pazara giriş belgelerinin desteklenmesi...yüzölçümü 143.100 km2 gsyİh (2017) 7,16 milyar usd...

TACİKİSTAN

18 EYLÜL 2018

DUŞANBE TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ

Genel Bilgiler

Tacikistan Ekonomisi

İkili Ticari İlişkiler

Yasal Altyapı

Tacikistan ile Ticaret

Tacikistan’da Yatırım

Riskler-Fırsatlar

Sunum Planı

Genel Bilgiler

Genel Bilgiler

Başkent Duşanbe

Yüzölçümü 143.100 km2

GSYİH (2017) 7,16 milyar USD

İhracat (2017) 984 milyon USD

İthalat (2017) 2,77 milyar USD

Nüfus 9 milyon

İş Yapma Kolaylığı (2015-2017) 166-123


40.5

45.6 48.4

54.5

61.1

30

40

50

60

70

2013 2014 2015 2016 2017

GSYİH (milyar Somoni)

7.4 6.7

6

6.9 7.1

4

6

8

2013 2014 2015 2016 2017

Reel Büyüme 2.4 2.4

2.2

2.4

2.1

1.9

2

2.1

2.2

2.3

2.4

2.5

2013 2014 2015 2016 2017

İşsizlik (%)


20.7

16.2

15.1

14.0

11.5

11.3

11.2

0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0

Tarım Hayvancılık

Diğer

Enerji Dahil Sanayi

Ticaret ve Otel/restaurant

Ulaştırma ve İletişim

Vergiler

İnşaat

GSYİH Sektörel Dağılımı (2016, %)


7.6

4.5

3.2

5.2

6.8

0

2

4

6

8

2013 2014 2015 2016 2017

Tarımsal Büyüme Oranı (%)

3.9 5.1

11.2

16

21.3

0

5

10

15

20

25

2013 2014 2015 2016 2017

Sınai Büyüme Oranı (%)

11,433.4 13,243.3

15,674.6

18,428.4 19,693.9

0.0

5,000.0

10,000.0

15,000.0

20,000.0

25,000.0

2013 2014 2015 2016 2017

Kamu Harcaması (milyar Somoni)


11,544.4 13,352.7

16,060.9 17,483.8

19,499.5

2,423.2 2,705.8 2,342.7 2,231.3 2,210.5

0.0

5,000.0

10,000.0

15,000.0

20,000.0

25,000.0

2013 2014 2015 2016 2017

Kamu Geliri

milyon Somon milyon Dolar

8,526.6

10,404.7

10,648.0

11,244.4

13,183.3

779.7

1,113.5

1,471.1

1,512.8

1,297.1

1,795.4

0.0

410.0

2.5

0.0

0.0 2,000.0 4,000.0 6,000.0 8,000.0 10,000.0 12,000.0 14,000.0

2013

2014

2015

2016

2017

Kamu Gelir Kalemleri (milyon Somoni)

Hibe Vergi Dışı Gelir Vergi Geliri


74,2

25,8

Nüfusun Dağılımı (2017, %)

Kırsal Kent

4,965.6 5,498.8 5,662.7

6,230.8 6,883.8

1,042.0 1,114.0 826.0 795.0 780.0

0.0

1,000.0

2,000.0

3,000.0

4,000.0

5,000.0

6,000.0

7,000.0

8,000.0

2013 2014 2015 2016 2017

Kişibaşına GSYİH (Somoni, Dolar)

Somoni Dolar

11,433.4 13,243.3

15,674.6 18,428.4 19,693.9

0.0

5,000.0

10,000.0

15,000.0

20,000.0

25,000.0

2013 2014 2015 2016 2017

Kamu Harcaması (milyar Somoni)


3,927 3,662

2,092 1,906

2,536

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

4,000

4,500

2013 2014 2015 2016 2017

Rusyadan Gönderilen İşçi Dövizleri (milyon Dolar)


- Rogun Barajı 1959 yılında planlanmış olup inşasına 1976 yılında başlanmıştır.

- Proje birçok defa çeşitli sebeplerle sekteye uğramıştır.

- Mevcut durumda İtalyan Salini-Impregilo firması inşa çalışmalarına 2016 yılında başlamıştır.

- Toplam 3,9 milyar Dolar değerinde yatırım öngören anlaşma kapsamında, projenin dört etaptan oluşması, birinci etapta barajın kurulacağı Vaksh Nehrinin iki tünelle ayrılarak barajın inşa edileceği alanının kurutulması planlanmaktadır.

