ovimzakonom uredujese osnivanje ... - paragraf.me€¦ · 6) lice koje je izvrsni direktor, clan...
TRANSCRIPT
PREDLOG
ZAKON
O PRIVREDNIM DRUSTVIMA
DIO PRVI
OSNOVNEODREDBE
Glava I
PREDMET ZAKONA I OBLICI OBAVUANJA PRIVREDNIH DJELATNOSTI
Predmet
Clanl
Ovimzakonom uredujese osnivanje, registracija, restrukturiranje, prestanakidruga pitanjaod znacaja za rad privrednih drustava, preduzetnlka i dijela stranog drustva.
Oblici obavljanja privrednih djelatnosti
Clan 2
(1) Privredna drustva su pravna lica koja obavljaju privrednu djelatnost u skladu sa zakonom i
to:
1) ortacko drustvo - "OD";
2) komandltno drustvo - "KD";
3) akclonarsko drustvo - "AD" I
4) drustvo sa ogranicenom odgovornoscu - "DOG".
(2) Privrednu djelatnost mogu obavljati I:
1) preduzetnik i
2) dio stranog drustva.
Primjena zakona
Clans
Ova] zakon primjenjuje se I na privredna drustva koja su osnovana u skladu sa posebnim
zakonom i drugim proplsom.
Drustvo od javnog interesa
.Clan 4
Drustvo od javnog interesa je akclonarsko drustvo (javno akcionarsko drustvo) 1 drustvo saogranicenom odgovornoscu {javno drustvo sa ogranicenom odgovornoscu) koje se osnlvau skladu sa ovim zakonom 1 koje emituje hartije od vrijednosti i druge finansijskeInstrumente kojima se trguje na organizovanom trzistu kapitala u Crnoj Gori ill Inostranstvu.
•<
Pravna i poslovna sposobnost drustva
C\anS
(1) Privredno drustvo stice svojstvo pravnog lica danom registracije u Centralnom registry
privrednih subjekata (u daljem tekstu: CRPS).
(2) CRPS vodi organ uprave nadlezan za naplatu poreza (u daljem tekstu: nadlezni organ za
reglstraclju).
(3) Datumom registracije privrednog drustva smatra se datum registracije koji je upisan u
rjesenju o registraciji.
(4) Dio stranog drustva u Crnoj Gori nema svojstvo pravnog lica.
(5) Drustvo ima prava i obaveze fizickog lica, osim prava i obaveza koje, u skladu sa zakonom,
mogu steci iskljucivo fizlcka lica ili privredna drustva koja posluju u drugom obliku.
Podruznica i nacin istupanja u pravnom prometu
Clan 6
(1) Privredna drustva mogu obavljati svoju djelatnost i preko podruznica.
(2) Podruznica je posebna organizaciona cjelina drustva bez svojstva pravnog lica, koja obavijadjelatnost van sjedista privrednog drustva.
(3) Podruznica u pravnom prometu istupa iskljucivo u ime i za racun privrednog drustva uokviru kojeg posluje I moze obavljati poslove samo iz okvira djelatnosti tog drustva.
(4) Podruznica u pravnom prometu istupa pod nazivom privrednog drustva ciji je dio, a uz nazlv
privrednog drustva naziv podruznice mora da sadrzi sjediste podruznice i oznaku da je
podruznica.
Formiranje podruznice
C\an7
(1) Podruznica se formira odiukom nadleznog organa privrednog drustva.
(2) Odiuka Iz stava 1 ovog clana obavezno sadrzi:
1) nazlv i sjediste drustva osnivaca;
2) nazlv i adresu podruznice;
3) ime I prezime lica koja su odredena da predstavljaju podruznicu i drustvo, njihov
jedinstveni maticni broj i prebivaliste, odnosno ime, broj pasosa Hi drug!
identifikacioni broj i prebivaliste za strana fizicka iica.
(3) Privredna drustva koja formlraju podruznice duzna su da u roku od 15 dana od dana
donosenja odluke o formiranju, dostave u CRPS za reglstraclju:
1) odiuku iz stava 1 ovog ciana;
2) oviascenja za lica iz stava 2 tacka 3 ovog clana da zastupaju drustvo, pojedinacno ili
kolektivno.
Prestanak podruznice
CianS
Podruznica prestaje:
1) na osnovu odiuke nadleznog organa privrednog drustva;
2) ako privredno drustvo koje je osnovalo podruznicu prestane da postoji.
Glava II
ODGOVORNOST ZA OBAVEZE DRUSTVA
Odgovornost za obaveze prije reglstracije drustva
dan 9
(!) Za obaveze preuzete u postupku osnivarija drustva prije njegove registracije, solidarno i
neograniceno odgovaraju osnlvaci I lica koja su preuzela te obaveze.
(2) Ako nakon registracije privredno drustvo preuzme obaveze iz stava 1 ovog clana, osnivaci i
lica koja su ih preuzela oslobadaju se odgovornosti.
Sticanje svojstva clana drustva
Clan 10
(1) Svojstvo clana ortackog drustva, komanditnog drustva i drustva sa ogranicenom
odgovornoscu stice se danom upisa vlasnistva nad udjelom u CRPS, u skladu sa ovim
zakonom.
(2) Svojstvo akcionara fizicko ill pravno lice stice danom reglstracije akclje, odnosno akcija
drustva kod Centralnog klirinskog depozitnog drustva (u daljem tekstu: CKDD), u skladu sa
zakonom kojim se ureduje trziste kapitala.
(3) Svojstvo clana ortackog, komanditnog I drustva sa ogranicenom odgovornoscu prestajedanom registracije prestanka svojstva clana drustva u CRPS, u skladu sa ovim zakonom.
(4) Svojstvo akcionara fizickom ill pravnom lieu prestaje na dan brisanja svlh akcija drustva sa
njegovog vlasnickog racuna kod CKDD, u skladu sa zakonom kojim se ureduje trziste
kapitala.
Odgovornost drustva i clanova za obaveze drustva
Clan 11
(1) Privredno drustvo odgovara za svoje obaveze cjelokupnom svojom imovinom.
(2) Ortaci u ortackom drustvu i komplementari u komanditnom drustvu odgovaraju za obavezedrustva solidarno i neograniceno, cjelokupnom svojom imovinom.
(3) Clanovl drustva sa ogranicenom odgovornoscu, akcionarl akcionarskog drustva ikomanditori u komanditnom drustvu ne odgovaraju za obaveze drustva, ukoliko ovim
zakonom nije drugaclje odredeno.
Zioupotreba svojstva pravnog lica
Clan 12
(1) Kada jedan ili vise komanditora, clanova drustva sa ogranicenom odgovornoscu ill
akclonara zioupotrijebe okolnost da nijesu odgovorni za obaveze komanditnog drustva,drustva sa ogranicenom odgovornoscu ili akcionarskog drustva, njihovu solldarnu ineogranicenu odgovornost za obaveze tih drustava moze da utvrdi nadlezni sud.
(2) Zioupotrebom iz stava 1 ovog clana smatra se ako komanditor, clan drustva sa ogranicenomodgovornoscu Ili akcionar:
1) Iskoristi drustvo za postizanje clija koji mu je zabranjen;
2) koristi drustvo ili njegovu imovinu na stetu povjerliaca drustva;
3) protivno zakonu upravija ili raspolaze imovinom drustva;
4) radi sticanja koristi za sebe ill treca lica umanji imovinu drustva, iako je znao ili morao
znati da drustvo nece moci izvrsavati svoje obaveze.
(3) Povjerilac drustva iz stava 2 tacka 2 cije je potrazivanje dospjelo moze podnijeti tuzbu radinaplate potrazivanja protiv lica iz stava 1 ovog clana nadleznom sudu, u roku od sestmjeseci od dana saznanja za zioupotrebu Iz stava 2 ovog clana, a najkasnije u roku od trigodine od dana zioupotrebe.
(4) Podnosenje tuzbe iz stava 3 ovog clana ne utice na pravo povjerilaca da naplatupotrazivanja izvrsi na drugi nacin, u skladu sa zakonom.
(5) U slucaju da potrazivanje povjerioca iz stava 3 ovog clana nije dospjelo u trenutku saznanjaza ucinjenu zioupotrebu, rok od sest mjeseci pocinje da tece od dana dospijecapotrazivanja.
Glava III
SJEDISTE, DJELATNOSTI NA2IV PRIVREDNOG DRUSTVA
Sjediste
Clan 13
(1) Sjediste je mjesto Iz kojeg se upravija poslovanjem privrednog drustva ili mjesto u kojemdrustvo trajno obavija svoju djelatnost, koje je utvrdeno osnivackim aktom ili statutomdrustva i koje je registrovano u CRPS.
(2) Privredno drustvo moze Imati samo jedno sjediste.
(3) Ako se uprava privrednog drustva ili mjesto u kojem privredno drustvo trajno obavija svojudjeiatnost nalaze u mjestu razlicitom od mjesta koje je registrovano kao sjediste privrednogdrustva, sjedistem ce se smatrati mjesto koje je registrovano u CRPS, s tim da se mjesnanadleznost suda za treca lica moze odrediti i prema mjestu uprave privrednog drustva,odnosno mjestu trajnog obavljanja djelatnosti.
(4) Privredno drustvo moze promijeniti sjediste na nacIn utvrden osnivackim aktom ilistatutom drustva.
Dostavljanje i adresa za prijem poste
Clan 14
(1) Dostavljanje poste privrednom drustvu vrsi se na adresu sjedista ill posebnu adresu za
dostavljanje poste, koja se registruje u skladu sa ovim zakonom.
(2) Privredno drustvo mora da ima adresu za prijem elektronske poste, koja se registruje u
CRPS.
Upotreba pecata
Clan 15
(1) Privredna drustva nljesu duzna da koriste pecat u pravnom prometu.
(2) Privredna drustva koja posluju elektronskim putem duzna su da koriste elektronski pecat.
Djelatnost drustva
Clan 16
(1) Pretezna djelatnost privrednog drustva registruje se u CRPS, u postupku njegovog
osnivanja.
(2) Pored pretezne djelatnosti, privredno drustvo moze da obavija i druge djeiatnosti, u skladu
sa zakonom.
Naziv privrednog drustva, podruznice i preduzetnika
Clan 17
(1) Naziv privrednog drustva, podruznice I preduzetnika je ime pod kojim posluju.
(2) Naziv privrednog drustva, podruznice i preduzetnika, kao i sve njihove promjene upisuju se
u CRPS.
(3) Naziv privrednog drustva i naziv podruznice moze se mijenjati na nacin utvrden osnivackimaktom, odnosno statutom drustva, a naziv preduzetnika na osnovu odiuke preduzetnika.
(4) Privredno drustvo i preduzetnik duzni su da istupaju u pravnom prometu pod nazivom kojije reglstrovan u CRPS, da ga koriste na poslovnim pismima i drugim dokumentlma koja se
upucuju trecim licima I da ga isticu u poslovnim prostorijama.
(5) Naziv privrednog drustva moze da sadrzi i oznaku pretezne djelatnosti.
Sadtiina naziva privrednog drustva 1 preduzetnika
Clan 18
(1) Naziv ortackog drustva obavezno sadrzi oznaku: "ortacko drustvo" ill skracenicu "OD".
(2) Naziv komanditnog drustva obavezno sadrzi oznaku: "komanditno drustvo" ill skracenicu"KD".
(3) Naziv akcionarskog drustva obavezno sadrzi oznaku: "akcionarsko drustvo" ill skracenicu"AD".
(4) Naziv drustva sa ogranlcenom odgovornoscu obavezno sadrzl oznaku: "drustvo saogranicenom odgovornoscu" ili skracenlcu "DOO".
(5) Naziv podruznice obavezno sadrzi pun! naziv drustva u okviru kojeg posluje, oznaku da seradi o podruznici i adresu podruznice.
(6) DIo stranog drustva obavezno sadrzi originaini naziv stranog drustva, oznaku Ili skracenuoznaku oblika privrednog drustva ("akcionarsko drustvo" ili "AD", "drustvo sa ogranicenomodgovornoscu" ili "DOO", "komanditno drustvo" ili "KD"), alternativnl naziv dijela stranogdrustva, ako je originaini naziv stranog drustva upotrijebljen od nekog drugog drustva uCrnoj Gori, kao i oblik organizovanja dijela stranog drustva ("dio stranog drustva","podruznica", "predstavnistvo").
(7) Naziv preduzetnika obavezno sadrzi oznaku "preduzetnik".
(8) Uz naziv privrednog drustva u postupku likvidacije dodaje se oznaka "u likvidaciji".
Skraceni naziv privrednog drustva
Clan 19
(1) Privredno drustvo moze, pored punog naziva, da koristi skraceni naziv u skladu saosnivackim aktom drustva, odnosno statutom.
(2) Skraceni naziv iz stava 1 ovog clana, mora da sadrzi oznaku oblika drustva, kao i pojedinerijeci koje su vec sadrzane u nazivu.
(3) Skraceni naziv registruje se u CRPS.
(4) Podruznica ne moze koristiti skraceni naziv.
Upotreba Imena 1 znakova drzava I medunarodnih organizacija
Clan 20
(1) Naziv privrednog drustva moze da sadrzi ime "Crna Gora", a logo drustva grb, zastavu idruge drzavne simbole u skladu sa zakonom.
(2) Naziv drustva moze da sadrzi imena, a logo drustva grbove i druge simbole strane drzave ilimedunarodne organizacije, uz prethodnu saglasnost nadleznog organa drzave ilimedunarodne organizacije na koje se naziv ili simboli odnose.
Upotreba licnog imena
Clan 21
(1) U naziv privrednog drustva moze se unijeti ime ill dio imena fizickog lica, uz njegov pisanipristanak, a ako je to lice umrlo uz saglasnost njegovog nasljednika.
(2) Ako privredno drustvo svojim djelovanjem ili na drugi nacin vrijeda cast i ugled fizickog licacije ime je unijeto u njegov naziv, to lice, odnosno njegovi nasljednici, mogu podnijeti tuzbunadleznom sudu za brisanje njegovog Imena iz naziva drustva.
(3) Ako je ime lica ostaio u nazivu I nakon prestanka njegovog clanstva u privrednom drustvu,po tuzbi tog lica ili njegovih nasljednika, nadlezni sud ce naloziti brisanje njegovog imena iznaziva tog drustva.
(4) Tuzba Iz st. 2 I 3 ovog clana moze se podnijeti u roku od jedne godlne, od dana prestanka
svojstva clana privrednog drustva, odnosno smrti clana drustva cije je Ime ostalo u nazivu
tog drustva.
Prenos naziva drustva
Clan 22
(1) Naziv privrednog drustva, koje je registrovano u CRPS ne moze se prenijeti na drugo
drustvo.
(2) Izuzetno od stava 1 ovog clana, nazlv drustva se moze prenijeti na drugo drustvo u slucajuspajanja drustava, kada se naziv preuzetog drustva prenosi na drustvo preuzlmaoca.
Zastita naziva drustva
Clan 23
(1) Privredno drustvo ne smije reglstrovati naziv u CRPS ako:
1) je suprotan prinudnim propisima ill vrljeda javni moral;
2) je istovjetan ill slican nazivu drugog privrednog drustva, zbog cega moze doci do
zamjene drustava od strane ucesnika u pravnom prometu;
3) moze da dovede u zabludu ucesnike u pravnom prometu u pogledu pravnog obllka
privrednog drustva.
(2) U slucaju povrede odredaba Iz stava 1 ovog clana, zainteresovano lice moze tuzbom
zahtljevati od nadleznog suda promjenu naziva drustva iz stava 1 ovog clana.
(3) Tuzba iz stava 2 ovog clana, moze se podnijeti u roku od dvlje godine od dana reglstracljenaziva privrednog drustva.
(4) Postupak po tuzbl privrednog drustva iz stava 2 ovog clana je hitan.
(5) Ako drustvo iz stava 1 ovog clana, u roku od 30 dana od pravnosnaznosti presude kojom senalaze promjena naziva, ne izvrsi promjenu naziva, nadlezni organ za registraclju po
sluzbenoj duznosti pokrenuce postupak sudske likvidacije drustva.
Glava IV
ZASTUPANJE DRUSTVA I PROKURA
ZakonskI zastupnici
Clan 24
(1) ZakonskI zastupnici drustva, u skladu sa ovim zakonom, su:
- ortaci kod ortackog drustva;
- komplementarl kod komandltnog drustva;
- izvrsni direktor ill predsjednik upravnog odbora kod akclonarskog drustva I drustva sa
ogranicenom odgovornoscu.
(2) Lica koja su zakonski zastupnici drustva, obavezno se registruju, u skladu sa ovimzakonom.
Ostali zastupnici
Clan 25
Osim zakonskih zastupnika, zastupnici drustva, u smislu ovog zakona, su i lIca koja su aktom
nadleznog organa drustva oviascena da zastupaju drustvo i koja su registrovana u CRPS.
Obim ovlascenja I odgovornost zastupnika
Clan 26
(1) Lice kojem je povjereno obavljanje odredenih poslova u okviru djeiatnosti drustva, moze
preduzimati sve radnje i zakljucivati sve pravne poslove koji se uobicajeno vrse ili nastaju
uz poslove koji su mu povjereni.
(2) Ako oviascenje za zastupanje utvrdeno zakonom ili drugim aktom nije izricito utvrdeno kao
zajednicko, svaki zastupnik istupa samostaino u ime i za racun drustva.
(3) Zastupnik privrednog drustva duzan je da zastupa drustvo u granicama ovlascenja za
zastupanje utvrdenim zakonom, osnivackim aktom, statutom ili drugim aktom drustva i
odgovoran je za stetu nastalu prekoracenjem ovlascenja, u skladu sa zakonom.
Pojam 1 osnovne karakteristike prokure
Clan 27
(1) Prokura je punomocje kojim drustvo oviascuje jedno ili vise fizlckih lica za vodenje poslovadrustva da u njegovo ime i za njegov racun zakljucuju pravne poslove i preduzimaju druge
pravne radnje.
(2) Prokuru za privredna drustva Izdaje nadlezni organ privrednog drustva.
(3) Preduzetnik daje prokuru licno.
(4) Prokura se ne moze dati pravnom lieu.
(5) Ako osnivackim aktom ili statutom drustva nlje drukclje utvrdeno, prokura se izdaje
odiukom ortaka kod ortackog drustva, odlukom komplementara kod komandltnog drustva,odiukom skupstine drustva sa ogranlcenom odgovornoscu koje nema strukturu organa
upravljanja akcionarskog drustva, odnosno odiukom odbora direktora ili nadzornog odborakod akcionarsklh drustava i drustava sa ogranicenom odgovornoscu koja imaju strukturuorgana upravljanja akcionarskog drustva.
(6) Prokura se daje u formi notarskog akta i obavezno registruje u CRPS.
(7) Prokura nlje prenosiva na drugo lice.
(8) Prokurista se potpisuje u ime I za racun drustva I pored svog potpisa, stavija oznaku"prokurista".
Vrste prokure
Clan 28
(1) Prokura moze biti pojedinacna Hi zajednicka.
(2) Ako je prokura Izdata za dva ill vise lica bez naznake da se radi o zajednickoj prokurl, svakiprokurista istupa samostalno.
(3) Ako je prokura izdata kao zajednicka prokura, pravni poslovi koje zakljucuju lii pravneradnje koje preduzimaju prokuristi punovazni su uz izricitu saglasnost svih prokurista.
(4) Saglasnost iz stava 3 ovog clana moze se dati kao prethodna ill naknadna.
Oviascenja i ogranicenja oviascenja prokuriste
Clan 29
(1) Prokurista moze da zakijucuje ugovore i preduzima sve pravne radnje u ime i za racun
drustva, s tim da bez posebnog oviascenja ne moze da:
1) zakijucuje pravne poslove i preduzima pravne radnje u vezi sa sticanjem, otudenjemiii opterecenjem nepokretnosti, odnosno udjela i akcija koje drustvo posjeduje udrugim drustvima;
2) zakijucuje ugovore o zajmu i kreditu;
3) preuzlma mjenicne obaveze i obaveze jemstva;
4) zastupa drustvo u upravnim i sudskim postupclma pred arbitrazom ill posrednlkom;
5) da punomocje za zastupanje drugim licima.
(2) Ogranicenja prokure koja nijesu izricito utvrdena ovim zakonom nemaju dejstvo prematrecim liclma, osim ako su reglstrovana u CRPS.
Opoziv 1 otkaz prokure
Clan 30
(1) Prokura se moze opozvati u svakom trenutku, bez obzira na pravne poslove za koje jeizdata.
(2) Davalac prokure ne moze se odrecl prava da opozove prokuru, ni prava da je ogranici illuslovi.
(3) Prokurista moze da otkaze prokuru, s tim da na zahtjev davaoca prokure kojl mu jedostavljen u papirnoj formi, duzan je da zakijucuje pravne poslove i preduzima druge
pravne radnje u periodu od 30 dana od dana dostavljanja otkaza drustvu.
(4) Opoziv i otkaz prokure daju se u pisanoj formi i registruju u CRPS.
Glava V
POSEBNE DUZNOSTI PREMA DRUSTVU
ODJEUAKA
LICA KOJA IMAJU POSEBNE DUZNOSTI PREMA DRUSTVU I POVEZANA LICA
Lica sa posebnim duznostima prema drustvu
Clan 31
(1) Duznosti paznje, prijavljlvanja llcnog interesa, Izbjegavanja sukoba interesa, cuvanja
poslovne tajne i postovanja zabrane konkurencije, u skladu sa ovim zakonom, imaju:
1) ortaci i komplementari;
2) clanovi drustva sa ogranicenom odgovornoscu koji posjeduju znacajno ucesce u
osnovnom kapitalu drustva ili clan drustva sa ogranicenom odgovornoscu koji je
kontrolnl clan drustva u skladu sa clanom 32 ovog zakona;
3) akcionari koji posjeduju znacajno ucesce u osnovnom kapitalu drustva Ili akcionar koji
je kontroini akcionar drustva u skladu sa clanom 32 ovog zakona;
4) izvrsni direktor, clanovi odbora direktora, clanovi upravnog odbora, clanovinadzornog odbora, zastupnici i prokuristi;
5) revizor;
6) likvidacioni upravnik.
(2) Osnivackim aktom ili statutom se mogu odrediti i druga lica koja imaju posebne duznosti
prema drustvu.
Povezana lica
Clan 32
(1) Povezanim licem, u smislu ovog zakona, u odnosu na odredeno fizicko lice smatra se:
1) njegov srodnik u pravoj liniji, srodnik u pobocnoj llniji zakljucno sa treclm stepenomsrodstva, bracni I vanbracni supruznik ovih lica;
2} njegov bracni Ili vanbracni supruznik I njihovi srodnlcl zakljucno sa prvim stepenomsrodstva;
3) njegov usvojilac Ili usvojenik, kao i potomci usvojenlka;
4) druga lica koja sa tim llcem zive u zajednlckom domaclnstvu.
(2) Povezanim llcem, u smislu ovog zakona, u odnosu na odredeno pravno lice smatra se:
1) pravno lice u kojem to pravno lice posjeduje znacajno ucesce u osnovnom kapitalu;
2) pravno lice (kontrolisano drustvo) u kojem je to pravno lice kontroini clan (kontroinodrustvo);
3) pravno lice koje je zajedno sa tim pravnim licem pod kontrolom treceg lica;
4) lice koje u torn pravnom lieu posjeduje znacajno ucesce u osnovnom kapitalu;
5) lice koje je kontroini clan tog pravnog lica;
6) lice koje je izvrsni direktor, clan odbora direktora, clan upravnog odbora ili clannadzornog odbora.
(3) Znacajno ucesce u osnovnom kapitalu postoji ako jedno lice, samostaino ili sa drugim licima
koja sa njim djeluju zajedno, posjeduje vise od 20% prava glasa u drustvu.
10
n-'-
(4) Vecinsko ucesce u osnovnom kapitalu postoji ako jedno lice, samostaino III sa drugim llcimakoja sa njim djeluju zajedno, posjeduje vise od 50% prava glasa u drustvu.
(5) Kontrola u smislu stava 2 ovog clana podrazumijeva pravo III mogucnost jednog lica dasamostaino Hi sa drugim licima koja sa njIm zajednicki djeluju vrsi odlucujud uticaj naposlovanje drugog lIca putem ucesca u osnovnom kapitalu, ugovora ill prava na Imenovanjeveclne clanova odbora direktora, odnosno vecine clanova nadzornog odbora.
(6) Smatra se da je odredeno lice kontroini clan drustva uvljek kada to lice samostaino Hi sapovezanim licima posjeduje vecinsko ucesce u osnovnom kapitalu drustva.
(7) Zajednlcko djelovanje postoji kada dva III vise lIca, na osnovu sporazuma, koriste glasackaprava u odredenom pravnom lieu III preduzimaju druge radnje u cllju vrsenja zajednlckoguticaja na upravljanje Hi poslovanje tog llca.
ODJEUAK B
DU2N0ST PAZNJE
Pojam duznosti paznje
^an 33
(1) Izvrsni direktor, clanovl odbora direktora, clanovl upravnog odbora, clanovl nadzornogodbora, zastupnici, prokuristi, revizor I likvldacioni upravnik duznl su da u izvrsavanjuobaveza postupaju savjesno i sa paznjom dobrog privrednlka, odnosno u interesu drustvakao cjeline.
(2) Pod paznjom dobrog privrednika smatra se povecani stepen paznje, znanja, vjestine Iiskustva potrebnih za obavljanje poslova Iz svoje nadleznosti u drustvu.
(3) Ako pored znanja, vjestine I iskustva Iz stava 2 ovog clana, lice iz clana 31 stav 1 tac. 4,5 i 6ovog zakona posjeduje dodatna speclficna znanja, vjestine ill iskustvo, ista se uzimaju uobzir prilikom ocjene stepena paznje koju je trebalo da pokaze (paznja dobrog strucnjaka).
Tuzba zbog povrede duznosti paznje}
Clan 34
Protiv lica iz clana 31 stav 1 tac. 4, 5 I 6 ovog zakona drustvo moze podnljetl tuzbu zanaknadu state koja je priclnjena drustvu povredom duznosti paznje.
Pravllo poslovnog prosudivanja
Clan 35
Lice Iz clana 31 stav 1 tac. 4, 5 i 6 ovog zakona koje je postupalo savjesno, sa paznjomdobrog privrednlka, odnosno paznjom dobrog strucnjaka i u razumnom uvjerenju dadjeluje u interesu drustva, ne odgovara za stetu koja je nastala kao rezultat njegovihposlovnih odiuka.
ODJEUAK C
DUZNOST PRIJAVUIVANJA LICNOG INTERESA
11
Nacin prijavljivanja licnog interesa
Clan 36
(1) Lice iz clana 31 ovog zakona duzno je da obavijesti ortake, komplementare, clanovedrustva, odbor direktora, odnosno nadzorni odbor o postojanju licnog interesa ili interesasa njim povezanih lica u pravnom poslu koji drustvo zakljucuje, odnosno pravnoj radnji kojudrustvo preduzima.
(2) Licni interes za lica Iz clana 31 ovog zakona postoji u slucaju:
1) zakljucivanja pravnog posia izmedu drustva i tog lica ili sa njim povezanog lica;
2) preduzimanja pravne radnje (preduzimanje radnji u sudskim i drugim postupcima,odricanje od prava i drugo) koju drustvo preduzima prema torn lieu ili prema sa njimpovezanim licem;
3) zakljucivanja pravnog posla izmedu drustva i treceg lica, odnosno preduzimanjapravne radnje drustva prema trecem lieu, ako je to trece lice sa njim ili sa njimpovezanim licem u finansijskom odnosu i ako se moze ocekivati da postojanje togodnosa utice na njegovo postupanje.
(3) Finansijskl odnosi iz stava 2 tacka 3 ovog clana su duznicko-povjerllackl, kao i drugi odnosikod kojih se moze utvrditi povezanost ekonomskih interesa izmedu lica.
Odobravanje pravnog posla u slucaju licnog Interesa
Clan 37
(1) Zakljucivanje pravnog posia iz clana 36 stav 2 ovog zakona moze da se odobri, u slucaju:
1) ortackog drustva, odnosno komanditnog drustva, vecinom glasova svih ortaka,odnosno komplementara kod kojih ne postoji licni interes;
2) drustva sa ogranicenom odgovornoscu, obicnom vecinom glasova prisutnih clanovaskupstine drustva, kod kojih ne postoji licni interes;
3) drustva sa ogranicenom odgovornoscu koje ima strukturu organa akcionarskogdrustva, vecinom glasova svih clanova odbora direktora ili nadzornog odbora kodkojih ne postoji licni interes;
4) akcionarskog drustva, vecinom glasova svih clanova odbora direktora (kodjednodomnog akcionarskog drustva), odnosno nadzornog odbora (kod dvodomnogakcionarskog drustva), kod kojih ne postoji licni Interes.
(2) U slucajevima iz stava 1 tac. 3 14 ovog clana, ako svi clanovi odbora direktora ili nadzornogodbora imaju licni interes ili je broj clanova koji nemaju licni interes nedovoljan zapostizanje kvoruma za rad Hi zbog jednake podjele glasova izmedu clanova ovih organa kodkojih ne postoji licni interes i kada predsjednik odbora direktora Ili nadzornog odbora nijeprisutan ili nema pravo glasa, odiuku o odobravanju zakljucivanja pravnog posla donosiskupstina clanova drustva sa ogranicenom odgovornoscu, odnosno skupstina akcionara,vecinom glasova prisutnih clanova skupstine kod kojih ne postoji licni interes.
(3) Osnlvackim aktom ili statutom moze se odrediti da odobrenje iz stava 1 tac. 3 14 ovog clanadaje Iskljucivo skupstina drustva.
12
(4) U slucaju da odbor direktora, odnosno nadzorni odbor odobri zakljuclvanje pravnog posiau skladu sa stavom 1 tac. 3 i 4 ovog clana, odbor direktora odnosno nadzorni odbor duzanje da informlse skupstinu drustva o detaljima izdatog odobrenja na prvoj narednoj sjednici,u posebnoj tacki dnevnog reda.
(5) Odobrenje iz stava 1 ovog clana nlje potrebno u slucaju:
1) postojanja llcnog Interesa kod jedlnog clana drustva ill svlh clanova drustva;
2) uplsa, odnosno kupovine udjeia III akcija po osnovu prava preceg upisa, odnosnoprava prece kupovine clanova drustva;
3) pribavljanja sopstvenlh udjeia, odnosno akcija od strane drustva, ako se topribavljanje vrsi u skladu sa ovim zakonom.
Tuzba zbog povrede pravila o odobravanju postupanjau siucajevima postojanja licnog interesa
Clan 38
(1) Ako lica iz clana 31 ovog zakona zakljuce pravnl posao bez odobrenja u skladu sa clanom 37ovog zakona III prillkom podnosenja zahtjeva za Izdavanje odobrenja nijesu naveia svecinjenice od znacaja za donosenje odluke, drustvo moze podnljetl tuzbu nadleznom suduza ponlstavanje zakljucenlh pravnih poslova, odnosno preduzetlh pravnih radnji u slucajupostojanja licnog interesa I naknadu stete od tlh llca.
(2) U slucaju Iz stava 1 ovog clana, pored llca Iz clana 31 ovog zakona za stetu drustvu solidarnoI neogranlceno odgovara I trece lice Iz clana 36 stav 2 tacka 3 ovog zakona, ako je znalo illmorale znati za postojanje licnog Interesa u vrijeme zakljucenja pravnog posla, odnosnopreduzlmanja pravne radnje.
Izuzetak od postojanja povrede pravila o odobravanju postupanja
u siucajevima postojanja licnog Interesa
5an 39
Povreda pravila o odobravanju pravnih poslova I radnji kod kojih postoji licnl Interes nesmatra se povredom ako se u postupku po tuzbl Iz clana 38 ovog zakona utvrdi da suzakljuceni pravni poslovl 111 preduzete pravne radnje bill u interesu drustva I ako lica Iz clana31 ovog zakona dokazu da nijesu znala nitl su morala znatI za zakljuclvanje pravnog posla,odnosno preduzlmanje pravnih radnji kod kojIh je postojao llcnl Interes, cije je postojanjepredmet tuzbenog zahtjeva.
ODJEUAK D
DUZNOSTIZBJEGAVANJA SUKOBA INTERESA
Povreda sukoba Interesa
Clan 40
(1) Llca Iz clana 31 ovog zakona I ekspert Iz clana'125 ovog zakona ne mogu u svom Interesuu Interesu sa njima povezanim llclma da:
13
1) koriste imovinu drustva;
2) koriste informaclje do kojih su dosli u torn svojstvu, koje nijesu javno dostupne;
3) koriste mogucnosti za zakljucenje poslova koje se ukazu drustvu.
(2) Sukob interesa postoji i u slucajevima kada drustvo nije bllo u mogucnosti da iskorlsti
Imovinu, Informacije ill zakljuci poslove iz stava 1 ovog clana.
(3) Odredba stava 1 tacka 1 ovog clana, ne primjenjuje se na revizora drustva i eksperte Iz clana125 ovog zakona.
Tuzba zbog povrede sukoba Interesa
Clan 41
(1) Drustvo moze podnljetl tuzbu nadleznom sudu protiv lica iz clana 31 ovog zakona i eksperta
Iz clana 125 ovog zakona zbog povrede duznosti izbjegavanja sukoba interesa Iz clana 40
ovog zakona, kao I protiv sa njim povezanog lica Iz clana 32 stav 1 ovog zakona.
(2) Tuzbom Iz stava 1 ovog clana moze se trazltl:
1) naknada stete;
2) prenos koristi na drustvo koju je to lice, odnosno povezano lice ostvarllo kaoposljedicu povrede te duznosti.
Izuzetakod povrede duznosti izbjegavanja sukoba interesa
Clan 42
Lica iz clana 311 ekspert Iz clana 125 ovog zakona nijesu povrijedila duznost Izbjegavanjasukoba Interesa ako pribave prethodno III naknadno odobrenje u skladu sa clanom 37 ovog
zakona, osim ako se utvrdi da prillkom podnosenja zahtjeva za izdavanje odobrenja nijesu
predstavljene sve cinjenice od znacaja za donosenje odluke.
ODJEUAK E
DUZNOST CUVANJA POSLOVNE TAJNE
Cuvanje poslovne tajne
Clan 43
(1) Lica iz clana 31 ovog zakona, druga lica zaposlena u drustvu i ekspert Iz clana 125 ovogzakona duznl su da cuvaju poslovnu tajnu drustva.
(2) Lica iz stava 1 ovog clana duzna su da poslovnu tajnu cuvaju 1 nakon prestanka obavljanja
poslova, u periodu od dvlje godlne od dana prestanka, s tim da se osnlvackim aktom,
statutom, odiukom drustva Hi ugovorom zakljucenim sa tim liclma ovaj period mozeproduziti, all najvlse na petgodina.
(3) izuzetno od stava 2 ovog clana, ekspert Iz clana 125 ovog zakona duzan je da cuva poslovnutajnu neograniceni vremenski period.
(4) Poslovna tajna je podatak, odnosno skup podataka kojl nlje u cjelosti ill djelimicnoopstepoznat ill dostupan licima iz krugova koji redovno rade sa torn vrstom podataka, koji
14
,'J !-
imaju ekonomsku vrijednost zato sto nljesu opstepoznati i na koje se primjenjujuodgovarajuce mjere zastite tajnosti na osnovu kojih drustvo koje ih zakonito posjeduje
obezbjeduje njihovu tajnost.
(5) Poslovna tajna je i podatak kojl je zakonom I druglm proplsom odreden kao poslovna tajna.
Izuzeci od duznosti cuvanja poslovne tajne
Clan 44
Saopstavanje podataka Izclana 43 ovog zakona ne smatra se povredom poslovne tajne, ako
je saopstavanje podataka:
1) obaveza utvrdena zakonom ili odiukom nadleznog drzavnog organa;
2) neophodno radi zastite interesa drustva;
3) uclnjeno u cilju obavjestavanja javnosti o izvrsenju djela kaznjivog zakonom.
Tuzba zbog povrede duznosti cuvanja poslovne tajne
Clan 45
{1} U slucaju povrede obaveze cuvanja poslovne tajne, drustvo moze podnljetl tuzbu
nadleznom sudu protiv lica iz clana 31 ovog zakona, drugih lica zaposlenih u drustvu ieksperta Iz dana 125 ovog zakona.
(2) Tuzbom Iz stava 1 ovog clana moze se traziti:
1) naknada stete nastale povredom duznosti cuvanja poslovne tajne;
2) iskljucenje lica iz stava 1 ovog clana Iz drustva, ako je to lice clan drustva.
(3) Drustvo je duzno da pruzl potpunu zastitu llcu koje postupajuci savjesno I u dobroj vjerlukazuje nadleznim organima na postojanje informaclje Iz clana 44 stav 1 tacka 3 ovogzakona.
ODJEUAK F
DUZNOST POSTOVANJA ZABRANE KONKURENClJE
Zabrana konkurencije
C\an 46
(1) Lice iz clana 31 stav 1 tac. 1 do 4 ovog zakona, osim clana drustva sa ogranlcenom
odgovornoscu I clana akclonarskog drustva kojl Imaju znacajno ucesce u osnovnomkapltalu, ne moze bez pribavljenog odobrenja u skladu sa clanom 37 ovog zakona:
1) ImatI svojstvo lica Iz clana 31 stav 1 tac. 1 do 4 ovog zakona u drugom drustvu kojeIma isti 111 sllcan predmet poslovanja (konkurentsko drustvo);
2) bitl preduzetnikIII poslovoda zaposlen kod preduzetnlka koji Ima IstI III slican predmetposlovanja;
3) bitl zaposlen u konkurentskom drustvu;
4) bitl na drugl nacin angazovan u konkurentskom drustvu;
15
5) biti clan Hi osnivac u drugom pravnom lieu koje ima IstI Hi slican predmet poslovanja.
(2) Osnivacklm aktom Hi statutom drustva:
1) moze se zabrana Iz stava 1 ovog clana prosiriti I na druga lica, cime se ne smije dirati
u stecena prava tih lica;
2) moze se propisati da zabrana iz stava 1 ovog clana vazi i poslije prestanka svojstva Iz
clana 31 stav 1 tac. 1 do 4 ovog zakona, all ne duze od dvije godine;
3) mogu se odrediti poslovl, nacin ill mjesto njihovog obavljanja, koji ne predstavljajupovredu duznosti postovanja zabrane konkurenclje.
(3) Zabrana Iz stava 1 ovog clana ne odnosi se na jedinog clana drustva.
Tuzba zbog povrede pravila o zabrani konkurencije
Clan 47
Protiv lica koja imaju duznost postovanja zabrane konkurenclje iz clana 46 ovog zakona,drustvo moze podnijeti tuzbu zbog povrede duznosti postovanja pravila o zabranikonkurencije radi:
1) naknade stete;
2) prenosa korlsti na drustvo koju je to lice, odnosno konkurentsko drustvo iz clana 46ovog zakona ostvarilo kao posljedicu te povrede;
3) iskljucenja tog lica kao clana drustva, ako je to lice clan drustva.
ODJEUAK G
PODNOSENJE TUZBI ZBOG POVREDE POSEBNIH DUZNOSTI
Rokovi za podnosenje tuzbi
Clan 48
Tuzba iz cl. 34,38,41,45 i 47 ovog zakona moze se podnijeti u roku od sest mjeseci od dana
saznanja za ucinjenu povredu, a najkasnije u roku od petgodina od dana ucinjene povrede.
Odricanje od prava
Clan 49
Drustvo se moze odreci prava na sve Hi neke od tuzbenih zahtjeva iz cl. 34, 38, 41, 45 i 47
ovog zakona prema clanovima odbora direktora, nadzornog odbora, upravnog odbora iizvrsnom direktoru tek nakon isteka roka od 18 mjeseci od dana ucinjene povrede, a na
osnovu jednoglasne odiuke skupstine, odnosno clanova drustva.
Direktna tuzba
Clan 50
(1) Clan drustva moze podnijeti tuzbu protiv lica iz clana 31 ovog zakona za naknadu stete kojumu to lice prouzrokuje povredom posebnih duznosti prema drustvu {individualna direktna
16
tuzba), u roku od sest mjeseci od dana saznanja za povredu, a najkasnije u roku od tri godineod dana kada je povreda ucinjena.
(2) U slucaju iz stava 1 ovog clana, smatrace se da tuzllac zastupa sve clanove drustva ciji suinteresi ugrozeni na isti nacin, a ne samo sopstveni (kolektivna direktna tuzba).
(3) U slucaju iz stava 2 ovog ciana, sud ce ostallm cianovima drustva ciji su interesi ugrozenidozvoliti da stupe u parnicu kao umjesaci na strani tuzioca.
(4) U slucaju da presudom usvoji tuzbeni zahtjev iz stava 1 ovog clana, nadlezni sud mozeponistiti i odiuku organa drustva kojomje nanijeta presudom utvrdena steta, voded racuna0 zastiti interesa savjesnlh tredh lica.
Derivatlvna tuzba
Clan 51
(1) Svaki clan drustva, bez obzlra da li su razlozi za podnosenje tuzbe nastali prije ill nakonsticanja svojstva clana drustva, radi naknade stete pricinjene drustvu, moze podnijetl tuzbuIz cl. 34, 38,41,45 i 47 ovog zakona, i to u svoje ime, a za racun drustva (derivativna tuzba),ako je prije podnosenja derivativne tuzbe pisanim putem zahtijevao od drustva da podnesetuzbu po torn osnovu {prethodni zahtjev), a zahtjev je odbijen Hi po zahtjevu nlje
postupljeno u roku od 30 dana od dana podnosenja zahtjeva.
(2) Izuzetno od stava 1 ovog clana, pravo na podnosenje tuzbe u svoje ime, a za racunkontrolisanog drustva (derivativna tuzba za kontrolisano drustvo), ima svaki clan
kontrolnog drustva, ako:
1) kontrolno drustvo posjeduje najmanje 90% osnovnog kapitala kontroiisanog drustva;
2) je prije podnosenja derivativne tuzbe pisanim putem zahtijevao od kontrolnogdrustva da podnese derivativnu tuzbu po istom osnovu (prethodni zahtjevkontrolnom drustvu), odnosno od kontrolisanog drustva da podnese tuzbu protiv lica
odgovornih za stetu (prethodni zahtjev kontrolisanom drustvu), a oba zahtjeva suodbljena Hi po zahtjevima nije postupljeno u roku od 30 dana od dana njihovogpodnosenja;
3) je kontrolisano drustvo akcionarsko drustvo ill drustvo sa ogranicenomodgovornoscu.
(3) U slucaju da drustva iz st. 1 i 2 ovog clana podnesu tuzbu po prethodnom zahtjevu, sud cepodnosiocu prethodnog zahtjeva dozvoliti da stupi u parnicu kao umjesac na strani tuzioca.
(4) Podnosioci prethodnog zahtjeva mogu podnijeti tuzbu iz st. 1 i 2 ovog clana, ako dotrenutka podnosenja prethodnog zahtjeva nije proteklo vise od sest mjeseci od danasaznanja za uclnjenu povredu, odnosno ako od trenutka kada je povreda ucinjena pa dotrenutka podnosenja prethodnog zahtjeva nije proslo vise od trI godine.
(5) U slucaju da se tuzbeni zahtjev iz st. 1 ill 2 ovog clana usvoji, nadlezni sud moze ponistitiodiuku organa drustva kojom je nanijeta steta, vodecl racuna o zastiti interesa savjesnlhtrecih lica.
Glava VI
IMOVINA I KAPITAL DRUSTVA
17
Imovina i neto imovina drustva
Clan 52
(1) Imovinu drustva cine pravo svojine i druga imovinska prava koja predstavljaju ulogenjegovih clanova i imovina koju je drustvo steklo poslovanjem.
(2) Neto imovina (kapital) drustva, u smislu ovog zakona, je razlika izmedu vrijednosti imovinei obaveza drustva.
Osnovni kapital drustva
Clan 53
(1) Osnovni kapital drustva je novcana vrijednost svih upisanlh I u skladu sa ovim zakonomregistrovanih uloga clanova drustva.
(2) Osnovni kapital drustva podijeljen je na udjele, odnosno akcije odredene nominalnevrijednosti.
Vrste uloga
Clan 54
(1) Ulozi u drustvo mogu da budu novcani i nenovcani.
(2) Nenovcani ulozi mogu biti samo u stvarlma I pravima, ako zakonom nije drugacije uredeno.
Obaveza uplate, odnosno unosenja uloga
Clan 55
(1) Akcionari, odnosno clanovi drustva sa ogranlcenom odgovornoscu i komanditori morajuunljeti ulog u drustvo prije nego sto akcije budu upisane na akclonare, odnosno prije negosto udjeli budu registrovani na njlhove vlasnike, u skladu sa ovim zakonom.
(2) Ulozi ortaka I komplementara mogu biti uplaceni, odnosno unijeti u drustvo u rokuutvrdenom u osnivackom aktu, odnosno odiuci o unosu dodatnih uloga, s tim da taj rok ne
moze biti duzi od dvije godine od dana donosenja osnivackog akta, odnosno odiuke o unosudodatnih uloga.
(3) Lica iz stava 2 ovog clana koja su osnivackim aktom ill na drugi nacin preuzela obavezu dauplate, odnosno unesu u drustvo odredeni ulog, odgovaraju drustvu za prouzrokovanustetu u slucaju kasnjenja u ispunjenju svojih obaveza, u skladu sa zakonom.
Zabrana povracaja uloga
Clan 56
(1) Clanovima drustva ne moze se izvrsiti povracaj upiacenih, odnosno unijetih uloga, niti im
se moze piatiti kamata na ono sto su ulozili u drustvo.
(2) isplata kod sticanja sopstvenih udjeia odnosno akcija, kao I druge Isplate clanovima drustva,koja se vrse u skladu sa ovim zakonom, ne smatraju se vracanjem uloga clanovima drustva.
18
•■-h-
Nacini utvrdtvanja vrijednosti nenovcanog uioga
Clan 57
(1) Vrijednost nenovcanog uloga utvrduje se:
1) sporazumom svlh clanova drustva;
2) putem procjene, u skladu sa cl. 58, 59 i 60 ovog zakona.
(2) U akcionarskim drustvima, drustvima sa ogranicenom odgovornoscu i komandltnimdrustvima u pogledu uloga komanditora, vrijednost nenovcanog uloga utvrduje seIskljucivo putem procjene koja se vrsi u skladu sa stavom 1 tacka 2 ovog clana.
Procjena vrijednosti nenovcanog uloga
Clan 58
(1) Nenovcane uloge procjenjuju oviasceni procjenjlvaci koji ispunjavaju usiove utvrdenezakonom kojim se ureduje racunovodstvo.
(2) Procjena se vrsI prije prihvatanja nenovcanog uloga od strane drustva.
(3) Odiukom drustva o prihvatanju nenovcanog uloga utvrduje se:
1) broj I nominalna ill racunovodstvena vrijednost akcija koje se emituju za taj ulog, imelica koje daje ulog i vrstu imovlne koja se ulaze, u slucaju akclonarskog drustva;
2} nominalna vrijednost udjela, ime lica koje daje ulog i vrstu imovine koja se ulaze, uslucaju drustva sa ogranicenom odgovornoscu, komanditnog ill ortackog drustva.
Sadrzaj izvjestaja o procjeni nenovcanog uloga
Clan 59
Izvjestaj 0 procjeni nenovcanog uloga sadrzi:
1} ime ill naziv vlasnika imovine;
2) opis svakog dijela imovine koja se procjenjuje;
3) opis koriscenog metoda procjene;
4) izjavu da li vrijednost imovine predlozene u izvjestaju odgovara broju I nominalnojvrijednosti akcija koji se sticu u akcionarskom drustvu ill racunovodstvenoj vrijednostiakcija bez nominalne vrijednosti, uvecanoj za premiju koja sa placa za te akcije akopostoji, odnosno nominalnoj vrijednosti udjeia koji se sticu u drustvu s ogranicenomodgovornoscu, komanditnom III ortackom drustvu.
Objavljivanje izvjestaja o procjeni nenovcanog uloga i registracija udjela
C\an 60
(1) Izvjestaj oviascenog procjenjivaca i odiuka drustva o prihvatanju nenovcanog ulogadostavljaju se u CRPS radi registracije u roku od sedam dana od dana prijema rjesenjaKomisije za trziste kapitala o evidentiranju emisije akcija po osnovu nenovcanog uloga, za
19
akcionarsko drustvo ili zapisnika o unosu nenovcanog uloga u drustvo sa ogranicenom
odgovornoscu, komanditno ili ortacko drustvo.
(2) Ako je ortaku Ili komplementaru dat naknadnl rok za unos uloga u drustvo, sticanje udjela
u drustvu reglstruje se u CRPS na osnovu ugovora o osnivanju III odiuke o unosu dodatnlh
uloga.
(3) Zaplsnlk iz stava 1 ovog clana potpisuju lice koje je unijelo nenovcanl ulog I ovlascenlzastupnik drustva.
(4) Odiuku 0 prihvatanju nenovcanog uioga, nadleznl organ za reglstraclju dostavija Sluzbenom
llstu Crne Gore radi objavljlvanja u roku od dva radna dana od dana reglstraclje iz stava 1ovog clana.
DIODRUGI
PREDUZETNIK
Definicija preduzetnlka
Clan 61
Preduzetnik je fizlcko lice koje se bavl privrednom djelatnoscu, a tu djelatnost ne obavija za
racun drugoga.
Registracija preduzetnlka
6an 62
(1) FIzicko lice stice svojstvo preduzetnika reglstracljom u CRPS podnosenjem reglstraclone
prijave.
(2) Preduzetnik nema svojstvo pravnog llca.
(3) Reglstraclona prijava iz stava 1 ovog clana sadrzl podatke o nazivu, sjedlstu I preteznoj
djelatnosti preduzetnlka, Ime preduzetnika i poslovode, ako je Imenovan, datum I mjestonjlhovog rodenja, jedlnstveni matlcnl broj, preblvallste, odnosno boravlste I druge podatke
od znacaja za obavjestavanje ucesnlka u pravnom prometu.
(4) U odnosu na nazlv, sjedlste i preteznu djelatnosti preduzetnlka shodno se primjenjujuodredbe cl. 13 do 23 ovog zakona.
Poslovoda
Clan 63
(1) Vodenje poslova preduzetnik moze povjerltl drugom fizlckom lieu koje je poslovno
sposobno (u daljem tekstu: posiovoda), koje nije osudlvano za krivlcna djela: protiv pravaIz rada, protiv intelektualne svojine, protiv platnog prometa I privrednog poslovanja, protiv
Imovlne I protivsluzbene duznosti I nlje mu Izrecena mjera bezbjednosti zabrane obavljanjadjelatnosti preduzetnlka.
(2) Poslovoda se registruje u CRPS I danom reglstraclje stIce svojstvo zastupnika preduzetnlka.
(3) Poslovoda mora bit! zaposlen kod preduzetnlka.
20
Odgovornost preduzetnika
Clan 64
Preduzetnik odgovara za obaveze u obavljanju privredne djelatnosti cjelokupnom svojomimovlnom.
Prestanak svojstva preduzetnika
Clan 65
(1) Svojstvo preduzetnika prestaje prestankom obavljanja djelatnosti 1 u sljedecim slucajevima:
1) smrcu Hi trajnim gubitkom poslovne sposobnosti;
2) ako ne pribavl dozvolu za obavljanje djelatnosti;
3) ako je pravnosnaznom presudom utvrdena nistavost registraclje preduzetnika;
4) ako mu je pravnosnaznom presudom Izrecena mjera zabrane obavljanja djelatnosti;
5) u drugim slucajevima proplsanim zakonom.
(2) Preduzetnik koji prestane da obavija djelatnost podnosi prijavu prestanka obavljanja
djelatnosti nadleznom organu radi brisanja iz CRPS.
DIOTRECI
ORTACKO DRUSTVO
Giava I
OSNIVANJE I REGISTRACIJA ORTACKOG DRUSTVA
Ortacko drustvo i ortaci
Clan 66
(1) Ortacko drustvo je privredno drustvo koje osnlvaju dva Hi vise ortaka, radi obavijanjadjelatnosti pod zajednickim nazlvom.
(2) Ortak moze biti fizicko Hi pravno lice.
Osnivacki akt
Clan 67
(1) Ortacko drustvo se osniva zakljucivanjem ugovora ortaka u pisanoj formi.
(2) Potpisi ortaka na ugovoru o osnlvanju ortackog drustva moraju biti ovjereni u skladu sa
zakonom.
(3) Ugovor 0 osnivanju ortackog drustva sadrzi:
1) ime i prezime, jedinstveni maticni broj i prebivaliste osnivaca za domace fizicko lice,odnosno Ime, broj pasosa Hi drugi identiflkacioni broj, prebivaliste osnivaca koje je
strano fizicko lice, odnosno naziv, maticni broj i sjediste osnivaca koji je domace
21
pravno lice, odnosno nazlv, broj registracije ili drugi identifikacloni broj I sjedlsteosnlvaca kojt je strano pravno lice;
2) nazlv i sjediste drustva;
3) preteznu djelatnost drustva;
4) vrstu 1 vrljednost uioga svakog ortaka;
5) rok na kojl se drustvo osniva, ako se ne osniva na neodredeno vrijeme;
6) druge odredbe od znacaja za drustvo i ortake.
(4) Izmjene i dopune ugovora o osnivanju drustva vrse se jednogiasnom odiukom svlh ortakadrustva, ako ugovorom o osnivanju nije drukcije utvrdeno.
Registracija ortackog drustva
Clan 68
(1) Registracija ortackog drustva u CRPS vrsi se na osnovu reglstraclone prijave uz koju sedostavija ugovor o osnivanju ortackog drustva.
(2) Uz prijavu Iz stava 1 ovog clana, dostavljaju se I:
1) dokaz 0 Identitetu svakog osnlvaca, kojl ne mora biti ovjeren;
2) imena zastupnika drustva i njegov, odnosno njihov potpis ovjeren u skladu sazakonom;
3) adresa za prijem elektronske poste;
4) adresa za prijem poste, ako postoji.
Glava II
UL02I U ORTACKO DRUSTVO 1 UDJELI ORTAKA
Ulog 1 udio
Clan 69
(1) Ortaci unose jednake uloge u drustvo, ako osnlvackim aktom nlje drugaclje odredeno.
(2) Ulog ortaka u ortackom drustvu moze bitI u novcu, stvarima i pravlma, kao I u radu Iliusiugama, kojl su IzvrsenI III treba da budu Izvrsenl.
(3) Vrljednost nenovcanog uloga ortaci sporazumno odreduju u novcu, ako drugacije nljeutvrdeno ugovorom o osnivanju.
(4) Ortaci sticu udjele u drustvu srazmjerno svojim ulozlma u drustvu, ako se ortaci drukcije nesporazumlju.
Posljedice zakasnjenja
Clan 70
(1) Ortak kojl u ugovorenom roku ne uplati novcani ulog III koji novae primljen za drustvo nepreda blagovremeno drustvu Ili za sebe neopravdano uzme novae drustva ill zakasnl sa
22
unosom druglh uloga, duzan je da plati zakonsku zateznu kamatu, ako ugovorom oosnlvanju nljesu ugovorene vise kamate, od dana kada je morao uplatiti ill unijeti ulog,
odnosno predati novae ili neopravdano uzeo novae.
(2) Odredba stava 1 ovog clana ne iskljucuje pravo ortackog drustva da zahtljeva naknadudruge stete.
Prenos udjeia
Clan 71
(1) Udioortaka moze se prenijeti na drugofizicko Ili pravno lice na osnovu ugovorazakljucenogu pisanoj formi izmedu ortaka koji prenosi udio i Ilea na koje se prenosi, uz saglasnost svih
ortaka ako ugovorom o osnlvanju drugaclje nije uredeno.
(2) Potpisi na ugovoru iz stava 1 ovog clana moraju bitl ovjereni u skladu sa zakonom.
(3) Prenos udjeia izmeduortakaje Slobodan, ako ugovorom o osnlvanju nijedrukcije utvrdeno.
(4) Udio koji je prenijet na drugo lice stice se danom registraelje prenosa u CRPS.
Odgovornost kod prenosa udjeia I druglh oblika stupanja u ortacko drustvo
Clan 72
(1) Lice na koje je prenesen udio ortaka Hi koje je na drugl nacin stupllo u ortacko drustvo nakonnjegovog osnlvanja, odgovora za obaveze drustva bez obzira na to kada su nastale.
(2) Ortak koji napusti ortacko drustvo odgovara za obaveze drustva koje su nastale prije
njegovog napustanja drustva.
(3) Ortak koji napusta drustvo moze se osloboditi nastallh obaveza na osnovu pisanog
sporazuma zakljucenog sa ostalim ortaclma I povjerlocima.
(4) Odredbe st. 2 i 3 ovog clana primjenjuju se I u slucaju iz clana 89 ovog zakona.
Glava III
VO0ENJE POSLOVA ORTACKOG DRUSTVA
Pravo ortaka na vodenje poslova drustva
Clan 73
(1) Poslove ortackog drustva moze da vodi svaki od ortaka.
(2) Ako je ugovorom o osnlvanju ili pisanim sporazumom svih ortaka odredeno da su jedan Ilivise ortaka oviasceni za vodenje poslova, ostall ortaci ne mogu voditi poslove.
(3) Vodenje poslova iz stava 2 ovog clana obuhvata sve radnje koje se redovno preduzimaju uposlovanju drustva.
(4) Za preduzlmanje radnji koje prelaze okvir redovnog poslovanja potrebna je saglasnost svih
ortaka.
(5) Za prenos oviascenja za vodenje poslova potrebna je saglasnost svih ortaka koji su oviasceniza vodenje poslova drustva, ako ne postoji opasnost od odiaganja obavljanja poslova.
23
(6) Oviascenje Iz stava 5 ovog clana, moze uskratiti svaki ortak kojl je oviascen za vodenjeposlova.
Nacin vodenja poslova
Clan 74
(1) Svaki ortak je oviascen da samostaino vodi poslove drustva.
(2) Ako se jedan od ortaka oviascenih za vodenje poslova drustva ne slaze sa preduzlmanjemodredenlh radnjl, ta radnja se ne moze preduzetl, osim ako bl nepreduzimanje radnji zbog
nedostupnosti ostallh ortaka oviascenih za vodenje poslova drustva moglo prouzrokovati
stetu drustvu.
Otkazivanje oviascenja za vodenje poslova
Clan 75
(1) Ortak oviascen za vodenje poslova moze otkazati oviascenje koje mu je dato, ako za to
postojl opravdan razlog.
(2) U slucaju Iz stava 1 ovog clana, ortak pisanim putem obavjestava sve ortake drustva o
namjerl otkazivanja oviascenje za vodenje poslova.
(3) Ako ortak otkaze oviascenje za vodenje poslova suprotno st. 11 2 ovog clana, duzan je da
drustvu nadoknadi prouzrokovanu stetu.
Pravo na naknadu troskova
Clan 76
Ortak Ima pravo na naknadu od drustva svlh troskova koje je Imao u vezi sa poslovanjem
drustva.
Raspodjela debit!
Clan 77
Ako ugovorom o osnlvanju ortackog drustva 111 pIsanIm sporazumom ortaka nije drugaclje
ugovoreno, svaki ortak jednako ucestvuje u raspodjeli dobiti, odnosno pokrlcu gubltka
drustva.
Pravo na informisanje
Clan 78
(1) Ortak kojl je oviascen da vodI poslove drustva duzan je da na zahtjev druglh ortaka pruzi
informaclje o svim pitanjima koja se odnose na poslovanje ortackog drustva i njegov rad.
(2) Svaki ortak Ima pravo uvlda u poslovne knjige i druge Isprave drustva, kao I koplranje tlh
Isprava o sopstvenom trosku.
(3) Ako ortaku nlje omogucen uvid u poslovne knjige iz stava 2 ovog clana, u roku od osam
dana od dana podnosenja zahtjeva, ortak moze traziti da sud u vanparnlcnom postupkunalozl drustvu da postupl po njegovom zahtjevu.
24
(4) Postupak Iz stava 3 ovog clana je hitan i sud je duzan da donese odiuku u roku od osamdana od dana prijema zahtjeva.
Odiucivanje ortaka drustva
Clan 79
(1) Ortaci odiuke donose jednoglasno, ako ugovorom o osnlvanju nije drugacije utvrdeno.
(2) Odiuka o restrukturiranju drustva, odiuka o prijemu novog ortaka u drustvo i odiuke odrugim pitanjima kojese neodnose na redovno poslovanje drustva, donosesejednoglasno.
