panel dyskusyjny ochrona przeciwpożarowa obiektów...

PANEL DYSKUSYJNY

Ochrona przeciwpożarowa obiektów handlowych w

fazie projektowania, budowy i eksploatacji

Strategie ewakuacji i scenariusze pożarowe w obiektach handlowych

mł. bryg. mgr inż. Marcin Cisek

Wydział Inżynierii Bezpieczeństwa Cywilnego

Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie

Rzeczoznawca ds. Zabezpieczeń Przeciwpożarowych

Członek SITP, Stowarzyszenia Inżynierów Bezpieczeństwa Pożarowego (SFPE - The Society of Fire Protection Engineers - Oddział Polska)

bryg. w st. spocz. mgr inż. Ryszard Stępkowski


Rzeczoznawca Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Pożarnictwa


Biegły Sądowy z Zakresu Pożarnictwa

b. Wykładowca Politechniki Świętokrzyskiej w Kielcach

ExpErt Biuro Techniczne Ochrony Przeciwpożarowej Rok założenia 1995 25-363 Kielce, ul. Wesoła 51 lok. 614 VI p

tel. 509-339-019; fax 41/34-70-144; e-mail: [email protected] www.pozarnictwo.com.pl

PANEL DYSKUSYJNY

Ochrona przeciwpożarowa obiektów handlowych w fazie

projektowania, budowy i eksploatacji

Czy na etapie projektu wymagany jest scenariusz pożarowy dla każdego

budynku handlowego ? NIE !

Na podstawie obowiązującego prawa ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI1)z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej

obowiązek sporządzenia scenariusza pożarowego dot.

§5.1.Uzgodnienia projektu budowlanego dokonuje się w toku wzajemnej

współpracy projektanta z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń

przeciwpożarowych w trakcie sporządzania przez projektanta projektu

budowlanego polegającej na:

3) opracowaniu scenariusza pożarowego dla obiektu budowlanego

objętego obowiązkiem stosowania systemu sygnalizacji pożarowej


Scenariusz pożarowy – opis sekwencji możliwych zdarzeń w czasie pożaru, reprezentatywnego dla danego miejsca jego wystąpienia lub obszaru jego oddziaływania, w szczególności dla strefy pożarowej lub dymowej, uwzględniający przede wszystkim:

sposób funkcjonowania urządzeń ppoż., innych technicznych środków zabezpieczenia ppoż., urządzeń użytkowych lub technologicznych oraz ich współdziałanie i oddziaływanie na siebie,

rozwiązania organizacyjne, niezbędne do właściwego funkcjonowania projektowanych zabezpieczeń

charakterystykę użytkowników budynku m. innymi w zakresie dominujących rodzajów użytkowników (płeć, wiek, sprawność, niesprawność ruchowa, dzieci, rodziny)

specyficzne obszary w budynku mogące znacząco spowolnić ewakuację np. przestrzenie i pomieszczenia zabaw dzieci

- w Kids Play mamy takie obszary że dorosły po dziecko nie wejdzie z braku miejsca; powstaje sytuacja wysoce nie komfortowa dla rodzica, który słysząc komunikat ewakuacyjny nie może szybko zabrać dziecka; drugi problem to wracanie rodziców z innych kondygnacji po swoje dzieci np. na kondygnację najwyższą gdzie jest miejsce zabawy

PANEL DYSKUSYJNY

Ochrona przeciwpożarowa obiektów handlowych w fazie projektowania, budowy i eksploatacji


Sposób (częściowy) rozwiązania powyższego problemu (rozwiązanie zastosowano w galerii Handlowej „ECHO” w Kielcach)

w scenariuszu przewidzieć odpowiednie komunikaty ewakuacyjne oraz dodatkowo w sposób dominujący oznakować drogę ewakuacyjną dla dzieci i obsługi miejsca zabaw (prowadzący taką działalność otrzymuje zalecenie na piśmie do umowy najmu + szkolenie pożarowe z tego zakresu o konieczności ewakuacji dzieci pod swoją opieką w wyznaczone miejsce; jednocześnie przez DSO generowany jest komunikat dla rodziców)

Przykład: Komunikat o miejscu odbioru dzieci z bawialni (nadany po komunikacje ewakuacyjnym)

Uwaga, uwaga. Dzieci pozostawione w bawialni należy odebrać w oznaczonym miejscu STREFA ODBIORU DZIECI na zewnątrz budynku pomiędzy parkingiem Tesco a parkingiem wielopoziomowym

