1

Paul KaaritanGalatia Baara Sannao AtiꞌoDiꞌoraz kaarita dauaꞌo

Diꞌoraz kaarita, apostle Paul saadanii Galatia Baarasannao mishidainao ati. Aizii wuruꞌu Galatia, udaruꞌowiizai baara, naꞌiiꞌakaꞌo wuruꞌu mishidainao mashaa-panuz. Paul, uruu Jew, mazan ĩnao, Gentilenao.* Aiziiĩnao mishidainaouꞌu naa Kaimanaꞌo Kuwai, Jesus Christdauaꞌoraz.

Mazan kainaꞌa pabiꞌi kida Jewnao kaawan mishidainaoidaꞌati. Ĩnaouꞌu naa aipan ipai mishidainao shaꞌapatinanMoses kakinaori kawanaꞌati, Tominkaru dakota-kinaa niiĩdyaun kaimanaꞌo pidannao nii.

Mazan apostle Paul saadan diꞌoraz kaarita mishidainaoati, ukakinaotan ĩdyaun Jewnao ai, aipainaouzmishidainao chootinan† Moses kakinaori kawanaꞌati.Uaipan mishidainao aitapan kaimanaiman, aonaaTominkaru dakotan pidan kaimanaꞌo pidan nii uizoꞌatinidaꞌan Moses kakinaori kida. Mazan udakotan pidankaimanaꞌo pidan nii soo umishidan idaꞌan Jesus Christ,aonaa pidan izoꞌatin idaꞌan mani Moses kakinaori.(Galatians 2:16)

Ukauꞌan Paul saadan diꞌoraz kaarita mishidainao ati,aonaan idi uaipan ĩmishidan pidannao kuwaa panaꞌitiꞌo-raz karikaonan. Ukian pakaaritan idaꞌa, “Aizii dii mani,waunao oo angel aokazi ikiꞌo kowaadapan an unao ati* : Gentilenao: Putukapa kaarita tokon ii, Parada-karu Mashaꞌapan-naada-kinao idaꞌa. † : chootinan: Putukapa kaarita tokon ii, Parada-karuMashaꞌapannaada-kinao diꞌii, ‘chootin-karu’ dauaꞌo.

GALATIANS 1:1 2 GALATIANS 1:5

kuwai panaꞌaꞌo wuru aiaꞌa wakowaadaniaz unao ati, naꞌa-paꞌo pidan, marii ukaboota-kao Tuubaruꞌo Tikazi wuꞌiti.”(Galatians 1:8)

Aizii wuruꞌu pidannao aipainaouz mishidainao taa-pan Moses kakinaori, ĩkian Paul dauꞌan, uruu aonaamishiꞌo apostle mani, naꞌiki kuwai kapam ukowaadapa-niaz aonaa mishiꞌo mani. Mazan Paul kian padauꞌan, “Je-sus Christ naꞌiki Tominkaru waDaru kadishita-kidaꞌorazJesus pamawaka-kizi iki, uruuwuruꞌu zaamataꞌoraz õgarupaꞌan.” (Galatians 1:1)Kaarita buutinpan kida

Paul mishiꞌo apostle 1:1-24Paul maꞌozaka uparadan kaimanaꞌo kuwai dikin ii 2:1-21Kazannaatin-karu soo mishida-karu idaꞌan 3:1—4:31Mashaapa-karu Kaimanaꞌo Doronaa idaꞌan 5:1—6:10Paul katokontan pakakinaopan 6:11-18

1 Diꞌoraz kaarita, õgaru apostle Paul diꞌikiꞌo. Õgaru,aonaa pidannao zaamatanii mani apostle nii, naꞌikiaonaa ĩdyuudanii mani õapostle-tinan. Mazan JesusChrist naꞌiki Tominkaru waDaru kadishita-kidaꞌoraz Je-sus pamawaka-kizi iki, ĩnao wuruꞌu zaamataꞌoraz õgarupaꞌan. 2 Ipai daꞌainao mishidainao, ĩdyuudan kapampaparadan ipai unao mishidainao ati, mashaapainaouzGalatia Baara ii aka.

3 Õtoriinpan marii kizi waDaru Tominkaru naꞌikiNaobanai Jesus Christ kamunanun naꞌiki utaa kiziunao nyukunuu kaiman-kinaa nii. 4 Aizii wuruꞌu Jesus,utaapada pazowii-kao waꞌoian dikin ii, naꞌapa waDaruTominkaru aipan kawanaꞌati, naꞌiki ukazannaata-kinaanii waunao wuru aiaꞌa kaiꞌoraz oiaꞌo mashaapa-karu.5 Ukauꞌan marii karikaonan Tominkaru taapa-kaoumanawunuꞌo nii. Amen.

GALATIANS 1:6 3 GALATIANS 1:14Soo kainaꞌa baudaꞌapa

Kaimanaꞌo Kuwai6 Tuukii õdiꞌitinpan unao dauꞌan, utanawatinan idi

kadiman aka Tominkaru ai. Uruu zaamataꞌoraz unao paꞌi-daꞌati Christ kamarainapanun naꞌiki kamunanun idaꞌan,mazan aizii, udaꞌanan naa panaꞌaꞌo kuwai pabiꞌi kidapidannao dakotaniaz kaimanaꞌo kuwai nii. 7 Aonaabaꞌoran kaimanaꞌo kuwai nii, soo pidannao mariidapankarikaonan unao, naꞌiki ĩtanawataꞌazon mishiꞌo kuwaiChrist dauaꞌo panaꞌitiꞌi naa karikaonan. 8 Aizii dii mani,waunao oo angel aokazi ikiꞌo kowaadapan an unao atikuwai panaꞌaꞌo wuru aiaꞌa wakowaadaniaz unao ati, naꞌa-paꞌo pidan, marii ukaboota-kao Tuubaruꞌo Tikazi wuꞌiti.9Wakiiniꞌi naa shaꞌatii kiwiitapa, naꞌiki õkian nii koshan:naꞌiaꞌoram pidan kowaadan an unao ati kuwai panaꞌaꞌowuru aiaꞌa uabataniaz naꞌiki umishidaniaz, naꞌapaꞌo pi-dan, marii ukaboota-kao Tuubaruꞌo Tikazi wuꞌiti.

10Kaiwuruꞌu õkianuz kaikapaꞌa, õkaimanadaꞌazon idiꞌopidan nyukunuu? Aonaa! Mazan õaipan paꞌan Tominkarunyukunuu kaimanan õꞌati. Õaipan an mani pidannyukunuu kaimanan õꞌati, aonaa mishiꞌo mani Christpoitorun õgaru.

Paul apostle-tinan dauaꞌo11 Õmin-mishidannao, õaipan uaitapan wuruꞌu

Kaimanaꞌo Kuwai õkowaadaniaz unao ati, aonaa pidannaodiꞌikiꞌomani oo pidan tomanii mani. 12Aonaa õikodanuzupidan diꞌiki oo aonaa pidan tominapa-kidanii mani õgaruudauꞌu. Mazanwuruꞌu õkuwaaz Jesus Christ diꞌikiꞌo naꞌikiuaida-kidanii paꞌan õꞌati.

