Paket Yönetimi

Öğr. Gör. Mustafa SARIÖZ

BİLGİSAYAR TEKNOLOJİLERİ VE PROGRAMLAMA BÖLÜMÜ BİLG 223 AĞ İŞLETİM SİSTEMLERİ DERSİ

BİLG 223

Fedora Linux’te paket kurulumu 3 farklı şekilde gerçekleştirilebilir:

1. Tar uzantılı paketlerin kurulumu 2. “RPM” uzantılı dosyalar için “rpm”

komutuyla paket kurulumu 3. “Yum” komutuyla paket kurulumu

Fedora Linux’te Paket Kurulumu

BİLG 223

.tar.gz uzantılı dosyalar

Arşivlenmiş kaynak kodlarıdır. Bu kodlar en çok ‘.tar.gz’ ya da ‘.tar.bz2’ formatları ile bulunurlar. Buradaki ‘.tar’ arşivleme formatıdır. ‘.tar’ kullanılmasındaki amaç birçok parçadan oluşan kaynak kodlarını

tek bir dosya görümüne sokmak ve arşivdeki dosyaların arşiv tarihindeki bilgilerinde en ufak bir değişiklik yapmamaktır.

‘.gz’ ve ‘.bz2’ ise ‘gzip’ ve ‘bzip2’ programlarının sıkıştırma formatlarıdır. Kaynak kodlarının fazla yer tutmaması için internete sıkıştırılarak verilir.

BİLG 223

tar komutu

Paket sıkıştırıp açma işlemleri tar komutuyla yapılır. sık kullanılan tar komut parametreleri:

z : gzip süzgecinden geçirir j : bzip2 süzgecinden geçirir c : create (arşiv oluşturmak için kullanılır) x : extract (dosyaları açıp diske yazmaya başlar) v : verify (işlem gören tüm dosyaları işlem sırasında listeler) f : file (input veya output olarak bir dosya verilecekse dosya ismi f parametresinden sonra kullanılır)

BİLG 223

Dosya birleştirme & sıkıştırma

tar -zcvf arsiv.tar.gz dizin1 dizin2 ... dosya1 dosya2 ... Belirtilen dizin ve/veya dosya ları arsiv.tar dosyası

haline getirir ve ardından gzip ile sıkıştırıp arsiv.tar.gz haline getirir.

tar c klasör1 klasör2 dosya1... | gzip > arsiv.tar.gz Yukarıdaki komutla aynı işlevi pipe’lar vasıtasıyla

gerçekleştirir.

BİLG 223

Dosya birleştirme & sıkıştırma

ÖRNEK:[root@localhost Masaüstü]# lsdosya1 klasor1[root@localhost Masaüstü]# tar -zcvf arşiv.tar dosya1 klasor1dosya1klasor1/[root@localhost Masaüstü]# lsarşiv.tar dosya1 klasor1

BİLG 223

Dosya açma

tar -xvf arsiv.tar İsmi arsiv.tar gibi belirtilen (sıkıştırılmamış) arşiv

dosyasını bulunulan dizine açar. tar -zxvf arsiv.tar.gz

İsmi arsiv.tar.gz gibi belirtilen sıkıştırılmış arşiv dosyasını bulunulan dizine açar. Dosya uzantısı .tar.gz olan dosyalardan başka .tgz olan dosyaları da açar.

tar -zxvf arsiv.tar.gz -C dizin Sıkıştırılmış arşiv dosyasını belirtilen dizine açar.

BİLG 223

Dosya açma

ÖRNEK:[root@localhost Masaüstü]# lsarşiv.tar.gz[root@localhost Masaüstü]# tar -zxvf arşiv.tar.gzdosya1klasor1/[root@localhost Masaüstü]# lsarşiv.tar.gz dosya1 klasor1

BİLG 223

.tar uzantılı paketlerin kurulumu

Paketlerin formatı genelde şu şekildedir: Paketİsmi-AsılVersiyon.AltVersiyon-Release.tar.gzÖrn:

apache-1.3.41.tar.gz

tar.gz veya veya tar.bz2 uzantılı bir paketi sisteme kurmadan önce doğal olarak paketi açıyoruz.

Örnek paketimiz .tar.gz uzantılı olsun. # tar zxvf apache-1.3.41.tar.gz

BİLG 223

.tar uzantılı paketlerin kurulumu

Oluşan klasöre geçelim:

# cd apache-1.3.41

Dizin içinde bulunan "README, INSTALL, Changelog, History" gibi dosyalar kullanıcıya önbilgi verme bakımından önemlidir. Özellikle README dosyasında yapılacak işlemelr aşama aşama gösterilir.

BİLG 223

.tar uzantılı paketlerin kurulumu

Kurulum 3 scriptin (betik) arka arkaya çalıştırılmasıyla gerçekleştirilir. Bunlar aşağıdaki gibidir:# ./configure --opsiyon ve parametreler vs...…..# make (derleme)

…..# make install (kurulum)

……NOT: "./configure" komutundaki "./" kısmı, bulunduğumuz

klasördeki çalıştırılabilir dosyaları çalıştırılabilmek için kullanılır. Komut ve dosya isimlerini verirken TAB ile tamamlama özelliğini kullanmayı unutmayın.

