pamukkale Ünİversİtesİ kemİk...
TRANSCRIPT
![Page 1: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/1.jpg)
PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ
KEMİK İLİĞİ
TRANSPLANTASYONU
HEMŞİRE SİBEL ONGÜN
![Page 2: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/2.jpg)
EKSTRAVAZASYON
![Page 3: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/3.jpg)
EKSTRAVAZASYON İntravenöz uygulama sırasında bir
ilacın istemsiz olarak perivasküler ve
subkutan boşluğa verilmesi yada
sızmasıdır.
![Page 4: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/4.jpg)
Sonuçta damar dışına kaçan farmakolojik
ajanların doku harabiyeti yapması ile
karakterize bir durumdur. Kemoterapi
uygulamaları sırasında sık görülen erken bir
komplikasyon olmasına karşın, etkileri geç
dönemde de devam edebilmektedir.
![Page 5: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/5.jpg)
Tüm ilaç uygulamalarında ekstravazasyon ,
yetişkinlerde %22 oranında görülmektedir.
Kemoterapi uygulamalarında görülen
komplikasyonların %0,5-0,6’sı ilaç
ekstravazasyonudur.
![Page 6: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/6.jpg)
![Page 7: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/7.jpg)
Kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar,
ekstravazasyon oluştuğunda gelişen lokal
etkilere göre sınıfladırılır.
![Page 8: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/8.jpg)
Vezikan ilaçlar: Ekstravaze olduklarında,
lokal ülserasyon ve nekroz meydana getiren
ajanlardır. Damar dışına kaçtıklarında hemen
ağrı, kızarıklık ve şişlik ortaya çıkar ve izleyen
birkaç gün içerside bül oluşumu, ülserasyon ve
lokal nekroz meydana gelir.
![Page 9: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/9.jpg)
Vezikan ilaçlar – Vincristine
– Vinblastine
– Adriamisin
– Epirubicin
– Daunorubicin
– Doxorubicin
– Dactinomycin
– Nitrogen mustard
– Mitomycin-C
![Page 10: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/10.jpg)
İritan ilaçlar: Nekroz olmadan yanma yada
enflamasyon oluşturan ajanlardır.
Ekstravazasyon gelişince yada gelişmeden de
damar duvarında iritasyon yaparak yanma ve
ağrı hissi yaratır.
![Page 11: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/11.jpg)
Ayrıca nekroz oluşturmadan flebite kadar
gidebilen enflamasyona neden olur. Uygulama
yerinde, ven boyunca kırmızı lekeler halinde
ortaya çıkan alerjik reaksiyona kızarıklık
reaksiyonu denir.
![Page 12: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/12.jpg)
İritan ilaçlar
• Etoposide
• Sisplatin
• Carmustine
• Dacarbazine
• Cisplatinum
![Page 13: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/13.jpg)
Risk Faktörleri
Sitatostik ajanı uygulayan kişiye ait risk faktörleri;
- Damar yolu açma ve ilaç uygulamadaki eğitim ve deneyim eksikliği,
- Konunun önemi ve oluşabilecek ciddi hasarın bilinmemesi / önemsenmemesi,
- İnfüzyon takibinde yetersizlik, yorgunluk, dikkatsizlik,
- Katater / iğnenin travmatik bir şekilde yerleştirilmesi.
![Page 14: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/14.jpg)
Hasta ile ilgili risk faktörleri ;
- Rahatsızlığını bildirmeme durumu (çocuk/
yaşlı/ koma hali)
- Düşkünlük / genel durumun bozuk olması,
- Vasküler bütünlüğün bozuk olması / Dolaşım
bozukluğu öyküsünün olması,
- Yerleştirilen kataterin yanlışlıkla oynatılması,
![Page 15: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/15.jpg)
- Beden ısısında değişmeler (venöz spazmlara
neden olabileceğinden),
- Kan basıncında yükselme (venöz spazmlara
neden olabileceğinde),
- Psikolojik faktörler ( venöz spazmlara neden
olabileceğinden),
- Hatırlatma fenomeni ve nöropatik duyusal
bozukluk bulunması.