(3) Odredbe ugovora o osnivanju ortackog drustva suprotne stavu 2 ovog clana, nistave su.
Registracija promjena
Clan 80
Ortacko drustvo je duzno da u roku od sedam dana od dana nastanka promjene, dostavi uCRPS podatke o nastallm promjenama u drustvu koje se odnose na:
1) naziv drustva;
2) sjediste drustva;
3) preteznu djelatnost drustva;
4) vrljeme trajanja drustva;
5) postojecu strukturu danova drustva Hi podatke o njima;
6) nacin raspodjele dobiti, akoje utvrden osnivackim aktom;
7) vrstu I vrijednost uloga ortaka;
8) udio ortaka u drustvu;
9) iznos kapitala drustva;
10) adresu za prijem elektronske poste;
11) adresu za prijem poste, ako postojl;
12) druge podatke Iz ugovora o osnlvanju drustva.
Glava IV
PRAVNI ODNOSI ORTAKA I DRUSTVA PREMATRECIIVI LICIMA
Zastupanje
6an 81
(1) Ako ugovorom o osnlvanju nlje drugacije utvrdeno, svaki ortak je zakonski zastupnikdrustva oviascen da samostaino zastupa drustvo.
(2) Ako su dva III vise ortaka oviasceni da zastupaju drustvo zajedno, mogu da oviaste jednogIII vise ortaka da zastupaju drustvo u odredenim poslovlma.
25
(3) Izjava volje trecih lica ucinjena bilo kom od ortaka oviascenih da zastupaju drustvo zajedno,smatrace se da je ucinjena drustvu.
Otkazivanje oviascenja za zastupanje
Clan 82
(1) Ortak moze otkazati oviascenje za zastupanje drustva 1 duzan je da na zahtjev ostallh ortakau periodu od 30 dana od dana dostavljanja otkaza drustvu, nastavl da zakljucuje pravneposlove i preduzima druge pravne radnje, ako za to postoji opravdan razlog.
(2) U slucaju iz stava 1 ovog clana, ortak pisanim putem obavjestava ostale ortake drustva onamjerl da otkaze oviascenje za zastupanje.
(3) Ako ortak otkaze oviascenje za zastupanje suprotnost. 112 ovog clana, duzan je da drustvunadoknadi prouzrokovanu stetu.
Oduzimanje oviascenja za zastupanje
Clan 83
(1) Oviascenje za zastupanje moze se oduzetl odiukom nadleznog suda, po tuzbl jednog ill viseortaka ako se utvrdi da za to postoje opravdani razlozi.
(2) Opravdanim razlozima iz stava 1 ovog clana smatra se teza povreda duznosti prema drustvu
ili nesposobnost ortaka da zastupa drustvo.
Zastupanje drustva u sporu sa ortakom koji je oviascen za zastupanje
Clan 84
(1) Ortak koji je oviascen za zastupanje ne moze Izdati punomocje za zastupanje ni zastupati
drustvo u sporu u kojem je suprotna strana.
(2) Ako drustvo nema drugog ortaka oviascenog za zastupanje, punomocje Izdaju svi ortaciZajedno.
Glava V
PRESTANAK ORTACKOG DRUSTVA I PRESTANAK SVOJSTVA ORTAKA
Nacin prestanka
Clan 85
Ortacko drustvo prestaje brisanjem iz CRPS, u slucaju:
1) likvidacije solventnog ortackog drustva zbog:
a) isteka vremena na koje je osnovano;
b) izvrsenja posia zbog kojeg je osnovano;
c) odiuke svih ortaka, ako drugaclje nlje utvrdeno njihovim ugovorom;
d) sudske odiuke;
26
e) smrtl, odnosno prestanka svojstva ortaka, ako nije drugacije utvrdenougovorom o osnlvanju ortackog drustva;
f) otvaranja stecaja nad ortakom;
g) cinjenice da je u drustvu ostao samo jedan ortak, a u roku od tri mjeseca oddana kada je u drustvu ostao jedan ortak drustvu ne pristupi novi ortak;
h) nastupanja drugog razloga utvrdenog ugovorom o osnivanju.
2) zakljucenja stecaja drustva;
3) statusne promjene.
Prestanak svojstva ortaka
Clan 86
Svojstvo ortaka u ortackom drustvu prestaje u slucaju:
1) smrti ortaka;
2) brisanja ortaka koji je pravno lice iz CRPS zbog likvidacije ill zakijuclvanja stecaja;
3) istupanja ortaka Iz drustva;
4) iskljucenja ortaka iz drustva;
5) u drugim siucajevima utvrdenim u ugovoru o osnivanju.
Nastavljanje drustva sa nasljednicima
Clan 87
(1) U siucaju smrtI ortaka, udio ortaka se ne nasljeduje vec se rasporeduje srazmjerno napreostale ortake, ako ugovorom o osnivanju ortackog drustva ill drugim sporazumom nijedrugacije utvrdeno.
(2) Ako je u slucaju Izstava 1 ovog clana ugovorom o osnivanju iii naknadnim ugovorom ortakautvrdeno da ortacko drustvo nastavija da posluje sa nasljednicima umriog ortaka, anasijednici se ne saglase sa time, udio ortaka se rasporeduje srazmjerno na preostaieortake.
(3) Nasijednici se mogu sagiasiti da nasiijede umriog ortaka na nacin da stupe na njegovomjesto iii da zahtijevaju da ortacko drustvo promijeni obllk obavljanja djeiatnosti ukomanditno drustvo, a da oni steknu status komanditora.
(4) Ako nasijednici zahtijevaju da ortacko drustvo promijeni obiik obavijanja djeiatnosti ukomanditno drustvo u skladu sa stavom 3 ovog clana, a preostali ortaci drustva to odbiju,nasijednici stupaju na mjesto umriog ortaka i mogu istupiti iz drustva u skiadu sa cianom
86 ovog zakona.
(5) Ako nasijednici istupe Iz drustva u skladu sa stavom 4 ovog clana, odgovaraju za do tadanastale obaveze drustva u skladu sa zakonom.
(6) U slucaju iz stava 3 ovog clana, ugovorom o osnivanju moze se utvrditi visina udjeia u dobitiza komanditore, koja moze biti razlicita od visine udjeia u dobiti koju je ostaviiac imao kaoortak.
27
Iskijucenje ortaka
Clan 88
(1) Ortak se moze iskljuciti iz ortackog drustva na osnovu odiuke nadleznog suda, po tuzbijednog Ni vise ortaka, ako taj ortak namjerno ill zbog nepaznje nije Izvrslo obavezu premadrustvu ill drugim ortacima, sto je uticalo na poslovanje drustva.
(2) U siucaju iz stava 1 ovog dana udio ortaka koji se iskljucuje, podijelice se izmedu ortaka kojiostaju u drustvu, srazmjerno vrijednosti njihovIK udjela u drustvu, ako ugovorom oosnivanju nije drugacije utvrdeno.
(3) Ortacko drustvo je duzno da iskljucenom ortaku, u roku od sest mjeseci od danapravosnaznosti odiuke suda, nadoknadi iznos sredstava koja bi primio da je dosio doprestanka drustva na dan podlzanja tuzbe za iskijucenje ortaka.
(4) Na slucaj iskljucenja ortaka iz ortackog drustva primjenjuje se odredba clana 72 stav 2 ovogzakona.
Istupanje ortaka
Clan 89
(1) Ortak moze da istupi Iz drustva podnosenjem pisanog obavjestenja o istupanju drugimortacima.
(2) Pisano obavjestenje iz stava 1 ovog clana, podnosi se najmanje dva mjeseca prije isteka
posiovne godine, ako ugovorom o osnivanju nije drugacije utvrdeno.
(3) Ortak koji podnese obavjestenje Iz stava 2 ovog clana, Istupa Iz drustva istekom posiovne
godine u kojoj je obavjestenje dato, ako je u toj poslovnoj godini obavjestenje dostavljeno
radi reglstracije u CRPS.
(4) Pravo ortaka iz st. 1, 2 13 ovog clana ne moze se ograniciti niti iskljuciti.
Posljedice istupanja ortaka iz drustva
Clan 90
(1) Udio ortaka koji Istupa Iz drustva, dijell se izmedu ortaka koji ostaju u ortackom drustvu,srazmjerno visini njihovih udjela u drustvu, ako ugovorom o osnivanju nije drugacijeutvrdeno.
(2) Ortacko drustvo je duzno da u roku od sest mjeseci od dana Istupanja, ako ugovorom oosnivanju nije drugacije utvrdeno, ortaku koji istupa iz drustva isplati sredstva koja bl usiucaju likvidacije drustva primio do dana Istupanja, bez obzira na tekuce i nezavrseneposlove.
(3) Ako je vrijednost imovine drustva na dan Istupanja nedovoljna za pokrice obaveza drustva,ortak koji istupa iz drustva je duzan da isplati drustvu dio nepokrivenog iznosa, srazmjernosvom udjelu u drustvu, u roku od sest mjeseci od dana istupanja, ako ugovorom o osnivanju
nije utvrden drugi rok.
(4) Na ortaka koji je istupio iz drustva u pogledu njegove odgovornosti za obaveze drustva,primjenjuje se odredba clana 72 stav 2 ovog zakona.
28
Zastita povjerilaca ortaka
Clan 91
(1) Povjerilac koji ima dospjelo potrazivanje prema ortaku po osnovu pravnosnazne i izvrsnepresude ima pravo da u pisanoj form! zahtijeva od drustva da mu Isplati sredstva koja bi
ortak primio u slucaju llkvidacije drustva, ali samo do vislne svog potrazivanja.
(2) Danom Isplate povjerioca u skladu sa stavom 1 ovog clana ortak gubi svojstvo ortaka, anjegov udio raspodjeljuje se ostallm ortaclma, srazmjerno njlhovim udjellma u drustvu.
(3) Ortak koji Je izgubio svojstvo ortaka u skladu sa stavom 2 ovog clana, ima pravo na isplatusredstava koja bi primio u slucaju likvidacije drustva, umanjena za iznos sredstavaisplacenih njegovom povjerlocu.
(4) Ako drustvo u roku od sest mjeseci od dana dostavljanja zahtjeva iz stava 1 ovog clana ne
izvrsi isplatu sredstava povjeriocu ortaka, povjerilac ortaka moze pokrenuti postupak
sudske (prinudne) likvidacije drustva.
(5) U postupku likvidacije iz stava 4 ovog clana, povjerilac ortaka ima pravo na isplatulikvidacionog ostatka koji bi pripao ortaku, all samo do visine svog potrazivanja, a ortak
zadrzava pravo na isplatu likvidacionog ostatka u iznosu koji prelazi iznos potrazivanja tog
povjerioca.
DIOCETVRTI
KOMANDITNO DRUSTVO
Glava I
OSNIVANJE KOMANDITNOG DRUSTVA
Komandltno drustvo i clanovi drustva
Clan 92
(1) Komanditno drustvo je privredno drustvo jednog ill vise lica koja se zovu komplementari ijednog ill vise lica koja se zovu komanditori.
(2) Komplementari neograniceno solidarno odgovaraju licnom imovinom za sve obaveze
drustva, dok komanditori ne odgovaraju za obaveze drustva, osim u slucajevima Izricitoutvrdenim ovim zakonom.
Osnlvacki akt
Clan 93
Komanditno drustvo osniva se ugovorom o osnivanju koji sadrzi podatke iz clana 67 ovog
zakona i oznaku "komanditno drustvo", lica koja su komplementar i komanditor I podatke0 vrsti i visini uloga u drustvo svakog komanditora.
Reglstracija komanditnog drustva
29
Clan 94
(1) Komanditno drustvo upisuje se u CRPS podnosenjem registracione prijave uz koju seprilaze:
1) ugovor 0 osnlvanju komanditnog drustva;
2) dokaz o identitetu svakog osnlvaca;
3) potvrda o unosu uloga u drustvo, za svakog komanditora pojedinacno;
4) procjena oviascenog procjenjivaca u pogledu vrijednosti nenovcanih uiogakomanditora;
5) akt 0 odredivanju zastupnika drustva sa njegovim ovjerenim potplsom, u skladu sazakonom;
6) adresa za prijem elektronske poste;
7) adresa za prijem poste, ako postoji.
(2) Registraclona prijava u CRPS podnosi se na nacin utvrden cianom 320 ovog zakona.
Primjena odredaba o ortackom drustvu
Clan 95
(1) Na komanditno drustvo primjenjuju se odredbe ovog zakona kojim se ureduju odnosi uortackom drustvu, ako ovim zakonom nije drugacije odredeno.
(2) Komplementari imaju status ortaka u ortackom drustvu, u skladu sa ovim zakonom.
Ulog i udio
dan 96
(1) Na uloge i udjele komplementara u drustvu, ukljucujuci pravo komplementara na ulog uradu i usiugama i nacin prenosa udjela, primjenjuju se odredbe ovog zakona koje se odnosena uloge i udjele ortaka.
(2) Na prenos udjela sa komplementara na komanditora, primjenjuju se odredbe ovog zakona
kojim se ureduje prenos udjela sa ortaka na treca lica.
(3) Komanditor moze slobodno prenijeti svoj udio, s tim da ugovor o prenosu mora bitizakljucen u pisanoj formi 1 ovjeren u skladu sa zakonom.
Ucesce u dobiti
Clan 97
Komanditori i kompiementari ucestvuju u podjeli dobiti srazmjerno svojim udjelima u
drustvu, ako osnlvackim aktom nije drugacije utvrdeno.
Glava II
VOOENJE POSLOVA DRUSTVA 1 PRAVA I DUZNOSTI KOMANDITORA
30
Vodenje poslova drustva
Clan 98
(1) Komplementari vode poslove I zastupaju drustvo.
(2) Komanditor ne ucestvuje u vodenju drustva I nema oviascenja da zastupa drustvo.
Registracija promjena
Clan 99
Komanditno drustvo duzno je da u roku od sedam dana od dana promjene, izvrsiregistraciju promjena u CRPS podataka iz ugovora o osnlvanju I drugih podataka Iz clana 94ovog zakona kao i promjenu svojstva clana iz komplementara u komanditora, odnosno Izkomandltora u komplementara.
Prava komanditora
Clan 100
(1) Komanditor Ima pravo da Izvrsi uvid u godlsnje flnansljske Izvjestaje I u knjlgovodstvodrustva, u bllo koje vrljeme.
(2) Ako komandltoru nlje omogucen uvId Iz stava 1 ovog clana, u roku od osam dana od danakada je podnio zahtjev, komanditor moze traziti da sud u vanparnlcnom postupku nalozidrustvu da postupl po njegovom zahtjevu.
(3) Postupak Iz stava 2 ovog clana je hitan i sud je duzan da donese odiuku u roku od osamdana od dana prijema zahtjeva.
(4) Komanditor Ima pravo da ucestvuje u dobiti drustva srazmjerno vislnl njegovogregistrovanog uloga, osim ako je ugovorom o osnlvanju drugaclje utvrdeno, s tim da rok zaIsplatu dobltl ne moze bitl duzl od 90 dana od dana usvajanja godisnjih finansijsklh Izvjestajadrustva.
bdgovornost komanditora
Clan 101
(1) Komanditor ne odgovara za obaveze drustva, osIm u slucajevlma Iz clana 12 stav 2 ovogzakona.
(2) U slucaju Iz stava 1 ovog clana, komanditor odgovara I za obaveze koje su nastale prijenjegovog pristupanja drustvu.
Prestanak statusa komplementara i komanditora
Clan 102
(1) U slucaju smrti komanditora kojl je fizlcko lice, odnosno prestanka komanditora kojl jepravno lice, na njlhovo mjesto stupaju nasljednlcl, odnosno pravni sljedbenlcl.
(2) Ako je udio komanditora postao predmet sudskog III drugog pravnog postupka vezanog zanjegov posebnl dug, ostall clanovl drustva nemaju pravo da llkvldlraju drustvo.
31
(3) Ako Iz komandltnog drustva istupe svi komplementari, a u drustvo nije primljen novi
komplementar u roku od sest mjesecl od dana istupanja posljednjeg komplementara,
komanditori mogu donljeti jednoglasno odiuku o promjeni oblika drustva u drustvo sa
ogranicenom odgovornoscu Hi akcionarsko drustvo, u skladu sa ovim zakonom.
(4) Ako u slucaju Izstava 3 ovog clana komanditori ne donesu odiuku o promjeni oblika drustvau propisanom roku, nadlezni organ za registraciju po sluzbenoj duznosti pokrenuce
postupak sudske iikvidaclje drustva.
(5) Ako iz komanditnog drustva istupe svi komanditori, a u roku od tri mjeseca od dana
istupanja posljednjeg komanditora nlje primljen novi komanditor, komplementari mogudonijeti jednoglasnu odiuku o promjeni oblika drustva u ortacko drustvo, u skladu sa ovim
zakonom.
(6) Ako komplementari ne donesu odiuku iz stava 5 ovog clana u propisanom roku, nadlezni
organ za registraciju po sluzbenoj duznosti pokrenuce postupak sudske likvidacije drustva.
Prestanak komanditnog drustva
Clan 103
Na prestanak komanditnog drustva primjenjuju se odredbe ovog zakona o prestankuortackog drustva.
DIO PETI
AKCIONARSKO DRUSTVO
Glava I
OPSTE ODREDBE
Deflnlcija akclonarskog drustva
Clan 104
Akcionarsko drustvo je privredno drustvo ciji je osnovni kapital podijeljen na akcije koje suu vlasnistvu jednog ill vise clanova drustva - akcionara.
Karakterlstike akclonarskog drustva
Clan 105
(1) Akcionarsko drustvo je pravno lice koje je svojom imovinom i obavezama odvojeno odakcionara.
(2) Akcionarsko drustvo se moze osnovati na odredeno ill neodredeno vrljeme.
(3) Minimaini osnivacki kapital akcionarskog drustva je 25 ODD eura.
(4) Akcionarsko drustvo moze emitovati akcije za nenovcane uloge, u skladu sa ovim zakonom.
OsnlvacI akclonarskog drustva
Clan 106
32
I**'''
Akcionarska drustva mogu osnivati domaca i strana, fizicka ili pravna lica, zakljucivanjemugovora o osnivanju ili odiukom o osnivanju.
Preuzlmanje obaveza za drustvo
Clan 107
(1) Objavijivanje i registracija, u skladu sa ovim zakonom, imena izvrsnog direktora, odnosnopredsjednika upravnog odbora, kao i objavijivanje imena lica koja su aktima drustva izricitooviascena da zastupaju drustvo, obavezuje drustvo i drustvo se ne moze pozvati nanepraviinosti prilikom njihovog imenovanja u odnosu prema trecim licima, osim kadadokaze da su treca lica znala ili mogia znati za postojanje takvih nepraviinosti.
(2) Postupanja organa drustva obavezuju drustvo, osim kada su takvim postupanjimaprekoracena oviascenja koja oni imaju, odnosno mogu imati na osnovu ovog zakona.
(3) Ogranicenja oviascenja organa drustva utvrdena statutom ili odiukama organa ne mogu seisticati prema trecim licima i akb su blagovremeno objavljena.
Jednoclano akclonarsko drustvo
Clan 108
(1) Jednoclano akcionarsko drustvo je akcionarsko drustvo koje osniva jedno fizicko ili pravnolice odiukom o osnivanju, odnosno akcionarsko drustvo u kojem sve akcije nakon osnivanjastekne jedno fizicko ili pravno lice.
(2) Ako nakon osnivanja sve akcije stekne jedno fizicko ili pravno !ice, drustvo je duzno danastalu promjenu, kao i ime i prebivaliste, odnosno naziv i sjediste jedinog akcionara,registruje u CRPS u roku od osam dana od dana kada je ta promjena registrovana u CKDD.
(3) Akcionar jednoclanogakcionarskog drustva ima oviascenja skupstine akcionarskog drustvai duzan je da odiuke donosi u pisanoj formi i vodi evidenciju donesenih odluka u knjiziodiuka drustva.
(4) Pored odluka Iz stava 3 ovog clana, svi ugovori izmedu jedinog clana i drustva koje onzastupa takode se unose u knjige drustva.
(5) Osnivac ili akcionar jednoclanog drustva moze sam obavljati duznbst izvrsnog direktora,odnosno clana organa upravljanja drustva ili imenovati drugo lice.
Glava II
OSNIVANJE AKCIONARSKOG DRUSTVA
Nacin osnivanja akcionarskog drustva
Clan 109
Akcionarsko drustvo moze se osnivati sukceslvno i simultano.
Sukcesivno osnivanje akcionarskog drustva
Clan 110
33
(1) Akcionarsko drustvo osniva se sukceslvno:
1) potpislvanjem ugovora o osnivanju ili donosenjem odiuke o osnivanju, uz obaveznuovjeru potpisa osnivaca ili njlhovih zastupnika, u skladu sa zakonom;
2) pribavljanjem odobrenja za osnivacku emislju akcija od Komisije za trziste kapitala;
3) sprovodenjem javnog poziva za upis I uplatu akcija;
4) upisom i uplatom akcija od strane osnivaca;
5) pribavljanjem rjesenja o uspjesnosti osnlvacke emisije akcija od Komisije za trziste
kapitala;
6) usvajanjem statuta na osnivackoj skupstini, koji potpisuje predsjedavajuci osnivackeskupstine, u skladu sa zakonom;
7) registracijom u CRPS, u skladu sa ovim zakonom.
(2) Nakon potpisivanja ugovora o osnivanju, osnivaci su duznl da otvore racun kod bankereglstrovane u Crnoj Gorl, na koji ulagaci uplacuju novcana sredstva u visini emisione
vrljednosti akcija koje se nude na prodaju, na osnovu javnog poziva za upis i uplatu akcija.
(3) Ako se u roku koji je odreden za upis i upiatu akcija ne upise i uplati prospektom utvrdeni
broj akcija, smatra se da osnivacka emisija akcija nije uspjela, a samim tim ni postupak
osnivanja drustva.
(4) U slucaju iz stava 3 ovog clana, uplaceni iznosi vracaju se bez umanjenja iicima koja su
izvrsila uplatu akcija, a osnivaci su solidarno i neograniceno odgovorni za povracaj, u skladusa zakonom kojim se ureduje trziste kapitala.
(5) U slucaju uspjesne emisije akcija, uplacena sredstva ostaju na racunu iz stava 2 ovog clana
do okoncanja postupka registracije drustva.
(6) U slucaju uspjesne emisije akcija, osnivacka skupstina ce se odrzati u roku od 30 dana oddana isteka roka za upis i uplatu akcija, a ako se osnivacka skupstina bez opravdanog razloga
ne odrzi u torn roku, lica koja su uplatila akcije oslobadaju se obaveza prema drustvu i imaju
pravo na puni povracaj uloga, u roku od osam dana od dana podnosenja zahtjeva.
(7) Osnivackoj skupstini akcionara mogu prisustvovati osnivaci i iica koja su stekia akcije u
postupku javne emisije ili njihovi punomocnici, a kvorum za njeno odrzavanje cine vlasnici
koji su prisutni licno, preko punomocnika ill su glasali putem glasacklh listica, a predstavljaju
dvije trecine akcija koje daju pravo glasa.
(8) U slucaju da kvorum nije postignut, primjenjuje se odredba clana 142 ovog zakona.
(9) Osnivacka skupstina, ako ovim zakonom ili ugovorom o osnivanju nije drukcije odredeno,donosi odiuke iz svoje nadleznosti prostom vecinom glasova akcionara koji su prisutni licno,
preko punomocnika ili su giasali putem glasackih listica.
(10)lzuzetno od stava 9 ovog clana, osnivacka skupstina dvotrecinskom vecinom prisutnih
akcionara odiucuje o:
1) izboru organa upravljanja drustva i revizora;
2) odobravanju ugovora i drugih obaveza preuzetih u postupku i za potrebe osnivanja
drustva od strane osnivaca i drugih lica;
3) usvajanju statuta drustva.
34
(11) Odredbe ovog zakona koje se odnose na skupstinu akcionara primjenjuju se I na osnivackuskupstinu.
Simultano osnivanje akcionarskog drustva
Clan 111
(1) Akcionarsko drustvo slmultano se osniva:
1) potpisivanjem ugovora o osnlvanju, odnosno donosenjem odiuke o osnlvanjujednoclanog akcionarskog drustva, uz obaveznu ovjeru potpisa osnivaca ill njihovlh
zastupnika, u skladu sa zakonom;
2) otkupom svih akcija od strane osnivaca prilikom osnivanja, bez upucivanja javnogpoziva za upis i uplatu akcija;
3) pribavljanjem rjesenja o evidentiranju osnivacke emislje akcija od Komisije za trzistekapitala;
4) usvajanjem statuta na osnivackoj skupstini, uz obaveznu ovjeru potpisa
predsjedavajuceg osnivacke skupstine, u skladu sa zakonom;
5) registracijom u CRPS, u skladu sa ovim zakonom.
(2) Nakon potpisivanja ugovora, odnosno odiuke o osnivanju akcionarskog drustva, osnivaciotvaraju racun na ime drustva u osnivanju kod banke registrovane u Crnoj Gori, na kojem
novcana sredstva uplacena za akcije drustva od strane njegovih osnivaca ostaje do
okoncanja postupka registracije drustva.
(3) Osnivaci su duzni da izvrse uplatu akcija, odnosno da unesu nenovcane uloge u roku
utvrdenom u osnivackom aktu.
(4) Ako jedan ill vise osnivaca nijesu uplatili akcije, odnosno unljeli nenovcani uiog u roku
utvrdenom osnivackim aktom, osnivaci koji su uplatili akcije, odnosno unljeli nenovcaneuloge mogu izmljeniti ugovor o osnivanju akcionarskog drustva u dijelu koji se odnosi na
osnivace i njihove akcije, pod usiovom da je zbir blagovremeno uplacenlh novcanih Iznosa25 000 eura ill veci.
(5) Osnivaci su duzni da evidentiraju emislju akcija kod Komisije za trziste kapitala.
(6) Osnivacka skupstlna drustva ne mora se odrzati, ako svl osnivaci drustva potpisu odiuku o
prihvatanju statuta drustva, procjene nenovcanih uloga, izboru organa upravljanja i
revizora drustva i druge odiuke koje se donose na osnivackoj skupstini.
(7) Svi potpisi na odiukama iz stava 6 ovog clana ovjeravaju se u skladu sa zakonom.
(8) Ako se odiuka ne donese u skladu sa stavom 6 ovog dana, osnivacka skupstina mora se
odrzati u roku od 30 dana od dana isteka roka za uplatu akcija iz osnlvackog akta.
Troskovi osnivanja akcionarskog drustva
Clan 112
(1) Osnivackim aktom drustva moze se ustanoviti obaveza drustva da isplati osnivaclma
troskove po osnovu osnivanja drustva, pod usiovom:
1) da je osnivackim aktom utvrden najvecl iznos tih troskova;
35
2) da se isplata troskova vrsi iz dijela novcanih sredstava koja su uplacena preko iznosa
minimalnog osnivackog kapitala i da se iznos troskova osnivanja ne tretira kao ulog
osnivaca;
3} da osnlvaci podnesu odgovarajuce dokaze o nastallm troskovlma;
4) da osnivacka skupstina ne odbije Isplatu troskova Iz opravdanih razloga.
(2) Ako je za pocetak obavljanja djelatnosti potrebna dozvola, odobrenje ill licenca (u daljemtekstu: dozvola) u skladu sa posebnim zakonom, osnlvaci su neogranlceno solldarno
odgovorni za sve obaveze drustva koje nastanu u vremenu do izdavanja dozvole, osim za
obaveze nastale Iz ugovora kojl je drustvo zakljucilo nakon reglstraclje u CRPS I kojl ce sereallzovati nakon dobljanja dozvole za obavljanje djelatnosti.
(3) Akcionarl imaju pravo da zahtljevaju od osnivaca nadoknadu troskova od drustva za sve
obaveze nastale prije reglstraclje u CRPS zbog nelspunjavanja obaveza osnivaca III
nesavjesnog postupanja osnivaca prillkom osnivanja drustva.
(4) Pravo Iz stava 3 ovog clana ne zastarljeva I akcionarl se ne mogu odreci tog prava.
Osnlvacki akt
Clan 113
(1) Osnlvacki akt akclonarskog drustva je odiuka o osnivanju, kada drustvo osnlva jedno lice,odnosno ugovor o osnivanju, kada drustvo osnlva vise Ilca.
(2) Osnlvacki akt drustva sadrzl sljedece podatke:
1) ime, jedlnstveni matlcnl broj I preblvaliste osnivaca kojl je domace fizlcko lice,odnosno Ime, broj pasosa III drugl identlflkacloni broj I preblvallste osnivaca za strano
fizicko lice, odnosno nazlv, matlcnl broj 1 sjedlste osnivaca koji je domace pravno lice,odnosno naziv, broj registraclje 111 drugl IdentiflkaclonI broj i sjedihe osnivaca zastrano pravno lice;
2) nazlv drustva koje se osnlva;
3) oznaku da se radi o akclonarskom drustvu {skracena oznaka "AD");
4) prava i obaveze osnivaca, koje su prillkom osnivanja Hi dobljanja dozvole za pocetakobavljanja djelatnosti utvrdene prema osnlvacu ill trecem llcu koje je ucestvovalo upostupku osnivanja drustva III dobljanja dozvole za pocetak obavljanja djelatnosti;
5) broj akcija koje ima svaki osnlvac;
6) Ime, odnosno naziv osnivaca koji unose nenovcane uloge, opis uloga, broj I vrstuakcija dobljenih za uloge i rok do kada se nenovcani ulozl moraju unijeti u drustvo;
7) nomlnalnu vrljednost akcija;
8) postupak I rokove za ponudu akcija kod sukceslvnog osnivanja;
9) procijenjene troskove osnivanja I nacin njlhove nadoknade, ako je nadoknadatroskova predvidena;
10) postupak za rjesavanje sporova Izmedu osnivaca;
11) ovlascenje da jedan III vise osnivaca zastupaju osnlvace u postupku osnivanja drustva;
36
12} druga pitanja od znacaja za osnivanje drustva.
Statut akcionarskog drustva
Clan 114
(1) Statut akcionarskog drustva (u daljem tekstu: statut) sadrzl:
I) naziv drustva i oznaku da je drustvo akcionarsko drustvo;
2} sjediste drustva;
3) preteznu I druge djelatnosti drustva;
4) iznos osnovnog kapitala utvrdenog kao pocetni kapital i iznos odobrenog kapitala,ako je utvrden;
5) nacln promjene povecanja, odnosno smanjivanja osnovnog kapitala;
6) postupak zamjene jedne klase hartija od vrljednosti drugom;
7) ogranicenje za emitovanje obveznica ill zaduzlvanje po drugom osnovu;
8) posebna prava osnivaca i usiove za prenos akcija ako postoje;
9) nacln I postupak sazlvanja I vodenja skupstine akclonara I nacin glasanja;
10) nacln Imenovanja I razrjesenja clanova odbora direktora I Izvrsnog dlrektoraakcionarskog drustva, odnosno upravnog I nadzornog odbora akcionarskog drustva,njlhova prava, obaveze i nadleznosti;
II) rok na koji se drustvo osnlva, ako se ne osnlva na neodredeno vrljeme;
12) postupak za Izmjene I dopune statuta.
(2) Pored podataka Iz stava 1 ovog clana, statut moze da sadrzl i:
1) broj akcija prema klasama;
2) strukturu osnovnog kapitala prema klasama akcija;
3) broj akcija prema svakoj klasi, njlhova pocetna cljena i prava koja daju akclonarlma;
4) broj akcija kojl je emitovan za nenovcane uloge, zajedno sa vrstom Imovine kojasacinjava ulog I Imena lica koja su unljela te uloge.
Reglstracija akcionarskog drustva
Clan 115
(1) Akcionarsko drustvo reglstruje se u CRPS na osnovu reglstraclone prijave uz koju sedostavija:
1) osnlvackl akt drustva;
2) statut I poseban akt, ako statut na sadrzl podatke Iz clana 114 stav 2 ovog zakona;
3) splsak Imena clanova odbora dlrektora akcionarskog drustva, odnosno nadzornog Iupravnog odbora akcionarskog drustva I odiuke o njihovom imenovanju;
37
4) imena u slucaju da je doslo do promjene imena, prethodno ime clanova odboradirektora, odnosno nadzornog i upravnog odbora, datum I mjesto njihovog rodenja,
njihov jedinstveni maticni broj, prebivaliste, odnosno boraviste;
5) izjave clanova odbora direktora, odnosno nadzornog i upravnog odbora odrzavljanstvu;
6) podatke o zanimanjima clanova odbora direktora, odnosno nadzornog i upravnogodbora, kao i podatke o clanstvu u druglm odborima, funkcljama na kojima se nalaze,
kao I mjestu registracije tih drustava, ukoliko nijesu registrovana u Crnoj Gorl;
7) Ime i adresu revizora, ime I adresu Izvrsnog direktora I sekretara drustva, ako postojeu drustvu i odiuke o Imenovanju tih lica;
8) ime i adresu clanova revizorskog odbora, ako je formlran u drustvu u skladu sapropislma iz oblasti revizlje, kao i odiuke o njlhovom imenovanju;
9) potpisane izjave o prihvataju imenovanja clanova odbora direktora i izvrsnogdirektora akcionarskog drustva, odnosno cianova nadzornog i upravnog odbora
akcionarskog drustva, revizora i sekretara drustva, ako postoji u drustvu;
10) rjesenje Komisije za trziste kapitala kojim se potvrduje uspjesnost postupka javneemisije kod sukcesivnog osnivanja akcionarskih drustava, odnosno, rjesenje Komisije
za trziste kapitala o evidentiranju osnivacke emisije akcija, za drustvo koje sesimultano osniva;
11) adresa za prijem elektronske poste;
12) adresa za prijem poste, ako postoji;
13) podaci o licima koja su oviascena da zastupaju drustvo sa obimom oviascenja zazastupanje (pojedinacno ill kolektivno);
14) dokaz o uplati takse za registraciju.
(2) Registraciona prijava podnosi se u CRPS u skladu sa clanom 320 ovog zakona.
(3) Registracija drustva u CRPS vrsi se na osnovu rjesenja o registraciji.
(4) Podaci o nazivu I sjedistu drustva, imenima clanova organa upravljanja i clanovima drugihorgana drustva registrovanih u CRPS, revizora i sekretara drustva, ako postoji u drustvu,datum donosenja osnivackog akta, usvajanja statuta i registracije akcionarskog drustva,objavljuju se u "Sluzbenom listu Crne Gore".
Ponistavanje osnivanja akcionarskog drustva
Clan 116
(1) Na zahtjev lica koje ima pravni interes, nadlezni sud ce ponistiti osnivanje akcionarskogdrustva iz sljedecih razloga:
1) ako nijesu ispunjeni usiovi za donosenje i sadrzinu osnivackog akta i statuta drustva,utvrdeni ovim zakonom;
2) ako je djelatnost drustva koja se navodi u osnivackom aktu suprotna prinudnimpropisima ili javnom poretku;
3) ako osnivackim aktom ili statutom nije utvrden naziv drustva, iznos osnovnog kapitalaili djelatnost drustva;
38
4) ako nijesu primijenjene odredbe koje se odnose na iznos minimalnog osnovnogkapitala;
5) ako osnivaci nijesu pravno I poslovno sposobni.
(2) Tuzba za ponistavanje osnivanja akcionarskog drustva moze se podnljeti u roku od tri
godine od dana donosenja rjesenja o reglstraclji drustva Iz clana 115 stav 3 ovog zakona.
(3) Nadlezni sud je duzan da pravosnaznu presudu kojom Je ponlsteno osnivanje akcionarskogdrustva, u roku od 15 dana od dana pravosnaznosti presude, dostavi u CRPS radi registraclje
I pokretanja postupka sudske likvidacije.
(4) Ponistavanjem osnivanja drustva osnivaci i akcionari postaju neograniceno solldarno
odgovorni za obaveze drustva, a zakljuceni ugovori i driige obaveze preuzete prije
ponistavanja ostaju na snazi, ukoliko nije suprotno sa postupkom sudske likvidacije.
(5) Na odiuku iz stava 4 ovog clana prema trecim licima, primjenjuje se odredba clana 120 stav7 ovog zakona.
Glava III
VOOENJE POSLOVNE EVIDENClJE IJAVNOST POSLOVANJA
Vodenje poslovne evidencije
Clan 117
(1) Akcionarsko drustvo u svom sjedistu cuva sljedecu dokumentaciju:
1) ugovor, odnosno odiuku o osnivanju;
2) statut drustva;
3) finansijske iskaze, izvjestaje o poslovanju drustva i izvjestaje revizora drustva;
4) knjigu zapisnika koja sadrzi:
a) zapisnike sa svih sjednica odbora direktora, odnosno nadzornog odbora. Hi tijelakoja je formirao odbor direktora, odnosno nadzorni odbor;
b) zapisnike sa svih skupstina akclonara.
5) racunovodstvenu dokumentaciju, koja se vodi u skladu sa zakonom;
6) 0 uspostavljanju tereta na imovini drustva.
(2) Akcionarsko drustvo u svom sjedistu vodi evidenciju o:
1) akcijama, udjelima koje drustvo posjeduje u drugim privrednim drustvima;
2) clanovima odbora direktora, odnosno nadzornog i upravnog odbora;
3) akcijama drustva koje posjeduju clanovi organa upravljanja;
4) ugovorima koje su sa drustvom zakijucili clanovi organa upravljanja, odnosno ugovorau kojima oni imaju interes.
(3) Akcionarsko drustvo je duzno da na zahtjevakcionara ill ranijegakcionara, za period za koji
je bio akcionar u drustvu, omoguci uvid u dokumentaciju i evidencije iz stava 1 tac. 1 do 4 i
stava 2 tac 1, 2 i 3 ovog dana, najkasnlje u roku od sedam dana od dana podnosenjapisanog zahtjeva.
39
(4) Pravo uvida uskladusa clanom 124stavl ovogzakona u dokumentaclju i evidencije izstava1 tac. 5 i 6 i stava 2 tacka 4 ovog clana, imaju akclonarl koji posjeduju najmanje 5% akcija.
Poslovna korespondencija drustva
Clan 118
(1) Akcionarsko drustvo u poslovnim pismima i drugim poslovnim dokumentima drustva,
duzno je da navede:
1) naziv organa koji Je Izvrsio reglstraclju u CRPS;
2) broj pod kojim je drustvo uplsano u CRPS;
3) poreski identifikacioni broj;
4) oznaku obllka obavljanja djelatnosti drustva;
5} naziv drustva;
6) sjediste drustva;
7) napomenu, ako je drustvo u postupku likvidacije iii stecajnom postupku;
8) iznos osnovnog kapitala drustva, ako poslovna dokumenta sadrze osnovni kapitaldrustva.
(2) Podatke iz stava 1 ovog clana objavljuju se na internet stranici drustva.
Registracija promjena, postupka likvidacije I finansljskih izvjestaja
Clan 119
(1) Akcionarsko drustvo duzno je da u roku od sedam dana od dana nastanka promjene, radi
registracije u CRPS, dostavi dokumentaciju i podatke o promjenama koje se odnose na:
1) statut i posebni akt, ako statut ne sadrzi podatke iz clana 114 stav 2 ovog zakona,odnosno osnivacki akt ako se promjene odnose na osnivacki akt;
2) imenovanje, razrjesenje i druge promjene podataka o clanovlma odbora direktora i
Izvrsnom direktoru, odnosno nadzornog i upravnog odbora;
3) imenovanje, razrjesenje i podatke o revizoru, revizorskom odboru i sekretaru drustva,
ako postoji u drustvu;
4} imenovanje, razrjesenje i druge promjene podatka o liclma koja su oviascena dazastupaju drustvo sa obimom oviascenja za zastupanje (pojedinacno ill kolektivno);
5) imenovanje, razrjesenje I druge promjene podataka o liclma koja su cianovi
revizorskog odbora, kada postoji u drustvu.
(2) Akcionarsko drustvo duzno je da u roku izstava 1 ovog clana usiucaju pokretanja postupka
likvidacije ill stecaja u CRPS dostavi:
1) odiuku 0 pokretanju postupka u slucaju likvidacije ill stecajnog postupka;
2) odiuku 0 imenovanju likvidatora, odnosno stecajnog upravnika, njegovom Identitetu,kvalifikacijama i oviascenjima, osim onih utvrdenih statutom drustva ill zakonom;
40
j" „ i-
3) odiuku 0 okoncanju postupka likvidacije, odnosno stecajnog postupka, uz obaveznonavodenje svih pravnih posljedica brisanja drustva iz reglstra.
Objavljivanje podataka
Clan 120
(1) Podaci iz ciana 119 ovog zakona objavljuju se u "Sluzbenom listu Crne Gore", navodenjemdokumentaclje na osnovu koje je izvrsena registracija u CRPS.
(2) Podaci Iz stava 1 ovog clana objavljuju se u roku od 21 dan od dana dostavljanja prijave zareglstraclju u CRPS.
(3) Dokumentacija Iz stava 1 ovog clana moze se objavltl u „Sluzbenom llstu Crne Gore", ucjelosti III djeilmlcno III upuclvanjem na dokument kojl je registrovan u CRPS.
(4) Akclonarsko drustvo u odnoslma sa trecim llclma, moze se pozlvati na podatke Iz clana 119ovog zakona nakon njlhove reglstraclje I objavljlvanja u „Sluzbenom llstu Crne Gore".
(5) Podaci reglstrovani u CRPS u skladu sa clanom 119 ovog zakona ne obavezuju savjesna trecalica u pogledu transakcija koje su Izvrsene u roku od 15 dana od dana njlhovog objavljlvanjana Internet stranici CRPS pod usiovom da nljesu znala niti mogia znati za njlhovoobjavljivanje.
(6) Podaci Iz clana 119 ovog zakona objavljeni u "Sluzbenom llstu Crne Gore" I podacidostavljeni radi reglstracije u CRPS moraju bitl Istovjetnl, a ukoliko postojl nesaglasnost:
1) podaci objavljeni u „Sluzbenom listu Crne Gore" ne mogu se od strane drustva isticatikao vjerodostojnl u odnoslma sa trecim liclma koja su se pouzdala u podatkereglstrovane u CRPS.
2) treca lica u odnoslma sa drustvom mogu se pozlvati na podatke objavljene u"Sluzbenom llstu Crne Gore", osim kada drustvo moze dokazati da su treca lica Imala
saznanja o podacima kojl su reglstrovani u CRPS.
(7) Treca Ilca se u odnosima sa drustvom mogu pozlvati na sve akte drustva I druge podatke zakoje nljesu okoncani postupcl objavljlvanja u skladu sa ovim zakonom, osIm kada jeobjavljivanje uslov za pravno dejstvo.
(8) Pored obaveznog objavljivanja dokumenata i podataka Iz stava 1 ovog clana I clana 115ovog zakona na crnogorskom jeziku, nadleznl organ za reglstraciju dozvolice I objavljivanjeu ovjerenom prevodu na bllo kojem od jezlka kojl su u sluzbenoj upotrebi u Evropskoj unljl.
(9) Ako postojl nedosljednost Izmedu dokumenata I podataka objavljenlh na crnogorskomjeziku I njlhovog prevoda Iz stava 8 ovog clana, drustvo se protiv tredh lica ne moze pozlvatina objavljeni prevod, dok se treca lica mogu pozlvati na objavljene prevode, osim kadadrustvo dokaze da su ta lica znala sadrzaj verzije koja je objavljena na crnogorskom jeziku.
Glava IV
PRAVA I OBAVEZE AKCIONARA
Prava akcionara
Clan 121
41
(1) Svaki akcionar ima prava koja mu daju akcije u njegovom vlasnistvu, s tim da vlasnici isteklase akcija imaju ista prava.
(2) Prema svim akclonarima postupa se jednako u jednakim okolnostlma.
(3) Odiuka skupstine akclonara koja obavezuje sve lii same neke akcionare donosi seJednoglasno.
Imovinska prava akcionara
Clan 122
(1) Akclonarima pravo:
1) da ucestvuje u raspodjeil dobiti drustva u obilku dividende, kada je donijeta odiuka o
podjeli dobiti akcionarlma;
2) da dobije dio preostale imovine drustva nakon sprovedenog postupka likvidacije;
3) da dobije besplatno akcije za slucaj povecanja osnovnog kapitala Iz sredstava drustva,
uz ogranicenja utvrdena ovim zakonom;
4) prece kupovine u postupku nove emisije akcija i zamjenjivih obveznica, uz ogranicenja
utvrdena ovim zakonom;
5) da raspolaze svojim akcijama u skladu sa zakonom.
(2) Akcionar iz stava 1 ovog clana ostvaruje i druga imovinska prava u skladu sa zakonom istatutom drustva.
Neimovinska prava akcionara
Pravo ucesca u radu skupstine akcionara i prava giasa
Clan 123
(1) Akcionar ima pravo da prisustvuje svim skupstinama akcionara i daglasa, osim kada Je ovimzakonom ill statutom drukcije odredeno.
(2) Svaka akcija daje Jedan glas na skupstini akcionara, osim u slucaju iz clana 158 stav 2 ovog
zakona.
(3) Akcionar koji Je direktno zainteresovan za pitanja u vezi sa procjenom nenovcanog uloga illkupovine imovine od osnivaca ill vecinskog akcionara drustva nema pravo da glasa naskupstini akcionara o tim pitanjima u roku od dvije godine od registraclje drustva.
Pravo na informisanje
Clan 124
(1) Svakom akcionaru mora se obezbijediti mogucnost uvida u kopije finansijskih izvjestaja,
ukljucujuci izvjestaj revizora, u sjedistu uprave drustva u toku radnog vremena najmanje 20dana prije odrzavanja skupstine, kao i na samoj skupstini akcionara.
(2) Svaki akcionar ima pravo da zahtijeva da mu nadlezni organ drustva, bez nadoknade I toku
radnog vremena, stavi na uvid u prostorijama sjedista drustva i omoguci kopiranje o troskuakcionara:
42
1) bilansa stanja, bllansa uspjeha, poresklh prijava I izvjestaja o placenim porezima za triposijednje poslovne godine;
2} zapisnika sa sjednica skupstine akcionara;
3) spiska lica ovlascenih za zastupanje akcionarskog drustva;
4} spiska clanova odbora direktora, odnosno nadzornog I upravnog odbora, sa podaclma0 adresi, datumu izbora ill imenovanja I periodu na koji je svaki clan Izabran illimenovan, kao i o funkcijama koje oni obavljaju u drugim pravnim liclma; i
5) drugih dokumenta koje je drustvo duzno da dostavi skupstini akcionara na uvld.
(3) Akcionar kojem nije omogucen uvid I kopiranje iz stava 2 ovog clana, moze tuzbom trazitiod nadleznog suda da donese odiuku kojom ce obavezati nadlezni organ drustva da muomoguci uvid u trazenu dokumentaciju, kao i njeno kopiranje.
(4) Postupak iz stava 3 ovog clana je hitan i sud je duzan da odiuku donese u roku od osamdana od dana prijema tuzbe.
Pravo na angazovanje eksperta
Clan 125
(1) Akcionari koji posjeduju najmanje 5% osnovnog kapitala mogu angazovati eksperta koji ceispitati poslovanje ill racunovodstvo drustva o trosku akcionara koji su angazovali eksperta,a ukoliko se ispitivanjem utvrdi nezakonitost ill znacajnije nepravilnosti u poslovanjudrustva, troskove angazovanja eksperta ce snositi drustvo.
(2) Ako ekspertu nije omoguceno ispitivanje iz stava 1 ovog clana, akcionari koji su angazovalieksperta imaju pravo da zahtijevaju od nadleznog suda da im se omoguci ispitivanjeposiovanja iz stava 1 ovog clana.
(3) Odiuku iz stava 2 ovog clana sud je duzan da donese u roku od 30 dana od dana prijemazahtjeva.
(4) Akcionarsko drustvo duzno je da ekspertu iz stava 1 ovog clana omogud uvld u dokumentai druge akte drustva.
(5) Izuzetno od stava 4 ovog clana, odiukom odbora direktora, odnosno nadzornog odbora,ekspertu se moze uskratiti uvid u pojedine akte i dokumenta, ako postoji opravdan razlogda bi uvid u dokumentaciju i akte drustva mogao biti iskoriscen suprotno interesima drustvaili ako bi time drustvu ill njegovom povezanom drustvu mogia biti pricinjena znatna steta,0 cemu odbor direktora, odnosno nadzorni odbor, dostavija pisano obrazlozenje ekspertuu roku od 15 dana od dana kada mu je uskracen uvid.
(6) Ako akcionari iz stava 1 ovog clana nijesu zadovoljni odiukom iz stava 5 ovog clana, moguzahtijevati da nadlezni sud donese odiuku kojom ce omoguciti ekspertu uvid u akte idokumenta za koje je uskracen uvid.
(7) Sud ce donijeti odiuku iz stava 6 ovog clana u roku od osam dana od dana podnosenjazahtjeva i torn odiukom odobriti trazeni uvid ukoliko procijeni da time nece ugroziti interesedrustva ili ih nece ugroziti u mjeri koja bi opravdala uskraclvanje uvida.
(8) Ekspert iz stava 1 ovog clana duzan je da sacini izvjestaj o izvrsenom ispitivanju posiovanjadrustva, koji dostavija akcionarima drustva u roku od tri mjeseca od dana pocetkaispitivanja.
43
(9) Akcionari iz stava 1 ovog clana ne smiju da objave ili saopste trecim liclma akte, odnosnodokumente I podatke iz dokumenata iz stava 4 ovog clana, ako hi se objavljivanjem nanijeiastetu drustvu, ukoliko zakonom nije drugacije odredeno.
(10) Ako akcionari postupe suprotno stavu 9 ovog clana, odgovorni su za stetu koju pricinedrustvu.
Pravo na postavljanje pitanja
Clan 126
(1) Akcionar ima pravo da unaprijed, putem pisma ili na samoj skupstini kod razmatranjapojedinih tacaka dnevnog reda, trazi objasnjenje i informacije od odbora direktora,odnosno nadzornog odbora u pogledu materijala i predloga odiuka koji ce se razmatrati naskupstini, a predstavnik odbora direktora, odnosno nadzornog odbora duzan je da odgovorina postavljeno pitanje potpuno i istinito, na samoj skupstini, u toku rasprave oodgovarajucoj tacki dnevnog reda.
(2) Predstavnik odbora direktora, odnosno nadzornog odbora odgovore na postavljena pitanjaprije odrzavanja skupstine moze objaviti na internet stranici drustva.
(3) Izuzetno od st. 11 2 ovog clana, odgovor se moze uskratiti ako bi davanjem odgovora:
1) bila otkrivena poslovna tajna drustva ili prekrsena druga obaveza zastite povjerljivostipodatka u posjedu drustva;
2) biio ucinjeno krivicno djelo.
(4) Ako je akcionaru uskracen odgovor na pitanje postavljeno u skladu sa stavom 1 ovog clana,a da je po tacki dnevnog reda u vezi sa kojom je postavljeno pitanje donijeta odiukaskupstine, akcionar kojem je uskracen odgovor ima pravo da u roku od osam dana od danaodrzavanja sjednice skupstine zahtijeva da nadlezni sud u vanparnicnom postupku nalozidrustvu da mu dostavi odgovor na postavljeno pitanje.
(5) Postupak po zahtjevu iz stava 4 ovog clana je hitan, pa je sud duzan da odiuku donese uroku od osam dana od dana prijema zahtjeva.
Pravo nesaglasnih akcionara na otkup akcija
Clan 127
(1) Akcionar moze traziti od drustva da mu otkupi akcije po prosjecnoj trzisnoj cijeni koje suakcije drustva imale u posijednjih sest mjeseci prije dana kada je donijeta odiuka naskupstini akcionara Ili u visini srazmjernog dijela neto vrijednosti imovine drustva na dankada je skupstina akcionara donljela odiuku, ako je akcionar na skupstini glasao protiv uslucajevima:
1) promjene ugovora o osnivanju, odnosno statute drustva kojim se ugrozavaju njegovaprava;
2) podjele akcionarskog drustva, kada raspodjela akcija drustava koja nastaju podjelomnije izvrsena proporcionaino vlasnickoj strukturi drustva koje se dijeli;
3) kada se u postupku restrukturiranja, kumulativno vrsi srazmjerna zamjena akcija inovcana nadoknada za ponistene akcije;
44
4) kada je skupstina ogranlcila ili ukinula prioritetno pravo akcionara da upise akdje ilistekne zamjenjive obveznice;
5) donosenja odiuke o raspolaganju (kupovini, prodaji, zakupu, zamjeni, sticanju ilidrugom raspolaganju) od strane drustva Imovinom velike vrljednosti.
(2) Akclonar moze ostvariti pravo iz stava 1 ovog clana ako do dana odrzavanja sjedniceskupstine akcionara dostavi drustvu pisano obavjestenje o namjeri da koristi to pravo, akoskupstina donese odiuku sa kojom nije saglasan i podnese pisani zahtjev za otkup akcijadrustvu u roku od 30 dana od dana odrzavanja skupstine akcionara.
(3) Drustvo je duzno da akclonaru uplati vrijednost akcija Iz stava 1 ovog clana u roku od 30dana od dana prijema pisanog zahtjeva.
(4) Akclonar moze pokrenuti postupak kod nadleznog suda u roku od 30 dana od dana uplatesredstava od strane drustva Ili od dana docnje u isplati ako:
1) uplaceni iznos vrijednosti akcija iz stava 3 ovog clana ne odgovara prosjecnoj trzisnojcijeni koje su akcije drustva imaie u posljednjih sest mjeseci prije dana u kojem jedonijeta odiuka iz stava 1 ovog clana;
2) uplaceni iznos vrijednosti akcija iz stava 3 ovog clana ne odgovara srazmjernom dijeluneto vrijednosti imovine drustva na dan kada je donijeta odiuka iz stava 1 ovog clana;
3) drustvo u roku Iz stava 3 ovog clana nije izvrsilo placanje nadoknade ciji je Iznosnesporan;
4) se prosjecna trzisna cijena nije mogia utvrditi zbog Izostanka prometa akcijama.
(5) Sud ce utvrditi:
1) prosjecnu trzlsnu cijenu akcija, u slucaju Iz stava 4 tacka 1 ovog clana;
2) neto vrijednost imovine drustva, u slucaju iz stava 4 tacka 2 ovog clana;
3) trzisnu vrijednost akcija, u slucaju iz stava 4 tacka 4 ovog clana.
(6) Odiuka suda Iz stava 5 ovog clana odnosi se i na druge akcionare koji su u roku iz stava 2ovog clana podnijeli zahtjev za otkup akcija, ako je dosudena vrijednost veca od vrijednosti
koju Im je drustvo uplatilo.
Glava V
ORGAN!, ADMINISTRACIJA I REVIZOR AKCI0NAR5K0G DRUSTVA
ODJEUAK A
ORGANIZACIJA AKCIONARSKOG DRUSTVA
Nacin upravljanja akcionarskim drustvom
Clan 128
Upravljanje akcionarskim drustvom moze bit! organizovano kao jednodomno ill dvodomno.
Organ! akcionarskog drustva kod jednodomnog upravljanja
Clan 129
45
Organi akcionarskog drustva kod jednodomnog upravljanja su:
1) skupstina;
2) odbordirektora;
3) izvrsni direktor.
Organi akcionarskog drustva kod dvodomnog upravljanja
Clan 130
Organi akcionarskog drustva kod dvodomnog upravljanja su;
1) skupstina;
2) nadzorni odbor;
3) upravnl odbor.
Organi upravljanja akcionarskim drustvom
Clan 131
Organi upravljanja akcionarskim drustvom, u smislu ovog zakona, su organi drustva iz clana
129 stav 1 tac. 2 i 3 ovog zakona, odnosno organi drustva iz clana 130 stav 1 tac. 2 I 3 ovog
zakona.
ODJEUAK B
SKUPSTINA AKCIONARSKOG DRUSTVA
Sastav skupstine akcionarskog drustva
Clan 132
(1) Skupstinu akcionarskog drustva (u daljem tekstu; skupstina} cine svi akcionari, nezavisnood broja i klase akcija koje posjeduju.
(2) Clanovi odbora direktora i izvrsni direktor u slucaju jednodomnog akcionarskog drustva,odnosno clanovi nadzornog I upravnog odbora u slucaju dvodomnog akcionarskog drustva,po pravilu prisustvuju skupstini akcionarskog drustva.
(3) Izvrsni direktor, odnosno predsjednik upravnog odbora akcionarskog drustva i sekretardrustva, ako je Imenovan, obavezno prisustvuju skupstlnama akclonara, ukoliko izopravdanlh razloga nljesu sprijeceni da prisustvuju skupstini.
Oviascenja skupstine
Clan 133
(1) Skupstina:
1) donosi statut drustva;
2) vrsi izmjene i dopune statuta drustva;
46
3) bira clanove odbora direktora, odnosno clanove nadzornog odbora I Imenujerevizora;
4) razrjesava clanove odbora direktora, odnosno clanove nadzornog odbora i revizorakoje je izabrala skupstina akcionara;
5) imenuje I razrjesava likvldatora;
6) odiucuje 0 politici naknada, kao i o visini naknada clanovima odbora dlrektora,odnosno clanovima nadzornog I upravnog odbora, na svakoj redovnoj godisnjojsjednici;
7) usvaja godlsnje finansijske Iskaze i Izvjestaj o poslovanju drustva;
8) donosi odiuku o raspolaganju imovinom drustva (kupovini, prodaji, zakupu, zamjeni,sticanju ili na drugl nacin raspolaganju} cija je vrljednostveca od 20% knjigovodstvenevrijednosti imovine drustva (imovina velike vrijednosti), ukoliko statutom nijeutvrdeno nize ucesce;
9) donosi odiuku o raspodjell dobiti;
10) povecava Ili smanjuje osnovni kapital drustva utvrden statutom, zamjenjuje akcljejedne klase akcijama druge;
11) donosi odiuku o dobrovoljnoj llkvldaciji drustva, restrukturiranju ili podnosenjupredloga za pokretanje stecajnog postupka;
12) odobrava procjenu nenovcanih uloga;
13) razmatra pitanja iz nadleznosti odbora direktora, odnosno nadzornog odbora koja seodnose na poslovanje drustva;
14) odobrava zakljuclvanje ugovora o kupovini imovine od osnivaca Hi vecinskogakcionara drustva, kada isplata prevazilazi jednu desetinu osnovnog kapitala drustvautvrdenog statutom I kada ugovor treba zakljuciti u roku od dvije godine odregistracije drustva;
15) donosi odiuke o emisiji obveznica, odnosno zamjenjivih obveznica ili drugihzamjenjivlh hartija od vrijednosti;
16) ogranici ili ukine prioritetno pravo akcionara da upisu akclje ili steknu zamjenjiveobveznice, uz saglasnost dvotrednske vecine glasova akcionara na koje se ta odluka
odnosi;
17) donosi odiuku o samostalnom ili zajednickom osnivanju drugog drustva ili odiukukojom oviascuje organe upravljanja u drustvu da donesu odiuku o samostalnom ili
zajednickom osnivanju jednog, vise ill neodredenog broja drustava;
18) donosi poslovniko radu; I
19) donosi I druge odiuke u skladu sa statutom drustva.
(2) Sastavni dio Izvjestaja o poslovanju drustva iz stava 1 tacka 7 ovog clana je Izvjestaj o
odnosima sa maticnim drustvom i drustvima u kojima njegovo maticno drustvo ima statusmaticnog ili zavisnog drustva.
(3) U izvjestaju iz stava 2 ovog clana se navode svl pravnl poslovi i transakcije koje je drustvoimalo sa svojim maticnim drustvom i drustvima u kojima njegovo maticno drustvo ima
status maticnog Ili zavisnog drustva, sa izjavom odbora direktora, odnosno nadzornog
47
odbora, da II je drustvo pretrpjelo stetu iz tlh poslova I transakcija, kao 1 da 11 je drustvunadoknadena eventualna steta koju je imalo iz pravnih poslova 1 transakcija.
(4) Ako steta drustvu nije nadoknadena, clanovl odbora direktora, odnosno nadzornog odbora
odgovarace za stetu koju su pretrpjeli akcionarl, u skladu sa ovim zakonom.
(5) Ako polltika naknada iz stava 1 tacka 6 ovog clana ne bude usvojena na skupstini akcionara,
na sljedecoj skupstini podnosi se revidlrani predlog, pri cemu drustvo moze nastaviti da
isplacuje naknade direktorlma:
1) u skladu sa prethodno odobrenom poiitlkom naknada, III
2) u skladu sa postojecim praksama, ukoliko ne postoji u prethodnom periodu usvojena
politlka naknada.
