Paninirahan sa MaltaIsang Kaukulang Gabay

www.integration.gov.mt

imag

e: w

ww

.vie

win

gmal

ta.c

om

Ang impormasyon sa polyetong ito ay nilathala ng International Organization

for Migration (IOM) sa kolaborasyon ng Ministry for Social Dialogue, Consumer

Affairs, and Civil Liberties (MSDC) at pinondohan ng Integration Fund of the

European Union (EU). Nilalayon para sa mga mamamayan ng ikatlong bansa

(Third Country Nationals o TCNs) na nasa Malta na may pakay na magbigay ng

impormasyon tungkol sa pagpasok at paninirahan, pagkamamamayan,

pagtatrabaho, panlipunang kaligtasan, pangkalusugan, serbisyong pang-

kapakanang panlipunan, pag-aaral, at tuluyan o Akomodasyon.

imag

e: w

ww

.vie

win

gmal

ta.c

om

Sa mga hindi pa mamamayan ng Malta, ang Immigration Act (Cap 217) ang umaareglo sa pagpasok at pananatili sa bansa, pati na ang mga kondisyon sa paninirahan.

Mga Kondisyon Para Sa Pagpasok Sa MaltaAng mga TCNs na nagnanais pumasok sa Malta ay pahihintulutang pumasok sa mga sumusunod na katayuan:

1. Nagtataglay o nagmamay ari ng Schengen visa o national visa o eksempsyon sa nasasakupan ng nasabing visa na may kaugnayan sa regulasyon ng EU.2. Nagtataglay o nagmamay ari ng permiso sa paninirahan o residence permit na nilathala ng iba pang estadong kasapi na kung saan ay kabilang sa Schengen Convention.3. Nagtataglay o Nagmamay ari ng permiso sa paninirahan o residence permit ng Malta sa kaugnay na layunin.

Permiso Sa PaninirahanAng pag-isyu ng Permiso sa Paninirahan ay pinamamahalaan ng pagtustos ng Immigration Act (Cap 217) o pambansang patakaran. Ang Permiso sa Paninirahan ay ini-isyu sa mga TCNs na awtorisadong manirahan sa Malta na may tiyak na layunin. Bawat klase ng paninirahan ay nagbibigay ng iba’t ibang mga karapatan at mga obligasyon.

Ang mga sumusunod ay listahan ng mga layunin o pakay na pwedeng aprobahan ang Permiso sa Paninirahan:

Pangmatagalan na paninirahanAng mga TCN ay binibigyan ng dokumento upang makapanirahan sa pamamaraang itinakda ng mga regulasyong ipinatutupad. Ito ay nasa anyong kard na naglalaman ng tampok na elektroniko at datus. Ang kard na ito ay nagsisilbing dokumentong pagkakakilanlan. Ang bisa ng permiso ay naaayon sa mga tiyak na awtorisasyon na itinakda upang makapanirahan sa Malta.

Ang Malta ay hindi na nagbibigay ng kard na pagkakakilanlan sa mga banyaga.Ang Department for Citizenship and Expatriate Affairs ang ipinagkatiwala upang magbigay ng dokumento upang makapanirahan.

Eksepsyong Istado Ng Indibidwal Ang istadong ito ay tinatamasa ng banyagang asawa ng isang mamamayan ng Malta at ng kanilang mga anak na hindi pa umaabot sa ika-21 anyos.

MGA KAKAILANGANIN SA PAGPASOK AT PANINIRAHAN SA MALTA

• Trabaho • Sariling trabaho • Pangkalusugang dahilan • Pangkabuhayan na kasarinlan • Pag-aaral

• Pagsama-sama ng pamilya • Kasosyo / Kasama • Eksempsyon sa Personal na Istado • Pansamantalang paninirahan • Pangmatagalan na paninirahan

Paano mag-apply?Ang pag-aapply ng permiso sa paninirahan ay kailangang isumite ng indibidwal na nag-aapply nito sa kadahilanang ito ay inuutos upang maitala ang mga tampok na biometric. Ito ay kailangang gawin sa opisina ng Department for Citizenship and Expatriate Affairs, Evans Building, St Elmo’s Place, Valleta. Ang aplikasyon sa permiso sa paninirahan ay sa kundisyon na ang mamamayan ng ikatlong Bansa o TCN ay legal na naninirahan sa Malta at pumasok sa teritoryong Schengen ng legal at pag-alinsunod sa mga kundisyong unang nabanggit. May ilang bayarin na kailangang bayaran ng mga indibidwal na TCN na may kaugnayan sa pag-aapply at pagbibigay ng permiso sa paninirahan o Visas.

