CCLLUUBB 117744

NNIINNAA VVAANN DDEE VVYYVVEERR

33BBAALLOO AA

22001111 –– 22001122

IINNNNOOVVEERREENNDD PPRROOJJEECCTT

YYOOUURR MMIINNDD IISS LLIIKKEE AA PPAARRAACCHHUUTTEE,, IITT

FFUUNNCCTTIIOONNSS OONNLLYY WWHHEENN OOPPEENN

FFRRAANNKK ZZAAPPPPAA

Bachelorproef club 174 Nina Van de Vyver

2

Inhoudsopgave

Probleemstelling en doelstellingen ......................................................................................................................... 3

Club 174? ............................................................................................................................................................................... 3

Wat is de link tussen ABC en club 174? ................................................................................................................................. 3

Waarom in de opleiding lager onderwijs? ............................................................................................................................. 4

Boeken? ................................................................................................................................................................................. 4

Literatuurstudie/verkennend onderzoek ................................................................................................................. 5

Methode .................................................................................................................................................................. 6

Resultaten, bevindingen en conclusie ..................................................................................................................... 7

Bronnen ................................................................................................................................................................... 8

Bijlagen ................................................................................................................................................................... 9

Bachelorproef club 174 Nina Van de Vyver

3

Probleemstelling en doelstellingen

Club 174?

Lectoren van de hogeschool Sint- Lieven te Sint- Niklaas zaten al enkele jaren in de knoop met de muzische

mogelijkheden binnen de opleiding bachelor lager onderwijs. Zij gingen op zoek naar iets vernieuwends dat

mogelijk kan gemaakt worden binnen de schoolmuren en dat studenten, alsook buitenstaanders de

mogelijkheid geeft om zich muzisch, esthetisch en educatief te ontplooien binnen een ruimte waar inspiratie en

eigen mogelijkheden centraal staan.

Lectoren kwamen in aanraking met Art Basics for Children 1 en ontdekten nieuwe mogelijkheden voor de

campus. Zij kregen het lokaal ‘174’ toegewezen om verdere stappen te ondernemen.

Na overleg met de grondzetter van Art Basics for Children, Gerhard Jäger, waren de lectoren klaar om ook de

studenten aan het werk te zetten. Om het lokaal 174 aan te kleden, in te richten, te voorzien van de nodige

materialen, enz. werd er een bachelorproef opgesteld voor enkele studenten die samen werken aan ‘club 174’.

Er werd hiervoor een thema gekozen, zodat het project gerichter kan opgestart worden. Het thema werd

‘evenwicht’.

Elke student die aan dit project meewerkt, zal een ander aandeel leveren binnen het proces van club 174. In

deze paper zal mijn deel centraal staan: het verzamelen van boeken, beeldmaterialen en fiches om vlot en

effectief met kinderen muzisch aan de slag te kunnen gaan. Een hele uitdaging dus!

Wat is de link tussen ABC en club 174?

De visie die ABC vooropstelt, willen wij, de leden van club 1742, overbrengen naar het lokaal 174. Hiervoor

kregen wij de steun van Gerhard Jäger, dé centrale figuur binnen Art Basics for Children. Hij verspreidde de visie

en werkt tot op de dag van vandaag met hart en ziel aan het project.

Door het gebruik van neutrale, houten meubels en hun positie tegenover elkaar, richten we het lokaal in onder

de kritische leiding van Gerhard, die zeer goed weet wat hij wil en hoe het beste resultaat verkregen wordt.

De inrichting van het lokaal, alsook het aanvullen van materialen, gebeurt zeer doordacht. In de ruimte zorgen

de boeken voor de kleuren. Op die manier komen ze het best tot hun recht, aangezien ze een zeer belangrijke

functie innemen binnen het lokaal. De begeleiders werken namelijk vanuit boeken en beeldmaterialen om

muzische activiteiten uit te voeren met een groep kinderen.

De meubels daarentegen werden gemaakt uit hout en geven warmte aan het lokaal. Ze zijn bewust niet in een

kleur geschilderd. Men wil namelijk vermijden dat de gevoelens van kinderen reeds door de ruimte worden

beïnvloed. Wat men wel wil doen, is de ruimte zo neutraal mogelijk houden om de gedachten, gevoelens en

fantasie van de bezoekers de vrije loop te laten gaan. Het hout en de verstopte lichtjes zorgen voor sfeer,

gezelligheid, een thuisgevoel en absolute rust.