(6) Politlka naknada mora biti jasna i razumljiva, a u slucaju javnih akcionarskih drustava
obavezno sadrzi i sljedece podatke:
1) objasnjenje o tome na koji nacin ce polltika naknada doprinijetl ostvarlvanju poslovnestrateglje drustva, dugorocnih ciljeva i odrzivosti drustva;
2) Informaciju o flksnom I varljabiinom dijelu naknade, ukljucujuci sve bonuse i ostaleIsplate koje se mogu dodijeliti clanovlma organa upravljanja u bilo kom obliku, saprocentualnim udjelom u njlhovim ukupnim primanjima;
3) nacin utvrdlvanja poiitike naknada uzlmajuci u obzir zarade 1 usiove rada zaposlenihu drustvu;
4) jasne, sveobuhvatne i raznovrsne kriterijume dodjele varijabilnog dijela naknada;
5) metode za vrednovanje finansljskih I nefinansijskih rezultata posiovanja, ukijucujuci,prema potrebi, kriterijume u vezi sa drustveno odgovornim poslovanjem, saobrazlozenjem na koji se nacin primjenom kriterijuma doprinosi ostvarivanju
poslovne strateglje, dugorocnim interesima I odrzivosti drustva, kao i metode zaprimjenu kriterijuma;
6) 0 odiaganjima u isplati naknada I pravu na povracaj varijabilnog dijela naknadedrustvu;
7) 0 vremenu koje mora da prode prije sticanja vlasnistva nad dodijeljenim akcijama,ako se naknada daje I u akcijama drustva, kao i duzinu trajanja zabrane otudenjadodljeljenih akcija nakon sticanja vlasnistva gdje zabrane postoje, kao i pojasnjenje otome kako naknada u akcijama doprinosi ostvarenju ukupnih ciljeva poiitike naknada;
8) 0 duzini trajanja ugovora sa clanovima organa upravljanja i otkaznim rokovima, kao i0 glavnim obiljezjima dopunskog penzionog osiguranja ili programa prijevremenepenzije, finansijskim i drugim posljedlcama njihovog preklda, ako takvl aranzmanipostoje u drustvu;
9) informacije o procesu donosenja odiuka koji se primjenjuje za odredivanje, izmjenu Isprovodenje poiitike naknada, ukljucujuci mjere za izbjegavanje konflikta interesa iliupravljanje njima, te ako postoji u drustvu, o polozaju i ulozl komisije za naknade;
10) opis I pojasnjenje o bitnim promjenama u siucaju izmjene postojece poiitike naknada,kao i pojasnjenje o tome kako su tim promjenama uzeti u obzir stavovi akcionara opolitici naknada i izvjestaji podnijeti poslije zadnjeg glasanja o politic! naknada naskupstini akcionara.
(7) Usvojena politika naknada objavljuje se na internet stranici drustva.
48
Sjednice skupstine akcionara
Clan 134
(1) Sjednice skupstine akcionara su redovne i vanredne.
(2) Akcionarsko drustvo duzno je da odrzl redovnu skupstinu jednom godisnje.
(3) Prva godisnja skupstina drustva mora se odrzati u roku od 18 mjeseci od odrzavanjaosnivacke skupstine drustva, a nakon toga skupstina se saziva obavezno Jednom godisnje.
Sazivanje skupstine akcionara
Clan 135
(1) Pravo sazivanja skupstine akcionara ima odbor direktora, odnosno nadzorni odbor iakcionari cije akcije predstavljaju najmanje 5% osnovnog kapitala, ukoliko statutom nijepredvideno da akcionari sa manjim dijelom osnovnog kapitala imaju pravo na sazivanjeskupstine.
(2) Po nalogu odbora direktora, odnosno nadzornog odbora, sekretar drustva organizujeskupstinu akcionara.
(3) Akcionari cije akcije predstavljaju najmanje 5% osnovnog kapitaia imaju pravo da sazovuskupstinu akcionara u roku od 30 dana od dana objavljivanja u "Sluzbenom listu Crne Gore"pravosnazne odluke kojom je ponistena odiuka skupstine o spajanju Hi podjeli drustva, ukojem postojeci organi drustva vrse svoju funkciju, u okviru svojih oviascenja, osimraspolaganja imovinom.
(4) Akcionari iz st. 1 i 3 ovog clana upucuju odboru direktora, odnosno nadzornom odboruzahtjev za sazivanje skupstine akcionara, dnevni red skupstine i predloge odiuka koje na
skupstini treba da se donesu.
(5) Odbor direktora, odnosno nadzorni odbor duzan je da sazove skupstinu akcionara u rokuod 30 dana od dana prijema zahtjeva za sazivanje skupstine akcionara na teret sredstavadrustva.
(6) Redovna godisnja skupstina akcionara odrzava se u roku od sest mjeseci od dana zavrsetkasvake poslovne godine, osim prve godine od osnivanja drustva.
Obavjestenje o sazivanju skupstine akcionara '
Clan 136
(1) Obavjestenje o sazivanju skupstine akcionara dostavlja se najkasnije 30 dana prije dana
odrzavanja skupstine.
(2) Obavjestenje se dostavlja putem poste, osim za drustva koja imaju 100 i vise akcionara, kodkojih je odbor direktora, odnosno nadzorni odbor duzan da obavjestenje o sazivanjuskupstine objavi dva puta u najmanje jednom dnevnom stampanom mediju koji se izdaje uCrnoj Gori i na svojoj internet stranici.
(3) Obavjestenje o sazivanju skupstine sadrzi:
1) mjesto odrzavanja skupstine;
49
2) datum i vrijeme odrzavanja skupstine;
3) predlog dnevnog reda skupstine sa naznakom tacaka dnevnog reda kojima sepredlaze da skupstina donese odiuku I navodenjem klase i ukupnog broja akcija koja
0 toj odiuci glasa I vecine koja je potrebna za donosenje te odiuke, sa obavjestenjemgdje akcionari mogu izvrsiti uvid u materijale 1 predloge odiuka koje ce se razmatrati
na skupstini akdonara;
4) adresu internet stranice drustva na kojo] ce biti dostupne informacije iz st. 1 i 2 ovog
dana;
5} uputstvo 0 pravima i nacinu ostvarivanja prava akcionara da ucestvuju i glasaju naskupstini, u skladu sa ovim zakonom i statutom drustva.
(4) Drustvo Je duzno da na svojoj internet stranici objavi obavjestenje o sazivanju skupstine
akcionara, na dan objavljlvanja odnosno slanja obavjestenja o odrzavanju skupstine, u
skladu sa St. 1,2 iSovog clana, kaoi nacinglasanja preko punomocnika elektronskim putem
sa obrascem punomocja i glasackog listica.
(5) Ako Iz tehnickih razloga drustvo nije u mogucnosti da obrasce iz stava 4 ovog clana objavi
na svojoj internet stranici, drustvo je duzno da na svojoj internet stranici naznaci na koji
nacin se ti obrasci mogu pribaviti u papirnoj formi.
Nacin odredivanja akcionara koji imaju pravo ucesca
u radu skupstine akcionarskog drustva
Clan 137
(1) Akcionari koji imaju pravo ucesca u radu skupstine akcionarskog drustva odreduju se na
osnovu spiska akcionara iz CKDD, koji je akcionarsko drustvo duzno da pribavi dva radnadana prije odrzavanja sjednice.
(2) Akcionari koji su na spisku akcionara iz CKDD na dan pribavljanja spiska akcionara mogu
ucestvovati na skupstini i ostvarlvati prava akcionara.
(3) Drustvo je duzno da na skupstini akcionara obavijesti akcionareo datumu na koji je utvrden
spisak akcionara.
(4) Drustvo ima pravo da utvrdi, u skiadu sa zakonom, identitet svojih akcionara cijim se
akcijama upravlja preko odredenog kastodi (vlasnickog) racuna, ukoliko akcije kojima se
upravlja preko tog racuna cine vise od 0,5% osnovnog kapitala drustva ill daju vise od 0,5%glasackih prava.
Materijali za sjednicu skupstine akcionara
Clan 138
(1) Materijali sa predlozima odiuka koji treba da se razmatraju na skupstini akcionara moraju
biti dostupni na uvid akcionarima drustva u sjedistu drustva, odnosno u prostorijamadrustva izvan sjedista, ako se djelatnost obavija u vise mjesta, najmanje 20 dana prije
odrzavanja sjednice skupstine akcionara.
(2) Drustvo je duzno da na zahtjev akcionara dostavi obavjestenje o sazivanju skupstine i
materijale koji ce se razmatrati na skupstini sa predlozima odiuka elektronskom postom na
adresu koju odredi akcionar.
50
(3) Drustvo je duzno da snosi troskove objavljivanja i dostavljanja obavjestenja o sazivanjuskupstlne iz clana 136 ovog zakona.
Dnevni red skupstine akcionara
Clan 139
(1) Skupstina akcionara ne moze donositi odiuke o pitanjima koja nijesu na dnevnom redu,osim ukoliko svl akcionari sa pravom glasa prisustvuju skupstini i jednogiasno prihvateizmjenu dnevnog reda.
(2) U slucaju izmjene Hi proslrenja dnevnog reda, akcionari se obavjestavaju o izmjenamadnevnog reda na nacin na koji se obavjestavaju o odrzavanju skupstine akcionara i tonajkasnije deset dana prije dana odrzavanja skupstine.
(3) Akcionari koji posjeduju najmanje 5% osnovnog kapitala imaju pravo da zahtijevaju ododbora direktora, odnosno od nadzornog odbora prosirenje dnevnog reda skupstineakcionara najkasnije 15 dana prije dana o.drzavanja skupstine akcionara.
(4) Akcionari Iz stava 3 ovog clana imaju pravo da zahtijevaju od odbora direktora, odnosno odnadzornog odbora da pod ranije uvrstenu tacku dnevnog reda uvrsti i njihov predlogodiuke.
(5) Uz pisani zahtjev za prosirenje dnevnog reda skupstine akcionara akcionari dostavljaju ipredloge odiuka koje su predlozene kao tacke dnevnog reda.
(6) U slucaju iz stava 5 ovog clana odbor direktora, odnosno nadzorni odbor je duzan da prosiridnevni red skupstine.
(7) Drustvo je duzno da bez odiaganja objavi na svojoj internet stranici predlog prosirenogdnevnog reda, sa predlozenim odiukama.
(8) Ako se skupstina ne odrzi, ponovljena skupstina se moze odrzati samo po istom dnevnomredu koji je bio predviden za skupstinu koja nije odrzana.
Postupanje na skupstini akcionara
Clan 140
(1) Prisustvo akcionara ill njihovih punomocnika na skupstini akcionara dokazuje sepotpisivanjem liste prisutnih na kojoj se iskazuje i broj glasova koje posjeduje svakiakcionar.- • '•
(2) Listu prisutnih potpisuju predsjedavajuci skupstine i sekretar drustva.
(3) Skupstinom akcionara predsjedava izvrsnl direktor, odnosno predsjednik upravnog odbora,ukoliko drugacije ne odiuci vecina prisutnih ill zastupanih akcionara, a sekretar drustva jesekretar sjednice skupstine akcionara.
(4) U odsustvu sekretara drustva, predsjedavajuci skupstine akcionara imenuje drugo lice zasekretara sjednice skupstine akcionara.
Zapisnik
Clan 141
51
(1) Zapisnik sa skupstine akclonara potpisuju predsjedavajud skupstine, sekretar sjedniceskupstlne akcionara i najmanje jedan akcionar koga oviasti skupstina akdonara.
(2) Kopije punomocja I glasacki listici ucesnlka na skupstini akcionara kojl su glasali unaprijed Ina skupstini akcionara, prilazu se uz zapisnik.
(3) Zapisnik sa skupstine akcionara sadnjava se u roku od 8 dana od dana odrzavanja skupstineakcionara i obavezno sadrzi: datum, mjesto i vrljeme odrzavanja skupstine akcionara,imena predsjedavajuceg, sekretara skupstine, clanova radnih tijela skupstine ako su bila
formirana, kvorum, dnevni red, podatke o nacinu i rezultatima glasanja, kao i usvojene
odluke na skupstini akcionara.
Kvorum
Clan 142
(1) Kvorum skupstine akcionara dne akcionari koji posjeduju vise od polovine ukupnog brojaakcija sa pravom glasa, a koji su prisutni ili zastupani putem punomocnika iii su glasaliputem glasackih listica.
(2) Ako se na skupstini akcionara ne postigne potreban kvorum, skupstina akcionara moze se
ponovo sazvati sa istim dnevnim redom, s tim da se obavjestenje o sazivanju ponovljeneskupstine akcionara mora objaviti najmanje dva puta u najmanje jednom dnevnom
stampanom mediju koji se izdaje u Crnoj Gori i na svojoj internet stranici, najmanje deset
dana prije odrzavanja ponovljene skupstine akcionara, na kojoj kvorum dne akcionari koji
posjeduju najmanje 33% od ukupnog broja akcija sa pravom glasa, a koji su prisutni ili suzastupljeni preko punomocnika ili su glasali putem glasackih listica.
(3) Ponovljena skupstina akcionara se moze odrzati najkasnije 30 dana od dana odrzavanjaskupstine akcionara na kojoj nije postignut kvorum.
(4) Ako se na ponovljenoj skupstini akcionara ne postigne kvorum treca skupstina akcionara semoze sazvati na nadn 1 u rokovima kao ponovljena skupstina akcionara, s tim da se ne
zahtijeva postojanje kvoruma, a skupstina akcionara donosi odiuke o svim pitanjima koja
su na dnevnom redu nezavisno od broja akcija koje su zastupljene.
(5) Ukoliko je za donosenje odluke potrebna saglasnost akcionara koji posjeduju akcije
odredene klase, odiuka se moze donijeti od strane tih akcionara, samo ako sjednici
prisustvuju akcionari koji posjeduju vise od polovine akcija te klase.
Donosenje odiuka
Clan 143
(1) Nakon glasanja po svakoj pojedinacnoj odiuci, predsjedavajud sjednice obavjestava
skupstinu o glasanju "za" Hi "protiv" prisutnih akcionara koji imaju pravo glasa na skupstini,
kao i 0 glasanju akcionara koji su to uradlli pisanim putem.
(2) Na zahtjev akcionara predsjedavajud sjednice duzan je da na samoj sjednici utvrdi tacan
broj glasova za donosenje Ili protiv donosenja pojedine odluke.
(3) Drustvo je duzno da u roku od 15 dana od dana odrzavanja skupstine na svojoj internet
stranici objavi tacne rezultate glasanja o pojedinacnim odiukama.
52
(4) Drustvo utvrduje formu I sadrzaj glasackog listica kojim se glasa u odsustvu, koji mora bitidostupan akcionarlma u paplrnoj i elektronskoj formi.
(5) Drustvo ne moze ponistiti glasanje akcionara koji je to uradio pisanim putem, a nlje koristioformu propisanog glasackog listica, ako se iz giasanja moze utvrditi identitet akcionara i
kako je taj akclonar glasao po pojedlnim pitanjima.'' '*■'
(6) Glasanje putem glasacklh listica je obavezno kada se biraju clanovl odbora direktora,odnosno clanovl nadzornog odbora I akb to zahtijevaju akclonarl ill njlhovl punomocnici kojiposjeduju najmanje 5% giasacklh prava na skupstlnl.
(7) Skupstlna donosi odluku vecinom glasova prisutnlh III zastupanlh akcionara III putemglasacklh listica, osim u slucajevlma kada se za donosenje odiuke zahtijeva druga veclna.
(8) Glasackl listic obavezno sadrzl podatke o nazlvu drustva, datumu I mjestu odrzavanjaskupstlne akcionara drustva, pitanja o kojima se glasa, Ime, odnosno nazlv akcionara, brojglasova akcionara, mogucnost giasanja "za" ill "protiv" po svakom pitanju o kome se glasa,a ako se glasa o cianovima odbora direktora odnosno clanovlma nadzornog odbora imesvakog kandldata 0 kome se giasa. > .
(9) Glasackl llstic mora da sadrzl I uputstvo o nacinu giasanja i o usiovima za proglasenjegiasanja vazecim, odnosno nevazecim.
(10) Prisutnl III zastupljeni akclonari koji nemaju pravo glasa po nekoj tackl dnevnog redaprillkom odlucivanja na skupstlnl akcionara racunaju se prillkom utvrdlvanja kvoruma, allse ne uzlmaju u obzir prilikom donosenja odiuka.
Sporazum akcionara o glasanju
Clan 144
(1) Sporazum akcionara o glasanju je ugovor/sporazum Izmedu odredenog broja akcionaradrustva sa clljem da se unaprljed odredl kako da glasaju po osnovu svojih akcija, naodredeni nacin I o odredenim pitanjima na skupstlnl akcionara, bllo da je zakljucen uzpodrsku organa drustva, udruzenja akcionara III samoorganlzovanjem akcionara.
(2) Sporazum Iz stava 1 ovog dana obavezuje samo akcionare koji su ga potplsali.
(3) Sporazum o glasanju moze se zakljuciti za jednu skupstinu I ponovljenu sjednlcu skupstlneill za odredeno vrljeme koje ne moze bitl duze od pet godina.
(4) Kada je sporazumom postlgnut dogovor o glasanju, akclonarl prisustvuju sjednici skupstlneda bl glasall kako je dogovoreno III Imenuju zajednlckog punomocnika sa ovjerenimpunomocjem u skladu sa zakonom.
(5) Ako je sporazum zakljucen za duzl vremenski period, u sporazumu se predvlda nacinpostlzanja dogovora, odnosno usaglasavanja akcionara unaprijed o glasanju za predstojeceskupstlne, kao I rjesavanje moguclh sporova Izabranom arbltrazom III odredlvanjem trecegllca.
(6) Primjerak sporazuma o glasanju se predaje drustvu radi uplsa u evidenclju, a ako se radi odrustvu clje se akclje prodaju na organlzovanom trzlstu, sporazum se dostavija I Komlsljl zatrzlste kapitala.
Ucesce na skupstini elektronskim putem
53
Clan 145
(1) U radu skupstine moze se ucestvovati i elektronskim putem na sljedeci nacin:
1) prenosom skupstine direktno;
2) dvosmjernom komunikacljom kojom se omogucava akcionarima da se obrateskupstini sa druge lokaclje;
3) giasanjem elektronskim putem, prije III u toku odrzavanja sjednlce.
(2) U slucajevlma Iz stava 1 ovog clana drustvo moze Izvrsitl Identiflkaciju akclonara I provjeru
sigurnosti elektronske komunlkaclje neophodne za ucesce akcionara u radu skupstineelektronskim putem.
(3) Ako prillkom elektronske komunlkaclje Iz stava 1 ovog clana dode do smetnji u vezama,predsjedavajuci Je duzan da prekine sjednlcu I nastavi je nakon otklanjanja smetnji.
(4) U slucaju giasanja elektronskim putem prIje III u toku odrzavanja sjednlce skupstine, llcukoje je giasalo poslace se Istog dana elektronska potvrda o prijemu elektronske porukekojom se vrsi glasanje.
Punomocje za glasanje
Clan 146
(1) Akclonar Ima pravo da opunomoci drugo lice da glasa kao njegov punomocnik na skupstiniIII da obavija druge pravne radnje.
(2) Punomocje mora biti ovjereno, a potpisi na punomocju ovjeravaju se u skladu sa zakonom.
(3) Punomocnik je duzan da jedan primjerakpunomocja dostavl llcu odgovornom za evidencljupunomocja neposredno prIje odrzavanja skupstine, radi evidentiranja punomocja u listuprlsutnlh ill zastupanlh akcionara na skupstini.
(4) Punomocnik vise akcionara na skupstini akcionara moze bit! jedno fizlcko III pravno lice.
(5) Ako nije Izrlato navedeno u punomocju da je dato za jednu sjednicu I ponovljene sjednlceskupstine, smatra se da je punomocje dato za sve sjednlce skupstine koje se odrzavaju dotrenutka opozlva punomocja.
(6) Punomocnik je duzan da postupa u skladu sa datim uputstvom u punomocju, a akopunomocje ne sadrzl uputstvo punomocnik ce glasati savjesno, po svom nahodenju I u
najboljem interesu akcionara koji je dao punomocje.
(7) Glasanje punomocnika obavezuje akcionara kao da je sam glasao.
(8) Punomocje moze bitI u svakom trenutku opozvano, a smatra se da je punomocje opozvanoI ako akclonar kasnije da drugo punomocje III llcno glasa na sjednlcl skupstine akcionara.
(9) Punomocnik ima pravo na postavljanje pitanja u skladu sa clanom 124 ovog zakona.
Davanje punomocja elektronskim putem
Clan 147
(1) Akclonarsko drustvo ce prihvatiti punomocje dato u elektronskoj forml.
54
(2) Punomocje Iz stava 1 ovog clana moze se dostaviti eiektronskim putem i mora bitlpotpisano eiektronskim potpisom, u skladu sa zakonom kojim se ureduje eiektronsklpotpis.
Ogranicenja za imenoyanje punomocnika
Clan 148
(1) Punomocnik iz clana 146 ovog zakona moze bit) svako poslovno sposobno lice.
(2) U akcionarskom drustvu punomocnik ne moze bitl kontroini akcionar i revizor drustva.
Vanredna skupstina
Clan 149
Vanredna skupstina saziva se ako:
1) akcionari koji posjeduju najmanjV5% glasacklh prava dostave pisani zahtjev zaodrzavanje skupstine;
2) odbor direktora, odnosno clanovi nadzornog odbora ill akcionari predloze da se:
a) promijeni djelatnost drustva;
b) promijeni osnovni kapital drustva;
c) promijeni revizor prije Isteka roka na koji je izabran;
d) promijeni clan odbora direktora, odnosno clan nadzornog odbora prije istekanjegovog mandata.
3) su veliki gubici drustva ili da se odobri drustvu da kupi sopstvene akcije;
4) se odobrava reorganizacija, spajanje, dobrovoljna likvidacija ill podnosenje predlogaza pokretanje stecajnog postupka drustva;
5) to zahtljeva revizor koji je podnio ostavku;
6) prestane clanstvo clanu odbora direktora, odnosno nadzornog odbora;
7) odbor direktora, odnosno nadzorni odbor smatra da odredeno pitanje trebarazmotriti na vanrednoj skupstini akcionara.
Objavljlvanje odluka skupstine akcionara
Clan 150
(1) Akclonarsko drustvo u roku od tri dana od dana zavrsetka skupstine akcionara, na svojojinternet stranici objavljuje donijete odiuke i rezultate glasanja po svim tackama dnevnogreda.
(2) Informaclje iz stava 1 ovog clana moraju da budu dostupne na internet stranici drustvanajmanje 30 dana od dana njihovog objavljivanja.
(3) Akcionarsko drustvo koje ne postupi u skladu sa st. 11 2 ovog dana, duzno je da svakomakclonaru na njegov zahtjev dostavi informacije iz stava 2 ovog clana, u roku od osam danaod dana prijema zahtjeva.
55
(4) Ako akcionarsko drustvo ne postupi u skladu sa stavom 3 ovog clana, podnosllac zahtjeva
moze u roku od 30 dana traziti da nadleznl sud u vanparnlcnom postupku nalozi drustvu da
dostavl predmetne informacije.
Nacin sazivanja i odrzavanja vanredne skupstine
Clan 151
(1) Vanredna skupstina akclonara saziva se I odrzava u skladu sa cl. 135 do 143 ovog zakona, s
tim da obavjestenje o sazlvanju vanredne skupstine sadrzi I predlog odiuka koje treba
razmotriti na toj skupstlni.
(2) Sekretar drustva, u ime odbora direktora, odnosno nadzornog odbora, dostavija
obavjestenje o sazivanju vanredne skupstine akcionara, u skladu sa postupkom utvrdenim
ovim zakonom i statutom, a najkasnije 30 dana prije dana odrzavanja skupstine.
(3) Kada se neto imovina drustva smanji za polovinu ill manje od polovlne vrijednosti osnovnog
kapltala drustva, odbor direktora, odnosno nadzorni odbor saziva vanrednu skupstinu
drustva u roku od 14 dana od dana saznanja za tu cinjenlcu od strane clana odbora
direktora, odnosno clana nadzornog odbora.
(4) U slucaju iz stava 3, vanredna skupstina ce se odrzati u roku od 30 dana od dana donosenja
odiuke 0 sazlvanju skupstine, a predlozene odiuke ne mogu se donijetl, ako nijesu navedene
kao posebna tacka u pozlvu za sazlvanje skupstine.
(5) Ako se saziva ponovljena skupstina, akclonarl moraju biti o tome obavijesteni najkasnije
deset dana prIje dana odrzavanja skupstine.
(6) Vanredna skupstina akcionara moze bIti sazvana bez pridrzavanja navedenih rokova, uz
usiov da se svi akcionari sa pravom glasa Hi njlhovi punomocnici sagiase sa tIm.
Sazlvanje skupstine akclonarskog drustva od strane suda
Clan 152
(1) Nadlezni sud ce donljeti odiuku o sazivanju skupstine akcionara ill vanredne skupstine
akcionara, ako:
1) skupstina nlje odrzana u roku od sest mjesecl od zavrsetka poslovne godine, a
akcionarje o tome obavljestio nadlezni sud;
2) se lice koje ima pravo da zahtijeva sazivanje skupstine obratiio nadleznom sudu, jerje odbor direktora, odnosno nadzorni odbor odblo njegov zahtjev ill po njegovomzahtjevu nije u propisanom roku zakazao sjednlcu skupstine;
3) povjerioci drustva to zahtijevaju od suda zbog nesazivanja vanredne skupstine uslucajevima iz clana 149 ovog zakona.
(2) Odiuku Iz stava 1 ovog clana sprovodi odbor direktora, odnosno nadzorni odbor na teret
sredstava akcionarskog drustva, a zaiba na odiuku suda ne zadrzava njeno Izvrsenje.
(3) Ako odbor direktora, odnosno nadzorni odbor, ne postupi po nalogu suda, akcionar kojl jepredlozio odrzavanje skupstine Ima pravo da sazove skupstinu na teret sredstava
akclonarskog drustva, u skladu sa cl. 135 do 143 ovog zakona.
56
Nistavost odiuka skupstine akdonara
Clan 153
(1) Nistavost odiuke skupstine akcionara moze isticati tuzbom ill na bllo koji drug! nacin svakolice koje za to ima pravnl Interes.
(2) Nadlezni sud utvrdlce nistavost odiuke skupstine akcionara kada:
1) je odiuka donijeta na skupstini koja nije sazvana na nacin propisan clanom 135 stav1, clanom 136, clanom 137 st. 1, 2 i 3 i clanom 138 ovog zakona, osim ako su za tuodiuku glasall svi akcionari;
2) odiuka nije unijeta u zaplsnik u skladu sa clanom 141 stav 3 ovog zakona;
3) odiuka nije u skladu sa propisima kojima se iskljucivo ill pretezno stite Interesipovjerilaca drustva;
4) odiuka nije u skladu sa propisima kojima se stiti javni interes i moral drustva.
(3) Nakon upisa odiuke skupstine akcionara u GRPS, ne moze se utvrditi nistavost iz razlogapropisanlh u stavu 2 tacka 2 ovog clana.
(4) Ako je odiuka skupstine nistava iz razloga navedenih u stavu 2, tac. 1, 3 i 4 ovog dana, nanistavost se ne moze pozlvati po isteku roka od tri godine od dana njenog upisa u CRPS.
(5) Ako je tuzbu za utvrdivanje nistavosti odiuke skupstine podnio zakonski zastupnik drustva,radi opravdane zastite interesa akcionara I drustva, nadlezni sud moze sam postavitizastupnika drustva u postupku po toj tuzbi.
(6) Za zastupnika drustva iz stava 5 ovog clana, ukoliko ocijeni da je to u najboljem interesudrustva, nadlezni sud moze odrediti i neko od lica predlozenih u tuzbi za utvrdivanjenistavosti odiuke.
(7) Na osnovu tuzbe Iz stava 5 ovog clana, ukoliko ustanovi mogucnost nastupanja stete podrustvo i savjesna treca lica osnovom izvrsenja osporene odiuke, nadlezni sud ce:
1) odrediti privremenu mjeru zabrane Izvrsenja, odnosno reglstracije osporene odiuke;
2) naloziti nadleznom organu za registraciju da izvrsi zabiljezbu spora, u skladu sapravilima o registraciji.
(8) Ako je u vrijeme istlcanja roka iz stava 4 ovog clana u toku spor povodom tuzbe zautvrdivanje nistavosti odiuke, rok se produzava do pravosnazne odiuke po tuzbi.
(9) Postupak po tuzbi iz stava 5 ovog clana je hitan.• ' ... . -
Pobijanje odiuka skupstine akcionara
Clan 154
(1) Protiv odiuke skupstine akcionara, akcionari drustva koji nijesu giasali za nju, clanoviodbora direktora, clanovi nadzornog organa, clanovi upravnog odbora ill izvrsni direktormogu podnijetl tuzbu za pobijanje nadleznom sudu, ako je:
1) odiuka suprotna ovom zakonu ill statutu drustva;
2) akcionar koji je glasanjem za pobijanu odiuku pokusao da za sebe ill za nekogdrugog pribavi korist na stetu drustva ili drugih akcionara, osim ukoliko sepobijanom odiukom drugim akcionarima obezbjeduje odgovarajuca naknada stete.
57
(2) Tuzba iz stava 1 ovog clana moze se podnijeti nadleznom sudu u roku od 30 dana od danakada je lice koje podnosi tuzbu saznalo ill moglo saznati za tu odiuku, a najkasnije u rokuod sest mjeseci od dana donosenja odiuke.
(3) Ne moze se pobljati odiuka skupstine, ako je skupstina donijela novu odiuku kojom sezamjenjuje pobijena odiuka.
(4) Odiukom suda o ponistavanju odiuke skupstine ponistavaju se i pravne posljedice koje jeodiuka vec proizvela, osim kada je povracaj u predasnje stanje nemoguc Hi bi izazvaoprekomjerne poteskoce za savjesna treca lica, pod usiovom da savjesna treca licazadrzavaju pravo na naknadu stete od drustva i lica koja su odgovorna za ponistavanje.
(5) Postupak po tuzbi iz stava 1 ovog clana je hitan.
(6) U postupku po tuzbi iz stava 1 ovog clana, shodno se primjenjuju odredbe iz clana 153 st.5 i 6 ovog zakona.
ODJEUAK C
ODBOR DIREKTORA
Cianovi i sastav odbora direktora
Clan 155
(1) Odbor direktora ima najmanje tri clana.
(2) Izuzetno od stava 1 ovog clana, odbor direktora javnog akcionarskog drustva Ima najmanjepet clanova.
(3) Broj clanova odbora direktora utvrduje se statutom drustva i mora biti neparan.
(4) Odbor direktora mora Imati najmanje jednu trecinu nezavisnih clanova, a odbor direktorajavnog akcionarskog drustva mora imati najmanje dvije petine nezavisnih clanova.
(5) Cianovi odbora direktora upisuju se u CRPS u skladu sa ovim zakonom.
Nezavlsni cianovi odbora direktora
Clan 156
(1) Nezavisni clan odbora direktora (u daljem tekstu: nezavisni direktor) je lice koje nlje srodniku pravoj liniji, srodnik u pobocnoj liniji, zakljucno sa drugim stepenom srodstva, bracni ivanbracni supruznik ostalih clanova organa upravljanja drustva, odnosno akcionara kojiimaju znacajno ill vecinsko ucesce u osnovnom kapitalu i lice koje u periodu od najmanjedvije godine prije izbora za clana odbora direktora nije:
1} bilo veclnski vlasnik, vlasnik sa znacajnim ucescem u osnovnom kapitalu, clan organaupravljanja, osim organa u koji se bira, prokurista, lice zaposleno u drustvu u sastavcijeg organa se bira ill u drugom drustvu koje je povezano sa tim drustvom, u smisluovog zakona;
2) primilo ill potrazivalo od drustva organa u cije organe se bira, ill od drustava koja supovezana sa tim drustvom, u smislu ovog zakona, naknadu cija je ukupna vrijednostveca od 10% godisnjih prihoda tog lica.
58
(2) U obracun iz stava 1 tacka 2 ovog clana, ne ulaze naknade primljene po osnovu clanstva uodboru direktora u drustvima Iz stava 1 tacka 2 ovog clana.
(3) Nezavlsnom direktoru prestaje mandat prestankom Ispunjavanja usiova iz stava 1 ovogclana.
Usiovi za izbor clana odbora direktora
Clan 157
(1) 2a clana odbora direktora moze biti Izabrano samo poslovno sposobno fizlcko lice.
(2) Clan odbora direktora ne moze bitI:
1) lice kojejeosudenoza krivlcna djela: protivprava Iz rada, protivlntelektualnesvojine,
protiv platnog prometa I privrednog poslovanja, protiv imovine i sluzbene duznosti,u roku od tri godlne od dana pravnosnaznosti presude, s tim da se u taj period neuracunava vrljeme provedeno na Izdrzavanju kazne zatvora;
2) revlzor drustva III lice koje je bllo angazovano u vrsenju revizije finansljsklh Izvjestajadrustva;
3) lice kojem je Izrecena mjera zabrane obavljanja djelatnosti koja cini preteznu
djelatnost drustva, za vrijeme dok traje ta zabrana;
4) izvrsni direktor drustva, osim u slucaju jednoclanog drustva.
(3) Statutom drustva mogu se utvrdltl I drugl usiovi za Izbor clana odbora direktora.
Izbor clanova odbora direktora
Clan 158
(1) Clanove odbora direktora bira skupstlna akcionara.
(2) Prillkom Izbora clanova odbora direktora, svaka akcija sa pravom glasa daje broj glasova
jednak broju clanova odbora direktora, koji je utvrden statutom drustva.
(3) Akclonarlll punomocnikakcionara moze sve glasove datljednom kandldatu illlh rasporedltlna vise kandldata.
(4) Pravo predlaganja kandldata za clanove odbora direktora Imaju akclonar, odnosno
akcionari, koji zajedno Imaju najmanje 5% osnovnog kapltala.
(5) Glasanje'za clanove odbora direktora je uspjesno, ako:
1) su svl clanovl odbora direktora izabrani u Istom krugu glasanja;
2) su nezavisnl direktori zastupljeni u Istom ill vecem procentu od procenta utvrdenog
clanom 155 ovog zakona;
3) je svaki od Izabranlh kandidata za dana odbora direktora doblo vise glasova od bllo
kojeg kandldata koji nije izabran.
(2) Ako nljesu IspunjenI usiovi Iz stava 5 ovog dana, glasanje za Izbor danova odbora direktora
ce se ponoviti najvise dva puta na Istoj sjednici skupstlne, s tIm da prije ponovnog glasanja,
predlagad iz stava 4 ovog dana prIje ponovljenog glasanja mogu IzmljenitI svoje predloge, uskladu sa poslovnikom o radu skupstlne.
59
Mandat clanova odbora direktora
Clan 159
(1) Clanovi odbora direktora biraju se na period utvrden statutom, koji ne moze bit! duzi odcetiri godine.
(2) Ako statutom ill odiukom skupstlne o Imenovanju clanova odbora direktora nije utvrdenaduzina trajanja mandata, mandat istice na prvoj redovnoj godlsnjoj sjednici skupstine
drustva.
(3) Po isteku mandata, clan odbora direktora moze bit! ponovo imenovan.
Ucesce u dobiti clanova odbora direktora
Clan 160
(1) Clanovi odbora direktora mogu ImatI pravo na dio dobiti drustva.
(2) Clanovlma odbora direktora koji imaju pravo na dio dobiti tekuce godine, njihov se udioobracunava prema toj dobiti umanjenoj za nepokriveni gubitak iz prethodnih godina I zaiznose koji se uplacuju u rezerve drustva.
(3) U javnim akcionarskim drustvlma naknade iz stava 2 ovog ciana, posebno se iskazuju uokviru godlsnjih finansljskih izvjestaja drustva.
Nadleznostl odbora direktora
Clan 161
(1) Odbor direktora:
1) upravija drustvom I daje smjernice izvrsnom direktoru u pogledu vodenja poslova
drustva;
2) donosi odiuku o unutrasnjoj organizaciji drustva i akt o sistematizaciji;
3) Imenuje izvrsnog direktora i sekretara drustva, prema potrebi;
4) utvrduje posiovnu strateglju u skladu sa smjernicama skupstlne;
5} vrsi nadzor nad poslovanjem drustva;
6) utvrduje racunovodstvene politike drustva i politike upravljanja rlzicima;
7) imenuje lica zaduzena za sprovodenje interne revizije u drustvu, na predlogrevizorskog odbora, ako je formiran u drustvu;
8) sazlva sjednice skupstine I utvrduje predlog dnevnog reda sa predlozima odiuka;
9} utvrduje iznose divldendl koji u skladu sa ovim zakonom, statutom i odiukomskupstine pripadaju pojedinim klasama akclonara, kao i nacin i postupak njihoveisplate;
10} izvrsava odiuke skupstine;
11) prediaze politiku naknada clanovima organa upravljanja;
12) daje I opoziva prokuru;
60
13) usvaja trpmjesecne izvjestaje izvrsnog direktora o poslovanju drustva;
14) vrsi i druge poslove u skladu sa ovim zakonom I statutom drustva.
(2) Odbor direktora ne moze prenositi poslove iz svoje nadleznosti na druga lica, osim uslucajevlma utvrdenim statutom drustva.
Obaveza izvjestavanja skupstine
Clan 162
Odbor direktora na redovnoj sjednici skupstine podnosi izvjestaje o:
1) racunovodstvu I finansijskom stanju javnog akcionarskog drustva i sa njim povezanihdrustava, ako ih ima;
2) uskladenosti poslovanja drustva sa zakonom I drugim propisima;
3) kvallflkovanosti i nezavisnosti revizora drustva u odnosu na drustvo, ako su finansijskiIzvjestaji drustva bill predmet revizije;
4) ugovorima zakljucenim izmedu drustva i direktora, kao i sa licima koja su sa njimapovezana, u smislu ovog zakona;
5) sticanju sopstvenlh akcija drustva;
6) rezultatima poslovanja drustva, kao i ukupnoj finansijskoj poziciji u kojoj se drustvonalazi, sa opisom glavnih rizika kojima je drustvo izlozeno, ukljucujuci i sve vaznijeposiovne dogadaje koji su se pojavlll po isteku poslovne godine;
7) ocekivanom razvoju drustva u buducnosti.
Predsjednik odbora direktora
Clan 163
(1) Predsjednik odbora direktora bira se iz reda clanova odbora direktora.
(2) Predsjednik odbora direktora zakljucuje ugovor o radu sa izvrsnim direktorom i sasekretarom drustva.
(3) Predsjednik odbora direktora saziva i predsjedava sjednlcama odbora direktora, predlazednevni red I odgovoran je za vodenje zapisnika sa sjednica odbora.
(4) Odbor direktora moze da razrijesi i izabere novog predsjednika odbora^direktora u bilo kojevrijeme, bez navodenja razloga.
(5) Predsjednik odbora direktora registruje se u CRPS.
Nacin rada odbora direktora
C\an 164
(1) Odbor direktora donosi poslovnik o svom radu.
(2) Sjednicu odbora direktora moze da zakaze predsjednik odbora direktora llcno ill na zahtjevclana odbora direktora.
61
(3) Ako predsjednik odbora direktora ne sazove sjednicu odbora direktora na zahtjev iz stava2 ovog clana, u roku od 30 dana od dana podnosenja zahtjeva, sjednicu odbora direktora
moze sazvati bilo koji clan.
(4) Clan odbora direktora koji sazove sjednicu u skladu sa stavom 3 ovog clana, u zahtjevu
navodi razloge za sazivanje sjednice i predlaze dnevni red.
(5) U slucaju odsutnosti predsjednika odbora, svaki od clanova odbora direktora moze sazvati
sjednicu odbora, a vecinom glasova prisutnih clanova bira se jedan od njlh za
predsjedavajuceg na pocetku sjednice.
(6) Sjednica odbora direktora moze se odrzati ako joj prisustvuje vise od polovlne clanova, a
odiuke se donose ako najmanje polovlna prisutnih clanova odbora direktora glasa za njih.
(7) Clanovl odbora direktora Imaju jednako pravo glasa, a u slucaju jednakog broja glasova,
glas predsjednika odbora direktora, odnosno predsjedavajuceg je odiucujuci.
(8) Clan odbora direktora nema pravo glasa kada odbor odiucuje o njegovoj odgovornosti ili
radu u drukvu.
(9) Sjednice odbora direktora mogu se odrzati i elektronskim putem, telefonom, telegrafom,
telefaksom Ili upotrebom druglh sredstava audio-vizuelne komunikacije, ako statutom Ili
poslovnikom o radu odbora direktora nije drukclje propisano.
Odgovornost clanova odbora direktora
Clan 165
(1) Clanovi odbora direktora odgovaraju za stetu koju pricine drustvu.
(2) Izuzetno od stava 1 ovog clana, clanovi odbora direktora nijesu odgovorni za stetu drustvu
koja nastane kao rezultatsprovodenja odiuka skupstine drustva.
(3) Ako se u postupku za naknadu stete utvrdi da je za stetu odgovorno vise clanova odboradirektora, clanovi koji su odgovorni solidarno odgovaraju za pricinjenu stetu.
(4) Ako steta nastane kao posljedica odiuke odbora direktora, za stetu odgovaraju danoviodbora direktora koji su za tu odiuku glasali.
(5) U slucaju iz stava 4 ovog clana, clan odbora direktora koji nije prisustvovao sjednici odbora
direktora na kojoj je odiuka donijeta, i za tu odiuku nije glasao na drugi nacin, odgovoran je
za nastalu stetu, ako u roku od osam dana od dana saznanju za njeno donosenje nije istakaopisani prigovor na tu odiuku.
Komislje odbora direktora
Clan 166
(1) Za obavljanje pojedinih strucnih poslova iz nadleznosti odbora direktora, odbor direktora
moze obrazovati komisije: za Imenovanje, politiku naknada i druge komisije.
(2) Clanovi komisija mogu bit! clanovi organa upravljanja I druga fizicka lica koja imaju
odgovarajuca znanja i radna Iskustva od znacaja za rad komisije.
(3) Komisije ne mogu odiucivati o pitanjima iz nadleznosti odbora direktora.
62
(4) Komisije su duzne da o svom radu redovno izvjestavaju odbor direktora, u skladu sa
odiukom 0 njihovom formlranju.
Sastav komisija
Clan 167
(1) Komisije imaju neparan broj clanova 1 najmanje tri clana.
(2) Jedan clan komisija mora da bude nezavisni direktor.
Nacin odiucivanja komisija
Clan 168
(1) Komisije mogu da odiucuju kada u glasanju ucestvuje vecina od ukupnog broja clanova.
(2) U slucaju jednakog broja glasova, glas predsjednika komisije je odiucujuci.
Komisija za Imenovanja
Clan 169
Komisija za imenovanja:
1) priprema predlog kandidata za izvrsnog direktora, sa misljenjem i preporukom za
imenovanje;
2) daje misljenje za predlozene kandidate za clanove organa upravljanja, kada se tozahtijeva od nje;
3) najmanje jednom godisnje sacinjava izvjestaj o primjerenosti sastava i broja clanovaorgana upravljanja i daje misljenje;
4) daje misljenje na kadrovsku politiku drustva prilikom izbora rukovodecih lica u
drustvu i obavija druge poslove u vezi sa kadrovskom politikom drustva koje jojpovjeri odbor direktora.
Komisija za naknade
Clan 170
Komisija za naknade:
1) priprema nacrt odiuke o politici naknada organa upravljanja drustva;
2) daje predlog o iznosu i strukturi naknade za svakog clana organa upravljanja i drugihorgana drustva;
3) daje preporuke organima upravljanja o iznosu i strukturi naknada licima na
rukovodecim mjestima u drustvu I obavija druge poslove u vezi sa politikom naknadadrustva koje joj povjeri odbor direktora.
Prestanak clanstva u odboru direktora
Clan 171
63
(1) Mandat clana odbora direktora prestaje:
1) istekom perioda na kojije Imenovan;
2} kada prestane da ispunjava usiove za clanstvo u odboru direktora iz clana 157 ovogzakona;
3} podnosenjem ostavke;
4) razrjesenjem od strane skupstine akcionara.
(2) Clan odbora direktora moze podnijeti ostavku u pisanoj form! prlje isteka svog mandata, na
nacin sto o tome obavijesti odbor direktora 15 dana prlje odrzavanja sjednice odbora
direktora.
(3) Ostavka Iz stava 2 ovog ciana prolzvodi pravno dejstvo danom podnosenja, osim ako u njo]
nlje naveden drugl datum.
(4) Odiuku 0 razrjesenju clana odbora direktora, skupstlna drustva moze donljetl u bllo kojevrljeme, bez navodenja posebnog razloga za razrjesenje.
(5) Ako se odiukom o razrjesenju Iz stava 4 ovog clana preklda radnl odnos, to lice stice pravo
na Isplatu otpremnlne u skladu sa proplslma o radu, ako ugovorom nlje drugaclje odredeno.
(6) Prestanak clanstva u odboru direktora reglstruje se u CRPS, u roku od 15 dana od dana
prestanka cianstva.
(7) U slucaju prestanka clanstva u odboru direktora u jednom od siucajeva Iz stava 1 ovog
clana, bira se novl odbor direktora u roku od 60 dana od dana reglstraclje prestanka
clanstva u odboru direktora.
ODJEUAK D
IZVRSNI DIREKTOR
Imenovanje izvrsnog direktora
Clan 172
(1) Izvrsnog direktora Imenuje odbor direktora drustva.
(2) Za izvrsnog direktora moze se imenovati lice koje ispunjava usiove utvnJene statutom
drustva I clanom 157 ovog zakona.
(3) Izvrsnl direktor ne moze biti clan odbora direktora, osIm u slucaju jednoclanog drustva.
Nadieznosti Izvrsnog direktora
Clan 173
(1) Izvrsnl direktor:
1) predstavija I zastupa drustvo;
2) zakljucuje ugovore u Ime drustva;
3) organlzuje I vodi poslove drustva;
4) upravija Imovlnom drustva;
64
5) Izvrsava odiuke odbora direktora;
6) odiucuje 0 raspolaganju finansljskim sredstvima drustva;
7) odiucuje 0 pravlma i obavezama zaposlenih u vezi sa radom;
8) podnosi tromjesecne Izvjestaje o tekucem poslovanju drustva i druge izvjestaje;
9) obavija i druge poslove utvrdene zakonom i statutom drustva.
(2) Izvrsni direktor obavija poslove sekretara drustva, ako sekretar drustva nije imenovan.
(3) Izvrsni direktor ne moze izdavati punomocje za zastupanje niti zastupati drustvo u sporu ukojem je suprotna strana.
(4) Ugovor 0 zasnivanju radnog odnosa Izvrsnog direktora u drustvu zakljucuje se izmedupredsjednlka odbora direktora I izvrsnog direktora, na period do isteka mandata.
(5) Zaradu i druge naknade za rad Izvrsnog direktora odreduje odbor direktora, u skladu sapolitlkom naknada.
Prestanak mandata izvrsnog direktora
Clan 174
(1) Mandat izvrsnog direktora prestaje Istekom perioda na koji je imenovan, u skladu saugovorom zakljucenim sa predsjednikom odbora direktora.
(2) Mandat izvrsnog direktora prestaje i u slucaju prestanka Ispunjavanja usiova za imenovanjeutvrdenih ovim zakonom.
(3) Odbor direktora moze razrijesiti izvrsnog direktora i prije isteka mandata, bez navodenjarazloga, u kom slucaju izvrsni direktor moze traziti isplatu otpremnine u skladu sa ugovoromzakljucenim sa predsjednikom odbora direktora.
(4) Izvrsni direktor moze podnijetl ostavku prije isteka svog mandata, na nacin da o tomeobavijesti odbor direktora najmanje 15 dana prije podnosenja ostavke.
(5) Ostavka proizvodi dejstvo u odnosu na drustvo danom podnosenja, osim ako u ostavci nijenaveden kasniji datum.
(6) Prestanak mandata izvrsnog direktora u slucajevima iz st. 1 do 4 ovog clana registruje se uCRPS, u roku od 15 dana od dana sticanja usiova za registraclju.
(7) U slucajevima Iz st. 1 do 4 ovog clana, odbor direktora Imenuje vrsioca duznosti izvrsnogdirektora do imenovanja novog izvrsnog direktora, u skladu sa ovIm zakonom.
(8) Ako odbor direktora nije imenovao vrsioca duznosti Izvrsnog direktora, izvrsni direktorkojem je prestao mandat nastavija sa radom do imenovanja novog izvrsnog direktora illprivremenog zastupnika.
(9) Odbor direktora je duzan da imenuje novog Izvrsnog direktora, u roku od 60 dana od danaregistraclje prestanka mandata Izvrsnog direktora u CRPS.
(10) Nadlezni organ za registraciju je duzan da evidentira ostavku izvrsnog direktora.
Imenovanje privremenog zastupnika
Clan 175
65
(1) Ako novi Izvrsnl direktor ne bude imenovan u slucajevima iz clana 174 ovog zakona u roku
od 60 dana od dana registracije prestanka mandata izvrsnog direktora u CRPS, izvrsni
direktor, akclonar ill drugo zainteresovano lice moze traziti od nadleznog suda da postavi
privremenog zastupnika sa svim pravima i obavezama izvrsnog direktora.
(2) Podnosiiac zahtjeva iz stava 1 ovog clana sudu moze predloziti lice koje ce biti postavljeno
za privremenog zastupnika, all sud nije vezan tim predlogom.
(3) Privremeni zastupnik drustva mora ispunjavati usiove iz clana 172 ovog zakona.
(4) Sud je duzan da odiuku po zahtjevu za odredivanje privremenog zastupnika donese
najkasnije u roku od osam dana od dana prijema zahtjeva.
ODJEUAKE
NADZORNI ODBOR
Clanovl nadzornog odbora
Clan 176
(1) Nadzorni odbor ima najmanje tri clana.
(2) Izuzetno od stava 1 ovog clana, nadzorni odbor javnog akcionarskog drustva Ima najmanje
pet clanova.
(3) Broj clanova nadzornog odbora odreduje se statutom i mora bitI neparan.
(4) Clanovi nadzornog odbora registruju se u CRPS u skladu sa ovim zakonom.
Usiovi za clanove nadzornog odbora
Clan 177
(1) Za clanove nadzornog odbora mogu se imenovati lica koja Ispunjavaju usiove Iz clana 157ovog zakona.
(2) Clanovi nadzornog odbora ne mogu biti lica u radnom odnosu u drustvu, clanovi upravnog
odbora drustva, kao ni prokuristi drustva.
Nezavisni clan nadzornog odbora
Clan 178
(1) Akcionarsko drustvo mora Imati najmanje trecinu nezavisnih cianova nadzornog odbora, au nadzornom odboru javnog akcionarskog drustva nezavisni direktorl moraju predstavljatinajmanje dvlje petine clanova.
(2) Za nezavisnog clana nadzornog odbora shodno se primjenjuju odredbe clana 156 ovog
zakona.
Izbor 1 mandat cianova nadzornog odbora
Clan 179
(1) Clanove nadzornog odbora bira skupstina.
66
(2) Kandidate za clanove nadzornog odbora mogu predlagati akcionari koji zajedno imajunajmanje 5% osnovnog kapltala.
(3) Izbor clanova nadzornog odbora vrsi se u skladu sa clanom 158 ovog zakona.
(4) Na mandat clanova i prestanak clanstva u nadzornom odboru primjenjuju se odredbe cl.159 i 171 ovog zakona.
Naknada za rad cianovima nadzornog odbora
Clan 180
Clanovi nadzornog odbora imaju pravo na naknadu za rad u skladu sa clanom 133 stav 1tacka 6 ovog zakona.
Nadleznosti nadzornog odbora
Clan 181
(1) NadzornI odbor:
1} utvrduje poslovnu strategiju drustva I prati njeno ostvarivanje;
2) daje smjernice za rad upravnom odboru, ustanovljava racunovodstvene politikedrustva I politike upravljanja rizicima;
3) imenuje clanove I predsjednika upravnog odbora, kao i sekretara drustva, ako postojiu drustvu;
4) usvaja izvjestaje upravnog odbora o poslovanju drustva, utvrduje finansijskeizvjestaje drustva i podnosi skupstlni na usvajanje;
5) daje I opozlva prokuru;
6) imenuje internog revizora drustva;
7) saziva sjednice skupstine i utvrduje predlog dnevnog reda;
8) donosi odiuku o sticanju sopstvenih akcija, u skladu ovim zakonom;
9) prediaze skupstlni polltiku naknada organlma upravljanja;
10) bira predsjednika nadzornog odbora;
11) podnosi Izvjestaje skupstini u skladu sa clanom 162 ovog zakona;
12) vrsi I druge poslove u skladu sa ovim zakonom i statutom drustva.
(2) Nadzorni odbor ne moze prenijeti poslove iz svoje nadleznosti, ako statutom nije drugacijepropisano.
Predsjednik nadzornog odbora
Clan 182
(1) Na izbor predsjednika nadzornog odbora primjenjuje se odredba clana 163 ovog zakona.
(2) Predsjednik nadzornog odbora zakljucuje ugovor o radu sa predsjednikom upravnogodbora i sekretarom drustva.
67
Rad nadzornog odbora i odgovornost clanova
Clan 183
(1) Nadzorni odbor donosi poslovnik o radu.
(2) Na rad I odgovornost nadzornog odbora primjenjuju se odredbe cl. 164 i 168 ovog zakona.
Komisije nadzornog odbora
Clan 184
Nadzorni odbor moze formirati komisije za obavljanje pojedinlh strucnih posiova iz svojenadleznosti (komisija za imenovanje, komisija za politiku naknada i druge komisije).
ODJEUAK F
UPRAVNI ODBOR
Sastav upravnog odbora
Clan 185
(1) Upravnl odbor ima najmanje tri ciana.
(2) Bro] clanova upravnog odbora odreduje se statutom I mora biti neparan.
(3) Clanovi upravnog odbora registruju se u CRPS u skladu sa ovim zakonom.
Uslovi za clanove upravnog odbora
Clan 186
(1) Za clana upravnog odbora moze se imenovati lice koje ispunjava usiove iz clana 157 ovogzakona.
(2) Clanovi upravnog odbora ne mogu biti lica koja su clanovi nadzornog odbora drustva.
Imenovanje i mandat clanova upravnog odbora
Clan 187
(1) Clanove upravnog odbora Imenuje nadzorni odbor, u skladu sa statutom drustva.
(2) Clanovi upravnog odbora imenuju se na period utvrden statutom, koji ne moze biti duzi odcetiri godine.
(3) Ako statutom ill odiukom nadzornog odbora o imenovanju clanova upravnog odbora nije
utvrdena duzina trajanja mandata, mandat traje Jednu godinu.
(4) Po isteku mandata, clan upravnog odbora moze biti ponovo imenovan.
Naknada za rad cianovlma upravnog odbora
Clan 188
68
(1) Clanovi upravnog odbora imaju pravo na naknadu za svoj rad.
(2) Naknade za rad clanova upravnog odbora odreduju se u skladu sa clanom 133 stav 1 tacka6 ovog zakona.
Nadleznost upravnog odbora
Clan 189
(1) Upravni odbor:
1) vodi poslove drustva;
2) utvrduje unutrasnju organizaclju drustva, uz saglasnost nadzornog odbora;
3) vrsi nadzor nad vodenjem poslovnih knjiga drustva i sacinjavanjem finansijskihizvjestaja drustva;
4) predlaze dnevni red za sjednice skupstine drustva nadzornom odboru;
5) obracunava visinu, odnosno Iznos dividendl, odreduje dan, postupak i nacin njlhoveisplate, u skladu sa odiukama skupstine drustva;
6) Izvrsava odiuke skupstine i odiuke nadzornog odbora;
7) podnosi nadzornom odboru tromjesecne izvjestaje o tekucem poslovanju drustva;
8) vrsi druge poslove i donosi odiuke u skladu sa ovim zakonom, statutom, odiukamaskupstine i nadzornog odbora.
(2) Nadleznosti upravnog odbora ne mogu se prenijeti na nadzorni odbor drustva.
Prestanak clanstva u upravnom odboru
Clan 190
Na prestanak clanstva u upravnom odboru shodno se primjenjuju odredbe clana 171 ovogzakona.
Predsjednik upravnog odbora
Clan 191
(1) Predsjednik upravnog odbora zastupa drustvo i vodi poslove drustva u skladu sa osnivackimaktom, statutom I odiukama skupstine, odnosno nadzornog odbora drustva.
(2) Predsjednika upravnog odbora imenuje nadzorni odbor.
(3) Predsjednik upravnog odbora koordinira rad ostalih clanova upravnog odbora, organizuje ivodi poslove drustva, saziva i predsjedava sjednicama upravnog odbora, predlaze dnevnired, odgovara za vodenje zapisnika sa sjednica odbora i obavija poslove sekretara drustva,
ako sekretar drustva nije imenovan.
(4) Predsjednik upravnog odbora duzan je da obezbijedi zakonitost rada drustva, postujesmjernice i izvrsava odiuke i naloge nadzornog i upravnog odbora u vezi sa upravljanjemimovinom i unutrasnjom organizacijom drustva, odnosno poslovanjem drustva.
69
(5) Predsjednik upravnog odbora ne moze izdati punomocje za zastupanje niti zastupatidrustvo u sporu u kojem je suprotna strana.
(6) Radnl odnos predsjednika upravnog odbora zasnlva se na osnovu ugovora koji se zakljucujesa predsjednikom nadzornog odbora drustva, na period do isteka mandata.
(7) Predsjednika upravnog odbora moze razrijesiti nadzorni odbor, s tim da mu ne prestajeclanstvo u upravnom odboru.
(8) Prestanak mandata registruje se u CRPS u roku od 15 dana od dana prestanka, a predsjednikupravnog odbora kojem je prestao mandat nastavija sa radom do imenovanja novogpredsjednika upravnog odbora ill privremenog zastupnika.
(9) Nadzorni odbor je duzan da imenuje novog predsjednika upravnog odbora, u roku od 60dana od dana registracije prestanka mandata predsjedniku upravnog odbora u CRPS.
Imenovanje privremenog zastupnika
Clan 192
(1) Ako predsjednik upravnog odbora ne bude imenovan i registrovan u roku od 60 dana oddana registracije prestanka mandata Iz clana 191 stav 8 ovog zakona, akcionar ili drugozainteresovano lice moze traziti od nadleznog suda da postavi privremenog zastupnika
drustva sa svim pravima I obavezama predsjednika upravnog odbora.
(2) Podnosilac zahtjeva iz stava 1 ovog clana moze predloziti lice koje ce biti postavljeno zaprivremenog zastupnika, all sud nije vezan tim predlogom.
(3) Privremeni zastupnik drustva mora Ispunjavati uslove za imenovanje iz clana 186 ovogzakona.
(4) Sud je duzan da odiuku po zahtjevu za odredivanje privremenog zastupnika donese u rokuod osam dana od dana prijema zahtjeva.
Nacin rada upravnog odbora
Clan 193
Na nacin rada upravnog odbora i odgovornost clanova upravnog odbora shodno seprimjenjuju odredbe cl. 164 i 165 ovog zakona.
ODJEUAK G
SEKRETAR DRUSTVA
imenovanje i mandat sekretara drustva
Clan 194
(1) Akcionarsko drustvo moze imati sekretara drustva kojeg imenuje odbor direktora, odnosnonadzorni odbor.
(2) Organi drustva iz stava 1 ovog clana utvrduju sekretaru drustva visinu zarade, odnosnonaknade, u skladu sa ovim zakonom.
(3) Sekretar ne mora biti zaposlen u drustvu.
70
Nadleznost sekretara drustva
Clan 195
Ako statutom ili odiukom o imenovanju sekretara drustva nije drugacije utvrdeno, sekretardrustva: - ''
1) priprema sjednlce skupstine i vodi zapisnike;
2) priprema materljal za sjednice odbora direktora, upravnog odbora I nadzornogodbora i vodi zapisnik;
3) cuva dokumentaciju, zapisnike i odiuke sa sjednica iz tac. 1 i 2 ovog stava;
4) daje na uvid akte i dokumenta akcionarima drustva i vodi neposrednu komunikacijusa akcionarima u ime drustva.
ODJEUAK H
REVI20R
Revizija finansijskog Izvjestaja
Clan 196
(1) Revizija finansijskog izvjestaja drustva vrsi se po zavrsetku finansijske godine, prijeodrzavanja redovne skupstine, u skiadu sa zakonom.