PANEL DYSKUSYJNY



Scenariusz pożarowy to precyzyjny opis tego co się wydarzy w budynku od momentu wykrycia pożaru wraz z

opisem przestrzeni i reakcji otoczenia oraz znajdujących się urządzeń w budynku a także ich zachowania od tego

mementu do czasu przybycia straży pożarnej i podjęcia działań ratowniczo-gaśniczych

Bardzo Ważne – scenariusz wykonujemy przy założeniu, że pożar może powstać tylko w jednym miejscu i czasie w budynku

Inne założenie wyklucza możliwość zaprojektowania budynku na podstawie obowiązujących przepisów – jest to praktycznie niemożliwe (trudności i koszty)

PANEL DYSKUSYJNY



Czy jest zasadne określenie celu dla scenariusza ! TAK

- Obiekty handlowe zaliczamy do ZL (najczęściej ZLI) i priorytetem w

projektowaniu ochrony przeciwpożarowej jest bezpieczeństwo ludzi

- Scenariusz powinien przede wszystkim ustalić kolejność i ew. sekwencję

działań urządzeń przeciwpożarowych i bytowych oraz technicznych

Urządzenia bytowe i techniczne, które mogą mieć istotny wpływ na bezpieczeństwo ewakuacji -- wentylacja i klimatyzacja, kurtyny powietrzne, nagrzewnice nadmuchowe, schody ruchome, windy, barierki wymuszające zatrzymanie ludzi i ograniczenie szerokości przejścia - np. przy kasach

Proponujemy dwa typy scenariusza:

Typ I - cel główny bezpieczna ewakuacja ludzi; reprezentant zbioru galeria

handlowa jedno i wielokondygnacyjna

Typ II – cel główny bezpieczeństwo budynku i mienia; reprezentant zbioru

magazyn wysokiego składowania z trybem automatycznym


PANEL DYSKUSYJNY


Przepis na scenariusz pożarowy – od czego zacząć

Zapoznać się szczegółowo z projektem architektonicznym szczególnie w zakresie

ewakuacji oraz z warunkami ochrony przeciwpożarowej do projektu

Ustalić wszystkie występujące w projekcie budynku urządzenia przeciwpożarowe

oraz bytowe istotne z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe (zrobić spis w tabeli w 2

kolumnach; kolumna trzecia oznaczenie stanu [uruchomienie, brak reakcji – dla U

PPOŻ], (wyłączenie, uruchomienie np. nawodnienie instalacji hydrantowej suchej, brak

reakcji – dla urządzeń bytowych)

Określić sygnały wejściowe w strefach pożarowych do sterowania urządzeniami

(SSP, czujnik przepływu wody w tryskaczach)

Zdefiniować stan poszczególnych urządzeń na wypadek pożaru (np. DSO-włączenie,

kontrola dostępu na drzwiach ewakuacyjnych - dezaktywacja, oddymianie-

załączenie, schody ruchome –zatrzymanie)

Określić liczbę niezbędnych scenariuszy po uwzględnieniu: liczby stref pożarowych

i/lub dozorowych z uwagi na SSP i DSO, pom. wydzielonych pożarowo

Ustalić kolejność działania urządzeń przeciwpożarowych, bytowych i technicznych


PANEL DYSKUSYJNY


Co powinien zawierać scenariusz zdarzeń w czasie pożaru 1. Podstawa i cel opracowania.

2. Wykaz stref pożarowych objętych scenariuszem.

2. Wykaz stref dymowych objętych scenariuszem.

4. Rozwiązania biernej ochrony przeciwpożarowej

5. Zaprojektowana czynna ochrona przeciwpożarowa

- Środki zwalczania i zapobiegania rozwoju pożaru

- Do zwalczania i zapobiegania rozwoju pożaru

- Środki dla potrzeb ewakuacji

- Środki sterowane automatycznie lub ręcznie (zainstalowane w pomieszczeniu ochrony lub innym wskazanym projektowo miejscu)

- Środki działania w trybie automatycznym lub ręcznego zwalczania pożaru (hydranty, gaśnice)

- Oddymianie (opis i sposób uruchamiania)

- Stałe urządzenie gaśnicze wodne (opis i sposób uruchamiania)

