วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[129]

การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม เพอพฒนาแหลงทองเทยวเชงนเวศนอยางยงยน

โดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภม Participatory Action Research

for Sustainable Ecotourism Development by the cooperation between the community

and Chaiyaphum Rajabhat University. จนตกานด สธรรมด1*

บทคดยอ การวจยนเปนการวจยเรอง การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมเพอพฒนาแหลงทองเทยวเชงนเวศนอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภม มวตถประสงคเพอศกษาระดบประสทธผลการจดการแหลงทองเทยวโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภม และสรางรปแบบการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภม วธวจยเชงปรมาณและเชงคณภาพ เปนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม โดยเกบขอมลโดยใช

*1 อาจารยประจ าสาขาวชาการบรหารทรพยากรมนษย คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยราชภฏชยภม ** ไดรบทนสนบสนนจากงบประมาณกองทนวจย มหาวทยาลยราชภฏชยภม ปงบประมาณ 2558 Lecturer in Human Resources Management Human Resource Management Faculty of Political Science Chaiyaphum Rajabhat University. ** Funded by Research Fund Chaiyaphum Rajabhat University fiscal year 2015

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[130]

แบบสอบถาม และการสมภาษณแบบมโครงสราง ผลการวจย พบวา (1) ระดบประสทธผลการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภม พบวา ระดบประสทธผลการโดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง (= 3.25) (2) รปแบบการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลย ถกขบเคลอนดวยแนวทางเชงนโยบาย และขบเคลอนดวยกระบวนการกลยทธทเรยกวา แนวทางเชงปฏบตการ เปนสงสาคญเรมตนโดยปอนขอมลเขาสระบบ โดยมหาวทยาลยราชภฏชยภมทเปนหนวยจดการศกษาระดบอดมศกษาจะตองใหการสงเสรมสนบสนนดานองคความรผานกระบวนการวจยและกระบวนการบรการวชาการแกสงคมโดยเนนการสรางเครอขายและใหประชาชนในชมชนเขามามสวนรวมการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยน อทยานแหงชาตตาดโตน เปนหนวยบรหารจดการการทองเทยวในพนทจะตองใหความสาคญดานการสงเสรมสนบสนนบคลากร วสดอปกรณบคลากรดานการทองเทยวเพอดาเนนงานรวมกบชมชนในการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยน โดยจะตองสงเสรมสนบสนนใหชมชนและอทยานแหงชาตฯ มสวนรวมด าเนนการ ดงน นอกจากน ยงตองค านงถงการแกไขปญหาการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยควบคไปดวย ค าส าคญ : การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม, การอนรกษ, การพฒนา, การทองเทยวเชงนเวศน

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[131]

Abstract This research is a participatory action research for sustainable ecotourism development collaborated by the community and Chaiyaphum Rajabhat University. The purpose of this study was 1) to investigate the effectiveness of tourism management by collaboration between various communities and Chaiyaphum Rajabhat University; 2) to establish a model for the sustainable and systematic tourism management through collaboration between the communities and Chaiyaphum Rajabhat University. A quantitative and qualitative research methods were employed for collecting data, using questionnaires and structured interviews. The result of the research was found that: ( 1) The overall level of effectiveness of sustainable tourism development by collaboration between communities and Chaiyaphum Rajabhat University was at a moderate level ( = 3.25) (2) Development of a sustainable ecotourism through collaboration between the communities and the university is driven by the policy called Implementation Guideline of strategic process, which begins with the input of Chaiyaphum Rajabhat University as an unit which responsible the higher education, institute in providing a support through the research process and the process of academic service to the society. The process of development of the sustainable ecotourism must be made by networking and participation of the community. In addition, Tart Ton National Park is considered as an

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[132]

important ecotourism management unit to promote human resources, guidance, materials and personnel to work with the community. Also, the problems of sustainable ecotourism development should be taken into consideration by the cooperation between the community and the university.

Keyword: Participatory Action Research, Sustainable, Ecotourism,

Development

บทน า

ในปจจบนอตสาหกรรมการทองเทยวเตบโตอยางรวดเรวและกอใหเกดรายไดหมนเวยนทมมลคานบแสนลานบาท สงผลตอเศรษฐกจของประเทศ แตในขณะเดยวกนการเตบโตของอตสาหกรรมการทองเทยวกท าใหสภาพแวดลอมในแหลงทองเทยวเสอมโทรมลง และยงทวความรนแรงมากขนโดยล าดบ ดงนน จงเกดกระแสเรยกรองใหมการจดการทองเทยวแนวใหมทค านงถงการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมควบคไปดวย หรอทเรยกวา “การทองเทยวเชงอนรกษ” แผนพฒนาการทองเทยวแหงชาต พ.ศ. 2555-2559 ไดใหความส าคญกบการทองเทยวโดยชมชน โดยมงเนนการฟนฟและปรบปรงแหลงทองเทยวทมสภาพเสอมโทรมใหกลบคนส สภาพเดมพฒนาแหลงทองเทยวทางธรรมชาตประวตศาสตรโบราณสถานในเชงกลมพนทและเสรมสรางเอกลกษณความเปนไทย ทงการอนรกษวฒนธรรมทองถนวถชวตชมชนและภมปญญาชาวบานสงเสรมการมสวนรวมของชมชนและองคกรปกครองสวนทองถนในการพฒนาแหลงทองเทยว เพอน าไปสกระบวนการตอยอดในการสรางคณคาและมลคาเพมโดยค านงถงสงแวดลอมเอกลกษณของสถาปตยกรรมและวถชมชนในทองถนเปนส าคญ

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[133]

(กระทรวงการทองเทยวและกฬา, 2554) การจดการทองเทยวโดยชมชน (community based tourism) จงเปนรปแบบหนงของการจดการทองเทยวอยางยงยน มงเนนใหชาวบานมบทบาทส าคญจดการทรพยากรการทองเทยว ยดความตองการทแทจรงของชมชน สการรวมมอรวมใจกนอนรกษคมครองทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รกษาศลปวฒนธรรม จารตประเพณ และภมปญญาดงเดมใหเกดความยงยน (พรเพญ วจกษณประเสรฐ 2549: 1-2) กวา 10 ป ทการทองเทยวโดยชมชนไดกอเกดขนในประเทศไทย รปแบบการจดการแตกตางกบการทองเทยวกระแสหลกชมชนจดการกนเองมใชใหคนภายนอกเขาไปจดการในชมชน เปรยบเสมอนสะพานเชอมโยงคนตางวฒนธรรมใหมาแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน (เบญจวรรณ วงศค า, 2552: 9)

