overzicht praktijkmetingen huishoudelijke … · lager dan de opbrengst van een gesimuleerde...

Ecofys

Postbus 8408

NL-3503 RK Utrecht

The Netherlands

T: +31 (0)30 280 83 00

F: +31 (0)30 280 83 01

E: [email protected]

I: www.ecofys.nl

Overview field monitoring results domestic solar water heaters The Netherlands

ir. F.T.S. Zegers

ir. J.M. Warmerdam

ing. P.W.F. Deege

Februari 2006

STH03044

Copyright Ecofys 2005

in opdracht van SenterNovem

contractnummer: 2021-03-20-40-022

OVERZICHT PRAKTIJKMETINGEN

HUISHOUDELIJKE ZONNEBOILERS

1989-2005

OVERZICHT PRAKTIJKMETINGEN ZONNEBOILERS 1989-2005 24 FEBRUARY 2006 III

Summary

Introduction

Over the past fifteen years field monitoring of domestic solar water heaters has

been conducted on a large scale in The Netherlands. This project provides an

update of the study that Ecofys conducted for SenterNovem in 1998 by including

monitoring results for the period 1989-2005. The project covers monitoring data

from 125 solar water heaters. Furthermore, long term field monitoring results have

become available for periods up to thirteen years. Within the project sixteen solar

water heaters have been inspected and the batteries of the heat meters have been

replaced in order to enable continued monitoring.

Protocol Monitoring Renewable Energy

For monitoring the renewable energy production on a national scale SenterNovem

developed a “Protocol Monitoring Renewable Energy”. Within this protocol key

numbers are used to asses the contribution different technologies to the overall

national renewable energy production statistics. For domestic solar hot water

heating an average solar fraction is used which is based on averaged field

monitoring results. The average solar fraction of the 125 solar hot water heaters

(fourteen different types) studied amounts to 45% which is equal to the percentage

used in the current protocol.

Hot tap water consumption

The average hot tapwater consumption in the reported measurements amounts to

86 litre per dwelling per day and 25 litre per person per day (at 60°C), which is

comparable to earlier studies.

Long term field monitoring

The results of the long term field monitoring show an average ‘performance factor’

of 90%. This means that the measured average performance is 10% lower than the

performance simulated with a state of the art solar water heater under the same

conditions (hot water consumption, solar irradiation on roof).

It was found that on the long term (thirteen years) the average output of domestic

solar water heaters does not significantly diminish.

IV 24 FEBRUARY 2006 OVERZICHT PRAKTIJKMETINGEN ZONNEBOILERS 1989-2005

System inspections

System inspections on sixteen systems show system failures after approximately

ten year in two systems (12.5%) due to pump failures. In seven out of sixteen

systems (44%) pipe insulation inside was not perfectly installed. Four system

owners (25%) indicate that their regular boiler installer when inspecting the boiler,

does not inspect, neither shows interest in the solar water heater.

Recommendations

• It was found that pipe insulation is not installed optimally in a large share of the

systems. It is recommended to put more emphasis on correct pipe insulation in

the installation instructions and installer trainings. Furthermore the previously

developed solar water heater inspection protocols could form a good basis for

self-inspection by the installer, certainly when linked to the system guarantee of

the supplier.

• Field measurements and inspections show a system drop-out of 12.5% after ten

years due to pump failures, without any repair actions taken. It is recommended

to put more emphasis on periodic system checks in user manuals. Of course it

should be indicated how users can easily check the proper functioning of their

solar system.

• A quarter of the installers (four out of sixteen) showed no interest in the solar

water heater. It is recommended to develop a ‘yellow pages’ portal towards

experienced solar installers in The Netherlands.

OVERZICHT PRAKTIJKMETINGEN ZONNEBOILERS 1989-2005 24 FEBRUARY 2006 V

Samenvatting

Inleiding

In de jaren ‘90 zijn aan verschillende merken en typen huishoudelijke zonneboilers

in de Nederlandse markt praktijkmetingen verricht. In opdracht van SenterNovem

heeft Ecofys het in 1998 uitgevoerde onderzoek “Overzicht praktijkmetingen

huishoudelijke zonneboilers 1989-1997” bijgewerkt met nadien uitgevoerde

praktijkmetingen. Daarnaast zijn bij zonneboilers, waar de meetapparatuur nog

aanwezig was, zonneboilerinspecties uitgevoerd, meterstanden opgenomen en de

batterijen van de warmtemeters vervangen. Hierdoor kan inzicht verkregen worden

in het praktijkfunctioneren en de opbrengst over langere periodes.

Protocol Monitoring Hernieuwbare Energie

De gewogen gemiddelde dekkingsgraad van de 125 zonneboilers voor

tapwaterverwarming waarvan meetresultaten beschikbaar zijn is 45%. Dit is gelijk

aan de in 1998 gerapporteerde en de in het Protocol Monitoring Hernieuwbare

Energie gehanteerde dekkingsgraad van 45%.

Warmtapwaterverbruik

Het gemiddelde warmtapwaterverbruik van de gerapporteerde metingen bij de

zonneboilers voor warmtapwater was 86 liter per huishouden per dagen 23 liter per

persoon per dag (op 60°C). Dit sluit goed aan bij eerder onderzoek naar

warmwaterverbruik van zonneboiler.

Lange termijn functioneren zonneboilers

De lange termijn monitoring van de zonneboilers laat een gemiddelde

zonneboilerwerkingsfactor zien van circa 90%. De opbrengst is dus gemiddeld 10%

lager dan de opbrengst van een gesimuleerde referentiezonneboiler onder dezelfde

condities (warmwaterverbruik, zoninstraling). Over de lange termijn (twaalf jaar)

neemt de opbrengst van functionerende zonneboilers niet af.

Systeeminspecties

De inspecties laten zien dat een defecte pomp binnen tien jaar na installatie in twee

gevallen (12,5%) leidt tot systeemuitval. Bij zeven systemen (44%) is de

leidingisolatie binnenshuis niet optimaal. Bij drie systemen (19%) is het

waterniveau te laag/hoog. Vier van de systeemeigenaren (25%) geven aan dat de

installateur nooit kijkt naar de zonneboiler dan wel blijk geeft geen kennis van

zonneboilers te hebben.

VI 24 FEBRUARY 2006 OVERZICHT PRAKTIJKMETINGEN ZONNEBOILERS 1989-2005

Aanbevelingen

• Bij de inspecties is echter geconstateerd dat bij een substantieel aantal

zonneboilers de isolatie niet optimaal is aangebracht. Aanbevolen wordt om

hieraan in installatie-instructies en trainingen voor installateurs voldoende

aandacht te besteden. Daarnaast zouden de ontwikkelde inspectieprotocollen

een basis kunnen vormen voor zelfcontrole door de installateur. Een waarborg

voor goede installatie kan de koppeling van een inspectieprotocol aan de

systeemgarantie van de leverancier vormen.

• De praktijkmetingen en inspecties laten zien dat na een periode circa tien jaar

bij 12.5% van de systemen de pomp uitgevallen is en dat geen reparatie

plaatsgevonden heeft. Aanbevolen wordt om de systeemgebruiker er in de

gebruikershandleiding op te wijzen dat een periodieke controle van de werking

gewenst is. Daarbij is het natuurlijk zaak dat ook aangegeven wordt hoe de

gebruiker op eenvoudige wijze zelf de werking van de zonneboiler kan

controleren.