6. Założenia kryteriów alarmu pożarowego.

7. Scenariusze pożarowe właściwe


PANEL DYSKUSYJNY


Warianty scenariuszy pożarowych – propozycja autorów

Scenariusz z prostym algorytmem sterować (włączenie/wyłączenie/brak reakcji)

odpowiedni dla projektu budowlanego i projektu wykonawczego prostego budynku bez zaawansowanych technicznych urządzeń pożarowych i urządzeń bytowych pod kontrola BMS

Scenariusz pożarowy – matryca sterowań

odpowiedni dla etapu budowy; powinien być opracowany równolegle ze scenariuszem algorytmowym dla potrzeb wykonawcy SSP,DSO, oddymiania i pozostałych sterowań w budynku; ten dokument powinien być opracowany przez elektryka automatyka lub b. doświadczonego rzeczoznawcy ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych

Scenariusz pożarowy powykonawczy

opracowany w konwencji scenariusza z algorytmem, z prostą matryca sterowań, wykazem wszystkich urządzeń sterowanych przwciwpożarowych i bytowych, określeniem sygnałów, które sterują urządzeniami i z opisem urządzeń „masters” i ich lokalizacji w budynku, z których wysyłane są sygnały sterujące a ponadto które z urządzeń muszą być wysterowane ręcznie i jak powinni zachować się ludzie (pracownicy i ochrona) przebywający w budynku w przypadku pożaru

Taki scenariusz powinien być opracowany dla zarządzającego obiektem


PANEL DYSKUSYJNY


Scenariusz powykonawczy – uzasadnienie opracowania

Scenariusz powykonawczy pozwala zarządcy nadzorować stan techniczny urządzeń przeciwpożarowych i bytowych rozmieszczonych w obiekcie, które będą działać w warunkach pożaru.

Scenariusz powykonawczy powinien zawierać procedury postępowania pracowników i ochrony po alarmie stopnia II, z uwzględnieniem działań awaryjnych, np. w przypadku, gdy jedno z urządzeń ppożarowych nie zadziała prawidłowo lub nie zadziała w ogóle.

Scenariusz powykonawczy powinien wykonać (formalnie) generalny wykonawca budynku. Scenariusz powykonawczy powinien być opracowany nie później niż na dzień oddania budynku do eksploatacji i przekazany właścicielowi obiektu.

PANEL DYSKUSYJNY



Kolejność działań urządzeń przeciwpożarowych i bytowych w scenariuszu Typ I – cel główny ewakuacja ludzi (propozycja) - otwarcie drzwi rozsuwanych w strefie pożarowej

- zdjęcie kontroli dostępu z drzwi przewidzianych do ewakuacji w strefie pożarowej

- uruchomienie systemu wentylacji nadciśnieniowej w klatkach

- uruchomienie oddymiania

- wyłączenie nagłośnienia bytowego w strefie pożarowej sygnałem z centrali pożarowej

- uruchomienie DSO z komunikatem ewakuacyjnym

- wyłączenie wentylacji i klimatyzacji bytowej w strefie pożarowej

- wyłącznie kurtyn powietrznych nad drzwiami do napływu powietrza dla oddymiania i ewakuacji

- zjazd wind na poziom ewakuacyjny

- zamknięcie bram, drzwi i klap odcinających przeciwpożarowych wydzielającej strefę pożarową

PANEL DYSKUSYJNY



PANEL DYSKUSYJNY



Ewakuacja jednoczesna Rozkład użytkowników galerii w czasie ewakuacji (zrzut z programu komputerowego)

Strategie ewakuacji

Słowo strategia pochodzi ze starożytnej Grecji. Strategia oznacza sztukę

dowodzenia.

strategia to przyjęta dla organizacji lub określonej czaso-przestrzeni

(miejsce i czas ewakuacji) ogólna koncepcja działań urządzeń i ludzi,

mająca zapewnić realizację fundamentalnego celu – możliwości

opuszczenia ludzi w sposób bezpieczny obszarów budynku w wypadku w

nim pożaru

strategia powinna przyjąć formę skonkretyzowanego, długofalowego

planu działań lub stanowić wzorzec i zbiór zasad postępowania względem

założeń – scenariusz pożaru !

PANEL DYSKUSYJNY



Po co w takim razie tworzyć strategię ewakuacji?

