Over autisme spectrum stoornissen bij kinderen met

diabetes.

Merlijn van EijkKlinisch psycholoog/psychotherapeut

Kinder- en jeugdspecialist NIPMeander Medisch Centrum Amersfoort.

19 april 2010

Wat zijn A.S.S.OntwikkelingsstoornissenPervasieve stoornissenSpectrum bevat 5 typen:

DSM IV T R Autisme kwalitatieve beperkingen in de sociale

interactie (nonverbaal gedrag, socializeren, delen met anderen) geen wederkerigheid)

kwalitatieve beperkingen in de communicatie (gesproken taal, relatie vraag/antwoord,

echolalieën en stereotypieën, geen fantasiespel)beperkte, zich herhalende stereotiepe

patronen van gedrag, belangstelling en activiteiten

(rigiditeit, manierismen, preoccupaties)Onset: voor het derde levensjaar goed zichtbaar.

DSM IV T R PDD-NOS“Pervasive developmental disorder, not otherwise

specified”

aantoonbare tekortkoming in sociale interactie, communicatie en/of stereotype gedragspatronen of interesses, waarin de volledige kenmerken voor autistische stoornis en andere pervasieve ontwikkelingsstoornissen niet aanwezig zijn.

OFWEL: moeilijk, non descript. “vergaarbak”

DSM IV T R Asperger kwalitatieve beperkingen in de sociale interactie

(nonverbaal gedrag, socializeren, delen met anderen) geen wederkerigheid

kwalitatieve beperkingen in de communicatie (gesproken taal, relatie vraag/antwoord, echolalieën en

stereotypieën, geen fantasiespel)beperkte, zich herhalende stereotiepe patronen van

gedrag, belangstelling en activiteiten (rigiditeit, manierismen, preoccupaties)• Het leidt tot beperkingen in sociale en

beroepssfeer• GEEN achterstand in taal en cognitief

vermogen.• Autisme , PDDNOS en schizofrenie zijn

uitgesloten.

Kernproblemen:Sociale interactie beperkingCommunicatieve beperkingVerbeeldingsbeperking

Theory of MindT.O.M. = het vermogen om zelf gedachtes,

wensen, intenties, enz te hebben en vooral ook te begrijpen dat andere mensen gedachtes, standpunten e.d. hebben, die niet hetzelfde zijn als die van jou.

Dit is voor iemand met een autisme spectrum stoornis moeilijk tot onmogelijk.

Voorbeeld aspergerLetterlijk: Dit is de Titel.Letterlijk: aan de kant. Aan welke kant? Niet

begrijpen grapjes of metaforen (=symbolisch denken)

Onuitgesproken sociale afspraken van het contact niet begrijpen. (nabijheid, aanraken vreemden)

Niet verdragen dat de dingen niet zijn zoals ze horen te zijn. (een boterham op een bureau)

ontwikkelingspsychologieAutisme: zichtbaar/merkbaar direct na

geboorte. (niet aankijken wordt aanvankelijk vaak verward met doofheid). Prognose op termijn niet rooskleurig

Asperger en Pdd Nos: vaak later zichtbaar. Kk maken vaak wel oogcontact. Rond peuterperiode wordt fascinaties en taligheid (asperger) zichtbaar. Prognose op termijn redelijk goed. Diagnose rond basisschoolleeftijd: vaak moeilijk.

Prevalentie en prognoseAutisme: 60 op 10.000 mensen,In Ndl: ± 25.000 kinderen met ASS (waarvan dus

een deel Asperger en een deel PDD NOS)Verhouding mannen : vrouwen = 4 : 1Autisme:60% heeft IQ < 7022% vd mensen met IQ > 50 functioneert goed58% vd mensen functioneert slecht. Geen zelfst

leven, geen vrienden, geen baan houden• Leeft vaak in residentiele instelling

Asperger en PDD NOS:Betere prognose• school: REC 2 of REC 4• Zelfstandig leven, soms met hulp.

Mogelijkheid tot houden baan en houden kennissenkring.

Differentiaal diagnosen en comorbiditeitAss algemeen: naar schatting is er bij 1 op de 3

mensen met een ass ook sprake van ADHD.Asperger: Aandoeningen die in sommige gevallen

naast een Aspergerstoornis voorkomen en er niet mee verward moeten worden, zijn:

- obsessief compulsieve stoornis (OCD)- motorische- of vocale ticstoornis- stoornis van Gilles de la Tourette- Williams-Beuren syndroomVerder wordt bij ASS vaak een NLD beeld gezienCAVE: vroege everwaarlozing. (“kastkinderen”)

film

film

Do’s en don’tsDOEN:Spreek zaken individueel door. Niet in groepHoudt het eenduidig.Visualiseer, bijv met picto’sLeg lijstjes aanVerander niet (of niet te gemakkelijk)Structureer alles. Je tijd, (niet zeggen: ga maar “even” “iets” “voor

jezelf” doen) Je activiteitJe relatie

NIET DOEN:- Uitpraten van problemen die ontstaan- Straffen van gedrag- Onduidelijke hints geven via nonverbale

communicatie, ookal zijn ze voor ons nog zo duidelijk.

Wie consulteer je?Tbv DIAGNOSE:KinderpsychiaterKlinisch psycholoog (gesp kind jeugd)

Tbv BEHANDELING:• GGZ jeugdzorg, • specialistische centra. (soms dagbehandelings-

traject . Ouders verdienen altijd begeleiding! Brusjes ook!)

Meer informatiewebsites:

www.autisme-nva.nlwww.pasnederland.nlwww.balansdigitaal.nlwww.autisme.startpagina.nl

Een vreemde wereld: over autisme, het syndroom van Asperger en PDD-NOS. Voor ouders, partners, hulpverleners, en de mensen zelf / Martine F. Delfos (Uitgeverij SWP, 4e druk 2003) (ISBN 90-6665-533-X)

Geef me de 5. Een praktisch houvast bij de opvoeding en begeleiding van kinderen met autisme. / Colette de Bruin (ISBN 90-75129-64-5

Een antropoloog op mars Oliver Sacks ISBN 90 417 1055 8 Het syndroom van Asperger Tony Attwood ISBN 90 265

1672 XEen weg naar de wereld Clara Clayborne Park ISBN 90

263 1735 2Brein bedriegt. Vlaamse dienst voor autisme. Gent/

Vermeulen. P.Dit is de titel. over autistisch denken. Vlaamse dienst voor

autisme Gent/Vermeulen. P.

Boeken van mensen met Asperger of autisme, ook voor kinderen zelf te lezen:

Op een blauwe dag geboren. Daniel Tammet.

Het wonderbaarlijke voorval met de hond in de nacht. Mark Haddon. ISBN: 9025417957 Uitg. Contact 2004

Een echt mens Gunilla Gerland ISBN 90 5240 481 X

 

websites van ervaringsdeskundigen:

Gerrit Holl over asperger;Oops, wrong planet syndrome!; What I want; Kunt u misschien. 

Dank voor uw aandacht.

Merlijn van EijkApril 2010