Er werden ook op 3 niveaus stoeltjes voorzien: kussentjes, poefjes en krukjes. Belangrijk hierbij is dat zowel

begeleider als bezoekers op hetzelfde niveau tegenover elkaar zitten.3

1 Website ABC: http://www.abc-web.be/, bijlage 1

2 Clubleden: Vanessa Van de Vyver, Nina Van de Vyver, Yoshi De Meyer, Annelies Steels, Elke Celie, Linsey

Vermeir, Niels Fernhout, Jeroen Van Hecke en Mevr. Yvens Marianne 3 Foto’s van de sfeer die heerst in het ABC- huis zijn terug te vinden in bijlage 2.

Bachelorproef club 174 Nina Van de Vyver

4

De boeken die kleur moeten geven aan het lokaal, die kinderen vanuit beelden en sferen zullen aanzetten tot

fantaseren, nadenken, creëren en beleven, zullen door mij worden verzameld en opgelijst. Hiermee willen we

een mooie basis vormen bij de opstart van club 174, binnen het centrale thema ‘evenwicht’.

Bij deze boeken moeten fiches voorzien worden. Op deze fiches staan mogelijke activiteiten uitgeschreven die

mogelijks met kinderen kunnen uitgevoerd worden. De bedoeling daarvan is dat medestudenten er inspiratie

kunnen uithalen, dat we zelf met zo’n fiche aan de slag kunnen of dat in de toekomst ouders met hun kind op

ontdekking kunnen gaan.

Waarom in de opleiding lager onderwijs?

Binnen de opleiding bachelor lager onderwijs is het meer en meer belangrijk dat ook de muzische domeinen aan

bod komen binnen het leerproces van de kinderen. Dit wil zeggen dat de manier van werken bij ABC kinderen

aanzet tot leren, ontdekken en zichzelf verruimen. De manier waarop ze zelf gaan fantaseren, bedenken en

doen, is een knipoog naar het onderwijs. In die zin staat het ABC voor een meer artistieke manier van

onderwijzen.

Als groeiende leerkrachten zijn wij dan ook verantwoordelijk voor het overbrengen van nieuwe ideeën en visies

naar onze scholen toe. Wij vormen een basis van verdere ontwikkeling voor het lager onderwijs. In die zin wil

club 174 een meerwaarde geven naar het artistieke lesgeven toe, gericht naar studenten lager onderwijs.

Voorlopig zullen we nog sterk rond de muzische domeinen werken, via kunst en cultuur. In de toekomst zal daar

echter verandering in komen en zullen ook andere leergebieden ingang vinden in club 174. Bovendien werkt

club 174 ook toe naar het ontvangen van ouders met kinderen om muzisch aan de slag te gaan en kunnen wij

als leerkracht met ons klasje een uitstap naar het lokaal maken. We hebben dus nog heel wat werk voor de

boeg om deze doelstellingen te verwezenlijken.

Boeken?

Er zijn heel wat boeken te vinden in de wereld, maar wat maakt dat een boek zinvol is voor club 174?

Vanuit het ABC ontdekten we dat echte kunst via boeken naar boven kan komen. Neerslagen van bekende

schilders, zoals Van Gogh, Dali, Magritte, enz. kunnen ook voor kinderen van de basisschool aanleiding geven

tot hun muzisch ontplooien.

Bovendien brengen foto’s, beelden, prenten en allerlei vormen de nodige inspiratie om op verder te bouwen.

Vanuit het thema evenwicht vinden we verschillende vertakkingen: geest en lichaam, balanceren, rust,

gelijkenissen en verschillen, enz. Al die deelaspecten van evenwicht kunnen aanleiding geven tot nadenken

vanuit een andere hoek en zorgen ervoor dat we de kinderen aanzetten tot ontdekken.

Ik zal dus op zoek gaan naar verschillende boeken die kunst dichter bij de wereld van het kind brengen, boeken

die tevens de link leggen met evenwicht en die kinderen aanspreken om dieper na te denken.

De rijkdom van beelden, prenten, symbolen en sferen geven de nodige aanzetten. Via de activiteitenfiches

wordt duidelijk hoe zo’n aanzet kan gebeuren.