Department for Citizenship and Expatriate AffairsEvans Building St Elmo’s PlaceValletta VLT 2000

Tel: +356 2590 4800Email: residency.mhas@gov.mtWeb: https://mhas.gov.mt/en/MHAS-Information/ Services/Pages/Residence.aspx

Central Visa UnitPjazza San KalcidonjuFloriana  FRN 1530

Tel: +356 2204 2310Email: visa.mhas@gov.mtWeb: https://mhas.gov.mt/en/MHAS-Information/Travelling %2to%20Malta/Pages/Travelling-to-Malta.aspx

Mga Dapat Tawagan

Ang Maltese Citizenship Act (Cap 188) ang nagpapatupad ng mga bagay na may kinalaman sa pagiging mamamayan ng bansang Malta. Ang ilan sa mga ito ang magpapasya kung paano ito makakamit:

• Sa pamamagitan ng kapanganakan at pinagmulan. • Sa pamamagitan ng pagtatala, kung saan ang isang indibidwal ay pinagkaloob na maging mamamayan ng Malta. • Sa pamamagitan ng naturalisasyon, kung saan ang isang indibidwal ay pinagkaloob na maging mamamayan ng Malta sa basehan ng paninirahan at ang pinakabagong paraan sa ilalim ng Individual Investor Programme (IIP).

Ang Maltese Citizenship Act ay nagtatakda rin ng pagbawi ng pagkamamamayan at nagtatatag ng kapangyarihan ng isang indibidwal na magkaroon ng dalawang uri ng pagkamamamayan o dual citizenship. Ang Department of Citizenship and Expatriate Affairs ay pinagkatiwalaan ng responsibildad na magtakda ng mga probisyon ng nasabing batas at mga kaugnayang patakaran.

Department for Citizenship and Expatriate AffairsEvans Building St Elmo’s PlaceValletta VLT 2000

Tel: +356 2590 4800Email: citizenship@gov.mtWeb: http://mhas.gov.mt/en/MHAS-Information/Services/Pages/Citizenship.aspx

Mga Dapat Tawagan

PAGIGING MAMAMAYAN

Lisensya sa PagtatrabahoAyon sa Immigration Act (Cap 217), ang mga TCN ay kailangan kumuha ng lisensya sa pagtatrabaho para sa kahit anong propesyon o trabaho o negosyo. Ang pagbibigay ng lisensya ay pinamamahalaan ng Employment Licences Unit of the Employment and Training Corporation (ETC).

• Ang aplikasyon ng lisensya sa pagtatrabaho ay ginagawa ng amo sa ngalan ng aplikanteng TCN.

• Ang isang TCN na nag-aaply ng permiso sa pagtatrabaho ay saklaw ng pagsasaalang-alang sa paggawa o labour market. Samakatwid, ito ay ipinagkakaloob lamang sa mga TCN kung saan ang mga mamamayang EEA/Swiss/ Maltese ay hindi kayang gampanan ang posisyon.

• Ang lisensya sa pagtatrabaho ay di-nalilipat. Kung kaya’t ang mga manggagawa ay hindi maaring gamitin ang lisensyang ito sa ibang trabaho at ibang amo.

• Ang Lisensya ng pagtatrabaho para sa mga Mamamayan ng Ikatlong Bansa ay may bisa lamang ng hanggang isang taon.

• Ang mga Mamamayan ng Ikatlong Bansa ay maaari lamang magtrabaho ng full-time o ng part-time kung ang suweldo ay dalawang beses ang laki sa pasahod sa loob ng itinakdang panahon ng lisensya sa pagtatrabaho.Walang pagbabawal sa uri ng trabaho na maaring gawin ang mga indibwal na nagkamit ng Long Term Residents o mga tinaggap na Refugees at indibidwal na may Pansamantalang Humanitarian Protection o Subsidiary Protection.

