8/11/2019 p, Morpoponemiko

1/7

8/11/2019 p, Morpoponemiko

2/7

Morpema

Ang tawag sa pinakamaliit na yunit ngisang salita na nagtataglay ng kahulugan. May tatlong uri ng morpema

istem/salitang-ugat, panlapi at

morpemang binubuo ng isang ponema.

8/11/2019 p, Morpoponemiko

3/7

8/11/2019 p, Morpoponemiko

4/7

b. pang na nagiging pan

- ang tunog kapag ang pangipin /d/, /l/, /r/, /s/ at /t/ang umpisang titil ng salitang-ugat.

halimbawa:

pang+dalawa = pandalawapang+laro = panlaropang+regalo = panregalopang+sala = pansalapang+tawid = pantawid

Asimilasyong Ganap kung nagbago ang baybayng salitang-ugat (hal., panakip sa halip na pantakip)

Asimilasyong Parsyal kung nanatili naman angbaybay ng salitang-ugat (hal., pambura)

Pagbabagong Morpoponemiko

Gramar at Linggwistik

GramaratLinggwistika

8/11/2019 p, Morpoponemiko

5/7

Pagbabagong Morpoponemiko2. Pagpapalit ng ponema

- nagpapalitan ang ponema sa loob ng salita

a. ang /d/ ay nagiging /r/b. ang /e/ ay nagiging /i/c. ang /o/ ay nagiging /u/

halimbawa:

lakad+an lakadan lakaranma-+dunong madunong marunongka-+dagat+an kadagatan karagatan

hubad+in hubadin hubarinbabae+ka+in kababaehan kababaihansige+han sigehan sigihanlaro+an laroan laruanbiro+an biroan biruan

Gramar at Linggwistik

GramaratLinggwistika

8/11/2019 p, Morpoponemiko

6/7

Pagbabagong Morpoponemiko

3. Pagkawala ng ponema / pagkakaltas ng ponema nawawala ang huling ponemang patinig (a, e, i, o,

u) kapag nilalagyan ng hulapi.

halimbawa:

tupad+ -in tupadin tupdinkuha+ -in kuhanin kunintakip+ -an takipan takpan

4. Metatesis nagpapalit ng posisyon ang mga tunog sa isang

salita kapag nilapian.

halimbawa:

tanim+ -an taniman tamnanatip+ -an atipan aptanlutas+ in linutas lutasinlakad+ -in lakadin lakarinyari+ in yinari niyari

Gramar at Linggwistik

GramaratLinggwistika

8/11/2019 p, Morpoponemiko

7/7

5. Paglilipat-diin naiiba ang diin (stress) sa pagbigkas ng salita dahil sa

paglalagay ng hulapi.

halimbawa:

luto (to cook) + -an = lutuan (cooking place)/lu:to/ /lutoan/

lakad + ka- -an = kalakaran/la:kad/ /kalakaran/

Pagbabagong Morpoponemiko

Gramar at Linggwistik

GramaratLinggwistika