De boekenlijst van alle boeken die wij voor club 174 aankochten, zal aanwezig zijn in club 174. 4 Op de lijst die u

in bijlage vindt, werden de boeken die mijn medestudenten aankochten in functie van hun onderdeel nog niet

toegevoegd.

4 Literatuurlijst terug te vinden in bijlage 4.

Bachelorproef club 174 Nina Van de Vyver

5

Literatuurstudie/verkennend onderzoek

Op de website van KLASSE las ik een artikel5 dat betrekking had tot de muzische domeinen. Het verscheen in

2008. Amper vier jaar geleden spreekt men over leerkrachten die zelf niet bekwaam zijn om echte kunst aan

bod te laten komen in de lessen.

Aangezien onze lectoren ons de nodige basis meegaven om op verder te bouwen, was het voor ons geen

uitdaging meer om verder na te denken over wat we juist willen met het lokaal 174. In die zin is ons verkennend

onderzoek heel gericht opgestart door de opdracht om te werken naar de visie van het ABC.

Om met het idee en de visie van ABC aan de slag te gaan, is het belangrijk om te weten te komen waarvoor ABC

staat. Ik vond op hun website6 hoe zij te werk gaan met kinderen, welke materialen zij gebruiken en wat hun

troeven zijn. Bovendien las ik welk belang boeken hebben. Ons bezoek aan het ABC- huis maakte deze gegevens

realiteit.

De manier waarop het ABC werkt, deed me denken aan het bezoek aan het MUHKA, vorig jaar. Daar kregen we

een sessie van een begeleidster die met verschillende groepen aan de slag gaat in het museum. Ze werkt gericht

rond kunst en de opdrachten die ze uitvoerde met ons kunnen perfect aansluiten bij de lesbrieven die wij zullen

maken voor club 174. Op het einde van die sessie kregen we dan ook een infobundeltje dat concreet meegaf hoe

je met kinderen aan de slag moet gaan om rond kunst te werken. De bundel is terug te vinden op het internet7.

5 Fragment van artikel: zie bijlage 3.

Het volledige artikel is te lezen via: http://www.klasse.be/leraren/22703/eindtermen-nog-te-weinig-gekend/ 6 DAEVELOOSE, J., DE GRAEVE, W., DEPREZ, F., e.a., Art Basics for Children, internet, 3/01/2012.

(http://www.abc-web.be/) 7 z.a., museum van hedendaagse kunst Antwerpen, Internet, 5/01/2012.

(http://www.muhka.be/documenten_files/DUBBELFOCUS_2010.pdf)

Bachelorproef club 174 Nina Van de Vyver

6

Methode

Taakverdeling

We besloten om elke student met club 174 als bachelorproef een deeltaak te laten uitwerken. Ik werkte aan het

bronmateriaal, dat zowel boeken, fiches, beeldmateriaal en andere inspiratiebronnen inhoudt. We zullen dan

ook al onze materialen samen leggen, om een mooi eindresultaat te verkrijgen.

Het komende schooljaar zullen andere studenten onze taken overnemen om op die manier de groei van club

174 te garanderen.

De taken die wij reeds uitwerkten, vormen de basis waaraan nog heel wat nieuws kan toegevoegd worden.

veldonderzoek

Ik bezocht het ABC-huis te Brussel. Daar merkte ik een bepaalde structuur op in de boeken. Per thema,

onderwerp of categorie, waren boeken terug te vinden. Daarbij laten ze zich niet afschrikken van vreemde talen,

ze zien het eerder als een verrijking.

Ik startte een blog8 op om verslagen op te zetten, om nieuwe ideeën aan elkaar door te geven en om daaruit te

achterhalen welke linken de andere studenten leggen met evenwicht.

Om mijn zoektocht te starten, dacht ik eerst na over welke thema’s ik binnen ‘evenwicht’ aan bod kan laten

komen. Pas daarna ging ik gerichter op zoek naar boeken, beelden en fiches.

Om boeken te verzamelen, zocht ik in verschillende winkels en rommelmarkten of tweedehandswinkels. We

werken bij club 174 met een beperkt budget, waar dus ook de invulling rekening mee moet houden.