13 Unao, uabatanii naꞌapam daꞌi õmashaapauzon Jew-nao kakinaorinaa kida kawanaꞌati. Uaitapa tuukiaꞌoõpatakaꞌutauzon mishidainao Jesus. Naꞌiki õdakotaõmainaabatan ĩdyaun ipai daunuudaꞌu. 14 Naꞌiki uruu

GALATIANS 1:15 4 GALATIANS 1:24dono ipai õwazootapan õmin-daonaiorannao naꞌapa ki-daꞌo ĩtunarunawun õkawan, õdaꞌanan idaꞌan naꞌiki õi-zoꞌatin idaꞌan wuruꞌu õdokozu-daunnao mishidapanii ki-daz. 15 Mazan Tominkaru kamunanun idi õꞌati, uzaa-matan kowas õgaru kaudinaꞌo nii paꞌati. Uzaamatanõgaru õshakatan uaꞌii. Paaipan kawanaꞌati 16 utukapa-kidan pauDani õꞌati, uaipan idi õmakon õkowaadapaꞌananKaimanaꞌo Kuwai udauꞌu Gentilenao diꞌiti. Aizii uruuaimaakan shaꞌapan daunaꞌanaꞌoraz õꞌati, aonaa õmakonpidan diꞌiti õaipan idi mani ukowaadan kanomaꞌo niiõshaꞌapata. 17 Naꞌiki aonaa õmakon Jerusalem iti, õa-bataꞌanan mani naꞌapam kiwiitapainaouz ĩapostle-tinankian õꞌati. Mazan baꞌoran amazada iti paꞌan õmakon,Arabia kiaꞌo udakota-kao. Uruu daunaꞌan zii õkiwanDamascus iti.

18 Idikinaudaꞌu wunu õtukapan daunaꞌan Jesus, uruuzii õmakon Jerusalem iti õmorowautapaꞌanan Peter diꞌiti.Õnaꞌian utuma dyaꞌutam soondii sakodaz. 19 Aonaaõtukapan baꞌoran apostle naꞌii, soo James karikaonan,wanaobanaa Jesus inawuzuz. 20 Tominkaru aitapa ipaiwuruꞌu õsaadanii kidaz mishiꞌo, aonaa õmariidinan mani.21 Uruu daunaꞌan õmakon naa Syria Baara naꞌiki Cili-cia Baara ii akaꞌo wiizai kida kawanaꞌati. 22 Mazanwuruꞌu mishidainao Judea Baara iainao kidaz, aonaazii ĩtukapauzon õgaru. 23 Soo ĩabatan karikaonan pi-dannao kadakotinan õdauꞌu. Ĩkian, “Tawuruꞌu pidanpatakaꞌutauzoz daꞌi waunao, uruꞌu naa aizii kowaadapapidannao ati kaimanaꞌo kuwai Christ dauaꞌoraz, utiwa-niaz pamashaadan.” 24 Uruu idi tuukii ĩkonaukii-kidanTominkaru õgaru dikin ii.

2Baꞌoran apostlenao kashaapa Paul kaudinan apostle nii

GALATIANS 2:1 5 GALATIANS 2:71 Aizii 14 wunu daunaꞌan õmakon koshan Jerusalem

iti, Barnabas makoꞌo õtuma, naꞌiki õnaꞌaka Titus ka-pam. 2 Wuruꞌu õmakonuz naꞌiti Tominkaru dyuudanidiꞌo õgaru. Õnaꞌian puꞌu, õmiitiniipan soo choochizowaunaanao tuma karikaonan. Õaipan ĩaitapan wurudauaꞌa õkowaadapankaniaz Kaimanaꞌo Kuwai Gentilenaoati, naꞌiki õabataꞌazon kaiman ĩꞌati oo aonaa. Ushaꞌa-panum kauꞌan aonaa õaipan õkaudin-kizi wuruꞌu õshaꞌa-pataniaz naa naꞌiki õshaꞌapaapaniaz kai makon madi-wautapaka. 3 Mishi, ĩnaꞌapata panyukunuu. Uruuidi aonaa ĩdyuudan õminaudaꞌu Titus choota-kao* Jew-nao kakinaori kawanaꞌati, Gentile puꞌu padamata uruu.4 Wakadakotinan wuru dauꞌanaꞌa, ushaꞌapanum kauꞌanpabiꞌi kida pidannao taapinpainaomishidaꞌo kawan Jesus,morotan idiꞌo wabii ati. Ĩtukapaꞌazon idi karikaonanpakawan mani wadaꞌanan Jewnao kakinaorinaa, wazaa-matinpan puꞌaꞌa naa Christ Jesus diꞌiti. Ushaꞌapanumkauꞌan ĩnao, tuukii ĩaipan wamashaapan pakawan Jewnaokakinaorinaa waranuꞌu. 5 Mazan aonaa wakashaapinanĩꞌati, aonaa masakaudaꞌu. Ushaꞌapanum kauꞌan waaipanidi wakazannaatapan unao ati wuruꞌu mishiꞌoraz kuwai,Kaimanaꞌo Kuwai idaꞌaꞌoraz.

6Naꞌiki choochi zowaunaanaouz, aonaa naꞌiam ĩikodanõkuwaa kasharutinpan, uruu idi aonaa ĩpanaꞌadanuzunaꞌiki aonaa ĩtotokadanuzu. (Aizii wuruꞌu ĩtaapa-kaoaz umanawunuinao choochi zowaunaanao nii, aonaaushaꞌapan õꞌati, ushaꞌapanum kauꞌan Tominkaru aonaaunaubaan baudaꞌapaꞌo pidan powaꞌa zii baꞌoran ai.)7 Mazan ĩaitapa Tominkaru wuruꞌu taaꞌoraz õkaudin-kizi nii, kowaadapaꞌo nii Kaimanaꞌo Kuwai Gentile-nao ati, naꞌapa utaan kawan kapam Peter ati kaudin-* 2:3 uchoota-kao: Putukapa ‘chootin-karu’ dauaꞌo, kaarita tokon ii,Parada-karu Mashaꞌapannaada-kinao idaꞌa.

GALATIANS 2:8 6 GALATIANS 2:14kizai, ukowaadapanuz Kaimanaꞌo Kuwai Jewnao ati.8 Ushaꞌapanum kauꞌan Tominkaru maꞌozakan idaꞌanõzaamata-kao apostle nii Gentilenao ati, naꞌapa Peterzaamata-kao kawan apostle nii Jewnao ati. 9 Aizii James,Peter, naꞌiki John, umanawunuinao choochi zowau-naanao, ĩaitapa Tominkaru wuruꞌu taaꞌoraz kaudin-kizaiõꞌati. Uruu idi kaiman ĩnyukunuu Barnabas naꞌiki õgarukaudinan dauꞌan naꞌapa ĩnao kawan. Naꞌiki powaꞌazii ĩmaꞌozakadan waunao wakowaadapa-kizi kaimanaꞌokuwai Gentilenao ati. Aizii ĩnao ĩkakuwaapatinan nii Jew-nao ati. 10 Kainaꞌa baudaꞌapa aimaakan ĩaipan washaꞌa-patan, pakawan kizi wakaminkaꞌuupan patakaꞌutinainao,ĩchoochin idaꞌa ainaouz. Uruumanawun aimaakan tuuki-aꞌoraz õshaꞌapataꞌazon.