Ang mga naninirahan ay maaring makipag-ugnayan sa Inland Revenue Department at magrehistro para sa numero ng buwis sa Expatriates Section kapag ang lisensya sa pagtatrabaho ay nakuha na. Maari ding makipag ugnayan sa Social Security Department upang maibigay ang Social Security Number (NI).

TRABAHO

Employment Licences UnitThe Employment and Training Corporation (ETC)Head OfficeĦal Far RoadĦal Far BBG 3000Tel: +356 2165 4940Email:  employment-licences.etc@gov.mtWeb: etc.gov.mt

Inland Revenue Department Malta (IRD)Block 4, Vincenzo Dimech Street Floriana FRN 0170

Inland Revenue Department Gozo (IRD)Enrico Mizzi Street, Victoria VCT 10Tel: +356 2296 2296Email: taxpayerservice.ird@gov.mtWeb: ird.gov.mt

Social Security Department38 Ordinance Street Valletta VLT 1021Tel: +356 2590 3000Email: social.security@gov.mtWeb: https://secure3.gov.mt/socialpolicy/social_benefits/ ss_overview

Mga Dapat Tawagan

Mga Kundisyon sa PagtatrabahoAng Employment and Industrial Relations Act (Cap 452) ang nagreregula sa karapatan at obligasyon ng mangagawa. Ito ay ang mga sumusunod:

Kung ang mga kondisyon sa pagtatrabaho ay hindi nasunod ng amo/employer maaring humingi ng tulong sa Department of Industrial and Employment Relations. Kung ang mangagawa ay tatanggihan o me diskriminasyon na dulot ng kanyang kasarian at responsibilidad sa pamilya, oryentasyong sekswalidad, edad, relihiyon, lahi, pagkakakilanlang kasarian sa pagtatrabaho, maaring makipag-ugnayan sa Department of Industrial and Employment Relations. Bukod pa rito, ang National Commission for the Promotion of Equality ay ang nagsisiyasat kapag ang isang indibidwal ay tinanggihan sa kadahilanang, base sa kasarian at responsibilidad sa pamilya, oryentasyong sekswalidad, edad, relihiyon, lahi, pagkakakilanlang kasarian sa pagtatrabaho; banko at institusyong pinansyal, at edukasyon. Gayundin, kung ang indibidwal ay tinanggihan sa basehan ng kanyang lahing pinagmulan o kasarian sa pamamagitan ng tustos at mga paglilingkod, maaring maghain ng kaso sa National Commission for the Promotion of Equality.

Department Of Industrial and Employment Relations (DIER)121, Melita Street, Valletta VLT 1121Tel: +356 2122 4245/6Email: ind.emp.relations@gov.mtWeb: dier.gov.mt

National Commission for the Promotion of Equality (NCPE)Gattard HouseNational Road Blata l-Bajda HMR 9010Tel: +356 2590 3850Email: equality@gov.mtWeb: equality.gov.mt

Mga Dapat Tawagan

• Bilang ng oras ng pagtatrabaho • Bakasyon dulot ng Pagkakasakit • Minimum na pasahod • Iba’t-ibang uri ng kontrata sa pagtatrabaho

• Bayad na Bakasyon • Pagtatapos na may abiso • Bayad sa higit na oras ng pagtatrabaho

Ang Social Security Act (Cap 318) ay umaareglo sa benipisyo ng Panlipunang Kaligtasan sa Malta. Ang sistemang ito ang nagbibigay ng sumusunod sa benepisyo sa mga TCN:

Ang Social Security Act ay nagbibigay ng mga iba pang uri ng benepisyo para sa mga indibidwal na kwalipikado, sila man ay TCN o hindi. Ang ilang kategorya ng TCN na awtomatikong kwalipikado sa mga nabanggit na benepisyo ay ang mga indibidwal na may pangmatagalan na permisong paninirahan, mga mamamayan mula sa estado na nagpatibay ng European Social Charter, sa mga nakapag-asawa ng mamamayan ng EU, at ang iba pang indibidwal na karapat-dapat sa mga benepisyong nabanggit ay sakop sa iba pang kondisyon. Ang mga TCN ay kailangan munang kumuha ng lisensya ng pagtatrabaho mula sa ETC at makipag-ugnayan sa Social Security Department upang makakuha ng National Insurance number. Maari ring bumisita sa Social Policy Website upang malaman ang mga benepisyong panglipunan. Ang mga TCN ay maaaring magkaroon ng karapatan sa contributory benefits at pensyon hanggat patuloy ang kanilang kontribusyon. Gayun din sa mga nagtatraho ng pansarili ay maaring magkaroon ng karapatan sa contributory benefits at pensyon hanggat patuloy ang kanilang kontibusyon. Ang halaga ng kontribusyong dapat bayaran ay makakalkula sa website ng Inland Revenue website: www.ird.gov.mt

Social Security Department38 Ordinance Street Valletta VLT 1021Tel: +356 2590 3000Email: social.security@gov.mtWeb: https://secure3.gov.mt/socialpolicy/social_benefits/ ss_overview

Inland Revenue Department Malta (IRD)Block 4, Vincenzo Dimech Street Floriana FRN 0170

Inland Revenue Department Gozo (IRD)Enrico Mizzi Street, Victoria VCT 10Tel: +356 2296 2296Email: taxpayerservice.ird@gov.mtWeb: ird.gov.mt

Mga Dapat Tawagan

PANLIPUNANG KALIGTASAN

• Benepisyo sa Pagkakasakit • Benepisyo sa Pagkakapinsala • Benepisyo sa Pagkalumpo o Imbalido

• Benepisyo sa Pagreretiro • Benepisyo ng naiwan o na-balo • Sustento sa mga Bata

Ang pangangalagang pangkalusugan sa Malta ay ibinibigay ayon sa antas na sakop ng health insurance ng isang banyagang nasyonal. Ang insurance sa pagkakasakit ay ibinibigay sa pamamagitan ng alinman sa dalawa:

• Pagbabayad ng kontribusyon sa Panlipunang Kaligtasan (National Insurance) • Pagkakaroon ng pribadong pangkalusugang kaseguraduhan o Health Insurance.

Ang mga TCN na nag-tatrabaho sa Malta ay awtomatikong sakop ng pampublikong sistemang pangkalusugan mula sa kontribusyon sa panlipunang kaligtasan na kilala ring National Insurance. Ang mga TCN na nagtatrabaho sa Malta ay kailangang kumuha ng pribadong insurance kasama na din ang national insurance, maliban na lamang kung ang aplikante ay nagtatrabaho bilang tagapangalaga sa loob ng bahay, nagtatrabaho kasama ang indibidwal na may kapansanan na nangangailangan ng palagiang pangangalaga, o nagtatrabaho bilang lingkod publiko.

Pampublikong Pangangalaga sa KalusuganUpang maging kwalipikado sa Pampublikong Pangangalaga sa kalusugan, kailangang magbayad ng kontribusyon sa National Insurance sa Malta o sa S1 na kinita mula sa pagbabayad ng social security na kontribusyon sa alinmang bansa sa EU. Ang mga dependents ay sakop din ng parehong sistema. Ang mga sentrong pangkalusugan ay ang pangunahing tagapagbigay ng pangangalagang pangkalusugan na laan ng gobyerno at nagbibigay ng iba’t ibang uri ng pangkalusugang serbisyo na nasasakupan ng Panlipunang Kaligtasan (Social Security). Ang mga sumusunod ay ang listahan ng mga sentrong pangkalusugan sa Malta:

European Health Insurance Card Ang mga indibidwal na naninirahan sa Malta at nagbabayad ng Panlipunang Kaligtasan(Social Security) ay maaring ring maging kwalipikado sa EHIC na nagbibigay ng panandaliang sakop kung maglalakbay sa loob ng EU.