Tot slot maakte ik bij de verzameling materialen 3 fiches die aantonen hoe wij werken met het materiaal en hoe

wij aan de slag gaan met de kinderen.

Er zal uiteindelijk een neerslag verschijnen met al onze materialen, fiches, verslagen en bedenkingen in. Deze

bundel is echter nog in de maak en zal dus pas later aanwezig zijn in het lokaal 174, club 174.

8 VAN DE VYVER, N., DE MEYER. Y., CELIE, E., e.a., blog Club 174, internet, 3/01/2012.

( http://club174kaho.blogspot.com/)

Bachelorproef club 174 Nina Van de Vyver

7

Resultaten, bevindingen en conclusie

Onze stap naar club 174 is dus zeker een evolutie binnen de nood aan muzische opvoeding met waarde en met

de link naar echte kunst van alle tijden. Dat besloot ik na het lezen van het artikel uit klasse, bijlage 3.

Ik ontdekte dat het MUHKA eenzelfde basis heeft om met kinderen rond kunst te werken, dan Art Basics for

Children. Ik leerde hieruit dat ook leren vanuit kunst meer en meer in de basisschool geïntegreerd wordt. Beide

projecten of musea bieden heel wat informatie en documentatie naar leerkrachten toe en staan open om de

nodige linken te leggen naar het onderwijs. Het werken aan club 174 is dus ideaal om beginnende leerkrachten

de nodige basis mee te geven naar het bezoeken van kunstmusea, naar het werken met beelden, kunst en

cultuur.

Ik sta nu aan het einde van mijn bachelorproef en kan stellen dat ik heel wat mooie materialen verzameld heb

om de eerste stappen te zetten. Het was niet altijd even gemakkelijk om binnen een onderwerp, evenwicht, aan

de slag te gaan, maar het zorgde er wel voor dat ik gericht kon zoeken en selecteren. In bijlage 4 vindt u de

literatuurlijst met alle aangekochte boeken voor club 174.

Bij het maken van de fiches ondervond ik de moeilijkheid om vanuit een beeld activiteiten te bedenken. Maar op

het moment dat ik met een open houding naar de prent keek en van zodra ik linken leg, is het enorm inspirerend

om op die manier te werk te gaan. Enkele losse woorden, ideeën en associaties zorgen voor de meest

uitdagende opdrachten.

Ik denk dat het lokaal een interessante bron is voor zowel studenten als lectoren. Een lokaal waar een muzische

sfeer schuilt en waar materialen handig gebruikt kunnen worden. Ik hoop er ooit met mijn klas naartoe te

kunnen gaan.

Tot slot leerde ik heel wat nieuwe elementen kennen bij het uitwerken van mijn bachelorproef en verwacht ik

van anderen dat ze ook creatief kunnen omgaan met het materiaal, de ideeën en bronnen die we na ons proces

zullen achterlaten. Dat we onze fiches jaar na jaar kunnen aanvullen met nieuwe ideeën en dat we groeien tot

een muzische bron van inspiratie. De fiches dienen niet alleen maar om ze strikt na te leven, ook om ideeën te

geven, om mogelijkheden te bieden en hopelijk de nodige prikkels te geven. Ook nieuwe boeken, nieuwe ideeën

en andere impulsen zullen volgende jaren hun ingang moeten vinden met een nieuwe groep studenten die er

hopelijk even hard tegen aan gaat.

Bachelorproef club 174 Nina Van de Vyver

8

Bronnen

Bij het verkennend onderzoek/veldonderzoek:

- DAEVELOOSE, J., DE GRAEVE, W., DEPREZ, F., e.a., Art Basics for Children, internet, 3/01/2012.

(http://www.abc-web.be/)

- VAN DE VYVER, N., DE MEYER. Y., CELIE, E., e.a., blog Club 174, internet, 3/01/2012.

( http://club174kaho.blogspot.com/)

- z.a., museum van hedendaagse kunst Antwerpen, Internet, 5/01/2012.

(http://www.muhka.be/documenten_files/DUBBELFOCUS_2010.pdf)

- Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming, redactie Klasse, eindtermen nog te weinig gekend,

internet, 20/02/2012 (http://www.klasse.be/leraren/22703/eindtermen-nog-te-weinig-gekend/)

- MUNARI, B., disegnare un albero, Edizioni Corraini, Verona, 2005.