จากการศกษางานวจยดานการทองเทยวเชงนเวศนกลบพบวา การทองเทยวเชงนเวศบางแหง ไดเกดการแยงชงทรพยากรและทดนท ากนของคนในชมชน เพอน ามาใชประโยชนในการทองเทยว และในทางกลบกน บางแหงชาวบานและนายทนตางถนสามารถเขาครอบครองพนทสาธารณะของชมชนเพอประโยชนสวนตว ชมชนไมรจกกฎหมายทเกยวของกบการทองเทยว และกฎหมายทมอยกไมเออตอการด าเนนงานของชมชนมหาวทยาลยราชภฏชยภม เปนมหาวทยาลยของรฐในจงหวดชยภม จดการเรยนการสอนในระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษา โดยมพนธกจทส าคญคอการผลตบณฑต การวจย การบรการวชาการ และท านบ ารงศลปวฒนธรรม จากภารกจดงกลาวท าใหมหาวทยาลยซงเปนหนวยจดการศกษาขนาดใหญในพนทจ าเปนตองมสวนชวยสนบสนนดานหนงคอการพฒนาพนทรายรอบประเดนหนงคอดานชมชน และการทองเทยวซงตองใหความส าคญเชนกน ดงนน ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาวจยเรอง การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมเพอพฒนาแหลงทองเทยวเชงนเวศนอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภม เพอศกษาระดบประสทธผลการจดการแหลงทองเทยวโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภมศกษาความคดเหนตอแนวทางของชมชนและมหาวทยาลยราชภฏชยภม

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[134]

ในการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวรวมกน และเพอสรางรปแบบการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภม

วตถประสงค

1. เพอศกษาระดบประสทธผลการจดการแหลงทองเทยวโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภม 2. เพอสรางรปแบบการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภม

ค าถามการวจย 1. ระดบประสทธผลการจดการแหลงทองเทยวโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภมมากนอยเพยงไร 2. รปแบบการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภมรวมกนมากนอยเพยงไร

แนวคดทฤษฎทเกยวของ

แนวคดเกยวกบการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม สภางค จนทวานช (2531) กลาวไววา การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม เปนการวจยทน าแนวคด 2 ประการ มาผสมผสานกนคอการปฏบตการ (Action) ซง

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[135]

หมายถงกจกรรมท โครงการวจยจะตองด าเนนการ และค าวา การมสวนรวม (Participation) อนเปนการมสวนเกยวของของทกฝายทเขารวมกจกรรมวจย ในการวเคราะหสภาพปญหาหรอสถานการณอนใดอนหนง แลวรวมในกระบวนการตดสนใจและการด าเนนการจนกระทงสนสดการวจย

อทย ดลยเกษม (2543) กลาวไววา การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมเปนรปแบบของการวจยทประชาชนซงเคยเปนประชากรของการวจยกลบบทบาทมาเปนผรวมในการท าวจย โดยเขามบทบาทสวนรวมตลอดกระบวนการวจย

โดยสรป การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม หมายถง การรวมกนด าเนนกระบวนการวจยโดยผปฏบตงานในพนท ทงทเปนชาวบานและนกพฒนา กบผวจยภายนอกหรอมหาวทยาลยราชภฏชยภมเกยวกบการอนรกษและพฒนาแหลงทองเทยวเชงนเวศนของชมชนเขตอทยานแหงชาตตาดโตนจงหวดชยภมเพอใหเกดการเปลยนแปลง

ทฤษฎและแนวคดเกยวกบการพฒนาการทองเทยว

พจนานกรม Webster’s Third New International Dictionary (อางถงใน วรรณา วงษวานช, 2539) ไดใหความหมายของค าวา Tourism หรอ การทองเทยว หมายถง การเดนทางเพอสราญใจ การบรหารงานธรกจเกยวกบการทองเทยว สวน Tourist หมายถง นกทองเทยว ผทเดนทางจากอกจดหนงไปยงอกจดหนง เพอใฝหาสขารมณหรอเพอความรทางวฒนธรรมแลวกลบมา ณ จดเรมตน ค าวา “การทองเทยว” จงเปนค าทมความหมายกวางมไดมความหมายเพยงการเดนทางเพอการพกผอนหยอนใจหรอเพอความสนกสนานเทานน แตยงหมายถงการเคลอนยายประชากรจากแหงหนงไปยงอกแหงหนง รวมทงการเดนทางภายในประเทศและเดนทางระหวางประเทศ การทองเทยวจงเปนกระบวนการทมความสมพนธตอกน มกจกรรมรวมกน มความสมพนธอนดตอกน ไดรบความร ความสนกสนานเพลดเพลน

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[136]

แนวคดและหลกการของการทองเทยวเชงนเวศ

Dr. Buckley Ralf, 1995: 3 ศาสตราจารยผอ านวยการศนยวจยการทองเทยวเชงนเวศ มหาวทยาลยกรฟฟท ประเทศออสเตรเลย ใหค านยามสนๆวา”การทองเทยวทอาศยผลตผลทางธรรมชาต การจดการทยงยน และองคประกอบทางการศกษาซงมสวนกอใหเกดการอนรกษ”การทองเทยวแหงประเทศไทย ใหค านยามวา “การเดนทางไปยงสถานททองเทยวแหงใดแหงหนง โดยมวตถประสงคเพอการศกษา ชนชม และเพลดเพลนไปกบทศนยภาพธรรมชาต สภาพสงคม วฒนธรรม และชวตของคนในทองถน บนพนฐานความรและความรบผดชอบตอระบบนเวศ”

จากแนวคดดงกลาว อทยานแหงชาตตาดโตน จงหวดชยภม ถอเปนแหลงทองเทยวทอาศยผลตผลทางธรรมชาต ตามค านยาม เนองจากอทยานแหงชาตตาดโตน มน าตกทเกดขนเองตามธรรมชาต มพนธไมทส าคญ ไดแก ยางพลวง รง แดง ตะแบกเลอด มะกอกเกลอน กอแพะ และมะคาแต อกทงยงมนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางชาตเขาชม เขาพกผอน และเขาชนชมบรรยากาศธรรมชาตมากในชวงวนหยด เพอเปนการอนรกษแหลงทองเทยวดงกลาว จงควรมการจดท าขอแนะน าในการทองเทยว และแนววธปฏบตรวมกน เพอรกษาแหลงทองเทยวใหยงยนสบไป

แนวคดทฤษฎการมสวนรวม อาภรณ ภวทยพนธ (2548) กลาววา เครอขาย หมายถง การแสวงหาโอกาสเพอรจก กบบคคลใหม ๆ และการสรางความสมพนธทดกบบคคลทพงรจก รวมทงการรกษาความสมพนธอนดกบบคคลตาง ๆ ทงทเกยวของและไมเกยวของในสายอาชพหรอแวดวงเดยวกน

จากแนวคดดงกลาว การมสวนรวมถอเปนเรองส าคญในการด าเนนการในครงน เนองจาก การจะอนรกษธรรมชาตของแหลงทองเทยว และการจะอนรกษวฒนธรรม

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[137]

ของคนในชมชนนน จ าเปนตองอาศยการมสวนรวมของคนทกคน และมหาวทยาลยราชภฏชยภมซงมพนทหางจากอทยานแหงชาตตาดโตน 5 กโลเมตร จงเขามามสวนรวมในการพฒนาแหลงทองเทยวดงกลาวรวมกบชมชนและอทธยานแหงชาต