- Projenin tamamlanması halinde Rogun Barajında 3,600 MW elektrik (üç nükleer santral kapasitesine eşit) üretilmesi planlanmaktadır.

- Rogun Barajının 335 metre yüksekliğe ulaşması ve dünyanın en yüksek barajı olması beklenmektedir.

ROGUN BARAJI


- Datka (Kırgızistan) Hojand’a (Tacikistan, 477 km.) 500 kV AC hattı - Sangtuda’da(Tacikistan) 1300 megawatt AC-DC Dönüştürücü İstasyonu - Sangtuda’dan (Tacikistan) Kabil’e (Afganistan) ve Peşavar’a (Pakistan) 750 km Yüksek Voltajlı DC Hattı Kabil’de (Afganistan)300 megawatt Dönüştürücü İstasyon - Peşavar’da (Pakistan) 1300 megawatt DC-AC Dönüştürücü İstasyon

CASA1000


Kuruluş Proje Sayısı Toplam Bütçe (milyon $)

Dünya Bankası 6 319

Asya Kalkınma Bankası 10 316

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası 8 244

Toplam 24 879

Uluslararası Kuruluşların Finanse Ettiği Yürürlükteki Projeler

Tacikistan Dış Ticareti

4,121.3

4,668.7

3,434.9

3,030.8 2,774.4

1,163.3 1,078.4 890.7 898.7 983.8

0.0

500.0

1,000.0

1,500.0

2,000.0

2,500.0

3,000.0

3,500.0

4,000.0

4,500.0

5,000.0

2013 2014 2015 2016 2017

Dış Ticaret (milyon Dolar)

İthalat İhracat


GTİP Tanım 2015 2016 2017

27 Mineral yakıtlar ve yağlar 553,788 471,726 475,243

84 Nükleer reaktörler kazanlar ve

makinalar 311,991 303,010 170,255

10 Hububat 266,716 242,616 205,584

72 Demir ve çelik 219,049 191,279 181,005

87 Motorlu kara taşıtları traktörler ve

bunların aksamları 199,169 175,116 201,716

85 Elektrikli makinalar ve cihazlar ile


28 Anorganik kimyasallar 155,586 158,862 132,454

44 Ağaç ve ahşap eşya 205,353 130,996 131,751

73 Demir ve çelikten eşyalar 90,578 124,714 72,564

15 Hayvansal ve bitkisel yağlar 96,026 92,106 93,739

Toplam İthalat 3,419,007 3,031,270 2,774,436

Tacikistan’ın En Fazla İthal Ettiği 10 Ürün (1.000 $)


GTİP Tanım 2015 2016 2017

26 Metal cevherleri cüruf ve

kül 152,405 239,120 387,327

76 Alüminyum ve

alüminyumdan eşya 221,418 209,386 203,118

52 Pamuk 155,258 137,211 159,899

71

Kıymetli veya yarı kıymetli

taşlar ve bunlardan mamul

eşyalar

207,632 99,274 1,524

27

Mineral yakıtlar ve yağlar

bunlardan elde edilen

ürünler

49,296 52,333 51,699

87 Motorlu kara taşıtları ve


90 Optik aletler ve cihazlar 1,840 16,909 6,534

25 Tuz kükürt alçılar ve

çimento 3,167 16,390 46,113

84

Nükleer reaktörler kazanlar

makinalar ve bunların

aksamları

10,714 14,734 10,048

62 Örülmemiş giyim eşyası 12,345 14,644 19,229

Toplam İhracat 897,123 899,319 983,825

Tacikistan’ın En Fazla İhracat Ettiği İlk 10 Ürün (1.000 $)


324

233

98 57 49 35 32 30 24 16

050

100150200250300350

Tacikistan'ın İhracatında İlk 10 Ülke (milyon $, 2017)

904

556 514

106 105 69 61 47 37 36

0100200300400500600700800900

1,000

Tacikistan'ın İthalatında İlk 10 Ülke (milyon $, 2017)

İkili Ticari İlişkiler

9

40 51

Mal Türüne Göre Türkiye'nin Tacikistan İhracatı (2017, %)