(2) Reviziju izvjestaja iz stava 1 ovog clana vrsi nezavisni revizor, koji ispunjava usiove utvrdenezakonom.
Imenovanje revizora
Clan 197
(1) Revizora imenuje skupstina akcionara, na rok utvrden statutom, koji ne moze biti duzi odjednegodine.
(2) Akcionari koji posjeduju najmanje 5% osnovnog kapitala imaju pravo da predlazu kandidataza revizora drustva.
Prava, obaveze i odgovornost revizora
Clan 198
(1) Revlzor prilikom vrsenja revlzlje ima pravo uvida u sve poslovne knjige drustva u vrijemekoje je dogovoreno i ima pravo da trazi od clanova odbora direktora, odnosno clanovanadzornog i upravnog odbora, Izvrsnog direktora i drugih zaposlenih u drustvu, objasnjenjai podatke koji su neophodni za sacinjavanje revizorskog izvjestaja.
(2) Revizor ima pravo da prisustvuje skupstini i daje objasnjenja i odgovore na postavijenapitanja u vezi sa ocjenama i misljenjem datim u revizorskom Izvjestaju.
(3) Na godisnjoj skupstini cita se izvod Iz revizorskog izvjestaja koji je dostupan na uvid svimakcionarima na toj skupstini.
71
Raskid ugovora sa revizorom od strane drustva
Clan 199
(1) Odiukom skupstine, koja se donosi vecinom glasova, revizor se moze razrijesitl prije isteka
roka na koji je imenovan.
(2) Odiuka o razrjesenju dostavija se radi registracije u CRPS, u roku od sedam dana od danadonosenja odiuke o raskidanju ugovora sa revizorom.
Raskid ugovora sa drustvom od strane revizora
Clan 200
(1) Revizor moze raskinuti ugovor prije isteka ugovorenog roka uz dostavljanje pisanogobavjestenja drustvu o raskidu ugovora, koje sadrzi izjavu da se ugovor raskida iz razloga okojima se ne moraju obavijestiti akcionari ili povjerioci drustva.
(2) Revizor je duzan da u roku od sedam dana od dana dostavljanja obavjestenja o raskiduugovora drustvu, dostavi kopiju obavjestenja radi registracije u CRPS.
(3) Ako obavjestenje o raskidu ugovora sadrzi izjavu da se ugovor raskida zbog okolnosti o
kojima se moraju obavijestiti akcionari ili povjerioci, drustvo je duzno da, u roku od sedamdana od dana prijema obavjestenja, dostavi kopiju obavjestenja svakom lieu koje ima pravo
da dobije kopije finansijskih izvjestaja.
(4) Ako obavjestenje sadrzi izjavu o okolnostima o kojima se moraju obavijestiti akcionari ili
povjerioci, revizor moze zahtljevati sazivanje skupstine akcionara da bl obrazlozio teokolnosti, radi informisanja povjerilaca i akcionara.
(5) U slucaju iz stava 4 ovog clana, odbor direktora odnosno nadzorni odbor duzan je da sazoveskupstinu u roku od 28 dana od dana prijema obavjestenja o raskidu ugovora.
(6) Revizor moze pripremiti pisani izvjestaj za skupstinu, koji se razmatra na skupstini iz stava5 ovog clana, odnosno na prvoj sljedecoj skupstini.
Zabrana uticaja na rad revizora
Clan 201
Drustvo ne smije uticati na rad revizora prilikom vrsenja revizije.
Glava VI
KAPITALAKCIONARSKOG DRUSTVA
ODJEUAKA
AKClJE
Pojam akcija
C\3n 202
(1) Akcija je hartija od vrijednosti koja predstavija vlasnicki udio u emitentu.
72
(2) Akcije se emituju, sticu, i prenose u dematerijalizovanom obliku I registruju u registruhartija od vrijednosti CKDD, u skladu sa zakonom kojim je uredeno trzlste kapltala.
(3) Akcija se ne moze dijeiiti.
(4) Ako je akcija u vlasnlstvu vise lica, svi vlasnici smatraju se kao jedan akcionaf; a prava iz
akcije vrsi jedan od suviasnika, uz sagiasnpst ostaiih vlasnika.
(5) U slucaju iz stava 4 ovog clana, vlasnici akcije solidarno i neograniceno odgovaraju zaobaveze koje imaju kao akcionari.
(6) Nominalna, kao i trzisna vrijednost akcije izrazava se u eurima.
(7) Akcije akcionarskog drustva emituju se na ime i moraju se evidentirati kod Komisije zatrziste kapitala i registrovati u CKDD.
(8) Akcije drustva u stecaju mogu se sticatl.
(9) Akcije se kiaslfikuju prema pravima koje daju na osnovu zakona, statuta ill odiuke drustvadonljete u postupku njihove emisije.
Nominalna vrijednost akcije
Clan 203
(1) Drustvo moze emitovati akcije sa iii bez nominalne vrijednosti.
(2) Nominalna vrijednost akcije je vrijednost koja je utvrdena odlukom o emisiji akcija.
(3) Sve akcije iste kiase imaju istu nominainu vrijednost.
(4) Ako drustvo emituje akcije bez nominaine vrijednosti, sve akcije drustva moraju biti beznominalne vrijednosti.
(5) Drustvo ne moze emitovati akcije ispod nominalne vrijednosti, a ako akcije nemajunominainu vrijednost, akcije se ne mogu emitovati ispod racunovodstvene vrijednosti.
Pravo prece kupovine akcija
Clan 204
(1) Kada se kapital povecava novcanim ulozlma, akcije moraju biti ponudene po osnovu pravaprece kupovine postojedm akcionarima, srazmjerno broju akcija koje posjeduju.
(2) Akcionarima iz stava 1 ovog clana smatraju se samo oni akcionari koji su Imali taj status nadan donosenja odiuke o povecanju kapitala.
(3) Ako akcionari iz stava 2 ovog clana prodaju svoje akcije, gube pravo prece kupovine i topravo se ne prenosi na kupca akcija.
(4) Ako u drustvu Ima nekoliko klasa akcija ili drugih viasnickih hartija od vrijednosti, pravadrugih kiasa akcija moraju biti zastupljena na nacin da im se ponude akcije kojima ce seodrzati proporclonaino ucesce u kapitalu drustva.
(5) Odiuka o pravu prece kupovine moze se donijeti samo na skupstini akcionara, kojojprisustvuju akcionari kojl posjeduju najmanje dvije treclne akcija, vecinom prisutnih ilizastupanih akcionara sa pravom glasa.
73
(6) Usiovi ponude akcija na osnovu prava prece kupovine, ukljucujuci period u kojem se ovopravo mora iskoristiti, objavljuju se u "Sluzbenom llstu Crne Gore" i najmanje dva puta ujednom dnevnom stampanom mediju u Crnoj Gori u vremenskom razmaku od najmanjepet, a najvise deset dana izmedu objavljlvanja.
(7) Pravo prece kupovine mora se koristiti u roku od najmanje 30 dana od dana objavljlvanjaponude Hi od dana dostavljanja obavjestenja akclonarlma, u zavisnosti koji od ta dva danaje kasniji u vremenu.
(8) Pravo prece kupovine ne moze se koristiti nakon isteka roka iz stava 7 ovog clana.
(9) Pravo prece kupovine moze se izmijeniti ili ukinuti samo odiukom skupstine akcionara,donijetoj u skladu sa clanom 133 stav 1 tacka 16 ovog zakona.
(10) U slucaju iz stava 9 ovog clana, Odbor direktora, odnosno nadzorni odbor skupstiniakcionara dostavija pisani izvjestaj sa razlozima za ogranicavanje ili ukidanje prava prece
kupovine i objasnjenjem predlozene pocetne cijene akcija.
(11) Odiuka Iz stava 9 ovog clana radi registracije u CRPS, dostavija se u roku od sedam dana oddana donosenja.
Vrste akcija
Clan 205
Akcionarsko drustvo moze emitovati obicne i povlascene akcije, zavisno od prava koja sedaju vlasnicima akcija.
Obicne akcije
Clan 206
(1) Obicne akcije su akcije koje imaocu daju prava iz cl. 122 i 123 ovog zakona, kao i druga pravapropisana ovim zakonom i statutom drustva.
(2) Obicne akcije ne mogu se pretvoriti u povlascene akcije ili druge hartije od vrijednosti.
Povlascene akcije
C\an 207
(1) Povlascene akcije su akcije koje daju:
1) pravo na isplatu dividende u unaprljed odredenom novcanom iznosu ili procentu od
nominalne vrijednosti povlascene akcije, kojl se isplacuje prije Isplate dividende
vlasnicima obicnih akcija;
2) pravo prvenstva prilikom raspodjele ostatka imovine nakon likvidacije, odnosno
stecaja drustva u odnosu na vlasnike obicnih akcija;
3) imovinska i neimovlnska prava iz cl. 122,123 i 208 ovog zakona;
4) druga prava propisana ovim zakonom, statutom drustva Hi odiukom o njihovoj emisiji.
(2) Povlascene akcije mogu biti kumulativne Hi nekumulativne.
74
(3) Vlasnik kumulativne povlascene akcije ima pravo na dividendu utvrdenu za tu akclju, a akodobit nije ostvarena ili nije dovoljna za placanje iznosa dividendl, neisplaceni dio isplacujese tokom narednih poslovnih godina kada dobIt bude dovoljna za Isplatu.
(4) Kod nekumulativne povlascene akcije neispiacena dividenda ne moze se prenljeti kaoobaveza drustva, odnosno pravo akcionara u narednu poslovnu godinu.
(5) Povlascene akcije mogu biti pretvorene u obicne, s tim da je, prije pretvaranja povlascenlhakcija u obicne akcije, drustvo duzno da izmiri sve dospjele obaveze prema vlasnicimapovlascenih akcija.
(6) Ukupna nomlnalna vrijednost emitovanih povlascenih akcija ne moze bitI veca od 50%osnovnog kapitala drustva.
Pravo vlasnika povlascenih akcija
Clan 208
(1) Akclonarl koji su vlasnici povlascenih akcija imaju pravo ucesca u radu skupstlne, bez pravaglasa.
(2) Izuzetno od stava 1 ovog clana, akcionari sa povlascenlm akcijama imaju i pravo jednogglasa po akciji na skupstini u okviru svoje kiase akcija o:
1} povecanju ili smanjenju ukupnog broja akcija te klase;
2) Izmjeni bilo kog povlascenog prava koje daju akcije te klase;
3) podjeli Ili spajanju akcija te klase, odnosno njihovoj zamjeni za akcije druge klase;
4) emisiji nove klase akcija koje daju veca prava u odnosu na prava koja daju akcije teklase ili Izmjeni prava Iz akcija druge klase tako da dajujednaka ill veca prava u odnosuna prava koja daju akcije te klase;
5) ogranlcenju ill Iskljucenju postojeceg prava glasa Iz akcija te klase, ako je to pravoutvrdeno statutom u skladu sa stavom 3 ovog clana.
(3) Statutom akcionarskog drustva moze se propisati da akclonarl sa povlascenim akcijama
imaju pravo glasa zajedno sa akcionarima kojl imaju obicne akcije, ako dividenda koja impripada po odiuci skupstine nije isplacena, do isplate te divldende, srazmjerno ucescu
povlascenih akcija u osnovnom kapltalu drustva.
ODJEUAKB
OBVEZNICE
Definicija obveznice
C\an 209
(1) Obveznica akcionarskog drustva je hartija od vrijednosti sa fiksnim prihodom, koja daje
pravo vlasniku na kamatu I ostala prava utvrdena emisijom obveznice ili ugovorom o
otkupu obveznice.
(2) Vlasniku obveznice se Isplacuje iznos glavnice koji je jednak ugovoreno] vrijednosti na dandospijeca.
75
(3) Odluka o emisiji obveznica donosi se na skupstini akclonara vecinom glasova prisutnih Izastupljenih akcionara ili od strane odbora direktora, odnosno nadzornog odbora, osim zazamjenjive obveznice, ako je to predvldeno statutom.
(4) Akcionarsko drustvo duzno je da otkupl obveznice na ugovoreni datum, s tim da se odiukom0 emitovanju obveznica moze ustanoviti I pravo drustva na otkup prije dospijeca.
Zamjenjive obveznice
Clan 210
(1) ZamjenJIva obveznica Je obveznica koja se moze zamijeniti za akciju drustva.
(2) Odluka o emitovanju zamjenjivih obveznica donosi se na skupstini akclonara kojojprisustvuje dvije trecine akcionara llcno ili zastupanlh preko punomocnika ili putemglasackih listica.
(3) Odiukom iz stava 2 ovog clana obavezno se utvrduje broj akcija koje se dodjeljuju po osnovusvake zamjenjive obveznice.
(4) Akcionari imaju pravo prece kupovine zamjenjivih obveznica srazmjerno broju akcija kojeposjeduju u drustvu.
(5) Pravo prece kupovine zamjenjivih obveznica iz stava 4 ovog clana moze se vrsiti u periodukoji ne moze bit! kraci od 30 dana od dana objavljivanja predloga za emisiju zamjenjivihobveznica ill od dana dostavljanja obavjestenja akcionarlma, uzimajuci u obzir dan kojl jekasniji u vremenu.
(6) Pravo prece kupovine zamjenjivih obveznica koje imaju postojed akcionari moze seogranldti ili ukinuti odiukom skupstine akcionara u skladu sa clanom 133 stav 1 tacka 16ovog zakona.
(7) Prije donosenja odiuke iz stava 6 ovog clana, odbor direktora, odnosno nadzorni odbordrustva dostavija skupstini pisanu izjavu koja sadrzi razloge ogranicavanja ill ukidanja pravaprece kupovine zamjenjivih obveznica.
(8) Odiuka iz stava 2 ovog clana objavljuje se u "Sluzbenom listu Crne Gore".
(9) Odredbe st. 1 do 8 ovog clana primjenjuju se na emitovanje i druglh hartija od vrljednostikoje su zamjenjive za akcije Ili koje daju pravo sticanja akcija.
ODJEUAKC
POVECANJE OSNOVNOG KAPITALA AKCIONARSKOG DRUSTVA
Nadn povecanja kapitala
Clan 211
Osnovni kapital akcionarskog drustva moze se povecati:
1) dodatnim ulozima postojecih ili novlh akcionara;
2) konverzijom potrazivanja I zamjenljlvlh hartija od vrijednosti u akcije;
3) iz sredstava rezervi I nerasporedene dobiti drustva;
4) statusnom promjenom.
76
Povecanje osnovnog kapitala dodatnim uiozima
Clan 212
(1) Drustvo moze povecati osnovni kapital dodatnim uiozima svojih akcionara ill drugih licakojima emituje nove akclje.
(2) U slucaju povecanja osnovnog kapitala nenovcanim uiozima, procjena vrijednosti kapitalavrsi se u skladu sa clanom 58 ovog zakona.
Konverzija zamjenjivlh hartija od vrijednosti u akcije
Clan 213
(1) Ako je drustvo emitovalo zamjenjive obveznice, osnovni kapital drustva moze se uvecatiemisijom novlh akcija, za koje vlasnici zamjenjivih obveznica mogu zamijeniti svojeobveznice.
(2) Odredba stava 1 ovog clana primjenjuje se i na druge hartije od vrijednosti, zamjenjive zaakcije ill koje daju pravo sticanja akcija.
Povecanje osnovnog kapitala iz sredstava rezervi i nerasporedene dobiti
Clan 214
(1) Osnovni kapital moze se povecati iz sredstava rezervi i nerasporedene dobiti drustva, akoto nije u suprotnosti sa namjenom sredstava rezervi I ako drustvo po posljednjemgodisnjem obracunu nema nepokriveni gubltak.
(2) Akcije koje se emituju u skiadu sa stavom 1 ovog clana dijele se akcionarima koji su blliakcionarl drustva na dan kada je skupstina akcionara donijela odiuku o povecanju osnovnogkapitala drustva iz sredstava rezervi drustva Hi nerasporedene dobiti drustva,proporcionaino njihovom ucescu u ukupnom broju akcija drustva.
(3) Drustvo moze povecati osnovni kapital iz 'nerasporedene dobiti i rezervi koje preostanunakon pokrica gubitka.
Usiovi za povecanje osnovnog kapitala
Clan 215
(1) Osnovni kapital drustva moze se povecati na osnovu odiuke o novoj emisiji akcija, akoskupstini prisustvuju akcionari III njihovi zastupnici kojl posjeduju najmanje dvlje treclneakcija.
(2) Odiuka 0 povecanju osnovnog kapitala posebno se donosi za svaku klasa akcija, radi zastiteprava akcionara.
Registracija i objavljivanje povecanja osnovnog kapitala
Clan 216
77
(1) Ako se donese odiuka o povecanju osnovnog kapitala iz clana 215 ovog zakona, moraju seizvrsiti izmjene statuta koje se registruju se u CRPS, nakon upisa i uplate akcija, u roku od
15 dana od dana donosenja rjesenja Komlsije za trzlste kapitala kojim se potvrduje
uspjesnost emisije.
(2) Osnovni kapltal se smatra povecanim danom registraclje izmjena statuta u CRPS.
Visina odobrenog povecanja osnovnog kapitala
Clan 217
(1) Statutom drustva ill odiukom skupstine, koja je donijeta dvotrecinskom vednom prisutnihill zastupanih akdonara Hi putem glasackih listica, moze se oviastiti odbor direktora,
odnosno nadzorni odbor da donese odiuku o emisiji akdja.
(2) Statutom Hi odiukom skupstlne drustva utvrduje se iznos odobrenog povecanja osnovnog
kapitala i rok do koga vazi oviascenje odbora direktora, odnosno nadzornog odbora, kojl ne
moze biti duzi od pet godina od dana usvajanja III izmjena statuta kojim je donijeta odiuka
0 odobrenom povecanju osnovnog kapitala, odnosno od dana donosenja odiuke naskupstini akcionara.
(3) Odobrenje za povecanje kapitala moze se produziti odiukom skupstlne akcionara, vise puta
na period do pet godina po svakom odobrenju.
(4) Visina odobrenog povecanja kapitala mora biti manja od visine dijela osnovnog kapitala koji
cine emitovane obicne akcije.
Podjela dividend! u obliku akcija
Clan 218
(1) Ako drustvo vrsi isplatu dividendi u obliku akcija, akcionari imaju pravo da doblju te akcije
besplatno, a njihov broj mora biti proporcionalan ukupnom broju akcija koje posjeduju.
(2) Akcije emitovane u slucaju Iz stava 1 ovog clana nose ista prava kao i ostale akcije te klase.
ODJEUAK D
SWIANJIVANJE OSNOVNOG KAPITALA
Nacin smanjivanja kapitala
Clan 219
Osnovni kapital akcionarskog drustva moze se smanjiti:
1) povlacenjem i ponistavanjem akcija;
2) smanjivanjem nominalne vrijednosti akcija.
Donosenje odiuke o smanjivanju osnovnog kapitala
Clan 220
78
(1) Osnovni kapital drustva moze se smanjiti odlukom skupstine akcionara za koju su glasaliakcionari koji predstavljaju dvije trecine glasova akcionara prlsutnih licno ill putemzastupnika, odnosno preko glasackih listlca.
(2) Ako je drustvo emitovalo akcije razilcitih kiasa, odiuka skupstine akcionara donosi seposebno za svaku klasu akcija radi zastite prava akcionara.
(3) Obavjestenje o sazivanju skupstine sadrii razloge smanjivanja osnovnog kapitala, kao 1nacin na koji ce se izvrsiti smanjivanje osnovnog kapitala.
(4) Odiuka skupstine akcionara o smanjivanju osnovnog kapitala dostavija se u CRPS radiregistracije, u roku od 15 dana od dana donosenja odiuke.
(5) Osnovni kapital se smatra smanjenim kada se izmjene statuta registruju u CRPS.
(6) Odiuka o smanjivanju osnovnog kapitala objavijuje se u "Sluzbenom listu Crne Gore".
Zastita povjerilaca
Clan 221
(1) Drustvo je duzno da nakon donosenja odiuke o smanjivanju osnovnog kapitala, pisanimputem obavijesti svakog povjerloca koji je poznat drustvu, a cije pojedinacno potrazivanjeiznosi najmanje 10 000 eura na dan objavljivanja odiuke.
(2) PovjeriocI cija su potrazivanja, nezavisno od dana dospijeca,vnastala do dana objavljivanjaodiuke 0 smanjivanju osnovnog kapitala drustva, mogu pisanim putem traziti od drustvaobezbjedenje potrazivanja u roku od 60 dana od dana dostavljanja obavjestenja ili od danaobjavljivanja obavjestenja u "Sluzbenom listu Crne Gore", uzlmajuci u obzir dan koji jekasniji u vremenu.
(3) Povjerioci mogu zahtijevati Isplatu svojih potrazivanja u roku Iz stava 2 ovog clana.
(4) Ako povjerloclma iz st. 2 i 3 ovog clana na osnovu zahtjeva nije dato obezbjedenje, odnosnonijesu isplacena potrazivanja, povjerioci mogu trazltl od nadleznog suda da donese odluku0 obezbjedlvanju, odnosno isplati potrazivanja, ukoliko dokazu da je Izmirenje potrazivanjaugrozeno smanjivanjem osnovnog kapitala.
(5) Drustvo ne moze isplatiti sredstva akcionarima dok se povjerioci ne izmire III dok nadleznisud ne utvrdi da su njihova potrazivanja neosnovana.
Obezbjedenje povjerilaca
Clan 222
(1) Drustvo nije duzno da da obezbjedenje za svoje obaveze prema povjerloclma, ako sunjegova potrazivanja vec u potpunosti 1 na pouzdani nacIn obezbijedena.
(2) Drustvo nije duzno da da obezbjedenje za svoje obaveze prema povjerlocima, ako ukupnapotrazivanja povjerilaca nakon smanjivanja osnovnog kapitala drustva prelaze vrijednostneto imovine drustva procijenjene od strane nezavisnog procjenjivaca.
(3) Drustvo nije duzno da da obezbjedenje povjerioclma kada je svrha smanjivanja osnovnogkapitala pokrivanje gubitka i u slucaju smanjivanja osnovnog kapitala bez promjene netoimovine drustva.
79
Smanjivanje osnovnog kapitala bez promjene neto imovine drustva
Clan 223
(1) Neto imovina drustva ne mijenja se u slucaju smanjivanja osnovnog kapltala kojim se:
1) stvaraju ili povecavaju rezerve za pokrivanje buducih gubitaka drustva ili za povecanjeosnovnog kapitala Iz neto imovine drustva;
2) pokrivaju gubld.
(2) Rezerve Iz stava 1 tacka 1 ovog clana, nakon smanjivanja osnovnog kapitala ne mogu bitivece od 10% vrljednosti osnovnog kapitala.
(3) Smanjivanje osnovnog kapitala drustva iz stava 1 tacka 2 ovog clana, moze se vrsiti samoako drustvo ne raspolaze nerasporedenom dobiti I rezervama koje se mogu koristiti za te
namjene i u Iznosu koji ne moze bitI ved od Iznosa gubitaka kojl se pokrivaju.
(4) Zastita povjerilaca prillkom smanjivanja osnovnog kapltala bez promjene neto imovinedrustva obezbjeduje se u skladu sa clanom 221 ovog zakona.
Najvecl Iznos smanjivanja osnovnog kapltala
Clan 224
Osnovnl kapital drustva ne moze se smanjiti Ispod Iznosa minimalnog osnlvackog kapitala
utvrdenog ovim zakonom.
ODJEUAK E
SOPSTVENEAKCIJE
Nadn sticanja sopstvenlh akcija
Clan 225
(1) Sopstvene akcije su akclje koje akcionarsko drustvo stekne od svojih akcionara.
(2) Drustvo ne moze upisivati sopstvene akclje.
(3) Akclje drustva ne moze upisivati njegovo kontrolisano drustvo ni trece lice koje postupa usvoje ime, a za racun kontrolisanog drustva.
(4) Ako je akcije drustva upisalo trece lice koje djeluje u svoje ime, a za racun drustva, smatracese da je to lice upisalo akcije za svoj racun.
(5) Ako je kontrolisano drustvo steklo akcije kontrolnog drustva prije uspostavljanja kontrole,nakon uspostavljanja kontrole ove akcije se nece smatrati sopstvenim akcljama, u smisluovog zakona.
(6) U slucaju iz stava 4 ovog clana, akcije prestaju da daju pravo glasa i uzimaju se u obzirprilikom odredlvanja usiova iz clana 226 stav 1 tacka 2.
(7) Akcionari koji osnivaju drustvo, a u slucaju povecanja osnovnog kapitala clanovl odbora
direktora, odnosno clanovl nadzornog odbora, odgovorni su za uplatu, odnosno unos ulogaza akcije koje nljesu uplsane u skladu sa st. 1 i 2 ovog clana.
80
Usiovi za sticanje sopstvenih akcija
5an226
(1) Drustvo moze sticati sopstvene akclje neposredno ili preko treceg lica koje akcije stice usvoje ime, a za racun drustva, ako:
1) je skupstina donijela odluku za sticanje sopstvenih akcija kojom je dala odobrenje zasticanje sopstvenih akcija;
2) sticanjem sopstvenih akcija neto Imovlna drustva nece biti manja od uplacenogosnovnog kapitala uvecanog za rezerve koje je drustvo u obavezi da odrzava u skladusa zakonom ill statutorri; ako takve rezerve postoje, osim rezervi koje su statutomutvrdene za sticanje sopstvenih akcija;
3) akcije koje drustvo stekne, kupl I posjeduje, kao I akclje koje kupl neko lice u vlastltoIme, all za racun drustva, ukljucujuci I ranije stecene akcije, ne mogu prelazltl 10%osnovnog kapitala drustva;
4) su akcije koje drustvo stIce u cjellnl uplacene.
(2) Odbor direktora, odnosno nadzorni odbor duznl su da nakon svakog sticanja sopstvenihakcija provjerl da 11 su Ispunjeni usiovi iz stava 1 tacka 2 ovog clana I o tome sacini pisaniIzvjestaj.
Sadrzina odiuke o sticanju sopstvenih akcija
Clan 227
Odiuka 0 sticanju sopstvenih akcija obavezno sadrzl:
1} makslmalan broj akcija koje se mogu kupiti;
2) minimainu I maksimainu cljenu akcija koja se moze platltl;
3) rok za kupovinu sopstvenih akcija koji ne moze bitI duzi od dvlje godlne.
Sticanje sopstvenih akcija bez odiuke skupstlne akcionara
Clan 228
(1) Odbor direktora, odnosno nadzorni odbor, moze donljetl odluku o sticanju sopstvenihakcija drustva, ako je sticanje sopstvenih akcija utvrdeno statutom I ako je neophodno radizastlte od stete po drustvo, s tim da stecene akclje ne mogu prelaziti 10% osnovnog kapltaiadrustva.
(2) Odbor direktora, odnosno nadzorni odbor duzan je da na prvoj narednoj sjednici skupstineakcionara drustva, podnese Izvjestaj o razlozlma sticanja sopstvenih akcija drustva, o brojuI nominalnoj vrljednosti stecenlh akcija, njlhovom ucescu u ukupnom osnovnom kapitaludrustva I cijeni po kojoj su akclje otkupljene.
Izuzece za sticanje sopstvenih akcija
Clan 229
Odredbe clana 226 ovog zakona ne primjenjuju se na sopstvene akcije koje su stecene:
81
1} izvrsavanjem odiuke skupstine akcionara o smanjenju osnovnog kapitala;
2) na osnovu univerzalnog pravnog sljedbenistva;
3) besteretno Hi komlsiono od strane banke ill druge finansijske instltucije;
4) izvrsavanjem zakonskih obaveza Hi sudske odiuke kojom se nalaze otkup akcija odmanjlnskih akcionara, posebno u siucajevima spajanja, promjene djelatnosti ill oblikadrustva, prenosom registrovanog sjedlsta drustva u inostranstvo Hi uvodenjemogranicenja za prenos akcija;
5) od strane manjinskih akcionara povezanih drustava kao posljedica prava koje onikoriste;
6} u postupku prinudne prodaje na osnovu sudske odiuke za placanje dugaakcionarskom drustvu od strane akcionara, ako nema drugog nacina napiate;
7) od strane investicionlh fondova.
Otudenje sopstvenih akcija
Clan 230
(1) Sopstvene akcije koje je drustvo steklo u skladu sa clanom 226 ovog zakona, moraju bit!otudene u roku od godinu dana od dana sticanja.
(2) Sopstvene akcije koje drustvo stekne u skladu sa clanom 229 tac. 2 do 7 ovog zakona, cijaje nominalna vrijednost veca od 10% osnovnog kapitaia, moraju bitl otudene u roku od trigodine od dana sticanja, tako da ukupna vrijednost stecenih sopstvenih akcija drustva nebude veca od 10% osnovnog kapitala.
(3) Drustvo je duzno da sopstvene akcije koje nije otudllo u skladu sa st. 112 ovog clana, ponistiu roku od trI dana od dana Isteka roka iz stava 1 ovog clana, bez odiuke skupstine drustva iu roku od trI dana od dana ponlstavanja obavijesti Komlsiju za trziste kapitala i CKDD oponistenju sopstvenih akcija.
(4) Ako bl ponistavanjem akcija iz stava 3 ovog clana neto imovlna drustva bila manja odosnovnog kapitala, uvecanog za rezerve koje se mogu koristiti za isplate akclonarima, uskladu sa ovim zakonom, drustvo je duzno da izvrsi ponistavanje akcija smanjivanjemosnovnog kapitala drustva u skladu sa ovim zakonom.
(5) Odiuku Iz stava 3 ovog clana donosi odbor direktora, odnosno nadzorni odbor.
Status sopstvenih akcija
Clan 231
Drustvo koje posjeduje sopstvene akcije, za vrljeme njihovog posjedovanja:
1) nominalna vrijednost tih akcija, odnosno racunovodstvena vrijednost kod akcija beznominalne vrijednosti moze ostati ukljucena u osnovnl kapltal Hi se iskljuciti Izosnovnog kapitala, s tim sto se za taj Iznos povecavaju rezerve koje se ne moguIsplatiti akcionarima;
2) sopstvene akcije ne daju pravo glasa i ne racunaju se u kvorum skupstine;
3) sopstvene akcije ne daju pravo na divldendu Hi druga primanja.
82
Izvjestavanje o sopstvenim akcijama
Clan 232
Drustvo koje je tokom godlne steklo ili raspolagalo sopstvenim akcijama, duzno je da u
finansijskom izvjestaju za tu poslovnu godinu Iskaze:
1) razloge sticanja sopstvenih akcija u toku finansijske godlne;
2) podatke o broju I nomlnalnoj vrljednosti, odnosno racunovodstveno] vrljednosti
akcija bez nominaine vrijednosti, otkupljenlh I prodatlh sopstvenih akcija u tokugodine I njlhovo ucesce u ukupnom broju akcija drustva;
3) Iznos sredstava koje je drustvo dalo za kupovinu, odnosno dobllo po osnovu prodaje
sopstvenih akcija.
Pruzanje finansijske pomoci za sticanje akcija drustva
Clan 233
(1) Drustvo ne smije, direktno III Indlrektno, davati zajmove, garanclje III obezbjedlvati drugu
vrstu finansijske podrske llcu koje namjerava da kupi akclje tog drustva.
(2) Zabrane davanja zajmova, garanclja ill obezbjedenje druge finansijske podrske od stranedrustva Iz stava 1 ovog clana, ne odnosi se na finansijske organlzaclje i sticanje akcija u cllju
davanja tih akcija zaposlenlma u drustvu.
Registracija sopstvenih akcija i zabrana uzimanja u zaiogu
Clan 234
(1) Drustvoje duzno da registrujesopstvene akclje u CRPS u rokuod 15 dana od dana saldiranjapromjene vlasnlstva u CKDD.
(2) Akclonarsko drustvo ne moze uzeti u zaiog sopstvene akclje.
ODJEUAK F
STICANJE IMOVINE OD OSNIVACA ILI AKCIONARA
Usiovi za sticanje imovine od osnivaca ili akcionara drustva
Clan 235
(1) Za sticanje imovine od osnivaca ili akcionara drustva u roku od dvije godine od danareglstraclje drustva, a za koje je predlozeno placanje iznosa veceg od jedne desetlne
osnovnog kapltala, moraju biti IspunjenI sijedecl usiovl:
1) sticanje mora bIti ispitano na nacln proplsan clanom 58 ovog zakona;
2) Izvjestaj procjenjivaca dostavija se skupstini akcionara, a skupstlna akcionara
odiucuje o prihvatanju transakcije dvotrecinskom vecinom akcija cljl su vlasnlcl licnoprisutnl 111 preko zastupnika, odnosno koji su glasall putem glasacklh iistica;
83
3} u slucaju spora, akcionar ciju imovinu stice drustvo ima pravo na sudsku zastitu u
skladu sa ovim zakonom;
4) izvjestaj procjenjivaca dostavija se radi registracije u CRPS.
(2) Odredba stava 1 ovog clana nece se primjenjivati ako je:
1) sticanje Izvrseno u okviru redovne djelatnosti drustva;
2) pravni posao izvrsen uz nadzor ill na osnovu odiuke suda ili upravnog organa;
3) sticanje Izvrseno na berzi.
ODJEUAKG
FINANSlJE I RASPODJELA DOBITI
Finansijska godina
Clan 236
(1) Finansijska godina je kalendarska godina.
(2) Ako je drustvo registrovano nakon pocetka finansijske godine, za datum zavrsetkafinansijske godine smatra se kraj prve finansijske godine.
(3) Ako je drustvo brisano Iz CRPS prije kraja finansijske godine, posljednja finansijska godinazavrsava se na dan brisanja drustva iz CRPS.
Ogranicenja placanja akcionarima
Clan 237
(1) Ako na kraju finansijske godine neto Imovina drustva, prema godisnjem izvjestaju, iznosi ilibl nakon raspodjele dobiti akcionarima Iznoslla manje od vrljednosti osnovnog kapitaladrustva, zajedno sa rezervama koje se ne mogu raspodjeljivati prema zakonu ill statutudrustva, drustvo ne moze vrsltl raspodjelu dobiti akcionarima.
(2) Iznos namljenjen za raspodjelu akcionarima ne moze da prelazi iznos dobiti ostvaren na
kraju finansijske godine, uvecan za dobltke Iz prethodnih godina i raspolozivi iznos rezervl,
umanjen za gubltke kojl su prenljetl Iz prethodnih godina i za iznose odredene za rezerve,
u skladu sa zakonom I statutom drustva.
(3) Ako drustvo dokaze da su akclonarl znali III mogli znati da je raspodjela dobiti nije Izvrsenau skladu sa stavom 2 ovog clana, akclonari ce Izvrsltl povracaj primljene dobiti.
Dividende
Clan 238
(1) Dividenda je isplata dijela dobiti drustva njegovim akcionarima.
(2) Dividenda se po pravliu Isplacuje u novcu, a moze se Isplatiti i u obiiku akcija drustva Ilidrugih hartija od vrljednosti.
(3) Dividenda se moze Isplatiti licima koja su bila akclonarl drustva na dan kada je skupstinaakclonara donijela odiuku o IsplatI dividende.
84
(4) Akclonar kome nije Isplacena dividenda ima pravo na dividendu i akojeotudioakcije nakondana odrzavanja skupstine akdonara na kojoj je donijeta odiuka o isplati dividende.
Glava VII
RESTRUKTURIRANJE AKCIONARSKOG DRUSTVA
ODJEUAK A
VRSTE I PRAVILA RESTRUKTURIRANJA
Postupci restrukturiranja
Clan 239
(1) Akcionarsko drustvo moze se restrukturiratl kroz statusnu promjenu i promjenu oblikadrustva.
(2) Statusna promjena akclonarskog drustva je postupak u kojem se jedno ili vise drustavarestrukturira na nacin da se na jedno ill vise druglh drustava prenosi Imovlna i obaveze, aakclonarl sticu akcije u drustvu, odnosno drustvlma na koje je prenljeta Imovlna I obaveze.
(3) Statusna promjena moze se Izvrsiti;
1) spajanjem dva ill vise drustava;
2) podjelom na dva III vise drustava;
3) odvajanjem uz osnlvanje jednog ill vise drustava.
(4) Promjena obllka drustva je postupak u kojem drustvo mljenja postojecl oblik u nekl oddruglh obllka privrednih drustava utvrdenlh ovim zakonom.
Pravila restrukturiranja
Clan 240
(1) Restrukturlranje akclonarskog drustva moze se vrsiti samo ako je Imovina drustva veca odnjegovlh obaveza.
(2) Drustvo kod kojeg je pokrenut stecajni postupak, odnosno postupak sudske III dobrovoljnellkvldaclje u skladu sa ovIm zakonom, ne moze ucestvovati u postupku restrukturiranja,ukoliko zakonom kojim se uredujestecaj nlje drugacije odredeno. .,
(3) Drustva koja preuzlmaju Imovinu I obaveze mogu akclonarlma drustava clju imovinupreuzlmaju, pored akcija, kao pravlcnu naknadu, Isplatltl i novcani Iznos, pod usiovom dataj Iznos ne prede 10% nomlnalne vrljednosti akcija emitovanih za preuzetu Imovinu.
(4) Ugovor 0 spajanju, odiuka o podjell na dva III vise drustava, odiuka o odvajanju uz osnlvanjejednog III vise drustava, odiuka o promjeni obllka, kao I odiuka o emisiji akcija po osnovurestrukturiranja drustva donosi se dvotrednskom vednom glasova prisutnih I zastupljenlhakclonara preko punomocnika ill putem glasackih llstica.
(5) Izuzetno od stava 4 ovog clana, za donosenje odiuke o restrukturlranju akcionarskogdrustva na osnovu koje akdonarl sticu svojstvo clana komanditnog, odnosno ortackogdrustva potrebna je saglasnost svih akclonara drustva.
85
(6) Zapisnici sa skupstina drustava na kojima se donose odiuke iz stava 4 ovog clana saclnjavajuse u formi notarskog zapisa.
(7) Ako u drustvu postoji vise klasa akcija, odiuka iz stava 4 ovog clana mora biti donijetadvotreclnskom veclnom glasova prisutnih i zastupljenih akcionara preko punomocnlka Hiputem glasackih llstica na skupstini akcionara vlasnika svake od tlh klasa.
(8) Emisija ill ponistavanje akcija u postupku restrukturiranja evidentira se kod Komisije zatrziste kapitala.
(9) Akcije u drustvu koje prestaje da postoji nece bIti zamljenjene za akclje drustva kojepreuzlma imovinu i obaveze, ako su vlasnici akcIJa koje treba zamijeniti:
1) drustvo koje preuzima imovinu i obaveze, odnosno lica koja ih posjeduju u svoje ime,a za racun tog drustva;
2) drustvo koje prestaje ill lica koja ih posjeduju u svoje Ime, a za racun tog drustva.
(10)Odredbe cl. 239 do 252 o restrukturiranju akcionarsklh drustava, kao I odredba clana 127stav 1 tac. 2 i 3 ovog zakona, shodno se primjenjuju I na restrukturiranje drugih privrednihdrustava, ako ovim zakonom nije drugacije propisano.
ODJEUAK B
SPAJANJE
Vrste spajanja akcionarskih drustava
Clan 241
(1) Restrukturiranje akcionarskog drustva spajanjem moze se vrsiti kada se jedno Hi visedrustava pripajaju postojecem drustvu prenosom cjelokupne imovine i obaveza na todrustvo, koje u zamjenu emituje akcije akcionarlma drustava koja se pripajaju (spajanjeputem pripajanja) ilise dva ill vise drustava spajaju formiranjem novog drustva koje emitujeakcije novoformiranog drustva akclonarima drustava koja se spajaju (spajanje putemosnivanja novog drustva).
(2) Drustvo kojem je izvrseno pripajanje, odnosno drustvo koje je nastalo spajanjem putemosnivanja novog drustva, nazlva se drustvo-preuzimalac, a drustvo kojeje prenijelo imovinuI obaveze naziva se preuzeto drustvo.
Postupak spajanja akcionarskih drustava
Clan 242
(1) Odbor direktora, odnosno upravni odbor uz prethodno pribavljenu saglasnost nadzornogodbora drustava ukljucenlh u spajanje, usaglasavaju nacrt ugovora o spajanju, koji sadrzi:
1) naziv, oblik i sjediste svakog drustva ukljucenog u spajanje;
2) srazmjeru vrijednostl akcija prilikom njihove zamjene, a kada se za pravicnu naknadudodatno daje i novcani iznos, predlozeni iznos naknade;
3) nacin i rok preuzimanja pojedinih obaveza;
4) nacin i usiove raspodjele akcija u drustvima koja su preuzela imovinu i obaveze;
86
5) datum od kojeg vlasnici akcija iz tacke 4 ovog stava imaju pravo da ucestvuju u dobitidrustva-preuzimaoca, kao i druge usiove koji mogu uticati na sticanjetog prava;
6) datum od kojeg se sve radnje pripojenlh drustava smatraju i u racunovodstvene svrhetretiraju kao radnje preduzete od strane drustva-preuzimaoca;
7) prava koja drustvo-preuzimalac daje akcionarima preuzetog drustva koji imaju akcljesa posebnim pravlma, iiclma koja posjeduju druge hartlje od vrijednosti koje dajuposebna prava, kao 1 druge mjere koje se preduzimaju prema tim licima;
8) novcane Isplate ill druge korlsti koje se vrse prema zaposlenlma, clanovima organa iclanovima komisija pojedinlh organa drustava koja su ukljucena u spajanje IIInezavisnom ekspertu koji saclnjava Izvjestaj o nacrtu ugovora o spajanju, kao I razlogeza te Isplate;
9) preclzan opis Imovlne I obaveza koje treba prenljetl drustvu-preuzlmaocu, obllkorganlzovanja I naziv novog drustva u slucaju da se radi o spajanju putem osnivanjanovog drustva;
10) izmjene osnivackog akta 1 statuta postojeceg drustva preuzlmaoca, odnosno predlogosnivackog akta I statuta drustva preuzlmaoca, u slucaju da se radI o spajanju putemosnivanja novog drustva.
(2) Usaglaseni nacrt ugovora o spajanju, u Ime svakog od drustva koje ucestvuje u spajanju,potplsuje clan odbora direktora, odnosno upravnog odbora, koji je odreden od svakogdrustva ukljucenog u spajanje.
(3) Odbor direktora III upravnl odbor drustva ukljucenog u spajanje za skupstinu akclonara nakojoj ce se razmatrati nacrt ugovora o spajanju priprema pisani Izvjestaj koji sadrzl:
1) detaljno pravno I ekonomsko obrazlozenje usaglasenog nacrta ugovora o spajanju;
2) obrazlozenje srazmjere zamjene akcija;
3) eventualne posebne poteskoce prillkom procjene vrijednosti Imovlne drustava kojese spajaju i utvrdivanja srazmjere zamjene akcija;
4} dodatno objasnjenje pravnih posljedica;
5) obavjestenje o svim promjenama na imovini I obavezama nastallm od dana Izradenacrta ugovora o spajanju do dana odrzavanja skupstine akcionara koja odlucuje onacrtu ugovora o spajanju.
(4) Pored podataka sadrzanih u izvjestaju Iz stava 3 ovog clana, odbor direktora, odnosnoupravnl odbor dostavljaju skupstlnl akclonara sopstvenog drustva, kad I odboru direktora,odnosno upravnom odboru ostallh drustava ukljucenlh u spajanje, dopunu Izvjestaja Izstava 3 ovog clana u pogledu svlh znacajnijih promjena na Imovini I obavezama drustvanastallm od dana Izrade nacrta ugovora o spajanju do dana odrzavanja skupstine akcionarakoja treba da donese odiuku o spajanju, ukoliko se akcionarl ill vlasnici druglh hartija odvrijednosti sa pravom glasa svakog drustva ukljucenog u spajanje nisu usaglaslll drugacije.
(5) Uz Izvjestaje upravnog odbora iz st. 3 I 4 ovog clana, skupstini se mora dostavltl I odiukanadzornog odbora o usvajanju izvjestaja upravnog odbora.
(6) Odbor direktora, odnosno upravnl odbor svakog drustva koje ucestvuje u postupkuspajanja, uz prethodnu saglasnost nadleznog suda, odredice po jednog III vise nezavisnlheksperata da Ispltaju nacrt ugovora o spajanju.
(7) Izvjestajl nezavlsnih eksperata o Ispitivanju nacrta ugovora o spajanju sadrze:
87
1) Izjasnjenje o primjerenosti metoda koje su koriscene za predlozenu srazmjeruzamjene akcija;
2) preclzne podatke o vrljednostima koje se dobljaju koriscenjem svakog od metoda Iz
tacke 1 ovog stava;
3) stav nezavisnih eksperata o relativnom znacaju metoda Iz tacke 1 ovog stava u
Izracunavanju predlozene srazmjere zamjene akcija;
4) informaclju I obrazlozenje o eventualnlm posebnim poteskocama prillkom procjene
vrijednosti Imovlne drustava koja se spajaju I utvrdlvanja primjerenosti i pravicnosti
predlozene srazmjere zamjene akcija.
(8) Za nezavisnog eksperta moze se odredltl revizor, sudski vjestak ekonomske stroke ill
oviasceni procjenitelj koga odredl odbor direktora (fizlcko lice), kao I drustvo za revlzlju, s
tim da to ne moze bitl lice zaposleno u drustvu koje se spaja, lice koje je u poslovnom
odnosusa drustvom koje se spaja, kao ni bracnisupruzniklllsrodnikprvog stepena srodstva
clana odbora direktora III zaposlenog u drustvu koje se spaja.
(9) Na zahtjev nezavisnog eksperta, drustva koja ucestvuju u spajanju duzna su da mu dostave
sve podatke I isprave neophodne za Izradu Izvjestaja o Ispitlvanju nacrta ugovora o
spajanju.
(10) Angazovanje nezavisnih eksperata, kao nl izvjestaj Iz stava 3 ovog clana, nljesu potrebnl u
postupku spajanja u skladu sa ovim zakonom, ukoliko su se o tome saglaslll svl akclonari Hi
vlasnlcl drugih hartlja od vrijednosti sa pravom glasa svakog od drustava ukljucenih u
spajanje.
(11) Drustva koja ucestvuju u spajanju duzna su da svojim akclonarlma, u sjedlstu drustva,
najmanje mjesec dana prije dana odrzavanja skupstlne akcionara na kojoj ce se razmatrati
predlozeni nacin spajanja, kao i za vrljeme trajanja skupstine akcionara, obezbljede na uvidI bespiatno uruce koplje sljedecih dokumenata:
1) nacrt ugovora o spajanju;
2) Izvjestaj odbora direktora, odnosno upravnog odbora Iz stava 3 ovog clana;
3) godisnje finansljske iskaze za posljednje tri godlne svakog drustva koje je ukljuceno u
spajanje;
4) Izvjestaj nezavisnog eksperta, ukoliko je angazovan;
5) poseban finansljski iskaz kojim se Iskazuje stanje u drustvu na dan najvlse trI mjesecaprije dana saclnjavanja nacrta ugovora o spajanju, ako je nacrt sastavljen posllje
Isteka sest mjesecl od dana zavrsetka posljednje poslovne godlne, osim u slucaju Izstava 4 ovog clana.
(12) Poseban finansljski Iskaz Iz stava 11 tacka 5 ovog ciana ne mora se stavljati na uvId nl kada
drustvo objavl polugodlsnji finansljski Izvjestaj u skladu sa propislma kojima se ureduje
trzlste kapitala za javna akclonarska drustva i stavl ga na uvId akcionarima na nacIn iz stava
II ovog clana.
(13) Posebnim finansijskim Iskazom Iz stava 12 ovog clana Iskazuju se podaci na nacIn na koji suIskazani u godlsnjem finansljskom Iskazu, s tim sto se izmjene vrednovanja Iz posljednjeg
godlsnjeg finansijskog Iskaza vrse samo na osnovu promjena u knjigovodstvu u odnosu na
stanje izrazeno u posljednjem godlsnjem finansljskom iskazu, bez sprovodenja poplsaImovine, all uz obavezu uzimanja u obzir srednjorocne amortizaclje, rezervaclje troskova I
88
gubitaka, kao i materljalnih promjena u stvarnoj vrijednosti koje nijesu prikazane uknjigama.
(14)Ako je dokumentacija iz stava 11 ovog clana objavljena na internet stranici drustvaukljucenog u spajanje najmanje mjesec dana prije odrzavanja skupstine akcionara na kojoj
ce se razmatrati nacrt ugovora o spajanju i ako je omoguceno njihovo neograniceno i
besplatno preuzimanje u elektronskoj forrhi, drustvo nije duzno da besplatno kopira I da nauvid dokumentaciju akclonarima.
(15) Drustva koja ucestvuju u spajanju duzna su da dostave nacrt ugovora o spajanju organunadleznom za reglstraclju radi objavljivanja u "Sluzbenom Ilstu Crne Gore", najmanje
mjesec dana prije dana odrzavanja skupstine akcionara na kojoj se odiucuje o nacrtu
ugovora o spajanju i podatke:
1} obavjestenje da je usaglaseni nacrt ugovora o spajanju dostavljen radi registracije u
CRPS;
2} naziv i registrovano sjediste svakog od drustava koja ucestvuju u spajanju;
3) informaciju o tome na koji je nacin predvideno da povjerioci i manjinski clanovi
drustava koja ucestvuju u spajanju mogu ostvariti svoja prava i mjesto gdje se mogu
dobiti potrebne informacije, bez placanja naknade.
(16) Ugovor 0 spajanju je punovazan kada ga u istovjetnom tekstu usvoje skupstine drustava
koja se spajaju i ako je sacinjen u formi notarskog zapisa.
(17) Izuzetno od stava 16 ovog clana, odluku o spajanju, odnosno odiuku o emisiji akcija po
osnovu spajanja, moze donijeti odbor direktora, odnosno nadzorni odbor, pod usiovom:
1) da drustvo-preuzlmalac objavi nacrt ugovora o spajanju najmanje mjesec dana prijedatuma odrzavanja skupstine drustva ill drustava koja su predmet preuzimanja, na
kojima se odiucuje o nacrtu ugovora o spajanju;
2) najmanje mjesec dana prije roka utvrdenog utacki 1 ovog stava, sviakcionarldrustva-
preuzimaoca mogu da izvrse uvid u dokumentaciju iz stava 11 ovog clana u sjedistu
drustva-preuzimaoca, u skladu sa ovim clanom;
3) da akcionar ill vise akcionara drustva-preuzimaoca koji zajedno imaju najmanje 5%
akcija tog drustva nijesu trazlli da odluku o spajanju donese skupstina akcionara
drustva-preuzimaoca;
4) da je zapisnik sa sjednice organa upravljanja koji je donio odiuku umjesto skupstine
akcionara sacinjen u formI notarskog zapisa;■- * ' • • jV .
5) da zapisnik iz tacke 4 ovog stava sadrzi integraini tekst nacrta ugovora o spajanju.
(18) Drustvo je duzno da, u roku od 15 dana od dana objavljivanja rjesenja Komisije za trzistekapitala o evidentlranju emisije po osnovu spajanja u "Sluzbenom Ilstu Crne Gore", radiregistracije u CRPS dostavi:
1) ugovor 0 spajanju, potpisan i ovjeren u skladu sa stavom 16 ovog clana;
2) zapisnik sa sjednice skupstine akcionara iz stava 16 ovog dana ill zapisnik sa sjedniceorgana drustva-preuzimoaca iz stava 17 ovog clana na kojoj je donljeta odiuka ospajanju;
3) odluku 0 emisiji akcija po osnovu spajanja;
4) Izjavu da su povjerioci obavijesteni o spajanju iz clana 243 ovog zakona.
89
(19}Nad!ezni organ za registraciju, nakon dobijanja dokumentacije iz stava 18 ovog clana,
Izvrsice registraclju statusne promjene u CRPS I ugovor o spajanju objaviti u "Sluzbenom
listu Crne Gore".
{20)Drustvo preuzimalac moze umjesto preuzetlh drustava obavljati pojedlne ill sve radnje uvezi sa reglstracljom I objavijlvanjem koje se odnose na preuzeta drustva.
Zastlta prava povjerllaca
Clan 243
(1) Drustvo koje ucestvuje u spajanju je duzno da svakom povjeriocu cija potrazlvanja Iznosenajmanje 5 000 eura najkasnlje na dan objavljivanja ugovora o spajanju u ,;Sluzbenom iistu
Crne Gore" u skladu sa clanom 242 stav 15 ovog zakona, ukljucujuci I imaoce zamjenjivihobveznica i drugih duznickih hartija od vrijednosti emitovanih od strane drustva, dostavi
pisano obavjestenje o sprovodenju postupka spajanja sa dokumentacijom iz clana 242 stav11 ovog zakona i obavjestenje o pravima koje povjerioci imaju u postupku spajanja.
(2) Predsjednik odbora direktora, odnosno predsjednik nadzornog odbora, duzni su da sacine
pisanu izjavu da su povjerioci iz stava 1 ovog ciana blagovremeno i potpuno obavijesteni.
(3) Svaki povjerilac drustva koje ucestvuje u postupku spajanja kojl smatra da postupak
restrukturlranja u kojem ucestvuje njegov duznik ugrozava namirenje njegovog
potrazivanja, najkasnije 60 dana od dana objavljivanja u „Sluzbenom listu Crne Gore" uskladu sa clanom 242 stav 15, moze zahtijevati dodatnu zastitu svojih potrazivanja od
drustva kojeje njegov duznik u trenutku podnosenja zahtjeva.
(4) Dodatnu zastitu povjerilaca iz stava 3 ovog clana drustvo obezbjeduje na jedan ill vise
sljedecih nacina:
1) pruzanjem dodatnih sredstava obezbjedenja;
2) prijevremenom otplatom dijeia ill ukupnog duga;
3) preduzimanjem drugih radnji i mjera koje obezbjeduju povjeriocu polozaj kojl nijelosiji u odnosu na polozaj kojl je imao prije sprovodenja statusne promjene.
(5) Dodatnu zastitu potrazivanja drustvo ucesnik u postupku restrukturiranja duzno je da
obezbijedi svojim povjeriocima koji to zahtijevaju kada njlhovo potrazivanje nije dovoljno
obezbijedeno i kada je finansijska situacija drustva takva da postupak spajanja ugrozavanamirenje njegovog potrazivanja, pa je pruzanje dodatne zastite neophodno kako sepolozaj povjerioca ne bi pogorsao njegovim sprovodenjem.
(6) Povjerilac koji u roku od 15 dana od dana dostavljanja zahtjeva za dodatnu zastitu nije doblododatnu zastitu iz stava 4 ovog clana, ima pravo da u roku od 30 dana podnese tuzbu
nadleznom sudu za donosenje odiuke kojom se odreduje dodatna zastita, kao i Izricanjeprivremene mjere zabrane sprovodenja postupka spajanja, ako taj postupak nije okoncan
u trenutku podnosenja zahtjeva za izricanje privremene mjere.
(7) Drustvo-preuzimalac mora obezbijediti imaocima svih drugih hartija od vrijednosti koje suemitovane od strane preuzetih drustva zastitu, kao i ostallm povjeriocima tih drustava,osim kada je spajanje, odnosno izmjena prava odobrena od strane samog vlasnika hartijeod vrijednosti.
(8) imaoci hartija od vrijednosti emitovanih od strane preuzetih drustava kojima su dataposebna prava, osim imaoca akcija, sticu prava u drustvu preuzimaocu koja su istovjetna sa
90
pravima koja su tmali u preuzetom drustvu, osim ukoliko se imaoci tlh hartija od vrijednostinijesu drugactje saglasill ili ako je tim lidma garantovano pravo na otkup hartija odvrijednosti od strane drustva preuzimaoca.
(6) Imaod hartija od vrijednosti kojl nijesu saglasnl sa predlozenim nacinom otkupa iz stava 8
ovog clana, Imaju pravo da u roku od 30 dana od dana objavljivanja nacrta ugovora o
spajanju u skladu sa clanom 242 ovog'zakona, tuzbom od nadleznog suda zahtljevajuodredivanje djene za otkup hartija od vrijednosti, kao i izricanje privremene mjere zabrane
sprovodenja postupka spajanja.
Pravne posljedice spajanja
Clan 244
(1) Spajanje akdonarskih drustava smatra se Izvrsenim danom registradje, kada:
1) imovina i obaveze preuzetog drustva postaju imovlna i obaveze drustva-preuzimaoca, u skladu sa usvojenirn nacrtom ugovora o spajanju;
2) akdonari preuzetog drustva postaju akdonari drustva-preuzimaoca;
3) preuzeto drustvo prestaje da postoji bez sprovedenog postupka likvldadje i akdjepreuzetog drustva se ponistavaju;
4) zaposleni u preuzetom drustvu nastavljaju da rade u drustvu-preuzlmaocu u skladu
sa propisima o radu i ugovorom o spajanju;
5) nastupaju 1 druge pravne posljedice, u skladu sa zakonom.
(2) Nakon registracije spajanja, o prenosu prava i obaveza koji se vrsi na osnovu upisa u javneknjige, ili je na drugi nacin usiovljen, stara se drustvo preuzimalac.
Ponlstavanje odiuke o spajanju
Clan 245
(1) Na postupak za ponistavanje odiuke o spajanju nakon sto stupi na snagu u skladu sa clanom
244 ovog zakona primjenjuju se odredbe clana 154 ovog zakona.
(2) U postupku po tuzbi za ponlstavanje odiuke iz stava 1 ovog clana sud ce tuzenom drustvu
ostaviti razuman rok za otklanjanje razloga za ponistavanje ustanovljenih u postupku, ako
se radi o nedostaclma koji mogu biti otklonjenl.
(3) Pravosnaznu presudu kojom je ponisteno spajanje, sud u roku od 15 dana od danapravosnaznosti, dostavija radI registracije u CRPS I objavljivanja u „S!uzbenom listu Crne
Gore".
(4) Odiuka iz stava 3 ovog clana objavljuje se u "Sluzbenom listu Crne Gore" i nadlezni organza registraciju vrsi promjene u CRPS na osnovu pravosnazne presude.
(5) U slucaju ponistavanja spajanja, za obaveze koje je drustvo-preuzimaiac stvorilo u perioduod dana registracije statusne promjene spajanja u skladu sa clanom 242 stav 19 ovogzakona, do objavljivanja odiuke suda o ponistenju spajanja u skladu sa stavom 3 ovog clana,odgovarace solidarno i neograniceno drustva koja su bila ukljucena u postupak spajanja.
91
Odgovornost cianova organa upravljanja i nezavisnog eksperta
Clan 246
(1) Clanovl organa upravljanja drustva koje se spaja, kao I nezavisnl eksperti angazovani u
skladu sa clanom 242 stav 6 ovog zakona, odgovorni su za stetu koju prouzrokuju drustvu,
odnosno akclonarima drustva u postupku spajanja.
(2) Na tuzbu za naknadustete Izstava 1 ovogclana primjenjujuse odredbe ovogzakona kojima
se ureduju podnosenje i postupak po tuzbi zbog povrede duznosti paznje iz cl. 33 do 35
ovog zakona.
Pojednostavljena spajanja
Clan 247
(1) Odredbe ovog zakona koje se odnose na postupak spajanja akcionarsklh drustava,
primjenjuju se I na pojednostavljena spajanja, ako ovim clanom nlje drukcije propisano.
(2) Drustvo-preuzimaiac ce se smatrati vlasnikom akcija preuzetog drustva kada su te akcije
uplsane na njegovo Ime, kao I u slucaju da ih druga lica posjeduju u svoje ime, a za njegov
racun.
(3) U slucaju spajanja drustva sa drustvom-preuzimaocem koje posjeduje najmanje 90% akcija,
all ne 1 sve akcije 1 druge hartije od vrijednosti sa pravom glasa preuzetog drustva, odiuku o
spajanju drustva, odnosno o emisiji akcija po osnovu restrukturiranja, umjesto skupstine
akcionara drustva-preuzimaoca moze donijeti odbor direktora, odnosno nadzorni odbor
drustva-preuzimaoca ako su ispunjeni usiovi:
1) iz clana 242 st. 11115 ovog zakona;
2) da akcionar ili vise akcionara drustva-preuzimaoca koji zajedno imaju najmanje 5%akcija tog drustva nijesu trazili da o spajanju odiuku donese skupstina akcionara
drustva-preuzimaoca.
(4) U slucaju spajanja preuzetog drustva sa drustvom-preuzimaocem koje posjeduje najmanje90%, all ne i sve akcije i hartije od vrijednosti sa pravom glasa, kada odiuku donosi skupstina
akcionara drustva preuzimaoca, ne primjenjuju se odredbe clana 242 stav 3 i st. 6 do 11
ovog zakona.
