Patlama nedir?

Tozların, gazların ve patlayıcıların kimyasal

enerjisinin ani büyümesi

www. atexegitim.com

Toz patlaması

www. atexegitim.com

Toz patlaması Toz patlamasının etkileri çok yıkıcı olabilmektedir.

www. atexegitim.com

Toz Patlaması - Riskler ve Korunma

TEMEL - Toz patlamasının fiziksel oluşumu

EMNİYET - Risk analizi ve Güvenlik Sistemleri

www. atexegitim.com

Toz patlaması nedir?

• Katı maddenin hızla yanması

Bir toz patlaması, yanıcı malzeme (toz) ve gaz (hava) karışımının hızla tutuşması ve yanmasıdır. Eğer toz patlaması meydana geliyorsa, karışım hızla yanma gibi zincirleme reaksiyonu besleyebilecek oranda yanıcı malzeme içermektedir. Eğer toz ve gaz çok karışık olursa patlama çok daha şiddetli infilaka dönüşür.

Odun örneği ile açıklanabilir

www. atexegitim.com

.

HIZLI YANMA

YAVAŞ YANMA

PATLAMA

www. atexegitim.com

Ne zaman toz patlaması ile

karşılaşabiliriz?

• Yanabilir malzeme

• Toz konsantrasyonunun ve partikül büyüklüğünün patlamaya elverişli konumda bulut şeklinde dağılımı

• Ateşleme kaynağı

www. atexegitim.com

Yanma yüzeyde meydana gelir

•Küçük yüzeyler küçük yanma/patlamaya imkan verir

•Büyük yüzeyler hızlı yanma/patlamaya imkan verir

www. atexegitim.com

Hangi maddeler toz patlaması

yapabilir?

• Doğal organik bileşimler

• Sentetik organik bileşimler

• Kömür ve fosiller

• Metaller

• yanıcı malzeme+ oksijen oksit + enerji

www. atexegitim.com

Patlayıcı toz konsantrasyonu

Minimum patlayıcı toz konsantrasyonu:

50 ila 100 gram/m3

Maksimum patlayıcı toz konsantrasyonu:

2 ila 10 kilogram/m3

www. atexegitim.com

TOZ PATLAMA KONSANTRASYONU Toz için; alt patlama limitinden (LEL), yanmayı besleyecek

kadar yeterli oksijen içermiyen yüksek konsantrasyon noktasına kadar bir aralık vardır. Bu iki ekstrem nokta arasında bir yerde optimum karışım en şiddetli patlamayı verir. En şiddetli karışım, koruma sistemlerinde ölçülendirme için kullanılır.

www. atexegitim.com

• LEL Alt patlama limiti.

Bir patlamanın gerçekleşebildiği en düşük konsantrasyon.

• MIT Minimum ateşleme sıcaklığı (Toz bulutu)

• MIE Minimum ateşleme enerjisi. Bir toz bulutunu ateşleyebilecek en küçük miktardaki enerji.

TOZ KARAKTERİSTİĞİ

www. atexegitim.com

TOZ PATLAMASI ATEŞLEME KAYNAĞI

Ateşleme kaynağı, karışımın ateşe dönüşmesi için gereklidir.

Ateşleme kaynakları şunlar olabilir;

• Elektrostatik kıvılcımlar

• Mekanik kıvılcımlar

• Elektriksel kıvılcımlar

• Sıcak yüzeyler

Kaynağın, düşük konsantrasyonları ateşleyebilmesi için daha fazla enerji üretmesi gereklidir.Güvenlik analizleri, sorun olan toz için gerekli minimum enerjiye (MIE) ve minimum ateşleme sıcaklığına (MIT) dayanır. www. atexegitim.com

Elektrostatik deşarj

Elektrostatik deşarj nasıl oluşur?

• Temas şarjı (en önemlileri: insan,tozun hava ile nakli, iki likit fazının emülsiyonu vb)

• İndüksiyon

• Şarj olmuş partikül veya iyonların toplanması

www. atexegitim.com

Şarj yükünün dağıtılması

• Topraklama

• Nemlendirme • Havanın iyonizasyonu • Şarjı dağıtıcı materyallerin kullanımı

Elektrostatik deşarj

www. atexegitim.com

• Relatif nem 65 % değeri üzerinde tutulur • Yüzey üzerinde su film tabakası oluşur

• Malzemenin doğal hidroskopisine bağlıdır: cam/doğal elyaflar vs. polietilen

Şarj yükünün dağıtılması - Nemlendirme

Elektrostatik deşarj

www. atexegitim.com

Mekanik darbeler ve mekanik

kıvılcımlar

İki nesnenin kazaen çarpışması veya sürtünmesi sonucu meydana gelir

İki ateşleme kaynağı ortaya çıkar:

-mekanik kıvılcımlar

-sıcak yüzeyler

www. atexegitim.com

• çarpışma veya sürtünmeden

dolayı ısı ortaya çıkar

• yüzeyden sıcak (metalik)

kırıntılar kopar • kırıntılar oksitlenir ve daha sıcak hale gelir

• temas yüzeyinde sıcak

noktalar oluşur

Mekanik darbeler ve mekanik

kıvılcımlar

www. atexegitim.com

Sıcak yüzeyler

Tutuşma kabiliyeti yüzeyin boyutuna ve

sıcaklığına bağlıdır.

Yüksek sıcaklıktaki geniş yüzeyler düşük

sıcaklıktaki dar yüzeylerden daha

tehlikelidir.

www. atexegitim.com

Sıcak yüzeyler

Kanal içindeki Toz birikimi

Kanal dışında Kaynak işlemi

www. atexegitim.com