BİLG 223

RPM

Her Linux dağıtımında yoktur. (Fedorada var.) RPM Linux programların kurulmasını kolaylaştırmış ve

basitleştirmiştir. RPM - üç parçadan oluşur:

Paket dosyaları RPM veri tabanı rpm komutu.

BİLG 223

RPM Paket dosyaları Paket dosyaları TAR dosyaları gibi kurulacak dosyaları içermektedir. Ama bunun dışında kurulacak uygulama ya da servis hakkında bilgi

içerirler. Mesela paket dosyası kurulacak program özelliklerini, gerekli kütüphaneleri ve varsa başka hangi paketlerin kurulu olması gerektiğini belirtir.

Bu bilgiler dependency information (bağımlılık bilgisi) adını taşır. Pakette bulunan diğer bilgiler aşağıdaki gibidir :

Paket adı ve versiyonu Kuruluş tarihi Paket tanımlaması Her içerdiği dosyanın büyuklüğü Paketi hazırlayan kişinin veya kuruluşun kimliği Dahil olduğu paket grubu

BİLG 223

RPM Paket dosyaları

Paket dosyasının adı özel bir yapıya sahiptir: paket-versiyon-küçük sürüm-mimari.rpm Burada :

paket dosyanın içerdiği paket adı versiyon paket versiyonu küçük sürüm paket küçük sürüm numarası mimari paketin tasarlandığı bilgisayar mimarisi.

Örnek: gnorpm-0.95.1-2.62.i386.rpm

BİLG 223

RPM Veri Tabanı

Paket kurulmadan önce, hakkındaki bilgiler /var/lib/rpm’de bulunan RPM veri tabanına işlenir. Bir programı kurmak veya kaldırmak istediğinde - RPM paket dosyasını ve RPM veri tabanını kontrol eder. Böylece RPM, komutun sistemi çelişkili bir durumda bırakıp bırakmıyacağına karar verir. Eğer öyleyse RPM komutu durdurup kullanıcıya uyarı gönderir.

BİLG 223

RPM Komutu Bu kısım RPM’in çalıştırılabilen parçasıdır. rpm komutunun

uyguladığı işlemler: Paket kurulumu Paket güncellemesi Paket kaldırılması RPM veri tabanın sorgulanması Paket dosyasının sorgulanması Kaynak kodundan paket oluşturulması Paket onaylanması Paket dosyasının onaylanması

BİLG 223

RPM Komutu: paket kurmak Paket kurmak için: rpm -i paket_dosya_adı

Paket kurulumunda rpm şunları kontrol eder: Paket kurulması için diskte yeterli yer var mıdır? Paket kurulubilmesi için gerekli kütüphane ve paketler kurulu

mudur? Paket daha önce kurulmuş mu veya kurulum sırasında dosya

çakışması olacak mı?

Parametreler:-v parametresi ile rpm kurulumunun durum bilgilerini veri-h parametresi ile kurulumun ilerlemesini 50 tane # işareti ile

izlenebilir

BİLG 223

RPM Komutu: diğer işlemler

Kurulmuş bir paketi kaldırmak için:rpm -e paket_adı

Bir paketin yeni versiyonunu kurmak için: rpm -Uvh paket_adı Kurulu bir paketin versiyonunu ve küçük sürümunu

öğrenmek için; rpm -q paket_adı Sistemde kurulu olan tüm paketlerin listesini ve

versiyonlarını ve küçük sürüm numaralarını öğrenmek için;

rpm -qa

BİLG 223

YUM (Yellowdog Updater Modified)

Yum Paket yönetim aracı, kullanıcının kurmak istedigi RPM paketinin başlık bilgilerini kullanarak bağımlılık sorunlarını, gereken tüm paketleri kurarak çözer

YUM paket yönetim aracı, yum RPM paketi ile gelir

[root@gulshat~]#rpm –q yumyum-2.4.1-1.fc4

BİLG 223

YUM İstemci yapılandırması Yum’un genel yapılandırma dosyası

/etc/yum.conf’dur. Diğer yapılandırma dosyaları /etc/yum.repos.d/

dizini altındaki .repo uzantılı dosyalardır. Bu dosyalarda main ve repository olmak üzere iki bölüm bulunur: Main bölümünde tüm global yapılandırma seçenekleri

vardır. Repository bölümünde ise her depo icin geçerli

yapılandırma seçenekleri mevcuttur.

BİLG 223

YUM

Paket Yüklemek

Komut : yum install paket_adı[root@fedora etc]# yum install xmms

Paket Kaldırmak

Komut : yum remove paket_adı[root@fedora etc]# yum remove xmms

BİLG 223

YUM

Paket Güncellemek

Komut : yum update paket_adı[root@fedora etc]# yum update kernel

Paket Arama

Komut : yum search paket_adı[root@fedora etc]# yum search gftp

BİLG 223

YUM

Diğer Yum Komutları

yum list avaible : Tüm kullanılabilir paketleri listeler

yum update : Kurulmuş tüm paketleri günceller.

yum check-update : Güncel paketleri listeler.

yum list installed : Yüklenmiş paketleri listeler

BİLG 223

SORULAR?