(5) U slucaju spajanja preuzetog drustva sa drustvom-preuzimaocem koje posjeduje sve akcije
i druge hartije od vrijednosti sa pravom glasa preuzetog drustva ne primjenjuju se odredbeclana 242 stav 1 tac. 2, 4 i 5, st. 3 i 6 do 10 I stav 11, clana 244 stav 1 tacka 2 i ciana 246
ovog zakona, pod usiovom da su svi akcionari drustva-preuzimaoca imali pravo da
besplatno izvrse uvid u dokumenta iz clana 242 stav 11 tac. 1, 3 I 5 ovog zakona, najmanje
mjesec dana prije okoncanja postupka spajanja, u sjedistu drustva.
(6) U slucaju iz stava 3 ovog clana, odiuke o spajanju, odnosno o emisiji akcija po osnovurestrukturiranja, umjesto skupstine drustava koja ucestvuje u postupku spajanja mogudonijeti odbori direktora, odnosno nadzorni odbori tih drustva, ako su ispunjeni usiovi:
1} iz clana 242 stav 11 tac. 1, 3 i 5 i st. 12,13 i 15 ovog zakona;
2) da akcionar ili vise akcionara drustva-preuzimaoca koji zajedno imaju najmanje 5%
akcija tog drustva nijesu trazili da o spajanju odiuku donese skupstina akcionara
drustva-preuzimaoca.
92
ODJEUAK C
PODJELA I ODVAJANJE U2 OSNIVANJE JEDNOG III VISE DRUSTAVA
Podjela
Clan 248
(1) Restrukturiranjem akcionarskog drustva putem podjeie, drustvo prestaje da postojiprenosenjem u potpunosti svoje imovine i obaveza na dva ill vise postojecih illnovoformlranih drustava (drustva-preuzimaocl), koja u zamjenu emituju akcije akcionarima
drustva koje se dijeli.
(2) Na podjelu akcionarskog drustva shodno se primjenjuju odredbe ovog zakona o spajanjudrustava.
(3) U slucaju podjele drustva i prenosa imovine i obaveza na dva ill vise postojecih drustava,odbori direktora, odnosno upravni odbori drustava ukijucenih u podjelu usaglasice nacrt
ugovora o regulisanju medusobnih odnosa koji nastaju podjelom akcionarskog drustva, kojipored dokumenata iz clana 242 stav 1 ovog zakona, mora da sadrzi:
1) opis imovine i obaveza koje treba prenijeti drustvima koja preuzimaju imovinu iobaveze,
2) plan raspodjele imovine i obaveza koje treba prenijeti drustvima koja su preuzelaimovinu i obaveze;
3) predlog raspodjele akcija drustava koja su preuzela imovinu i obaveze akcionarimadrustva koje je predmet podjele;
4) kriterijume za raspodjelu imovine i akcija iz tac. 2 i 3 ovog stava.
(4) U slucaju podjele akcionarskog drustva na dva ill vise novih drustava, odbor direktora,odnosno upravni odbor ce za skupstinu akcionara pripremiti predlog u pisanoj formi ousiovima i nacinu podjele, koji sadrzi podatke iz stava 3 ovog clana, predloge osnivackihakata i statuta novih drustava, kao i predlog odiuke o emisiji akcija po osnovu podjele, s timsto se odredbe koje se odnose na nacrt ugovora odnose na predlog odiuke o podjeli.
(5) Drustva koja dostavljaju izvjestaj upravnog odbora, dostavljaju skupstini i odiuku
nadzornog odbora o usvajanju izvjestaja upravnog odbora.
(6) Ako se raspodjela akcija drustava nastalih podjelom vrsi proporcionaino vlasnickom udjeluu drustvu koje se dijeli, nece se primjenjivati odredbe iz clana 252 st. 3,4,6,7,8,9111 ovog
zakona.- j I
(7) Ako se raspodjela akcija drustava nastalih podjelom ne vrsI proporcionaino vlasnickoj
strukturi drustva koje se dijeli, u izvjestaju iz clana 242 stav 3 se posebno navode razlozi iprimijenjeni kriterijum podjele.
(8) Ako dio imovine nije ill ne moze biti podljeljen u skladu sa predlozenim usiovima podjele,
na drustva koja preuzimaju imovinu i obaveze prenosi se dio imovine koji je srazmjeran
ucescu drustava koja su preuzela imovinu i obaveze u podjeli neto imovine drustva koje se
dijeli.
(9) Ako obaveze nijesu ill ne mogu biti podijeljene u skladu sa predlozenim usiovima podjele,svako od drustava koja preuzimaju imovinu i obaveze je solidarno odgovorno za te obaveze.
(10) Za obaveze koje se ne izmire od strane drustva-preuzimaoca, koje je preuzelo obaveze uskladu sa nacrtom ugovora iz stava 3 ovog clana, solidarno odgovaraju ostala drustva-
93
preuzimaoci, ukoliko sa odredenim povjeriocem drugacije nije dogovoreno, a solldarnaodgovornost drustava-preuzimalaca ogranicena na vrljednost neto imovine koju su tadrustva preuzela u postupku restrukturiranja.
Odvajanje uz osntvanje jednog ili vise drustava
Clan 249
(1) Restrukturiranjem akcionarskog drustva putem odvajanja uz osnlvanje jednog ili visedrustava, postojece druhvo prenosi die svoje imovine i obaveza na Jedno ili vise drustavakoja se osnivaju (novo drustvo), a ona u zamjenu emituju akclje akcionarima postojecegdrustva ciji se osnovni kapital smanjuje za vrijednost prenijete imovine, s tim da se nasmanjivanje osnovnog kapitala postojeceg drustva ne primjenjuju odredbe ovog zakona osmanjivanju osnovnog kapitala, osim cl. 219 i 224 ovog zakona.
(2) Na odvajanje akcionarskog drustva shodno se primjenjuju odredbe ovog zakona o podjelidrustava.
(3) U slucaju Iz stava 1 ovog clana, odbor direktora, odnosno upravnl odbor postojeceg drustvaza skupstinu akcionara priprema u pisanoj formi predlog odiuke o usiovima i nacinuodvajanja koji sadrzl:
1) precizan opis imovine i obaveza koje treba prenijeti novom drustvu;
2) iznos smanjivanja osnovnog kapitala postojeceg drustva;
3) predlog raspodjele akcija novog drustva akcionarima postojeceg drustva;
4) naziv novog drustva;
5) predlog odiuke o odvajanju uz osnlvanje;
6) predlog odiuke o emisiji akcija po osnovu odvajanja.
(4) Uz izvjestaj upravnog odbora, dostavija se skupstini I odiuka nadzornog odbora o usvajanjuizvjestaja upravnog odbora.
(5) Podjela akcija novog drustva akcionarima postojeceg drustva vrsi se proporcionainovlasnickoj strukturl postojeceg drustva.
(6) Ako se podjela akcija novog drustava akcionarima postojeceg drustva ne vrsiproporcionaino vlasnickoj strukturi drustva koje se dijell, u izvjestaju iz clana 242 stav 3ovog zakona se posebno navode razlozi i primijenjeni kriterijum podjele.
(7) Odiuka o odvajanju uz osnivanje drustva predstavija odiuku o osnivanju novog drustva.
(8) Za obaveze koje se ne izmire od strane novog drustva, koje je preuzelo obaveze shodnoodiuci od odvajanju, solidarno odgovaraju postojece drustvo i novo drustvo, odnosno svanova drustva, ukoliko se odvajanjem osniva vise od jednog novog drustva, osim ako je saodredenim povjeriocem drugacije dogovoreno.
(9) Novo I postojece drustvo odgovaraju solidarno za obaveze koje ne izmiri postojece drustvo,ukoliko sa povjeriocem nije drugacije dogovoreno, s tim stojesolidarna odgovornost novogdrustva ogranicena na vrijednost neto imovine koja je prenijeta na to drustvo.
ODJEUAK D
94
PROMJENA OBLIKA ORGANIZOVANJA AKCIONARSKOG DRUSTVA
Usiovi za sprovodenje postupka i primjena odredbi ovog zakona
Clan 250
(1) Akcionarsko drustvo moze se restrukturirati promjenom oblika u drustvo sa ogranicenomodgovornoscu, komandltno ili ortacko drustvo, pod usiovlma:
1) da broj akclonara na dan donosenja odiuke skupstine drustva o restrukturiranju nijevecl od 30;
2) da nije u toku postupak povecanja, odnosno smanjivanja osnovnog kapitalaakclonarskog drustva.
(2) Vlasnlcka struktura akclonarskog drustva izrazava se udjelima koji se dijele na clanove usrazmjeri vlasnistva u akcijama, Izrazeno u procentima, ukoliko se sv! akcionari nljesudrugaclje sporazumjeli.
(3) Na postupak promjene obllka akcionarskog drustva u drustvo sa ogranicenomodgovornoscu, komanditno, odnosno ortacko drustvo, primjenjuju se odredbe cl. 67, 68,93 i 94 i cl. 268 do 273 ovog zakona.
Postupak promjene oblika drustva
Clan 251
(1) Postupak promjene oblika drustva sprovodi odbor direktora, odnosno upravni odbordrustva, priprema i dostavija radi usvajanja skupstini akcionara koja ce odiuclvati opromjeni oblika drustva sljedece akte i dokumentaciju:
1} predlog odiuke o promjeni oblika akcionarskog drustva koji sadrzi plan konverzijeakcija u udjele u drustvu za svakog od clanova novog drustva pojedinacno;
2) predlog odiuke o osnlvanju drustva u novom obliku;
3) predlog odiuke o imenovanju clanova organa drustva;
4) potvrdu da je Komisiji za trziste kapitala podnijet zahtjev za obustavu trgovineakcijama drustva najkasnije sedam dana prije dana odrzavanja skupstine akcionarakoja ce odiuclvati o promjeni oblika drustva;
5) izvjestaj o potrebi sprovodenja postupka promjene oblika drustva koji sadrzi razlogei ocekivane efekte i podatke o posljedicama promjene oblika drustva i pravimanesaglasnih akcionara iz clana 127 ovog zakona, u slucaju promjene oblika u drustvosa ogranicenom odgovornoscu.
(2) Uz dokumentaciju iz stava 1 ovog clana, skupstini akcionara koja odiucuje o promjeni obilkadrustva, dostavija se i odiuka nadzornog odbora o usvajanju dokumentacije Iz stava 1 ovogclana.
(3) Komlsija za trziste kapitala donijece odiuku o obustavi trgovine akcijama drustva pozahtjevu iz stava 1 tacka 4 ovog clana.
(4) Ako u roku od sedam dana od dana odrzavanja skupstine akcionara Iz stava 1 ovog clana,Komisiji za trziste kapitala ne bude dostavljena odiuka drustva o promjeni oblika drustva ilijoj bude dostavljena odiuka o neprihvatanju predloga za promjenu oblika drustva, dozvolicese nastavak trgovine akcijama drustva.
95
(5) Drustvo stava 1 ovog clana, u roku od 15 dana od dana odrzavanja skupstine akclonara koja
je donijela odiuku o promjeni oblika drustva, dostavija radi registraclje u CRPS rjesenje
Komislje za trzlste kapltala iz stava 3 ovog clana i usvojene odluke iz stava 1 tac. 1 do 3 ovog
clana, radi reglstracije sprovedenog postupka restrukturlranja i objavljivanja odluke o
promjeni oblika drustva u "Sluzbenom listu Crne Gore".
(6) Povjerilac drustva cijeje potrazivanje nastalo prije objavljivanja odluke iz stava 5 ovog clana
i koji smatra da se postupkom restrukturiranja ugrozava namirenje njegovih potrazivanja,
moze od nadleznog suda, najkasnije tri mjeseca od dana registracije promjene oblika
drustva, zahtijevati obezbjedenje svojih potrazivanja u skladu sa clanom 243 st. 4,5 i 6 ovog
zakona.
(7) Drustvo u postupku promjene oblika drustva duzno je da imaocima zamjenljivih obveznica
i drugih hartija od vrijednosti sa posebnim pravima obezbijedi zadrzavanje istih prava kojasu imali prije promjene oblika drustva ili odgovarajucu novcanu nadoknadu.
(8) Ako sporazum o novcanoj nadoknadi iz stava 7 ovog clana nije postignut, imaoci
zamjenljivih obveznica i drugih hartija od vrijednosti sa posebnim pravima mogu podnijeti
tuzbu nadleznom sudu za odredivanje visine naknade, najkasnije u roku od 30 dana od dana
objavljivanja odluke o promjeni oblika drustva u "Siuzbenom iistu Crne Gore".
Pravne posljedice sprovodenja postupka promjene oblika
Clan 252
(1) Nakon promjene oblika akcionarskog drustva, drustvo nastavija sa radom kao drustvo sa
ogranicenom odgovornoscu, komanditno ili ortacko drustvo od dana registracije u CRPS, u
skladu sa ovim zakonom.
(2) U slucaju promjene oblika akcionarskog drustva u komanditno ili ortacko drustvo,
komplementari, odnosno ortaci u takvim drustvima odgovaraju cjelokupnom imovinom i
za obaveze drustva nastale prije okoncanja postupka promjene oblika.
(3) Akcije akcionarskog drustva ponistavaju se i brisu iz registra CKDD, u skladu sa zakonom.
Glava VIII
PRESTANAK AKCIONARSKOG DRUSTVA
ODJEUAKA
Osnovl prestanka akcionarskog drustva
Clan 253
(1) Akcionarsko drustvo prestaje da postoji brisanjem iz CRPS, zbog:
1) statusne promjene koja ima za posljedicu prestanak drustva;
2) sprovodenja postupka likvidacije na osnovu odluke skupstine drustva (dobrovoljna
likvidacija);
3) sprovodenja postupka likvidacije na osnovu sudske odluke (sudska likvidacija);
4) sprovodenja postupka stecaja u skladu sa zakonom kojim se ureduje stecaj.
96
(2) Postupak likvidacije drustva iz stava 1 tac. 2 i 3 ovog clana sprovodi se samo kada drustvoima dovoljno sredstava za Izmlrenje svih svojih obaveza.
(3) Ako se u toku trajanja postupka dobrovoljne ill sudske likvidacije utvrdi da llkvidacionamasa nije dovoljna za izmirenje svih obaveza drustva, u roku od 30 dana od dana saznanja,likvidator je duzan da podnese predlog za pokretanje stecajnog postupka u skladu sazakonom kojim se ureduje stecaj.
ODJEUAK B
DOBROVOUNA LIKVIDACIJA AKCIONARSKOG DRUSTVA
Otpocinjanje postupka dobrovoljne likvidacije
Clan 254
(1) Dobrovoljna likvidacija akcionarskog drustva sprovodi se:
1) na osnovu odiuke odbora direktora, odnosno nadzornog odbora drustva, ako Jestatutom drustva utvrdenoda se llkvidacija drustva mozesprovesti poslije odredenogperioda ill nastupanja odredenog dogadaja, a taj period je prosao ill se taj dogadajdesio;
2) ako se na vanrednoj skupstini akcionara donese odiuka o dobrovoljnoj likvidacijidrustva sa najmanje tri cetvrtine glasova akcionara prisutnih licno ill prekopunomocnika, odnosno preko glasackih listica, i ako obavjestenje o sazivanjuvanredne skupstine nije dostavijeno akcionarima najmanje 21 dan prije odrzavanja;
3) ako drustvo na skupstini akcionara sa dvije tredne glasova akcionara prisutnih licnoili preko punomocnika, odnosno preko glasackih listica, donese odiuku o prestankuposlovanja i dobrovoljnoj likvidaciji;
4) na osnovu obrazlozene odiuke privremenog zastupnika iz cl. 174 1192 ovog zakona,donijete najranlje 90 dana od dana donosenja odiuke suda o imenovanju tog lica.
(2) Odiuka iz stava 1 tacka 2 ovog clana punovazna je i za slucaj da obavjestenje o sazivanjuskupstine nije dostavijeno 21 dan prije njenog odrzavanja, pod usiovom da se akcionari kojiposjeduju najmanje devet desetina glasova saglase sa odrzavanjem vanredne skupstineakcionara.
(3) Odiukom o dobrovoljnoj likvidaciji drustva imenuje se i likvidacloni upravnik i registruje uCRPS, u skladu sa clanom 119 ovog zakona.
(4) Nakon donosenja odiuke iz stava 3 ovog clana, postupak likvidacije ne moze se obustavlti.
Reglstracija I objavljlvanje odiuke o dobrovoljnoj likvidaciji
Clan 255
(1) Odiuku 0 dobrovoljnoj likvidaciji drustva, odbor direktora, odnosno nadzorni odbor drustvadostavija radi registracije u CRPS, u skladu sa clanom 119 ovog zakona.
(2) Odiuka o dobrovoljnoj likvidaciji drustva dostavija se CRPS radi objavljivanja u "Sluzbenomlistu Crne Gore" u roku od pet dana od dana donosenja odiuke.
(3) Donosenjem odiuke o dobrovoljnoj likvidaciji: r
97
1) prestaju oviascenja clanova organa upravljanja, osim organa upravljanja za kojalikvidator odiuci da je neophodno da nastave obavljanje poslova do okoncanjatekucih poslova drustva;
2) drustvo prestaje da posluje I otkazuju se ugovori o radu koje je drustvo zakljucllo sazaposlenima, osIm sa zaposlenima ciji je angazovanje neophodno za nastavakposlovanja i okoncanje postupka likvidaclje drustva;
3) prenos akcija, raspolaganje Imovinom Mi zaduzivanje bez odobrenja likvidatora ne
proizvodi pravne posljedice, ukoliko zakonom nlje drugacije proplsano;
4) na poslovnim pismlma 1 racunima, Istice se obavjestenje da se drustvo llkvldira.
Zastita prava povjerilaca u postupku dobrovoljne likvidacije
Clan 256
(1) Drustvo za koje je donijeta odiuka o pokretanju postupka dobrovoljne likvidacije u pisanoj
form! poziva sve poznate povjerloce drustva da prljave svoja potrazlvanja.
(2) Drustvo je duzno da obavjestenje o dobrdvoljnoj llkvidaclji objavi najmanje dva puta ujednom dnevnom stampanom mediju koji izlazi u Crnoj Gorl u razmaku od najmanje 15, a
najvlse 30 dana izmedu objavijivanja.
(3) Obavjestenje iz st. 11 2 ovog clana sadrzi rok u kome se moraju prijaviti potrazivanja, kojine moze bit! krad od 60 dana od dana objavijivanja obavjestenja iz stava 1 ovog clana,odnosno, za povjerloce koja nijesu primili obavjestenje u pisanoj formi, od danaobjavijivanja posljednjeg obavjestenja iz stava 2 ovog clana.
(4) Potrazivanja povjerilaca koji su prijavili svoja potrazivanja nakon isteka roka iz stava 3 ovogclana namirice se iz preostale imovine do okoncanja postupka dobrovoljne likvidacije.
(5) Povjerilac dje potrazivanje likvidator osporava duzan je da, u roku od 30 dana od danaprijema obavjestenja, pokrene postupak kod nadleznog suda za utvrdivanje potrazivanja.
(6) Postupak dobrovoljne likvidacije se ne moze okoncati do isteka roka iz stava 5 ovog clana,odnosno do pravosnaznosti presude, osim u slucaju dodatnog obezbjedenja osporenog
potrazivanja.
(7) Osporeno potrazivanje se smatra obezbijedenim kada povjerilac u pisanoj formi obavijestilikvldacionog upravnika ill kada to na zahtjev likvidacionog upravnika potvrdi sud predkojim se vodi postupak iz stava 5 ovog clana.
Prava i obaveze likvidatora
Clan 257
(1) Likvidator koji je imenovan za sprovodenje dobrovoljne likvidacije ima sva prava i obavezeizvrsnog direktora, odnosno predsjednika upravnog odbora.
(2) Likvidator zastupa drustvo u likvidaciji kod suda, prema drzavnim organima i prema tredmlicima.
(3) Likvidator:
1) sacinjava spisak cjelokupne imovine i racunovodstveni izvjestaj o poslovanju odpocetka postupka likvidacije sa bilansom stanja;
98
, •: ..
2) Izvrsava obaveze po zakljucenim ugovorima i po potrebi zakljucuje nove ugovore;
3) raskida ugovore u opravdanim slucajevima;
4) sazlva I predsjedava skupstinom akcionara drustva;
5) vrsi raspodjelu preostale imovine drustva povjeriocima i kada je to moguce,akcionarima;
6) podnosi predlog za pokretanje stecajnog postupka u skiadu sa zakonom, ako utvrdida imovina drustva u likvidaciji nlje dovoljna da se podmire sva potrazivanjapovjerllaca;
7) preduzima i druge radnje neophodne za likvidaciju drustva.
Postupanje u slucaju duzeg trajanja postupka dobrovoljne likvidacije
C\an 258
(1) Ako postupak likvidacije drustva traje duze od Jedne godine, likvidator priprema privremeniizvjestaj o dobrovoljnoj likvidaciji, u roku od tri mjeseca po isteku finansijske godlne.
(2) Privremeni izvjestaj o dobrovoljnoj likvidaciji obavezno sadrzi:
1) bilans stanja;
2) izvore prihoda i nacin koriscenja;
3) spisak imovine koja je otudena i prihode ostvarene otudenjem;
4) informaclju o problemima u sprovodenju postupka dobrovoljne likvidacije i predlognacina njihovog rjesavanja;
5) iznos troskova sprovodenja likvidacije i naknade koja pripada likvidatoru;
6) druge podatke o dobrovoljnoj likvidaciji sprovedenoj u proteklom vremenskomperiodu.
(3) Privremeni izvjestaj mora biti dostupan na uvid u sjedistu drustva svim akcionarima izainteresovanim licima, sve do okoncanja postupka dobrovoljne likvidacije.
Okoncanje postupka dobrovoljne likvidacije
Clan 259
(1) Ako su poslovi drustva u potpunosti ill u znacajnoj mjerl okoncani, likvidator sacinjavakonacni izvjestaj o dobrovoljnoj likvidaciji sa podacima o nacinu sprovodenja dobrovoljnelikvidacije I raspolaganja imovinom drustva.
(2) Konacni izvjestaj o dobrovoljnoj likvidaciji sadrzi podatke iz clana 258 stav 2 ovog zakona.
(3) Nakon pripreme konacnog izvjestaja o dobrovoljnoj likvidaciji, likvidator saziva vanrednuskupstinu akcionara na kojojje duzan da upozna prisutneakcionare sa sadrzinom konacnogizvjestaja o dobrovoljnoj likvidaciji.
(4) Konacni izvjestaj o dobrovoljnoj likvidaciji u roku od sedam dana od dana odrzavanjavanredne skupstine akcionara dostavija se CRPS radi reglstracije, sa zahtjevom za brisanjedrustva iz CRPS.
99
(5) Nadlezni organ za registraclju, nakon prijema konacnog izvjestaja I zahtjeva za brlsanje iz
CRPS, donosi rjesenje o brisanju iz CRPS koje dostavija "Sluzbenom listu Crne Gore" radlobjavljivanja.
Skraceni postupak dobrovoljne likvidacije
Clan 260
(1) Dobrovoljna likvidacija moze se sprovesti po skracenom postupku, ako poslije donosenjaodiuke 0 dobrovoljnoj likvidaciji svl akdonari daju ovjerene Izjave da su izmirene sve
obaveze drustva prema povjeriocima, ukljucujuci i obaveze prema zaposlenima i da susaglasnl sa skracenim postupkom dobrovoljne likvidacije.
(2) Nadlezni organ za registraciju prihvatlce zahtjev za brisanje drustva Iz CRPS na osnovu
odiuke Iz stava 1 ovog clana, osim ukoliko u zakonom utvrdenom roku za donosenje
rjesenja o registraciji utvrdi da drustvo nlje izmlrllo poreski dug III se nalazi na spiskuprivrednlh subjekata u blokadi kojl objavljuje Centralna banka Crne Gore.
(3) Akcionarl Iz stava 1 ovog clana odgovaraju neogranlceno solidarno za obaveze akcionarskog
drustva tri godlne nakon brisanja drustva Iz CRPS.
(4) PovjerlocI I druga lica koja imaju pravnl Interes, u roku od 30 dana od dana objavljivanja
odiuke 0 dobrovoljnoj likvidaciji drustva po skracenom postupku, mogu pokrenuti postupakza ponlstavanje odiuke pred sudom.
(5) Odiuku 0 dobrovoljnoj llkvldacljl drustva po skracenom postupku sud ce ponistltl ako utvrdida su akcionarl Hi povjerloci osteceni torn odiukom i Imenovace llkvidatora koji ce sprovesti
postupak dobrovoljne llkvldaclje.
(6) Akclonarsko drustvo koje je dobrovoljno llkvidirano po skracenom postupku brise se IzCRPS.
(7) Nakon brisanja, u CRPS uplsuju se: licno Ime, jedlnstveni maticni broj I adresa akclonara
fizickih iica, odnosno naziv, sjedlste i matlcnl broj akclonara pravnih lIca, sa naznacenjemneogranlcene solldarne odgovornosti za obaveze brisanog drustva koje je brisano Iz CRPS.
(8) Rjesenje o brisanju drustva Iz CRPS objavljuje se u "Sluzbenom listu Crne Gore".
ODJEUAK C
SUDSKA LIKVIDACIJA AKCIONARSKOG DRUSTVA
Osnovi za pokretanje postupka sudske likvidacije
Clan 261
Sudska llkvldacija akcionarskog drustva sprovodi se na zahtjev zainteresovanog lica Hi posluzbenoj duznosti:
1) ako u roku od 30 dana od dana isteka vremena na koje je drustvo osnovano, drustvou CRPS ne registruje nastavak poslovanja drustva ill u torn roku ne pokrene postupaksudske llkvldaclje na osnovu odiuke skupstine drustva;
2) ako se osnovnl kapltal drustva smanji ispod iznosa minimalnog osnivackog kapitala, a
drustvo u roku od sest mjeseci:
100
- ne povGca osnovni kapital najmanje do iznosa minimalnog osnivackog kapitala;ili
- ne promijeni obiik drustva u oblik za koje ispunjava usiove; ili
- ne donese odluku o likvidaciji.
3) ako je pravnosnaznom presudom pohisteno osnivanje drustva u skladu sa cianom 116ovog zakona;
4) kada drustvo i posllje izricanja kazne u skladu sa ovim zakonom ili drugim propisom uostavijenom Ili razumnom roku ne otkloni pravosnazno utvrdenu povredu zakona idrugih propisa kojom se ugrozavaju interesi clanova drustva, povjerilaca, zaposlenihi clanova organa drustva koji nijesu odgovorni za utvrdene nepravllnosti; i
5) u drugim slucajevima predvidenim zakonom.
Nacin sprovodenja postupka sudske likvidacije
Clan 262
Postupak sudske likvidacije sprovodi se u skladu sa zakonom kojim se ureduje stecaj, s timda se u postupku sudske likvidacije ne moze vrsiti reorganizacija drustva i sprovoditi drugipostupci kojima se sprjecava prestanak drustva.
Prlmjena odredbi o likvidaciji akcionarskog drustva
Clan 263
Odredbe ovog zakona koje se odnose na postupak dobrovoljne i sudske likvidacijeakcionarskog drustva shodno se primjenjuju i na likvidaciju drugih oblika privrednihdrustava, ako ovim zakonom nije drukcije propisano.
DIOSESTI
DRUSTVO SA OGRANICENOM ODGOVORNOSCU
Glava I
POJAM, VRSTE I SHODNA PRIMJENA DRUGIH ODREDABA OVOG ZAKONA
Definicija drustva sa ogranicenom odgovornoscu
Clan 264
(1) Drustvo sa ogranicenom odgovornoscu je privredno drustvo koje osniva jedno ili visepravnih ili fizickih lica ulaganjem novcanih ili nenovcanih sredstava radi obavijanjadjelatnosti pod zajednickim nazivom, ciji je osnovni kapital podijeljen na udjele koji nemajusvojstvo hartija od vrijednosti.
(2) Drustvo moze imati najvise 30 clanova.
Nacelo slobode ugovaranja
Clan 265
101
Clanovi drustva sa ogranicenom odgovornoscu medusobne odnose u drustvu, kao i
odnose sa drustvom, ureduju slobodno, ako ovim zakonom nije drugacije uredeno.
Primjena drugih odredaba ovog zakona na drustvo sa ogranicenom odgovornoscu
Clan 266
(1) Odredbe ovog zakona koje se odnose na akcionarsko drustvo shodno se primjenjuju I nadrustvo sa ogranicenom odgovornoscu.
(2) Odredbe ovog zakona koje se odnose na akcije shodno se primjenjuje na udjele.
(3) Kada postojl nesaglasnost izmedu odredaba koje se odnose na drustvo sa ogranicenomodgovornoscu i odredaba koje se odnose na akcionarsko drustvo, primjenjuju se odredbekoje se odnose na drustvo sa ogranicenom odgovornoscu.
Jednoclano drustvo sa ogranicenom odgovornoscu
Clan 267
(1) Jednociano drustvo sa ogranicenom odgovornoscu je drustvo koje osniva jedno fizicko ilipravno lice, odnosno drustvo u kojem jedno lice, nakon osnivanja, stice sve udjele, u skladusa ovim zakonom.
(2) Na jednoclano drustvo sa ogranicenom odgovornoscu shodno se primjenjuju odredbe clana108 ovog zakona.
Glava II
OSNIVANJE DRUSTVA I OBAVJESTAVANJE JAVNOSTI
Nacin osnivanja drustva sa ogranicenom odgovornoscu
Clan 268
(1) Drustvo se osniva na osnovu ugovora koji zakljucuju osnivaci.
(2) Ako drustvo osniva jedan osnivac, osnivacki akt je odiuka jedinog osnivaca o osnivanjudrustva.
(3) Punomocnici osnivaca u postupku osnivanja moraju imati punomocje ovjereno u skladu sazakonom.
Troskovi osnivanja drustva sa ogranicenom odgovornoscu
Clan 269
(1) Osnivackim aktom drustva s ogranicenom odgovornoscu moze se odrediti da troskoveosnivanja drustva snosi drustvo ili osnivaci.
(2) Na troskove osnivanja drustva sa ogranicenom odgovornoscu shodno se primjenjuje clan112 ovog zakona.
Osnivacki akt
102
dan 270
Odiuka, odnosno ugovor o osnivanju drustva sa ogranicenom odgovornoscu sadrzi:
1) ime, jedlnstveni maticnl broj i prebivaliste osntvaca koji je domace fizicko lice,odnosno ime, broj pasosa III drug! identiflkacioni broj i prebivaliste osnivaca koji jestrano fizicko lice, odnosno nazlv, maticni broj I sjediste osnivaca koji je domacepravno lice, odnosno naziv, broj registracije ill drugi identifikacioni broj i sjedisteosnivaca koji je strano pravno lice;
2) nazlv drustva kojese osniva;
3) oznaku da se radi o drustvu sa ogranicenom odgovornoscu ("DOO");
4) prava i obaveze osnivaca;
5) ime, odnosno naziv osnivaca koji unose nenovcane uloge, opis uloga, nominalnuvrijednost udjela dobijenog za ulog I rok do kada se nenovcani ulozl moraju unijeti udrustvo;
6) udio svakog clana drustva u ukupnom osnovnom kapitalu izrazen u procentima;
7) organe drustva;
8) procijenjene troskove osnlvanja i nacin njlhove naknade;
9} postupak za rjesavanje sporova izmedu osnivaca;
10) ovlascenje da jedan ili vise osnivaca zastupaju osnivace u postupku osnlvanja drustva;
11) druga pitanja od znacaja za osnivanje drustva.
Statut drustva sa ogranicenom odgovornoscu
Clan 271
Statut drustva sa ogranicenom odgovornoscu sadrzi:
1) naziv drustva;
2) sjediste drustva;
3) preteznu I druge djelatnosti drustva;
4) podatak da je drustvo osnovano kao drustvo sa ogranicenom odgovornoscu i Iznososnovnog kapitala;
5) usiove i nacin Imenovanja izvrsnog direktora;
6) nacin imenovanja clanova odbora direktora, odnosno upravnog i nadzornog odbora,• ukoliko se biraju u drustvu, njihova prava I obaveze, nacin razrjesenja i njihova
oviascenja;
7) nacinu promjene Iznosa osnovnog kapitala, ukoliko nlje utvrden ugovorom oosnivanju;
8) lica oviascena za zastupanje drustva, kolektivno ili pojedinacno;
9) rok na koji se drustvo osniva, ako se ne osniva na neodredeno vrljeme;
10) postupak za izmjene i dopune statuta;
11) druga pitanja od znacaja za rad drustva.
103
Registracrja drustva sa ogranicenom odgovornoscu
Clan 272
(1) Drustvo sa ogranicenom odgovornoscu registruje se u CRPS, na osnovu registracioneprijave uz koju se podnosi sljedeca dokumentacija i podaci:
1) osnivackl akt drustva;
2) statut drustva;
3) spisak sa imenima clanova organa upravljanja drustva, datum I mjesto rodenja,jedinstveni maticni broj, prebivallste, odnosno boravlste sa odiukama o imenovanju
clanova organa upravljanja drustva;
4) zanimanja clanova organa upravljanja koji nljesu zaposleni u drustvu, kao i podatke oclanstvu u druglm organima upravljanja, funkcijama na kojima se nalaze u Crnoj Gori
ill van nje, kao i mjestu registracije tlh drustava, ukoliko nijesu registrovana u Crnoj
Gori;
5) ime i adresa revizora i sekretara drustva, sa odiukama o njihovom imenovanju;
6) ime i adresa clanova revizorskog odbora, sa odiukama o njihovom imenovanju;
7) izjava clanova organa upravljanja, odnosno revizora t sekretara drustva, o prihvatanjuimenovanja, koja ne mora da bude ovjerena;
8) adresa za prijem elektronske poste;
9) adresa za prijem poste, ako postoji;
10) dokaz 0 uplati takse za registraciju.
(2) Dokumentacija koja se dostavija za registraciju drustva mora da sadrzi i podatke za lica kojazastupaju drustvo, kao i odredenje da li drustvo zastupaju kolektivno IN pojedinacno.
(3) Registracija drustva u CRPS vrsi se na osnovu rjesenja o registraciji.
(4) Podaci o nazivu i sjedlstu drustva, imenima clanova organa upravljanja i clanovima drugihorgana drustva registrovanih u CRPS, revizora i sekretara drustva, ako postoji u drustvu,datum donosenja osnivackog akta, usvajanja statuta i registracije drustva sa ogranicenom
odgovornoscu, objavljuju se u "Sluzbenom listu Crne Gore".
Registracija promjena i obavjestavanje javnosti
Clan 273
(1) Drustvo sa ogranicenom odgovornoscu duzno je da radi registracije u CRPS, dostavidokumentaciju i podatke o nastalim promjenama u drustvu koje se odnose na:
1) statut, ukljucujuci i produzenje roka utvrdenog za nastavak rada drustva;
2) naziv i sjedlste drustva;
3) adresu za prijem poste;
4) adresu za prijem elektronske poste;
5} lica izabrana za clanove organa upravljanja i njihova imenovanja i razrjesenja;
104
6) lica koja, kolektivno ili pojedinacno, imaju oviascenje da zastupaju drustvo uodnoslma sa trecim licima i njlhova Imenovanja i razrjesenja;
7) iikvldaciju drustva;
8) ponistenje osnlvanja drustva od strane nadleznog suda;
9) imenovanje likvidatora;
10) iznos osnovnog kapitala, ukoliko povecanje osnovnog kapitala ne zahtljeva izmjenustatuta.
(2) Podaci Iz stava 1 ovog clana objavljuju se na internet stranici drustva, ako postojl.
Glava III
OSNOVNI KAPITAL
Minimaini osnovni kapital
Clan 274
Osnivaci drustva sa ogranicenom odgovornoscu duznl su da utvrde Iznos osnovnog kapitalakoji ne moze biti manji od 1 euro, osim ako posebnim zakonom nije utvrden veci iznosminimalnog osnovnog kapitala za drustva koja obavljaju odredene djelatnosti.
Povecanje osnovnog kapitala
Clan 275
(1) Osnovni kapital povecava se:
1) novim ulozima postojeclh clanova ili clana koji pristupa drustvu;
2) pretvaranjem rezervi ill dobiti drustva u osnovni kapital;
3) pretvaranjem (konverzijom) potrazivanja prema drustvu u osnovni kapitai;
4) statusnim promjenama koje imaju za posljedicu povecanje osnovnog kapitala.
(2) Osnovni kapita! povecava se na osnovu odiuke skupstine drustva.
Pravo preceg upisa udjela
Clan 276
danoyi drustva Imaju pravo preceg upisa udjela prilikom povecanja osnovnog kapitalanovim ulozima u srazmjeri sa svojim udjeiima, osim ako je osnivackim aktom drugacijeutvrdeno.
Smanjivanje osnovnog kapitala
Clan 277
Osnovni kapital drustva sa ogranicenom odgovornoscu moze se smanjiti na osnovu odiukeskupstine clanova, all ne ispod iznosa minimalnog osnovnog kapitala koji je propisanzakonom.
105
Smanjivanje osnovnog kapitala u slucaju gubitka
Clan 278
Ako neto imovina drustva iznosi polovinu ill manje od vrijednosti osnovnog kapitala
drustva, drustvo moze sazvati skupstinu clanova drustva u skladu sa clanom 151 ovog
zakona.
Glava IV
UDJELI
Sticanje udjela
Clan 279
(1) Uplatom uloga dan drustva stice udio u drustvu, srazmjerno vrijednosti unljetog uioga,osim ako je osnlvackim aktom prilikom osnlvanju drustva 111 jednoglasnom odiukomskupstine, u slucaju naknadnlh uloga, utvrdeno drugacije.
(2) Clan drustva moze ImatI samo jedan udIo u drustvu, kojl cinl njegov procenat u osnovnom
kapltalu drustva.
(3) Ako jedno lice Istovremeno stekne vlasnlstvo na vise udjela u drustvu, tl udjell se spajaju I
Zajedno cine jedan udlo.
Nadn ostvarlvanja prava po osnovu udjela
Clan 280
(1) Udjell nemaju svojstvo hartija od vrijednosti.
(2) Pravo glasa clanova drustva sa ogranicenom odgovornoscu I njlhova Imovlnska prava
prema drustvu, srazmjerni su udjellma clanova u osnovnom kapltalu drustva.
Finansijska pomoc drustva
Clan 281
(1) Drustvo ne moze, direktno ill indlrektno, pruzati finansijsku pomoc bllo koje vrste radi
kupovine svojih udjela, osIm ako jednoglasno odiuce svl clanovl drustva.
(2) Pravn! posao zakljucen suprotno stavu 1 ovog clana nistav je.
Sticanje sopstvenih udjela
Clan 282
(1) Drustvo sa ogranicenom odgovornoscu moze steel udlo od jednog III vise clanova drustva,ako takvu odiuku donesu clanovl drustva ciji udjeli cine najmanje dvlje treclne osnovnog
kapitala.
(2) Kopija predlozenog ugovora o sticanju sopstvenih udjela dostavija se svim clanovlma
najmanje 21 dan prije donosenja odiuke.
106
(3) Drustvo moze ispladvati naknadu za sopstveni udio samo Iz:
1) sredstava rezervi drustva koje se mogu koristltl za te namjene;
2) sredstava ostvarenih prodajom sopstvenog udjela drustva stecenog istupanjem togclana drustva.
(4) Drustvo ne moze dijeiiti dobit svojim clanovima Hi sticati nove sopstvene udjele, dok seclanu koji je Istupio Iz drustva, ne isplatl naknada udjela u punom iznosu.
Prenos udjela Izmedu clanova drustva
Clan 283
Udio se moze prenositi Izmedu clanova drustva bez ogranicenja, osim ako je ovim zakonom111 statutom drustva drugacije utvrdeno.
Pravo prece kupovlne udjela
5an284
(1) Ako clan drustva namjerava da prenesesvoj udio, ostallclanovl I drustvo, imaju pravo precekupovine tog udjela, osIm ako je to osnivackim aktom III statutom drustva drugacijeutvrdeno.
(2) Ako ne postoji sporazum o kupovlnl udjela izmedu clana drustva kojl prenosi udio I ostallhclanova drustva, udio se srazmjerno dijell medu clanovima drustva prema njlhovimudjellma, ukoliko osnivackim aktom ill statutom nlje drugacije utvrdeno.
(3) Clan drustva kojl prenosi udio duzan je da prije prenosa udjela trecem llcu svoj udio ponudidruglm clanovima drustva i drustvu, u pisanoj formi.
(4) Ponuda Iz stava 3 ovog clana sadrzi: elemente ugovora o prenosu udjela, adresu na koju sedostavija ponuda, rok za zakljuclvanje ugovora o prenosu udjela, nacin I rok Isplate udjela.
(5) Za ponudu koja ne sadrzi elemente Iz stava 4 ovog clana, smatrace se da nije nl podnljeta.
(6) Clan drustva kojl Ima pravo prece kupovlne duzan je da u pisanoj formi obavljesti clanadrustva kojl prenosi udio o prihvatanju ponude u cjelosti, u roku od 30 dana od danaprijema ponude, ukoliko statutom predvlden drug! rok, kojl ne moze da bude kraci od osamdana, nl duzl od 180 dana od dana dostavljanja ponude.
Povreda prava prece kupovine
Clan 285
(1) Clan drustva kojl Ima pravo prece kupovlne, moze podnljetl tuzbu za ponlstavanje ugovora
0 prenosu udjela, ako mu clana drustva kojl prenosi udio nije dostavio ponudu u skladu saovIm zakonom.
(2) Tuzba Iz stava 1 ovog clana podnosi se u roku od 30 dana od dana saznanja za zakljucenjeugovora o prenosu udjela, a najkasnije Istekom sest mjesecl od dana reglstraclje prenosa
udjela u CRPS.
Prenos udjela trecem llcu
107
Clan 286
Ako clanovl drustva I drustvo ne prihvate ponudu za kupovinu udjela u drustvu iz clana 284
stav 3 ovog zakona, u roku od 30 dana od dana kada je ponuda podnljeta, udio se moze
prenijeti trecem llcu, pod uslovima koji ne mogu biti povoljniji od usiova ponudenlhclanovlma drustva ili drustvu.
Prodaja udjela u izvrsnom postupku
Clan 287
(1) Sud je duzan da o prodaji udjela u drustvu u izvrsnom postupku obavijesti clanove drustvai drustvo.
(2) Ako u roku od 15 dana od dana prijema obavjestenja iz stava 1 ovog clana, clanovi i drustvo
ne iskazu interes za kupovinu udjeia, udio u drustvu se prodaje u skladu sa zakonom kojimJe uredeno obezbjedenje izvrsenja.
Prenos udjela nasljedivanjem
Clan 288
(1) U slucaju smrti fizickog lica odnosno prestanka pravnog lica, udio se prenosi na njegove
nasljednike ili pravne sljedbenike, ukoliko statutom drustva nije drugacije propisano.
(2) Ako je statutom drustva zabranjen prenos udjela, clanovi drustva ili drustvo duzni su da
otkupe taj udio na nacin i u roku utvrdenim statutom.
(3) Ako cianovi drustva ili drustvo ne otkupe udio u drustvu u skladu sa stavom 2 ovog clana,
udio se povlaci u skladu sa cl. 219 do 224 ovog zakona.
Prenos udjela ugovorom
Clan 289
Udio u drustvu moze se prenijeti na osnovu ugovora koji je zakljucen u pisanoj formi, koji
se ovjerava u skladu sa zakonom.
Posljedice prenosa udjela
Clan 290
U slucaju prenosa udjela, clan drustva koji prenosi udio i lice na koje se prenosi udio
neograniceno solidarno odgovaraju za obaveze drustvu koje su dospjele prije prenosa
udjela u skladu sa ovim zakonom.
Zaiaganje udjela
C\an 291
(1) Clan drustva moze zaloziti udio ili dio udjela, ukoliko osnivackim aktom nije drugacije
odredeno.
108
(2) Zaiogoprimac udjela nema pravo glasa ili pravo upravljanja u drustvu dok ne postane clandrustva.
Glava V
PRESTANAK SVOJSTVA CLANA DRUSTVA
Nacini prestanka svojstva clana drustva
C\an 292
(1) Svojstvo clana drustva sa ogranicenom odgovornoscu prestaje:
1) smrcu, odnosno prestankom pravnog lica;
2) istupanjem iz drustva;
3} prenosom udjela;
4) iskljucenjem iz drustva.
(2) Prestanak, postupak I posljedlce prestanka svojstva clana drustva, ureduju se statutom illosnlvackim aktom.
Istupanje ciana drustva
Clan 293
(1) Clan drustva moze da istupl Iz drustva u svakom trenutku, ukoiiko ne trazi naknadu za udio
u drustvu, osim ukoiiko bi njegovo istupanje u torn slucaju prouzrokovalo stetu drustvu.
(2) Clan drustva ne moze se unaprijed odreci prava na Istupanje iz drustva iz stava 1 ovog clana,niti mu se to pravo moze ograniciti aktima drustva.
(3) Istupanje clana drustva u skladu sa st. 1 i 2 ovog clana ne iskljucuje pravo prece kupovineostalih danova drustva iz dana 284 ovog zakona.
istupanje clana drustva u slucaju prouzrokovane stete
Clan 294
(1) Clan drustva sa ogranicenom odgovornoscu moze istupiti iz drustva ako mu ostali clanoviili drustvo prouzrokuju stetu, ako je sprijecen u ostvarivanju svojih prava u drustvu ili muneki clanovi drustva ili drustvo namecu nesrazmjerne obaveze.
(2) Clan drustva koji zeli da istupi iz drustva duzan je da u pisanoj formi dostavi drustvu zahtjevza istupanje iz drustva, u kojem navodi razloge istupanja i visinu trazene naknade koju trazIod drustva za svoj udio, u roku od sest mjeseci od dana saznanja za razlog istupanja,odnosno dvije godine od nastanka razloga za istupanje.
(3) Odiuku 0 prihvatanju ill odbijanju zahtjeva za istupanje, donosi skupstina drustva u roku od
60 dana od dana prijema zahtjeva i o tome obavjestava podnosioca zahtjeva u roku od 15dana od dana odrzavanja skupstine na kojoj je odiuka donijeta.
(4) Odiuka iz stava 3 ovog clana, kojom se prihvata zahtjev za istupanje, sadrzl i rok za isplatunaknade za udio, koji ne moze biti duzi od 120 dana od dana odrzavanja skupstine na kojojje donijeta ta odiuka.
109
(5) U slucaju da skupstina drustva ne donese odiuku u roku Iz stava 3 ovog clana, smatrace se
da je zahtjev prihvacen u cjelinl.
(6) U slucaju donosenja odiuke kojom se odbija zahtjev, clan drustva sa ogranicenom
odgovornoscu Ima pravo da, u roku od 30 dana od dana dostavljanja odiuke kojom se odbija
njegov zahtjev, pred nadleznim sudom pokrene postupak utvrdivanja opravdanosti razloga
za Istupanje Iz drustva I odredlvanja naknade u vlslni trzisne vrljednosti udjela.
(7) Na isplatu udjela clana drustva koji je istupio iz drustva u skladu sa st. 1 i 2 ovog clana,
primjenjuje se clan 282 stav 4 ovog zakona, a sredstva rezervl drustva do potpune Isplatemogu se koristiti samo radi isplate udjela clanu koji je istupio iz drustva.
(8) Odiukom suda Iz stava 6 ovog clana ne moze se utvrditi rok za isplatu naknade za udio duzl
od 18 mjeseci od dana pravosnaznosti presude, voded racuna o potrebl da se obezbljede
likvldnost I odrzlvost poslovanja drustva.
(9) Odiuka o prihvatanju zahtjeva za Istupanje Iz drustva I dokaz o IsplatI trazene naknade,odnosno pravosnazna I izvrsna sudska odiuka o Istupanju, radI reglstracije prestanka
svojstva clana upisuje se u CRPS.
Pravo drustva u slucaju istupanja dana drustva
Clan 295
(1) U slucaju istupanja clana drustva suprotno odredbama cl. 293 I 294 ovog zakona, drustvo
ima pravo na naknadu priclnjene stete nastale istupanjem clana drustva.
(2) Drustvo se ne moze unaprljed odred prava iz stava 1 ovog clana, niti se to pravo moze
Iskljuciti III ogranlciti aktima drustva.
Iskljucenje dana drustva
Clan 296
(1) Clan drustva moze podnijetl tuzbu radi Iskljucenja drugog clana drustva ako:
1) clan drustva namjerno ili grubom nepaznjom prouzrokuje znacajnu stetu drustvu ill
druglm clanovima drustva;
2) clan drustva svojim dnjenjem ill neclnjenjem sprjecava ili znacajno otezava
poslovanje drustva.
(2) Za udio dana drustva koji je iskljucen odiukom o iskljucenju, sud ce na teret podnoslocatuzbe, odrediti naknadu u visini srazmjernog dijela neto vrijednosti Imovlne drustva na dan
podnosenja tuzbe.
(3) Prillkom odredlvanja naknade iz stava 2 ovog clana, sud ce odrediti i rokza isplatu naknade,s tim sto taj rok ne moze bit! duzl od dvije godlne od dana pravnosnaznosti presude.
(4) ■ Prillkom odredivanja roka za Isplatu iz stava 3 ovog clana, sud ce uzetl u obzir finansijsku
situaciju u kojoj se nalazi tuzilac, a na zahtjev tuzenog moze obavezati tuzioca da priloziodgovarajuca sredstva obezbjedenja u pogledu Izvrsenja presude o iskljucenju danadrustva u dijelu Isplate naknade za oduzeti ulog.
(5) U slucaju iskljucenja dana drustva, drustvo zadrzava pravo na naknadu stete koju mu je
iskljuceni dan drustva prouzrokovao radnjama zbog kojih je Iskljucen iz drustva.
110
(6) Pravosnazna i izvrsna sudska odluka o iskljucenju clana drustva, dostavija se u CRPS radiregistraclje prestanka svojstva clana drustva.
Glava VI
ORGANl DRUSTVA SA OGRANICENOM ODGOVORNOSCU
Organ! upravljanja
Clan 297
(1) Organ! drustva sa ogranlcenom odgovornoscu su skupstina i izvrsni direktor, a statutomdrustva sa ogranicenom odgovornoscu mogu se odrediti i drugl organ! upravljanja u skladusa ovim zakonom.
(2) Izuzetno od stava 1 ovog clana, kod jednoclanog drustva sa ogranlcenom odgovornoscu,skupstina nije obavezan organ drustva.
(3) Javna drustva sa ogranicenom odgovornoscu moraju da imaju organe upravljanja javnogakcionarskih drustava, u skladu sa ovIm zakonom.
(4) Drustvo sa ogranicenom odgovornoscu koje se smatra velikim pravnim licem u skladu sazakonom kojim se ureduje racunovodstvo, mora da !ma organe upravljanja kao akcionarskodrustvo, u skladu sa ovim zakonom.
(5) Drustva iz stava 3 ovog clana duzna su da izvrse uskladivanje strukture organa upravljanja,odnosno strukture clanova tih organa u roku od tr! mjeseca od dana donosenja rjesenjaKomlsije za trzlste kapitala kojim se utvrduje uspjesnost emisije.
(6) Drustva !z stava 4 ovog clana duzna su da Izvrse uskladivanje strukture organa upravljanja,odnosno strukture clanova tlh organa u roku od sest mjesecl od zavrsetka flnansijske godlneu kojoj su se stekll usiovi za promjenu statusa.
Skupstina drustva sa ogranicenom odgovornoscu
Clan 298
(1) Skupstinu drustva sa ogranicenom odgovornoscu cine clanovi drustva.
(2) Ako osnivackim aktom ill statutom nije drugacije utvrdeno, skupstina drustva saogranicenom odgovornoscu:
1) vrsi izmjene i dopune osnivackog akta i statuta;
2) usvaja finansijske iskaze, kao i izvjestaje revizora ako su finansijski iskazi bili predmetrevizije;
3) Imenuje i razrjesava izvrsnog direktora, Clanove odbora direktora, odnosnonadzornog odbora i utvrduje naknadu za njlhov rad;
4) nadzire rad direktora;
5) odiucuje o povecanju i smanjivanju osnovnog kapitala drustva, kao i o svakoj emisijihartija od vrljednosti;
6) odiucuje 0 raspodjeli dobiti i nacinu pokrica gubitaka, ukljucujuci i odredlvanje danasticanja prava na ucesce u dobiti i dana isplate ucesca u dobiti clanovima drustva;
111
7) odiucuje o pokretanju postupka likvldadje, restrukturiranju, kao i o podnosenjupredloga za pokretanje stecajnog postupka od strane drustva;
8) Imenuje likvidacionog upravnika;
9) odiucuje 0 sticanju sopstvenih udjela;
10) odiucuje 0 zahtjevu za istupanje clana drustva;
11) odiucuje 0 iskljucenju clana drustva iz razloga neplacanja, odnosno neunosenjaupisanog uloga;
12) odiucuje 0 pokretanju spora za iskljucenje clana drustva;
13) daje prokuru;
14) odiucuje o pokretanju postupka i davanju punomocja za zastupanje drustva u sporu
sa prokuristom, kao i u sporu sa izvrsnim direktorom;
15) odiucuje 0 pokretanju postupka i davanju punomocja za zastupanje drustva u sporuprotiv clana drustva;
16) odobrava ugovor o pristupanju novog clana drustvu i daje saglasnost na prenos udjelatrecem lieu;
17) odiucuje 0 promjenama oblika organizovanja drustva;
18) donosi poslovnik o svom radu;
19) vrsi i druge poslove u skladu sa ovim zakonom, osnlvackim aktom i statutom drustva.
(3) U drustvima sa ogranlcenom odgovornoscu iz clana 297 stav 3 ovog zakona, odiuke iz stava2 ovog clana u iskljucivoj su nadleznosti skupstine.
(4) Sjednica skupstine drustva moze se odrzati i bez sazivanja, ako joj prisustvuju svi clanovidrustva, osim ako je osnivackim aktom ill statutom drugacije odredeno.
Odrzavanje sjednica 1 odiucivanje
Clan 299
(1) Sjednice skupstine mogu se odrzavati koriscenjem konferencijske veze ill druge audio ivizuelne komunikacijske opreme, na nacin da sva lica koja ucestvuju u radu sjednice moguistovremeno medusobno da komuniciraju.
(2) Za lica koja ucestvuju u radu sjednice na nacin iz stava 1 ovog clana, smatra se da su licnoprisutna.
(3) Clan drustva moze da glasa putem pisma, osIm ako je ugovorom o osnivanju, statutom illposlovnikom skupstine drugacije utvrdeno.
(4) U slucaju glasanja putem pisma, za potrebe utvrdivanja kvoruma, smatra se da taj clan
drustva prisustvuje sjednici.
(5) Odiuke skupstine mogu donijeti i bez sjednice, ako je potpisu svi clanovi drustva sa pravomgiasa.
izvrsni direktor
6a n 300
112
(1) Izvrsni dlrektorje obavezan organ drustva sa ogranicenom odgovornoscu.
(2) Izvrsni direktor zastupa drustvo i vodi poslove drustva u skladu sa osnivackim aktom,statutom i odiukama skupstine, odnosno kolektivnih organa upravljanja drustvom.
(3) Izvrsni direktor ne moze izdati punomocje za zastupanje ni zastupati drustvo u sporu ukojem je suprotna strana on ill sa njim povezano lice.
(4) U slucaju iz stava 3 ovog clana, punomocje Izdaje skupstina, odnosno drugl organ drustva,
u skladu sa statutom drustva.
Usiovi za imenovanje Izvrsnog direktora
Clan 301
(1) Izvrsnog direktora imenuje skupstina drustva na nacin utvrden osnivackim aktom ill
statutom drustva.
(2) Za Izvrsnog direktor moze biti Imenovano samo poslovno sposobno lice i lice koje je
zasnovalo radni odnos u drustvu.
(3) Usiovi koje treba da ispunjava izvrsni direktor utvrduju se statutom drustva.
Prestanak mandata izvrsnog direktora
Clan 302
(1) Skupstina drustva moze razrijesiti izvrsnog direktora u svakom trenutku, bez navodenja
razloga za razrjesenje, ako drugacije nlje predvldeno osnivackim aktom ill odiukom
skupstine.
(2) Na prestanak mandata Izvrsnog direktora drustva sa ogranicenom odgovornoscu shodno
se primjenjuje clan 174 ovog zakona.
Glava VII
VO0ENJE POSLOVNE EVIDENClJE IJAVNOST POSLOVANJA
Obaveza cuvanja akata i dokumenata
Clan 303
(1) Drustvo je duzno da cuva sljedecu dokumentaciju: • ■ •
1) osnivackl akt i statut drustva;
2) rjesenje o registraciji osnivanja drustva;
3) opste akte drustva;
4) zapisnike sa sjednica skupstine i odiuke skupstine;
5) knjigu udjela drustva;
6) dokumentaciju na osnovu koje se dokazuje svojina i druga imovinska prava drustva;
7) ugovore koje su clanovi organa upravljanja i clanovi drustva ill sa njima povezana licazakljuclll sa drustvom.
113
(2) Drustvoje duzno da dokumentaciju izstava 1 ovogclana cuva u svom sjedistu ill na drugommjestu koje je poznato i dostupno svim clanovima drustva.
Pristup aktima i dokumentima drustva
Clan 304
(1) Clanovl drustva sa ogranicenom odgovornoscu imaju pristup aktima i dokumentima
drustva, u skladu sa cl. 124,125 1126 ovog zakona.
(2) Clanovl drustva sa ogranicenom odgovornoscu kojl su Istupili Iz drustva imaju pravo
pristupa dokumentima Iz clana 124 stav 2 ovog zakona, koja su nastala za vrljeme njlhovog
clanstva u drustvu.
Glava VIII
RESTRUKTURIRANJE DRUSTVA SA OGRANICENOM ODGOVORNOSCU
Statusne promjene u drustvu sa ogranicenom odgovornoscu
Clan 305
Na postupke statusnlh promjena drustva sa ogranicenom odgovornoscu shodno se
primjenjuju cl. 239 do 252 ovog zakona koje se odnose na akclonarsko drustvo.
Promjena oblika djelatnosti drustva sa ogranicenom odgovornoscu
6an306
(1) Drustvo sa ogranicenom odgovornoscu moze promijeniti obllk u akclonarsko drustvo ako:
1) skupstina clanova drustva donese odiuku o promjeni oblika drustva sa ogranicenom
odgovornoscu u akcionarsko drustvo;
2) osnovni kapital drustva nlje manji od 25 000 eura u trenutku donosenja odiuke iz
tacke 1 ovog stava;
3) je statutom drustva utvrdeno da se drustvo organlzuje kao akclonarsko drustvo;
4) su udjell clanova u drustvu sa ogranicenom odgovornoscu ponlsteni i ako se emitujuakclje u srazmjerl sa postojecom vlasnlckom strukturom, ukoliko se svi zainteresovani
clanovl nljesu drukcije sporazumjell;
5) se akclje akcionarskog drustva reglstruju u skladu sa zakonom kojim se ureduje trzlste
kapitala.
(2) Drustvo sa ogranicenom odgovornoscu koje je promljenllo obllk u akclonarsko drustvo,komanditno III ortacko drustvo, nastavija sa radom u novom obliku, od dana reglstraclje
promjene u CRPS.
Glava IX
PRESTANAK DRUSTVA SA OGRANICENOM ODGOVORNOSCU
Osnovi prestanka drustva
114
Clan 307
Drustvo sa ogranicenom odgovornoscu prestaje da postoji brisanjem Iz CRPS, zbog:
1) statusne promjene koja ima za posljedlcu prestanak drustva;
2) sprovodenja postupka likvidacije na osnovu odiuke skupstlne drustva;
3) sprovodenja postupka llkvidacije na osnovu sudske odiuke;
4) zakljucivanjem postupka stecaja u skladu sa zakonom kojim se ureduje stecaj.
DI0 5EDMI
PREKOGRANICNA SPAJANJA DRUSTAVA KAPITALA
Definicija prekogranicnog spajanja drustava kapitaia
Clan 308
(1) Prekogranicno spajanje drustava kapttala je spajanje jednog III vise drustava {preuzetadrustva) koja su reglstrovana u Crnoj Gorl prlpajanjem drustvu {drustvo preuzlmalac) kojeJe reglstrovano u drugoj drzavl, prenosom cjelokupne Imovlne I obaveza na to drustvo, koJeu zamjenU; osim kada je drustvo preuzlmalac vlasnik svlh akcija I druglh hartija odvrljednosti sa pravom glasa preuzetog drustva, emituje akclje III izdaje udjele clanovlmadrustava koja se pripajaju (prekogranicno spajanje putem pripajanja), Hi se dva III visedrustava od kojih je najmanje jedno reglstrovano u Crnoj gorl, a najmanje jedno u drugojdrzavi (preuzeta drustva) spajaju formlranjem novog drustva (drustvo preuzimalac) kojeemituje akcije III izdaje udjele novoformiranog drustva clanovima drustava koja se spajaju(prekogranicno spajanje putem osnlvanja novog drustva).