Może nie warto tworzyć strategii ewakuacji, skoro i tak założenia najprawdopodobniej okażą się nie realizowalne w określonej sytuacji pożaru (rozprzestrzeniania się dymu) błędne?

pytanie to brzmi – czy można osiągnąć zakładany (projektowany) cel – bezpieczna ewakuacji wszystkich użytkowników bez wcześniejszego określenia sposobu w jaki ten cel można osiągnąć? NIE

Ten problem musi być rozwiązany możliwie najlepiej

na etapie projektowym z ew. korektami (np. zmiana

oznakowania ewakuacyjnego po przeprowadzonych

ćwiczeniach ewakuacyjnych lub symulacjach

komputerowych albo po zmianach rodzaju

dominującej grupy ludzi w budynku

PANEL DYSKUSYJNY



Podstawowe strategie ewakuacji:

• jednoczesna ewakuacja wszystkich użytkowników budynku,

• ewakuacja sekwencyjna (etapowana); użytkownicy ewakuowani są wedle

ustalonego harmonogramu dla poszczególnych stref pożarowych lub pięter,

• ewakuacja częściowa tylko wybranej strefy pożarowej; ewakuacja

pozostałych stref pożarowych może zostać zarządzona przez kierującego

działaniami ratowniczymi.

Strategie ewakuacji powinny być dostosowywane do charakterystyki

budynku, charakterystyki użytkowników, zgodnie z scenariuszem

pożarowym.

PANEL DYSKUSYJNY



Charakterystyka obiektu handlowego ze względu na strategię ewakuacji:

• Główna przestrzeń handlowa podzielona na strefy pożarowe i strefy

dymowe lub tylko na strefy dymowe.

• Możliwe atria łączące kilka poziomów handlowych.

• Garaże dla samochodów osobowych stanowią odrębne strefy pożarowe i

mogą znajdować się poniżej, obok lub ponad częścią handlową

• Usługi mogące wydłużać czas ewakuacji, na które należy zwrócić

szczególną uwagę:

– kina,

– place zabaw,

– fitness

– inne miejsca rozrywki

– lokale z usługami i zabiegami kosmetycznymi

PANEL DYSKUSYJNY



Charakterystyka użytkowników obiektu handlowego:

• osoby nie śpiące,

• znające zwykle przestrzeń ogólnodostępną,

• nie znające zasad i procedur alarmowania,

• osoby różnych narodowości posługujące się różnymi językami,

• przebywające w grupach, także rozdzielonych – co powoduje chęć odnalezienia członków grupy w przypadku alarmu,

• rodziny z dziećmi, także z wózkami, których normalny transport pionowy odbywać powinien się tylko windami,

• duży odsetek osób starszych, także z czasowymi lub trwałymi niepełnosprawnościami,

• bardzo duża grupa osób, które przybyły do obiektu samochodami (w przypadku istnienia garażów w obiekcie, osoby te mogą nie znać głównego wyjścia z obiektu)

• w przypadku alarmu można spodziewać się korzystania ze schodów ruchomych (które są unieruchomione) oraz kierowania się do wyjść, którymi przyszli.

PANEL DYSKUSYJNY



Strategia ewakuacji w przypadku pożaru w części handlowej

• ewakuacja całego budynku i wszystkich stref pożarowych przyległych do

części handlowej,

• ewakuacja pozostałych stref pożarowych nie wpływa na ewakuację części

handlowej,

• osobami najbardziej zagrożonymi są osoby w przestrzeniach objętych

pożarem oraz osoby na najwyższych kondygnacjach; dobór czasu

alarmowania powinien uwzględniać właśnie te grupy osób dla

reprezentatywnych pożarów,

• przestrzenie, w których osoby o najdłuższym czasie rozpoznania i reakcji,

powinny być wydzielone w odrębne strefy pożarowe lub powinny posiadać

niezależne drogi ewakuacyjne,

• alarmowanie powinno uwzględniać informację o miejscu zbiórki.