• Een kwart van de installateurs (vier van de zestien) blijkt geen aandacht/

interesse te hebben voor de zonneboiler. Aanbevolen wordt om de weg naar

ervaren zonneboilerinstallateurs beter te ontsluiten voor gebruikers. Dat zou

mogelijk kunnen via de gebruikershandleiding van de zonneboiler of via de

website van de branche organisatie Holland Solar.

OVERZICHT PRAKTIJKMETINGEN ZONNEBOILERS 1989-2005 24 FEBRUARY 2006 1

Inhoudsopgave

Summary i i i

Samenvatting v

1 Inleiding 2

2 Methode van onderzoek 3

2.1 Methodiek praktijkmeting zonneboilers 1998 3

2.2 Methodiek dit onderzoek 4

2.3 Overzicht monitoringprojecten 1998-2005 5

3 Meetresultaten zonneboi lers voor tapwater

en protocol monitoring 6

3.1 Resultaten zonneboilers tapwaterverwarming 6

3.2 Dekkingsgraad protocol monitoring hernieuwbare energie 10

4 Langjarige monitoring 11

5 Inspectieresultaten 14

6 Conclusies en aanbevel ingen 16

Referenties 18

Bijlage A: Monitoring jaaropbrengst 19

Bijlage B: Monitoringresultaten 2004 27

2 24 FEBRUARY 2006 OVERZICHT PRAKTIJKMETINGEN ZONNEBOILERS 1989-2005

1 Inleiding

In de jaren ‘90 zijn aan verschillende merken en typen huishoudelijke zonneboilers

in de Nederlandse markt praktijkmetingen verricht. Deze metingen gaven een goed

inzicht in de praktijkopbrengst, vormden in 1998 de onderbouwing van de in het

Protocol Monitoring Hernieuwbare Energie [ECO97] toegepaste gemiddelde

dekkingsgraad en gaven inzicht in voorkomende praktijkproblemen als gevolg van

ontwerpfouten of installatie op basis waarvan zonneboilerfabrikanten productverbe-

teringen doorgevoerd hebben.

In opdracht van SenterNovem heeft Ecofys een in 1989 uitgevoerde onderzoek naar

opbrengstgegevens van zonneboilers bijgewerkt met nadien uitgevoerde

praktijkmetingen en gerapporteerd in “Overzicht praktijkmetingen huishoudelijke

zonneboilers 1989-1997” [ECO98]. Doel daarvan is het bijwerken van de

onderbouwing van de kengetallen zoals die gebruikt worden voor het Protocol

Monitoring Hernieuwbare Energie.

Daarnaast is bij zonneboilers waar de meetapparatuur nog aanwezig was door

meterstandenopname en vervanging van de batterijen van de warmtemeters inzicht

verkregen in het praktijkfunctioneren en de opbrengst over langere periodes.

Daarmee kan een goede onderbouwing geleverd worden van de technische

levensduur van zonneboilers. Terugkijkend kan nu inzicht verkregen worden over

een periode langer dan tien jaar en door vervanging van de batterijen wordt het

mogelijk gedurende de komende zes jaar het vastleggen van meetgegevens veilig te

stellen.

Doelen van dit project zijn:

• Het samenstellen van een up-to-date overzicht van opbrengstgegevens van in

Nederland gerealiseerde huishoudelijke zonneboilersystemen.

• Het updaten van de kengetallen voor zonneboilers in het Protocol Monitoring

Hernieuwbare Energie.

• Analyse van de het lange termijn functioneren van zonneboilers.

• Het updaten van meetsystemen bij zonneboilers ten behoeve van

vervolgmonitoring.


2 Methode van onderzoek

2.1 Methodiek prakt i jkmet ing zonneboi lers 1998

In opdracht van SenterNovem heeft Ecofys in 1998 een overzicht samengesteld van

praktijkmetingen van huishoudelijke zonneboilers [ECO98]. Doel daarvan was

onder meer het bijwerken van de onderbouwing van de kentallen zoals die gebruikt

worden voor het Protocol Monitoring Hernieuwbare Energie [ECO97].

Bij het samenstellen van dat overzicht is gebruik gemaakt van meetrapporten van

verschillende instanties. In die meetrapporten zijn veel gegevens met betrekking tot

warmtevraag, opbrengst, dekkingsgraad en rendement terug te vinden. Waar dit niet

het geval is zijn kengetallen berekend uit de gerapporteerde gegevens.

Het overzicht omvatte een twintigtal zonneboilertypes voor tapwaterverwarming,

waarvan zes uit de periode tot 1989 en veertien types uit de periode van 1998-1997.

De gemiddelde dekkingsgraad (procentuele zonbijdrage aan de warmwatervraag)

van deze projecten bedroeg 39%. Deze gemiddelde dekkingsgraad is niet gebruikt

voor onderbouwing van de in het Protocol Monitoring Hernieuwbare Energie

genoemde dekkingsgraad omdat het totaal overzicht meetresultaten bevat van

zonneboilers die:

• niet meer geplaatst worden,

• (sterk) verouderd waren,

• waarvan het aantal geplaatste systemen te gering is in verhouding tot het eind

1997 totaal aantal geplaatste zonneboilers in Nederland.

Voor onderbouwing van de het Protocol Monitoring Hernieuwbare Energie is een

selectie van de meest geplaatste zonneboilertypes gemaakt (Atag/LZE, Agpo/ZEN

en Solahart). Het betrof de volgende projecten:

• Opbrengsmeting 50 zonneboilers [ECO 93a]

• Monitoringproject vijftien zonneboilers in Utrecht, [ECO 93b]

• Opbrengstmeting veertien zonneboilers [ECO 94a]

• Monitoring Solahart zonneboilers te Drachten en Nijega [ECO 94b]

• Monitoring zonneboilers Woudhuis [ECO 96a]

Helaas ontbraken praktijkmeetgegevens van twee typen zonneboilers die destijds

veel verkocht werden, de Agpo Aquasol en de Atag Econorm horizontaal. De

gemiddelde dekkingsgraad van de geselecteerde zonneboilers bedroeg 45%, in

overeenstemming met de in het Protocol gehanteerde dekkingsgraad.


Daarnaast zijn in het onderzoek van 1998 geanalyseerd:

• Langjarige meetgegevens van 16 zonneboilers voor tapwaterverwarming.

• Praktijkmetingen van een 7-tal projecten met zonneboilers voor zowel tapwater

als ruimteverwarming.

Deze meetgegevens zijn niet gebruikt voor onderbouwing van het Protocol

monitoring Duurzame Energie.

2.2 Methodiek d i t onderzoek

Update kengetal protocol monitoring Hernieuwbare Energie

In dit project zijn de praktijkmeetprojecten aan huishoudelijke zonneboilers in de

periode 1998-2005 geïnventariseerd. De meetgegevens van de huishoudelijke

zonneboilers voor tapwaterverwarming zijn nader geanalyseerd. De resultaten van

de meest voorkomende zonneboilertypen zijn vervolgens gebruikt voor een update

van het zonneboiler dekkingsgraadkengetal van het Protocol Monitoring

Hernieuwbare Energie. Hierbij is de in [ECO98] beschreven methodiek gebruikt.