(2) U prekogranlcnom spajanju mogu da ucestvuju:
1) akclonarsko drustvo ill drustvo sa ogranicenom odgovornoscu sa sjedlstemreglstrovanim u Crnoj Gorl;
2) drustvo kapitaia koje je reglstrovano u drzavi clanici Evropske unije III drzavi potplsniciUgovora o evropskom ekonomskom prostoru sa sjedlstem, upravom III glavnimmjestom obavljanja djelatnosti u nekoj od ovih drzava.
(3) U prekogranlcnom spajanju drustva kapitaia, ne mogu da ucestvuju:
1) zadruge, cak I ukoliko su u drzavi danlcl Evropske unlje Hi drzavi potplsnici Ugovora o
evropskom ekonomskom prostoru reglstrovane kao drustva kapitaia;
2) drustva za upravljanje Investlclonim fondovlma 1 InvestlclonI fondovl.
(4) Prekogranicno spajanje moze se vrsltl I kada je jedno od preuzetlh drustava osnovano I Imareglstrovano sjedlste u drzavi koja nlje clanica Evropske unije, odnosno drzavi potplsnlclUgovora o evropskom ekonomskom prostoru, kada se drustvo preuzlmalac osnlva ill vecIma reglstrovano sjediste u Crnoj Gorl.
(5) Na postupke prekogranlcnih spajanja shodno se primjenjuju odredbe cl. 241 do 247 ovogzakona, koje se odnose na spajanje akclonarsklh drustava.
(6) Odredbe ovog zakona o prekogranlcnom spajanju primjenjivace se I na slucajeveprekogranicnog spajanja u kojima se pravom drzave koje se primjenjuje na ucesnike
prekogranicnog spajanja cije sjedlste nlje u Crnoj Gori dopusta isplata u gotovlnl clanovlma
115
preuzetih drustava koja premasuje 10% nomlnalne vrijednosti III, ako nomlnalna vrijednost
ne postojl, knjigovodstvene vrijednosti akcija, odnosno udjela kojl predstavljaju kapltaldrustva preuzlmaoca.
Nacrt ugovora o prekogranicnom spajanju
Clan 309
Organl upravljanja drustava koJa ucestvuju u prekogranicnom spajanju usaglasavaju nacrt
ugovora o prekogranicnom spajanju, kojl mora da sadrzi sljedece podatke:
1) obllk, nazlv I sjedlste drustava koja se spajaju I predlozeni obllk, nazlv i sjediste drustvapreuzimaoca, ako se sprovodi postupak prekogranicnog spajanja za osnlvanje novogdrustva;
2) srazmjeru vrijednosti akcija, odnosno udjela prillkom zamjene, a ukoliko se zapravicnu naknadu dodatno daje I novcani iznos, predlozeni Iznos naknade;
3) usiove za dodjeljlvanje akcija III udjela kojl predstavljaju kapital drustva koje nastajeprekogranlcnim spajanjem;
4) posljedlce spajanja na status zaposienlh u drustvlma koja ucestvuju u postupku
spajanja;
5) datum od kojeg sticaoci akcija III udjela u drustvu preuzlmaocu Imaju pravo na ucesceu dobiti drustva, kao I druge usiove za sticanje tog prava;
6) datum od kojeg se radnje preuzetih drustava smatraju I u racunovodstvene svrhe
tretiraju kao radnje preduzete od strane drustva preuzimaoca;
7) prava koja drustvo preuzlmalac daje clanovima drustva koji Imaju posebna prava illcima koja posjeduju druge hartije od vrijednosti koje daju posebna prava, kao i mjere
koje se u odnosu na njlh prediazu;
8) novcane Isplate ill druge koristi za nezavlsne eksperte kojl vrse Ispltlvanje ugovora o
prekogranicnom spajanju, kao i clanovima organa upravljanja I nadzora drustava koja
ucestvuju u spajanju;
9) ugovor 0 osnivanju i statut drustva preuzimaoca;
10) Informaclje o nacinu ukljuclvanja zaposlenlh prillkom utvrdlvanju njlhovlh prava na
ucesce u upravljanju drustvom koje nastaje prekogranlcnim spajanjem;
11) procjena vrijednosti Imovlne I obaveza koji se prenose na drustvo preuzimaoca;
12) datum na koji se odnose finansljski izvjestaji drustva kojl se uzlmaju u obzir prillkomodredivanje usiova spajanja.
Objavljivanje nacrta ugovora o prekogranicnom spajanju
Clan 310
(1) Drustva iz clana 308 stav 2 tacka 1 duzna su da nacrt ugovora o prekogranicnom spajanjudostave radi registraclje u CRPS I objavljlvanja podataka I informacija o prekogranicnomspajanju u "Sluzbenom listu Crne Gore".
116
(2) Podaci I informacije iz stava 1 ovog clana, moraju biti objavljeni najmanje mjesec dana prijedana odrzavanja skupstine drustva koja treba da donese odiuku o prekogranicnom
spajanju, I to:
1) obavjestenje da je usaglaseni nacrt ugovora o prekogranicnom spajanju dostavljen
radi reglstracije u CRPS;
2) oblik organlzovanja drustva, naziv i registrovano sjedlste svakog od drustava koja
ucestvuju u prekogranicnom spajanju;
3) podaci o registrima u kojima su upisana drustva koja ucestvuju u prekogranicnomspajanju;
4) nacin na koji povjerioci i manjinski clanovi drustava koji ucestvuju u prekogranicnom
spajanju mogu ostvariti svoja prava, kao i adresu na kojoj mogu dobiti potrebneinformacije, bez placanja naknade.
Izvjesta] 0 prekogranicnom spajanju
Clan 311
(1) Nadlezni organi upravijanja svakog drustva koje ucestvuje u postupku prekogranicnogspajanja, duzni su da za potrebe informisanja skupstine svojih drustava, odnosno clanova,
sacine pisani izvjestaj o prekogranicnom spajanju.
(2) Izvjestaj iz stava 1 ovog clana sadrzi detaljno obrazlozenje usaglasenog nacrta ugovora o
prekogranicnom spajanju, a narocito obrazlozenje pravnih posljedica sprovodenja
postupka prekogranicnog spajanja na clanove, povjerloce i zaposlene drustava kojaucestvuju u prekogranicnom spajanju.
(3) Zaposlenima u drustvu, odnosno njihovim predstavnicima, mora se omoguciti uvid uizvjestaj iz stava 1 ovog clana najkasnije mjesec dana prije odrzavanja skupstine drustva nakojoj ce se razmatrati nacrt ugovora o prekogranicnom spajanju.
(4) Ako zaposleni u pisanoj formi sacine svoje misljenje o izvjestaju o prekogranicnom spajanju
i dostave ga organima iz stava 1 ovog clana, to misljenje se mora priioziti uz izvjestaj o
prekogranicnom spajanju radi stavljanja na uvid skupstini drustva na kojoj ce se razmatrati
nacrt ugovora o prekogranicnom spajanju.
(5) Izvjestaj nezavisnog eksperta o predlozenom nacrtu ugovora o prekogranicnom spajanju,
sacinjava se u skladu sa cl. 242 i 246 ovog zakona.
(6) Umjesto nezavisnih eksperata koji sacinjavaju izvjestaj za potrebe svakog od drustava kojase spajaju, jedan ill vise nezavisnih eksperata koje u tu svrhu imenuju, na zajednickl zahtjev
tih drustava, nadlezna sudska ill upravna tijela u drzavl danici u kojoj se nalazi jedno oddrustava koje se spaja, ill drustvo nastalo prekogranicnim spajanjem, mogu ispitati
zajednicki nacrt ugovora za prekogranicno spajanje i sastaviti jedinstveni pisani izvjestaj
namijenjen svim clanovima drustava koja se spajaju.
Odiuke skupstina drustava ucesnika u prekogranicnom spajanju
Clan 312
(1) Na osnovu izvjestaja iz clana 311 st. 11 4 ovog zakona, skupstine drustava koja se spajajuodiucuju 0 nacrtu ugovora o prekogranicnom spajanju, uz pravo da odiuku uslove svojim
117
prihvatanjem naknadno postignutih dogovora o zaposljavanju radnlka preuzetih drustava
u drustvu preuzlmaocu.
(2) Odiuku o prekogranicnom spajanju i druge odiuke koje se, radi sprovodenja postupka
prekogranicnog spajanja, donose na skupstini drustva preuzimaoca, umjesto skupstine
moze donijeti odbor direktora, odnosno nadzorni odbor, ako su ispunjeni usiovi iz clana 242stav 17 ovog zakona.
Pojednostavljena prekogranicna spajanja
Clan 313
(1) Odredbe clana 309 stav 1 tac. 2, 3 i 5, clana 242 st. 6 do 10 i clana 317 stav 3 tacka 3 ovog
zakona ne primjenjuju se u slucaju prekogranicnog spajanja pripajanjem drustva koje vrsi
drustvo preuzimalac kojeje vlasniksvihakcija I drugih hartija od vrijednosti sa pravom glasapreuzetog drustva.
(2) U siucaju iz stava 1 ovog clana, na preuzeta drustva ne primjenjuju se odredba clana 312stav 1 ovog zakona.
(3) Ako prekogranlcno spajanje pripajanjem vrsi drustvo preuzimalac koje je vlasnik najmanje90%, all ne I svlh akcija i drugih hartija od vrijednosti sa pravom glasa preuzetog drustva,
primjenjuju se odredbe clana 247 ovog zakona.
Posebna prava cianova drustva
Clan 314
(1) Izuzetno od clana 308 stav 5 ovog zakona, zastlta prava nezadovoljnih cianova iz ciana 127
stav 1 tacka 3 i zastitu prava povjerilaca iz clana 243 ovog zakona prlmjenjuje se na drustva
sa sjedistem u Crnoj Gori koje ucestvuje u postupku prekogranicnog spajanja samo kadaostala drustva u postupku prekogranicnog spajanja, a koja se nalaze u drzavama u kojima ne
postoji mogucnost pokretanja ovakvlh postupaka, izriclto prihvate takvu mogucnost prllikomodlucivanja o nacrtu ugovora o prekogranicnom spajanju, o cemu organ nadlezan za nadzorprekogranicnog spajanja u Crnoj Gori vodi racuna po sluzbenoj duznosti.
(2) U slucajevima iz stava 1 ovog clana, organ nadlezan za nadzor postupka prekogranicnog
spajanja moze izdati potvrdu da su u potpunosti i u skladu sa zakonom obavljene svepotrebne radnje u postupku prekogranicnog spajanja i prije okoncanja zapocetih postupaka
iz stava 1 ovog clana.
Prijava prekogranicnog spajanja u registar preuzetog drustva s reglstrovanim sjedistem
u Crnoj Gori I izdavanje potvrde o ispunjenosti usiova za prekogranicno spajanje
Clan 315
(1) Nadzor nad svim radnjama koje preuzeto drustvo registrovano u Crnoj Gori preduzima u
postupku prekogranicnog spajanja obavlja nadlezni organ za registraciju.
(2) Nakon usvajanja usaglasenog nacrta ugovora o prekogranicnom spajanju na skupstini
drustva, odbor direktora, odnosno upravni odbor preuzetog drustva, odnosno izvrsni
direktor drustva sa ogranicenom odgovornoscu u kojem nema drugih organa upravljanja.
118
podnosi prijavu za upis prekogranicnog spajanja u CRPS u kojoj se navode informaclje iz
clana 314 ovog zakona.
(3) Priiikom registracije prekogranicnog spajanja iz stava 2 ovog clana, nadlezni organ zaregistraciju u CRPS unosi zabiijezbu da ce prekogranicno spajanje postati punovazno tek
nakon ispunjavanja usiova utvrdenih propisima drzave drustva preuzimaoca.
(4) Nadlezni organ za registraciju je duzan da podatke o prekogranicnom spajanju objavi u„Sluzbenom listu Crne Gore" uz navodenje podatka o trajanju postupaka iz stava 2 ovog
dana i postojanja zabiljezbe iz stava 3 ovog dana.
(5) Rjesenje o registraciji u CRPS prekogranicnog spajanja sadrzi podatke iz stava 4 ovog clanai smatra se potvrdom da su u potpunosti i u skladu sa zakonom obavljene sve radnje koje
je preuzeto drustvo reglstrovano u Crnoj Gori duzno da preduzme u postupku
prekogranicnog spajanja.
(6) Preuzeto drustvo duzno je da nadleznom organu u drzavi u kojoj je registrovano sjedistedrustva preuzimaoca dostavi rjesenje iz stava 5 ovog clana i usaglaseni nacrt ugovora o
prekogranicnom spajanju koji je usvojila skupstina preuzetog drustva, najkasnije u roku od
sest mjeseci od dana donosenja rjesenja.
(7) Nakon prijema obavjestenja o pripajanju od strane nadleznog organa u drzavi u kojoj jeregistrovano sjediste drustva preuzimaoca, kojim se potvrduje zakonito okoncanje svih
proplsanih radnji u postupku prekogranicnog spajanja u toj drzavi, nadlezni organ za
registraciju izbrisace izCRPS zabiijezbu iz stava 3 ovog clana, unijeti zabiijezbu o tome da je
uspjesno okoncan postupak prekogranicnog spajanja i nadleznom organu iz stava 6 ovogclana dostaviti prepis dokumentacije preuzetog drustva koja se kod njega nalazi.
Prijava prekogranicnog spajanja za registraciju drustva preuzimoaca
sa sjedistem u Crnoj Gori
Clan 316
(1) Nadzor nad sprovodenjem i provjeru zakonitosti postupka prekogranicnog spajanja zadrustvo preuzimaoca koje ima registrovano sjediste u Crnoj Gori vrsi nadlezni organ za
registraciju.
(2) Nadlezni organ za registraciju je duzan da utvrduje da li su drustva koja ucestvuju u
postupku prekogranicnog spajanja usaglasila i usvojila nacrt ugovora o prekogranicnom
spajanju u skladu sa zakonom, pri cemu je posebno duzan da utvrdi da je nacrt ugovora o
prekogranicnom spajanju od strane svakog drustva koje ucestvuje u spajanju usvojen u
identicnom tekstu, kao i da su dogovori o daljem angazmanu zaposlenih napravljeni u
skladu sa zakonom.
(3) U slucaju prekogranicnog spajanja putem pripajanja, prijavu za upis prekogranicnogspajanja u CRPS za drustvo preuzimoaca podnosi njegov odbor direktora, odnosno upravniodbor, odnosno Izvrsni direktor, kod drustva sa ogranicenom odgovornoscu koje nema
druge organe upravljanja, a ako se prekogranicno spajanje sprovodi osnivanjem novog
drustva, prijavu za upis za drustvo preuzimaoca zajednicki podnose oviasceni organi
preuzetih drustava.
(4) Uz prijavu za upis podnosi se usvojeni ugovor o prekogranicnom spajanju sacinjen u formi
notarskog zapisa i za svako od preuzetih drustava rjesenja iz clana 315 stav 5 ovog zakona
119
ili njima ekvlvalentne isprave u pravima drzava koja se primjenjuju na ta drustva, a koje nesmiju biti starija od sest mjeseci.
(5) Nakon registracije prekogranicnog spajanja drustava, ugovor o prekogranicnom spajanjunadlezni organ za registraclju objavljuje u "Sluzbenom listu Crne Gore" i o Izvrsenojregistraciji obavjestava sve registre u kojima su blla upisana preuzeta drustva, preko
sistema interkonekcije registara privrednih subjekata iz clana 321 ovog zakona.
Pravne posljedice prekogranicnog spajanja
Clan 317
(1) Pravne posljedice prekogranicnog spajanja za drustvo preuzimoaca koje je registrovano u
Crnoj Gori nastupaju danom registracije u CRPS, u skiadu sa cianom 316 ovog zakona.
(2) Pravne posljedice prekogranicnog spajanja za preuzeto drustvo koje je registrovano u Crnoj
Gori, nastupaju u skiadu sa propisima drzave u kojoj je registrovano sjediste drustva
preuzimaoca.
(3) Pravne posljedice prekogranicnog spajanje okoncanog u skiadu sa st. 1 i 2 ovog clana su da:
1) spajanje ne moze biti ponisteno;
2) se sva imovina i obaveze preuzetih drustava prenosi na drustvo preuzimaoca;
3) clanovi preuzetih drustava postaju clanovi drustva preuzimoaca;
4) preuzeta drustva prestaju da postoje;
5) se prava I obaveze preuzetih drustava iz radno-pravnih odnosa, kojl su nastall prije
dana registracije prekogranicnog spajanja, preuzlmaju od strane drustva preuzimaoca.
DIO OSMI
DIG STRANOG DRUSTVA
Nacin registracije stranog drustva
Clan 318
(1) Dio stranog drustva je dio drustva koje je osnovano i registrovano izvan Crne Gore i kojeobavija djelatnost na teritoriji Crne Gore.
(2) Strano drustvo koje obavija djelatnost preko svog dijela drustva na teritoriji Crne Gore
duzno je da privrednu djelatnost obavija po propisima Crne Gore.
(3) Strana drustva koja osnivaju djelove svojih drustava u Crnoj Gori, u roku od 30 dana od
dana osnivanja dijela drustva, duzna su da radi registracije u CRPS dostave sljedece
podatke:
1) adresu sjedista dijela stranog drustva u Crnoj Gori;
2) djelatnost drustva;
3} nazlv I oblik obavljanja djelatnosti stranog drustva i naziv dijela drustva, ako je
drugaciji od naziva drustva;
120
' *1 '' V'-'
4} ovjerenu koplju statuta stranog drustva I prevod statuta odnosno osnlvackog akta nacrnogorski jezik, ovjeren od strane sudskog tumaca, ukoliko donosenje statuta nijeobavezno u drzavl u kojoj je strano drustvo registrovano;
5) kopiju potvrde o reglstraciji stranog drustva odnosno ovjereni dokument kojim sepotvrduje valjanost reglstracije drustva u maticnoj drzavi;
6) imena i adrese lica koja su oviascena da zastupaju drustvo u Crnoj Gori, odnosnoorgan drustva ili clanovl tog organa, staini predstavnici drustva za poslovanje dijelastranog drustva, kao i oviascenja da ta lIca zastupaju drustvo, pojedlnacno ilikolektivno;
7) posljednji bilans stanja i bilans uspjeha odnosno druge finansijske dokumentepropisane zakonom zemlje u koJoj je drukvo registrovano.
(4) Strana drustva koja su osnovala svoj dio na teritoriji Crne Gore duzna su da u roku od 20dana od dana promjene podataka iz stava 3 ovog clana, dostave CRPS radi registracije:
1) obavjestenje o likvidaciji drustva, imenovanju likvidatora i podatke o otvaranjustecajnog postupka odnosno drugim postupcima koji se vode protiv drustva;
2) podatke o prestanku obavljanja privredne djelatnosti dijela drustva.
(5) Dio stranog drustva u svim poslovnim pismima i drugim poslovnim dokumentima navodi:
1) naziv nadleznog organa za registraciju;
2) broj pod kojim je registrovano u CRPS;
3) naziv, oblik obavljanja djelatnosti i sjediste stranog drustva i naziv dijela stranogdrustva, ako je razlicitod naziva stranog drustva;
4) sjediste dijela stranog drustva;
5) napomenu da je strano drustvo u postupku likvidacije.
DIO DEVETI
RE6ISTRACIJA
Nacin registracije u CRPS
Clan 319
(1) Registracija u CRPS vrsi se na osnovu registracione prijave ili po sluzbenoj duznosti.
(2) Registraciona prijava iz stava 1 ovog dana podnosi se na jedinstvenom obrascu kojipropisuje organ drzavne uprave nadiezan za finansije {u daljem tekstu: Ministarstvo).
Dostavljanje registracione prijave i pratece dokumentaclje
Clan 320
(1) Registraciona prijava u CRPS dostavija se u papirnoj ili elektronskoj formi, u skladu sapropisima kojima se ureduju elektronska uprava, elektronska identifikacija I elektronskipotpis, elektronski dokument I upravni postupak.
(2) Registracionu prijavu za registraciju ili promjenu podataka, sa propisanom dokumentacijompodnosi oviasceno lice privrednog drustva, odnosno preduzetnik.
121
(3) Oviascenim licem iz stava 2 ovog clana smatraju se osnlvac drustva ili od strane osnivaca
ovlasceno lice, u slucaju registracije drustva, odnosno zastupnici drustva Iz cl. 24 i 25 ovog
zakona I lica oviascena od strane tih zastupnika, u slucaju registracije promjene.
(4) Oviascenim licem Iz stava 2 ovog clana smatra se preduzetnik i od strane preduzetnika
ovlasceno lice, u slucaju registracije preduzetnika, odnosno preduzetnik, poslovoda i od
strane tih lica oviascena lica, u slucaju registracije promjene.
(5) Oviascenim licem iz stava 2 ovog clana smatra se zakonski zastupnik stranog drustva I od
strane zakonskog zastupnika stranog drustva ovlasceno lice, u slucaju registracije dijela
stranog drustva, odnosno lica iz clana 318 stav 3 tacka 6 ovog zakona i od strane tih lica
oviascena lica, u slucaju registracije promjene.
(6) U slucaju stecaja, ovlasceno lice je stecajni upravnik i druga lica utvrdena zakonom kojim
se ureduje stecaj ili od njih oviascena lica.
(7) U slucaju likvidacije akcionarskog drustva, drustva sa ogranicenom odgovornoscu,
komanditnog i ortackog drustva, oviascena lica su likvidatori.
(8) Nakon prijema registracione prijave i dokumentacije, oviascenom lieu izdaje se potvrda o
prijemu registracione prijave i dokumentacije, koja sadrzi datum podnosenja registracione
prijave, odnosno izdavanja potvrde.
Postupak registracije u CRPS
Clan 321
(1) Prilikom registracije u CRPS privrednom drustvu, dijelu stranog drustva i preduzetniku
dodjeljuje se registracioni broj.
(2) Registracioni broj iz stava 1 ovog clana, pored jedinstvene oznake registrovanog subjekta,
mora sadrzati i oznaku koja ce biti zajednicka za sve subjekte registrovane u CRPS, kako bi
se preko sistema interkonekcije reglstara privrednih subjekata nesporno moglo ustanoviti
da je drustvo registrovano u Crnoj Gori.
(3) Sistem interkonekcije registara privrednih subjekata iz stava 2 ovog clana je sistem veze
Izmedu registara privrednih subjekata drzava clanica Evropske unije koji je zasnovan na
zajednickoj elektronsko-tehnoloskoj platformi i portalu koji predstavija jedinstvenu
evropsku pristupnu tacku.
(4) Nadlezni organ za registraciju odbice prijavu za registraciju, ako:
1) su podaci unljeti u registracionu prijavu nepotpuni;
2) uz prijavu nije dostavljena kompletna dokumentacija;
3) je pod istim nazivom registrovan neki drugi oblik obavljanja privredne djelatnosti;
4) je ispunjen poseban usiov za odbijanje zahtjeva za registraciju, propisan drugim
zakonom.
(5) Rjesenje o odbijanju registracione prijave donosi se u roku od tri radna dana od dana
podnosenja prijave.
(6) Ako nadlezni organ za registraciju ne odbije prijavu u roku iz stava 5 ovog clana, smatracese da je registracija po toj prijavl izvrsena.
122
(7) Registracija podataka iz prijave i dokumentacije u CRPS vrsi se na osnovu rjesenja oregistraclji.
(8) U CRPS se registruju podaci iz prijave i dokumentacije koja se prilaze uz prijavu na osnovurjesenja o registraciji.
(9) Rjesenje o registraciji dostavija se podnosiocu registracione prijave, odnosno oviascenomlieu u roku od osam dana od dana donosenja rjesenja, putem poste ill elektronskim putemu skladu sa zakonom.
(10) Rjesenjem iz stava 7 ovog clana odreduje se i poreski identifikacioni broj, PDV registracionibroj i registracioni broj obveznika akcize, u skladu sa zakonom.
(11) Na rjesenje iz stava 7 ovog clana oviasceno lice moze izjaviti zaibu Minlstarstvu.
(12)Zalba iz stava 11 ovog clana ne odiaze izvrsenje rjesenja.
Naknada za registraciju u CRPS-s
Clan 322
(1) Za registraciju u CRPS placa se naknada.
(2) Kriterijume za odredivanje naknade i visinu naknade iz stava 1 ovog clana propisujeMinistarstvo.
(3) Sredstva od naknada iz stava 1 ovog clana prihod su Budzeta Crne Gore.
Odgovornost za vjerodostojnost registrovanih podataka
Clan 323
(1) Nadlezni organ za registraciju obezbjeduje da podaci registrovani u CRPS budu istovjetni sapodacima iz registracione prijave.
(2) Lica koja zakljucuju pravne poslove sa registrovanim privrednim drustvima i preduzetnicimasnose rizik utvrdlvanja tacnosti podataka sadrzanih u registru za njihove potrebe, ako ovimzakonom nije drukcije odredeno.
Nacin vodenja i uvida u CRPS
Clan 324' I'r
(1) CRPS se vodi u elektronskoj formi kao jedinstvena baza podataka.
(2) Podaci upisani u CRPS su javni.
(3) Sastavni dio CRPS je zbirka isprava koja se sastoji od originalne dokumentacije koja seprilaze uz prijavu za registraciju.
(4) Originalnom dokumentacijom iz stava 3 ovog clana smatra se i elektronski dokument uskladu sa zakonom kojim se ureduje elektronski dokument.
(5) Uvid u zbirku isprava iz stava 3 ovog clana moze se vrsiti sest sat! dnevno svakog radnogdana.
123
(6) Uvid u podatke kojl su registrovani u CRPS moze se vrsiti u bllo koje vrijeme puteme!ektronskih sredstava komunikacije, u skladu sa zakonom kojim se ureduje elektronskauprava i elektronsko poslovanje.
(7) Na Ilcne podatke kojl se obraduju u postupku registraclje u CRPS primjenjuje se zakon kojim
se ureduje zastlta licnih podataka.
(8) Postupak registraclje, blizu sadrzinu i nacin vodenja CRPS proplsuje Minlstarstvo.
DIO DESETI
KAZNENE ODREDBE
Novcane kazne do 10.000 eura
Clan 325
(1) Novcanom kaznom u iznosu od 1.000 eura do 10.000 eura kaznice se privredno drustvo ill
dio stranog privrednog drustva, ako:
1) u obavljanju djelatnosti ne koristi naziv drustva pod kojim je registrovan, u skladu sa
ovim zakonom (clan 17 stav 4);
2) obavija djelatnost bez minimalnog osnovnog kapltala utvrdenog zakonom (cl. 105
stav 3, 2241274);
3) ne vodi knjigu odiuka na nacin utvrden ovim zakonom (clan 108 stav 3);
4) ne sacini izvjestaj o odnosima sa maticnim drustvom i drustvima u kojima njegovo
maticno drustvo ima status maticnog ill zavisnog drustva (cl. 133 stav 2 i 162 stav 1
tacka 1);
5) utice na rad revizora prilikom vrsenja revizije (clan 201);
6) u slucaju postojanja u torn drustvu akclja Iste klase razlicite nominalne vrijednosti,
ne izvrsi uskladivanje strukture osnovnog kapitala u rokovima propisanim ovim
zakonom (ci. 203 stav 3 i 329 st. 6 i 7);
7) povecanje osnovnog kapitala I emisiju novih akcija ill izdavanje udjela vrsi protivnoovom zakonu, ugovoru o osnivanju, statutu ill drugim vazecim propisima (cl. 204,
208, 211 i 275);
8) podijeli dobit, ne izvrsi povracaj primljene dobiti ill isplacuje dividende protivno
ovom zakonu, ugovoru o osnivanju, statutu ill drugim vazecim propisima (cl. 218 i237);
9) da zajam, garanciju ili obezbijedi drugu vrstu finansijske podrske nekom lieu u svrhu
kupovine akcija tog drustva (clan 233 stav 1);
10) ne izvrsi uskladivanje strukture organa upravljanja, odnosno strukture clanova tih
organa u roku od 3 mjeseca od dana donosenja rjesenja Komisije za trzlste kapitalakojim se utvrduje uspjesnost emisije (clan 297 stav 5);
11) ne izvrsi uskladivanje strukture organa upravljanja, odnosno strukture clanova tihorgana u roku od sest mjeseca od dana zavrsetka finansijske godine u kojoj su se
stekli usiovi za promjenu statusa (clan 297 stav 6).
124
(2) Za prekrsaj iz stava 1 ovog ciana kaznice se I odgovorno lice u privrednom drustvunovcanom kaznom u iznosu od 200 eura do 2.000 eura.
(3) Za prekrsaj iz stava 1 ovog clana kaznice se i preduzetnik novcanom kaznom u iznosu od200 eura do 2.000 eura.
Novcane kazne do 7.500 eura
Clan 326
(1) Novcanom kaznom u iznosu od 750 eura do 7.500 eura kaznice se privredno drustvo ilidio stranog privrednog drustva, ako:
1) propusti da blagovremeno dostavi za registraciju informacije utvrdene ovimzakonom ili promjene podataka koje je duzan dostaviti prema ovom zakonu (cl. 1,60 stav 1, 80, 99,119, 171 stav 6,174 stav 6,191 stav 8,199 stav 2, 204 stav 11, 216stav 1, 220 stav 4, 242 St. 15 i 18, 243 stav 1, 251 stav 5, 255 stav 1, 273 stav 11 318stav 4);
2) ne izvrsi propisno dostavljanje osnivackog akta i statuta ili ukoliko propusti da uneseu te akte one podatke koji su utvrdeni zakonom (cl. 67, 68, 93, 94,113,114,115,270, 271, 272, 318 stav 3 i 323);
3) odbije da pruzi informaciju ili odgovor koJi je duzno pruziti na osnovu ovog zakona 111statuta, ugovora o osnivanju ili drugog osnivackog akta clanu ili akcionaru drustva iliukoliko dostavija lazne Informacije ili ukoiiko ih sprjecava da koriste svoje pravo dadobiju informaciju ili ukoliko ne objavi podatke koje je duzno objaviti po zakonu, neizda obavjestenja na nacin utvrden zakonom ill ukoliko da laznu izjavu ili drugojavno obavjestenje Ili proglas (clan 100, clan 117 stav 3, cl. 124,125,126, 138 i 151,clan 198 stav 2, clan 242 stav 11, clan 258 stav 3 i clan 304);
4) u poslovnim pismima i druglm poslovnim dokumentima, odnosno na internetstranici drustva ne navede propisane podatke (cl. 118 i 318 stav 5);
5) ne obezbijedi postovanje propisanog postupka za sazivanje skupstine (cl. 135, 136,137 i 138);
6) ne odrzl redovnu skupstinu akcionara u propisanom roku (clan 135 stav 6);
7) ne omoguci glasanje elektronskim putem u skladu sa ovim zakonom (cl. 136,145 i147);
8) ne ucini dostupnim akcionarima rezultate giasanja u skladu sa ovim zakonom (clan150); •
9) ne odrzi skupstinu akcionara u roku utvrdenom odlukom suda (clan 152);
10) ne obezbijedi odgovarajuci sastav odbora direktora, odnosno nadzornog odbora (cl.155,176 1 297);
11) u slucaju prestanka clanstva clanu odbora direktora, clanu upravnog ili nadzornogodbora, ne Izabere novi odbor direktora u roku od 60 dana od dana registracijeprestanka clanstva u skladu sa ovim zakonom (cl. 171 stav 7,179 stav 4 i 190);
12) u slucaju prestanka svojstva izvrsnog direktora, ne Izabere novog izvrsnog direktorau roku od 60 dana od dana registracije prestanka mandata izvrsnog direktora uCRPS (clan 174 stav 9);
125
13) u slucaju prestanka svojstva predsjednika upravnog odbora ne izabere novogpredsjednika upravnog odbora u roku od 60 dana od dana reglstraclje prestanka
mandata predsjedniku upravnog odbora u CRPS (clan 191 stav 9);
14) odiuku 0 emisiji obveznica ne donese u postupku propisanom ovim zakonom (cl.209 stav 3 i 210 stav 2);
15) smanjivanje kapitala vrsi suprotno odredbama o zastiti povjerilaca (cl. 219, 220,221, 222, 223, 224 i 278);
16) stekne Hi otudi sopstvene akcije suprotno ovom zakonu (cl. 225, 226, 227, 228, 229 i230).
(2) Za prekrsaj Iz stava 1 ovog clana kaznice se i odgovorno lice u prlvrednom drustvunovcanom kaznom u iznosu od 150 eura do 1.500 eura.
(3) Za prekrsaj Iz stava 1 ovog clana kaznice se i preduzetnik novcanom kaznom u iznosu od150 eura do 1.500 eura.
Clan 327
Novcanom kaznom od 200 eura do 2.000 eura kaznice se za prekrsaj preduzetnik ako:
1) obavija djelatnost preko poslovode koji nije registrovan u skladu sa zakonom oregistraciji, nije u radnom odnosu kod preduzetnika ili ne ispunjava posebne usiovekoji su propisani u pogledu licnih kvalifikacija preduzetnika (clan 63);
2) ne izvrsi registraciju u skladu sa cl. 319 i 329 stav 4 ovog zakona.
DIO JEDANAESTI
PRELAZNE I ZAVRSNE ODREDBE
Donosenje podzakonsklh akata
Clan 328
(1) Podzakonski akti iz cl. 319 i 324 ovog zakona donijece se u roku od 60 dana od danastupanja na snagu ovog zakona.
(2) Do donosenja propisa iz stava 1 ovog clana primjenjivace se propisi donijeti na osnovuZakona o privrednim drustvima ("Sluzbeni list RCG", broj 6/02 i "Sluzbeni list CG", br.17/07, 80/08 i 36/11).
Uskladivanje organizaclje i reglstracija
Clan 329
(1) Akcionarska drustva i drustva sa ogranicenom odgovornoscu iz clana 297 st. 3 i 4 ovogzakona koja su registrovana u CRPS do stupanja na snagu ovog zakona, duzna su da uskladeorganizaciju (statut, organe drustva i druge akte) sa ovim zakonom i izvrse registracijupromjena u roku od devet mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
(2) Ostala privredna drustva koja su registrovana u CRPS do stupanja na snagu ovog zakonaradi uskladivanja sa odredbama ovog zakona, duzna su da usklade organizaciju sa ovim
126
zakonom i izvrse registraciju promjena u CRPS u roku od 18 mjeseci od dana stupanja nasnagu ovog zakona.
(3) Ortacka drustva i preduzetnici koji do stupanja na snagu ovog zakona nijesu registrovani uCRPS, duzni su izvrse upis u CRPS u skiadu sa ovim zakonom, u roku od devet mjeseci oddana stupanja na snagu ovog zakona.
(4) Preduzetnici koJi su do stupanja na snagu ovog zakona registrovani u CRPS duzni su dausklade poslovanje i podnesu registracionu prijavu za registraciju u CRPS u skiadu sa ovimzakonom, u roku od sest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
(5) Nadiezni organ za registraciju ce u roku od 30 dana po isteku rokova iz st. 1 i 2 ovog clana,pred nadleznim sudom, pokrenuti postupaksudske likvidacije drustava koja nijesu ispunilaobavezu registracije u ostavljenom roku i brisati ih nakon sprovedenog postupka sudskelikvidacije.
(6) Akcionarska drustva u kojima su na dan stupanja na snagu ovog zakona postojale obicneakcije razlicite nominalne vrijednosti, duzna su da izvrse usitnjavanje obicnih akcija vecenominalne vrijednosti na obicne akclje sa najmanjom nominalnom vrijednoscu u drustvu,u roku godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
(7) Odredba stava 6 ovog clana primjenjuju se i na druge klase akcija.
Zapoceti postupci
Clan 330
Postupci registracije i restrukturiranja privrednih drustava koJi su zapoceti prije stupanja nasnagu ovog zakona, okoncace se po zakonu koJi Je bio na snazi u vrijeme pokretanjapostupka.
Primjena odredaba
Clan 331
Odredbe clana 120 st. 8 i 9 i cl. 308 do 317 ovog zakona primjenjivace se od danapristupanja Crne Gore EvropskoJ unlji.
Prestanak vazenja
Clan 332
Danom stupanja na snagu ovog zakona, prestaje da vazi Zakon o privrednim drustvima("Sluzbeni list RCG", broj 6/02 i "Sluzbeni list CG", br. 17/07, 80/08 i 36/11).
Stupanje na snagu
Clan 333
OvaJ zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Sluzbenom listu CrneGore".
127
OBRAZLOZENJE
I USTAVNI OSNOV ZA DONOSENJE ZAKONA
Ustavni osnov za donosenje Zakona o privrednim drustvima sadrzan je u clanu 16 stav 1 tacka 5
Ustava Crne Gore, kojim je propisano da se zakonom, u skladu sa Ustavom, ureduju pitanja od
Interesa za Crnu Goru.
II RAZLOZI ZA DONOSENJE ZAKONA
Zakon o privrednim drustvima reguiise pitanja osnivanja, upravljanja, restrukturiranja, prestanka
privrednih drustava, kao i druga pitanja od znacaja za njihovo funkcionisanje. Takode, ovlm
zakonom se ureduje i pravni polozaj drugih oblika obavljanja privrednih djelatnosti. U
crnogorskom pravu to su preduzetnik i dio stranog drustva. Stoga, sam Zakon o privrednim
drustvima predstavija neizostavan segment i kamen temeljac ekonomskog zakonodavstva drzavai drustava baziranih na sistemu trzisne ekonomije.
Razlozi za donosenje novog Zakona o privrednim drustvima se mogu naceino podijeliti u tri grupe.
Na prvom mjestu, Zakon o privrednim drustvima koji je stupio na snagu 2002. godine prvobitno
je baziran na anglo-americkoj pravnoj tradiciji, odnosno sistemu regulisanja kijucnih pitanja iz
oblasti kompanijskog, tj. korporativnog prava. U torn smislu, znacajan broj pitanja koja suredovno i detaljno regulisana u evropskim kontinentalnim zakonodavstvima ostavljena su
otvorena prvobitnim tekstom zakona. Medutim, za razliku od pravnih sistema u SAD i Engleskojgdje se podnormiranost zakona nadoknaduje stvaranjem prava od strane sudova, u Crnoj Gori i
drugim evropskim drzavama, sudska praksa nije klasican izvor prava i sudovi nemaju slobodustvaranja novih pravila. Liz to, kao i vecina evropskih, crnogorski sudovi su i manje sklonikreativnom tumacenju koje bi makar de facto vodilo kreiranju nedostajucih pravila, tj.
popunjavanju pravnih praznina. Uocavajuci ove okolnosti jos od pocetka primjene vazeceg
Zakona o privrednim drustvima, crnogorski zakonodavac je aktueini zakon mijenjao i dopunjavaou sest navrata od 2002. godine. No, ceste izmjene i dopune zakona, iako su donijele odredenepoboljsanja u smislu primjene prvobitno znacajno podnormiranog zakona, doprinijele su tomeda je njegova sistematika u znacajnoj mjeri postala nejasna i nepovoljna u smislu potrebe za
nespornim tumacenjem i jednostavnijom primjenom odredaba jednog ovakvog, sistemskog
zakona. Odatle i potreba da se, ostavljajuci na snazi i razradujuci standardna i u praksi potvrdenapravila kompanijskog prava, donese novi zakonski akt, sa novim konceptom I novom
sistematikom.
Druga grupa razioga neposredno je vezana za proces pridruzivanja Crne Gore Evropskoj uniji.
Naime, kljucno mjerilo za privremeno okoncanje - zatvaranje pregovora u poglavlju 6. -Privredno pravo je upravo donosenje novog Zakona o privrednim drustvima. Cilj je i obaveza da
ovoj zakonski akt bude u cjelini uskladen sa tzv. „kompanijskim direktivama", koje predstavijajukljucne instrumente prava Evropske unije na planu harmonizacije nacionalnih kompanijskih pravai stvaranju usiova za adekvatan razvoj unutrasnjeg trzista, kao kijucnog mehanizma, all i
postignuca evropskih ekonomskih integracija.
Dakle, s obzirom na obim zahvata u nacionaino kompanijsko pravo, koje je sustinski otjelotvorenouZakonu o privrednim drustvima, logicna je bila odiuka Crne Gore dase opredijeliza izradu novogzakonskog akta, koji ce omogudti potpuno uskladivanje dolje navedenim instrumentima
harmonizacije, odnosno uniflkacije nacionalnih kompanijskih prava drzava cianica Evropske unije.Konacno, uporedo sa jednodomnim modelom organizacije uprave akcionarskog drustva,odnosno drustava kapltala, u domace zakonodavstvo i pravni sistem uveden je, tj. vracen Idvodomni sistem. Na taj nacin, daje se doprlnos laksoj integraciji Crne Gore u unutrasnje trzisteEvropske unlje, kao 1 rastu privlacnosti crnogorskog dijela unutrasnjeg trzlsta za strane investlclje1 razllclte kompanije Iz ostalih drzava clanlca.
Takode, regulatorna rjesenja uvedena u ovaj zakonski tekst utvrdena su I strukturlrana na nacin
koji omogucuje relativno jednostavnu shodnu primjenu njegovih norm) na privredna drustvaosnovana po posebnim propisima, kao i na nove oblike privrednih drustva u crnogorskompravnom sistemu (po pristupanju Evropskoj uniji), poput evropskog akcionarskog drustva ievropskog ekonomskog interesnog udruzenja, primarno regulisanih uredbama, kaoinstrumentima unifikacije prava Evropske unije koje se neposredno primjenjuju na teritoriji svihdrzava cianica.
Treca grupa razloga, koja se posebno istice zbog znacaja samog pitanja za unaprjedenje i razvojposlovnog i investicionog ambijenta, tice se dva uzrocno-posijedicno povezana koncepta. Naprvom mjestu, rijec je o potrebi preciziranja i razrade i kijucnih menadzera-direktora privrednihdrustava, prije svega kompanija (drustava kapitaia), cime se postize i visi stepen odgovornosti uradu i ukupnom angazmanu lica imenovanih u kljucne organe upravljanja kompanija. Kljucnimehanizam preko kojegse to postize, pored preciziranja jasnih pravila i usiova za ustanovljavanjeodgovornosti ovih lica je uspostavljanje konkretnih i sa stanovista evropsko-kontinentalne, a timei crnogorske pravne tradicije i pravnog sistema upotrebijivih mehanizama za iniciranje postupakaradi utvrdivanja tako razradenih oblika odgovornosti. Isti, pak, prevashodno stoje naraspolaganju akcionarima, koji samom okolnoscu postojanja takvih mehanizma dolaze u pozicijuznatno povoljniju od one koju su imali ranijim zakonom. Na drugom mjestu, upravo se razradomopisanog sistema odgovornosti na dosijedan i uporediv nacin kreira kvalitetan koncept zastiteprava, ali i nesporno legitimnih vlasnickih interesa akcionara, posebno manjinskih. Takav, visokstepen zastite, izmedu ostalog, jedan od kijucnih kriterijuma prilikom procjene atraktivnostiinvesticionog ambijenta odredene drzave.
Ill USAGLASENOSTSA EVROPSKIM 2AK0N0DAVSTV0M I POTVROENIM MEOUNARODNIM
KONVENCIJAMA
U pripremi Zakona koriscena su komparativna iskustva zemalja u regionu, kao i iskustva razvijenihzemalja. Izrada ovog Zakona, s obzirom na predmet regulisanja, podrazumijeva potpunouskladivanje njegovog teksta sa odredbama sljedecih kompanijskih direktiya iz prava Evropskeunije:
• Direktiva 2009/102/EC Evropskog parlamenta i Savjeta od 16. iX 2009, u oblastikompanijskog prava o jednoclanim drustvima kapitaia;
• Direktiva 2007/36/EC Evropskog parlamenta i Savjeta, od 11. jula 2007. o ostvarivanjuodredenih prava akcionara u akcionarskim drustvima kotiranim na berzi.
• Direktiva 2017/1132/EU Evropskog parlamenta i Savjeta o odredenim aspektimakompanijskog prava, od 14. V 2017. godine. Ova direktiva, medutim, najvecim dijelompredstavija sublimaclju tekstova sljedecih, tradicionaino nazivanih kompanijskihdirektiva (cime su iste stavljene van snage):
1. Direktive 82/891/EEC o podjell akcionarskih drustava, od 17. XI1982. godlne.
2. Direktive 89/666/EC Savjeta, od 21. XII1989, o zahtjevima objavljivanja podataka u
vezi s podruznicama koje su u nekoj drzavi clanici otvorile odredene vrste drustavana koje se primjenjuje pravo druge drzave;
3. Direktive 2005/56/EC Evropskog parlamenta i Savjeta, od 25.11.2005. oprekogranlcnim spajanjima drustva kapitaia;
4. Direktive 2009/101/EC Evropskog parlamenta I Savjeta, od 16. IX 2009. o
koordinaciji zastitnih mjera koje, radi zastite interesa clanova i trecih lica, zahtijevajudrustva kapitaia drzave clanica u smislu clana 48. stav 2. Ugovora u ciljuizjednacavanja takvih zastitnih mjera;
5. Direktive 2011/35/EU Evropskog parlamenta i Savjeta, od 5. IV 2011. o spajanjimaakcionarskih drustava;
6. Direktive 2012/30/EU Evropskog parlamenta i Savjeta, od 25. X 2012. o koordinacijizastitnih mehanizama koje, radi zastite interesa clanica i ostalih, drzave clanicezahtijevaju od akcionarskih drustava u smislu clana 58. stava 2. Ugovora, u pogleduosnivanja akcionarskih drustava i odrzavanje i promjenu njihovog kapitaia, a s ciljemujednacavanja tih zastitnih mehanizama;
Pored navedenog, potrebno je imati u vidu da se novim Zakonom o privrednim drustvima kreirapovoljan ambijent, tj. olaksava se buduca primjena, na teritoriji Crne Gore, sljedecih regulatornihinstrumentima iz prava Evropske unije:
• Uredba Savjeta EEZ br. 2137/85, od 25. VII 1985. o Evropskom ekonomskom interesnomudruzenju;
• Uredba Savjeta EZ br. 2157/2001, od 8. X 2001. o Statutu Evropskog akcionarskog drustva(Societas Europaea).
lako to nije izricita obaveza Crne Gore u pristupnim pregovorima sa Evropskom unijom, u skladusa sugestijama Evropske komisije u dosadasnjem toku pregovora, zakon je u mjeri moguceguskladen i sa preporukama Evropske komisije Iz oblasti kompanijskog prava, i to:
• Preporukom Komisije (32004H0913), od 14. XII 2004. o prihvatanju odgovarajuceg sistemanaknada za rad direktorima privrednih drustava uvrstenih na berzi;
• Preporukom Komisije {32G05H0162), od 15. II 2005. o ulozi neizvrsnih ill nadzornihdirektora privrednih drustava uvrstenih na berzi i o odborima (nadzornog) odbora;
• Preporukom komisije (32009H0384), od 30. IV 2009. o politikama naknade u sektorufinansijskih usiuga;
• Preporukom komisije {32009H0385), od 30. IV 2009. koja dopunjava Preporuke2004/913/EC i 2005/162/EC u pogledu sistema za naknade direktorima privrednih drustava
uvrstenih na berzi.
IV OBJASNJENJE OSNOVNIH PRAVNIH INSTITUTA
Kao odraz sadrzaja i slozenosti materije koja je predmet uredenja predmetnog teksta, predlogzakona sadrzi jedanaest djelova.
DIO PRVI - OSNOVNE ODREDBE
U Glavi I - „Predmet zakona i oblici obavljanja privrednih djelatnosti" (cl. l-S), uredeni supredmet zakona, te pojam I obllcl obavljanja privredne djelatnosti.
Odredbom clana 1 Zakona o privrednim drustvima (ZoPD), kako je to i uobicajeno za savremenekompanijske zakone, propisano je da ZoPD ureduje osnivanje, registraciju, restrukturiranje,prestanak i druga pitanja od znacaja za rad privrednih drustava, preduzetnlka I dijela stranogdrustva.
Odredbama clana 2 ZoPD utvrdeni su oblici obavljanja privredne djelatnosti, i to privrednadrustva: ortacko, komanditno, drustvo sa ogranicenom odgovornoscu I akclonarsko drustvo.Pored privrednih drustava, kao oblici obavljanja privrednih djelatnosti, utvrdeni su, u nasemkompanljskom pravu vec postojeci; preduzetnik i dio stranog drustva.
Clanom 3 ZoPD propisana je shodna primjena i na privredna drustva koja su osnovana u skladusa posebnim zakonom.
Clanom 4 ZoPD, deflnisan je pojam drustva od javnog interesa. Ovdje nije rijec o novom oblikuprivrednog drustva ill form! obavljanja privredne djelatnosti, vec o generickom terminu kojl sekoristi i u pravu Evropske unlje, a kojim se oznacavaju kompanlje, tj. akclonarska drustva illdrustva sa ogranicenom odgovornoscu cije se hartlje od vrljednosti kotiraju na organlzovanomtrzistu hartija od vrijednosti u Crnoj Gori ili inostranstvu. Takode, ovim je, sa stanovista pravllanomotehnike, pojednostavljeno regulisanje pravnog polozaja navedenih privrednih drustavatamo gdje se u ZoPD, u skladu sa komunitarnim pravom, tretiraju jedinstveno.
Clanom 5 uredenje pravnl subjektivitet privrednih drustava. Za razliku od dosadasnjeg zakonskogrjesenja, utvrden je puni pravni subjektivitet svih obiika privrednih drustava, cime se, Izmeduostalog, stvara prostor za izbjegavanje nedoumlca prilikom razdvajanja Imovinskih rezima udrustvu i nad drustvom koje su se javljale kod ortackih, odnosno komandltnih drustava. Izricltoje propisano da sva privredna drustva sticu svojstvo pravnog lica danom registracije u Centralnomreglstru privrednih subjekata ("CRPS"). Dijelu stranog drustva se ne priznaje svojstvo pravnog licaI subjekta u pravu.
U pogledu pravne sposobnosti privrednih drustava, prihvacen je koncept unlverzalne pravnesposobnosti, uz potrebne korekcije koje se ticu prava rezervisanih iskljucivo za fizicka lica iliprivredne djelatnosti koje se obavljaju iskljucivo u pojedinim obllcima privrednih drustava, poputbanaka ili osiguravajucih drustava.
Clanovima 6, 7 i 8 uredeni su pojam podruznice, njeno formlranje i prestanak. U clanu 6 Izricltoje propisano da privredna drustva mogu obavljati svoju djelatnost I preko podruznica, kaoposebnih organlzacionlh cjellna drustva bez svojstva pravnog lica, cija je poslovna adresa vansjedista drustva. Takode, propisano je i da podruznica u pravnom prometu istupa iskljucivo u imei za racun drustva u okviru kojeg posluje, pod njegovim nazlvom, uz mogucnost koriscenjadodatnih elemenata individuallzacije, cime je potvrden koncept iskljucivo integrisanog istupanjapodruznice, all je i prepoznata mogucnost za stvaranje usiova za dodatnu prepoznatljivost iste. Uclanu 7 regulisana su pitanja formiranja podruznice, tj. utvrden je organ drustva nadlezan zadonosenje odiuke o formiranju, odredena je obavezna sadrzina ove odiuke, kao i postupakregistracije odiuke o formiranju I same novonastale podruznice privrednog drustva u CRPS. Uclanu 8 utvrdena su dva kljucna osnova prestanka podruznice, i to odiuka o prestanku podruznicekoju donosi oviasceni organ drustva, odnosno prestanak samog drustva.
Glava II - „Odgovornost za obaveze drustva" (cl. 9-12)
U clanu 9 regulisano je pitanje odgovornosti za obaveze drustva prije sticanja svojstva pravnog
lica cinom registradje u CRPS. U torn smislu, proplsano je da za obaveze koje se preuzmu u imedrustva priJe njegove registraclje odgovaraju lica koja su te obaveze preuzela i sami osnlvaci
drustva, 1 to solldarno i neogranlceno, sve do preuzimanja takvih obaveza od strane samog
drustva, nakon njegove registraclje, cime se I navedena lica oslobadaju dalje odgovornosti.
U clanu 10 propisanl su osnovi sticanja i prestanka svojstva clana privrednog drustva. U torn
smislu, propisano je da se svojstvo clana ortackog drustva, clana komanditnog drustva i clana
drustva sa ogranlcenom odgovornoscu stice danom registraclje viasnlstva nad udjelom u CRPS,
dok to svojstvo prestaje upravo reglstracijom prestanka svojstva clana kod Istog organa. Kada jerljec 0 clanstvu u akclonarskom drustvu, s obzlrom na speciflcnu okolnost da registar udjela u
akcijskom kapitalu drustva, tj. akcija vodi poseban nosllacjavnlh ovIascenja-CentraIno klirinsko
depozitno drustvo (u daljem tekstu: CKDD), ranlje Centralna depozltarna agencija (CDA),
propisano je da akcionar to svojstvo stice registracijom akcija drustva na njegov vlasnicki racun
kod CKDD, a u skladu sa proplsima kojl regullsu trzlste kapitala. Shodno tome, propisano je i da
svojstvo akcionara prestaje na dan brisanja svlh akcija drustva sa vlasnickog racuna akclonara kodCKDD, cija potvrda, jednako kao i potvrde o registraciji koje Izdaje CRPS, ima karakter, a samim
tim I snagu dokazne isprave.
U clanu 11 naceino je regulisano pitanje odgovornosti drustva I odgovornosti clanova za obaveze
drustva. Uobicajeno je predvideno da drustvo odgovara za svoje obaveze cjelokupnom svojom
Imovlnom. Jednako tako uobicajeno je predvideno I da ortaci u ortackom drustvu i
komplementarl u komandltnom drustvu odgovaraju za obaveze drustva solidarno I
neograniceno, cjelokupnom svojom imovlnom. Na drugoj stranl, komandltori kod komanditnog
drustva, clanovi drustva sa ogranlcenom odgovornoscu i akcionari akcionarskog drustva, kako je
propisano, ne odgovaraju za obaveze drustva, osim kada je to Izriclto propisano ovim zakonom,
kao, primjera radi, u slucaju zioupotrebe svojstva pravnog lica iz clana 12 Zakona.
U clanu 12 detaljno je razraden koncept zioupotrebe svojstva pravnog lica, odnosno „probijanja
korporatlvnog vela". Konkretno, propisano je da ce, u slucaju da jedan ill vise komandltora,
clanova drustva sa ogranicenom odgovornoscu 111 akcionara zloupotrijebe okolnost da nijesu
odgovorni za obaveze komanditnog, drustva sa ogranicenom odgovornoscu III akcionarskog
drustva, nadlezni sud utvrditi njihovu solldarnu i neogranlcenu odgovornost za obaveze tih
drustava. Slucajevi u kojima se smatra da postoje ove okolnosti utvrdeni su u skladu sa najboljom
medunarodnom praksom, po principu numerus clausus.
Ono sto ovaj zakon donosi kao posebnu novinu u odnosu na raniji pravni okvir ovog Instituta jeste
posebno pravo povjerilaca drustva da tuzbom traze utvrdlvanje osnova za primjenu ovoginstituta i naplatu svojih potrazivanja od strane clanova drustva koji su pocinili zioupotrebu, kada
po dospjelosti njihovog potrazivanja Isto ne mogu namiritl od samog drustva, cime se ne utice na
njegovo pravo na upotrebu druglh sredstava naplate potrazivanja koja jednom povjerlocu stoje
na raspolaganju. Posebno su razradeni i procesnl rokovi za podnosenje ove tuzbe, koja ce
predstavljati novinu u nasem pravnom sistemu kao dodatni vld zastite savjesnih povjerilaca -
klljenata I poslovnih partnera drustva, ali i dodatni oblik kontrole zakonltosti poslovanja drustva
I postupanja njegovlh clanova kojl nijesu odgovorni za obaveze Istog sopstvenom imovlnom.
Glava III - „Sjediste, djelatnost i naziv privrednog drustva" (cl. 13-23)
U cianu 13 odreden je i detaljnije razraden pojam sjedista kao jedan od kljucnih elemenataindividualizacije drustva. Uz potrebne korekcije na planu zastite pravne sigurnostl savjesnih treclhlica koja se pouzdaju u tacnost podataka registrovanih u CRPS, odnosno javne Isprave Izdate naosnovu tih podataka, zakonskim rjesenjem se ostaje pri konceptu, odnosno teorljl stvarnogsjedista drustva, kao dominantnoj i evropskom pravu. S tim u vezi, sjediste je definisano kaojedinstveno I mjesto u Crnoj Gorl u kojem se nalazi uprava drustva Hi mjesto u kojem drustvotrajno obavija svoju djelatnost, koje je kao takvo utvrdeno osnivackim aktom ill statutom drustvai registrovano u CRPS, u skladu sa ovim zakonom.
U clanovima 14 i 15 regullsu se dva pitanja od znacaja za istupanje drustva u pravnom prometu iposlovnu korespodenclju uopste. Prvo, dostavljanje drustvu vrsi se na adresu sjedista drustva illna posebnu adresu za dostavljanje poste, koja mora bit! reglstrovana u skladu sa zakonom,ukoiiko postoji. Takode, s obzirom na dostupnost i rasprostranjenostsredstava za komunikacijuu elektronskoj form!, propisano je 1 to da drustvo mora posjedovati adresu za prijem elektronskeposte registrovanu kod CRPS, kao I da se na tu vrstu komunikaclje primjenjuju propisi kojl regullsuelektronsko poslovanje. Drugo, odredba o neobaveznosti izrade I upotrebe pecata, u odnosu navazeci zakonski tekst, sa nivoa akclonarskog drustva izdignuta je na nivo opsteg, cime je u zakonuodstranjena svaka mogucnost da se drustvima od strane nosilaca javnih oviascenja, all i od stranesubjekata, poput banaka, osiguravajucih drustava, brokerskih I dilersklh drustava, kojl dozvolu zaobavljanje djelatnosti dobljaju u skladu sa posebnim propisom, namece obaveza Izrade Iupotrebe pecata. U clanu 16 propisano je da drustvo Ima preteznu djelatnost, koja se reglstrujeu postupku osnlvanja, s tIm da drustvo moze obavljati I druge djelatnosti utvrdene osnivackimaktom, odnosno statutom. Clanom 17 na uoblcajen nacin utvrdeni su pojam I osnovna pravlla uvezI sa upotrebom naziva drustva, podruznice i preduzetnika, prije svega obaveznost Iste. Clanom18 je odredena sadrzlna naziva drustva, podruznice 1 preduzetnika. PrIje svega, drustvo mora usvom nazivu sadrzati I obllk u kojem je organlzovano, u skladu sa zakonom. Posebno jepredvldeno da nazlv podruznice sadrzl i puni nazlv drustva u okvlru kojeg posluje, oznaku da seradi 0 podruznici I poslovnu adresu podruznice, dok je za nazlv dijela stranog drustva propisanoda obavezno sadrzl orlginalnl nazlv stranog drustva, te oznaku ill skracenu oznaku obllka togdrustva.
Clanom 19 propisano je da drustvo moze, pored punog naziva, all ne i njegova podruznica, mozekorlstltl skraceni naziv ako je utvrden osnivackim aktom drustva, odnosno statutom, koji seuplsuje u CRPS.
Clanom 20 regullsano je na uoblcajen nacIn pitanje upotrebe znakova I Imena drzava Imedunarodnlh organizaclja.
Clanom 21 regullsani su usiovi unosenja Imena fizickoglica, na nacin stoje to moguce uclnltl samouz njegov, odnosno pristanak njegovlh nasljednika. OvIm clanom su ustanovljene I tuzbe kojimasamo lice clje se Ime korlsti u nazivu drustva III njegovl naslednlcl mogu zastiti ugled i cast lica cijeime je uneseno u nazlv drustva, odnosno zahtljevati njegovo Izostavljanje Iz naziva drustva usiedprestanka svojstva clana.
Clanom 22 u smislu unaprjedenja nacela pravne IzvjesnostI, utvrdeno je da se nazlv drustva nemoze prenositi odvojeno, vec samo zajedno sa drustvom.