Paul kakinaowan Peter11 Aizii Peter morowautapankan dono Antioch ii, naꞌii

õparadan uꞌati maꞌozakaꞌo idaꞌan, õkakinaota-kinaa niiuruu sakitapaꞌo diꞌiti. Õparadan uꞌati pidannao kanaa-puꞌu, ushaꞌapanum kauꞌan ushaꞌapataniaz aimaakantuukiaꞌo upanaꞌitin. 12 Uruu ziꞌo Peter kaawan dono An-tioch ati, karikaonan daꞌi uaroopauzon Gentilenao tuma,mishidapainaouz Jesus. Mazan Jewnao, James diꞌiki-inaouz kaawan donoꞌo naa, aonaꞌa naa powaꞌa uaroopanĩtuma utariaꞌakan idiꞌi naa ĩnao ai, aipainaouz Gentilenaochoota-kao. 13Uruu idi baokoinao Jewnao mishidainaouzJesus, ĩtamakapaꞌakan naa Peter, aonaꞌa naa kapam ĩa-roopan Gentilenao tuma. Naꞌiki Barnabas, upuꞌu zii un-aꞌapan kapam ĩnao kawan, ĩaitapan puꞌu padamata aonaashaꞌapaꞌo mani wuruꞌu aroapa-karuz Gentilenao tuma.

14 Õtukapan idiꞌi naa aonaa ĩshaꞌapatinan KaimanaꞌoKuwai kawanaꞌati, wuruꞌu mishiꞌoraz kuwai. Uruꞌu naaõparadan Peter ati ipai baꞌorainao kanaapuꞌu. Õkian uꞌati,“Jew pugaru, mazan upuꞌu pumashaapan Gentile kawan,

GALATIANS 2:15 7 GALATIANS 2:21aonaa pushaꞌapatinan Jew kawan. Kandii niꞌi naa mookoaizii puaipan Gentilenao mashaapan Jewnao kawan?15 Mishi, pugaru naꞌiki õgaru, Jewnao wadaru naꞌikiwadaro nii, aonaa Gentilenao mani, dakota-kariwainaouz‘oiainao’ nii. 16Mazan waaitapa Tominkaru dakotan wau-nao kaimanaꞌo pidan nii wamishidan idaꞌan Jesus Christ,aonaa waizoꞌatin idaꞌan mani Moses kakinaori. Ukauꞌanwaunao, wamishidapanii Christ Jesus, Tominkaru dakota-kizi waunao kaimanaꞌo pidan nii wamishidan idaꞌanChrist, aonaa waizoꞌatin idaꞌan mani Moses kakinaori.Ushaꞌapanum kauꞌan aonaa naꞌapainim nii Tominkarudakotan pidan kaimanaꞌo pidan nii uizoꞌatipan idaꞌanMoses kakinaori.”

17 Aizii waunao, wadawatan puꞌu Tominkaru dakota-kinaa nii waunao kaimanaꞌo pidan nii wamishidan idaꞌanChrist, mazan upuꞌu Jewnao dakotan waunao oiainaonii kapam, Gentilenao kawan. Ukauꞌan Christ aipanatiꞌo mooko wuruꞌu waꞌoipanuz? Aonaa! 18 Mazanõkiwinan an powaa iti wuruꞌu kakinaorii õmuuda-niaz naa, uruu idaꞌan õtukapa-kidan õdikintapan kak-inaorii. 19 Õgaru mawakaꞌo kawanuꞌoraꞌa naa kak-inaorii ai. Ukauꞌan aonaꞌa naa powaꞌa õmashaa-pan kakinaorii waranuꞌu, õmashaapa-kiziꞌi naa paꞌanTominkaru ati. 20 Õgaru, õmishidan idi Christ, mawakaꞌokawanuꞌoraꞌa naa õgaru Christ tuma cross idaꞌa. Aonaaõgaruꞌu naa mani kakupaꞌoraz, mazan Christ paꞌanwuruꞌu mashaapaꞌoraz õꞌidaꞌa, naꞌiki uruꞌu naa ka-zowautapaꞌoraz õgaru. Õmashaapanuz naa, õmishi-dapan idaꞌanaꞌoraꞌa naa Tominkaru Dani, marainpaꞌo-raz õgaru naꞌiki mawakaꞌoraz õꞌati. 21 Õgaru aonaaõkashadan Tominkaru kazannaatan waunao pakamuna-nun idi karikaonan. Ushaꞌapanum kauꞌan umishiin anmani Tominkaru dakotan waunao kaimanaꞌo pidan nii

GALATIANS 3:1 8 GALATIANS 3:9waizoꞌatipan idaꞌan Moses kakinaori, madiwautapa-kaꞌokarikaonan wuruꞌu Christ mawakanuz.

3Tominkaru taan Kaimanaꞌo Doronaa mishida-karu idi

1 Maam Galatia Baara sannao, maaitapin-kaꞌo man-awun mooko unao! Kanom wuruꞌu madoronaadaꞌorazunao? Kaimanaiman shaꞌatii õkakuwaapan uꞌati JesusChrist tauka-kao naꞌiki umawakan dauꞌu cross idaꞌa.2 Õpishaa kizi unao: uizoꞌatin idiꞌo mooko Moses kak-inaori uzaamatanuz Kaimanaꞌo Doronaa, oo umishidanidiꞌo uabataniaz kaimanaꞌo kuwai? 3 Naꞌapa dii man-awun umaaitapinkan! Usakadan puꞌu umishidan Jesus,Kaimanaꞌo Doronaa idaꞌan. Mazan aizii kandii niꞌi naa uti-waan umashaapan Jesus ati ushaꞌapaapanii kida idaꞌanaꞌanaa karikaonan? 4Madiwautapa-kaꞌo mooko karikaonanubaiaapanuz tuukii kashaꞌora kidaꞌo aimaakan? Õꞌiti-iman aonaa madiwautapa-kaꞌo mani! 5 Aizii Tominkarutaanuz Kaimanaꞌo Doronaa unao ati, naꞌiki ushaꞌap-atanuzu umanawun kidaꞌo aimaakan unao bii an, aonaauizoꞌatin idiꞌo mani Moses kakinaori, mazan umishidanidiꞌo paꞌan uabataniaz kaimanaꞌo kuwai, Christ dauaꞌoraz.

6 Udiꞌitapa naꞌapam kii-karu Abraham dauꞌan: “Uruumishidaꞌo Tominkaru, naꞌiki umishidan idi, Tominkarudakotan uruu kaimanaꞌo pidan nii.”* 7 Ukauꞌanuaitapa kizi, pidannao mishidainaouz Christ, ĩnaopaꞌan wuruꞌu mishiꞌoraz Abraham dainao. 8 Saadauzo-kariwai Tominkaru Paradan kowaadaniꞌi naa kotuaꞌanaa, Tominkaru dakotan nii Gentilenao kaimanainaonii ĩmishidan idi. Ushaꞌapatan uaꞌii zii naꞌapa kidaꞌo,ukowadauzonii Kaimanaꞌo Kuwai Abraham ati. Ukianuz“Pugaru idaꞌanaꞌo nii õtaan kaiman kidaꞌo aimaakan ipaipidannao ati.”† 9 Ukauꞌan ipai mishidainaouz, ĩzaamata* 3:6 Genesis 15:6 † 3:8 Genesis 12:3; 18:18; 22:18

GALATIANS 3:10 9 GALATIANS 3:14

kaiman kidaꞌo aimaakan naꞌapa Abraham zaamatankawan aimaakan pamishidan idi.