Bij het uitwerken van het project – boeken voor club 174:

- ROBINSON, A (red.)., Moderne Ontwikkelingen van de Luchtvaart, de geschiedenis van de

luchtvaart, Lekturama B.V.., Rotterdam, z.j..

- PONCELET, N. (red.), Kiliche, editions art in Belgium uitgeverij, Ohain- Lasne, 2005.

- RENOY, R., Parijs, kunststeden, uitgeverij Artis- Historia, Brussel, 1990.

- SKIRA, A.(red.), BALESTRINI, B. (Ill.), CASSETTA, M. (ill.), ESPOSITO, R. (ill.), e.a., La cappella degli

scrovegni, fratelli fabbri, Milano, 1969.

- LENAERTS, K., Rubens, De grote meesters, Amsterdam Boek, Weert, 1976.

- AARSBERGEN, A. (red.), National Geographic magazine, Diemen (Ned.), oktober 2009.

- AARSBERGEN, A. (red.), National Geographic magazine, Diemen (Ned.), februari 2006.

- AARSBERGEN, A. (red.), National Geographic magazine, Diemen (Ned.), februari 2005.

- AARSBERGEN, A. (red.), National Geographic magazine, Diemen (Ned.), december 2005.

- SYRIER, P. (vertaler), ETCHART, J. (ill., Kinderen spelen!, Mets en Schilt uitgevers, Amsterdam

(Ned.), 2005.

- NOOIJ, L. (red.), BERNASCO, C. (red.), Machtige oceanen, Reader’s Digest, Amsterdam, 2008.

- KINDT, A. (red.), JOB, P. (vertaler), ASHI, B., ALDISS, B., ANDERSON, P., ea., geïllustreerde

encyclopedie van de science fiction, H.J.W. Becht, Amsterdam, z.j. .

- BARDELI, M., HOOGWOUT, C., THALMANN, R. (ill.), Merel kan niet zingen, Uitgeverij Hans Elzenga,

Den Haag, 1988.

- TWAIN, M., BOS, A. (ill.), De prins en de arme jongen, Uitgeverij het spectrum, Utrecht, Antwerpen,

1978.

- THONEN, R., SCHAAP, A. (ill.), In het gras en over het ijs, Haarlem, Holland, 1997.

- SMULDERS, D., SMULDERS, L., Kito en het ezeltje, Helmond uitgeverij /Proost uitgeverij, Helmond

/Turnhout, 1971.

- GRAHAM, I., Film en theater, wetenschappen vandaag, artis-historia, Brussel, 1995.

- SLUYZER, B., OUD, P. (ill.), Circus!, Mercis publishing, Amsterdam, 2005.

- DE WEERT, Y., NEMO (Ill.), Een dag in het circus, Uitgeverij goudvink, N.V., Schelle, 1972.

- VAN DEN BERG, L., VERMEIRE, K. (ill.), De vraag van olifant, Uitgeverij De Eenhoorn bvba,

Wielsbeke, 2011.

- HAUGHTON, C., GEVER, J.H. (vertaler), Mama kwijt, Uitgeverij J.H. Gottmer, Haarlem, 2012.

- TIMMERS, L., DECKERS, M.(vormgever), BOEM, Querido, Amsterdam, 2011.

- VAN KODEN, K. (vertaler), Het Dierelirium, Uitgeverij De Harmonie, 2011.

Bachelorproef club 174 Nina Van de Vyver

9

- SCHAAPMAN, K., BOUWER, T. (fotograaf), Het muizenhuis, Uitgeverij Rubinstein, Amsterdam, 2012.

- VAN VELZEN, M.(red.), Sfeervolle woonideeën, Lekturama, B.V., z.j. - DIJKSTRA, H., Zorg voor geest en lichaam, HD uitgevers, Hilversum, Nederland, 1992. - VERLEYL, C., BREKELMANS, D. (ill.), vuur en aarde, Davidsfonds, Leuven, 2003.

Bijlagen

Bijlage 1: Wat is Art Basics for Children? (word- bestand) Bijlage 2: Foto’s ABC- huis te Brussel (pdf- bestand) Bijlage 3: Fragment uit artikel klasse (word- bestand) Bijlage 4: Literatuurlijst (word-bestand)