p2.3: verwering en erosie
DESCRIPTION
P2.3: Verwering en erosie. Onderverdeling exogene krachten. Exogene krachten: Krachten die van buitenaf het aardoppervlak beïnvloeden. De bron van deze processen is de zon. Verwering (Kleiner maken gesteente) Erosie (Schurende werking + transport) Sedimentatie (neerleggen). - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/2.jpg)
Exogene krachten: Krachten die van buitenaf het aardoppervlak beïnvloeden. De bron van deze processen is de zon.
1. Verwering (Kleiner maken gesteente)2. Erosie (Schurende werking + transport)3. Sedimentatie (neerleggen)
![Page 3: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/3.jpg)
Mechanische verwering: Gesteente valt uiteen zonder dat de scheikundige samenstelling verandert!
Voorbeelden:1.Vorstverwering in de bergen.2.Insolatie3.Plantenwortels
![Page 4: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/4.jpg)
Chemische verwering: Gesteente valt uiteen doordat de scheikundige samenstelling verandert!
Voorbeeld: Oxidatie (roesten) Karstlandschappen (kalkgrotten)
![Page 5: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/5.jpg)
a: Water dringt in gesteentelagen en het lost kalksteen op (chemische verwering), waardoor holtes of grotten ontstaan
![Page 6: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/6.jpg)
![Page 7: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/7.jpg)
Afhankelijk van:1.Aard van het moedergesteente2.Het klimaat3.Bedekte bodemlaag4.Tijd
![Page 8: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/8.jpg)
Verweringsmateriaal kan op verschillende manieren getransporteerd worden, namelijk;1. Rivieren2. (stromende) Gletsjers3. Zeeën4. Wind5. (zwaartekracht)
Deze transporterende en uitschurende werking noem je erosie.
Deze transporterende werking is niet eeuwig, op een gegeven moment leggen ze het materiaal neer, dit noem je sedimentatie.
![Page 9: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/9.jpg)
Wat zijn nu eigenlijk rivieren? ◦ Dat zijn ‘geulen’ die het overtollige water van de
hydrologische kringloop vervoeren◦ En smeltwater afvoeren van de gletsjers
Twee begrippen zijn hierbij belangrijk: Stroomgebied:
Al het water (neerslag en/of smeltwater) dat afstroomt op de betreffende rivier
Waterscheiding:De plek die 2 stroomgebieden scheidt. Vaak is dit een gebergte of een wat hoger gelegen gebied!
![Page 10: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/10.jpg)
• Bij rivieren kun je onderscheid maken tussen drie zones:
1. Bovenloop (erosie nadrukkelijk aanwezig)
2. Middenloop (transport de overhand en al gedeeltelijk sedimentatie)
3. Benedenloop (sedimentatie)• Stroomsnelheid is hierbij de
bepalende factor.
![Page 11: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/11.jpg)
![Page 12: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/12.jpg)
• Helling steil en rivierbedding nauw: rivier snijdt zich in, in het landschap;
• V-vormige dalen
![Page 13: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/13.jpg)
• Als de rivier in de middenloop beland krijgt het materiaal de kans om te bezinken, want de stroomsnelheid is niet meer zo hoog!
• Allereerst de zware deeltjes (grind ed) tot het allerlichtste materiaal (aan het eind van de rivier) in de rivierdelta bezinkt/sedimenteert.
![Page 14: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/14.jpg)
Vlechtende/Verwilderde rivier◦ Vaak vind je deze op plekken met onregelmatige
afvoer van water Semi-woestijn of bergen.
![Page 15: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/15.jpg)
Meanderen Puinwaaier
s
![Page 16: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/17.jpg)
• Waar veel sedimentatie plaatsvind bestaat de kans op zogenaamde puinwaaiers!
• Voorbeeld: Po-delta• De meeste
puinwaaiers komen altijd voor, aan het uiteinde van de rivier: Rivierdelta
• Hierdoor groeien kusten aan.
![Page 18: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/18.jpg)
• Delta: Komt van de Griekse letter delta, wat geschreven wordt met een driehoek.
![Page 19: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/19.jpg)
![Page 20: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/20.jpg)
![Page 21: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/21.jpg)
• Wat is een gletsjer?• Dik pak sneeuw, samengeperst tot
ijs!
• Er zijn 2 soorten gletsjers:1. Alpiene /dalgletsjers• Veranderen het door de rivier
gevormde V-dal in een U-dal.(zie fjorden).
2. Uitlopers van landijs.VB: Groenland/ Antartica
![Page 22: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/22.jpg)
Een gletsjer schuift langzaam door zijn eigen gewicht naar beneden. Daarbij schuurt de gletsjer zijn eigen dal uit. Gletsjerdalen hebben een U-vorm, omdat de gletsjer niet alleen aan zijn onderkant uitschuurt, maar ook aan de zijkanten.
Die uitschurende werking is zo groot, omdat aan de randen van de gletsjer rotsenblokken, grind en zand in het ijs vastkomen te zitten en zo de uitschurende werking vergroten.
![Page 23: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/23.jpg)
Het "hengende tverrdal" is een U-vormigdal.De gletsjer daar is nog niet zo lang gelden afgesmolten. De U-vorm van het dal is nog aanwezig.
Het lager gelegen dal is een U-dal, maar een rivier is al een V-dal aan het vormen in het U-dal.
![Page 24: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/24.jpg)
Op, in en onder het ijs zit veel verweringsmateriaal!◦ Dat wordt meegevoerd en ondertussen
onder de grote druk geschuurd. [stel je voor: de gletsjer als bulldozer].
Dit materiaal heet, als het is neergelegd; morene◦ Zijmorene (aan de zijkant van de gletsjer)◦ Eindmorene (aan het eind van de gletsjer)
![Page 25: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/25.jpg)
Stenen, die door gletsjers (onder invloed van zwaartekracht) worden meegevoerd, breken en slijten af
a: Stenen schuren over de rotsbodem, zowel de stenen als de rotsbodem slijten af. b: De gletsjer kan zelfs grote stukken steen uit de rotsbodem opdrukken en meevoeren.
![Page 26: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/26.jpg)
![Page 27: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/27.jpg)
Afwisselend koude en warme perioden Zogenaamde glacialen en interglacialen Momenteel warme periode Maar volgend glaciaal komt er aan!
![Page 28: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/28.jpg)
De zee zorgt ook voor erosie en sedimentatie◦ Bijvoorbeeld bij kliffen
kliferosie.◦ Sedimentatie vind ook
plaats, bijvoorbeeld aanslibbingskusten waddenzee.
◦ Dit vormt nieuw land en er kunnen duinen gevormd worden
![Page 29: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/29.jpg)
• De uitschurende werking van wind noem je deflatie• In aride gebieden speelt de
wind een grote eroderende rol. (wind vrij spel).• Zwaarste materiaal slaat
neer als eerste, licht materiaal kan kilometers worden meegevoerd.
• Sedimentatie van wind noem je eolische sedimentatie
![Page 30: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/30.jpg)
Bergstorting/ modderstroom/ aardverschuivingen worden massabewegingen genoemd (landslides).
Dit hangt altijd af van de mate van de ondergrond in combinatie met de hoeveelheid water dat in de bodem aanwezig is.
Zie volgende dia.
![Page 31: P2.3: Verwering en erosie](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022033015/5681495c550346895db6aeb4/html5/thumbnails/31.jpg)