10 Mazan pidannao tiwaꞌoraz padamata paizoꞌatinMoses kakinaori pakazannaatin-kinaa nii, upuꞌaꞌonii Tominkaru patakaꞌutan ĩdyaun. Ushaꞌapanumkauꞌan kaikapaꞌo usaadinapanuꞌu Tominkaru paradanidaꞌa: “Ipaiꞌo nii Tominkaru patakaꞌutan pidannaoĩmaizoꞌatikan idi ipai daunuudaꞌu saadinpaꞌo Tominkarukakinaori kaaritannaa idaꞌa.”‡ 11 Ukauꞌan aonaaTominkaru dakotan pidan kaimanaꞌo pidan nii utiwaanidaꞌan paizoꞌatin Moses kakinaori. Ushaꞌapanum kauꞌankaikapaꞌo usaadinapanuꞌu Tominkaru Paradan idaꞌa:“Tominkaru dakotaniinaouz pidannao kaimanainaonii ĩmishidan idaꞌan paꞌan, ĩnao karikaonanuꞌo niiĩkakupan.”§ 12 Moses kakinaori, aonaa mishida-karudiꞌiiꞌakaꞌo mani, soo udaꞌan-kao karikaonan. TominkaruParadan saada-kariwai kian: “Pidan izoꞌatipan ankakinaorii, marinaꞌa naa ushaꞌapatanuzu ipai daunuudaꞌunaꞌiki umashaapan niꞌi naa uꞌidaꞌan.”*

13 Kaikapaꞌo kapam Tominkaru Paradan saada-kariwai kianuꞌu: “Pidan kazada-kariwai atamun kadu iti,Tominkaru patakaꞌutan uruu wuruꞌu.”† Naꞌapaꞌo Christpatakaꞌuta-kidinanuz atamun kadu iti waunao dikin ii.Uruu idaꞌan ukazannaatan waunao wuru aiaꞌa Tominkarudakotanuz papatakaꞌutan waunao, maizoꞌati-kainaouzipai kakinaorii. 14 Uruu Christ Jesus patakaꞌuta-kidinanidaꞌan kizi, Gentilenao zaamatan kaimanaꞌo aimaakan,Tominkaru kowaadauzoniaz pataan nii Abraham ati.Naꞌiki wamishidan idiꞌo Jesus Christ, wazaamatanKaimanaꞌo Doronaa, Tominkaru kowaadauzoniaz pataannii waꞌati.‡ 3:10 Deuteronomy 27:26 § 3:11 Habakkuk 2:4 * 3:12 Leviticus 18:5† 3:13 Deuteronomy 21:23

GALATIANS 3:15 10 GALATIANS 3:19Kakinaorii naꞌiki Tominkaru taaꞌazoonii dauaꞌo

15 Aizii õꞌinawuzunao naꞌiki õdadakoonao, õkainaa-bata kizi mooko uꞌati pidannao shaꞌapatauzonii aimaakanidaꞌan: Dyaꞌutamainao pidannao naꞌapataakan donopanyukunuu aimaakan dauꞌan, ĩsaadan nii paꞌuu kidakaarita idaꞌa kainaabataꞌo nii ĩnyukunuu naꞌapa ki-daakan. Uruu daunaꞌan aonaa turuu umarinaꞌata-kao oo utotokada-kao. Naꞌapaꞌo wuruꞌu Tominkarukowaadauzoniaz pataaꞌazoonii. 16 Tominkaru kowaadaniikidaz pataaꞌazon, Abraham naꞌiki utakaan-daun atiꞌo.“Utakaan-daunnao atiꞌo,” aonaa kiaꞌo mani usaadin-pan Tominkaru paradan idaꞌa, iribaꞌo pidannao dauꞌatiꞌokawan. Mazan, “utakaan-daun atiꞌo,” kii usaadin-pan, baudaꞌapaꞌo pidan dauꞌanaꞌo, uruu wuruꞌu JesusChrist, Abraham takaan-daunuz. 17 Kaikapaꞌo dauꞌatiꞌokaiwuruꞌu õkianuz: Kiwiiniꞌo zii wuruꞌu Tominkarukowaadauzonuz pataan nii aimaakan Abraham ati,‡naꞌiki ukian mishiꞌo nii utaapan paparadanuz. Ukauꞌan,Tominkaru taaniaz kakinaorii Moses idaꞌan 430 wunudaunaꞌanaꞌoraz naa, aonaa naꞌitim upanaꞌadan wu-ruꞌu Tominkaru kowaadauzonuz pataan nii aimaakanAbraham ati, naꞌiki aonaa turuu umainaabatan wu-ruꞌu Tominkaru paradanuz. 18 Tominkaru taaꞌazooniazkaimanaꞌo aimaakan zaamata-kao an mani kakinaoriiizoꞌatipa-kao idaꞌan, ukauꞌan aonaꞌa naa mani turuuwazaudapan Tominkaru taan aimaakan waꞌati pakiau-zon kawanaꞌati. Mazan Tominkaru taanuzu kaimanaꞌoaimaakan Abraham ati, ukowaadan idiꞌo paꞌan pataan niiuꞌatiz.

19 Kanom niꞌo mooko wuruꞌu kakinaorii taa-kaoaz?Utaa-kao pidannao shaꞌapaapauzon idiꞌo oiaꞌo paꞌidi-waru. Kakinaorii kaiwainpan nii atii Abraham takaan-‡ 3:17 Tominkaru kowaadauzon pataan nii aimaakan Abraham ati: uruudakota-kao covenant. Putukapa kaarita tokon ii, Parada-karu Mashaꞌapan-naada-kinao diꞌii.

GALATIANS 3:20 11 GALATIANS 3:29daun kaawan, uruu tawuruꞌu Tominkaru kowaadauzoniazpataan nii utakaan-daun nii. Aizii wuruꞌu kakinaoriiz,angelnao taanii Moses ati, naꞌiki uruu idaꞌanaꞌo udobata-kida-kao Israelitenao ati. 20 Mazan aonaa Tominkaruzaamatan pidan dobata-kidaꞌo nii paparadan Abrahamati, mazan sariapa paꞌan uparadan uꞌati, ukowaadan donowuruꞌu pataaꞌazooniaz uꞌati.