สภาพภมศาสตรของจงหวดชยภม (ทองเทยวและกฬาจงหวดชยภม, 2559)

จงหวดชยภมตงอยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอบรเวณใจกลางของประเทศ หางจากกรงเทพมหานคร โดยทางรถยนต 332 กโลเมตร มเนอทประมาณ 12 ,778.3 ตารางกโลเมตร หรอ 7,986,429 ไร ลกษณะภมประเทศโดยทวไป ประกอบดวยปาไมและภเขารอยละ 50 ของพนทจงหวด นอกนนเปนทราบสง บรเวณตอนกลางของจงหวดเปนพนทราบ มพนทปาไมและเทอกเขาตงเรยงรายจากทศตะวนออกสทศตะวนตก

บรบทการทองเทยวอทยานแหงชาตตาดโตนจงหวดชยภม (อทยานแหงชาตตาดโตน, 2559)

น าตกตาดโตน เปนแหลงทองเทยวทส าคญของจงหวดชยภม หางจากตวจงหวดชยภมไปทางทศเหนอ 21 กโลเมตร เปนน าตกทสวยงาม ทตงอยในอทยานแหงชาตตาดโตน ใกลทท าการอทยานฯ มน าไหลตลอดป โดย เฉพาะในฤดฝนจะสวยงามเปนพเศษ ดานบนเปนธารน าไหลผานลานหนสองฝงธารรมรนดวยตนไมใหญ เหมาะท จะนงพกผอนชมธรรมชาตและเลนน า ดานบนน าตกมสภาพเปนลานหนกวางประมาณ 50 เมตร และยาวไปตาม ล าน า ประมาณ 300 เมตร ท าใหน าไหลลาดมาตามลานหน มแองน าทสามารถเลนน าไดเปนจดๆ และไหลลงมาตก ทหนาผาเปนน าตกตาดโตนทมความสงประมาณ 6 เมตร และกวาง 50 เมตร ในฤดฝน (ประมาณเดอนมถนายน – กนยายน)

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[138]

บรบทของมหาวทยาลยราชภฏชยภม มหาวทยาลยราชภฏ เปนกลมมหาวทยาลยทพฒนามาจากโรงเรยนฝกหดครทตงอยในสวนกลางและสวนภมภาคของประเทศ ตอมาไดเปลยนชอเปน วทยาลยคร หลงจากนน ไดรบพระราชทานนาม "ราชภฏ" จากพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ใหเปนชอประจ าสถาบน พรอมทงพระราชทานตราประจ ามหาวทยาลยใหม โดยในเบองตนนสถาบนราชภฏ จดเปนสวนราชการของส านกงานสภาสถาบนราชภฏ มฐานะเปนนตบคคล และเปนกรมหนงในกระทรวงศกษาธการ (พระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ พ.ศ. 2547, 2547: 2)

วธด าเนนการวจย

รปแบบวธการวจยในครงนเปนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม เกบขอมลโดยใชแบบสอบถาม และการสมภาษณแบบมโครงสราง มรายละเอยดดงน ประชากรและกลมตวอยาง

กลมเปาหมายเขารวมกระบวนการวจย ใชวธการก าหนดกลมตวอยางแบบเจาะจง (purposive sampling) ประกอบดวย ฝายก ากบนโยบายไดแกผบรหารอทยานแหงชาตน าตกตาดโตน จงหวดชยภมจ านวน 1 คน เจาหนาทฝายปฏบตการอทยานแหงชาตตาดโตน จงหวดชยภม จ านวน 5 คน ผบรหารองคการบรหารสวนต าบลนาฝาย อ าเภอเมอง จงหวดชยภม จ านวน 1 คน กลมผไดรบผลประโยชนจากการทองเทยวเชงนเวศน ไดแก ผน าชมชนในเขตองคการบรหารสวนต าบลนาฝายอ าเภอเมอง จงหวดชยภม จ านวน 7 คน และตวแทนมหาวทยาลยราชภฏชยภม 1 คน รวมจ านวน 15 คน

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[139]

เครองมอทใชในการวจย

การเกบรวบรวมขอมลจากการวจยเอกสาร เปนการศกษาขอมลทตยภม (secondary data) เพอท าความเขาใจแนวคด ทฤษฎและผลงานวจยทเกยวของเกยวกบ การพฒนาชมชนการจดการทองเทยวโดยชมชน การพฒนาอยางยงยน และการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมและการวจยภาคสนาม เปนการศกษาขอมลปฐมภม (primary Data) ดวยการสมภาษณแบบเจาะลก ( in-depth interview) การสมภาษณแบบกลม (focus group interview) การสงเกตแบบมสวนรวม (participant observation) การสงเกตแบบไมมสวนรวม(non-participant observation) และการใชแบบสอบถาม (questionnaire)

ขนตอนการด าเนนการวจย

การด าเนนการวจย แบงออกเปน 3 สวน มรายละเอยดดงน สวนท 1 การเตรยมการกอนปฏบตการวจยประกอบดวย 1) การเตรยมขอมล

ศกษาวรรณกรรมทเกยวของกบการวจย และน าไปสการออกแบบการวจย 2) การเตรยมชมชนชแจงวตถประสงคการท าการวจย และก าหนดกลมเปาหมาย 3) การเตรยมคน ท าความเขาใจกระบวนการวจยกบผรวมวจย

สวนท 2 การปฏบตการวจย ก าหนดขนตอนการศกษาในพนทวจยแบงออกเปน 4 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 ส ารวจชมชน และคดเลอกกลมผใหขอมลส าคญ 1) ท าความเขาใจกบผน าชมชน เกยวกบวตถประสงคผลทคาดวาจะไดรบและ

ประโยชนของโครงการวจย 2) หาชมชนทมผลงานดเดนระดบชมชนหรอพนทดานการอนรกษและจดการ

การทองเทยวเชงนเวศน

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[140]

3) ประชมเชงปฏบตการอยางมสวนรวม (Participatory Workshop) กบกลมทขบเคลอนการอนรกษและจดการการทองเทยวเชงนเวศนในพนทเพอคดเลอกตวแทนทจะเปนผ ใหขอมลส าคญชมชนละ 1 คนโดยเนนบคคลทมผลงานหรอประสบการณดานการอนรกษและพฒนาการจดการทองเทยวเชงนเวศนดเดนในระดบชมชนหรอพนทเปนเกณฑ

4) บนทกขอมลโดยใชกลองถายภาพ ถายวดโอ และเครองบนทกเสยง 5) ผรวมกจกรรมคอ หวหนาโครงการ ผวจย รวมทงสน 3 คน ขนตอนท 2 ศกษาประสทธผลการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยว

อยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภม 1) ใชวธการรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถาม (Questionnaire) จาก

ประชากรและกลมตวอยางทเปนประชาชนทอาศยอยในพนทต าบลนาฝาย อ าเภอเมองจงหวดชยภม จ านวน 340 คน (ใชวธการก าหนดกลมตวอยางแบบแบงชนภม และสมตวอยางแบบงาย)