Analyse langjarig praktijkfunctioneren zonneboilers

Daarnaast zijn langjarig praktijkmeetgegevens geanalyseerd van zestien

zonneboilers waarin na een monitoringproject in 1992 meetapparatuur is

achtergebleven.

Een paar bewoners hebben zelf de meterstanden periodiek bijgehouden. Bij vijftien

zonneboilers zijn eind 1996 of begin 1997 de meterstanden genoteerd bij het

vervangen van de batterijen in de telwerken. In latere meetprojecten is ook bij

enkele zonneboilers de meetapparatuur achtergelaten. In 2005 zijn bij zestien

zonneboilers de batterijen vervangen en is een inspectie van het systeem

uitgevoerd. Van negentien zonneboilers zijn lange termijn meetgegevens

beschikbaar.

Voor alle gemeten zonneboilers zijn simulatieberekeningen uitgevoerd met het

programma Solarsim. Daarmee is maandelijks de referentieopbrengst bepaald van

een standaard zonneboiler (leegloopsysteem, een vlakke-plaat collector met een

oppervlak van 2,7 m2, en een opslagvat met een inhoud van 120 liter) onder gelijke

omstandigheden (zonaanbod, warmwaterverbruik). Dit geeft een goede indruk van

de werking van de zonneboilers. Indien oppervlak en vatinhoud van de betreffende

zonneboilers duidelijk afwijken van de referentiezonneboiler, zijn met het

programma Solarsim tevens berekeningen gedaan met het werkelijke oppervlak en

de werkelijke vatinhoud als invoerparameters. Een uitgebreidere beschrijving van

de meet- en rekenmethode is te vinden in [ECO93a].

Voor deze update is een aantal fabrikanten aangeschreven met de vraag om recente

praktijkmeetgegevens. Alleen Atag kon nieuwe meetgegevens leveren m.b.t. tot het

HR-zonnegas combisysteem. Daarnaast zijn rapportages van eigen onderzoeken

gebruikt en zijn rapportages door SenterNovem aangeleverd.


2.3 Overz icht moni tor ingprojecten 1998-2005

In dit onderzoek zijn over de periode 1998-2005 de onderstaande

monitoringprojecten geïnventariseerd.

• Zonneboilers voor tapwaterverwarming:

o Monitoring Agpo hoogbouw zonneboilers [ECO00]

o Monitoring results solar water heaters [ECO01]

o Monitoring Agpo Aquasol 3 [SUS03]

o Metingen Daalderop monosolar, Ecofys [ECO03a]

o Meetresultaten zonneboilers Doetinchem [ECO03b]

o Monitoring Econok [SUS04]

De meetresultaten van de zonneboilers voor tapwaterverwarming zijn nader

geanalyseerd en in aanvulling op de in 1998 geselecteerde projecten gebruikt

voor de onderbouwing van de gemiddelde dekkingsgraad in het Protocol

Monitoring Hernieuwbare Energie.

• Zonneboilers voor tapwaterverwarming en ruimteverwarming:

o Monitoring results for three Dutch solar combisystems [TNO03]

o MOG-veldtest met de HR-zonnegascombi [GAS00]

o Evaluatie praktijkmeting S-HR zonnegascombi 2 [BEC04]

o Monitoring 20 ECO-woningen te Heerlen [BEC01]

o Monitoring Passief Huis in Dalem 2001-2003 [BEC03]

o Monitoring Passief Huis in Dalem 2003-2004 [BEC05]

De beschikbare meetgegevens van de zonnecombi-zonneboilers, voor zowel

warmtapwater als ruimteverwarming, zijn echter te beperkt voor een goede

onderling vergelijkbare analyse van opbrengst en dekkingsgraad. Deze

projecten zijn niet nader geanalyseerd.


3 Meetresultaten zonneboilers voor

tapwater en protocol monitoring

3.1 Resu lta ten zonneboi lers tapwaterverwarming

In tabel 3.1 staan de belangrijkste resultaten en kengetallen van de onderzochte

monitoringprojecten. Het betreft de projecten die in 1998 gebruikt zijn voor de

onderbouwing van het Protocol Monitoring Hernieuwbare Energie aangevuld met

de nieuwe projecten in de periode 1998-2005. Hierbij is uitgegaan van de

systematiek zoals gehanteerd in [ECO98]. Het hele onderzoek betreft

meetresultaten van in totaal 125 zonneboilers van veertien verschillende

zonneboilertypen. De gemiddelde resultaten over al deze typen zijn gewogen naar

het aantal zonneboilers van elk type in het onderzoek.

Door praktijkomstandigheden zijn de zonneboilers soms moeilijk onderling te

vergelijken. Met name factoren als collectoroppervlak, oriëntatie van de collector,

het warmtapwaterverbruik en technische ontwikkelingen zijn van invloed. In deze

paragraaf worden de opbrengsten, het rendement en de dekkingsgraad besproken.

Het gewogen gemiddelde warmtapwaterverbruik is 86 liter per dag per huishouden

en 25 liter per dag per persoon (op 60°C). De gemiddelde woningbezetting van 3.3

is hoger dan het landelijke gemiddelde van 2,4. Dit verbruik sluit aan op de

resultaten van onderzoek naar warmwaterverbruik bij huishoudens met een

zonneboiler uit 1996 [ECO96b]. In dit onderzoek werd een gemiddeld

warmtapwaterverbruik gevonden van 93 liter per dag per huishouden en 25 liter per

dag per persoon (op 60°C).

Omdat het warmtapwaterverbruik van grote invloed is op de prestaties van een

zonneboiler, zijn in de figuren 3.1. t/m 3.4 de opbrengst, de netto opbrengst, het

systeemrendement en de dekkingsgraad uitgezet tegen het gemiddelde warmtap-

waterverbruik. De netto opbrengst is de gemeten opbrengst minus de primaire

energie die nodig was voor de pomp of vorstbeveiliging (Econok).

OVERZICHT PRAKTIJK

METINGEN ZONNEBOILERS 1989-2005

24 FEBRUARY 2006

7

Tabel 3.1: Meetresultaten huishoudelijke zonneboilers (na selectie)

Projectnaam 60 zb 14 zb Solahart Agpo Agpo Agpo AgpoHb AGPO Daalderop Agpo Econok Gew.gem.