21 Aizii kakinaorii taa-kao idi, upanaꞌadan niꞌi naamooko wuruꞌu Tominkaru kowaadanii kidaz pataaꞌa-zon? Aonaa! Ukauꞌan umishiin an mani pidan iko-dan karikaonanuꞌo kakupa-karu kakinaorii izoꞌati-kaoidaꞌan, kakinaorii idaꞌan mani Tominkaru dakotan pi-dan kaimanaꞌo nii. 22 Mazan saada-kariwai Tominkaruparadan kowaadan waꞌati, ipai pidannao oiaꞌo kazowau-tapanii paꞌidiwaru. Ukauꞌan, wazaamatan nii wuruꞌuTominkaru kowaadauzoniaz pataaꞌazon, soo wamishidanidaꞌan Jesus Christ.

23 Christ mishidapa-kao uaꞌii zii, waunao taapa-kaokakinaorii waranuꞌu, taraa-kariwainao kawan, atiiwuru idaꞌatiꞌi Christ mishida-kao kainaabata-kaoaz naa.24-25 Ukauꞌan kakinaorii taa-kao, kazowautapaꞌo niiwaunao, atii Christ kaawan diꞌiti. Mazan aizii Tominkarudakotan waunao kaimanaꞌo pidannao nii wamishidanidiꞌoraꞌa naa Christ. Aonaa kanom niꞌi naa aizii kakinaoriikazowautapan waunao powaꞌa.

Pidan mishidaꞌoraz Jesus Christ, uruu Tominkaru dani26 Ipai unao Tominkaru dainao umishidan idaꞌan Christ

Jesus. 27 Ukauꞌan, ipai unao chikaawunuinaꞌoraz naꞌikizaamatinaꞌoraz Christ Jesus idaꞌati, umorokodan naaChrist kaduz wuruꞌu. 28Ukauꞌan aonaa ushaꞌapan pugaruJew oo aonaa Jew mani; poitorui oo aonaa poitorui mani;daonaiora oo zun, ipai unao naꞌapa kidaꞌo paꞌidiwaru,uzaamatinpan idi Christ Jesus idaꞌati. 29 Aizii uzaamatin-pan kauꞌan Christ Jesus idaꞌati, unao wuruꞌu mishiꞌoraz

GALATIANS 4:1 12 GALATIANS 4:9Abraham takaan-daunnao. Naꞌiki unao wuruꞌu zaamataꞌoniꞌoraz kaimanaꞌo aimaakan, Tominkaru kowaadauzoniazpataan nii Abraham ati.

41 Kaikapaꞌo kaiwuruꞌu õkianuz: Koraidaonaa zaa-

mataꞌo niꞌoraz padaru shaꞌapauz kida, naꞌapa utaapa-kaopoitoruinao taapa-kao kawan, ukoraidaonaan dono zii.Mishi ukaꞌidiwaun puꞌaꞌa naa padamata padaru shaꞌapauzkida idi. 2Mazan umashaapan nii zii pakazowautapikinaowaranuꞌu naꞌiki pashaꞌapauz taapikinao waranuꞌu zii, atiiudaru aitanii kamoo kaawan diꞌiti. 3 Naꞌapaꞌo daꞌi wau-nao kiwiin koraidaonaa kawan, wapoitoruitapa-kidinanwaizoꞌatin idaꞌan kakinaorii kida doronainao diꞌikiꞌo-raz, kazowautapainaouz imiꞌi baara sannao. 4 MazanTominkaru aitanii kamoo kaawan donoꞌo naa, udyuudanpaudani, ushakatan zun diꞌiki. Umashaapan Jewnao kak-inaorinaa waranuꞌu, 5 ukazannaata kizi waunao, mashaa-painaouz kakinaorii waranuꞌu, turuu kizi Tominkaru zaa-matan waunao paudainao nii. 6 Tominkaru zaamatanidi unao paudainao nii, udyuudan pauDani Doronaamashaapan unyukunuu idaꞌa. Uruu Doronai idaꞌanaꞌowuruꞌu ukianuz Tominkaru ati, “õdaru Tominkaru,” kii.7 Ukauꞌan, aonaa powaꞌa poitoruinao mani unao, mazanTominkaru dainaouꞌu naa paꞌan. Udainaoun idi unao,ukauꞌan utaan nii uꞌati ipai wuruꞌu ukowaadauzoniazpataaꞌazon.

Paul dopii-kidan Galatia Baara sannao8 Kiwiin umaaitapakan dono zii Tominkaru,

upoitoruitapa-kidinan tominkarunao ati aonaamishiinaomani. 9 Mazan aizii unao, uaitapaꞌa naa Tominkaru, ooturuu õkian, Tominkaru paꞌan aitapaꞌoraz unao. Kandiiniꞌi naa mooko ukiwaꞌazon powaa iti, upoitoruitapa-kidinaꞌazon koshan mazanuꞌo tominkarunao ati,

GALATIANS 4:10 13 GALATIANS 4:19aonaꞌoraz kanom ĩshaꞌapatan? 10Aizii unao, utamakapannaa Jewnao kaduz utaapan idaꞌan kamoo, kauzu, naꞌikiwunu ĩtaapanii kidaz. 11 Tuukii õdopian unao dauꞌan,ukauꞌan madiwautapa-kaꞌo mooko karikaonan wuruꞌuõkaudinuz unao bii an?

12 Õmin-mishidannao, tuukii õaipan umashaapanõgaru kawan, aonaa Jewnao kakinaorinaawaranuꞌumani.Õgaru naꞌapaꞌoraꞌa naa unao Gentilenao kawan, aonaꞌanaa õmashaapan Jewnao kakinaorinaa waranuꞌu. Kaimanshaꞌatii daꞌi utaapauzon õgaru, aonaa unyukunuu oianõꞌati. 13 Uaitapanii õkarinauzon idiꞌo õkowaadauzonuzKaimanaꞌo Kuwai unao ati kiwiin. 14Õkarinaan idi, dobataõmizidin-kidan unao, mazan upuꞌu aonaa uzon-kidan ooukachamaꞌidin õꞌai. Mazan udapaapan õgaru kaiman,ikoda Tominkaru angelin oo ikoda Christ Jesus dapaapa-kao kawan utaapan õgaru. 15 Mazan aizii ushaꞌapanumnaa wuruꞌu, aonaꞌa naa powaꞌa ukonaukiaꞌazon õtuma?Õaitapa mishi, õkarinauzon donoꞌoraz, turuu maniusoꞌotan uawun kida, naꞌiki utaanuzu õawun nii. 16 Aiziimani, utoꞌoran naa shaꞌa õꞌati wuruꞌu, õkowaadan idimishiꞌo kuwai uꞌati?

17 Pidannao wuruꞌu aipainaouz umashaapan Jewnaokakinaorinaa waranuꞌu.* Tuukii ĩaipan uzaamatinanpaꞌidiꞌiti, mazan aonaa ĩkaminkaꞌutaꞌazon mani unao wu-ruꞌu, soo ĩaipan karikaonan pabuutan unao õꞌai, ĩnao atikiziꞌi naa unyukunuu. 18 Mishi, kaimanaꞌo wuruꞌu pi-dannyukunuudyautanuz pashaꞌapatan dauꞌati aimaakan,kaimanaꞌoraz mazan aimaakan. Marii karikaonanuꞌu naaushaꞌapatan aimaakan naꞌapa, aonaa soo õnaꞌan donomani karikaonan utuma. 19 Õdainao õmarainapaniinao,daroi dopian kawan kaziwaꞌo idi okaudanipan dono, naꞌa-paꞌo kawanuꞌo õbaiatan kaziwaꞌo unao dauꞌati. Õdopitan* 4:17 Putukapa Galatians 1:7

GALATIANS 4:20 14 GALATIANS 4:26nii udauꞌan atii umashaapan an zii kaimanaiman Christkaduz kawanaꞌati. 20 Kaiman zii mani õgaru naꞌii unaotuma kai. Uruu idi kaiman zii mani waabataakan wa-paradan, naꞌiki õaitapamani naꞌapamõkian uꞌati. Ushaꞌa-panum kauꞌan õmunapon idi, aonaa õaitapan naꞌapamõkian uꞌati.