2) ผรวมกจกรรมคอ หวหนาโครงการ คณะผวจยรวมทงสน 3 คน ขนตอนท 3 สรปผล สงเคราะหขอมลและสรางรปแบบการพฒนาระบบ

การจดการแหลงทองเทยวอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภม โดยผวจยน าผลการวจยมาเรยบเรยง วเคราะหขอมล และประมวลผลอยางเปนระบบ ยดหลกการเขยนสรปรายงานบนพนฐานขอมลทเปนจรง และอภปรายผลองหลกวชาการใหเกดแนวคดหลากหลาย และเปนองคความรใหม

1) ด าเนนการสมภาษณเชงลก (In – depth Interview) ตวแทนผใหขอมลส าคญ ไดแก ฝายก ากบนโยบายไดแกผบรหารอทยานแหงชาตน าตกตาดโตน จงหวดชยภมจ านวน 1 คน เจาหนาทฝายปฏบตการอทยานแหงชาตตาดโตน จงหวดชยภม จ านวน 5 คน ผบรหารองคการบรหารสวนต าบลนาฝาย อ าเภอเมอง จงหวดชยภม

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[141]

จ านวน 1 คน กลมผไดรบผลประโยชนจากการทองเทยวเชงนเวศน ไดแก ผน าชมชนในเขตองคการบรหารสวนต าบลนาฝายอ าเภอเมอง จงหวดชยภม จ านวน 7 คน และตวแทนมหาวทยาลยราชภฏชยภม 1 คน ไดมาโดยใชวธการสมตวอยางแบบเจาะจง

2) วเคราะหสรปขอมลกายภาพและประเมนการพฒนาการจดการแหลงทองเทยวเชงนเวศนของชมชน

3) บนทกขอมลทงหมดทไดจากการมสวนรวมของชมชนเขาสระบบฐานขอมล โดยใชกลองถายภาพ ถายวดโอ และเครองบนทกเสยง

4) ผรวมกจกรรมคอ หวหนาโครงการ คณะผวจยจ านวน 3 คน ฝายก ากบนโยบายไดแกผบรหารอทยานแหงชาตน าตกตาดโตน จงหวดชยภมจ านวน 1 คน เจาหนาทฝายปฏบตการอทยานแหงชาตตาดโตน จงหวดชยภม จ านวน 5 คน ผบรหารองคการบรหารสวนต าบลนาฝาย อ าเภอเมอง จงหวดชยภม จ านวน 1 คน กลมผไดรบผลประโยชนจากการทองเทยวเชงนเวศน ไดแก ผน าชมชนในเขตองคการบรหารสวนต าบลนาฝายอ าเภอเมอง จงหวดชยภม จ านวน 7 คน และตวแทนมหาวทยาลยราชภฏชยภม 1 คน

การวเคราะหขอมล

มการประมวลผลและการวเคราะหขอมล 3 วธการดงน 1. ขอมลทไดจากการส ารวจ และการสมภาษณ น ามาแยกแยะเนอหาเปน

กลมขอมล (content analysis) ตามโครงสรางเนอหาทไดก าหนดไว และน ามาพรรณนาความบรรยายสรปอยางเปนระบบ

2. ขอมลทไดจากแบบสอบถาม น ามาตรวจสอบความสมบรณและความครบถวนของขอมล ประมวลผลขอมลดวยโปรแกรมส าเรจรปส าหรบการวจยทางสงคมศาสตร โดยมรายละเอยดการใชสถตพรรณนา (descriptive statistics) ในการวเคราะหขอมลการวจย ดงน

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[142]

2.1) แบบสอบถามตอนท 1 วเคราะหขอมลพนฐานสวนบคคลใช คาความถและรอยละ

2.2) แบบสอบถามตอนท 2 ประสทธผลของการพฒนาระบบ ก า ร จ ด ก า ร แ ห ล ง ท อ ง เ ท ย ว อยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภมและใชคาเฉลย (mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (standard deviation) ส าหรบเกณฑทใชในการวเคราะห ดวยเทคนคการวดทศนคตของ ลเกรต (Likert type scale) โดยแบงคะแนน 5 ชวง สดสวนเทากน (สน พนธพนจ, 2553: 152-155)

3. ขอมลทไดจากการจดประชมเชงปฏบตการแบบมสวนรวม จากการประชมกลมการสมภาษณ การสงเกต และการส ารวจ น ามาแยกแยะเนอหาสาระเปนกลมขอมล และการวเคราะหเชงเนอหา และน ามาบรรยายสรปตามวตถประสงคทไดก าหนดไว

ผลการวจย

1. การส ารวจขอมลพนฐานกลมตวอยาง พบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 181 คน คดเปนรอยละ 53.24 รองลงมาเปนเพศชาย จ านวน 159 คน คดเปนรอยละ 46.76 อายมากทสดตงแต 41-50 ป จ านวน 167 คน คดเปนรอยละ 49.11 รองลงมาอาย 51 ปขนไป 114 คน คดเปนรอยละ 33.52 อาย 22 – 30 ป จ านวน 34 คน คดเปนรอยละ 10.00 และอาย 31-40 ป จ านวน 25 คน คดเปนรอยละ 7.37 ตามล าดบ รายไดตอเดอน มากทสดคอ ตงแต 10,000 – 20,000 บาท จ านวน 189 คน คดเปนรอยละ 55.58 รองลงมาคอ 20,001-30,000 บาท จ านวน 87 คน คดเปนรอยละ 25.58 30,001- 40,000 บาท จ านวน 42 คน คดเปนรอยละ 12..35และรายได 40,000 บาทขนไป จ านวน 22 คน คดเปนรอยละ 6.47 ระดบการศกษา

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[143]

ปจจบนมากทสดคอประถมศกษา /มธยมศกษา จ านวน 233 คน คดเปนรอยละ 68.52 รองลงมาคอ ระดบปรญญาตร จ านวน 87 คน คดเปนรอยละ 25.58 การศกษาระดบปรญญาโท จ านวน 20 คน คดเปนรอยละ 6.00 ตามล าดบ 2. ระดบประสทธผลการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภม พบวา ระดบ

ประสทธผลการโดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง ( = 3.25) เมอพจารณาเปนราย

มตพบวา อยในระดบมาก 2 ดานคอ ดานการอนรกษโดยใชทรพยากรอยางพอด ( =

3.59) และดานลดการบรโภคและใชทรพยากรทเกนความจ าเปนกบการลดของเสย(= 3.45) และอยในระดบปานกลาง 8 ดาน โดยเรยงล าดบความส าคญคาเฉลยจากมากไปหานอยได ดงน ดานการรกษาและสงเสรมความหลากหลายของธรรมชาต สงคม

และวฒนธรรม ( = 3.40) ดานประสานการพฒนาการทองเทยว ( = 3.38) ดาน

น าการทองเทยวขยายฐานเศรษฐกจในทองถน ( = 3.25) ดานการมสวนรวมโดย

การสรางเครอขายพฒนาการทองเทยวกบทองถน ( = 3.22) ดานการประชมกบผท

เกยวของทมผลประโยชนรวมกน ( = 3.21) ดานการพฒนาบคลากร ( = 3.41)