Yatırım Malları

Hammade

Tüketim Malları

284 277

163 152 156 102

371

161 204

162

198

100

655

438 367

314 354

202

0

100

200

300

400

500

600

700

2013 2014 2015 2016 2017 2018

Türkiye - Tacikistan İhracat ve İthalat Değerleri (milyon $)

İhracat İthalat Hacim


Türkiye’nin Tacikistan’a İhracatında İlk 10 Ürün (2017-2018, Ocak- Temmuz, $)

SITC Kodu SITC Adı 2017 (Ocak-Temmuz) 2018 ((Ocak-Temmuz) Değişim (%)

87 MOTORLU KARA TAŞITLARI 7.798.701 16.000.960 105,17

39 PLASTİKLER VE MAMULLERİ 8.407.059 9.704.567 15,43

96 ÇEŞİTLİ MAMUL EŞYA 9.587.527 9.550.847 -0,38

84 KAZANLAR, MAKİNALAR 5.374.265 8.537.398 58,86

85 ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR 3.865.444 5.427.772 40,42

61 ÖRME GİYİM EŞYASI VE AKSESUARI

5.746.324 5.202.474 -9,46

62 ÖRÜLMEMİŞ GİYİM EŞYASI VE AKSESUARI

5.683.902 4.786.220 -15,79

32 BOYALAR, PİGMENTLER, VERNİKLER, VB,

2.056.963 4.630.652 125,12

54 SENTETİK VE SUNİ FİLAMENTLER, 2.112.572 3.533.706 67,27

71 KIYMETLİ CEVHERLER 3.666.992 3.139.453 -14,39

İLK 10 TOPLAM 54.299.749 70.514.049 29,86


Türkiye’nin Tacikistan’dan İthalatında İlk 10 Ürün (2017-2018, Ocak- Temmuz, $)

SITC Kodu SITC Adı 2017 (Ocak-Temmuz) 2018 ((Ocak-Temmuz) Değişim (%)

76 ALÜMİNYUM VE ALÜMİNYUMDAN EŞYA

67.105.029 60.925.033 -9,21

52 PAMUK, PAMUK İPLİĞİ VE PAMUKLU MENSUCAT

42.900.885 34.993.549 -18,43

41 HAM POSTLAR, DERİLER 2.065.231 3.150.724 52,56

74 BAKIR VE BAKIRDAN EŞYA 1.522.848 295.553 -80,59

8 YENİLEN VEYA SERT KABUKLU MEYVELER

912.280 160.014 -82,46

9 KAHVE, ÇAY, PARAGUAY ÇAYI VE BAHARAT

59.850 46.683 -22,00

12 YAĞLI TOHUM VE MEYVALAR 40.664 -

39 PLASTİKLER VE MAMULLERİ 22.579 -

14 ÖRÜLMEYE ELVERİŞLİ BİTKİSEL MADDELER

4.065 -

82 ADİ METALLERDEN ALETLER 631 2.768 338,67

İLK 10 TOPLAM 114.566.754 99.641.632 -13,03

Konya-Tacikistan Dış Ticareti

Konya - Tacikistan Dış Ticareti (2015-2018, $)

2015 2016 2017 2018 (Ocak-Temmuz)

Dolar Değeri

Firma Adet Dolar Değeri



Firma Adet

İhracat 3.805.334 28 2.170.281 17 3.315.659 29 2.795.850 34

İthalat 1.701.001 2 0 0 9.874.354 1 54.174 1

Hacim 5.506.335 30 2.170.281 17 13.190.013 30 2.850.024 35

Denge 2.104.333 - 2.170.281 - -6.558.695 - 2.741.676 -


Yabancı yatırımcılar ayrımcılığa tabi değildir. Yatırımcıların tüm haklarının ve yasal çıkarlarının Tacikistan Devleti garantisi altındadır.

Yabancı yatırımcılar, temsilcileri ve yabancı işçiler Tacikistan topraklarının tamamında seyahat serbestisine sahiptir.

Yabancı yatırımcılar; gelirlerinin korunması ve kullanımı için Tacikistan’da ulusal veya yabancı para cinsinde banka hesabı açtırabilir. Yabancı yatırımcılar ve işçiler gelirlerini ve ücretlerini yurtdışına transfer etme hakkına sahiptir.

Yatırımcılar, Tacikistan’daki faaliyetlerine ilişkin tüm ödemelerini Tacikistan ulusal para birimine serbestçe çevirebilir ve/veya Tacikistan dışındaki faaliyetleri için yabancı para birimi satın alabilir. Force major durumlarda, yatırım geri çekilebilir.