Hagar poitoruiaba, naꞌiki Sarah aonaa poitoruiaba mani21 Õpishaꞌazon unao aipainaouz pamashaapan kaki-

naorii waranuꞌu, aonaa zii mooko uaitapan naꞌapam kaki-naorii kian? 22 Kainaꞌa saada-kariwai dyaꞌutamaꞌo Abra-ham dainao daonaioranao dauꞌan. Baudaꞌapa utomanpaudani papoitoruaba tuma,† baꞌoran utoman paudaiarotuma,‡ aonaa poitorui mani oroo. 23 Udani poitoruiabatumaꞌoraz, ushakatan naꞌapa koraidaonaa shakatauzonkawan. Mazan baꞌoran udani, udaiaro diꞌikiꞌo. Oroo aonaapoitoruiaba mani, ushakatan naꞌapa Tominkaru kiauzonkawanaꞌati paꞌan, Abraham ati.

24 Diꞌoraꞌa dyaꞌutamaꞌoraz zunnao kainaabatan dyaꞌu-tamaꞌoraz Tominkaru shaꞌapataniaz kida papidanannaoati.§ Hagar, poitoruiabaz, oroo kainaabataꞌo wuruꞌukakinaorii Tominkaru taaniaz Moses ati midukuo Sinaiii. Ipai pidannao oroo diꞌikiꞌoraz, poitoruinao paꞌidi-waru, ĩmashaapan idi kakinaorii waranuꞌu. 25 Naꞌikimidukuo Sinai, Arabia iaꞌoraz, ukainaabata-kao Hagardiꞌiti. Naꞌiki kaiꞌoraz donoi Jerusalem, oroo diꞌiti koshanukainaabata-kao, naꞌii sannao mashaapan idi poitoru-inao kawan kakinaorii waranuꞌu. 26 Mazan Sarah, orooaonaa poitoruiaba mani paꞌan, oroo diꞌiti aokazi iaꞌorazJerusalem kainaabata-kao, naꞌiki oroo wadaro kawanuꞌo.† 4:22 Genesis 16:15 ‡ 4:22 Genesis 21:2 § 4:24 Tominkarushaꞌapataniaz kida papidanannao ati: uruu dakota-kao covenant. Putukapakaarita tokon ii, Parada-karu Mashaꞌapannaada-kinao diꞌii.

GALATIANS 4:27 15 GALATIANS 5:227 Kaikapaꞌa Tominkaru paradan kotuaꞌoraz kiauzonuꞌuodauꞌan:“Pukonaukii maudaniichiaba,Pukadako diiwaꞌo idaꞌan pukonaukian idi,

aonaan puꞌu pukaudanipauzon.Mazan aizii powaꞌaꞌo nii zii pudainao iriban,

aoro aiaꞌa, mazidaibazo.”*28 Õmin-mishidannao, unao, naꞌapa Isaac kawan,

Tominkaru dainaouꞌu naa, naꞌapa Tominkaru kiauzonkawan. 29 Mazan uruu dono wuruꞌu koraidaonaashakataꞌoraz koraidaonaa shakatauzon kawan, wuruꞌupoitoruiaba daniz, uantamikitauzonii Isaac, shakataꞌo-raz Tominkaru Doronaa idaꞌan. Naꞌapa kai aimaakanshaꞌapaapa-kao waꞌati kotuaꞌo kawan. 30 Mazan naꞌapadii saada-kariwai Tominkaru paradan kian? “Puwaatawuruꞌu poitoruiabaz paudani tuma! Ushaꞌapanum kauꞌanaonaꞌo nii odani zaamatan padaru shaꞌapauz kida, wuruꞌutaaꞌazoo-kariwaiz, aoro dani atiꞌi aonaꞌoraz poitoruiabamani.”† 31 Ukauꞌan õmin-mishidannao, waunao aonaapoitoruiaba dainao mani, mazan aoro dainao paꞌan, aon-aꞌoraz poitoruiaba mani.

5Christ soꞌotan kakinaorii kazowautapan ai waunao

1Mishi Christ soꞌotaniꞌi naa Jewnao kakinaorinaa kidaai waunao, aonaꞌa naa powaꞌa kakinaorii kazowautapanwaunao. Ukauꞌan maꞌozakaꞌa naa utaapa unyukunuu,naꞌiki aonaꞌa naa utaapadaꞌanaꞌa kakinaorii kazowauta-pan unao powaa iti.

2 Uabata õgaru Paul paradan, aonaa Tominkarudakotan pidan kaimanaꞌo pidan nii pachoota-kidinan** 4:27 Isaiah 54:1 † 4:30 Genesis 21:10 * 5:2 pachoota-kidinan:Putukapa ‘chootin-karu’ kaarita tokon ii, Parada-karu Mashaꞌapannaada-k-inao diꞌii.

GALATIANS 5:3 16 GALATIANS 5:11idaꞌan Jewnao kakinaorinaa kawanaꞌati. Unaꞌapan an,madiwautapa-kaꞌo wuruꞌu Christ mawakanuz uꞌati.3Õkakinaowan nii unao koshan, ukashaapan an uchoota-kao Jewnao kakinaorinaa kawanaꞌati, ukauꞌan marinaꞌanaa uizoꞌatin ipai daunuudaꞌu wuruꞌu kakinaorii kidaz.4 Aizii naꞌiaꞌoram pidan unao bii iki aipan an Tominkarudakotan paugaru kaimanaꞌo pidan nii paizoꞌatin idaꞌanwuruꞌu kakinaoriiz, ubuutinan naa mishiꞌoraiman Christai wuruꞌu, naꞌiki ubuutinan naa kapam Tominkarukaimanan ai uꞌati. 5Mazan waunao, waaitapa KaimanaꞌoDoronaa idaꞌan mishiꞌo nii Tominkaru zaamatan waunaonaꞌiki udakotan nii waunao kaimanainao pidannaonii, wamishidan idaꞌan Christ paꞌan. 6 Aizii wuruꞌuwazaamatinanuz naa Christ Jesus idaꞌati, pidan choota-kariwai oo aonaa choota-kariwai mani, aonaa ĩtukapa-kao panaꞌa kida, aonaa naꞌapa kidaꞌo diꞌitapa-kaoumanawunuꞌo nii. Soo kanom paꞌan diꞌitapa-kariwai,pidan mishidan Christ. Naꞌiki mishidapa-karu idaꞌanaꞌowuruꞌu marainpaaka-karuz.