ดานการจดเตรยมขอมล คมอในการบรการขาวสารการทองเทยว ( = 2.97) และดาน

การประเมนผล ตรวจสอบ( = 2.95) ตามล าดบ 3. แนวทางเชงนโยบาย และเชงปฏบตการในการพฒนาแหลงทองเทยวเชงนเวศนอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภม พบวา 1) แนวทางเชงนโยบาย (Policy) 1.1) จะตองการสรางความเปนเลศในการใหบรการประชาชน พฒนางานบรการของอทยานแหงชาตสความเปนเลศ เพอใหประชาชนมความพงพอใจตอคณภาพการใหบรการ โดยออกแบบการบรการทยดประชาชนเปนศนยกลาง มการน าเทคโนโลยสารสนเทศทเหมาะสมมาใชเพอใหประชาชนสามารถใชบรการไดงายและ

XXX

X XXX

X XX

X

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[144]

หลากหลายรปแบบ เนนการบรการเชงรกทพฒนาระบบการจดการขอรองเรยนใหมประสทธภาพ รวมทงเสรมสรางวฒนธรรมการบรการทเปนเลศ 1.2) สงเสรมการพฒนาองคการใหมขดสมรรถนะสงและทนสมย พฒนาสวนราชการของอทยานแหงชาตตาดโตนสองคการแหงความเปนเลศ โดยเนนการจดโครงสรางองคการทมความทนสมยมรปแบบเรยบงาย มระบบการท างานทคลองตวรวดเรวปรบเปลยนกระบวนทศนในการท างาน เนนการคดรเรมสรางสรรค พฒนาขดสมรรถนะของบคลากรในองคการ 1.3) ยกระดบความโปรงใสและสรางความเชอมนศรทธาในการบรหารราชการแผนดน สงเสรมและวางกลไกเปดเผยขอมลขาวสารและสรางความโปรงใสในการปฏบตราชการ รวมทงสงเสรมใหภาคประชาชนเขามามสวนรวมในการตรวจสอบการท างานของทางราชการ ตลอดจนการขบเคลอนยทธศาสตรและมาตรการในการตอตานการทจรตคอรรปชนใหบรรลผลสมฤทธอยางเปนรปธรรม 1.4) ควรประกาศแยกพนทของอทยานแหงชาตทอนญาตใหเขาไปทองเทยวไดออกจากพนทปาอนรกษทกประเภท เพอแยกใชกฎหมายใหถกตองตามลกษณะความตองการในพนท และควรเปดโอกาสใหประชาชนไดเขามามสวนรวมในการใหขอคดเหนแนะน า 1.5) ควรใชมาตรการปองกนโดยการปลกสรางจตส านกในการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอมใหแกประชาชน โดยเรมตงแตเยาวชนและแทรกเขาไปในระบบการศกษา 1.6) ก าหนดความสามารถในการรองรบนกทองเทยวของอทยานแหงชาต 2) แนวทางเชงปฏบตการ (Implementation) 2.1) กลยทธระยะสน (ด าเนนการระยะเวลา1-3 ป) คอ พฒนางานบรการของอทยานแหงชาตสความเปนเลศ โดยออกแบบการบรการทยดประชาชน

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[145]

เปนศนยกลาง มการน าเทคโนโลยสารสนเทศ ทเหมาะสมมาใชเพอใหประชาชนสามารถใชบรการไดงายและหลากหลายรปแบบ เนนการบรการเชงรกท พฒนาระบบการจดการ ขอรองเรยนใหมประสทธภาพ กลยทธระยะปานกลาง (ด าเนนการระยะเวลา 4-6 ป) คอ เสรมสรางวฒนธรรมการบรการทเปนเลศ 2.2) กลยทธระยะสน (ด าเนนการระยะเวลา1-3 ป) คอ พฒนาสวนราชการของอทยานแหงชาตตาดโตนสองคการแหงความเปนเลศ โดยเนนการจดโครงสรางองคการทมความทนสมยมรปแบบเรยบกลยทธระยะปานกลาง (ด าเนนการระยะเวลา 4-6 ป) คอ เสรมสรางการคดรเรมสรางสรรค พฒนาขดสมรรถนะของบคลากรในองคการ 2.3) กลยทธระยะสน (ด าเนนการระยะเวลา1-3 ป) คอ ยกระดบความโปรงใสและสรางความเชอมนศรทธาในการบรหารราชการแผนดน กลยทธระยะปานกลาง (ด าเนนการระยะเวลา 4-6 ป) คอ สงเสรมและวางกลไกใหเทศบาลต าบลเปดเผยขอมลขาวสารและสรางความโปรงใสในการปฏบตราชการ 2.4) กลยทธระยะสน (ด าเนนการระยะเวลา1-3 ป) คอ ประกาศแยกพนทของอทยานแหงชาตทอนญาตให เขาไปทองเทยวไดออกจากพนทปาอนรกษทกประเภท เพอแยกใชกฎหมายใหถกตองตามลกษณะความตองการในพนท และกลยทธระยะปานกลาง (ด าเนนการระยะเวลา 4-6 ป) คอ ควรเปดโอกาสใหประชาชนไดเขามามสวนรวมในการใหขอคดเหนแนะน า และบรหารจดการอทยานแหงชาต โดยการจดตงคณะกรรมการประจ าอทยานแหงชาต 2.5) กลยทธระยะสน (ด าเนนการระยะเวลา1-3 ป) คอ ใชมาตรการปองกนโดยการปลกสรางจตส านกในการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอมใหแกประชาชน (ด าเนนการระยะเวลา 4-6 ป) คอควรสงเสรมใหชมชนทองถนเขามามสวนรวมในการพฒนาอทยานแหงชาต

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[146]

2.6) กลยทธระยะสน (ด าเนนการระยะเวลา1-3 ป) คอ ก าหนดความสามารถในการรองรบนกทองเทยวของอทยานแหงชาตแตละแหง ปรบรปแบบกจกรรมการทองเทยวในอทยานแหงชาตใหเปนการทองเทยวเชงนเวศเทานน และประสานงานกบองคการบรหารสวนทองถนในการจดเกบและก าจดสงปฏกล ใหถกตองเหมาะสมตามวธการ เพอไมใหกระทบตอสงแวดลอม 4. รปแบบการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภม พบวา รปแบบการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลย ถกขบเคลอนดวยแนวทางเชงนโยบาย (Policy) และขบเคล อนด วยกระบวนการกลยทธท เ ร ยกว า แนวทางเ ชงปฏบ ต การ (Implementation) เปนสงส าคญเรมตนโดยปอนขอมลเขาสระบบ ( Input) โดยมหาวทยาลยราชภฏชยภมทเปนหนวยจดการศกษาระดบอดมศกษาจะตองใหการสงเสรมสนบสนนดานองคความรผานกระบวนการวจยและกระบวนการบรการวชาการแกสงคมโดยเนนการสรางเครอขายและใหประชาชนในชมชนเขามามสวนรวมการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยน อทยานแหงชาตตาดโตน เปนหนวยบรหารจดการการทองเทยวในพนทจะตองใหความส าคญดานการสงเสรมสนบสนนบคลากร วสดอปกรณบคลากรดานการทองเทยวเพอด าเนนงานรวมกบชมชนในการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยน ใหชมชนและอทยานแหงชาต มสวนรวมด าเนนการดงน อนรกษหวงแหนโดยใชทรพยากรอยางพอด ลดการบรโภคและใชทรพยากรทเกนความจ าเปนกบการลดของเสย รกษาและสงเสรมความหลากหลายของธรรมชาต สงคม และวฒนธรรม ประสานการพฒนาการทองเทยว น าการทองเทยวขยายฐานเศรษฐกจในทองถน มสวนรวมโดยการสรางเครอขายพฒนาการทองเทยวกบทองถนประชมกบผทเกยวของทมผลประโยชนรวมกน การพฒนาบคลากรรวมกน