Ministry of HealthPalazzo Castellania, 15 Merchants Street,Valletta VLT 2000Tel: +356 2122 4071Email: permsec.mfh@gov.mtWeb: ehealth.gov.mt

Head of Entitlement Unit, Ground Floor, Ex-Outpatients Block, St. Luke’s Hospital, G’Mangia MSD 07Tel: +356 2299 2345Email: entitlement.doh@gov.mtWeb: ehealth.gov.mt

Mga Dapat Tawagan

PANGKALUSUGAN

• Floriana Health Centre • Gzira Health Centre • Qormi Health Centre • Paola Health Centre

• Cospicua Health Centre • Mosta Health Centre • Rabat Health Centre • Birkirkara Health Centre

Ang mga TCN ay libre ng serbisyong ito sa Malta, na ibinibigay ng Foundation for Social Welfare Services (FSWS). Ito ay nahahati sa tatlong pangunahing ahensya na nagbibigay ng komprehensibong programa sa pagsansala, suporta at pag-gagamot na serbisyo, sa parehong antas na pang komunidad at residensyal. Aġenzija Sedqa ay nagbibigay ng tulong at serbisyo sa pagtataguyod ng mabuting kalusugan, pagpipigil, pag-gagamot at rehabilitasyon sa isang indibidwal na may problema sa droga at alcohol at iba pang kaparehong kundisyon, at sa kanilang pamilya, upang matulungang silang mabuhay ng maayos tungo sa mabuti at maunlad na pakikisalamuha sa lipunan. Aġenzija Appoġġ ay nagbibigay ng tulong sa mga anak, pamilya at sa komunidad, mapangalagaan at maitaguyud and pagkatao ng isang indibidwal tungo sa pagbubuo ng maayos na kapakanang psycho-social ng lipunan. Aġenzija Sapport ay nagbibigay ng serbisyo at tulong sa mga indibidwal na may kapansanan.

SERBISYONG PANG-KAPAKANANG PANLIPUNAN

Aġenzija Sedqa3, Braille Street,Santa Venera SVR 1690Tel: +356 2388 5110Email: sedqa@gov.mtWeb: sedqa.gov.mt

Aġenzija Appoġġ36, St. Luke’s Road, G’Mangia, PTA 1318Tel: +356 2295 9000Email: appogg@gov.mtWeb: appogg.gov.mt

Aġenzija SapportTriq Patri Ġwann Azzopardi, Santa Venera, SVR 1614Tel: +356 2256 8000 / +356 2145 1868 Email: sapport@gov.mtWeb : sapport.gov.mt

Supportline 179

Mga Dapat Tawagan

Ang Edukasyon sa Malta ay isinaayos o nagreregula sa Education Act (Cap 237) at parehong ibinibigay sa paaralan ng estado at di-estado/pribado sa lahat ng antas, mula sa nursery at ikatlong antas ng edukasyon. Ang Edukasyon ay kumpolsaryo mula sa edad na 5-16. Mga Pangunahing Paaralan ng Estado ay matatagpuan sa mga pangunahing bayan sa Malta. Upang maipalista ang mga anak sa estadong paaralan, kailangang irehistro ng mga magulang ang kanilang mga anak sa departamento ng edukasyon sa Floriana. Sila ay inaabisuhang mag aplay upang makalibre sa mga bayarin sa eskwela. Ang bawat eksempsyong aplikasyon ay pagpapasyahan depende sa kaso ng aplikante o case-by-case basis. Parehong Ingles at Maltese ang pangunahing linggwaheng ginagamit sa mga estadong Paaralan, ngunit ang mga instruksyon ay karaniwang Maltese. Ang paggamit ng mga ispesyal na lenggwahe ay ibinibigay sa mga estudyanteng may limitadong kaalaman sa parehong pangunahing lenggwahe o wika, gayundin ang pagbibigay ng serbisyo sa mga estudyanteng may problema sa karunungan at Resource Centres para sa mga batang me kapansanan. Mga Paaralang di sakop ng Estado ay nahahati sa dalawang uri ng paaralan; ang paaralan ng simbahan at ang paaralang Indipendent. Pareho itong nag-aalok ng edukasyon mula sa panimulang antas (pre-primary) hanggang sa mataas na pangsekondarya (secondary education) at nireregula ng Ministry for Education and Employment (MEDE). Ito ay nagpapatupad na ang mga kurikulum ay pareho sa lahat ng paaralan. Tersyayong Edukasyon (Tertiary Education) ay ibinibigay ng University of Malta, Malta College for Arts, Science and Technology (MCAST) at Institute for tourism Studies (ITS). Ang University of Malta bilang Pambansang Unibersidad ay nag aalok ng full-time at part-time na antas at mga kursong may diploma, marami sa mga ito ay ibinibigay sa sistemang modyular o credit system. Ang wika sa pagtuturo ay Ingles. Ang MCAST ay isang bukasyonal na institusyon na nagbibigay ng mga kursong bokasyonal full-time man o part-time, inihahanda nito ang mga estudyante para maging handa sa ano mang trabaho/karerang napili para ibat-ibang sector ng lipunan o para sa mas mataas na antas ng pag-aaral. Ang Institute for Tourism Studies (ITS) ay nagbibigay ng pagsasanay sa mga estudyante na nagnanais na magtrabaho sa Industriya ng pagseserbisyo (Hospitality Industry). Pag-aaral ng Maltese at Ingles ang lahat ng residente ay maaring kumuha ng libreng kurso sa kasanayan sa wikang Ingles at Maltese sa pamamagitan ng Lifelong Learning na ibinibigay ng Ministry for Education and Employment.

