Лекц 12

Îëîí óëñûí ìàðêåòèíã

Áàéãóóëëàãóóä îëîí óëñûí õóäàëäàà,

ìàðêåòèíã ýðõëýõýä 2 õ¿чèí ç¿éëò¿ëõýö áîëäîã.1.Äîòîîä çàõ çýýë äýýðõè

êîíüþêòóðûí ººðчëºëò áîëîí ìàðêåòèíãèéí áîëîìæ ìóóäàõ

2.Òóõàéí ï¿¿ñèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã áîðëóóëàõ áîëîìæ áóñàä îðíóóäàä íýìýãäñýí òîõèîëäîëä.

ÎÓ-ûí ìàðêåòèíã ñóäëàõààð òºëºâëºæ áóé ï¿¿ñ äàðààõ ¿íäñýí 6 øèéäâýðèéã ãàðãàõ øààðäëàãàòàé

1. ÎÓ-ûí ìàðêåòèíãèéí îðчèíã ñóäëàõ2. Ãàäààä çàõ çýýëä ãàðàõ íü çîõèìæòîé ýñýõ

òóõàé øèéäâýð3. ßìàð çàõ çýýëä ãàðàõ òóõàé øèéäâýð4. ßìàð àðãààð çàõ çýýëä ãàðàõ òóõàé

øèéäâýð5. Ìàðêåòèíãèéí èæ á¿ðäëèéí á¿òöèéí

øèéäâýð6. Ìàðêåòèíãèéí àëáàíû òóõàé øèéäâýð

1.ÎÓ-ûí ìàðêåòèíãèéí îðчèíã ñóäëàõÏ¿¿ñ ººðèéí á¿òýýãäýõ¿¿íýýãàäààäàä íèéë¿¿ëýõèéí ºìíº ÎÓ-ûíìàðêåòèíãèéí îðчíû îíöëîãèéãíàðèéí ìýäýõ øààðäëàãàòàé. Ï¿¿ñ¿¿ä íü ÎÓ-ûí õóäàëäààíûñèñòåìèéí õÿçãààðëàëò,

áîëîìæèéãìýäýõ õýðýãòýé.

•Õàìãèéí èõ äýëãýðñýí õÿçãààðëàëò íü ãààëèéí òàðèô áºãººä ýíý íü ãàäààäûí Çà òóñ îðîíä îðóóëàõ çàðèì áàðààíä íîîãäóóëäàã òàòâàð þì.

• Ò¿¿íýýñ ãàäíà òîäîðõîé íýð òºðëийн áàðààã ãààëèàð àâч îðîõ òîî õýìæýýíèé õÿçãààð áóþó êâîò ãýæ áàéíà.

¯¿íèé çîðèëãî íü: Ãàäààä âàëüþòûã õàäãàëàõ, îðîí нутгийн үйлдвэр, хүн амын ажил эрхлэлтийг хамгаалах явдал юм.

• Энэ хязгаарлалтын дээд хэмжээ нь зарим нэг төрлийн гадаадаас оруулахыг бүр мөсөн хориглосон буюу эмбаргогоор тодорхойлогдоно. Худалдааны үйл ажиллагаанд мөн валютын хяналт таатай биш нөлөө үзүүлж болно. Өөрөөр хэлбэл түүний тусламжтайгаар гадаад валютын бэлэн байгаа хэмжээ, түүнийг бусад валютаар солих өртөгийг зохицуулна.

Олон улсын маркетинг хэрэгжүүлэхэд тухайн орны эдийн засаг, улс төр, эрх зүй, соёлын орчиноос хамаардаг.

• Эдийн засгийн орчин: Гадаад зах зээлд гарахаар төлөвлөж байгаа ОУ маркетингийн эрхлэгч нь сонирхож байгаа орон бүрийнхээ ЭЗ-г судлах шаардлагатай.

• Гадаад зах зээлийн анхаарлыг татахад 2гол шинж чанар гол ач холбогдолтой байдаг.