Yatırımcının tüm fikri mülkiyet hakları Tacikistan Hükümeti yasalarınca korunmaktadır.

Yabancı yatırımcılar; Vergi Kanunu kapsamında vergi ayrıcalıklar, Gümrük Kanunu kapsamında gümrük ayrıcalıklar ve devlet yardımları alanında ayrıcalıklardan faydalanabilir.


“Tacikistan İmtiyaz Kanunu” Söz konusu yasa yabancı yatırımcılara geçici olarak, ülkenin maden zenginliklerine sahip

topraklarını işletme; yerleşim yeri kurma; su kaynaklarını, hava sahasını, florasını ve diğer doğal kaynaklarını kullanma hakkı sunmaktadır.

Anılan yasa kapsamında yabancı yatırımcı ile Tacikistan Hükümeti veya yetkilendirilen

devlet kurumu ile anlaşma imzalanması gerekmektedir. İmtiyaz anlaşmaları ihale yoluyla yapıldığı gibi, istisnai durumlarda doğrudan müzakere yoluyla da yapılabilir. İmtiyaz anlaşması, anlaşmanın konusuna göre 50 veya 90 yıl olabilir. İmtiyaz anlaşması yapan yabancı yatırımcı; Anlaşma konusuna ilişkin olarak kullanılan topraklarda inşaat, yol ve iletişim alt yapısı

yapma, Üretimde kullanılmak üzere kendi taşınır mallarını ve işçilerini Tacikistan’a getirme, Tacikistan kamu kurumlarının yasadışı faaliyetleri için Tacikistan’daki mahkemelere

başvuruda bulunma haklarına sahip olmaktadır.


Başlıca vergi türleri; gelir vergisi, kar vergisi, KDV, toprak vergisi, yol kullanım vergisi ve gayrı menkul vergisidir.

Şirketler ulusal düzeyde %15 oranında gelir vergisine tabidir.

Tacikistan’daki tüm ticari işlemlerden %3 oranında ticaret vergisi tahsil edilmektedir.

Katma Değer Vergisi (KDV) %18 oranında uygulanmaktadır. KDV hesaplanırken ürün fiyatları esas alınmaktadır.

Pamuk ve alüminyum için farklı bir vergilendirme süreci izlenmektedir.

Gümrük vergileri %0-%15 arasında değişmektedir. Referans fiyat uygulaması yapılmaktadır.

Avrasya Ekonomik Bölgesi üyesi olan devletler (Rusya, Kazakistan, Belarus ve Kırgızistan) ile yapılan ticaretten gümrük ücretleri alınmamaktadır.

Yasal Alt Yapı

Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması (1993)

Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması (1996)

Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması (2001)

Karma Ekonomik Komisyon Toplantıları


www.gki.tj

www.nbt.tj

Potansiyel Alanlar

Otomotiv Yan Sanayii

Tarım Makineleri

Tohum ve Seracılık

Mutfak Eşyaları

Tekstil ve Konfeksiyon

Kozmetik

İnşaat Malzemeleri

Potansiyel Alanlar

Müteahhitlik

Enerji

Gastronomi

Teknik Servis

Oto Servis - Bakım

Sağlık Turizmi

Türk Dizi ve Filmleri

Riskler-Fırsatlar

Riskler

• Nakit ve Ödeme Sıkıntısı

• Ticari Hakların Korunması

• Vizeler

• Kurumsallaşma Eksikliği

Fırsatlar

• Kaliteli Türk Malı İmajı

• İthalat Ağırlıklı Ekonomi

• Ucuz İşgücü

• Kültürel Yakınlık

• Serbest Bölgeler

• DTÖ Üyeliği

• Avrasya Ekonomik Birliği

Gündem

XII. Dönem KEK Toplantısı

Türk İhraç Ürünleri Fuarı – 2019

Alım Heyeti Programları

Sektörel Ticaret Heyetleri

OLGUNUN HALİNDEN ANLAR MI HAM? SÖZ UZAR KESMEK GEREKTİR VES-SELAM

SAYGILARIMLA… Muhammed Emrah SOĞANCI Ticaret Müşaviri [email protected]

pazara giriş belgelerinin desteklenmesi...yüzölçümü 143.100 km2 gsyİh (2017) 7,16 milyar usd...

Documents