Referentie ECO93a/ECO93b ECO94b ECO94a Tech.Report ECO00 ECO00 ECO01 ECO01 SUS03 ECO03a ECO03b Econok alles

Meetperiode 9-91/8-92 9-92/8-94 93-94 94-95 95-96 98-99 99-00 99-00 99-00 01-02 02-03 02-03 03-04

Grafiekaanduiding LZE 60 LZE 4 LZE 14 Solahart ZEN I ZEN II AgpoHb5 AgpoHb3 Agpo AgpoHb Aqua3 Mono Aqua5 Econok

Aantal zonneboilers bemeten 24 2 8 5 17 30 5 3 12 6 10 10 1 9 142

Aantal met meetresultaten 24 2 7 4 14 25 5 3 12 6 9 6 1 7 125

Warmtevraag tapwater

Tapwaterverbruik [liter/dag] 81 80 100 101 81 86 63 0 86 43 121 79 101 68 82.0

Tapwaterverbruik [l/d, 60oC] 101 66 101 121 70 83 60 32 85 37 129 81 112 69 85.5

Woningbezetting [pers/woning] 3.7 4.5 4.4 4.0 3.3 3.3 2.0 1.7 3.4 1.5 3.2 4.3 3.3

Tapwaterverbruik [l/p/d, 60oC] 27 15 23 30 21 25 30 19 25 25 26 26 25.1

Energieverbruik [GJ/jaar] 6.9 4.5 7.3 8.7 5.0 6.1 4.4 2.3 6.3 2.7 9.4 5.9 8.2 5.5 6.2

Energieverbruik [MJ/dag] 18.9 12.3 20.0 23.8 13.7 16.7 12.1 6.3 17.3 7.4 25.8 16.2 22.5 15.1 16.9

Zonneboiler

Merk LZE LZE LZE Solahart Agpo Agpo Agpo Agpo Agpo Daalderop Agpo Lafarge

hoogbouw hoogbouw LB-100 hoogbouw Aquasol 3 Monosolar Aquasol 3 Econok

SysteemType pc,ll pc,ll pc,ll nc pc,ll pc,ll pc,ll pc,ll pc,ll pc,ll pc,ll

pc,ll (low

flow) pc,ll ICS

Type naverwarmer el,gi,gd GD el,gi,gd GD GD GD GD GD GD GD GD GD GD GD

Collectortype SSEG SSEG SSEG SSEG SSEG SSEG SSEG SSEG SSEG SSEG SSEG SSEG SSEG SSEK

Oppervlak [m2] 2.8 4.23 2.8 3.72 2.75 2.75 1.38 1.4 2.8 1.4 2.75 2.75 5.4 2.0 2.7

Opslagvolume [liter] 100 120 100 180 100 100 100 60 90 100 140 104 101

Vermogen pomp [W] - 70/30 70/30 38.9 35

Jaaropbrengst

Zoninstraling op collector [GJ] 11.3 17.2 11.0 12.7 10.4 10.3 5.6 5.7 10.9 5.5 12.4 10.4

Zoninstraling op collector [GJ/m2] 4.0 4.1 3.9 3.4 3.8 3.7 4.0 4.2 3.9 3.9 4.5 3.9

Verbruik pomp /vorstbeveiliging [kWh] 71 92 71 0 57 61 43 43 57 47 35 50 31 1.85 53.4

Verbruik pomp /vorstbeveiliging [GJsec] 0.26 0.33 0.26 - 0.21 0.22 0.15 0.15 0.21 0.17 0.12 0.18 0.11 0.01

Verbruik pomp /vorstbeveiliging [GJprim] 0.64 0.83 0.64 0 0.51 0.55 0.39 0.39 0.51 0.42 0.31 0.45 0.28 0.02 0.5

Gemeten opbrengst [GJ] 2.9 3.0 3.3 2.8 2.8 2.8 1.5 1.2 2.6 1.3 3.2 2.4 5.5 0.93 2.6

Netto opbrengst [GJ] 2.3 2.2 2.7 2.8 2.3 2.3 1.1 0.8 2.1 0.9 2.8 2.0 5.2 0.9 2.1

Dekkingsgraad [%] 43 67 49 32 55 51 41 49 42 48 34 42 66 20 45

Rendement [%] 25 18 33 22 27 27 27 21 24 24 20 25.5

Spec. jaaropbrengst totaal [GJ/m2] 1.0 0.7 1.2 0.8 1.0 1.0 1.1 0.9 0.9 0.9 1.1 0.9 1.0 0.5 0.9

Spec. jaaropbrengst totaal [kWh/m2] 288 197 327 209 283 283 302 243 258 258 319 242 283 128 264

Netto spec. jaaropbrengst [GJ/m2] 0.81 0.51 0.95 0.75 0.83 0.82 0.8 0.6 0.7 0.6 1.0 0.7 1.0 0.5 0.8

ZBW 1.05 1.20 1.11 1.08 1.14 1.11 0.72 0.79 1.02 0.77 0.88 1.32 1.0

ZBW' 0.96 0.87 0.98

DST (zonder pompcorrectie) 4.0 4.0 4.0 4.0 4.0 3.9 3.5

DST/ZBW 3.8 3.6 3.7 3.5 3.6

Gasbesparing

Vergelijkingsrendement [%ow] 65 65 65 65 65 65 65 65 65 65 65 65 65 65 65

Aardgasbesparing [m3] 141 146 160 136 136 136 73 58 126 63 154 117 267 45 126

Aardgasbesparing [m3/m

2] 50 34 57 37 49 49 53 42 45 45 56 42 50 22 46

Netto aardgasbesparing [m3] 110 106 129 136 111 109 54 40 101 43 138 95 254 44 103

Opmerkingen:

Bij AgpoHb5 is de gemiddelde dekkingsgraad van de 5 zonneboilers genomen.

Bij SUS03 is gecorrigeerd voor de maanden met geen opbrengst (syteem 4 in april 0,4 GJ, systeem 6 in feb 0,2 en in maart 0,3 GJ)

Systeemtype: pc = pomp circulatie, pc(lf) = pomp ciculatie low flow, ll = leegloop, nc = natuurlijke circulatie (thermosifon), ICS = integrated collector storage.

Type naverwarmer: El = elektrisch, GI = Gas Indirect (hottop), GD = Gas Direct (combiketel).

Collectortype: SSEG = spectraal selectief enkel glas, SSGF = spectraal selectief enkel glas met folie (=dubbele afdekking), SSEK = spectraal selectief enkel kunststof.

Rendement elektriciteitscentrale+transport = 40%.

Vergelijkingsrendement: 65%ow, volgens het Protocol Monitoring Hernieuwbare Energie.

Netto opbrengst = Gemeten opbrengst - verbruik pomp (GJprim).

Aardgasbesparing = Gemeten opbrengst / vergelijkingsrendement / 31,65 MJ/m3.

Netto aardgasbesparing = Netto opbrengst / vergelijkingsrendement / 31,65 MJ/m3.

Woudhuis

Agpo/ZEN

Monitoringprojecten gebruikt in [ECO98] Monitoringprojecten toegevoegd in deze studie


LZE 4

AgpoHb

ZEN IIAqua3

SolahartMono

LZE 60ZEN I

LZE 14

AgpoHb3

Agpo

Aqua5m2

Econok

AgpoHb5

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

0 2 4 6 8 10 12

Warmwaterverbruik [GJ/jaar]

Opbrengst

[GJ/jaar

f iguur 3.1: Opbrengst a ls funct ie van warmwaterverbruik.

De gemiddelde opbrengst van de zonneboilers is 2,6 GJ.

AgpoHb5Econok

Aqua5m2

Agpo

AgpoHb3

LZE 14

ZEN ILZE 60Mono

Solahart

Aqua3

ZEN II

AgpoHb

LZE 4

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

0 2 4 6 8 10 12


Netto opbrengst

[GJ/jaar

f iguur 3.2: Netto-opbrengst a ls funct ie van warmwaterverbruik .

De gemiddelde netto-opbrengst van de zonneboilers is 2,1 GJ. Het gemeten

gemiddelde elektriciteitsverbruik van de pomp is 56 kWh/jaar, met een centrale-

rendement van 40% is dat 0,5 GJprim. Het elektraverbruik voor de vorstbeveiliging

van de Econok was in de meetperiode met 1,9 kWh erg laag.


AgpoHb5

Agpo

AgpoHb3

LZE 14

ZEN I

LZE 60

MonoSolahart

ZEN II

AgpoHbLZE 4

0

5

10

15

20

25

30

35

0 2 4 6 8 10 12


Rendement [%]

f iguur 3.3: Rendement a ls funct ie van warmwaterverbruik.

Het rendement is gemiddeld 26%. Het rendement is de nuttige opbrengst gedeeld

door de zoninstraling op de collector.

LZE 4

AgpoHb

ZEN II

Aqua3

Solahart

MonoLZE 60

ZEN ILZE 14AgpoHb3

Agpo

Aqua5m2

Econok

AgpoHb5

0

10

20

30

40

50

60

70

80

0 2 4 6 8 10 12


Dekkingsgraad

[%]

f iguur 3.4: Dekkingsgraad als funct ie van warmwaterverbruik .

De gewogen gemiddelde dekkingsgraad is 45%. De dekkingsgraad is de nuttige

opbrengst gedeeld door het warmtapwaterverbruik. Zoals verwacht neemt, bij een

gelijk collectoroppervlak, de dekkingsgraad af als het warmwaterverbruik hoger is.

De zonneboilers met een kleiner oppervlak, de AgpoHb met 1,4 m2 per

zonneboiler, hebben dan een lagere dekkingsgraad. En de zonneboilers met een

groter collectoroppervlak (LZE 4 en Aqua5m2) een hogere dekkingsgraad.


3.2 Dekkingsgraad protoco l moni tor ing

hernieuwbare energie

De exacte marktverdeling naar merk en type zonneboiler is niet bekend, maar wel

is duidelijk is dat zonneboilers van Atag/LZE, Agpo/ZEN en Solahart de meest

geplaatste zonneboilers zijn in Nederland, ook in de afgelopen jaren. De

onderzochte systemen vormen daarmee een redelijke afspiegeling van de huidige

markt en een goede basis voor onderbouwing van het Protocol Monitoring

Hernieuwbare Energie.

De resultaten van de onderzochte systemen worden daarom gebruikt voor

onderbouwing van de in het protocol genoemde gemiddelde dekkingsgraad voor

zonneboilers. De gevonden gewogen gemiddelde dekkingsgraad bedraagt 45%, wat

overeenkomt met de in het protocol genoemde dekkingsgraad van 45%.

Uit langjarige metingen over een periode van ruim tien jaar (hoofdstuk 4) volgt

bovendien dat de dekkingsgraad ook over een langere periode constant blijft.


SysID Installatie TypeNav 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 gem

mon19 25-06-1991 GD 1.06 1.10 1.12 1.05 1.05 1.13 1.12 1.07 1.05 0.98 0.90 1.01 1.02 1.05

ec04 01-02-2001 GD 1.01 1.04 0.92 0.79 0.94

ec03 28-07-1997 GI 0.86 0.93 0.87 0.84 0.84 0.77 0.87 0.85 0.85

ECBRe 01-08-2000 GD 0.86 0.91 0.88 0.93 0.86 0.89

ZI01 05-03-1997 GD 0.84 0.90 0.93 0.75 0.75 0.75 0.71 0.71 0.79

mon16 01-01-1993 GD 0.87 0.87 0.86 0.86 0.85 0.84 0.84 0.84 0.84 0.84 0.84 0.84 0.85

mon01 01-01-1993 EI 1.01 0.96 0.96 0.91 1.02 0.95 0.95 0.95 0.95 0.95 1.07 1.15 0.99

mon14 01-01-1993 EI 0.76 0.83 0.77 0.78 0.83 0.83 0.83 0.83 0.83 0.83 0.83 0.83 0.81

mon34 26-07-1991 GD 0.97 1.03 1.04 0.94 0.90 0.93 0.84 0.40 0.07 0.09 0.08 0.68 0.94 0.69

mon45 01-01-1993 EI 0.97 0.90 0.90 0.94 0.93 0.94 1.06 1.02 1.04 0.85 0.86 0.86 0.94

mon46 01-01-1993 EI 0.88 0.91 0.93 0.97 1.01 0.95 1.11 0.81 0.76 0.84 0.89 0.87 0.91

SR01 08-02-1996 GD 1.04 1.00 0.96 0.89 0.85 0.85 0.85 0.68 0.67 0.87

WO24 25-01-1995 GD 0.78 0.37 0.77 0.51 0.77 0.77 0.77 0.77 0.83 0.83 0.72

WO25 06-12-1994 GD 0.89 0.28 0.90 0.87 0.31 0.38 0.00 0.00 0.00 0.00 0.36

WO26 25-01-1995 GD 0.82 0.97 0.94 0.81 0.81 0.81 0.81 0.81 0.82 0.85

WO27 07-12-1994 GD 0.55 0.83 0.85 0.83 0.83 0.83 0.83 0.83 0.83 0.80

UT04 01-01-1992 GD 1.00 0.96 0.96 0.96 0.96 0.86 0.86 0.86 0.86 0.86 0.86 0.86 0.86 0.90

UT10 01-01-1992 EI 0.81 0.46 0.46 0.46 0.49 0.77 0.77 0.77 0.77 0.77 0.77 0.77 0.77 0.68

UT13 06-01-1992 EI 0.56 0.54 0.54 0.54 0.54 0.41 0.41 0.41 0.50 0.50 0.00 0.00 0.00 0.38

gem. (mon, UT) 0.94 0.93 0.92 0.92 0.95 0.93 0.96 0.91 0.90 0.87 0.91 0.92 0.92

gemiddeld 0.94 0.93 0.92 0.89 0.93 0.92 0.92 0.87 0.88 0.86 0.87 0.85 0.89

4 Langjarige monitoring

Van de 25 zonneboilers waar monitoringapparatuur is achtergebleven zijn van

negentien zonneboilers recente meterstanden beschikbaar en kon met zestien

huishoudens een afspraak gemaakt worden voor een inspectie met daarbij

vervanging van de batterijen van de warmtemeters. Van de negentien zonneboilers

waarvan langjarige meterstanden beschikbaar zijn in dit hoofdstuk de resultaten

gegeven. Deze meterstanden zijn ook ingevoerd in de zonnewijzer website

(www.zonnewijzer.info).

Voor alle zonneboilers is door middel van simulatieberekeningen met het Solarsim

programma de zonneboilerwerkingsgraad (ZBW) berekend. De zonneboiler-

werkingsgraad is de gemeten opbrengst, gedeeld door de met Solarsim berekende

referentieopbrengst. In tabel 4.1 en in figuur 4.1-grafiek wordt een overzicht

gegeven van de beschikbare gegevens over de periode 1992-2004.

tabel 4.1: Zonneboilerwerkingsgraad in periode 1992 - 2004.

De vijf gearceerde systemen hebben voor kortere of langere periodes niet goed

gefunctioneerd. In de rij ‘gemiddeld’ staat de gemiddelde ZBW van alle zonne-

boilers die al vanaf 1992 goed gefunctioneerd hebben. In de rij; gem. (mon, UT) is

de selectie waarvan het gemiddelde bepaald is beperkt, tot de goed functionerende

Mon en UT systemen.


Opmerkingen bij de systemen die niet goed gefunctioneerd hebben:

Mon34: Bij doorgeven van de meterstanden in 2003 bleek het systeem niet meer te

functioneren. Bij telefonische navraag gaf de eigenaar aan dat de pomp nog wel

steeds draaide. Na controle van het vulniveau van het collectorcircuit bleek dat er

geen water meer inzat. Hij heeft dat zelf nagevuld en nu draait het systeem weer

goed.

WO24: In 1996 is er een lekkage in de collectorleiding op het platdak geweest

veroorzaakt door bevriezing, waarschijnlijk doordat er teveel water in het

collectorcircuit zat. Dit is gerepareerd.

WO25: In 1996 een slechte werking van het systeem door problemen met

temperatuurvoelers van de pompregeling. Voelers zijn vervangen waarna de

zonneboiler weer functioneerde. In 2000 is de collectorpomp defect geraakt.

UT13: Begin 2002 is de collectorpomp defect geraakt.

0.00

0.20

0.40

0.60

0.80

1.00

1.20

1.40

1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

mon19

ec04

ec03

ECBRe

ZI01

mon01

mon45

mon46

SR01

WO26

WO27

UT04

gemiddeld

gem. (mon, UT)

Figuur 4.1: Zonneboi lerwerkingsgraad per iode 1992 – 2004.

De gemiddelde zonneboilerwerkingsgraad over alle goed functionerende systemen

(vette rode lijn) en een selectie van Mon en UT systemen (vette zwarte lijn)

vertoont een iets afnemende trend. De afnemende trend wordt echter deels

veroorzaakt doordat latere projecten een gemiddeld lagere zonneboilerwerkings-

graad hebben. Om een reëler beeld van de invloed van de systeemleeftijd op de

zonneboilerwerkingsgraad te krijgen is in figuur 4.2 de zonneboilerwerkingsgraad

als functie van de systeemleeftijd uitgezet.


y = -0.0004x + 0.8983

R2 = 0.0035

y = -0.0015x + 0.9338

R2 = 0.0708

0.00

0.20

0.40

0.60

0.80

1.00

1.20

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Systeem leeftijd (jaar)

gemiddeld

gem. (mon, UT)

Linear (gemiddeld)

Linear (gem. (mon, UT))

Figuur 4.2: Zonneboi lerwerkingsgraad a ls funct ie van systeemleeft i jd .

Uit figuur 4.2 blijkt dat er geen sprake lijkt te zijn van substantiële afname van de

zonneboilerwerkingsgraad met de systeemleeftijd. Ofwel de opbrengst van

functionerende systemen loopt niet terug in een periode van ruim tien jaar.

In bijlage A zijn de jaaropbrengsten per systeem weergeven. In bijlage B zijn de

monitoringresultaten over 2004 weergegeven.


5 Inspectieresultaten

Bij zestien huishoudens met een zonneboiler waarbij monitoringapparatuur is

achtergebleven een afspraak gemaakt worden voor een inspectie met daarbij

vervanging van de batterijen van de warmtemeters. De warmtemeters zijn daarmee

weer geschikt voor voortgaande monitoring. De huishoudens zijn ook geïnstrueerd

m.b.t. het invoeren van meterstanden op www.zonnewijzer.info.

De inspecties zijn uitgevoerd conform de standaard inspectie procedure

zonneboilers [ECO92] voor vervolginspecties. De visuele inspectie buitenshuis is

globaal vanaf de begane grond uitgevoerd.

Het resultaat van de inspecties is samengevat in tabel 5.1.

De belangrijkste bevindingen betreffen de pomp, de leidingisolatie en het

waterniveau in het collectorcircuit en de houding van de installateur:

• Pomp:

Twee van de geïnspecteerde systemen (12,5%) werken niet. Oorzaak is een

kapotte/niet functionerende pomp.

• Leidingisolatie:

Bij zeven van de zestien systemen (44%) is de leidingisolatie binnenshuis

niet optimaal. Het collectorcircuit is niet geïsoleerd en/of de tap- en CV-

leidingen op het opslagvat zijn niet over minimaal 50 cm geïsoleerd (om

thermosifon warmteverliezen te beperken).

• Waterniveau:

Bij één systeem was het waterniveau bij inspectie te laag en bij een ander

systeem is het waterniveau in het verleden te laag geweest. Bij één systeem

was het waterniveau te hoog wat leidt tot een bevriezingsrisico.

• Installateur:

Vier van de systeemeigenaren (25%) geven aan dat de installateur nooit

kijkt naar de zonneboiler dan wel blijk geeft geen kennis van zonneboilers

te hebben.

OVERZICHT PRAKTIJK

METINGEN ZONNEBOILERS 1989-2005

24 FEBRUARY 2006

15

tabel 5

.1: Inspectieresultaten.

SysID

Inst

alla

tie d

atum

Mer

k

Type

Colle

ctor

opperv

lak

(m2 )

Ops

lag

volu

me

(lite

r)

Nav

erw

arm

ing

Insp

ectie

dat

um

Visuel

e in

spec

tie

(7-2

5

Visue

le in

spec

tie

(9) a

ansl

uiting

leid

ingen

Visuel

e in

spec

tie

(14)

isola

tie

colle

ctor

leid

ing

Teste

n en m

eten

(26-

29)

Teste

n en m

eten

(30)

tapte

mpe

ratu

ur

Insp

ectie

buite

nshuis

visu

eel 3

1-33

Opm

erki

ngen

ec03 28-07-1997 Atag

hot-top 240

terugloop 4.23 120 GI 21-04-2005 in orde in orde in orde in orde 64 in orde Leidingen vat nageisoleerd door bewoner. Naverwarming hot-top via klokregeling ketel (Atag

Brain): 1x per dag naar 64grC (tbv Legionella), rest dag 45grC. dT aan 9 grC, dT uit regeling 4grC

(via Luigjes Display).

ec04 18-02-2001 Agpo

Aquasol III

terugloop 2.7 90 GD 25-04-2005 in orde in orde in orde in orde 48 in orde Ketelwater temperatuurinstelling= 77°C. Tapwater temperatuur erg laag ook nadat de kraan ±10

minuten heeft open gestaan.

ecbre 01-08-2000 Aton terugloop 2.7 100 GD in orde in orde in orde in orde in orde Geen

mon01 16-08-1990 Luigjes

hot-top 200

terugloop 2.83 100 EI 26-05-2005 in orde in orde in orde in orde 70 in orde Bewoner >70jaar, noteert nog regelmatig de standen. De kWh-meter zit redelijk goed in het zicht;

de warmtemeters zijn zeer moeilijk afleesbaar. Dus meerdere malen per maand wordt de kWh-

meter genoteerd en slechts een paar keer per jaar wordt de warmtemeter afgelezen. Bewoner is

zeer tevreden over zijn zonneboiler en is er zichtbaar trots op. Als de zonneboiler defect is komt er

zeker een nieuwe.