EDUKASYON

Ministry for Education and EmploymentGreat Siege RoadFloriana VLT 2000Tel: +356 2598 0000Email: education@gov.mtWeb: education.gov.mt

University of MaltaMsida MSD 2080Tel: +356 2340 2340Email: int-eu@um.edu.mtWeb: um.edu.mt

Malta College for Arts, Science and Technology (MCAST)Triq KordinPaola PLA 9032Tel: +356 2398 7100Email: information@mcast.edu.mtWeb: mcast.edu.mt Institute for Tourism Studies (ITS)Bajja San Ġorġ San Ġiljan PBK 1553Tel: +356 2379 3100Web: its.edu.mt

Mga Dapat Tawagan

TULUYAN O AKOMODASYON

Ang mga TCN ay may sumusunod na pagpipilian sa tutuluyan o titirahan sa Malta:

• Paupahan • Pagbili ng sariling pag-aari • Mga pasilidad na nagbibigay ng serbisyong panirahan tulad ng mga hotels at guesthouses

Ang mga ito ay maaring mahanap sa ibat-ibang ahensya ng real estate sa buong isla o maari ding maghanap sa intenet o sa lokal na pahayagan. Ang pag-upa ng tirahan sa Malta ay napagkakasunduan sa pamamagitan ng kasunduan sa pangungupahan na nagsasaad at nagpoprotekta sa interes ng parehong partido. Ang kasunduang ito ay naglalaman ng impormasyon tulad ng pagbabayad ng upa, petsa ng bayarin at paano ito babayaran, ang petsa kung kaylan nagsimula sa pangungupahan at ang tagal nito, mga serbisyong ibinibigay ng nag-papaupa, ang haba ng panahon ng abiso bago itigil ang pangungupahan, at iba pang patakaran na maaring may kaugnayan.

Ang mga impormasyong nasa polyetong ito ay maaring mabago kung kaya’t inaabisuhang beripikahin ang mga ito. Maaring makipag-ugnayan at kumunsulta sa Ministry’s integration portal sa www.integration.gov.mt o sa mga departamento o ahensyang nakasaad sa polyetong ito.

International Organisation for Migration (IOM) De Vilhena Residence, Apt. 2, Trejqet il Fosos, Floriana · Malta

www.iom.int

Ministry for Social Dialogue, Consumer Affairs and Civil Liberties (MSDC) 158 Cavalier House, Old Mint Street, Valletta VLT 2000

www.socialdialogue.gov.mt

General Programme Solidarity & Management of Migration Flows (2007 – 2013)

This project is part-financed by the European UnionEuropean Fund for the Integration of Third Country Nationals (IF)

Co-financing rate: 75% EU Fund; 25% Beneficiary Funds

Sustainable Management & Migration Flows