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[147]

จดเตรยมขอมล คมอในการบรการขาวสารการทองเทยว และมการประเมนผล ตรวจสอบผลการด าเนนงานรวมกนอยางตอเนอง การขบเคลอนกจกรรมด าเนนงานดานการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลย จะตองใหความส าคญกบแนวทางเชงนโยบายพฒนา ซงประกอบดวย การเสรมสรางความเปนเลศในการใหบรการประชาชน มการสงเสรมการพฒนาองคการใหมขดสมรรถนะสงและทนสมยกระบวนทศนในการท างานเนนการคดรเรมสรางสรรค พฒนาขดสมรรถนะของบคลากรในองคการ การสงเสรมใหภาคประชาชนเขามามสวนรวมในการตรวจสอบการท างานของทางราชการ การสงเสรมการเปดโอกาสใหประชาชนไดเขามามสวนรวมในการใหขอคดเหนแนะน า การสงเสรมมาตรการปองกนโดยการปลกสรางจตส านกในการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอมใหแกประชาชน และเสรมสรางการยอมรบความสามารถในการรองรบนกทองเทยวของอทยานแหงชาต การด าเนนการตองควบคกบการก าหนดกลยทธเปนแนวทางเชงปฏบตการพฒนา ประกอบดวยพฒนางานของอทยานแหงชาตสความเปนเลศ พฒนาอทยานแหงชาตตาดโตนสองคการแหงความเปนเลศ ยกระดบความโปรงใสและสรางความเชอมนศรทธาในการบรหารราชการแผนดน ประกาศแยกพนทของอทยานแหงชาตทอนญาตให เขาไปทองเทยวไดออกจากพนทปาอนรกษทกประเภท ใชมาตรการปองกนโดยการปลกสรางจตส านกในการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอมใหแกประชาชน ก าหนดความสามารถในการรองรบนกทองเทยว นอกจากนยงตองค านงถงการแกไขปญหาการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยควบคไปดวย ซงการแกไขปญหาประกอบดวยประเดนทส าคญ คอตองเร งการสรางองคกรเพอท าหนาทสรางความพรอมของประชาชนในการเขาไปมสวนรวมจดระบบและรปแบบในการด าเนนภารกจหนาทของอทยานแหงชาตในภาพรวม ยกระดบสมรรถนะของการ

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[148]

พฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยว จดท าคมอการมสวนรวมของภาคประชาชน การสรางหลกสตรและคมอการฝกอบรมใหความรแกประชาชน เพอเปนแนวทางของชมชนและมหาวทยาลยราชภฏชยภมในการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวรวมกน น าองคความร เกยวกบ การอนรกษและพฒนาแหลงทองเทยวเชงนเวศนของชมชนจงหวดชยภมเผยแพรสสาธารณะตลอดจนกระตนใหเกดนวตกรรมใหมในองคกรเพอการพฒนาศกยภาพไปสระดบการแขงขนในเวทโลก และเพอประโยชนสขของประชาชนเพอใหการด าเนนงานมงไปสผลลพธ (Output) ทพงประสงค คอ พฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลย และมงไปสเปาหมายขององคการภาครฐซงเปนตวชวดผลส าเรจระดบประเทศ (Ultimate Outcome) คอ ความกนด อยด มสข ของประชาชนตอไป

สรปผลการวจย

1) ระดบประสทธผลการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภม พบวา ระดบประสทธผลการโดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายมตพบวา อยในระดบมาก 2 ดานคอ ดานการอนรกษโดยใชทรพยากรอยางพอด และดานลดการบรโภคและใชทรพยากรทเกนความจ าเปนกบการลดของเสยและอยในระดบปานกลาง 8 ดาน โดยเรยงล าดบความส าคญคาเฉลยจากมากไปหานอยได ดงน ดานการรกษาและสงเสรมความหลากหลายของธรรมชาต สงคม และวฒนธรรม ดานประสานการพฒนาการทองเทยว ดานน าการทองเทยวขยายฐานเศรษฐกจในทองถน ดานการมสวนรวมโดยการสรางเครอขายพฒนาการทองเทยวกบทองถน ดานการประชมกบผทเกยวของทมผลประโยชนรวมกน ดานการพฒนาบคลากร ดานการจดเตรยมขอมล คมอในการบรการขาวสารการทองเทยว และดานการประเมนผล ตรวจสอบตามล าดบ

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[149]

2) รปแบบการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภม

ภาพท 1 รปแบบการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยน โดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภม

มหาวทยาลย

ราชภฏชยภม

เกดความรวมมอ การมสวนรวม การพฒนาแหลงทองเทยวและมงไปสเปาหมายของ

องคการภาครฐซงเปนตวชวดผลส าเรจระดบประเทศ คอ ความกนด อยด มสข

ของประชาชนตอไป

ชมชน

องคการ

บรหารสวน

ต าบลนาฝาย

1. เสรมสรางความเปนเลศในการใหบรการ 2. สงเสรมพฒนาองคการใหมขดสมรรถนะสงและทนสมย 3. พฒนาขดสมรรถนะของบคลากรในองคการ 4. สงเสรมใหภาคประชาชนเ ข า ม าม ส ว น ร ว ม ใ น ก า รตรวจสอบ 5. สงเสรมมาตรการปองกนโดยการปลกสรางจตส านกในการอนรกษธรรมชาต 6. เสรมสรางการยอมรบความสามารถในการรองรบน กทอง เท ยวของอทยานแหงชาต

1. พฒนางานของอทยาน

แหงชาตสความเปนเลศ

2. ยกระดบความโปรงใสและ

สรางความเชอมนศรทธาใน

การบรหารราชการแผนดน

3. ประกาศแยกพนทของ

อทยานแหงชาตทอนญาตให

เขาไปทองเทยวไดออกจาก

พนทปาอนรกษทกประเภท

4. ใชมาตรการปองกนโดยการ

ปลกสรางจตส านกในการ

อนรกษธรรมชาตและ

สงแวดลอมใหแกประชาชน

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[150]

จากภาพจะเหนวารปแบบการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลย ถกขบเคลอนดวยแนวทางเชงนโยบาย (Policy) และขบเคลอนดวยกระบวนการกลยทธทเรยกวา แนวทางเชงปฏบตการ (Implementation) เปนสงส าคญเรมตนโดยปอนขอมลเขาสระบบ (Input) โดยมหาวทยาลยราชภฏชยภมทเปนหนวยจดการศกษาระดบอดมศกษาจะตองใหการสงเสรมสนบสนนดานองคความรผานกระบวนการวจยและกระบวนการบรการวชาการแกสงคมโดยเนนการสรางเครอขายและใหประชาชนในชมชนเขามามสวนรวมการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยน อทยานแหงชาตตาดโตน เปนหนวยบรหารจดการการทองเทยวในพนทจะตองใหความส าคญดานการสงเสรมสนบสนนบคลากร วสดอปกรณบคลากรดานการทองเทยวเพอด าเนนงานรวมกบชมชนในการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยน โดยจะตองสงเสรมสนบสนนใหชมชนและอทยานแหงชาตฯ มสวนรวมด าเนนการดงน อนรกษหวงแหนโดยใชทรพยากรอยางพอด ลดการบรโภคและใชทรพยากรทเกนความจ าเปนกบการลดของเสย รกษาและสงเสรมความหลากหลายของธรรมชาต สงคม และวฒนธรรม ประสานการพฒนาการทองเทยว น าการทองเทยวขยายฐานเศรษฐกจในทองถน มสวนรวมโดยการสรางเครอขายพฒนาการทองเทยวกบทองถนประชมกบผท เกยวของทมผลประโยชนรวมกน การพฒนาบคลากรรวมกนจดเตรยมขอมล คมอในการบรการขาวสารการทองเทยว และมการประเมนผล ตรวจสอบผลการด าเนนงานรวมกนอยางตอเนอง การขบเคลอนกจกรรมด าเนนงานดานการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลย จะตองใหความส าคญกบแนวทางเชงนโยบายพฒนาฯซงประกอบดวย การเสรมสรางความเปนเลศในการใหบรการประชาชน มการสงเสรมการพฒนาองคการใหมขดสมรรถนะสงและทนสมยกระบวนทศนในการท างานเนนการคดรเรมสรางสรรค พฒนาขดสมรรถนะ

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[151]

ของบคลากรในองคการ การสงเสรมใหภาคประชาชนเขามามสวนรวมในการตรวจสอบการท างานของทางราชการ การสงเสรมการเปดโอกาสใหประชาชนไดเขามามสวนรวมในการใหขอคดเหนแนะน า การสงเสรมมาตรการปองกนโดยการปลกสรางจตส านกในการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอมใหแกประชาชน และเสรมสรางการยอมรบความสามารถในการรองรบนกทองเทยวของอทยานแหงชาต และก าหนดกลยทธในการพฒนาคอการพฒนางานของอทยานแหงชาตสความเปนเลศ พฒนาอทยานแหงชาตตาดโตนสองคการแหงความเปนเลศ ยกระดบความโปรงใสและสรางความเชอมนศรทธาในการบรหารราชการแผนดน ประกาศแยกพนทของอทยานแหงชาตทอนญาตให เขาไปทองเทยวไดออกจากพนทปาอนรกษทกประเภท ใชมาตรการปองกนโดยการปลกสรางจตส านกในการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอมใหแกประชาชน

อภปรายผล

การวจยเรอง การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมเพอพฒนาแหลงทองเทยวเชงนเวศนอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภม คณะผวจยไดน ามาอภปรายผล ดงน

1. จากผลการศกษาระดบประสทธผลการโดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง

( = 3.25) แสดงใหเหนวา ชมชนและมหาวทยาลยราชภฏชยภมยงไมคอยใหความส าคญและด าเนนกจกรรมรวมกนในดานการพฒนาการทองเทยวเทาใดนกเหนไดจากประสทธผลดานการจดเตรยมขอมล คมอในการบรการขาวสารการทองเทยว พบวาชมชนและมหาวทยาลยยงไมมการวางแผนรวมกบผทเกยวของจดเตรยมขอมลขาวสารการทองเทยว ขาวสารการบรการการขายใหพรอมและเพยงพอตอการเผยแพร จดท าในรปสอทศนปกรณรปแบบตางๆ ซงสอดคลองกบแนวคดการพฒนาการทองเทยวทยงยน (Sustainable Tourism Development) ทใหความส าคญกบการพฒนาการ

X

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[152]

ทองเทยวทมงดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และสงแวดลอมพรอมกนไป ในขณะเดยวกนกใหชมชนทองถนมสวนรวม และไดรบผลประโยชนทางเศรษฐกจจากการทองเทยวอยางเสมอภาคและเทาเทยมกน หลกการจดการทองเทยวทยงยนนน จงประกอบดวยหลกการทส าคญอย 10 ประการ คอ อนรกษโดยใชทรพยากรอยางพอด (Using resource sustainable) ลดการบรโภคและใชทรพยากรทเกนความจ าเปนกบการลดของเสย (Reducing over- consumption and waste) รกษาและสงเสรมความหลากหลายของธรรมชาต สงคม และวฒนธรรม (Maintain diversity) ประสานการพฒนาการทองเทยว ( Integrating tourism into planning) น าการทองเทยวขยายฐานเศรษฐกจในทองถน (Supporting local economy) การมสวนรวมโดยการสรางเครอขายพฒนาการทองเทยวกบทองถน (Involving local communities) มการประชมกบผทเกยวของทมผลประโยชนรวมกน (Consulting stakeholders and the public) การพฒนาบคลากร (Training staff) การจดเตรยมขอมล คมอในการบรการขาวสารการทองเทยว (Marketing tourism responsibly)

ดานการประเมนผล ตรวจสอบ และวจย พบวายงไมคอยมการวางแนวทางการแกปญหาและเพมคณคาคณภาพของแหลงทองเทยวรวมกน มการสงเสรมการลงทนในธรกจทองเทยว โดยจะตองมการประเมนผลรวมกน มการตรวจสอบผลกระทบ และการศกษาวจยอยางสม าเสมอ การสอบถามผใชบรการโดยตรง หรอท าการวจยตลาดการทองเทยว เพอทราบผลของการบรการน ามาปรบปรงมการจดการการบรการอยางมประสทธภาพ เพอความประทบใจและความพงพอใจของนกทองเทยว ซงสอดคลองกบ ผลการวจยของ อาทตย โชตวรยวาณชย ปญญา หมนเกบ และทพวรรณ ลมงกร (2555) ไดศกษาวจยเรอง การจดการทองเทยวโดยชมชนแบบมสวนรวมของชมชนหลวงพรต-ทานเลยม เขตลาดกระบงกรงเทพมหานคร พบวา นกทองเทยวสวนใหญเปนนกเรยนและนกศกษา อาศยอยในเขตลาดกระบง มาทองเทยว รวมกบครอบครว ไดรบทราบขอมลจากสอสงคมออนไลน ผลประเมนความพงพอใจของ