![Page 16: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/16.jpg)
İlaç uygulanan ven bölgesi ile ilgili risk
faktörleri;
- Aksillada cerrahi girişim sonucu extremite ödemi
olması,
- Eklem hayati sinirler ve tendonlar yakınına
katater yerleştirilesi,
- Alt extremiteleri uygulamada kullanılması,
-Enjeksiyon sırasında extremitenin
hareketsizliğinin sağlanamaması,
-Daha önce radyasyon tedavisi olan alanın
kullanılması.
![Page 17: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/17.jpg)
İlaç uygulanan venin durumu ile ilgili risk
faktörleri;
-Birden fazla girişim yapılan venin kullanılması (venler
distalden proksimale doğru kullanılmalıdır.),
-Küçük çaplı, frajil/narin venlerin kullanılması,
-Hastada var olan periferik IV kanülün vezikan ilaç
uygulaması kullanılması,
-Ven trombozu ve flebit gelişen damara ilaç
uygulaması.
![Page 18: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/18.jpg)
İlacın uygulanması ile ilgili risk faktörleri;
-İlacın uyumsuz konsantrasyonda hazırlaması,
-Osmoloritesinin yüksek olması,
-Uygulamada ilacın veriliş hızının fazla olması.
![Page 19: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/19.jpg)
Periferde ekstravazsyon hasarının en sık
karşılaşıldığı yerler;
-El ve ayak üstü
-Atekübital fossa
-Eklem çevresidir.
![Page 20: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/20.jpg)
Klinik bulgular
Ekstravazasyonun belirtileri infüzyon sırasında
yada birkaç gün sonra ortaya çıkabilir. Doku
hasarının genişliği ekstravaze olan ajanın
hacmi ve miktarı ile doğrudan ilişkilidir. Tüm
ekstravazasyon durumlarında klinik bulgular
birbirine benzer özelliktedir.
![Page 21: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/21.jpg)
Genellikle enjeksiyon yerinde ağrı, yanma
yada batma yakınmaları vardır. Fizik
muayenede şişlik, kızarıklık mevcuttur ve
lokal bir endürasyon görülebilir.
Endürasyonun 24 saatten daha uzun sürmesi
gelişebilecek bir ülserasyonun habercisi
olabilir. Ülserler, ülser kavitesine bağlı olarak
genellikle 1-2 hafta kadar devam edip daha
sonra siyah bir skar halinde iyileşir.
![Page 22: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/22.jpg)
Ekstravazasyonda ilk müdahele
• Acilen infüzyon durdurulur.
• Kanül çekilmeden set ayırılır.
• Ekstravazasyon alanı kalemle işaretlenir 10-20cc’lik enjektör ile kanülden bütün ilac geri çekmeye çalışılır.(kanülden geri kan gelene kadar)
• Kanül çıkarılır.
• Ekstremite yükseltilir.
![Page 23: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/23.jpg)
Ekstravazasyon geliştiğinde;
İlk saatler içinde genellikle;
• Vazodilatasyon,
• Ağrıda artma,
• Eritem,
• Ödem görülür.
![Page 24: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/24.jpg)
Takip eden günlerde ise;
• Kapiller damarlarda tromboz,
• Eritrositlerin ekstravazasyonu,
• Kollojen yıkımı,
• Ağrı,eritem ve endürasyonla birlikte ciltte
soyulma gelişebilir.
![Page 25: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/25.jpg)
![Page 26: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/26.jpg)
Ekstravazasyon sonrası ilk haftalar içinde
genellikle;
• Değişik derecelerde ağrı,
• Yara sahasının sklerozu,
• Derinin atrofiye gitmesi,
• Ülserasyon,
• Tendonlar ve nörovasküler yapıların açıkta olması,
• Yaralarda enfeksiyon görülmesi.
![Page 27: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/27.jpg)
Ekstravazasyonu Önleme
Ekstravazasyon yarası kişiyi rahatsız eden ve
yaşam kalitesini bozan bir durumdur. Bu
yaralanma yüzeyel cilt kayıplarından
ekstremite kayıplarına kadar varan farklı klinik
tablolar oluşturabilir.
![Page 28: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/28.jpg)
Ekstravazasyon sonrası tedaviye yönelik
birçok araştırma yapılmış olmasına rağmen
hemen hemen hiçbir ilaca yönelik tedavi
yoktur. Bu nedenle ekstravazasyon oluşmadan
önlem alınması hayati önem taşır.