Clanom 23 detaljno su razradeni mehanlzml zastite naziva drustva. PrIje svega, CRPS ne mozedozvolltl registraclju naziva drustva koji je suprotan prinudnim proplslma I moralu drustva,Istovjetan ill toliko sllcan nazivu drugog drustva da zbog nepostojanja jasne razlike Izmedu dva
naziva moze doci do zamjene drustava od strane ucesnika u pravnom prometu ili takav da moze
da dovede u zabludu ucesnike u pravnom prometu u pogledu pravne forme ili preteznedjeiatnosti drustva. Ukoliko dode do propusta u radu CRPS, zainteresovanim licima stoji na
raspolaganju tuzba protiv drustva koje je uciniio povredu, kojom se zahtijeva od nadieznog sudapromjena naziva tog drustva i naknada stete. Utvrdeni su rokovi za ovu tuzbu, a sam postupak
po istoj je odreden kao hitan. Konacno, kao sankcija za eventuaino nepostupanje u skladu saodiukom po ovo] tuzbi, predvidenoje i da CRPS posluzbenoj duznosti pokrece postupak prinudne
likvidacije drustva koje odbija da izvrsi sudsku odiuku o promjeni naziva.
Glava IV - „Zastupanje drustva i prokura" (cl. 24-30)
Zastupanje privrednih drustava ovim tekstom zakona, za razliku od vazeceg zakona, regulisano jeu znacajnom dijelu na nivou osnovnih odredbi, dakle, jedinstveno za privredna drustva, cime suuvedene pretpostavke za razjasnjenje pojedinih pitanja koja su se iskristallsala u praksi primjene
vazeceg zakona, ali i za precizniju i potpunu transpoziciju odredaba Direktive 2009/101/EC kojase odnosi na drustva kapitala, tj. akcionarska i drustva ogranicene odgovornosti, kada je rijec o
crnogorskom lex societatis.
Clanom 24 propisano je da su zakonski zastupnici lica koja su ovim zakonom kao takva odredena
za svaki obiik privrednog drustva, cime jestvoren precizan pravni osnovdase ubuducezakonskim
zastupnicima mogu smatrati iskljucivo ona lica za koja u zakonu postoji takvo jasno odredenje.
Ovim clanom podcrtano je i to da se lica sa svojstvom zakonskog zastupnika drustva se obavezno
registruju, iako je ta obaveza pojedinacno razradena i kod svakog privrednog drustva u daljem
tekstu zakona.
Clanom 25 uredeno je pitanje ostalih zastupnika drustva, time sto je propisano da su, osim
klaslcnih zakonskih zastupnika, zastupnici drustva su i lica koja su aktom nadieznog organa
drustva oviascena da zastupaju drustvo i koja su kao takva reglstrovana u skladu sa ovim zakonom
u CRPS.
Clanom 26 propisani je obim ovlascenja sustinski statutarnih zastupnika, s obzirom da se nivo
oviakenja zakonskih zastupnika, u pravilu, poklapa sa domenom poslovne sposobnosti samog
zastupanog drustva. U torn smislu, predvideno je da zastupnici mogu preduzimati sve radnje i
zakljucivati sve poslove koji se uobicajeno obavljaju ili nastaju uz poslove koji su mu povjereni u
drustvu. Bitna novina u smislu precizlranja pravnog statusa zastupnika, ali i zastite savjesnih
trecih lica prilikom poslovanjasa konkretnim privrednim drustvom je preciziranjeda je kolektlvno
zastupanje de facto izuzetak, koji mora biti izricito predviden, te kakoje pravlloda svaki zastupnik
istupa samostaino u ime i za racun drustva. Uredeno je pitanje odgovornosti zastupnika, tj. istaje izricito utvrdena.
Clanovima 27-30, u crnogorsko kompanijsko pravo vraca se institut prokure kao poslovnog
punomocja za obavljanje sirokog kruga poslova iz domena poslovne sposobnosti drustva,odnosno prokuriste kao nalogoprimaca kod ove vrste punomocja. Cianom 27 su date kljucnekarakteristike nanovo uvedenog instituta prokure, prije svega da se ne moze dati pravnom lieu,
da nije prenosiva na druga lica i da se daje u pisanoj formi, uz obaveznu registraciju u CRPS.
Clanom 28 napravljena je distinkcija i data mogucnost uspostavljanja kolektivne i pojedinacne
prokure, u skladu sa potrebama i procjenom privrednog subjekta, dok su clanom 29 preciznodefinisana ovlascenja, kao i ogranicenja oviascenja prokuriste, odnosno prokurista kod
kolektivnog zastupanja. Najsire postavljena ovlascenja prokuriste samo su djelimicno-posebnimoviascenjem - ogranicena u nekim kljucnim situacijama iz zivota privrednog drustva, poput
raspolaganja nepokretnostima, zakljucivanjem ugovora o kreditu i zajmu, te zastupanja drustvau sudskim i arbltraznim postupcima.
Clanom 30 regulisana su dodatno znacajna pitanja otkaza i opoziva prokure, dodatno u odnosuna opsta pravila o zastupanju iz Zakona o obligacionim odnosima. Prije svega, zbog obimaoviascenja I realnog znacaja koju Ima prokurista za drustvo koje zastupa, propisano ]e da je istiduzan da i nakon otkaza prokure, koja kao I opoziv moze da se ucini u svakom trenutku, nastavida zakljucuje pravne poslove i preduzima pravne radnje u narednih 30 dana, kada to od njegazahtljeva nalogodavac.
Glava V - "Posebne duznosti prema drustvu"(d. 31-51)
U Glavi V, u skladu sa konceptom koji je, za razliku od vazeceg, usvojen ovim zakonskim tekstom- da se osnovnim odredbama urede pitanja koja se daju urediti kao zajednicka za sva privrednadrustva, pa i druge oblike obavijanja privredne djeiatnosti gdje je to moguce, ureden je najedinstven nacin koncept posebnih duznosti prema drustvu, od kojih su neke biie nedovoijnorazradene, a neke nijesu ni postojale u vazecem zakonu. Njihovim uvodenjem i preciznomrazradom je napravijen jedan od kljucnih kvalitativnih pomaka u odnosu na vazed zakon,prevashodno na pianu onemogucavanja raznih obiika zioupotreba kijucnih poiozaja u drustvu.
Prvo je cianom 31 odreden krug iica koja imaju posebne duznosti prema drustvu, koji cine ortacii kompiementari kod drustava iica, cianovi drustva sa ogranicenom odgovornoscu i akcionarskogdrustva koji se mogu okarakterisati, u skiadu sa zakonom, kao kontroini odnosno cianovi kojiposjeduju znacajno kapita! ucesce u drustvu, kao i izvrsni direktor, cianovi odbora direktora,cianovi upravnog odbora, cianovi nadzornog odbora, zastupnici, prokuristi i iikvidacioni upravnik.Clanom 32 definise se pojam povezanih iica, i to posebno fizickih i pravnih iica koje imaju tosvojstvo, sto je od znacaja za definlsanje pojedinacnih duznosti, siucajeva u kojima doiazi donjihove povrede, a posredno i za posijedice tih povreda.
Zakonom se precizno definisu sijedece posebne duznosti prema drustvu i potencijaine posijedicenjihovog neispunjavanja od strane lica na koje se odnose:
Duznost paznje {cl. 33-35), koja se odnosi samo na upravu drustva, ukijucujud I iikvidacionogupravnika, de facto je korigovana u clanu 35, kojim se ureduje pravo na tuzbu za siucaj krsenjaove duznosti, opravdanom transpozicijom "praviia posiovnog prosudivanja" koje je u evropskazakonodavstva uvedeno Iz americkog korporativnog prava SAD-a i koje je standard u
savremenom korporativnom, odnosno kompanijskom pravu.
Za razliku od duznosti paznje, obaveza prijavijivanja poslova i radnji u kojima postoji iicni interes{ci. 36-39) je definisana kao duznost svakog od gore navedenih iica koja imaju posebne duznostiprema drustvu i razradena je detaljno u smisiu pojma, tj. praviia na osnovu kojih se odobravaizuzetak od opsteg praviia o obaveznom zahtjevu za odobrenje takvih posiova i radnji. Posebno
je, naravno, uredeno i pitanje tuzbe za povredu ove duznosti, a utvrdeni su cianom 39 i siucajeviu kojima se moze napraviti izuzetak, i to kada nije bilo stete po drustvo iii da nije postojao iicniinteres tuzenog u konkretnom slucaju, odnosno kada tuzena iica nijesu znala niti su moraia znatiza okoinost zakijucenja pravnog posia, odnosno preduzimanja pravne radnje kod kojih jepostojao iicni interes.
Lica koja imaju posebne duznosti prema drustva, u skiadu sa ponudenim regulatornimrjesenjima, imaju i posebnu duznost izbjegavanja sukoba interesa, koja je uredena u clanovima40-42.
Prije svega, u skladu sa clanom 40, ova lica ne smiju u sopstvenom Ni interesu povezanih lica da
koriste imovinu drustva, informaclje do kojih su dos!i u svojstvu lica sa posebnim duznostima, a
koje inace nisu javno dostupne, te mogucnosti za zakljucenje poslova koje se ukazu drustvu.
Clanom 41 predvldeno je odgovarajuce pravno sredstvo, tuzba zbog povrede duznosti
izbjegavanja konfllkta interesa, kojom se kumulatlvno moze traziti nadoknada state i prenos na
drustvo koristi koju je to lice, odnosno povezano lice ostvarilo kao posljedicu te povrede duznosti.
Cianom 42 uredeni su opravdani izuzeci od povrede duznosti izbjegavanja konflikta interesa.
U pogledu duznosti cuvanja poslovne tajne (cl. 43-45), clanom 43 ureden je krug lica koja imaju
ovu duznost na nacin sto je pored lica sa posebnim duznostima u ovaj krug ukljucen i ekspert iz
clana 125, sto je bilo neophodno prevashodno sa stanovista zastite iegltimnih interesa drustva i
ostallh akcionara. Ovim cianom data je i sveobuhvatna definicija poslovne tajne, koja je
uskladena sa najnovijom uporednom regulatornom praksom. Clanom 44 uredeni su Izuzeci od
obaveze cuvanja poslovne tajne, i to kada je rijec o obavezi utvrdenoj zakonom ill odiukom
nadleznog drzavnog organa, nelzostavnom dijeiu informacije o krsenju prinudnih propisa, ili kada
je odavanje poslovne informacije neophodno radi zastite interesa drustva. U skladu sa clanom
45, tuzbom zbog povrede duznosti cuvanja poslovne tajne od suda se moze traziti nadoknada
stete i iskljucenje iz drustva lica koje je izvrsiio povredu duznosti, kada je to lice clan drustva. U
cilju afirmacije zastite tzv. „zvizdaca", ovim clanom se propisuje i posebna obaveza drustva da
pruzi potpunu zastitu lieu koje postupajuci savjesno i u dobroj vjeri ukazuje nadleznim organima
na postojanje informacije o krsenju prinudnih propisa.
Duznost postovanja zabrane konkurencije (cl. 46 i 47) definisana je detaljno u clanu 46, cime je
stvoren osnov za njeno zazivljavanje u praksi, s obzirom da u vazecem zakonu prakticno ne
postoji. Ovim clanom ostavljen je i sirok spektar mogucnosti samom drustvu da ovu duznost
modifikuje na nacin koji najbolje odgovora potrebama istog. Clanom 47, kao i za slucaj ostalih
posebnih duznosti, ustanovljena je tuzba zbog povrede ove duznosti kojom se moze zahtijevati
nadoknada stete, prenos na drustvo koristi koju je to lice, odnosno konkurentsko drustvo
ostvarlio kao posljedicu povrede i iskljucenje ucinioca povrede iz drustva, ako je to lice clan
drustva.
Clanom 48 uredeni su rokovi za podnosenje tuzbi zbog povreda posebnih duznosti, a clanom 49
utvrdeni su mogucnost i usiovi odricanja drustva od tuzbi za povredu posebnih duznosti.
Kako je u pogiedu gore navedenih tuzbi zbog povrede posebnih duznosti u clanovima kojima se
ustanovljavaju predvideno samo drustvo kao aktivno legitimisano, to se u clanovima 50 i 51
ustanovljava i mogucnost podnosenja direktne, odnosno derlvativne tuzbe, pravnih sredstava
uobicajenih u savremenom korporativnom pravu, cije je prevashodni ciij zastita manjinskih
akcionara, kada je rijec o direktnim tuzbama, odnosno zastita i drustva i manjinskih akcionara,
kada je rijec o derivativnim tuzbama. U pogledu cilja tuzbe, direktna tuzba, koja je uredena u
clanu 50, za svoj cllj moze imati samo nadoknadu stete, dok derivativna tuzba, koja je uredena
clanom 51, logicno moze imati za cilj, odnosno posljedicu iste one posljedice koje bi uspjehtuzloca mogao da ima da je drustvo samo podnijelo tuzbu, a ne akcionar u svoje ime, a za racun
drustva, kako je to slucaj kod derivativnih tuzbi. Time i mogucnoscu donosenje odiuke od strane
nadleznog suda o ponistenju odiuke drustva kojom je povreda ucinjena, u slucaju uspjeha upostupku po derivatlvnoj tuzbi, ovom pravnom sredstvu dat je potencijaino veliki znacaj u
ispravljanju nepravilnosti i nezakonitosti u radu privrednih drustava od strane pojedinacnih
akcionara. danom 51 uvedena je i mogucnost podnosenja tzv. „visestruke derivativne tuzbe",cIme je omoguceno akcionarima maticnih drustava da zastite interese zavisnlh drustava od
nesavjesnih clanova uprave, kontrolnih akcionara i drugih lica koje imaju posebne duznosti.
r::-
Glava VI - "Imovina i kapital drustva" (cl. 52-60)
Ovaj dio teksta zakona uskladen je u cjelini sa Direktivom 2012/30/EU, tzv. "Drugomkompanijskom direktivom."
Clanom 52 utvrdeni su pojmovi imovine, te neto imovine drustva, kao razlike izmedu vrijednostiimovine drustva i njegovih obaveza, dok je clanom 53 odreden Je pojam osnovnog kapitaladrustva. U clanu 54 definisano je da ulozl u drustvo mogu biti novcani i nenovcani, pri cemu je odposebnog znacaja to da nenovcani ulozi mogu biti samo u stvarima i pravima, osim kada je ovimzakonom izrlcito propisano drukcije. U sprezi sa drugim odredbama ovog zakona, to konkretnoznaci da su ulozi u radu i usiugama mogud samo kada je rijec o ortacima i komplementarima,cianovima privrednog drustva > koji za njegove obaveze odgovaraju licnom Imovinom,neograniceno.
U clanu 55 utvrdeno je da akcionari, odnosno clanovi drustva sa ogranicenom odgovornoscu ikomanditori moraju unijeti ulog u drustvo prije nego sto akcije budu upisane na akcionare nanjihove vlasnicke racune kod Centralne Depozitarne Agencije, odnosno prije nego sto akcije,odnosno udjeli budu registrovani na njihove vlasnike, u skladu sa ovim zakonom. Na drugojstrani,ulozi ortaka i komplementara, kako je propisano, mogu biti uplaceni, odnosno unijeti u drustvou roku utvrdenom u osnivackom aktu, odnosno odiuci o unosu dodatnih uloga, s tim da taj rokne moze biti duzi od dvije godine od dana donosenja osnivackog akta, odnosno odiuke o unosudodatnih uloga. Utvrdena je i odgovornost ovlh lica za stetu zbog neunosenja uloga ill unosenjauloga sa zakasnjenjem.
Clanom 56 utvrdena je zabrana povracaja uloga, kao bazicni vid zastite, odnosno mehanizmaodrzanja kapitala drustva.
Clanom 57 zakona uredeni su nacini procjene nenovcanog uloga - sporazumno i putem procjene,
na cemu je poseban akcenat stavljen i u Direktivi 2012/30/EU, sto je razumljivo imajuci u vidu dasu nenovcani ulozi jedan od kljucnih potencijalnih rizika u pogledu realizacije zahtjeva daregistrovani kapital bude reaian odraz stvarne vrijednosti imovine drustva. S tim u vezi, clanom58 propisano je da se nenovcani ulog moze procijeniti od strane oviascenih procjenjivaca, kojimogu biti fizicka ill pravna lica oviascena od strane nadleznog drzavnog organa za poslove vrsenjaprocjene vrijednosti imovine. Takode, propisano je i da se na osnovu te procjene donosl odiukadrustva o prihvatanju nenovcanog uloga. Posebno je clanom 59 propisan obavezni sadrzajizvjestaja o procjeni, cija iscrpnost treba da osigura cianovima drustva dovoljan broj podataka zadonosenje adekvatne odiuke, ail i znacaju pitanja za samo drustvo odgovarajuci angazmanoviascenog procjenjivaca. Clanom 60 propisani su minimalnl standardi u pogledu obavezneregistracije Izvjestaja o procjeni, odnosno odiuke o prihvatanju nenovcanog uloga u CRPS iobjavljivanja obavjestenja o donosenju odiuke o prihvatanju nenovcanog uloga u Sluzbenom listuCrne Gore.
DIO DRUG! - PREDUZETNIK [c\. 61-65)
Clanom 61 utvrdena je definicija preduzetnika kao oblika obavljanja privredne djelatnosti, tj.fizickog lica koje se bavi privrednom djelatnoscu, a da tu djelatnost ne obavija za racun drugoga.
Clanom 62 uvodi se u nase zakonodavstvo obavezna reglstracija preduzetnika, koja jeistovremeno i usiov da fizicko lice stekne to svojstvo. Time se obezbjeduje veci stepen pravne
sigurnosti, prije svih za klljente I poslovne partnere fizickog iica koje obavija privrednu djelatnostu svojstvu preduzetnika.
10
Clanom 63 uvodi se Institut poslovode, kao fizickog lica kojem je pisanim oviascenjem
preduzetnik povjerio poslovodenje, koji ima polozaj izjednacen sa zakonskim zastupnikom
drustva u odnosu na svog poslodavca-preduzetnika i nalazi se u radnom odnosu sa njim. Time sedonekle depersonallzuje obavljanje djelatnosti u svojstvu preduzetnika, sto je u kontekstuodgovornosti preduzetnika za poslove zakijucene od strane poslovode rizik koji preduzetnik sam
prihvata, iii pak, ovu mogucnost ne koristi. Na drugoj strani, ova opcija preduzetniku daje dodatni
prostor za daiju profesionalizaciju u pogiedu obavijanja registrovane djelatnosti.
Cianom 64, na uobicajen nacin, propisuje se da je preduzetnik odgovoran za sve obaveze u vezi
sa privrednom djelatnoscu koju obavija cjeiokupnom svojom imovinom.
Clanom 65 ureduje se pitanje prestanka svojstva preduzetnika, koja okoinost moze nastupiti
svojevoijno, odiukom preduzetnika iii po sill zakona, u precizno propisanim siucajevima u ovomcianu, odnosno u drugim siucajevima, u skiadu sa zakonom.
DIO TRECI - ORTACKO DRUSTVO (cl. 66-91)
Dio Zakona koji reguiise materiju ortackog drustva podijeljen je u pet giava koje reguiisu sijedecapitanja: pojam, osnivanje i registracija; ulozi u ortacko drustvo i udjeii ortaka; vodenje poslova
ortackog drustva; pravni odnosi ortaka i drustva prema trecim iicima I prestanak ortackog drustvai svojstva ortaka. Zakonodavac se opredijelio za siobodu uredenja odnosa kao osnovno naceio u
materiji regulisanja ortackog drustva.
Glava I -„Osnlvanje I registracija ortackog drustva"
Clanom 66 ortacko drustvo je definisano kao privredno drustvo koje osnivaju dva ill vise ortaka,
radi obavijanja djelatnosti pod zajednickim nazivom, a ortaci mogu biti fizicka i pravna lica. Ucianu 67 normiran je osnivacki akt i njegova obavezna sadrzina. Prema zakonu, ortaci zakljucuju
ugovor 0 osnivanju u postupku osnivanja drustva, u pisanoj formi. izmjene i dopune ugovora o
osnivanju drustva vrse se jednogiasnom odiukom svih ortaka drustva, ako ugovorom o osnivanju
nije drukcije utvrdeno. Cianom 68 definisan je nacin i postupak registracije ortackog drustva. U
odnosu na raniji zakon, ovojejedna od osnovnih novina, jer je registracija ovog drustva obavezna,
a vrsi se dostavljanjem ugovora o osnivanju u CRPS uz registracionu prijavu.
Glava II - „Ulozi u ortacko drustvo i udjeii ortaka"
Clanom 69 reguiisano je pitanje uioga i udjeia. Uiozi moraju biti jednake vrijednosti, osim ako
drukcije nije ugovoreno, a uiog moze biti u novcu, stvarima i pravima, kao i u radu iii uslugama,
koji su izvrseni iii treba da budu izvrseni. Takode, ortaci sticu udjeie srazmjerno svojim uiozima u
drustvu, aii zakon daje mogucnost da se ortaci i drukcije sporazumiju. Cianom 70 reguiisu se
posljedlce zakasnjenja za ortaka koji u ugovorenom roku ne uplati novcani ulog, iii koji novae
primijen za drustvo ne preda blagovremeno drustvu iii koji za sebe neopravdano uzme novae
drustva iii zakasni s unosom druglh uioga. U navedenoj situaciji, ortak je duzan da piati zakonsku
zateznu kamatu, ako ugovorom o osnivanju nijesu ugovorene vise kamate, od dana kada je morao
upiatiti iii unijeti uiog, kada je morao predati novae iii kada je neopravdano uzeo novae. Clan 71
reguiise prenos udjeia koji se vrsi u pisanoj formi, potpisl se ovjeravaju u skiadu sa zakonom, a
sticalac udjeia stice udio danom registracije prenosa udjeia. Istim cianom je propisano da je
prenos udjeia izmedu ortaka Slobodan, a ortak ne moze bez sagiasnosti ostalih ortaka prenijeti
svoj udio trecem lieu, i u jednoj i drugoj situaciji, zakon ostavija mogucnost da se osnivackimaktom utvrdi drukcije rjesenje. Clan 72 reguiise pitanje odgovornosti kod prenosa udjeia i drugih
11
oblika stupanja u drustvo. U odnosu na lice koje stupa u ortacko drustvo nakon osnlvanja, zakonpredvida odgovornost za postojece obaveze kao i za radnje izvrsene prije nego sto je postaoortak. U odnosu na ortaka koji napusta drustvo, predvideno je da njegova odgovornost neprestaje za obaveze drustva koje su nastale prije njegovog napustanja, s tim da se moze osloboditisvih obaveza na osnovu pisanog sporazuma sa ostalim clanovima drustva i povjeriocima.
Glava III -^Vodenje poslova ortackog drustva''
Clanom 73 regulisano je pravo i obaveza svakog clana ortackog drustva da vodi poslove drustva,a ovlascenje za vodenje poslova po zakonu obuhvata sve radnje koje se redovno preduzimaju uposlovanju drustva, dok je za preduzimanje radnji koje prelaze okvir redovnog poslovanjapotrebna je saglasnost svih clanova. U slucaju da osnivacki akt ill naknadni sporazum svih ortakautvrduje ovlascenje jednog ill vise ortaka za vodenje poslova, smatra se da ostali ortaci nemajuovlascenje za poslovodenje. Clan 74 ureduje nacin vodenja poslova drustva i predvida da je svakiortak koji vodi poslove, oviascen da ih sam vodi, ali ako se jedan od ortaka oviascenih za vodenjeposlova drustva usprotivi preduzimanju odredene radnje, ta se radnja ne moze preduzeti. Ortakoviascen za poslovodenje moze otkazati ovlascenje koje mu je dato, ako za to postoji opravdanraziog {clan 75). Clan 76 predvida da ortak ima pravo na naknadu troskova od drustva, ako sustvoreni u vezi sa poslovanjem drustva. Clan 77 ureduje pitanje raspodjele dobiti i predvida dasvaki ortak na kraju poslovne godine jednako ucestvuje u raspodjeli dobiti, odnosno u pokricugubitka. Od ovog pravila je moguce odstupiti na osnovu ugovora o ortakluku ili naknadnogpisanog sporazuma svih ortaka. Pravo na informisanje uredeno je kroz obavezu ortaka koji jeoviascen da vodi poslove drustva da ostalim ortacima na njihov zahtjev pruzi trazenaobavjestenja o svim pitanjima koja uticu na ortacko drustvo. Takode, svi ortaci imaju pravo uvidau poslovne knjige i druge isprave drustva, kao i pravo njihovog kopiranja o sopstvenom trosku.Neostvarivanje navedenog prava daje pravo ortaku da u vanparnicnom postupku koji se vodi pohitnom postupku izdejstvuje njegovo ostvarivanje (clan 78).
Zakon predvida da ortaci donose odiuke jednoglasno, osim ako nije drukcije uredeno ugovorom0 osnivanju. Ipak, zakon predvida da odredene odiuke (o restrukturiranju drustva; o prijemunovog ortaka u drustvo i o drugim pitanjima koja ne spadaju u red odiuka iz redovne djelatnostidrustva) moraju biti donijete jednoglasno, te da se ugovorom o osnivanju ne moze ureditidrukcije (clan 79). Clanom 80 predvidena je obaveza drustva da u odredenlm slucajevima(promjene nazlva, sjedista, pretezne djelatnosti, vremena trajanja, clana i njegovih podataka inacina raspodjele dobiti ako je ureden osnivackim aktom), u roku od sedam dana od danaizvrsene promjene, dostavl u CRPS potpisanu izjavu kojom se one konstatuju.
Glava iV-„Pravnl odnosi ortaka I drustva prema trecim licima"
Clanom 81 uredeno je pravo svakog ortaka da samostalno zastupa drustvo, ako ugovorom oosnivanju nije drukcije utvrdeno. Clanovi 82 i 83 ureduju pitanja otkaza i oduzimanja oviascenjaza zastupanje. Ovlascenje za zastupanje ortak moze otkazati ako zato postoji opravdan raziog, asud ga po tuzbi jednog ili vise ortaka moze oduzeti ako utvrdi da postoji opravdan raziog. Clanom84 rijeseno je pitanje zastupanja drustva u sporu sa ortakom koji je oviascen za zastupanje. U tornslucaju ortak koji oviascen za zastupanje ne moze izdati punomocje za zastupanje nit! zastupatidrustvo, a ako drustvo nema drugog ortaka oviascenog za zastupanje, punomocje izdaju svipreostali ortaci zajednicki.
12
Glava V - ̂ Prestanak ortackog drustva i prestanak svojstva ortaka"
Clan 85 ureduje nacine prestanka ortackog drustva I predvida da drustvo moze prestati usijed
likvldacije, zakljucenjem stecaja i statusnom promjenom. Sa druge strane, svojstvo ortaka
prestaje u sljedecim situacljama: smrt ortaka; brisanje ortaka koji je pravno lice Iz nadleznogregistra, kao posledice likvldacije ill zakljucenja stecaja; istupanje i Iskljucenje ortaka I u druglm
slucajevima predvidenim osnlvackim ugovorom {dan 86). Clanom 87 detaljno se ureduju pitanja
u slucaju smrti ortaka. Clanovlma 88, 89 I 90 ureduju se pitanja Iskljucenja i Istupanja ortaka izdrustva kao i posljedice istupanja ortaka iz drustva. Pitanje zastite povjerilaca ortaka uredeno je
clanom 91. Pravo na zastitu povjerloca ortaka obuhvata pravo povjerioca kojl ima dospjelopotrazivanje prema ortaku po osnovu pravnosnazne i izvrsne presude da u pisanoj formi zahtijeva
od drustva da mu isplati u novcu ono sto bi ortak primlo u slucaju likvidacije drustva do visinepotrazivanja. Zakon predvida da povjerilac ortaka moze od nadleznog suda zahtijevati pokretanje
postupka prinudne likvidacije drustva, za slucaj da drustvo u roku od sest mjeseci od dana dostave
zahtjeva za isplatu ne izvrsi isplatu povjeriocu ortaka.
DIO CETVRTI - KOMANDITNO DRUSTVO (cl. 92-103)
Dio Zakona koji regulise materiju komanditnog drustva podijeljen je u dvije glave koje regulisu
sljedeca pitanja: pojam i osnivanje; ulog i udio, dobit i gubitak; vodenje poslova drustva i prava iduznosti komanditora; prestanak statusa clana drustva i prestanak drustva.
Glava I - „Osnivanje komanditnog drustva"
Clanom 92 komandltno drustvo je definisano kao drustvo jednog ill vise lica koja se zovu
komplementari i jednog ill vise lica koja se zovu komanditori, u kojem komplementari
neograniceno solidarno odgovaraju licnom imovinom za sve obaveze drustva, dok komanditori
ne odgovaraju za obaveze drustva. Clanovi 93 i 94 ureduju sadrzinu osnivackog akta i registracijudrustva. Clanom 95 utvrdena je shodna primjena odredaba o ortackom drustvu, pod usiovom da
drukcije nije utvrdeno posebnim odredbama zakona, s tim sto komplementari imaju status
ortaka u ortackom drustvu. Na pitanja uloga i udjela, pravo komplementara na ulog u radu i
usiugama, koji su izvrseni ill treba da budu izvrseni i na nacin prenosa udjela, zakon upucuje na
shodnu primjenu odredbi zakona o ulozima i udjelima ortaka (clan 96). Takode, za komanditora
se predvida sloboda prenosa ugovora i obavezna pisana forma i ovjera u skladu sa zakonom.
Clanom 97 ureden je nacin podjele dobiti i pokrica gubitaka, tako sto komanditori i
komplementari ucestvuju srazmjerno svojim udjelima u drustvu, osim ako osnivackim aktom nije
drukcije uredeno.
Glava ll-„Vodenje poslova drustva 1 prava 1 duznosti komanditora"
Clanom 98 predvideno je da komplementari zastupaju i vode posiove drustva, dok komanditor
ne ucestvuje u vodenju drustva i nema oviascenja da zastupa drustvo. Clanom 99 regullsano je
pitanje nacina registracije promjena. Prava komanditora zakonom su uredena clanom 100 i
obuhvataju: pravo uvida u godisnje finansijske izvjestaje u bilo koje vrijeme; pravo ucesca u dobiti
drustva srazmjerno visini uloga, osim ako je ugovorom o osnivanju drukcije utvrdeno. Clanom
101 je regulisano da komanditor za obaveze odgovora do visine uloga, osim u slucaju iz clana 12
stav 2 tacka 5 (zioupotreba svojstva pravnog lica).
Clanom 102 detaljno je regulisano pitanje posljedica prestanka statusa komplementara i
komanditora, dok je u odnosu na prestanak komanditnog drustva, clanom 103 predvidenashodna primjena odredbi zakona o prestanku ortackog drustva. Komanditno drustvo ne prestaje
13
u slucaju smrti komanditora koji je fizicko lice, odnosno prestanka komanditora koji je pravnolice, vec na njihovo mjesto stupaju nasljednici, odnosno pravnl sijedbenici.
DIO PET! - AKCIONARSKO DRUSTVO
Akclonarskom drustvu, koje je bez sumnje najsiozeniji oblik obavijanja privredne djelatnosti,posvecena je posebna paznja u ovom zakonskom tekstu, kako po oblmu, tako I po speciflcnostipojedinih regulatornlh rjesenja. Konacno, najvecl dio evropskog kompanljskog prava odnosi seupravo i posebno na ovu vrstu privrednih drustava. lako je regulatorni okvir drustva sa
ogranlcenom odgovornoscu znacajno razraden u odnosu na vazecl zakon, zadrzan je princlpshodne primjene odredb! zakona o akclonarskom drustvu na to drustvo, a u pojedinimsegmentlma prosiren je i na ostala dva obiika privrednih drustava, cime je sustlnski ozakonjenavec postojeca praksa.
Glava I-„Opste odredbe" (cl. 104-108)
Predlogom zakona u clanu 104 akcionarsko drustvo je deflnlsano kao drustvo koje osniva jednoill vise ftzicklh III pravnih lica radl obavijanja privredne djelatnosti, a ciji je kapital podljeljen naakcije odredene nomlnalne vrijednosti. U clanu 105 navedene su osnovne karakterlstike ovogdrustva: pravni subjektivitet 1 odvojenost Imovinom i obavezama od akcionara; mogucnostosnlvanja na odredeno i neodredeno vrijeme; minimalnl osnivackl kapital koji se mora unijeti unovcu od 25 000 eura i mogucnost emitovanja akcija za nenovcane uloge. Status osnivaca drustvaimaju fizicka 1 pravna lica koja su zakljucila osnivackl ugovor Hi lice koje je donijelo odiuku oosnivanju jednoclanog akcionarskog drustva {clan 106).
Pitanje zastupanja i pravna valjanost obaveza preuzetih od strane drustva definisano je clanom107. Ovo vazno pitanje, koje na nivou EL), ureduje prva kompanljska Direktlva, naceino jeuredeno na nacin da objavljivanje imena lica koja su, u svojstvu organa ill clanova organa drustva,zakonom Hi aktima drustva oviascena da zastupaju drustvo, obavezuje drustvo i ono se ne mozepozvati na bllo kakve neregularnosti prillkom njihovog Izbora u odnosu na treca lica. Izuzetak, kojije u skladu sa Direktivom odnosi se na situaciju kada se treca lica znala ill mogia znati zanepravilnosti prilikom njihovog Izbora. Takode, I postupanja organa drustva obavezuju drustvo,osim kada su takvim postupanjima prekoracena oviascenja koja onl imaju, odnosno mogu imatina osnovu ovog zakona. Na kraju, ovim clanom se propisuje da ogranicenja oviascenja organadrustva koja proisticu iz statuta ili odiuka tlh organa, ne mogu biti istlcana prema treclm licima,cak i kada su blagovremeno objavljena u skladu sa zakonom. U clanu 108 uredeno je pitanjejednoclanog akcionarskog drustva. Zakon je predvldio dvije situacije u kojima dolazi do nastankaovog drustva: 1.' kada se odiukom osniva kao jednoclano (zakonska mogucnost osnivanjajednoclanog drustva); 2. kada nakon osnlvanja sve akcije u drustvu stekne jedno fizicko Hi pravnolice. Takode, predlogom zakona je predvidenoda akcionarjednoclanog akcionarskog drustva Imaoviascenja skupstine akcionarskog drustva, a data mu je mogucnost izbora u pogledu duznostiizvrsnog direktora - da sam obavija funkciju ili da imenuje drugo lice.
Glava II -„Osnivanje akcionarskog drustva'' (cl. 109-116)
Clanom 109 predvidena su dva nacina osnivanja akcionarskog drustava: 1. sukcesivno osnivanje- na osnovu ugovora o osnivanju utvrdeni broj akcija otkupljuju osnivaci, a preostale akcije sticudruga lica na osnovu javnog poziva za upis i uplatu; 2. simultano osnivanje - sve akcije drustva, uskladu sa ugovorom ili odiukom osnivanju, otkupljuju osnivaci, odnosno jedini osnivac, bezobjavljivanja javnog poziva za upis i uplatu akcija. Clanovima 110 i 111 ureden je postupak
14
sukcesivnog i simultanog osnivanja akcionarskog drustva. Navedenim clanovima se detaljno
ureduje postupak osnivanja drustva, all i pruza odgovor na brojna pitanja koja se mogu pojaviti upostupku osnivanja, obzirom na sve specificnosti koje proizlaze Iz prirode drustva (uspjesnost
emisije, postupak u slucaju neuspjeha osnivacke emisije, nacin odrzavanja osnivacke skupstine isi.). Clanom 112 predvldena je mogucnost da se osnivackim aktom moze ustanovltl obaveza
drustva da isplati osnlvacima troskove po osnovu osnivanja drustva pod odredenim usiovima -
da je osnivackim aktom predviden najveci iznos troskova; da se Isplata ne vrsi iz uplacenog
minimalnog osnivackog kapitala; da se podnese odgovarajuci dokaz i da isplatu odobri osnivacka
skupstlna. U slucaju da osnivacka skupstina ne odobri troskove, osnlvaci su solidarno i
neograniceno odgovorni za bilo kojl ugovor i troskove koji su nastali do njenog odrzavanja.
Clanovi 113, 114 i 115 ureduju pitanja sadrzine osnivackog akta i statuta, kao i dokumenata I
podataka koja moraju biti dostavijena u CRPS priiikom registraclje drustva. Clanom 116 regulise
se ponistavanje osnivanja akcionarskog drustva. Ovaj clan regulise sljedeca pitanja: iica koja su
legitimisana da zahtijevaju ponistenje (lice koje ima pravni Interes); organ koji donosi odiuku uponistenju (nadlezni sud); razlozi za ponistenje; postupak ponlstenja (tuzba u roku od tri godine
od dana okoncanja postupka registracije; posljedlce ponlstenja (osnivaci i ostali clanovi drustva
postaju neograniceno solidarno odgovorni za obaveze drustva, a ugovorl zakljuceni prije
ponistenja ostaju na snazi).
Glava III - „Vodenje poslovne evidenclje i javnost poslovanja" (cl. 117-120)
Glavom III uredeno je niz znacajnih pitanja koja su na nivou EU regullsana, prije svega, prvomkompanijskom direktivom, a odreden broj pitanja iz ove oblasti na nivou EU regulisu I ostale
direktive - druga, treca, jedanaesta, Direktlva o transparentnosti itd. Prvo, clanom 117 je
regullsano pitanje vodenja posiovne evidenclje i dokumentaclje. Zakon taksativno nabraja
dokumenta i evidenciju koju je drustvo duzno da vodi, kao I nacIn ostvarivanja prava na uvid u
evidenciju I dokumentaciju od strane akclonara. Drugo, clanom 118 uredeno je pitanje
obaveznog navodenja Informacija u poslovnoj korespodenciji i internet stranici drustva. Trece,
clanom 119 uredeno je pitanje registracije promjena, postupka likvldacije ifinansljsklh izvjestaja.
U skladu sa prvom kompanijskom direktivom, Zakon obavezuje drustvo, da u roku od 7 dana odnastanka, dostavi u CRPS radi registracije, najznacajnije promjene koje se odnose na poslovanje
drustva. Zakon taksativno nabraja promjene koje se obavezno moraju registrovati. Cetvrto,
clanom 120 regulisano je pitanje pravnih posljedica objavljlvanja u skladu sa prvomkompanijskom direktivom. Ovim clanom je regulisano nekollko vaznih pitanja: nacIn objavljivanja
i rok za objavljivanje informacije; posljedlce objavijivanja informacija u odnosu na treca lica;
raskorak izmedu registrovanih i objavljenih informacija 1 posljedice u odnosu na treca savjesna
llca. U ovom dijelu su odredbe predloga zakona harmonlzovane sa prvom kompanijskom
direktivom.
Glava IV~„Prava i obaveze akcionara" (cl. 121-127)
Posebna paznja, u okviru Glave IV, all I na drugim odgovarajuclm mjestima u predlogu Zakona,
posvecena je pravlma akcionara. Clanom 121 predvidene su opste odredbe u ovoj oblasti: da
akcionar drustva ima ona prava koja mu daju akcije koje posjeduje, kao i da vlasnici iste klase
akcija imaju ista prava; da akcionari ne odgovaraju za obaveze druhva; da se prema akcionarlma
postupa jednako u jednakim okolnostlma I da odiuka koja obavezuje sve ili samo neke od
akcionara da daju dodatne uloge mora da bude donijeta jednoglasno. Clanom 122 uredena suimovlnska prava akcionara, s tim da prava koja su deflnlsana ovIm clanom nljesu konacna, vec
zakon predvida mogucnost ostvarivanja i druglh imovinskim prava Iz ovog zakona Ili statuta
drustva. Dakle, spisak Imovinskih prava, obuhvata ali se ne ogranicava na sljedeca prava: ucesce
15
u raspodjeli dobiti; pravo na dio imovlne nakon llkvidacije („llkvldacioni visak"); besplatne akcijeu slucaju povecanja kapitala Iz sredstava drustva; pravo prece kupovlne u novim emisijama akcijaI zamjenjivih obveznica; raspolaganje akcijama u skladu sa zakonom. Pored imovlnskih, clanovlma
123 do 126 uredena su i neimovinska prava. Predlagac je ovom pitanju posvetio posebnu paznju,uzimajuci u obzir dosadasnju praksu zastlte I krsenja neimovinskih prava, pa je regullsao sljedecaneimovinska prava: Pravo ucesca u radu skupstine akcionara i prava glasa (clan 123); pravo na
informlsanje (clan 124); pravo na angazovanje eksperta (clan 125) i pravo na postavljanje pitanja(clan 126). Dodatno, clanom 127 regulisana su tzv. posebna prava akcionara („pravo nesaglasnlhakcionara na otkup akcija"). Pravo nesaglasnog akcionara mogu da koriste vlasnlcl oblcnih ill
povlascenlh akcija, a obuhvata mogucnost akcionara da trail od drustva da mu otkupl akcije poprosjecnoj trzlsnoj vrljednosti koje su akcije drustva Imale na dan kada je donljeta odluka na
skupstlnl akcionara, ako je na skupstlnl akcionara glasao protiv odredenlh odluka. U prvom stavu
taksatlvno su navedene odiuke, koje nesaglasnom akcionaru daju ovo pravo. Ovim clanom suuredeni I dodatni uslovl za ostvarlvanje prava nesaglasnog akcionara: 1. nesaglasnl akclonarduian je da dostavi do odrzavanja skupstine akcionara drustvu pisano obavjestenje o namjerl da
korlsti pravo ukoliko skupstlna donese odiuku sa kojom nlje saglasan; 2. nesaglasni akcionar jeduzan da podnese pisani zahtjev za otkup akcija drustvu u roku od 30 dana od dana odrzavanjaskupstine akcionara. Sa druge strane, predvlden je I rok od 30 dana u kom je obavezno drustvo
da uplati vrljednost akcija nesaglasnom akcionaru. Na kraju, predlogom Zakona predvlda da
akclonar kojl nlje zadovoljan naclnom Isplate III ako isplata nlje Izvrsena u predvidenom roku,moze pokrenuti postupak pred sudom za ostvarenje ovog prava. Ovaj vid zastite akcionara,uveden je kao dodatno sredstvo njihove zastlte, koje se ostvaruje pod odredenim usiovima. U
uporednoj praksl, ovim pravo se obicno sluze vlasnlcl povlascenlh akcija koje se ne kotiraju naberzl III kada se kotiraju imaju nizu cljenu od oblcnih akcija.
Glava V - "Organ!, administracija I revizor akcionarskog drustva" (cl. 128-201)
Odjeljak A - "Organizacija akcionarskog drustva" (d. 128-131)
Clanom 128 propisano je da upravljanje akclonarskim drustvom moze biti jednodomno illdvodomno, cime se crnogorski lex socletatis vraca koncepciji organlzaclje organa upravljanja kojaje domlnantna u evropsko-kontinentalnom pravu. Na drugoj strani, prated uporedne trendove,all I voded racuna o potrebl da omogud postojedm akclonarskim i druglm drustvlma kapltalakoja vec primjenjuju jednodomni sistem da se zadrze na poznatom im I uhodanom konceptu,istovremeno je omogucen I nastavak primjene jednodomnog sistema upravljanja.
Clanom 129 utvrdena je struktura organa akcionarskog drustva kod jednodomnog sistemaupravljanja, koju dne skupstlna drustva, odbor direktora I Izvrsnl direktor, kao inokosnl organdrustva. Na taj nadn, zadrzana je struktura Identlcna onoj u postojecem zakonu I olaksanatranzicija na primjenu novog zakonskog okvira postojeclm drustvlma koja se ne odiuce nauvodenje dvodomnog sistema.
Clanom 130 utvrdena je struktura organa kod sistema dvodomnog upravljanja, koju cineskupstina akcionarskog drustva, nadzorni odbor I upravnl odbor.
Clanom 131 uredeno je, sa stanovlsta daljeg nomotehnlckog pristupa, all i daljeg predzlranjaoviascenja I odgovornosti organa drustva I njegovih cianova, bitno pitanje kojl organi drustva seImaju smatrati organima upravljanja.
16
Odjeljak B - "Skupstina akcionarskog drustva" (c!. 132-154)
Uopsteno govoreci, u ovom dijelu zakona uredena su kljucna pitanja u vezi sa organlzacijom I
radom skupstine akcionara drustva. S obzirom na okolnost da je, osim u dijelu koji se odnosi nautvrdlvanje nistavosti I pobijanje odluka skupstine akcionara, gdjeje postojed zakon objektivno
bio podnormiran i neprecizan, postojeci zakonski tekst kojim je uredena organizacija i radskupstine akcionara bio sveobuhvatan i u najvecem dijelu uskladen sa pravom Evropske unije,posebno sa Direktivom 2007/36/EC, kao i da su crnogorska strucna javnost i poslovna zajednicavec navikli na primjenu vazecih pravlla, regulatorna rjesenja nijesu sustinski mijenjana u odnosuna vazeci zakon. Medutim, ucinjen napor da upotrijebljena terminologija bude jos preciznija,odnosno da sistematika bude prilagodena boljem razumijevanju dijela zakona koji se odnosi na
skupstinu od strane laicke i strucne javnosti. Pored toga, dodatno su sa Direktivom 2007/36/ECuskladena pravila o upotrebi elektronskih tehnologija, odnosno elektronskih sredstavakomunikacije u pripremi i odrzavanju skupstine akcionara, ukljucujud elektronsko punomocje iucesce akcionara na skupstini putem video linka i drugih sredstava elektronske komunikacije.
Konacno, implementiran je i sustinski nov i kompletniji koncept u vezi sa nistavoscu odluka
skupstine akcionara, gdje je vazeci zakon bio nedostatan i manjkav.
U clanu 132 uredeno je pitanje sastava skupstine, s tim da je kljucno pravilo da skupstinuakcionarskog drustva cine svi akcionari, nezavisno od broja i klase akcija koje posjeduju.
U clanu 133, po principu numerus clausus odreden je domen iskljucive nadleznosti skupstine
akcionara drustva, dok su u cianu 134 utvrdene i naceino uredene dvlje osnovne vrste skupstine
akcionara, redovna i vanredna.
Clanom 135 uredeno je pitanje sazivanja skupstine akcionara, odnosno ovlascenih sazivaca,
rokova za izvrsenje pojedinih radnji, dok je clanom 136 uredeno pitanje obavjestavanja o sazivu,
tj. adekvatnog informisanja akcionara prije odrzavanja skupstine, kao kljucnom preduslovu zakvalitetno vrsenje nekih od kljucnih prava akcionara.
Clanom 137 ureden je nacin utvrdivanja lica koja imaju pravo da u svojstvu akcionara prisustvujusjednici skupstine, pri cemu je kao relevantan kriterijum ostavljen izvod iz spiska akcionara uCKDD, koji ima svojstvo, odnosno prirodu javne isprave. Na dosadasnji nacin uredena su i pitanjastavljanja materijala za skupstinu akcionarima na uvid (clan 138), kao i nacin utvrdivanja i izmjenednevnog reda, te obaveza striktnog postovanja istog i posljedice odstupanja od dnevnog reda(clan 139).
Clanom 140 uredeno je postupanje na skupstini akcionara u kontekstu utvrdivanja prisustvaakcionara ill njegovog punomocnika, te u kontekstu vodenja same skupstine, dok je clanom 141propisano obavezno vodenje zapisnika sa skupstine i njegove obavezne sadrzine, kao pitanja odznacaja za drustvo, akcionare, ali i za sigurnost pravnog prometa u cjeiini.
Pravila vazeceg zakona sustinski nijesu mijenjana ni u dijelu kojim se naceino ureduje kvorum zadonosenje odluka od strane skupstine akcionara, u clanu 142. Tako je propisano da kvorum
skupstine akcionara cine akcionari koji posjeduju najmanje polovinu od ukupnog broja akcija sapravom glasa, a koji su prisutni Hi zastupani putem punomocnika Hi su glasali putem glasackihlistica. Zadrzano je i rjesenje u pogledu kvoruma od 33% glasova, odnosno izostanak svakogkvoruma u slucaju ponovljene skupstine, odnosno drugog pokusaja ponavljanja skupstine.
Clanom 143 ureden je nacin donosenja odiuka na skupstini akcionara, s tim da je kljucno i
osnovno pravilo to da skupstina akcionara donosi odiuku vecinom glasova prisutnih ill zastupanihakcionara Hi putem glasackih listica, osim u slucajevima kada se za donosenje odiuke ovimzakonom zahtijeva druga vedna.
17
Clanom 144 deflnisan je pojam sporazuma akcionara o glasanju, njegova sadrzina, kao I obaveza
da se dostavi Komisiji za trziste kapitala (ranije Komisije za hartije od vrijednosti), u slucaju da jerljec 0 drustvu cljim se akcijama trguje na organizovanom trzistu hartija od vrijednosti, cime seobezbjeduje transparentnost istih u korist ostalih akcionara, ali i u korist sire Investicione i
poslovne zajednice, za koju informacije o de facto kontroli, odnosno ogranlcenjima u poslovanjukonkretnog drustva mogu biti od posebnog znacaja.
Clanom 145 uredeno je na detaljan nacin pitanje ucesca akcionara u radu skupstine elektronskimputem, tj. prenosom skupstine direktno, dvosmjernom komunikacijom kojom se omogucava
akclonarlma da se obrate skupstini sa druge lokacije ili glasanjem elektronskim putem, prije ili utoku odrzavanja sjednice. Uredeno je i pitanje identlfikacije takvih akcionara, kao I situacija ukojoj je njlhovo prisustvo onemoguceno ili otezano zbog tehnlcklh smetnji.
Clanom 146 uredeno je na detaljan nacin pitanje glasanja putem punomocja, a s tim u veziposebno ko moze biti punomocnik, kako se utvrduju, tj. registruju akcionari koji ce biti zastupanipreko punomocja i njihovi punomocnici, odnos nalogodavca/akcionara i punomocnika, te pitanjeduzine trajanja punomocja, na dispozitivnoj osnovi.
Clanom 147 ostavljena je mogucnost izdavanja punomocja elektronskim putem.
Clanom 148 utvrdena su ogranicenja za izdavanje punomocja, time sto je propisano da u toj ulozine mogu biti kontroini akcionar i revizor drustva.
Clanom 149 po principu numerus clausus, propisane situacije, tj. osnovi za sazivanje vanredneskupstine akcionara, cime je zakonom obaveza sazivanja vanredne skupstine akcionara - ne ipotreba, jer ista, po procjeni samlh akcionara i ostalih stejkholdera, moze postojati i u drugimslucajevima -ogranicena na najznacajnije situacije u funkcionisanju jednog akcionarskog drustva.
Clanom 150 regulisan je nacin objavljivanja odiuka skupstine akcionara.
Clanom 151 ureden je posebno nacin sazivanja i odrzavanja vanredne skupstine akcionara.
Clanom 152 ustanovljeno je pravo suda da donese odiuku o sazivanju skupstine akcionara illvanredne skupstine akcionara u izricito propisanim slucajevima, tj. kada skupstina nije sazvana uroku od tri mjeseca od zavrsetka poslovne godine, a akcionar je o tome obavijestio nadlezni sud,kada se lice koje ima pravo da zahtijeva sazivanje skupstine obratilo nadleznomsudu, jerje odbordirektora, odnosno nadzorni odbor odbio njegov zahtjev ili po njegovom zahtjevu nije upropisanom roku zakazao sjednicu skupstine akcionara i kada povjerioci drustva to zahtijevaju odsuda zbog nesazivanja vanredne skupstine akcionara. Propisano je da u ovim slucajevima odiukusuda sprovodi odbor direktora, odnosno nadzorni odbor na teret sredstava akcionarskog drustva,ali i da, ukoliko ovi organi ne postupi po naredbi suda, akcionar koji je predlozio odrzavanjeskupstine ima pravo da sazove skupstinu u skladu sa zakonom.
Clanom 153 uredeno je pitanje utvrdivanja nistavosti odiuka skupstine akcionara, sto ukazuje nato da su ovim clanom uredeni slucajevi apsolutne nistavosti, cime je stvoren osnov, koji nijepostojao u vazecem zakonu, da se napravi i preclzna razlika izmedu slucajeva apsolutno ireiativno nistavih odiuka skupstine akcionara.
Razlika izmedu apsolutno i reiativno nistavih odiuka skupstine akcionara do kraja je izvedena uclanu 154, u kojem su utvrdeni slucajevi pobojnosti odiuka skupstine akcionara, tj. situacijerelativne nistavosti ovih odiuka. U duhu opstih pravila gradanskog prava, regulisano je i pitanjepravnih posljedica eventualne odiuke o ponistenju.
18
Odjeljak C - "Odbor direktora" {cl. 155-171)
Clanom 155 uredena su osnovna pitanja sastava i broja clanova odbora direktora, kao kljucnog
organa upravljanja drustvom kod jednodomnog sistema upravljanja. Propisano je da odbordirektora ima najmanje tri clana, osim odbor direktora drustva od javnog interesa, koji ima
najmanje pet clanova, kao i da se broj clanova odbora direktora utvrduje statutom drustva I da
mora biti neparan. Posebna novlna u odnosu na vazecl zakon je obavezno prisustvo nezavlsnlh
direktora, sto je u skladu sa trendovlma u evropskom pravu.
Clanom 156 je u skladu sa najvisim standardima korporativnog upravljanja I preporukama
Evropske komlsije u ovoj oblasti utvrden pojam nezavisnog direktora, kao lica koje nema
poslovne, porodlcne I druge veze sa kompanljom, clanovlma uprave I kljucnim akclonarima kojl
bl ga mogll dovesti do konfllkt interesa.
Clanom 157 uredeni su usiovl za Izbor clana odbora direktora, s tim sto je, u skladu sa principom
autonomije volje u organlzovanju I vodenju poslovnih aktlvnosti, ostavljena mogucnost drustvu
da utvrdi I druge usiove, i time ih uclne strozijim.
Clanom 158 sustinski je zadrzan postojecl nacin Izbora clanova odbora direktora u drustvu, sto
znaci da ce direktorl bIti birani po princlpu kumulatlvnog glasanja I na osnovu predloga jednog ill
vise akcionara kojl Imaju najmanje 5% akcijskog kapltala.
Clanom 159 uredeno je pitanje trajanja mandata cianovlma odbora direktora, I to na nacIn sto jedozvoljeno utvrdlvanje istog statutom, uz ogranlcenje na najvise cetlrl godlne. Takode, kao
dispozitivno, ostavljeno je pravilo Iz vazeceg zakona da mandat clanovlma odbora direktora Istlcena prvoj redovnoj godisnjoj sjednici skupstine drustva.
Clanom 160 uredeno je pitanje ucesca u dijelu dobltl drustva za clanove odbora direktora.
Clanom 161 po princlpu numerus clausus, uredene su nadleznosti odbora direktora, uz zabranu
prenosa Istih bez izricltog pravnog osnova u statutu drustva, a clanom 162 uredena je obavezaIzvjestavanja skupstine akcionara o aktlvnostima ovog organa upravljanja u drustvu.
Clanom 163 ureden je nacIn izbora I pravni status predsjednika odbora direktora.
Clanom 164 ureden je nacin rada odbora direktora, pri cemu je kao kvorum za rad utvrdenoprisustvo vise od polovine od ukupnog broja clanova, a kao vecina za donosenje potrebna zadonosenje odiuke prosta vecina glasova prisutnih clanova odbora. Ustanovljen je I tzv. "zlatni
glas" predsjednika odbora direktora, odnosno predsjedavajuceg.
Clanom 165 uredeno je pitanje odgovornosti clanova odbora direktora za stetu koju priclne
drustvu u torn svojstvu. U torn smlslu, sllcno rjesenjima u uporednom pravu, ustanovljen je vid
njihove ekskulpaclje od odgovornostl, i to u slucaju kada sprovode odiuke skupstine akcionara.
Clanom 166 uredena je mogucnost osnlvanja komlsija odbora direktora akclonarskog drustva, s
izuzetkom komlslje za revizlju koja je obavezna u drustvima od javnog interesa. Pored komlsije
za revlziju, predvldena je mogucnost osnivanja komislje za Imenovanja, komlslje za politiku
naknada I drugih komlsija u zavlsnosti od potreba drustva, a u skladu sa statutom.
Clanom 167 uredena su pravlla u pogledu broja i sastava komisija odbora direktora.
Clanom 168 su uredena pitanja koja se odnose na nacin odiuclvanja komlsija odbora direktora.
Clanovlma 169 i 170 uredena su pitanja koja se odnose na status, organizaclju I nacin radakomislje za Imenovanje, odnosno komlslje za naknade odbora direktora.
19
Clanom 171 detaljno su razradena cetirl kljucna osnova za prestanak mandata clana odbora
direktora, i to istekom perloda na koji je clan imenovan, kada clan prestane da Ispunjava usioveza clanstvo u odboru direktora, podnosenjem ostavke, te razrjesenjem od strane skupstineakcionara. Takode, proplsano je I da se u slucaju prestanka clanstva clanu odbora direktora ujednom od slucajeva iz ovog clana, bira novi odbor direktora u roku od 60 dana od dana
registracije prestanka clanstva u odboru direktora.
Odjeljak D - "Izvrsni direktor" (172-175)
Clanom 172 uredeno je pitanje imenovanja izvrsnog direktora i usiova za njegov izbor.
Cianom 173 uredene su nadleznosti izvrsnog direktora, kome je istovremeno i izricito dodijeljeno
svojstvo zakonskog zastupnika drustva, sto je zakonom ucinjeno samo u njegovom slucaju,
odnosno u slucaju predsjednika upravnog odbora drustva, koji je njegov pandan kod dvodomnogsistema upravljanja. Definisan je I nacin zasnivanja radnog odnosa u drustvu i princip utvrdivanja
zarade i drugih naknade za rad.
Clanom 174 uredeni su detaljno slucajevi prestanka mandata izvrsnog direktora.
Clanom 175 uvodi se novina u nase kompanijsko pravo kojom se nudi rjesenje za slucaj kada noviizvrsni direktor nije izabran u roku od 60 dana od dana registracije prestanka svojstva izvrsnogdirektora. Konkretno, daje se pravo akcionaru ili drugom zainteresovanom lieu da trazi da sud uvanparnicnom postupku postavi privremenog zastupnika sa svim pravima i obavezama izvrsnogdirektora, u postupku kojem je dat karakter hitnog.
Odjeljak E - "Nadzorni odbor" (cl. 176-184)
U ovom odjeljku uredeni su sastav, kriterijumi za clanstvo, nadleznosti, nacin izbora, naknade za
rad, prestanak clanstva i druga pitanja od znacaja za nadzorni odbor, kao organa specificnog zadvodomni sistem upravljanja privrednim drustvima. Kako je rijec samo o drukcijoj organizacijiuprave drustava koja posluju u istom nacionalnom sistemu 1 po istim pravilima, to je i logicno dase, pojednostavljenja radi, zakonodavna tehnika u ovom dijelu ogledala i utvrdivanjem shodneprimjene pravila koja se odnose na odbor direktora kod jednodomnog sistema upravljanja injegove clanove. Ovo tim prije sto je nadzorni odbor kod dvodomnog upravljanja upravo ikoncipiran kao pandan odboru direktora kod jednodomnog upravljanja. Stovise, ova tehnika de
facto nije koriscena samo u clanu 181 kojim su uredene nadleznosti nadzornog odbora, sto je,prije svega, rezultat dodatnog znacaja tog pitanja. Tamo gdje je to bilo potrebno, shodnaprimjena je propisana uz odredene korekcije neophodne da bi se zakonska rjesenja u cjeliniprilagodila alternativnoj organizaciji uprave akcionarskih drustava koja se ovim zakonom vraca unase pravo kao ravnopravna jednodomnom modelu upravljanja, koji 'je jos uvijek gotovoiskljucivo vezan za zemlje anglo-americke pravne tradicije.
Odjeljak F „Upravni odbor" (cl. 185-193)
U ovom odjeljku, pitanja sastava (clan 185), usiova za clanstvo u upravnom odboru (c!anl86),naknada za rad (clan 188), prestanka cianstva (clan 190), imenovanja privremenog zastupnika(clan 192) i nacina rada upravnog odbora (clan 193) regulisana su, kao i u slucaju nadzornogodbora, utvrdivanjem shodne primjene pravila koja se odnose na odbor direktora kodjednodomnog sistema upravljanja, odnosno njegove clanove, uz potrebna prilagodavanja. Nadrugoj strani, usijed naglasenijih razlika u statusu, odnosno ulozi upravnog odbora kod sistemadvodomnog u odnosu na odbor direktora kod sistema jednodomnog upravljanja, bez primjeneove zakonodavne tehnike uredeni su pitanje imenovanja i mandata clanova upravnog odbora
20
{clanl87), pitanje nadleznosti upravnog odbora (clan 189), pitanje statusa i oviascenjapredsjednika upravnog odbora (clan 191). Kada je rijec o predsjedniku upravnog odbora, posebnoje potrebno naglasiti okolnost da je Isti, po uzoru na izvrsnog direktora kod Jednodomnog modelaupravljanja, Izriclto odreden za zakonskog zastupnika drustva.
