 600 -95 180
17110 200801021420 459 -95 180
Mantık Testi Aralık Testi
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
42
Öneriler-1 / Çalışma Grubu Kurulması
Gelinen Nokta:
Testler için eşik değerleri tayin edildi (bazı
parametre/istasyonlar için kısıtlı miktarda veri kullanıldı!)
Kalite kontrol sistemi operasyonel olarak çalıştırılmakta
Ölçümler kriterlere göre bayraklanmakta
Kurulacak olan çalışma grubunun iş tanımı:
Şüpheli ve kötü bayraklanan ölçümlerin kontrolü
Bu ölçümlerin yeni eşik değeri mi yoksa hatalı kayıt mı
olduğunun değerlendirilmesi
Testlerdeki muhtemel iyileştirmelerin tespit edilmesi
Yeni testlerin önerilmesi
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
43
Öneriler-2 / Komisyon kurulması
Komisyonun iş tanımı:
OMGİ ölçümlerinin sunumu(satışı) TUMAS ile
yapılmakta (kurum dışına dahil).
Kurulacak olan komisyon;
TUMAS sunumu için, ölçümlere ait bayraklama
bilgisinin hangi hassasiyet derecesinde
kullanılacağı kararlaştırılmalıdır.
Geçmişe yönelik veri sunum politikası
belirlenmelidir.
Her bir gözlem için 1X6
boyutlu bayrak matrisi M A B I B A
□□□□□□
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
44
0 50 100 150 200 250 300 350 4000
500
1000
1500
2000
2500
3000
Julian Day
Occurr
ence F
requency
J. Day : 337,338,339
J. Day : 357, 358
J. Day : 30, 31
Günlere göre histogram WS2m & WS10m Saçılma
diagramı
Öneriler-3 / Araştırma Sönmez et al.(2005)
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
45
Dec 3 Dec 4 Dec 5 Dec 60
50
100
Rela
tive H
um
idity (
%)
Dec 3 Dec 4 Dec 5 Dec 6-4
-2
0
2
4
WS
2m
-WS
10m
(m
/s)
Dec 3 Dec 4 Dec 5 Dec 6-10
0
10
20
Tem
pera
ture
(O
C) Temp at 1.5m
Temp at 9m
İstasyon: FLOY 2 Aralik, 19:20 – 6 Aralık, 18:20, 2002
Dec 3 Dec 4 Dec 5 Dec 60
2
4
6
8
WS
at
2m
(m
/s)
Dec 3 Dec 4 Dec 5 Dec 60
2
4
6
8
10
WS
at
10m
(m
/s)
Öneriler-3 / Araştırma Sönmez et al.(2005)
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
46
Sonuçlar/Özet
Ölçüm, DMİ’nin asli görevidir
Ölçüm hatası doğaldır!
Ölçüm bir milli servettir!
Servetlerin bakımı ve muhafazası önemlidir!
Ölçümlerin sıhhat derecelerinin tayini elzemdir!
OMGİ ölçümleri için kalite kontrol testleri
tanımlanmıştır
Kalite kontrol sistemi operasyonel olarak çalışır
durumdadır
Testlerin sürekli ve özenle izlenmesi ve gerekli
tedbirlerin alınması gerekmektedir.
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
47
Teşekkür
Komisyon üyeleri, bu çalışmanın çeşitli aşamalarında
yardımlarını esirgemeyen;
Rasat Kontrol Şube Müdürlüğü
Hidrometeoroloji Şube Müdürlüğü,
Araştırma Şube Müdürlüğü
Ebim Şube Müdürlüğü
Elektronik Gözlem Şube Müdürlüğü
çalışanlarına teşekkürü bir borç bilir. Ayrıca komisyon;
Soner Karataş
Selami Yıldırım’a
teşekkürlerini sunar.
OMGİ Veri Kalite Kontrol Sistem Tasarımı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ANKARA
48
Soru ve Öneriler