![Page 29: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/29.jpg)
• Vezikan özelliği olan ajanlar, eğitimli ve
deneyimli hemşireler tarafından
yapılmalıdır.
• Damar yolu açarken metal uçlu iğneler
yerine, yumuşak, plastik uçlu intraketler
tercih edilmelidir.
• Venler distalden proksimale doğru
kullanılmalıdır. Giriş yerini gözlem
amacıyla, şeffaf bant kullanmak gerekir.
![Page 30: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/30.jpg)
![Page 31: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/31.jpg)
• Eklem, hayati sinir ve tendonların yakınına
vezikan ilaç vermekten kaçınılmalıdır.
• Vezikan ilaçlar alt ekstremiteden
uygulamamalıdır.
• Vezikan ilaçların sürekli infüzyonu
gerektiğinde, uzun süreli ve çok sayıda
kemoterapi uygulandığında, zayıf ve küçük
venleri olan hastalarda kalıcı venöz port
kullanılmalıdır.
![Page 32: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/32.jpg)
• Hasta, uygulamanın başından sonuna kadar, risk faktörleri yönünden değerlendirilerek işlem devam edilir.
• Vezikan ajan enjeksiyon şeklinde verilecek ise enjeksiyonun her 2-3 ml’sinde venden kan aspire edilerek damar yolunun akışkanlığı kontrol edilir ve uygulama yapıla ven bölgesi belirti ve bulgular yönünden gözlenir. Enjeksiyon düşük basınçta ve yavaş uygulanır.
![Page 33: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/33.jpg)
• Vezikan ajan infüzyon halinde verilecek ise,
her 15-30 dakikada bir ve hastanın
verbal/noverbal her yakınmasında, ven bölgesi
ve infüzyonun akışkanlığı kontrol edilir.
• Vezikan ilaç verilmeye başlanmadan ve kateter
çıkartılmadan önce, 10 cc serum fizyolojik ile
yıkanır.
• Hastanın her türlü yakınması,ekstravazasyon
yönünden değerlendirilir.
![Page 34: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/34.jpg)
Ekstravazasyonda Bakım
• Ekstravazasyon geliştiğinde genel önlemler hemen alınmalıdır. Burada amaç, ilacın doku ile temas süresinin ve uzun dönemli doku hasarının en aza indirilmesidir.
• Enjeksiyon/infüzyon hemen durdurulur.
• Kateter yerinden oynatılmaz.
• Kanül girişine yeni enjektör takılarak yavaş bir şekilde ekstravaze olan ilaç olabildiğince geri çekilmeye çalışılır ve aspire edilen ilaç miktarı kaydedilir.
![Page 35: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/35.jpg)
• Kanül çıkartılmadan önce ekstravaze olan
ilacın antidotu setten uygulanır. İlacın antidotu
yoksa hidrokortizon(50-100 mg) yada
deksametazon(2-8 mg) aynı kanülden doktor
orderı ile uygulanır.
• Venöz giriş aspire edilerek, kanül yavaş bir
şekilde çıkartılır. Ekstravaze bölgeye basınç ve
alkol uygulanmaz.
![Page 36: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/36.jpg)
• Ekstravaze olan ilaç kanül yolu ile aspire
edilemediyse, 15 no’lu iğne ile ekstravaze
bölgeye girerek aspirasyon yapılır ve aspire
edilen ilaç miktarı kaydedilir. İlacın antidotu
yada kortizon önerilen dozlarda subkutan
olarak ekstravaze bölgeye uygulanır.
![Page 37: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/37.jpg)
• Ekstravaze ekstremite kalp seviyesinin üstünde
elevasyona alınır ve elevasyon 48 saat devam
ettirilir.
• Ekstravaze olan ilaca göre sıcak yada soğuk
uygulama yapılır. Sıcak yada soğuk
uygulamada ekstravaze olan bölgenin
ıslanması önlenir.
![Page 38: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/38.jpg)
Soğuk uygulama:
• Vazokonstrüksiyon etkisiyle ilacın subkutan
dokulara emilimini azaltır. Vezikan ilacın
metabolik aktivitesini azalttığı
düşünülmektedir.
• İlk 30-60 dakika soğuk uygulamadan sonra 48-
72 saat boyunca 2-3 saatte bir 15dakika
uygulanır.