7 Kaiman shaꞌatii umishidapan padamata. Kanomwuruꞌu mashaataꞌoraz unao udaꞌanan ai mishiꞌo kuwai?8 Mazan waaitapa Tominkaru, zaamataꞌoraz unao paꞌi-daꞌati, aonaa uruu mani wuruꞌu tanawatin-kidaꞌorazunao mishiꞌo kuwai ai. 9 Masakaudaꞌuꞌo panaꞌitiꞌokuwai kowaada-kao, ipaiꞌo nii pidannaomishidaꞌakanuzu.Naꞌapa masakaudaꞌuꞌo yeast pooda-kidan kawan ipaiporoom-biꞌi. 10 Mazan õaitapa naꞌiki õmishida Naobanaiaipan ati, aonaꞌo nii utanawatinan, mazan udaꞌanannii paꞌan wuruꞌu õkuwaa kidaz. Aizii pidan wuruꞌutanawatin-kidaꞌoraz unao mishiꞌo kuwai ai, upatakaꞌuta-kao nii tuukiaꞌo idaꞌan.

11 Õmin-mishidannao, õkakinaotan naꞌiki õdyuudau-tan an mani pidannao choota-kidinan Jewnao kaki-naorinaa kawanaꞌati ĩkazannaatin-kinaa nii, aonaa mani

GALATIANS 5:12 17 GALATIANS 5:18õpatakaꞌuta-kao. Mazan wuruꞌu Jewnao patakaꞌutanuzõgaru, õkowaadapan idiꞌo pidannao kazannaata-kao sooJesus mawakan idaꞌanaꞌo paꞌan. 12 Aizii wunaouꞌutanawatin-kidaꞌoraz unao, tuukiaꞌoraz ĩaipan chootin-karu, kaiman zii manawun mani õꞌati ĩmakuutaꞌaka-kaoan kaiman-daun, aonaa soo ĩchootan mani karikaonanpamada.

13 Unao õmin-mishidannao, Tominkaru zaamataniiunao, usoꞌotaniꞌi naa unao kakinaorii kazowautapanai. Mazan aonaa ukaiwaꞌanaꞌa wuruꞌu usoꞌota-kaoaz kakinaorii ai, ushaꞌapaapa-kinaa nii dikaudakidaꞌo aimaakan, unyukunuu aipan kawanaꞌati.Mishiꞌoraiman ukaminkaꞌuaaka umin-mishidannao tumaumarainpaakan idaꞌan. 14Mishiwaizoꞌati ipai daunuudaꞌukakinaorii taa-kariwaiz Jewnao ati, waizoꞌatin idaꞌanwuruꞌu diꞌoraz kakinaoriꞌi: “Umarainapa ipai pidannaꞌapa umarainpan kawan unanaa,” kii-karuz. 15 Mazanutoꞌorataakapan an naꞌiki udakowaakapan an, utukapapaꞌi uwaatan umin-mishidannao naꞌapaꞌo idaꞌan.

Marii Tominkaru Doronaa kazowautapan unao16 Uruu idi õkian, aizii umashaapaꞌa naa Kaimanaꞌo

Doronaa aipan kawanaꞌati. Unaꞌapan an aonaꞌoniꞌi naa ushaꞌapataꞌazon oiaꞌo, wuruꞌu unyukunuushaꞌapataꞌazoonii kidaz. 17 Ushaꞌapanum kauꞌanwuruꞌu wanyukunuu, tuukii uaipan washaꞌapatanoiaꞌo aimaakan, aonaꞌoraz Kaimanaꞌo Doronaa aipanushaꞌapata-kao. Mazan Kaimanaꞌo Doronaa, uaipanwashaꞌapatan soo kaiman kidaꞌo paꞌidiwaru, wuruꞌuaonaꞌoraz wanyukunuu aipan ushaꞌapata-kao. Ukauꞌankainaꞌa dyaꞌutam aimaakan mizaataakapan wanyukunuuii. Uruu idi dadara waꞌati washaꞌapatan kaimanaꞌoaimaakan. 18 Mazan aizii pushaꞌapatinan naꞌikipumashaapan idiꞌi naa Tominkaru Doronaa aipan

GALATIANS 5:19 18 GALATIANS 5:25kawanaꞌati, aonaꞌa naa powaꞌa Jewnao kakinaorinaakida kazowautapan unao.

19 Kanom pidan nyukunuu aiapanii, aonaaumainaabanan. Unaudapa pashaꞌapaapan diꞌorazkaduz kidaꞌa: pakiaapaakan madoronaa-daun;pashaꞌapaapan kakibaꞌazonnaa kidaꞌo aimaakanpakiaapan idaꞌan paminshuꞌunao; pashaꞌapataꞌazonkakibaꞌazonnaa kidaꞌo ushaꞌapata-kao madoronaa-daun;20 patominkaruniitapan toma-kariwai kida; pamakonmarunao diꞌiti; patoꞌora-kizaitapan tuukii pairibannao;pazunaapaakan; naꞌiki pakishauzin; kichanaꞌiki-kii daꞌiutoꞌoraꞌakauzon; tuukii uaipan pawazoomikipan naꞌikipadikintinan; pakashadaakapan naꞌiki pabuutaaka-kidan pidannao; 21 panaꞌazootapan pairiban shaꞌapauz;papoꞌidipan; pashaꞌapaapan kakibaꞌazonnaa kidaꞌoaimaakan tuzapa-kizai ii aka; naꞌiki pashaꞌapaapan iribabaꞌoran oii kidaꞌo aimaakan. Õkiaꞌazon koshan powaꞌazii, naꞌapa õkian kawan uꞌati kiwiin, wuruꞌu pidannaoshaꞌapaapainaouz naꞌapa kidaꞌo aimaakan, aonaꞌo niiĩwiizi nii Tominkaru naobanai-tinapa-kizi ii.

22 Mazan Kaimanaꞌo Doronaa kazowautapan idiwaunao, utaan nii wanyukunuu kamarainpanuꞌo nii,konaukii-tinaꞌo nii, kaiman-kinaa nii, tuuda-kinaa niiwabaiatanii kida, kaminkaꞌuaba-kinaa nii, kamunanuaba-kinaa nii, mishidinaabaꞌo nii, 23kakarodapanuꞌo nii, naꞌikiwatuudapa-kinaa nii wanyukunuu washaꞌapataꞌazonai oiaꞌo. Umashaapan an kaikapaꞌa, wuru kidakawanuꞌu, aonaa kakinaorii nii mashaataꞌo nii unao.24 Pidannao wuruꞌu zaamatinainaouz Christ Jesus idaꞌati,ĩmarinaꞌataniꞌi naa oiaꞌo, ĩnyukunuu naudapauzoniazpashaꞌapaapan, tauka-kariwai kawanuꞌoraꞌa naaoiaꞌo ĩkaduz kida Christ mawakan dono cross idaꞌa.25 Kaimanaꞌo Doronaa taan idiꞌi naa paꞌinaꞌo mashaapa-kinai waꞌati, ukauꞌan wamashaapaꞌa naa uaipan

GALATIANS 5:26 19 GALATIANS 6:8kawanaꞌati. 26 Aonaa wamanawun-tinpaꞌanaꞌa,naꞌiki aonaa watoꞌorataakapaꞌanaꞌa, naꞌiki aonaawakishauziaakapaꞌanaꞌa waꞌatiaaka.