Odjeljak G - „Sekretar drustva" (cl. 194 i 195)
Clanom 194 utvrden je nacin Imenovanja i mandat sekretara u oba sistema upravljanjaakclonarskim drustvom. U skladu sa tim clanom, Imenovanje sekretara nlje obavezno. Takode,
propisano je i da sekretar ne mora bit! zaposlen u drustvu.
Clanom 195 uredene su nadleznosti sekretara kada isti postoji u drustvu. S obzirom na okolnost
da njegovo postojanje u drustvu nije uvijek obavezno, propisano je i to da je u akcionarskimdrustvima u kojima nije imenovan sekretar drustva za obavljanje poslova Iz njegove nadleznostiodgovoran izvrsni direktor kod jednodomnog drustva, odnosno predsjednik upravnog odborakod dvodomnog drustva.
Odjeljak H - „Revizor" (cl. 195-201)
U clanu 196 ustanovljeno je opste pravilo kojim se na uobicajen nacin uvodi obavezna finansljskarevizija od strane nezavisnog revizora.
U cianu 197 propisano je da revizora bira skupstina akcionara na rok koji ne moze biti duzi odjedne godine, na predlog akcionara koji posjeduju najmanje 5% akcijskog kapitala.
U clanu 198. uredeni su prava i obaveze revizora u postupku revizije, odnosno njegovaodgovornost za stetu koju nanese drustvu u procesu vrsenja svojih oviascenja, odnosno njihovezioupotrebe.
U clanu 199 uredena je mogucnost raskida ugovora sa izabranim revizorom na osnovu odiukeskupstine akcionara, dok je clanom 200 regulisano takvo pravo samog revizora, tj. detaljno jeureden nacin realizacije ovo prava, ukljucujuci i pravo revizora da sazove skupstinu drustva kakobi pojasnio svoje razloge akcionarima, kada to smatra neophodnim.
Clanom 201 ustanovljena je izricita zabrana uticaja na rad revizora.
Glava VI - „KapitaI akclonarskog drustva" (cl. 202 - 238)
Odjeljak A - „Akcije" (cl. 202-208)
Materija koju regulise Glava VI predloga Zakona, u pravu EU je najvecim dijelom regulisanadrugom kompanijskom direktivom. U clanu 202, uredena su opsta pitanja 1 date osnovnekarakteristike akcija. Predlog zakona definise akcije kao hartije od vrijednosti koje predstavijaudio u vlasnistvu njenog izdavaoca (stav 1). Takode, definisano je da se akcije emituju, sticu,prenose i u elektronskoj formi cuvaju u informacionom sistemu CKDD, u skladu sa propisima kojiregulisu trziste kapitala. Na ovaj nacin je razgranicena akcija, od udjela u drustvu sa ogranicenomodgovornoscu, ali i od ostalih hartije od vrijednosti.
Clanom 203, uredeno je pitanje nominalne, odnosno racunovodstvene vrijednosti akcija. Upraksi, akcije koje izdaje akcionarsko drustvo imaju odredenu vrijednost, a zakon predvida dadrustvo moze izdavati akcije sa ili bez nominalne vrijednosti. U odnosu na raniji zakon, u ovomdijelu je izvrseno uskladivanje sa odredbama druge direktive kroz propisivanje da nominalnavrijednost jedne akcije ne moze bitI niza od 1 eura.
21
Clanom 204 uredeno je pravo prece kupovine akcija. Ovaj clan, u skladu sa drugom
kompanijskom direktivom, ureduje sljedeca pltanja: 1. subjektl prava - pravo prece kupovine
Imaju postojeci akcionari, srazmjerno broju akcija koje posjeduju; 2. domen primjene - pravo
prece kupovine se primjenjuje u slucaju povecanja kapitala novcanim ulozima; 3. nadleznost inacin donosenja odiuke - odiuka o ovom pravu se donosi iskljucivo na skupstini akcionara kojo]prisustvuje 2/3 akcionara; 4. nacin obavjestavanja akcionara - usiovi ponude akcija na osnovuprava prece kupovine objavljuju se u "Sluzbenom listu Crne Gore" i svi akcionari moraju bitiobavijesteni u pisanoj formi; 5. mogucnost ukidanja ili ogranicavanja prava - pravo precekupovine ne moze se ograniciti ili ukinuti statutom, a moze se izmijeniti ili ukinuti samo odlukomskupstine akcionara.
Clanovima 205, 206, 207 i 208 uredena su pitanja vrsta akcija, obicne i povlascene akcije, kao ipravo vlasnika povlascenih akcija. Zavisno od prava koje daju vlasnicima, predlog Zakonapredvida da akcije mogu biti obicne i povlascene. Obicne akcije daju imaocima imovinska ineimovinska prava predvidena predlogom Zakona. Povlascene akcije su akcije, koje pored pravapredvidenih zakonom, imaocima daju odredena povlascena prava u odnosu na imaoce obicnihakcija. Predlog Zakon predvida sljedeca prava: 1) prioritet u isplati dividende u odnosu na imaoceobicnih akcija u unaprijed odredenom novcanom iznosu ili procentu od nominalne vrijednostipovlascene akcije, 2) pravo prvenstva prilikom raspodjele ostatka imovine nakon likvidacije,odnosno stecaja drustva, u odnosu na vlasnike obicnih akcija kao i druga prava propisana ovim
zakonom, statutom drustva ili odlukom o njihovoj emisiji. Takode, predvideno je da povlasceneakcije mogu biti kumulativne ili nekumulativne. Vlasnik kumulativne povlascene akcije imagarantovano pravo nadividendu utvrdenu za tu akciju, a kada dobitnijeostvarena ili nije dovoljnaza placanje garantovanih iznosa dividendi, neisplaceni dio isplacuje se tokom narednih poslovnihgodina kada dobit bude dovoljna za isplatu (clan 207 stav 3). Sa druge strane, kod nekumulativnepovlascene akcije neisplacena dividenda ne moze se prenijeti kao obaveza drustva, odnosnopravo akcionara u narednu poslovnu godinu (clan 207 stav 4). Predlogom Zakona data jemogucnost pretvaranja povlascenih u obicne akcije uz usiov da je drustvo duzno da izmiri svedospjele obaveze prema vlasnicima povlascenih akcija prije pretvaranja u obicne. Na kraju,
stavom 6 ovog clana predvideno je i ogranicenje ukupne nominalna vrijednosti emitovanihpovlascenih akcija (ne moze biti veca od 50% osnovnog kapitala drustva). U uporednom pravu i
praksi, po pravilu, povlascene akcije su bez prava glasa. Na ovaj nacin se kroz zakonodavstvo vrsijedna vrsta kompenzacije u odnosu na prioritetna imovinska prava imalaca ovih akcija u odnosuna imaoce obicnih akcija. Predlog Zakona predvida da imaoci povlascenih akcija imaju pravo
ucesca u radu skupstine, bez prava glasa. Ipak, u drugom stavu, predviden je izuzetakproplsivanjem da akcionari sa povlascenim akcljama imaju i pravo jednog giasa po akciji na bilokojoj skupstini akcionara u okviru svoje klase akcija kada se glasa o sljedecim pitanjima: 1.
povecanju ili smanjenju ukupnog broja akcija te klase; 2. izmjeni bllo kog povlascenog prava akcijate klase; 3. podjeli ili spajanju akcija te klase ili njihovoj zamjeni za akcije druge klase; 4. izdavanju
nove klase akcija koje daju veca prava u odnosu na prava koja daju akcije te klase ili izmjeni prava
iz akcija druge klase tako da daju jednaka ili veca prava u odnosu na prava koja daju akcije teklase; 5. ogranicenju ili iskljucenju prava preceg upisa akcija te klase; ogranicenju ili iskljucenjupostojeceg prava glasa iz akcija te klase ako je to pravo dodatno uredeno statutom.
Odjeljak B - „Obveznice" (cl. 209 I 210)
Clanom 209 definisana je obveznica i uredeno pitanje oviascenja za njeno izdavanja (pripadaskupstini akcionara ili odbora direktora, odnosno nadzornom odboru, ako je to predvidenostatutom). Zavisno od mogucnosti zamjene za akcije, obveznice mogu biti zamjenljive i
nezamjenljive. Oviascenje za donosenje odiuka o emitovanju zamjenjivih obveznica ima
22
skupstlna akcionara Q'edino skupstina moze donijeti i odiuku o ogranlcenju ovog prava), aobjavljuje se u "Sluzbenom listu Crne Gore" (clan 210). Akcionari imaju pravo prece kupovinezamjenjivih obveznica srazmjerno broju akcija drustva koje posjeduju.
Odjeljak C - „Povecanje osnovnog kapltala" (cl. 211 i 218)
U odnosu na povecanje kapltala akcionarskog drustva, izvrseno je dodatno uskiadivanje saodredbama druge direktive. Prediogom zakona uredena su i jasnije sistematizovana u odnosu navazecl zakon, sljedeca pitanja; 1) nacini povecanja kapltala; 2) usiovl za sprovodenje povecanja
kapitala; 3) registracija i objavijivanje povecanja kapitala; 4) odobreni kapltal. Zakon taksativnonabraja cetlrl nacina povecanja kapitala: dodatnim ulozima akcionara ill drugih lica; konverzijom
potrazivanja i zamjenjivih hartija od vrijednosti u akcije; povecanjem kapitala iz sredstava rezervi
i nerasporedene dobiti drustva i povecanjem kapitala statusnom promjenom. Kompanijsko pravo
Evropske Unije u odnosu na pitanje povecanja kapitala predvida iskljucivu nadleznost skupstineakcionarskog drustva. Na ovaj nacin se akcionarima daje sigurnost da iskljucivo od njihove voljekoja se formalizuje na skupstini akcionara zavisi da li ce drustvo povecati kapital. Dodatno,
imperativno pravilo je obavezno glasanje po klasama akcija - ako drustvo ima vise kiasa akcija,
odiuku 0 povecanju mora donijeti svaka klasa akcija. Predlog zakona je uskladen i u ovom dijelusa drugom direktivom (clan 215). Druga direktiva Imperativno postavija I pravilo o objavljivanjuodiuke 0 povecanju, pa je prediogom Zakona definisano da se izmjene statuta koje se odnose napovecanje akcijskog kapitala registruju se u CRPS (clan 216).
Clanom 217 uredeno je pitanje odobrenog kapitala. lako je druga direktiva postavila imperativno
pravilo 0 Iskljuclvoj nadleznosti skupstine za povecanje kapitala, daje se mogucnost da se pod
odredenim uslovima ovo oviascenje moze prenijeti na drugi organ, prije svega odbor direktora.U skladu sa odredbama druge direktive, predlog Zakona sadrzi nekoliko usiova za primjenu ovog
instituta: 1. postojanje odobrenih akcija, rok do kojeg vazi oviascenje za povecanje (pet godina) imaksimalan iznos odobrenog povecanja; 2. postojanje prenosa oviascenja za izdavanjeodobrenih akcija na odbor direktora (statut drustva ill odiuka skupstine akcionara).
Odjeljak D - „Smanjivanje osnovnog kapitala" (cl. 219 i 224)
Prediogom Zakona su uredena dva oblika smanjenja kapitala - povlacenjem i ponistavanjemakcija i smanjivanjem nominalne vrijednosti akcija (clan 219). Uskladujuci odredbe sa pravilimadruge direktive, u ovom dijelu zakona su detaljno regulisana sljedeca pitanja: donosenje iobjavijivanje odiuke o smanjenju kapitala (iskljuciva nadleznost skupstine akcionara,
kvalifikovana vecina i obavezno odobravanje odiuke o smanjenju od strane svake klase akcija,objavijivanje odiuke u skladu sa pravilima prve direktive, clan 220). Adekvatna zastita povjerilacaje jedno od najznacajnijih pitanja u procesu smanjenja kapitala. Prediogom zakona, u skladu sapravilima druge kompanijske direktive, u clanu 221 regulisano je pitanje zastite povjerilaca. Zaispunjenje zastite u ovom postupku, neophodno je da je potrazivanje nastalo prije objavljivanja
odiuke 0 smanjenju (clan 229 stav 2). Povjerioci koji ispunjavaju navedi usiov, mogu da trazeobezbjedenje svog potrazivanja prema akcionarskom drustvu (clan 221 stav 2) ill isplatupotrazivanja (clan 221 stav 3). Posebno je bitno naglasiti, da predlog Zakona daje mogucnostpovjeriocima na pokretanje sudskog postupka za ostvarenje navedenih prava, s tim da su duznida dokazu da je izmirenje njihovih potrazivanja ugrozeno predmetnim smanjenjem osnovnog
kapitala (clan 221 stav 4). Predlog Zakona je kao pravnu posljedicu predvidio da je smanjenjekapitala nistavo i da se isplate ne mogu vrsltl akcionarima dok se povjerioci izmire ill dok nadlezni
sud ne utvrdi da su njihova potrazivanja neosnovana. Drugom direktivom je omoguceno
drzavama clanicama da dozvole smanjenje osnovnog kapitala bez postovanja obaveze pruzanjaobezbjedenja povjerioca. U skladu sa rjesenjima iz druge direktive, cianovima 222 i 223 su
23
vM.'
propisani I uredeni izuzeci od primjene odredbi o zastiti povjerilaca. Drustvo ne moze dati
dodatna obezbjedenja za svoje obaveze povjerloce u sljedecim slucajevima: 1) kada supotrazivanja vec u potpunosti i na pouzdani nacin obezbljedena; 2) ako ukupna potrazivanjapovjerilaca nakon smanjenja kapltala drustva prelaze vrijednost neto imovine drustvaprocijenjene od strane nezavlsnog procjenjivaca; 3) kada Je svrha smanjenja kapltala pokrivanjegubltka; 4) u slucaju smanjenja osnovnog kapitala bez promjene neto imovine drustva. Cianom224 definisan je najved iznos smanjenja osnovnog kapitala - kapitai drustva ne moze se smanjitiispod iznosa minimalnog kapitala deflnisanog zakonom.
Odjeljak E - „Sopstvene akcije" (d. 225 i 234)
lako Institut sticanja sopstvenih akcija u praksi nije u dovoljnoj mjeri zazivio, predlogom Zakonadetaljno je ureden i uskladen sa pravilima druge direktive. U clanovima 225 i 226 uredeni su nadnsticanja i usiovi za sticanje sopstvenih akcija: 1) nadleznost skupstine akclonarskog drustva (uzizuzetke koje propisuje direktive, a razraduju cianovi 228 i 229); 2) minimalna sadrzina odiuke osticanju sopstvenih akcija (clan 227); 3) postovanje instituta ogranicenja placanja (kao rezultatsticanja sopstvenih akcija neto imovlna drustva ne smije biti manja od uplacenog osnovnogkapitala uvecanog za rezerve koje je drustvo u obavezi da odrzava u skiadu sa zakonom ill
statutom, ako takve rezerve postoje, clan 226 stav 2); 4. uplata uloga (samo u potpunostiuplacene akcije mogu biti stecene od strane drustva kao sopstvene akcije). Pored ogranicenja upogledu sticanja, kompanijsko pravo EU putem druge kompanljske direktive, propisuje inaknadna ogranicenju. Predlogom Zakona, u skiadu sa direktivom, uredena su sljedeca naknadnaogranicenja: suspenzija prava (sopstvene akcije ne daju pravo glasa, pravo na dividendu ill drugaprimanja i ne racunaju se u kvorum skupstine, clan 231); obaveza informisanja o statususopstvenih akcija u godisnjem finansijskom izvjestaju (clan 232); obaveza otudenja sopstvenihakcija (clan 230). Pruzanje finansijske pomoci za sticanje sopstvenih akcija predlogom Zakona nijedozvoljeno. Ipak, navedeno ogranicenje se ne odnosi na poslove finansijskih organizacija, kao niza sticanje akcija u cilju davanja tih akcija zaposlenima u drustvu (clan 233). Uzimanje sopstvenihakcija u zaiog nije dozvoljeno (clan 234). Instltutom sticanja imovine od strane drustva nakonosnivanja, u kompanijskom pravu se sprjecavaju slucajevi zaobilazena pravila o obaveznojprocjeni nenovcanog uloga.
Odjeljak F - „Sticanje imovine od osnivaca ill akcionara" (clan 235)
Cianom 235 predvideno je da svako predlozeno sticanje imovine od osnivaca ill akcionara
drustva, u roku od dvije godine od dana reglstracije drustva, a za koje je predlozeno placanjeiznosa veceg od jedne desetine akcionarskog akcijskog kapitala, mora Ispuniti usiove obavezneprocjene na nacin na koji se procjenjuju nenovcani ulozi, a izvjestaj procjenjivaca se moradostaviti skupstini akcionara i dostaviti CRPS-u.
Odjeljak 6 - „Finansije i raspodjela dobiti" (cl. 236-238)
Clan 236 ureduje pitanje trajanja finansijske godine. Institut ogranicenja placanja akcionarima u
kompanijskom pravu je jedan od mehanizama zastite osnovnog kapitala akcionarskih drustava.Predlog Zakona sadrzi dvije grupe ogranicenja. Prvo, opste ogranicenje isplate dobiti akcionarima(kada na kraju finansijske godine neto imovina drustva, prema godisnjem izvjestaju, iznosi ill binakon raspodjele dobiti akcionarima iznosila manje od vrijednosti kapitala drustva zajedno sarezervama koje se ne mogu raspodjeljivati, clan 237 stav 1). Drugo, ogranicenje iznosanamijenjenog za raspodjelu akcionarima (ne moze prelaziti iznos dobiti ostvaren na kraju
24
posljednje finansijske godine, uvecan za prenijetu dobit iz prethodne godine I raspolozivi iznos
rezervl, umanjen za gubitke koji su prenljeti iz prethodne godine i za iznose odredene za rezerve,u skladu sa zakonom i statutom drustva, clan 237 stav 2). Clanom 238 regulisan je institut
dividendi - pojam dividende, nacin i usiovi isplate. Predlogom Zakona jasno je definisano da jeodluka 0 Isplati dividende obaveza drustva prema njegovim akcionarima. Pravo na isplatu
dividende pripada licima koja su bila akcionari drustva na dan kada je skupstina akcionaradonijela odiuku o isplati dividende, a po pravilu se Isplacuju u novcu (predvideno je da se
dividende mogu isplatiti I u obliku akcija drustva ill drugih hartija od vrijednosti).
Glava VII - "Restrukturiranje akcionarskog drustva" (cl. 239-252)
Odjeljak A - „Vrste i pravila restrukturlranja" (ci. 239 i 240)
Clanom 239 utvrden pojam restrukturiranja, odnosno podijeljen je na statusne promjene ipromjenu oblika drustva. Naceino, ustanovljena su tri modela statusnih promjena drustva, i to
spajanje, podjela i odvajanje uz osnivanje jednog ill vise drustava, a pojam promjene oblikadrustva definisan je kao postupak u kojem, u skladu sa zakonom, drustvo mijenja postojecu iprelazi u neku od ostaiih formi privrednih drustava utvrdenih zakonom.
Clanom 240 propisan je jedan broj kljucnih zajednickih pravila za sve postupke restrukturiranja.Kijucno je svakako da se restrukturiranje moze vrsiti samo kad je imovina drustva veca odnjegovih obaveza, te da, u pravilu, drustva u fazi stecaja ne mogu ucestvovati u ovom postupku.
lako takve odredbe nije biio u vazecem zakonu, kako je u praksi shodna primjena pravila o
restrukturiranju akcionarskog drustva na ostale oblike privrednih drustva svakako zazivjela, to je
posebnom odredbom u ovom clanu i potvrdeno.
Odjeljak B - „Spajanje" (cl. 241-247)
Clanom 241 utvrdene su vrste spajanja akcionarskih drustava i ustanovljena dva osnovna oblika,
i to spajanje putem osnivanja novog drustva i spajanje putem pripajanja.
Clanom 242 detaljno je, u skladu sa Direktlvom 2011/35/EU, ureden postupak spajanja, kao isadrzina kljucnih dokumenata u postupku spajanja, prije svih nacrt ugovora o spajanju, a potomi izvjestaj organa uprave skupstini akcionara i izvjestaj nezavisnog eksperta koji se ima angazovati
u ovom postupku.
Clanom 243 izdvojeno je ureden dio postupka spajanja koji se odnosi na zastitu povjerilaca u
ovom postupku, sto je pitanje kojem je i u pravu Evropske unlje, tj. pomenutoj Direktivi2011/35/EU, dat poseban prostor.
Clanom 244 uredene su posebno pravne posljedice okoncane statusne promjene spajanja upogledu imovine drustava ucesnika u postupku, njihovih akcionara i zaposlenih.
Clanom 245 ureden je postupak ponistavanja odiuke o spajanju, kao i pravne posljedice takve
odiuke u pogledu odgovornosti za obaveze stvorene od strane drustva preuzimaoca do trenutkastupanja na snagu takve odiuke.
Clanom 246 uredeno je pitanje odgovornosti clanova nezavisnog eksperta i clanova uprave
drustva u odnosu na njihovo postupanje u vezi sa statusnom promjenom na nacin sto je
propisano shodna primjena odredaba tog zakona koje se odnose na standard duzne paznje iodgovornostza nepridrzavanje istog.
Clanom 247 ureden je postupak pojednostavljenog spajanja akcionarskih drustava, koji je mogucu slucaju spajanja preuzetog drustva sa drustvom-preuzimaocem koje posjeduje najmanje 90%,
25
all ne i sve akcije I druge hartlje od vrljednosti sa pravom glasa preuzetog drustva, kao i u slucajukada je drustvo preuzlmalac jedini clan preuzetog drustva, za sto su predvidena, tj. utvrdena ovimclanom I dodatna pojednostavljenja samog postupka.
Odjeljak C-„Podjela i odvajanje uz osnivanje jednog ill vise drustava" (d. 2481 249)
Clanom 248 regulatornoje ureden koncept podjele akclonarskih drustava, uskladusa Direktivom82/891/EEC, uz oslanjanje na shodnu primjenu odredbi ovog zakona o spajanju drustava, sto jeregulatorni pristup i pomenute direktive, naravno, u odnosu na Direktivu 2011/35/EU.
Clanom 249 uredeno Je postupak odvajanja uz osnivanje jednog ill vise drustava, kao posebanoblik statusnih promjena, odnosno restrukturiranja, takode u skladu sa Direktivom 82/891/EEC.
Odjeljak D - „Promjena oblika organizovanja akcionarskog drustva" (d. 250-252)
Clanom 250 utvrdeni su osnovni usiovi za promjenu oblika akcionarskog drustva u drustvo sa
ogranicenom odgovornoscu, komanditno ili ortacko drustvo. Takode, izricito je utvrdeno i to dase na postupak restrukturiranja akcionarskog drustva u drustvo sa ogranicenom odgovornoscu,komanditno, odnosno ortacko drustvo shodno primjenjuju odredbe zakona koje se odnose naosnivanje tih drustava.
Clanom 251 ureden je detaljnije sam postupak promjene forme akcionarskog drustva, a clanom252 su uredene su i pravne posljedice uspjesnog okoncanja istog, gdje je izricito propisano da uslucaju "transformacije u komanditno ili ortacko drustvo, komplementari i ortaci utransformisanim drustvima preuzimaju odgovornost licnom imovinom i za obaveze drustvanastale prije okoncanja postupka promjene oblika.
Glava VIII - „Prestanak akcionarskog drustva" (cl. 253-263)
Odjeljak A - „Osnovi prestanka akcionarskog drustva" (clan 253)
Clanovima 253 utvrdeni su nacini prestanka akcionarskog drustva, i to kroz postupak statusnihpromjena, kroz postupak dobrovoljne ili sudske likvidacije, odnosno kroz stecajni postupak, kojije regulisan posebnim zakonom.
Odjeljak B - „ Dobrovoljna likvidacija akcionarskog drustva" (cl. 254-260)
Clanom 254 utvrdeno je osnovno pravilo da se postupci likvidacije drustva iz clana 253 stav 1 tac.2 i 3 ovog zakona se mogu sprovesti samo kada drustvo ima dovoljno sredstava za izmirenje svihsvojih obaveza. U cilju zastite principa pravne Izvjesnosti utvrdena je i nemogucnost obustavejednom pokrenutog postupka dobrovoljne iikvidacije.
Clanom 255 uredeno je donosenje i sadrzina odiuke o dobrovoljnoj likvidaciji akcionarskogdrustva, propisani su registracija i objavljivanja odiuke o dobrovoljnoj likvidaciji drustva, kao 1kljucne pravne posljedice objavijivanja te odiuke.
Clanom 256 ureden je precizno i detaljno dio postupka dobrovoljne likvidacije koji se odnosi nazastitu povjerilaca, sto je, po prirodi stvari, jedan od kljucnih ciljeva zakonodavca prilikomregulisanja postupka likvidacije solventnog drustva.
Clanom 257 propisani su prava i obaveze likvidatora imenovanog za sprovodenje postupkalikvidacije. Prema zakonu, likvidator ima sva prava i obaveze izvrsnog direktora kod jednodomnogdrustva, odnosno predsjednika upravnog odbora kod dvodomnog drustva.
26
Clanom 258 propisane su obaveze llkvidatora u slucaju duzeg trajanja postupka likvidacije, prijesvega njegova duznost da sacini prlvremeni izvjestaj o likvidaclji, u roku od tri mjeseca po istekusvake finansljske godtne.
Clanom 259 uredena je krajnja faza, tj. zavrsetak postupka llkvidacije, prIje svega, obavezadonosenja i sadrzaj finalnog izvjestaja likvldatora, njegova prezentacija vanrednoj skupstiniakcionara, te reglstraclje prestanka u CRPS, odnosno obavjekavanja javnostl.
Konacno, clanom 260 regulisan je skraceni postupak llkvidacije. Kljucna karakterlstika ovogpostupka je da posllje donosenja odiuke o dobrovoljnoj likvidaciji svi akcionari daju na suduovjerene izjave da su izmirene sve obaveze drustva prema povjeriocima, ukljucujuci i obavezeprema zaposlenlma, te da se slazu sa time da bude sproveden skraceni postupak likvidacije. Utom slucaju, medutim, akcionari odgovaraju neograniceno solidarno za obaveze akcionarskogdrustva tri godine nakon brisanja istog Iz CRPS.
Odjeljak C~Sudska likvidacija akcionarskog drustva" {c\. 261-263)
Clanom 261 uredeni su osnovi za pokretanje postupka sudske likvidacije, a clanovima 262 I 263
nacin sprovodenja postupka i primjena odredbl o iikvldaciji akcionarskog drustva.
DIO SESTI - DRUSTVO SA OGRANICENOM ODGOVORNOSdU (cl. 264 - 307)
Odredbe o drustvu sa ogranicenom odgovornoscu uredene su detaljnije u odnosu na prethodnizakonski tekst. Pored usaglasavanja sa pravom EU u materiji drustva sa ogranicenomodgovornoscu, ideja vodiija zakonodavca je bilo i uvodenje pravne sigurnosti u najcescu formuobavljanja privredne djelatnosti u Crnoj Gori.
Glava I -„Pojam, vrste i shodna prtmjena drugih odredaba ovogzakona'' (cl. 264-267)
U clanu 264 data je definlcija drustva sa ogranicenom odgovornoscu i navedene su njegoveosnovne karakterlstike - ko su osnivaci, maksimalan broj clanova, kapital, ulozl. Na ovaj nacin suzakonom uredena i njegova bitna obiljezja. Clanom 265 definise se nacelo slobode ugovaranjaodnosa I to: 1) u reguiisanju medusobnih odnosa clanova u drustvu i 2) odnosa clanova sadrustvom. Navedeno rjesenje je prihvaceno u uporednoj pravnoj praksi. Ipak, u odnosu nanavedenu slobodu, postoje zakonom predvideni izuzeci. U clanu 266, sa ciljem da norme kojedefinisu ovo drustvo budu jasno sistematizovane, deflnlsana je i shodna primjena odredbiakcionarskog drustva na drustvo sa ogranicenom odgovornoscu. Navedena norma je postojala iu ranljem Zakonu o privrednim drustvima. Clan 267 definise jednoclano drustvo sa ogranicenomodgovornoscu kroz dvije fakticke i pravne situacije koje dovode do njegovog nastanka: 1) situacijakada jedno lice osniva drustvo 12) kada su nakon osnlvanja svi udjellspojeni u jedan. U sijedecemstavu data je upucujuca odredba o primjeni odredbi o jednoclanom akclonarskom drustvu.
Glava 11 -„Osnivanje drustva i obavjestavanja javnostl" (cl. 268-273)
Clan 268 ureduje nacin osnivanja drustva i propisuje da se drustvo osniva na osnovu ugovora kojipotpisuju osnivaci. Predlog zakona, prepoznaje mogucnost da drustvo osnuje jedan osnivac i ustavu 2 Istog clana, predvida odiuku o osnivanju kao osnivacki akt. Takode, u stavu 3 ovog clana
se precizira da punomocje osnlvaca mora biti ovjereno u skladu sa zakonom. PItanje troskovaosnivanja uredeno je clanom 269. Intencija je da se osnlvackim aktom definise nacin snosenjatroskova (osnivaci ill drustvo). Odredba stava 2 ovog clana upucuje na odgovarajucu odredbu izakcionarskog drustva u kojoj se detaljno precizira pitanje snosenja troskova osnivanja. Clanom270 definlsana je obavezna sadrzina osnivackog akta, a clanom 271 sadrzlna statuta. U clanu 272
27
(registracija drustva) predvideno je koja dokumenta i podaci se radi registracije dostavljaju uCRPS. Intencija zakonodavca u ovom dijelu je blla da se odrzl fleksiblino rjesenje koje doprinosibrzini i unaprjeduje konkurentsku poziciju Crne Gore prema broju dokumenata I dana potrebnihza osnivanje, uz dodatno obezbjedenje transparentnosti i zastite interesa ostalih zainteresovanih
lica. U clanu 273 uredena su pitanja registracija promjena, obavjestavanje javnosti I pravneposljedlce objavljlvanja.
Glava lll-„Osnovni kapital" (cl. 274-278)
Clanom 274 predvideno je da su osnivaci duzni da utvrde iznos osnovnog kapltaia kojl ne mozebiti manji od 1 eura. Od ovesltuaclje je predvidenjedan izuzetakcija primjena nlje vezana za ovajzakon - ako posebnim zakonom nije propisan ved Iznos minimalnog osnovnog kapitala. Clanom275 predvideni su nacini povecanja kapitala i nadleznost organa drustva za odiuku o povecanju(skupstina drustva, stav 2). Clanom 276. predvideno je da clanovl drustva imaju pravo preceguplsa udjela prillkom povecanja osnovnog kapitala I to u srazmjeri sa svojim udjellma. Ipak, zakonostavija mogucnost da se ovo pitanje drukclje uredl osnivackim aktom. Smanjivanje osnovnogkapitala je regulisano clanom 277, na nacin da skupstina donosi odiuku o smanjivanju kapitala,all da smanjivanje kapitala ne moze bit! Ispod zakonom predvidenog minlmuma. Clan 278 uredujesmanjivanja osnovnog kapitala u slucaju gubitka.
Glava IV-„Udjell" (279-291)
Clanovlma 279 i 280 promovise dva princlpa: princlp srazmjernosti udjela I prava na osnovuudjela sa vrljednoscu unljetog uloga, uz mogucnost drukcljeg uredenja osnivackim aktom,statutom III jednoglasnom odiukom skupstine (clan 289 stav 11 clan 290 stav 2) I 2) prlncip daclan drustva moze Imati samo jedan udio u drustvu koji predstavlja njegov procenat u vlasnlstvukapitala. Razradujud drugl princlp, u clanu 279 stav 3 rjesava se I pitanje kada clan drustva steknejedan III vise udjela. U tom slucaju se ti udjeli spajaju sa postojecim i zajedno cine jedan udlo.Takode, u clanu 280 stav 1 preclzirano je da ulozl nemaju svojstvo hartlje od vrljednosti. U odnosuna pitanje finansijske pomoci drustva za sticanje udjela, zakon predvlda dasu takvl poslovi nistavl,osim ako nljesu jednoglasno odiuclli svl clanovi (clan 281). U clanu 282 predvlda se mogucnoststicanja sopstvenlh udjeia - udjela od jednog ill vise clanova pod usiovom da odiuku donesu
clanovi drustva cljl udjell predstavljaju najmanje dvlje treclne ukupnog kapltaia i da se kopijapredlozenog ugovora dostavl svim clanovima najmanje 21 dan prije donosenja odiuke. Takode,clan 283 predvlda Slobodan prenos udjela izmedu clanova drustva, uz dopustanje da se na osnovuzakona III statuta drustva drukclje ne utvrdi. Zakon posebno ureduje i detaljno normira pravoprece kupovine udjela u clanu 284. U slucaja prenosa udjela od strane clana drustva, ostali danovli drustvo Imaju pravo prece kupovine, kojese moze iskljucltl osnivackim aktom 111 statutom. Zakonobavezuje prenosioca udjela da prIje prenosa udjela trecem Ilcu ponudi svoj udio svIm drugimclanovlma i drustvu u pisanoj formi. Ponuda prenosioca kao obavezne djelove mora da sadrzi:sve bitne elemente ugovora o prenosu udjela, adresu na koju se upucuje prihvat ponude, rok zazakljucenje I ovjeru ugovora o prenosu udjela, kao i druge elemente predvidene osnivackimaktom. Zakon predvlda da se prihvat ponude vrsi u pisanoj formi I odreduje rok od 30 dana odprijema ponude. Takode, predvlda se mogucnost da se statutom odredi drugl rok, koji ne mozebiti kraci od 8 dana, niti duzl od 180 dana. U slucaju povrede prava prece kupovine, nosilac prava(clan drustva I drustvo) tuzbom moze da zahtljeva od nadleznog suda ponlstavanje ugovora IIIdrugog akta o prenosu udjela. Rok za podnosenje navedene tuzbe je 30 dana od saznanja zazakljucenje ugovora o prenosu udjela, odnosno najkasnlje istekom sestog mjeseca od danaregistracije udjela u CRPS (clan 285). U clanu 286 regullse se prenos udjela trecem Ilcu I proplsuje
28
da usiovi prenosa ne smiju biti povoljniji od usiova ponudenih clanovlma drustva ili drustvu.
Clanovi 287 i 288 ureduju pitanja prodaje udjela u izvrsnom postupku, odnosno prenos udjela
nasledivanjem. U slucaju prodaje udjela u izvrsnom postupku, sud obavjestava clanove drustva Idrustvo. Ipak, ako u roku od 15 dana od prijema obavjestenja ne pokazu interes za kupovinuudjeia, daija prodaja se vrsi u skladu sa propislma o izvrsnom postupku. Opste pravilo u odnosu
na prenos udjela u slucaju nasledivanja, je prenos na nasljednike, odnosno pravne sljedbenike.Ipak, statutom se moze predvidjeti zabrana prenosa. U tom slucaju, zakon predvlda obavezu da
se odredbama statute mora utvrditi obaveza clanova drustva ili drustva na obavezan otkupudjela. U slucaju da drustvo ili clanovi ne otkupe udio, udio se povlaci u skladu sa pravilima osmanjenju kapitala, a nacin utvrdivanja naknade kao i rok za isplatu se mora definisati statutom.
Ako navedeni elementi nijesu odredeni statutom, zakon predvida da zabrana prenosa udjela napostoji. PredlogZakona predvida obaveznu pisanuformu prenosa udjela. Cianom 290predvidene
su pravne posljedice prenosa udjela, na nacin da se smatra da lice koje prenosi i lice koje primaudio su neograniceno solidarno odgovorni drustvu za obaveze koje nosi clanstvo u drustvu i koje
su dospjele prije prenosa udjela. U clanu 291 regulise se i pitanje zaiaganja udjela, na nacin stose predvida da clan drustva moze zaioziti svoj udio ili dio udjela, ako osnivackim aktom nijezabranjeno, a zaiogoprimac u toj situaciji nema pravo glasa niti upravljanja, sve dok ne postaneclan drustva.
Glava V-„Prestanak svojstva clana drustva" (cl. 292-296)
Zakon predvida cetiri konkretne situacije u kojima dolazi do prestanka svojstva clana: 1. smrt,
odnosno prestanak pravnog lica; 2. istupanje iz drustva; 3. prenos udjela 14. iskljucenje iz drustva.Clanovi 293-296 detaljno ureduju istupanje i iskljucenje clana iz drustva. Zakon predvida da se
osnivackim aktom ne moze unaprijed iskljuciti pravo istupanja clana iz drustva, niti se clan
unaprijed moze odreci tog prava (clan 293). Razlozl istupanja clana drustva u slucajuprouzrokovane stete, postupak istupanja, kao i prava clana koji istupa iz drustva regulisani su
detaljno u clanu 294. Cianom 295 uredena su prava drustva u slucaju istupanja clana drustva, a
cianom 296 uredena je isituacija iskljucenja clana iz drustva. Odluku o iskljucenju donosi nadleznisud, u slucaju da se po tuzbi drugog clana utvrdi postojanje opravdanog razloga koje odreduje
sam zakon. Opravdan razlog postoji u slucajevima kada clan drustva namjerno ili grubomnepaznjom prouzrokuje stetu drustvu ili drugim clanovima drustva i kada clan drustva svojim
ponasanjem sprjecava ili otezava poslovanje drustva.
Glava VI - „Organi drustva sa ogranicenom odgovornoscu" {c\. 297-302)
Zakon predvida da su skupstina i izvrsni direktor obavezni organi drustva (clan 297), all i dajemogucnost da se statutom ustanovi i struktura organa akcionarskog drustva. U drugom i trecemstavu ovog clana se predvida da drustva od javnog interesa u smlslu ovog zakona i drustva saogranicenom odgovornoscu koja spadaju u kategoriju velikih drustava u smislu zakona kojim seureduje racunovodstvo, moraju imati strukturu akcionarskih drustava. Skupstinu drustva cineclanovi, a zakon predvida da skupstina ima znacajna izborna, imovinska, normativna i statusnaoviascenja. Zakon daje mogucnost da se sjednica odrzi i bez sazivanja, ako joj prisustvuju sviclanovi, osim ako osnivackim aktom ili statutom nije drukcije predvideno (clan 298). U clanu 299uredena su pitanja odrzavanja sjednice koriscenjem konferencijske veze, glasanja pisanim putemkao i odiucivanja bez sjednice. U clanu 300 predvida daje izvrsni direktor zakonski zastupnikovogdrustva i da vodi njegove poslove. Cianom 301 utvrdeno je da izvrsnog direktora imenujeskupstina. Zakon predvida da izvrsni direktor moze biti svako poslovno sposobno lice i da morazasnovati radni odnos sa drustvom. Ipak, predvida se mogucnost da se osnivackim aktom,
29
statutom ili odiukom skupstine mogu odrediti i dodatnl usiovi za imenovanje Izvrsnog direktora.
L) clanu 302 regulise se pitanje razrjesenja I prestanak mandata Izvrsnog direktora. Skupstina
moze razrijesiti Izvrsnog direktora, bez navodenja razloga, ako drugaclje nlje predvldeno
osnlvackim aktom III statutom drustva. Kada se radi o prestanku mandata, zakon se poziva nashodnu primjenu odredbl na prestanak mandata Izvrsnog direktora akclonarskog drustva.
Glava VII -„Vodenje poslovne evidencije i javnost poslovanja" (cianovi 303 1 304)
Pitanja obaveze cuvanja akata i dokumenata, kao I pravo na pristup aktlma I dokumentima
drustva, regulisana su kroz dva clana. Clanom 303 navedeni su akti i dokumenta koja drustvo cuvau svom sjedlstu III na drugom mjestu koje je poznato I dostupnosvim clanovlma drustva. Clanom304 uredeno je pravo clana drustva na pristup aktlma 1 dokumentima. U pogledu prava clana
drustva sa ogranicenom odgovornoscu na pristup aktlma i dokumentima drustva, shodno se
prlmjenjuju odredbe kojima se ureduju odnosi u akclonarskom drustvu, s tim da pravo naImenovanje eksperta Ima svaki clan drustva sa ogranicenom odgovornoscu nezavisno od vislne
viasnlckog udjela u drustvu.
Glava Vill - „Restrukturiranje drustva sa ogranicenom odgovornoscu" (cianovi 305 i 306}
U clanu 305 je proplsano da se na postupke u vezi sa statusnim promjenama drustva saogranicenom odgovornoscu shodno primjenjuju odredbe zakona koje se odnose na akcionarskodrustvo, a u clanu 306 je uredeno pitanje promjene obllka djelatnosti u akcionarsko drustvo.Njime se propisuju sljedecl usiovi: odiuka skupstine clanova; kapltal od najmanje 25 000 eura utrenutku njenog donosenja; Izmjena statuta; ponlstenje udjela I emitovanje akcija i registracijaakcija u skladu sa zakonom kojim se ureduje trziste kapitala.
Glava IX - „Prestanak drustva sa ogranicenom odgovornoscu" (clan 307)
Predlog Zakona u clanu 307 nabraja osnove prestanka drustva sa ogranicenom odgovornoscu Ipredvida da drustvo prestaje: u slucaju statusne promjene koja ima za posljedlcu prestanakdrustva; sprovodenjem postupka likvidaclje na osnovu odiuke skupstine drustva; sprovodenjapostupka likvidaclje na osnovu sudske odiuke I zakljucenjem postupka stecaja u skladu sazakonom kojIm se ureduje stecaj.
DIO SEDMl - PREKOGRANICNA SPAJANJA DRUSTAVA KAPITALA (cl. 308-317)
U dijelu VII uvodi se nova I vrlo speciflcna oblast kao predmet regullsanja kompanljskog zakona Iprava u Crnoj Gorl - prekogranicna spajanja drustava kapltala, akclonarskih drustava 1 drustava
sa ogranicenom odgovornoscu. Sedes materiae prekogranicnih spajanja u pravu Evropske unije
je Direktiva 2005/56/EC, ciji je ciij sustinski povecanje mobllnosti kapltala na unutrasnjem trzistuEvropske unije Idaija Integracija ovogtrzlsta. Odredbe ovogdijela zakona, svakako, primjenjivacese od dana na koji Crna Gora stekne punopravno clanstvo u Evropskoj unlji.
Clanom 308 definisani su pojam i obllcl prekogranicnog spajanja, domen primjene I izuzeci upogledu primjene odredaba ovog dijela zakona. Takode, propisana je ishodna primjena odredaba
ovog zakona koje se odnose na spajanje akclonarsklh drustava. Clanom 309 uredena je sadrzlna
nacrta ugovora o prekogranicnom spajanju, a clanom 310 nacin objavljlvanja tog dokumenta.Clanom 311 ureden je nacin donosenja I sadrzaj izvjestaja o prekogranicnom spajanju, kojesacinjavaju nadleznl organi upravljanja drustava koja ucestvuju u prekogranicnom spajanju, tepravo zaposlenih na uvid u takav Izvjestaj, odnosno uvrstavanje njihovog misljenja u Istl. Clanom312 proplsan je nacin donosenja odiuke, tj. odobravanja nacrta ugovora o prekogranicnom
30
spajanju. Clanom 313 ureden je postupak pojednostavljenog prekogranicnog spajanja, sustinski
po uzoru na odredbe o pojednostavljenom spajanju akcionarsklh drustava ovoga zakona. Clanom314 ustanovljena je mogucnost primjene odredbi o posebnim pravima akcionara iz clana 127
zakona i u pogledu clanova drustava ucesnika u prekogranicnom spajanju koja imaju reglstrovano
sjedlste u drugoj drzavi clanici Evropske unlje ill u drzavi koja je strana ugovornica Ugovora o
evropskom ekonomskom prostoru, a cije pravo ne poznaje takav postupak. Usiov za to je,medutim, da se sa takvom praksom izricito saglasi skupstina ovih drustava prilikom odiucivanja
0 prekogranicnom spajanju. Clanom 315 ureden je dio postupka prekogranicnog spajanja koji se
odnosi na preuzeto drustvo onda kada to drustvo ima sjediste registrovano u Crnoj Gori.
Preciznije, za nadzor ovog postupka predvidena je iskljuciva nadleznost CRPS, kojem se podnosiradi registracije prijava prekogranicnog spajanja i koji, u formi rjesenja o registraciji, izdaje
potvrdu 0 ispunjenosti usiova za prekogranicno spajanje. Clanom 316 ureden je dio postupkaprekogranicnog spajanja koji se odnosi na drustvo preuzimaoca onda kada to drustvo ima sjedisteregistrovano u Crnoj Gori. Propisano je da je na osnovu prijave prekogranicnog spajanja koja se
odnosi na drustvo preuzimaoca CRPS duzan da potvrdi da su drustva koja ucestvuju u postupkuprekogranicnog spajanja usaglasila i usvojila nacrt ugovora o prekogranicnom spajanju u skladusa zakonom, kao i da su uredena pitanja o ucescu zaposlenih u upravljanju u drustvupreuzimaocu. Ovim clanom posebno su utvrdeni podnosioci ove prijave, njena sadrzina i nacinobavjestavanja javnosti o okoncanom postupku prekogranicnog spajanja. Clanom 317 propisane
su pravne posljedice prekogranicnog spajanja.
DIO GSM! - DIO STRANOG DRUSTVA (clan 318)
Regulativa koja se odnosi na dio stranog drustva sustinski je ostala nepromijenjena u odnosu navazeci zakon. Drugim rijecima, u clanu 318 zadrzano je odredenje da je rijec o dijelu drustvaosnovanog i registrovanog izvan Crne Gore, koje obavija djelatnost na teritoriji Crne Gore, uskladu sa zakonom. Vazeca rjesenja nljesu mijenjana ni u pogledu registracije, odnosno izgleda
dokumenata koje dio stranog drustva kreira u poslovnoj korespodenciji, u najsirem smislu.
DIO DEVETI - REGISTRACIJA (cl. 319-324)
U odredbama clanova ovog dijela zakona zadrzan je sustinski isti koncept postupka registracije i
osnivanja u sirem smislu. Preciznije, sistem prijave koji je u primjeni od donosenja vazecegzakona. Sustina sistema prijave ostaje potvrda da registraciona prijava i osnivackadokumentacija, na osnovu kojih je izvrsena registracija, sadrze podatke propisane zakonom.
Preciznije, cilj postupka registracije nije, kako je to slucaj kod sistema dozvole, potvrda istinitostipodataka sadrzanih u osnivackoj dokumentaciji, vec za vjerodostojnost istih odgovaraju samipodnosioci registracione prijave. Na drugoj strani, pak, odredena preciziranja, odnosno izmjenepostojeceg zakonskog koncepta registracije ucinjene su radi uspostavljanja izricite zakonske
obaveze Centralnog registra privrednih subjekata pri Poreskoj upravi Crne Gore da obezbijedimogucnost podnosenja registracione prijave i osnivacke i druge dokumentacije koja se registrujeelektronskim putem, tj. upotrebom elektronskih sredstava i tehnologija komunikacije. Naime,
vazeci zakon nije predstavljao neposrednu prepreku uspostavljanju jednog takvog sistema, alinije ni stvorio obavezu njegovog uspostavljanja od strane nadleznih drzavnih organa, sto je,
izmedu ostalog, usiovilo da takav sistem nije kreiran, odnosno operacionalizovan. U torn smislu,
posebno je u zakonu potencirana primjena propisa koji regulise elektronsku upravu, cime sestvaraju usiovi da se sam postupak elektronske registracije privrednih drustava i drugih oblika
31
obavljanja privredne djelatnosti obavija preko portala e-uprave: www.euprava.me, s obzirom da
je isti I osmisljen, odnosno ustanovljen Zakonom o elektronskoj upravi u takvu i sllcne svrhe.
DIO DESETI - KAZNENE ODREDBE (cl. 325-327)
U odredbama clana 325 propisanl su prekrsaji prlvrednih drustava za koje je propisana novcana
kazna do 10 000 eura za privredna drustva I druge oblike obavljanja privredne djelatnosti I kaznaza odgovorno lice do iznosa od 2 500 eura, a u clanu 326 propisani su prekrsaji prlvrednihdrustava za koje je propisana novcana kazna do 7 500 eura za privredna drustva i druge oblike
obavljanja privredne djelatnosti i kazna za odgovorno lice do Iznosa od 1 500 eura. U clanu 327propisani su prekrsaji preduzetnlka, za koje se moze izreci kazna do 5 000 eura.
DIO JEDANAESTI - PRELAZNE I ZAVRSNE ODREDBE (cl. 328 - 333)
U prelaznim i zavrsnim odredbama uredena su pitanja donosenje podzakonskih akata (clan 328),uskladivanja organizacije, strukture kapitala i registracije u skladu sa zakonom (clan 329) I
zapoceti postupci registracije i restrukturiranja privrednih drustava (clan 330). Kad je rijec ozavrsnim odredbama, uredeno je pitanje stupanja zakona i pojedinih posebnih odredbi na snagu(clanovi 331, 332 1333).
32
OBRAZAC
IZVJESTAJ 0 SPROVEDENOJ ANALIZI PROCJENE UTICAJA PROPISA
PREDLAGAC PROPISA
NAZIV PROPISA Predlog zakona o privrednim drustvima
1. Deflnlsanje problema " .
- Koje probleme treba da rijesi predlbzeni akt?„. ' -- Koji su uzroci probJema?
Koje su posljedice problema?Koji su subjekti osteceni, na koji nacin I u kojoj mjeri? •Kako bi problem evoluirao bez promjene propisa ("status quo" opcija)?
Zakon o privrednim drustvima se od 2002. godine mljenjao i dopunjavao u sest navrata. Cesteizmjene I dopune zakona, lake su donijele odredena poboljsanja u smislu primjene prvobltnoznacajno podnormiranog zakona, doprinijele su tome da je njegova sistematika u znacajnoj mjeripostala nejasna 1 nepovoljna u smislu potrebe za nespornim tumacenjem i jednostavnijomprimjenom odredaba jednog ovakvog, sistemskog zakona. Odatle 1 potreba da se donese novlzakonskl akt, sa novim konceptom i novom sistematikom.
2. Ciljevi -.
- Koji ciljevi se postizu predlozenim propisom? J- Navesti uskladenost ovih ciljeva sa postojecim strategijama ill programima Vlade, ako je" prlmjenljivo,
Osnovni cllj izrade ovog zakonskog akta je potreba da se detaljnije I preciznije reguiisu pitanjaosnivanja, upravljanja, restrukturiranja, prestanka privrednih drustava, kao i druga pitanja odznacaja za njihovo funkcionlsanje. Zakonom se ureduje i pravni polozaj drugih oblika obavljanjaprivrednih djelatnosti, a to su preduzetnik I dio stranog drustva.
Dodatno, cilj i obaveza Crne Gore je 1 da ovoj zakonski akt bude u cjelini uskladen sa tzv.„kompanijskim direktivama", koje predstavljaju kljucne instrumente prava Evropske unije naplanu harmonizacije nacionalnih kompanijskih prava 1 stvaranju usiova za adekvatan razvojunutrasnjeg trziSta, kao kljucnog mehanizma, ali i postignuca evropskih ekonomsklh integracija.
3. ppcije ^ '
r. ; Koje su moguce opcije za^lspunjavanjo ciljeva i rjesavanje problema? (uvijek trebarazmatrati "status quo" opciju i preporudljivo je ukljuciti i neregulatornu opciju, osim akopostoji obaveza donosenja predlozenog propisa), --Obrazloziti preferlranu opciju? ^
Prilikom analize razmatrane su potrebe za promjenom regulatornog okvira all I niz opcija u vezisa rjesavanjem pojedinacnih problema. Opcija status quo odnosno odsustvo regulatornepromjene nlje prihvacena jer nIz navedenlh problema nije mogao bit! otklonjen bez Izmjenaregulatornog okvira.
M'-.-
4. Analiza uticaja . .Na koga ce i kako ce najvjerovatnije uticati rjesenja u propisu - nabrojati pozitivne inegativne uticaje, direktne i indirektne. .
- Koje troskove ce primjena propisa izazvati gradanima i privredi (narocito malim i srednjimpreduzecima).
- Da li pozitivne posljedice donosenja propisa opravdavaju troskove koje 6e on stvoriti.Da li se propisom podrzava stvaranje novih privrednih subjekata na trzistu i trzisnakonkurencija."
- UkijucitI procjenu administrativnih opteredenja 1 biznis barijera.
Predlozeno zakonsko rjesenje prvenstveno ce uticati na privredna drustva u smislu reguilsanjapostupaka osnivanja, upravljanja, restrukturiranja, prestanka privrednih drustava, kao i drugapitanja od znacaja za njihovo funkcionisanje.
Regulatorna rjesenja uvedena u ovaj zakonski tekst utvrdena so i strukturirana na nacin kojlomogucuje relativno jednostavnu shodnu primjenu njegovih normi na privredna drustvaosnovana po posebnim propislma, kao 1 na nove oblike privrednih drustva u crnogorskompravnom sistemu (po pristupanju Evropskoj uniji), poput evropskog akcionarskog drustva ievropskog ekonomskog interesnog udruzenja, primarno regulisanih uredbama, kaoinstrumentima unifikacije prava Evropske unlje koje se neposredno primjenjuju na teritoriji svihdfzava clanica.
Primjena ovog propisa pozitivno ce uticati na rad privrednih drustava sa aspekta unaprjedenja Irazvoja poslovnog i investlcionog ambljenta.
Ujedno, konstatujemo da ne postoje negativni uticaji sprovodenja Zakona, da primjena propisane stvara dodatne troskove, administratlvna opterecenja 1 biznis barijere u poslovanju.
5. Procjena fiskalnog uticajaDa li je potrebno obezbjedenje finansijskih sredstava iz budzeta Crne Gore zaimpiementaciju propisa i u kom iznosu?Da li je obezbjedenje finansijskih sredstava jednokratno, ill tokom odredenog vremenskogperioda? Obrazloziti.
^ Da li implementacijom propisa proizilaze medunarodne finansijske obaveze? Obrazloziti.- Da li su neophodna finansijska sredstva obezbijedena u budzetu za tekucu fiskainu
godinu, odnosno da li su planirana u budzetu za narednu fiskainu godinu?- Da 11 je usvajanjem propisa predvideno donoienje podzakonskih akata iz kojih 6e proisteci
finansijske obaveze?- Da li ce se implementacijom propisa ostvariti prihod za budzet Crne Gore?- Obrazloziti metodologiju koja je korlscenja prilikom obraduna finansijskih
Izdataka/prihoda. .. - : .- Da li su postojali problem) u preciznom obracunu finansijskih izdataka/prihoda?
Obraziozitl.Da li su postojale sugestije Mlnistarstva hnansija na nacrt/predlog propisa?Da II su dobijene primjedbe ukijucene u tekst propisa? Obrazlo^itl.
Za Impiementaciju ovog propisa nije predvideno izdvajanje flnansijskih sredstava. SamomImpiementacijom propisa ne prolzilaze medunarodne finansijske obaveze.
Dodatno, predlozenim propisom predvideno je donosenje novog podzakonskog akata koje seodnosi na postupke u CRPS.
Ovaj Prediog zakon direktno dovodi do povecanja prihoda u budzetu po osnovu naknada zaregistraciju privrednih subjekata u CRPS.
Od strane Ministarstva finansija dobijene su sugestije na racun postupaka u CRPS koje seodnose na donosenje novog podzakonskog akata.
6. Konsultacije zainteresovanih strana , - ~ 'Tr - - - -- "Naznaditi da li je koriscena eksternM^spertska podrska.i ako da, kako. V
. - Naznaciti koje su grupe zainteresovanih strana konsultovane, u kojoj fazi RIA procesa i- ̂ -kakd.(javn~e Hi ciijane. konsultacije).-" 7 . . ~ - ^ .
Naznaciti glavne rezultaite konsultacija; i koji su predlozi i sugestije zainteresovanih stranaprihvacenl odhosno nijesu prihvaceni. Obrazloziti! ̂
Pritikom pripreme predlozenog propisa angazovani su spoljni saradnici od strane NJemackeorganizacije za medunarodnu saradnju (GIZ).
Nakon usvajanja Nacrta zakona od strane Vlade Crne Gore u julu 2017. godine, Minlstarstvoekonomije organlzovalo jejavnu raspravu u trajanju od 80 dana, po osnovu koje je pristiglo preko320 komentara od strane pojedinacnih privrednika, razlicitih organizacija, udruzenja, drzavnihorgana, naucne \ strucne javnosti i nevladinih organizacija.
imajuci u vidu da se radi o jednom od najvaznijih sistemskih zakona od velikog znacaja zaekonomski ambljent u Crnoj Gori, pristupilo se detaljnoj analizl svth prispjelih komentara Isugestija. Nacrt zakona je korigovan u skladu sa prihvacenim komentarima i sugestijama i,dodatno, inoviran sa nedavno usvojenim izmjenama pojedinih direktiva.
7: Monitoring i evaluacija'7 .. . -i77-7r 1. -- - -.Koje su pote.ncijalne'prepreke za implementaciju propisa? ^ .
- , Koje ce mjere biti preduzete tokom prlmjene propisa da.bi se Ispunili ciljevi?Kojl su giavnl ihdikatori prema kojima ce se mjeriti ispunjenje ciljeva?
' -' Kg ce biti zaduien za sprovodenje monitoringa I evaluaciie primjene propisa?
Za implementaciju ovog propisa nema prepreka.
U smislu ispunjenost ciljeva ne postoje indikatori kojima ce se isti mjeriti.
Za monitoring i evaluaciju primjene akta bice zaduzeno Ministarstvo ekonomije.
Datum i mjesto
Podgorica
2. oktobar2019. god.
// V
a
\\ i*-* 'A
Starjesina
GENERALNl DIREKTOR
tTRikoIic
- - rj- if^ , -O". > »;■ S.l
CrnaGora
Ministarstvofinansija
Adresa: ul. Stanka Dragojevica 2,81000 Podgorica, Crna Gore
tel: +382 20 242 835fax: +382 20 224 450
wwvv.mif.gov.me
Br;02-03-11729/1 Podgorica. 23. oktobar 2019. godine
MINISTARSTVOEKONOMUE " :v = ,no vuuiOjliC- : --
rr
-n/r ministarke, g-de Dragice Se
Postovana gospodo Sekulic, 'aol3>^^^4313-1^/2019-6 od 02.10.2019. godine, kojim se trazi ml§ljenje naPredlog zakona o pnvrednim druitvima. Ministarstvo finansija daje sljedece:
MISLJENJE
Zakona detaljnije se regulisu pitanja osnivanja, upravljanjafmkrinnk'^n-^' T drustava. kao i druga pitanja od zanaSaja za njihovofunkcionisanje. Cilj i obaveza Crne Gore je da ovaj zakonski akt bude u cjeiini uskladen sa tzv,.kompanijskim direkttvama-. koje predstavljaju kljuine instrument© prava Evropske unije naplanu harmonizacije, nacionalnih kompanijskih prava i stvaranje usiova za adekvatan razvoiunutrasnjeg trzista. ■'
Na Predlog zakona i pripremljeni Izvjestaj o analizi uticaja propisa. Ministarstvo finansija jesagiasno sa aspekta uticaja na posiovni ambijent.
U odnosu na dostavljeni Predlog Zakona o privrednim druStvima, ukazujemo da nemanadleznosti Direktorata za imovinsko pravne posiove.
Na predlozeni tekst zakona u dijelu nadleznosti Direkiorata za poreski i carinski sistemnemamo primjedbe.
U dijelu nadleinosti Direktorata za lokainu samoupravuvlasnistvu drzave, nemamo primjedbe. privredna druitva u vecinskom
U Izvjestaj o sprovedenoj analizi procjene uticaja propisa, navedeno je da za implementacijuovog Predloga Zakona, nije predvideno izdvajanje ftnansijskih sredstava kao i daimiepentacijom propisa ne proizilaze medunarodne finansijske obaveze. Istaknuto je dadostavljeni Predlog pkona direktno dovodi do poveaanja prlhoda u budietu po osnovunaknada za registraciju prlvrednih subjekta u Centrainom registru privrednih subjekta.Imajuci u vidu navedeno. Nlinistarstvo finansija nema primjedbi na Predlog Zakona o privrednimdrustvima. uz napomenu da donosenje novog podzakonskog akta, koji se odnosi na postupkeu Centrainom registru privrednih subjekta, ne zahtijeva izdvajanje sredstava iz budzeta CrneGore.
S postovanjem.
A \ MINISTAR^S&rparkb Radunovic'A
c,^