![Page 39: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/39.jpg)
Sıcak uygulama:
• Vazodilatasyon etkisiyle lokal kan akımını
arttırır, ilacın emilimini ve dolaşıma katılımını
sağlar.
• Uygulama sıklığı soğuk uygulamadaki gibidir.
Sadece Vinca Alkaloidleri ve Etoposid gibi
ilaçlarda uygulanır. Bu ilaçlara soğuk
uygulama yapılması deride ülserasyona neden
olabilir.
![Page 40: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/40.jpg)
• Ekstravaze bölgeye, hasarı azaltmak amacıyla,
bazı ilaçlarda Dimetilsülfokside(DMSO)
uygulanabilir. Vazodilatasyon sağlar,
çözünürlüğü ve doku geçirgenliğini artırarak
ilacın sistemik dağılımını hızlandırır.
Antieflamatuar ve radikalleri temizleme etkisi
de vardır.
![Page 41: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/41.jpg)
• Soğuk uygulama ile beraber çok etkili olan,
yan etkisi az ve kolay uygulanabilen bir
önlemdir.
• Genellikle 7 gün süreyle lezyon bölgesine,
basınç uygulamadan, steril spanç ile %99
DSMO 8 saatte bir uygulanır. Üzeri
kapatılmaz, hava ile kendi kurur. DSMO
uygulaması sırasında hafif yanma ve eritem
gözlenebilir.
![Page 42: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/42.jpg)
• Ekstravaze bölgede ağrı şiddetli ise lokal
olarak etil klorür ve sistemik olarak analjezik
uygulanır.
• Eritem kayboluncaya kadar günde iki kez
steroidli krem uygulanabilir.
![Page 43: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/43.jpg)
• Ülserasyon geliştiğinde , günde 2*1 yada 3*1
nemli emici ıslak pansuman uygulanır.
Enfeksiyonu önlemek amacıyla gümüş
sülfodiazin kullanılır. Yara bölgesi, steril kuru
spanç ile basınç oluşturmadan kapatılır.
• Genellikle tercih edilen girişimler debridman
ve deri grefleme yada fleptir. Özellikle
kontraktür ve fonksiyon kayıplarında
rekonstrüktif cerrahi girişim gerekebilir .
![Page 44: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/44.jpg)
• Ağrı hareketsizlik, skar dokusu, tendon ve kas
kayıplarına bağlı oluşabilecek kontraktürleri
önlemek amacı ile fizyoterapist ile işbirliği
yapılır. Fizik egzersizlerinin düzenli yapılması
için hasta/aile bilgilendirilir.
• Uygulanan her işlem ve bakım, hemşire
gözlem formu, ekstravazasyon kayıt formu ve
ilgili tüm formlara kaydedilir.
![Page 45: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/45.jpg)
• Portlarda ekstravazasyon riski % 0,3-6 olarak
gösterilmiştir. Portlarda ekstravazasyon
sonucu, çok ciddi komplikasyonlar (parsiyel
mastektoki gibi) gelişebilmektedir.
• Huber iğnenin uygun yere, uygun şekilde
takılmaması, trombüs ya da fibrin oluşması
(heparinizasyonun uygun yapılmamasına
bağlı), kateterin yerinden ayrılması, kırılması
ya da sternuma sıkışması sonucu
ekstravazasyon gelişebilir.
![Page 46: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/46.jpg)
• İlaçların yalnız geriye kan dönüşü olduğunda
uygulanması ve risk faktörlerinin, belirti ve
bulguların sürekli değerlendirilmesi gerekir.
Port ekstravazasyonunda bakım, periferal
ekstravazasyonlardaki gibidir.
![Page 47: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/47.jpg)
![Page 48: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/48.jpg)
![Page 49: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/49.jpg)
Periferik Ekstravazasyon ve Diğer
Reaksiyonların Değerlendirilmesi
![Page 50: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/50.jpg)
Değerlendirme
Parametreleri Ekstravazasyonu Ven Iritasyonu
Kızarıklık
Reaksiyonu
İğne/kanülden kan
aspirasyonu (iğnenin ven
içinde olup olmadığının
kontrolu)
Aspirasyon ile kan geri
gelmez. Bazı olgularda kan
aspirasyonu mümkündür.