6Kaminkaꞌuaaka-karu dauaꞌo

1 Õiribannao, umin-mishidan waotinan dono oiaꞌo,marii unao mashaapainaouznaa Kaimanaꞌo Doronaaaipan kawanaꞌati kaminkaꞌutanuz, uparadan idaꞌan uꞌatikaimanaꞌo idaꞌan, usakitapada kizi pamashaapan powaaiti Tominkaru aipan kawanaꞌati. Unao, uzaudinaꞌa naamazan paꞌi uwaotan ai oiaꞌo diꞌiti kapam. 2Ukaminkaꞌutaumin-mishidannao ĩbaiatan an kashaꞌora kidaꞌoaimaakan. Naꞌapaꞌo idaꞌan uizoꞌatin Christ kakinaoriwuruꞌu. 3 Naꞌiaꞌoram pidan taapinpaꞌo umanawunuꞌonii paꞌaonaimanan puꞌu, umariidapan karikaonanpanyukunuu wuruꞌu. 4 Marii ipai pidan diꞌitapanpashaꞌapatanii aimaakan, ushaꞌapatanii kaimanan an,turuu ukonaukii-kidan pashaꞌapatanii. Mazan aonaakizi uatadapan wuruꞌu pashaꞌapataniaz baꞌoran pidanshaꞌapatanii ai. 5 Ushaꞌapanum kauꞌan ipai waunao,waaipan atiꞌo nii washaꞌapatan wuruꞌu taa-kariwai kidazwashaꞌapatan nii.

6 Marii naꞌiaꞌoram pidan tominapa-kida-kariwaiTominkaru paradan dauꞌu kaminkaꞌutan patiichaan,utaan idaꞌan kaiman kidaꞌo aimaakan uꞌati.

7 Manaꞌa umariidapaꞌanaꞌa unyukunuu, Tominkaruaonaa turuu umariida-kao. Kanom pidan shaꞌapatanii,naꞌapaꞌo nii kapam uwinipinaa. 8 Aizii pidan shaꞌapaa-paꞌo oiaꞌo, panyukunuu aipan kawanaꞌati, patakaꞌutin-karuꞌo nii uwinipinaa nii. Mazan pidan mashaapaꞌoKaimanaꞌo Doronaa aipan kawanaꞌati, uzaamatan niikarikaonanuꞌo kakupa-karu Kaimanaꞌo Doronaa idaꞌan.

GALATIANS 6:9 20 GALATIANS 6:16

9 Manaꞌa wakashadinaꞌanaꞌa washaꞌapaapan kaiman ki-daꞌo aimaakan, ushaꞌapanum kauꞌan Tominkaru ai-tanii kamoo kaawan dono, wazaamatan nii kaimanaꞌoaimaakan aonaan an wakashadinan. 10Ukauꞌan, washaꞌa-pata kaiman kidaꞌo aimaakan ipai pidannao ati, naꞌa-painim dono watukapan kaimanaꞌo aimaakan shaꞌapata-karu niꞌo, aitaniiman wamin-mishidannao ati.

Ubaukapan naa Paul kakinaowan mishidainao11Aizii utukapa naꞌapam õsaadan udaru diidaꞌaꞌa, õkaꞌu

idaꞌan. 12 Wuruꞌu pidannao tuukiaꞌoraz ĩaipan unaochoota-kao* Jewnao kakinaori kawanaꞌati, ĩaipan karikao-nan pidan nyukunuu-atin paugaru. Ĩshaꞌapatanuzunaꞌapaꞌo ĩmaaiapakan idiꞌo pamin-Jewnao patakaꞌutanpaugaru, patominapatin-kidan dikin ii pidannao wurudauꞌanaꞌa Christ mawakanuz cross paawaꞌa ipai pi-dannao oian dikin ii. 13 Mazan upuꞌu zii pidannaochoota-kariwainaouz, aonaa ĩizoꞌatin ipai wuruꞌu Jew-nao kakinaori kidaz. Wuruꞌu ĩaipanuz unao choota-kao soo paꞌatadinapa-kinaa niꞌo karikaonan, ĩaipanpatukapa-kidan iriba papidanannao. 14 Mazan õgaru,õatadinpan nii soo wanaobanaa Jesus Christ mawakandauꞌu cross idaꞌa. Christ mawakan idi õꞌati, aon-aꞌanaꞌa powaꞌa õdyautan wuruꞌu pidannao taapaniazumanawunuꞌo nii, mawakaꞌo kawanuꞌu naa õtaapanuzu.Naꞌiki õgaru, mawakaꞌo kawanuꞌu naa ĩtaapan. 15 Aonaaumanawunuꞌo aimaakan mani wuruꞌu pidan choota-kaoaz oo aonaa uchoota-kao. Mazan kanom paꞌanumanawunuꞌo aiapa-kao, soo Tominkaru paꞌinaadan pi-dan nyukunuu. 16 Marii Tominkaru taan nyukunuikaiman-kinaa naꞌiki ukamunan-kidan ipai pidan wuruꞌu* 6:12 choota-kao: Putukapa ‘chootin-karu’ dauaꞌo, kaarita tokon ii,Parada-karu Mashaꞌapannaada-kinao diꞌii.

GALATIANS 6:17 21 GALATIANS 6:18izoꞌatiinaouz õkuwaa. Ĩnao wuruꞌu mishiꞌoraz Tominkarupidanannao.

17 Aizii aonaꞌa naa powaꞌa õaipan pidan towaudaꞌu-tan oo kimudautan õgaru õkuwaa dauꞌan, ushaꞌapanumkauꞌan ipai baꞌizi-daun õmada idaꞌan kidaꞌoraz aida-kidanmishiꞌo õgaru Jesus poitoru.

18 Õiribannao, õtoriinpan marii kizi wanaobanaa JesusChrist maꞌozakadan unyukunuu pakamunanun idaꞌan.Amen.

22

Kaimana'o Tominkaru ParadanNew Testament in Wapishana (GY:wap:Wapishana)

copyright © 2012 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: WapishanaTranslation by: Wycliffe Bible Translators, Inc.

Copyright Information© 2012, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.This translation text ismade available to you under the terms of the Creative CommonsLicense: Attribution-Noncommercial-No Derivative Works. (http:// creativecom-mons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/) In addition, you have permission to port the textto different file formats, as long as you do not change any of the text or punctuationof the Bible.Youmay share, copy, distribute, transmit, and extract portions or quotations from thiswork, provided that you include the above copyright information:

You must give Attribution to the work.You do not sell this work for a profit.You do not make any derivative works that change any of the actual words or

punctuation of the Scriptures.Permissions beyond the scope of this license may be available if you contact us withyour request.The New Testamentin Wapishana

© 2012, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rightsreserved.This translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2014-04-30

23PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 13 Dec 2019 from source files dated 13 Dec2019198b856d-ac64-5e95-afee-2b1cb3b356c1