PANEL DYSKUSYJNY



Strategia ewakuacji w przypadku pożaru w garażu:

• na podstawie doświadczeń z dotychczasowych alarmów w przypadku rzeczywistych pożarów oraz alarmów fałszywych, zalecane jest nie powiadamianie pozostałych stref pożarowych o pożarze w garażu; wynika to z faktu, że część ludzi znajdujących się w przestrzeniach przyległych będzie kierowała się do garażu w celu ratowania samochodu lub z czystej ciekawości,

• zarządzenie ewakuacji pozostałych stref wynikać będzie z decyzji administracji budynku lub kierującego akcją ratowniczą

• zalecane wprowadzenie procedury dla ochrony mającej na celu zabezpieczenie drzwi do garażu przed przejściem do niego osób niepożądanych

• zalecana jest zabezpieczenie przed wjazdem do garażu kolejnych samochodów (np. poprzez zamknięcie szlabanów)

PANEL DYSKUSYJNY



Strategia ewakuacji sekwencyjnej dla kin:

• dopasowana indywidualnie do układu przestrzennego,

• możliwość grupowania sal kinowych w strefy alarmowania,

• sekwencja alarmowania w pętli aż do zakończenia alarmowania,

• problem z zaprogramowaniem sekwencji w centralach DSO – wymagane programowania w SSP lub urządzeniach integrujących,

• alarmowanie sekwencyjne zakłada pełne obłożenie sal kinowych,

• każda sala kinowa powinna być oddzielną strefą pożarową,

• alarmowanie rozpoczyna się od sali zagrożonej lub od sali domyślnej, w przypadku pożaru poza kinem.

PANEL DYSKUSYJNY



strefa DSO

nr sali

liczba osób w sali

opóźnienie sekwencyjnego

alarmowania kolejnej strefy

[s]

A 1 338

169 2 281

3 232

B 4 147

138 5 188

6 152

C 7 137

105 8 157

9 147

D 10 108

101 11 147

Strategia ewakuacji dla lokali z placami zabaw dla dzieci:

• opracowanie indywidualnej procedury ewakuacji dzieci,

• szczegółowe określenie dróg ewakuacyjnych

oraz punktu zbiórki,

• określenie zadań personelu np. przeszukanie

lokalu, zabranie dokumentów umożliwiających

kontakt z opiekunami itd.,

• wymaganie dodatkowego sprzętu np.: – latarki, koce lub folie życia, odblaski dla dzieci itd.

• Zalecane powiadamianie o procedurze opiekunów

pozostawiających dzieci w lokalu,

• Konieczne rozszerzenie komunikatu DSO obiektu

handlowego o miejscu odbioru dzieci po zakończeniu ewakuacji.

PANEL DYSKUSYJNY



Miejsce zbiórki na zewnątrz obiektu:

• wyraźnie oznakowane dojście i samo miejsce zbiórki,

• szczególnie ważne dla osób poszukujących swoich bliskich,

• ze względu na inne zagrożenia powinno być zabezpieczone przed wjazdem

samochodów,

• zalecane jest oświetlenie miejsca zbiórki oraz zastosowanie stałych lub

przenośnych głośników w celu udzielania informacji osobom tam

przebywającym,

• w przypadku zagrożeń innych niż pożarowe, zalecane jest zorganizowanie

drugiego, bardziej odległego miejsca zbiórki.

• w przypadku trudnych warunków atmosferycznych zalecane jest

przeprowadzenie osób ewakuowanych do miejsca osłoniętego, innego

budynku lub rozdawanie koców oraz folii życia.

PANEL DYSKUSYJNY



Wykorzystanie schodów ruchomych i wind:

• wynika z niepełnosprawności ruchowej lub z korzystania z wózków dziecięcych lub zakupowych,

• związane jest z chęci korzystania z dróg, którymi osoby ewakuowane weszły do obiektu,

• technicznie jest możliwe i realizowane w wielu obiektach (budynki wysokie i wysokościowe – windy, obiekty budowlane metra – schody ruchome),

W chwili obecnej strategie ewakuacji obiektów handlowych w aspekcie przepisów nie przewidują wykorzystanie schodów ruchomych i wind na cele ewakuacyjne.

PANEL DYSKUSYJNY



Dziękuję za uwagę

PANEL DYSKUSYJNY



mł. bryg. mgr inż. Marcin Cisek

Wydział Inżynierii Bezpieczeństwa Cywilnego

Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie



bryg. w st. spocz. mgr inż. Ryszard Stępkowski


Rzeczoznawca Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Pożarnictwa


Biegły Sądowy z Zakresu Pożarnictwa

b. Wykładowca Politechniki Świętokrzyskiej w Kielcach

ExpErt Biuro Techniczne Ochrony Przeciwpożarowej Rok założenia 1995 25-363 Kielce, ul. Wesoła 51 lok. 614 VI p

tel. 509-339-019; fax 41/34-70-144; e-mail: [email protected] www.pozarnictwo.com.pl

panel dyskusyjny ochrona przeciwpożarowa obiektów...

Documents