Aspirasyonla kan
gelişi mevcuttur. Aspirasyonla kan
gelişi mevcuttur
Ağrı Dakikalar ya da saatler süren
yavaş ağrı ve yanma
mevcuttur. Gittikçe azalabilir.
İğne odağının çevresinde
ortaya çıkar.
Ven boyunca ağrı ve
gerginlik hissi
vardır.
Ağrı yoktur.
kızarıklık İğne odağının çevresinde
lekeli kızarıklık gelişir. İlaç
verilmesi kesildiğinde
kızarıklık kaybolmaz.
Ven boyunca
kızarıklık ve
hiperpigmentasyon
olabilir.
İlaç verilirken ven
boyunca ani lekeler
ortaya çıkabilir.
Genellikle 30 dakika
içinde kaybolur.
şişlik İğne odağının çevresinde ,
hemen yada birkaç saat sonra
şişlik çıkabilir
Şişlik yoktur. Şişlik yoktur.
Ülserasyon Sinsice gelişir. Genelde 48-
96 saat sonra görülür.
Ülserasyon yoktur. Ülserasyon yoktur.
Diğer; İnfüzyon niteliğinde
değişiklik, sıvı akışında
direnç gelişmesi, lokal
karıncalanma görülür.
Kaşıntı olabilir.
![Page 51: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/51.jpg)
Vezikan / İritan İlaçların
Ekstravazsyonunda Spesifik Yaklaşımlar
![Page 52: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/52.jpg)
İlaçlar Etkisi Uygulanacak
kompres tipi
Spesifik yaklaşım
Daunorubincin Vezikan Soğuk Topikal Dimethilsülfoksit(DMSO)
Doxorubicin Vezikan soğuk Topikal DMSO
Mechlorethamine vezikan soğuk Sodyum thiosülfat
Mitomycin-C vezikan soğuk Sodyum thiosülfat
Mitoxantrone vezikan soğuk DMSO yada
Dexamethason/Hidrokortizon
Actinomycin D Vezikan soğuk Sodyum thiosülfat
Dacarbazine* İritan soğuk Sodyum thiosülfat
Epirubicine Vezikan
soğuk Topikal DMSO
Idarubicin Vezikan soğuk Topikal DMSO
Carmistine Vezikan soğuk Sodyum bikarbonat
Taxol Vezikan soğuk Difenhidramin(25-50 mg)
![Page 53: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/53.jpg)
İlaçlar Etkisi Uygulanacak
kompres tipi
Spesifik Yaklaşım
Cispilatin/nitrogen
Mustrad*
İritan Soğuk DMSO ya da
Dexamethason/Hidrokortizon
Vinka Alkoloidleri
Vinblastine
VincristineVindesine
Vinorelbine
Vezikan Sıcak ilk 60 dk içinde Hyaluronidaz ya da
Dexamethason/Hidrokortizon Daha
sonra DSMO 6x1/14gün
Etoposid* İritan sıcak ilk 60 dk içinde Hyaluronidaz ya da
Dexamethason/Hidrokortizon Daha
sonra DSMO 6x1/14gün
Aminofilin
KalsiyumDextroz % 10
Nafcillin
Parenteral
NutritionPotasyum
Radyokontrast madde
Hiperozmoti
k
Soğuk ilk 60 dk içinde Hyaluronidaz
Dobutamin
Dopamin
Epinefrin
Norepinefrin
Fenilefrin
Vazoaktif Kompres
uygulanmaz
-5-10 mg Phentolamin 10-15 ml %0,9
NaCl ile sulandırılarak subkutan yolla
travma alanına uygulanır (ilk 12 saat
içinde) - Yenidoğanlarda topikal %2'lik
Nitrogliserin kullanılabilir.
![Page 54: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/54.jpg)
(*) Bu ilaçlar çok fazla miktarlarda infiltre olduklarında
vezikan özellik kazanırlar.
![Page 55: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/55.jpg)
![Page 56: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİkithemsireleri.com/FileUpload/ds394642/File/15_numarali... · 2013-01-14 · PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ KEMİK İLİĞİ TRANSPLANTASYONU](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022050423/5f9223e89d164e26e8671e5c/html5/thumbnails/56.jpg)
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM…