Outsiderzy współczesnej kultury

Paweł FrelikZakład Literatury i Kultury Amerykańskiej UMCS

Aula 36A/B – Nowy Wydział Humanistyczny Czwartek 16:30 – 18:00

11 X, 18 X, 25 X, 22 XI, 29 XI, 6 XII, 13 XII, 20 XII, 3 I, 10 I, 17 I, 24 I

Email: 4students@gmail.com

Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych Władysław Kopaliński

„człowiek postronny, nie wtajemniczony albo izolujący się od otoczenia; osoba (instytucja) nie uznawana za członka jakiejś grupy, kategorii, organizacji, za uczestnika porozumienia; zawodnik nie będący faworytem”

Colin Wilson

• The Outsider (1956; polskie wyd. 1992)

• Religion and the Rebel (1957)

• The Age of Defeat (1959)

• The Strength to Dream: Literature and Imagination (1962)

„Jako właściwość charakterystyczną dla każdego outsidera można wymienić poczucie obcości i nierealności. [. . .] Dla outsidera [. . .] świat nie jest racjonalny, nie jest uporządkowany. Każdy outsider przeciwstawia mieszczańskiej, zadowolonej z siebie afirmacji życia swój anarchizm, nie wypływa to jedynie z nieodpartej pokusy zagrania na nosie drażniącej go szacowności. Kryje się w tym rozpaczliwe przeświadczenie, że prawdę należy głosić za wszelką cenę, w przeciwnym razie nie ma najmniejszej nadziei na ostateczne przywrócenie porządku” (12).

• ”Outsider to człowiek, któremu nagle otworzyły się oczy na chaos” (12).

• Postawa - „nieakceptowanie życia – życia ludzkiego przeżywanego przez istoty ludzkie w społeczności ludzkiej” (15).

• . . . ludzie „których świadome i nieświadome istnienie pozostaje zawsze w ściślejszej łączności ze sobą, a świadoma myśl ustawicznie zdaje sobie sprawę z nieodzownej konieczności zabiegania o ‘pełniejsze życie’, a nie troszczenie się o wygodę, stałość i inne pojęcia tak drogie każdemu mieszczuchowi” (300).

Obsesyjna postać, którą od wielu lat określam mianem Outsidera, staje się dla mnie postacią bohatera naszych czasów. Moja wizja naszej cywilizacji była wizerunkiem bylejakości i marności, degradacji wszelkich standardów intelektualnych. W przeciwieństwie do tego systemu kulturowego, Outsider wydaje się człowiekiem z różnych powodów osamotnionym, drugoplanowym w tłumie innych jednostek. Jak ja go postrzegam, mógłby być równie dobrze maniakiem noszącym nóż w czarnej torbie [. . .] mógłby być świętym i wizjonerem, nie dbającym o nic, z wyjątkiem stanu, w którym wydaje mu się, że zrozumiał istotę świata i zobaczył w swym sercu prawdziwą naturę Boga. Im bardziej zajmuję się typem Outsidera, tym bardziej uważam go za symbol naszych czasów. Esencjonalnie Outsider wydaje się buntownikiem, a to, przeciwko czemu występuje jest rezultatem braku duchowego napięcia w materialistycznie zorientowanej cywilizacji.

Outsiderzy Wilsona

• Fiodor Dostojewski• William Blake• Herman Hesse• Bernard Shaw• Blaise Pascal• Emanuel

Swedenborg• Søren Kierkegaard

• Friedrich Nietzsche

• Ludwig Wittgenstein

• Vincent Van Gogh• Wacław Niżyński • T. E. Lawrence• Georgij Gurdżijew

To be or not to be (an outsider)

• Henry David Thoreau

• Zygmunt Freud • Stanisław Ignacy

Witkiewicz• Jerzy Grotowski

• Ralph Waldo Emerson

• Karl Jung • Witold

Gombrowicz

• 11 X – Intro• 18 X – Thomas Pynchon• 25 X – William Burroughs• 22 XI – Philip K. Dick• 29 XI – John Cage• 6 XII – noise „music”• 13 XII – Body art • 20 XII – Survival Research Laboratories • 3 I – Robert Anton Wilson • 10 I – Art Brut / Raw Art • 17 I – Alejandro Jodorowsky • 24 I – Antero Ali & Kenneth Anger