mon19 25-06-1991 Luigjes terugloop 4.23 120 GD 29-05-2005 in orde in orde in orde in orde in orde Geen

mon34 26-07-1991 Luigjes terugloop 2.83 100 GD 09-06-2005 in orde in orde in orde in orde 73 in orde In de periode 1999 t/m 2002 heeft er volgens de bewoner te weinig water in het systeem gezeten

waardoor het rendement te laag was. De zonnewijzer wordt bijgehouden. Leiding van vat naar ketel

is onvoldoende geisoleerd.


hot-top 240

terugloop 2.83 60 EI 09-05-2005 in orde niet in orde in orde in orde in orde Er zijn aanvullende temperatursensoren aangebracht: onder:39.1C, boven 44.4C. Isolatie om

aansluitleidingen nabij vat kan beter. Deel van de leiding niet geisoleerd. Hot-top buiten werking,

combi-ketel als naverwamer.


hot-top 240

terugloop 2.83 60 EI 09-05-2005 in orde niet in orde in orde in orde in orde Er zijn aanvullende temperatursensoren aangebracht: onder:47.7C, boven 54.8C. Isolatie om

aansluitleidingen vat kan beter. Deel van de leiding niet geisoleerd.Hot-top buiten werking, combi-

ketel als naverwamer.

sr01 08-02-1996 Solistor ICS 2.2 170 GD 30-05-2005 in orde in orde in orde in orde 61 in orde De colectorleidingen binnenshuis zijn niet geisoleerd. Bewoner is erg enthousiast over het

systeem. Als het systeem aan vervanging toe is komt er zeker weer een ZB. Bewoner heeft het

idee dat het water"ronder" aanvoelt en dat je voelt dat er zon inzit. Bewoner wordt niet gemotiveerd

om de standen via internet in te voeren. Door de kaartjes wordt de bewoner meer gestimuleerd om

de standen bij te houden.

ut04 24-09-1991 Luigjes terugloop 2.8 120 GD 22-04-2005 in orde niet in orde niet in orde in orde 73 in orde Leidingisolatie slecht, zowel collector als opslagvat.

ut13 14-10-1991 Zen terugloop 2.8 120 EI 13-05-2005 niet in orde

opslagvat nat

in orde in orde niet in orde

pomp stuk

65 in orde Het is niet duidelijk of de 2e batterij nog in werking was. ZB doet het sinds onbekende tijd niet.

Bewoner wist dit niet zeker. Door sensor van de vattemperatuur te manipuleren (koud/warm)

pomp niet aan het draaien kunnen brengen. Buitenzijde opslagvat was nat, mogelijk condens.

Onderhoud wordt alleen gedaan aan ketel/boiler, servicemonteur kijkt niet naar ZB.

wo24 25-01-1995 Agpo terugloop 2.75 100 GD 22-04-2005 in orde niet in orde niet in orde niet in orde

terugloop-

niveau te

hoog

48 in orde Alle leidingen aan vat zijn ongeisoleerd, waterniveau collectorcircuit is te hoog! Bij onderhoud heeft

de CV-monteur geen kennis van de ZB. Er wordt niet naar gekeken. Service contract loopt via

Vereniging Eigen Huis. Bewoner heeft de indruk dat de installatie minder warm wordt naar mate de

installatie ouder wordt. (zie ook tapwater temperatuur). Vervangdatum van installatie komt

geleidelijk dichterbij. De bewoner heeft geen idee wat het rendement is van de ZB en vind het

daarom moeilijk om een keus te maken of er weer voor een ZB wordt gekozen.

wo25 06-12-1994 Agpo terugloop 2.75 100 GD 22-04-2005 niet in orde

pomp stuk

in orde in orde niet in orde

pomp stuk

in orde Urenteller: 1262 h. ZB-systeem defect. Het systeem staat uit sinds winter 2003-2004. Het systeem

is door de bewoner in de winter altijd uit gezet. Vat is koud, en de pomp wordt heel erg warm. Deze

is met de hand niet aan te raken. Water niveau is goed. Voorlopige conclusie: pomp defect.

wo26 25-01-1995 Agpo terugloop 2.75 100 GD 22-04-2005 in orde niet in orde in orde in orde 60 in orde Urentellers: c) 15717 h, D) 832 h. Leiding van vat naar naverwarming is niet geisoleerd. Bewoner

vindt het jammer dat het rendement van het systeem niet zichtbaar is. Het gebruik van de

zonnewijzer is bekend maar daar is de drempel net iets te hoog voor. "het komt er niet van om het

op internet in te vullen" Als het systeem aan vervanging toe is wordt deze niet vervangen door een

systeem met zonneboiler. ZB heeft te veel problemen gegeven. Na installatie heeft de ZB ruim een

jaar niet gewerkt. Onderhoud van ZB en CV is alltijd slecht verlopen, sinds kort heeft de bewoner

een goede en betrouwbare service monteur.wo27 07-12-1994 Agpo terugloop 2.75 100 GD 22-04-2005 niet in orde niet in orde in orde in orde 52 in orde Warmwaterleiding van vat naar ketel is niet geisoleerd, temperatuursensor bij vat zat niet in buisje

maar ergens tussen de isolatie. Waterniveau was te laag. Er is kort geleden een monteur langs

geweest i.v.m. een storing in de CV installatie. Deze monteur had volgens bewoner geen kennis

van ZB.

zi01 05-03-1997 Zen ICS 2.8 140 GD 21-04-2005 in orde in orde in orde in orde in orde De collector wordt beschaduwd door bomen.


6 Conclusies en aanbevelingen

Protocol Monitoring Hernieuwbare Energie

De onderzochte zonneboilers (125 stuks) vormen een redelijke afspiegeling van de

huidige markt en een goede basis voor onderbouwing van het Protocol Monitoring

Hernieuwbare Energie. De gemiddelde dekkingsgraad van deze zonneboilers voor

tapwaterverwarming is 45%. Dit is gelijk aan de in 1998 gerapporteerde en de in

het Protocol Monitoring Hernieuwbare Energie gehanteerde dekkingsgraad van

45%.

Warmtapwaterverbruik

Het gemiddelde warmtapwaterverbruik van de gerapporteerde metingen bij de

zonneboilers voor warmtapwater was 86 liter per huishouden per dag en 25 liter per

persoon per dag (op 60°C). Dit sluit goed aan bij eerder onderzoek naar

warmwaterverbruik van zonneboiler.

Lange termijn functioneren zonneboilers

De lange termijn monitoring van de zonneboilers laat een gemiddelde

zonneboilerwerkingsfactor zien van circa 90%. De opbrengst is dus gemiddeld 10%

lager dan de opbrengst van een gesimuleerde referentiezonneboiler onder dezelfde

condities (warmwaterverbruik, zoninstraling). Over de lange termijn (12 jaar)

neemt de opbrengst van functionerende zonneboilers niet af

Systeeminspecties

De inspecties laten zien dat een defecte pomp binnen tien jaar na installatie in twee

gevallen (12,5%) leidt tot systeemuitval. Bij zeven systemen (44%) is de

leidingisolatie binnenshuis niet optimaal. Bij drie systemen (19%) is het

waterniveau te laag/hoog. Vier van de systeemeigenaren (25%) geven aan dat de

installateur nooit kijkt naar de zonneboiler, dan wel blijk geeft geen kennis van

zonneboilers te hebben.

Aanbevelingen

• Bij de inspecties is echter geconstateerd dat bij een substantieel aantal

zonneboilers de isolatie niet optimaal is aangebracht. Aanbevolen wordt om

hieraan in installatie-instructies en trainingen voor installateurs voldoende

aandacht te besteden. Daarnaast zouden de ontwikkelde inspectieprotocollen

een basis kunnen vormen voor zelfcontrole door de installateur. Een waarborg

voor goede installatie kan de koppeling van een inspectieprotocol aan de

systeemgarantie van de leverancier vormen.


• De praktijkmetingen en inspecties laten zien dat na een periode circa tien jaar

bij 12.5% van de systemen de pomp uitgevallen is en dat geen reparatie

plaatsgevonden heeft. Aanbevolen wordt om de systeemgebruiker er in de

gebruikershandleiding op te wijzen dat een periodieke controle van de werking

gewenst is. Daarbij is het natuurlijk zaak dat ook aangegeven wordt, hoe de

gebruiker op eenvoudige wijze zelf de werking van de zonneboiler kan

controleren.

• Een kwart van de installateurs (vier van de zestien) blijkt geen

aandacht/interesse te hebben voor de zonneboiler. Aanbevolen wordt om de

weg naar ervaren zonneboilerinstallateurs beter te ontsluiten voor gebruikers.

Dat zou mogelijk kunnen via de gebruikershandleiding van de zonneboiler of

via de website van de branche organisatie Holland Solar.


Referenties

[BEC01] Monitoring 20 ECO-woningen te Heerlen, Brouwer Energie Consult,

Apeldoorn, 2001.

[BEC03] Monitoring Passief Huis in Dalem 2001/2002, Brouwer Energie Consult,

Apeldoorn, 2003.

[BEC04] Evaluatie praktijkmeting S-HR zonnegascombi 2, Brouwer Energie Consult,

Apeldoorn, 2004.

[BEC05] Monitoring Passief Huis in Dalem 2003/2004, Brouwer Energie Consult,

Apeldoorn, 2005.

[ECO92] Handleiding inspectie zonneboilers, Ecofys, Utrecht, 1992.

[ECO93a] Opbrengstmeting 50 zonneboilers, Ecofys, Utrecht, 1993, rap.nr. E129.1

[ECO93b] Monitoringproject 15 zonneboilers in Utrecht, Ecofys, Utrecht, maart 1993,

rap.nr. E152

[ECO 94a] Opbrengstmeting 14 zonneboilers, Ecofys, Utrecht, 1994, rap.nr. E129.2

[ECO 94b] Monitoring Solahart zonneboilers te Drachten en Nijega, Ecofys, Utrecht,

1994, rap.nr. E179

[ECO 96a] Monitoring zonneboilers Woudhuis, Ecofys, Utrecht, 1996.

[ECO 96b] Overzicht warmwaterverbruik in huishoudens met en zonder zonneboiler,

Ecofys, Utrecht, juni 1996, rap.nr. E1075.

[ECO 97] Protocol Monitoring Hernieuwbare Energie / Energie uit Afval en Biomassa,

Ecofys, Utrecht, 1997, rap. nr. E972.

[ECO98] Overzicht praktijkmetingen huishoudelijke zonneboilers 1989-1997, Ecofys,

Utrecht, 1998, rap.nr. E1097.

[ECO00] Monitoring Agpo hoogbouw zonneboilers, Ecofys, Utrecht, december 2000,

rap.nr. E1127.

[ECO01] Monitoring results solar water heaters, Ecofys, Utrecht, maart 2005, rap.nr.

E1058.

[ECO03a] Metingen Daalderop monosolar, Ecofys, Utrecht, september 2003,

rap.nr.E10089.

[ECO03b] Meetresultaten zonneboilers Romantische Buurt te Doetinchem

(vertrouwelijk), Ecofys, december 2003, rap.nr. E10123.

[GAS00] MOG-veldtest met de HR-zonnegascombi, Brouwer Energie Consult,

Groningen, 2000.

[SUS03] Monitoring Agpo Aquasol 3, Sustainergy, Culemborg, 2002.

[SUS04] Monitoring Econok, Sustainergy, Barendrecht, 2004, rap. nr. R.04.06.

[TNO03] Monitoring results for three Dutch solar combisystems, Altener program

Solar Combisystems, TNO Bouw, Delft, 2003.


Bij lage A: Monitoring jaaropbrengst

ec03

ec04


ecbre

mon01


mon19

mon34 (waterniveau te laag geweest)


mon45

mon46


sr01

ut04


ut13 (pomp defect)

wo24


wo25 (pomp defect)

wo26


wo27

zi01 (systeem beschaduwd)


Bij lage B: Monitoringresultaten 2004

System ID: Mon19

Email:

Adres:

Postcode:

Plaats: Boxtel

UserID: 55

Email:

System ID: EC04

Email:

Adres:

Postcode:

Plaats: Utrecht

UserID: 56

Email:


System

ID: EC03

Email:

Adres:

Postcode:

Plaats: Wageningen

UserID: 57

Email:

System ID: ECBRE

Email:

Adres:

Postcode:

Plaats: Utrecht

UserID: 58

Email:

System ID: Zi01

Email:

Adres:

Postcode:

Plaats: Utrecht

UserID: 60

Email:


System ID: mon01

Email:

Adres:

Postcode:

Plaats: Coevorden

UserID: 95

Email:

System ID: mon34

Email:

Adres:

Postcode:

Plaats: Wychen

UserID: 97

Email:

System

ID: mon45

Email:

Adres:

Postcode:

Plaats: Middelstum

UserID: 98

Email:


System

ID: mon46

Email:

Adres:

Postcode:

Plaats: Middelstum

UserID: 99

Email:

System ID: SR01

Email:

Adres:

Postcode:

Plaats: Veldhoven

UserID: 103

Email:

System ID: WO24

Email:

Adres:

Postcode:

Plaats: Apeldoorn

UserID: 105

Email:


System ID: WO25

Email:

Adres:

Postcode:

Plaats: Apeldoorn

UserID: 106

Email:

System ID: WO26

Email:

Adres:

Postcode:

Plaats: Apeldoorn

UserID: 107

Email:

System ID: WO27

Email:

Adres:

Postcode:

Plaats: Apeldoorn

UserID: 108

Email:


System ID: UT04

Email:

Adres:

Postcode:

Plaats: Utrecht

UserID: 111

Email:

System ID: UT13

Email:

Adres:

Postcode:

Plaats: Utrecht

UserID: 116

Email:

overzicht praktijkmetingen huishoudelijke … · lager dan de opbrengst van een gesimuleerde...

Documents