1.Аж ахуйн бүтэц: Улс орны аж ахуйн бүтэц нь бараа үйлчилгээний хэрэгцээ, орлогын болон ажил эрхлэлтийн түвшин гэх мэтийг тодорхойлдог. Бүтцийн 4төрөл байдаг.

a.Натурал аж ахуйн хэв маягийн эдийн засагтай орнуудын хүн амын ихэнхи нь энгийн ХАА үйлдвэрлэл эрхэлдэг.

Б.Түүхий эд гадаадад гаргагч орнууд үүнд хөдөлмөрийн төрлийн байгалийн баялагаар баян орнууд ордог. (Чили,Зайр, Саудын Араб г.м)

Эдгээр орнууд олборлох машны тоног төхөөрөмж ачих, буулгах төхөөрөмж, ачааны авто машин нийлүүлэхэд хамгийн тохиромжтой зах зээл болдог.

В. Хөгжиж буй аж үйлдвэрийн орнууд:

Эдгээр орнуудад нийт бүтээгдэхүүний 10-20%-ийг боловсруулах үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн эрхэлдэг орнууд ордог.

Г. Аж үйлдвэрийн хөгжингүй орнууд: Эдгээр нь (АНУ, Баруун Европын орнууд) аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнийг гадаадад гаргадаг ба аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнээр өөр хоорондоо худалдаа хийх бөгөөд бусад төрлийн АА-тай орнуудад түүхий эд, хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүнээр солихоор АҮ бүтээгдэхүүнээ гаргадаг

2. Улс орны орлого хувиарлалтын шинж чанар нь ЭЗ-н 2дох үзүүлэлт болдог. Орлого хувиарлалтад тухайн орны бүтцийн онцлогоос гадна улс төрийн системийн онцлог нөлөөлнө.

Орлого хувиарлах шинж чанараар нь улс орнуудыг 5н төрөлд ангилдаг. 1. Өрхийн орлогын түвшин маш доогуур орнууд2. Өрхийн орлогын түвшин ихэвчилэн доогуур байдаг орнууд3. Өрхийн орлогын түвшин нь маш бага, маш өндөр орнууд4. Өрхийн орлогын түвшин нь бага, дунд, өндөр орнууд5. Өрхийн орлогын түвшин ихэвчилэн дунд зэргийн түвшинд байдаг орнууд

Улс төр эрх зүйн орчин: Улс орнууд өөрсдийн улс төр, эрх зүйн орчиноороо эрс ялгаатай. Аль нэг оронтой ажил хэргийн харилцаа тогтоохын тулд хамгийн наад зах нь 4хүчин зүйлийг авч үзэх хэрэгтэй. 1. Гадаадаас бараа худалдан авах харилцаа2. Улс төрийн тогтвортой байдал3.Валютын хязгаарлалт4. Улсын зохион байгуулалт

Соёлын орчин: Улс бүр өөрийн заншил, өөрийн дүрэм, өөрийн цээрлэдэг зүйлтэй. Иймээс соёлын орчинг мэдэхгүйгээр тухайн пүүс амжилт олох боломж муутай. Иймд хэлэлцээр хийхийн тулд эдгээр онцлогын талаар зөвлөгөө авсан байх шаардлагатай.

2. Гадаад зах зээлд гаргах нь зохимжтой эсэх тухай шийдвэр. ОУ-н маркетингийн үйл ажиллагаанд пүүсийг 2замаар татан оруулна. Үүнд: 1. Хэн нэгэн гадаад худалдаа хийх ажлыг зохион байгуулах хүсэлт гаргаж түүнд хандана. 2. Эсвэл пүүс өөрөө хил гарах тухай бодож эхлэнэ.3. Худалдагч, экспорт хүлээн авагч орны ЭЗ, эрх зүй, газар зүйн орчиныг сайтар судлах хэрэгтэй

3. Ямар зах зээлд гарах тухай шийдвэрПүүс ямар зах зээлд гарах вэ гэдэгээ шийдэхийн тулд гадаад орны хэд хэдэн шалгуураар үнэлж сонгоно. Үүнд:1. Зах зээлийн багтаамж2. Зах зээлийн өсөлтийн динамик3. Ажиллагааны зардал 4. Өрсөлдөөний давуу тал 5. Аз турших аюул тохиолдож болох түвшин

4. Ямар аргаар зах зээлд гарах тухай шийдвэрТухайн пүүс нь аль нэг орны зах зээлд гарахаар шийдмэгц хамгийн оновчтой арга сонгох хэрэгтэй.1. Бараа гаргах буюу экспортлох2. Хамтарсан үйлдвэрлэл эхлэх3. Гадаадад шууд хөрөнгө оруулах аргууд байж болно.

Бараа гаргах буюу экспортлох арга нь шууд экспорт, шууд бус экспортын замаар хэрэгжиж болно. Өөрийн экспортын үйл ажиллагаагаа дөнгөж эхэлж байгаа пүүсүүд шууд бус экспортын аргыг ихэвчлэн ашигладаг.1. Энэ нь бага хөрөнгө оруулалт шаарддаг.2. Тэр нь аз турших явдалтай бага холбоотой.

Хамтын үйл ажиллагаа эрхлэх үйл ажиллагаа нь гадаад зах зээлд гарах бас нэгэн чиглэл бөгөөд үйлдвэрлэлийн маркетингийн хүчин чадал бий болох зорилгоор түнш орныхоо худалдааны байгууллагуудтай хүчээ нэгтгэх явдал юм.

Шууд хөрөнгө оруулахГадаад ЗЗ-н үйл ажиллагаанд хамгийн бүрэн хэлбэрээр оролцох арга нь гадаад оронд өөрийн үйлдвэрийн газрыг байгуулахаар хөрөнгө оруулах явдал юм. Үүнд: 1. Пүүс хямд ажиллах хүч, түүхий эд, ашиглаж гадаадын ЗГ-с түүнд олгосон хөнгөлөлт, тээврийн зардалыг бууруулсан зэргээс хөрөнгө мөнгө хэмнэх боломжтой. 2. Түнш орондоо ажлын байр бий болгосноор пүүс өөртөө таатай нөхцөлийг бүрдүүлнэ.

3. Өөрийн бараа үйлчилгээг тухайн нутгийн маркетингийн орчин зохицуулах боломж ихтэй.4. Пүүс өөрийн хөрөнгө оруулалтад бүрэн хэмжээгээр хяналт тавьж болох боломжтой.

5. Маркетингийн иж бүрдлийн бүтцийн тухай шийдвэрПүүс нь нэг буюу хэд хэдэн гадаад орны ЗЗ дээр гарахдаа өөрийн маркетингийн иж бүрдлийг ОУ-н орон нутгийн нөхцөлд зохицуулах уу? Хэрэв зохицуулбал ямар хэмжээгээр зохицуулах тухай шийдвэрлэх ёстой.

Үүнийг шийдэхдээ: 1. Пүүс маркетингий нэг маягийн цогцолборыг ашиглаж болно. 2. Пүүс ЗЗ-н хэсэг бүрт зохицуулан маркетингий иж бүрдлээ өөрчилж болно. А. Бараа Б. Үнэ В. Хувиарлалт Г. Урамшуулал

6. Маркетингийн албаны бүтцийн тухай шийдвэр: Пүүс ОУ-н маркетингийн оновчтой бүтцийг тогтооно. Үүнд: 1. Экспортын тасаг 2. ОУ-н салбар 3. Олон үндэстэний пүүс

Хэрэв гадаад нийлүүлэлт нэмэгдээд байвал пүүс өөртөө экспортын хэлтэс байгуулах бөгөөд тэр нь нийлүүлэлтийн албаны менежер, зарим туслагчдаас бүрдэнэ. Пүүс хамтарсан үйлдвэр эзэмших буюу шууд гадаадад хөрөнгө оруулах, болбол ганц экспортын шаардлага хангаж чадахгүй болдог.

Иймээс пүүс нэг оронд бараагаа гаргаж нөгөөд нь бараа гаргах зөвшөөрөл олгож 3 дахь оронд хамтын үйлдвэр эзэмшиж, 4дөхь оронд өөрийн салбар пүүс байгуулж болно. Энэ үйл ажиллагаа нь хяналт тавих зорилгоор пүүс ОУ-н салбар байгуулж ОУ-н салбарыг ихэвчилэн өөрийн төлөөлөгчөөр толгойлуулах бөгөөд тэр нь уг салбарын зорилго, төсөв зэргийг тодорхойлж хэрэгжүүлэх, үйл ажиллагааг дэлхийн ЗЗ дээр өргөжүүлэн дэлгэрүүлэх үүрэгтэй.

Анхаарал тавьсанд баярлаллаа

Бизнесийн бус хүрээн дэх

маркетинг

Үйлчилгээ=үйлдэл+ашиг хожоо +сэтгэл ханамжҮйлчилгээний хүрээ салбар маш олон янз.Үйлчилгээний хүрээнд шүүх эмнэлэг зээлийн кассууд, цэргийн алба, сэргийлэх, галын аюулаас хамгаалах газар, шуудан, музей, сургууль худалдааны бус хувийн секторууд хамаарна.

Үйлчилгээ нь маш олон төрлийн үйл ажиллагааг хамаардаг. Үүнийг дараах хэлбэрээр тодорхойлбол: Үйлчилгээ нь: нэг нь нөгөөдөө үзүүлж байгаа ямар нэг арга хэмжээ, эсвэл ашиг хонжоо бөгөөд түүнийг урьдчилан мэдрэх, эзэмших боломжгүй.

Үйлчилгээний үйлдвэрлэл байж болно. Харин тэр нь барааны материаллаг хэлбэртэй холбоогүй байж болно. [мөнгөө банкинд хадгалуулах, онгоцоор явах,эмчид үзүүлэх, үсээ засуулах,машинаа засуулах,кино үзэх энэ бүхэнд бид үйлчлүүлж байгаа юм.]

Үйлчилгээний маркетингийн хөтөлбөр

боловсруулахад харгалзах шаардлагатай 4 үндсэн тодорхойлолт байдаг.

1) Мэдрэгдэх боломжгүй- Intangibility үйлчилгээг мэдрэх аргагүй үйлчилгээг хүлээн авах хүртлээх харж, амталж, сонсож, үнэрлэж үзэх боломжгүй юм.Жнь: өвчтөн эмчид очихдоо үр дүнг нь урьдчилан мэдэхгүй гэх мэт

Үйлчилгээ үзүүлэгч үйлчлүүлэгчийн итгэлийг өөртөө татахын тулд зарим арга хэмжээ авч болох юм.1.өөрийн барааны мэдрэгдэх чанарыг дээшлүүлж болно.2.Зөвхөн үйлчилгээ хосолхоос гадна мүүнтэй холбоотой бусад ашиг хонжоог онцгой анхааруулан танилцуулна.

3.Үйлчилэгчдийн итгэлтийг нэмэгдүүлэхийн тулд янз бүрийн таних тэмдэгт нэр өгч болно.4.Үйлчилгээнд итгэх байдлыг нэмэгдүүлэхийн тулд ямар нэг алдартай хүмүүсийг ололцуулж болно.

2) Эх үүсвэрээсээ салшгүй- Inconsistency бараа нь материллаг хэлбэрээр эх үүсвэрээсээ саланги байж болдог бол үйлчилгээг түүний эх үүсвэр болох хүн буюу машинаас салгах боломжгүй. Жнь: жүжигчид

3) Чанар нэг хэвийн биш байх:Inseparability үйлчилэгч

үйлчилгээний цаг хугацаа, орон байр зэргээс хамааран

үйлчилгээний чанар их хэмжээний хэлбэлзэлтэй

байдаг.

4)Хадгалагдахгүй байдал- Inventory- үйлчилгээг хадгалах боломжгүй.Эмчлүүлэх, үзүүлэхөвчтөн байхгүй байхад олон эмч нар цалин аваад сууж байдаг.Эрэлт их хэлбэлзэлтэй үед пүүсийн үйлчилгээнд шийдвэрлэвэл зохих асуудал гарч ирнэ.