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[153]

นกทองเทยวจ านวน 117 คน ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง ประโยชนทชมชนไดรบคอความเขมแขง ความสามคค ความรวมมอกน ในการท ากจกรรมของชมชน มการดแลสภาพแวดลอมและทรพยากรของชมชน มโอกาสหารายไดจากกจกรรมการ ทองเทยว ชมชนเปนทรจกในสงคมและท าใหเกดการพฒนาชมชนอยางตอเนอง รวมท งการสนบสนนจากเครอขาย และหนวยงานภายนอกทงดานงบประมาณและการชวยเหลอดานอน ๆ จงท าใหชมชนสามารถด าเนนการจดการ ทองเทยวโดยชมชนอยางตอเนอง โดยด าเนนการจดการทองเทยวของทกวนเสาร-อาทตยแรกของเดอน และผลการวจยของ นนทดา สธรรมวงศ และจนทรา เหรมเหมาะ (2551) ไดศกษาวจยเรอง แรงจงใจทมผลตอการทองเทยวเชงนเวศนของนกทองเทยวบรเวณอทยานแหงชาตหาดขนอม หมเกาะทะเลใต จงหวดนครศรธรรมราช ผลการศกษาพบวา กจกรรมการทองเทยวเชงนเวศของนกทองเทยวบรเวณอทยานแหงชาตหาดขนอม-หมเกาะทะเลใต สวนใหญคอ กจกรรมถายภาพ คดเปนรอยละ 56.40 รองลงมาคอ กจกรรมดทวทศน คดเปนรอยละ 46.20 และพบวากจกรรมขจกรยานเสอภเขาเปนกจกรรมทกลมตวอยางเคยท านอยทสด แรงจงใจทมผลตอการทองเทยวเชงนเวศของนกทองเทยวบรเวณอทยานแหงชาตหาดขนอม-หมเกาะทะเลใตมากทสด คอ ไดทองเทยวโดยไมท าลายทรพยากรธรรมชาตและแรงจงใจทมผลตอการตดสนใจตอการเลอกสถานททองเทยวทอทยานแหงชาตหาดขนอม-หมเกาะทะเลใตของกลมตวอยางสวนใหญ คอ เปนแหลงทรกนดาร ยากล าบากและเสยงภยเพอการผจญภย รองลงมาคอ มความสนโดษ สงบ หางไกลจากผคน 2. การสรางรปแบบการพฒนาระบบการจดการแหลงทองเทยวอยางยงยนโดยความรวมมอระหวางชมชนกบมหาวทยาลยราชภฏชยภมมหาวทยาลยราชภฏและชมชนในพนทการทองเทยวอทยานแหงชาตตาดโตน จงตองหนมาใหความสนใจด าเนนการกจกรรมดงตอไปนรวมกน การอนรกษโดยใชทรพยากรอยางพอด ตองมวธการจดการใชทรพยากรทมอย เดมอยางเพยงพอ หรอใชอยางมประสทธภาพ มแนวทางการอนรกษทรพยากรการทองเทยว เชน การสงวนรกษาคณภาพของ

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[154]

ทรพยากรใหมคณคาตอชวตทด รวธการใชทรพยากรอยางคมคา มแนวทางการปรบปรง บ ารงใหเกดประโยชนไดนาน เพมพน และเสรมสรางไวใหมมากเพยงพอตอการใชเพอการด ารงชวตอยางเหมาะสมการปรบปรงและฟนฟทรพยากร สรางคงความเปนเอกลกษณอยางดงเดมไวใหมากทสด เกดผลกระทบอนเปนผลเสยนอยทสด ใชภมปญญาพนบานประยกตกบเทคโนโลยแบบใหมการใชทรพยากรอยางประหยดอยางเหมาะสม นอกจากนตองลดการบรโภคและใชทรพยากรทเกนความจ าเปนกบการลดของเสยประกอบดวย สงเสรมใหผทเกยวของรวมกนวางแผนการจดการการใชทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพตอไป

เอกสารอางอง

Buckley Ralf. (1995). Where tourism and ecology meet in Hiranburana et al. D (ed.) Proceeding Ecotourism.

Choi Soojin. (2007). Information search behavior of Chinese leisure travelers. United States –Indiana : Purdue University.

กระทรวงการทองเทยวและกฬา. (2554). แผนพฒนาการทองเทยวแหงชาต พ.ศ. 2555-2559. กระทรวงการทองเทยวและกฬา.

ธฤษวรรณ มาตกล. (2556). แรงจงใจของนกทองเทยวชาวไทยเชอมโยงสเชง วฒนธรรมอสานกรณศกษา วดศลาอาสน (ภพระ) จงหวดชยภม. การศกษา อสระปรญญาบรหารธรกจ มหาบณฑต สาขาการจดการการทองเทยว คณะ วทยาการจดการ มหาวทยาลยขอนแกน.

นนทยา หตานวตร และ ณรงค หตานวตร. (2546). การพฒนาองคกรชมชน. พมพลกษณ, กรงเทพฯ : สถาบนพฒนาองคกรชมชน (องคการมหาชน).

วารสารสงคมศาสตร นตรฐศาสตร ฉบบท 1 ปท 1

[155]

เบญจวรรณ วงศค า. (2552).งานวจยเพอทองถน. จดหมายขาวงานวจยเพอทองถน. (มนาคม-เมษายน).

พรเพญ วจกษณประเสรฐ. (2549). คมอการจดการทองเทยวชมชนและบานพก แบบโฮมสเตย.พมพครงท 2. เชยงใหม: สถาบนวจยสงคม

มหาวทยาลยเชยงใหม. พระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ พ.ศ. 2547. (2547). ราชกจจานเบกษา.

ฉบบกฤษฎกา, (ตอนพเศษ 23 ก), 1-24. วรรณา วงษวานช. (2539). ภมศาสตรการทองเทยว. ศนยหนงสอ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร. กรงเทพฯ. 509น. สภางค จนทวานช. (2531). การวเคราะหขอมลในการวจยเชงคณภาพ. กรงเทพฯ:

ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. สน พนธพนจ. (2553). เทคนคการวจยทางสงคมศาสตร. กรงเทพฯ : บรษท

วทยพฒน. อทย ดลยเกษม. (2543).การศกษาเรยนร.พมพครงท 4. กรงเทพฯ : มลนธสดศร-

สฤษดวงศ (มสส.). อาภรณ ภวทยพนธ. (2548). สอนงานอยางไรใหไดงาน (Coaching). กรงเทพฯ:

เอช อาร เซนเตอรจ ากด. อาทตย โชตวรยวาณชย ปญญา หมนเกบ และทพวรรณ ลมงกร. (2555).

การจดการทองเทยวโดยชมชนแบบมสวนรวมของชมชนหลวงพรต- ทานเลยม เขตลาดกระบง กรงเทพมหานคร. 1 สาขาวชาพฒนาการเกษตร และจดการทรพยากร คณะเทคโนโลยการเกษตร สถาบนเทคโนโลย พระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง กรงเทพฯ.