pelvİk travma -...
TRANSCRIPT
PELVİK TRAVMA
Dr. Oğuz UrganDr. Nurseli Bayram
tüm iskelet yaralanmalarının %3 ü mortalite % 5-16
Pelvik Halka ve Bağları
ANAMNEZ
Mekanizma Gebelik-SAT
Ağrının yeri İlaç öyküsü
Son idrar-gaita çıkış zamanı Allerji Son katı-sıvı alış zamanı
FM
Lokalize ağrı ŞOK
FM
Perineal, pelvik ödem, ekimoz, kesi İnguinal ligament ve scrotumda hematom(destot bulgusu) Deformite Prostatın yeri, rectal yaralanma, sfinkter tonusu Meada kan Vaginal kanama ve yırtıklar
Fizik muayenede kararlı olmayan kırıkları hareket ettirmekten, fazladan kanama ve kırık olusturacak hareketlerden kaçınılmalı
Eğer pelvik kırık tespit edilirse aksi ispat edilene kadar karın içi, retroperitoneal, jinekolojik ve ürolojik yaralanma var kabul edilir
GÖRÜNTÜLEME FAST
Tüm multitravmalı hastaya yapılmalıNoninvazif, ucuz, hastabaşıİntraabdominal sıvı varlığını gösterirRetroperitoneal sıvı göstermede yetersiz
DG
Kalça kırığı şüphesi Pelvis AP
Ek görüntüleme gerekliyse inlet, outlet ve judet görüntüleme istenebilir
Bilinci açık, oryantasyonu olan semptomsuz hastalarda rutin görüntüleme yapılmayabilir
İyi Bir DG
Her iki iliak krest Proximal femur Alt lumbar spine Rotasyon Simfizis pubis sakral spinöz proçeslerin ortahattında görünecek
3 Halka Yaklaşımı
Arcuat çizgiPelvik kemiklerPelvik halkanın dışı
İç halka
Arcuat hat düzenli olacakHat sakronöroforaminal çizgiyle devam edecek
Orta Halka
ANTERİOR Pubik kemik r. sup. ve r. inf, simfizis<5mm Obturatuar for düz, intakt, simetrik
LATERAL POSTERİOR Asetabulum Sakral nörofor. hat Artiküler yüzey Sakral kanat,gövde Asetabular çatı Sİ eklem(2-4mm) Koksiks
Dış Halka
İliak kanatlarProximal femurTub. ischiadicaLumbar spine
BT
Pelvik yaralanmalarda BT altın standart
Direk grafide kırık saptanmayan ancak klinik şüphesi yüksek iseDirek grafide kırık saptanan ve ikincil yaralanma düşünülüyorsa çekilmeli
Kontrastlı çekimler yumuşak doku travması, damar dışına madde kaçışı ve pelvik hematomu değerlendirmede faydalıdır
Kontrast maddenin damar dışına kaçışı ve arterial kanamaları ayırt etmede BT % 80-90 duyarlıdır
ANGİOGRAFİ
Pelvik kırıklı ve hemodinamik instabil hastalarda diğer kanama odakları dışlandıktan sonra angiografi düşünülmelidir
BT de kontrast maddenin damar dışına kaçışı ve arterial kanamaları saptanan ve embolizasyon açısından yapılabilir
Fraktur Tipleri Mekanizma
Pelvik halka kırıkları AİTK ADTK
Sacral kırıklar Motorsiklet kazaları
Acetabular kırıklar Düşmeler
Ayrılma kırıkları 14-17 yas atletler
Birçok sınıflama mevcut ancak frakturleri yaralanma mekanizması ve neden olan kuvvetin yonüne göre sınıflayan YOUNG AND BURGESS sınıflaması klinik olarak daha anlamlıdır. Bu sınıflama komplikasyonları göstermede de daha anlamlıdır
YOUNG & BURGESS SINIFLAMASI
Üçtip1.Lateral Kompresyon(%50) Motorlu aracın yandan yayaya çarpması / yol kenarına bariyere çarpması
2.AP Kompresyon/Açık kitap(%25) Motorlu araç kazasında başınve belin öne eğilmesi Yayaya önden çarpma
3.Vertikal shear(%5)
Yüksekten atlama/düşme
4.Kombinasyon (%20)
LK
LK-1 (stabil)
Darbe tarafında sakral kompresyon, pubik kolda transvers kırık TEDAVİYatak istirahati, ağrı kontrolü ve ağır kaldırmaktan kaçınma
Şiddetli kanama %0.5
Mesane yırtılması %4
Uretral yaralanma 2
LK-2
Darbe tarafında iliak kanat kırığı veya si ligament ayrılması
Şiddetli kanama%36
Mesane yırtılması%7
Üretral yaralama%0
LK-3
Darbe tarafında LK1/LK2 , karşı tarafta açık kitap yaralanaması SS,ST,SI ligamentlerde yırtılma
Şiddetli kanama%60
Mesane yırtılması%20
Uretral yaralanma%20
APC
APC-1
SI eklem ve/veya simfisiz pubiste hafif genişleme Gergin ama sağlam ön Sİ,ST,SS lig. ve sağlam arka Sİ lig. TEDAVİYatak istirahati, ağrı kontrolü ve ağır kaldırmaktan kaçınma
Şİddetli kanma %1
Mesane yırtılması %8
Üretral yaralanma%12
APC-2
Ön Sİ lig. da genişleme, kesintiye uğğramış ST ve SS lig Sağlam arka Sİ ligTEDAVİ açık yerine takma ve içerden sabitleme
Şiddetli kanama %28
Mesane yırtılması%11
Üretral yaralanma %23
APC-3
Lateral kaymaya bağlı Sİ lig.da tam parçalanma TEDAVİAçık yerine takma ve içieriden sabitleme
Şidetli kanama%53
Mesane rüptürü%14
Üretral yaralanma%36
VC
Genellikle Sİ lig ile bazen de iliak kanat ve/veya sacrum ile ön ve arka tarafa doğru simfisiz ayrılması ve dikey kayma; Aynı taraf L5 proc. trans.kırık olabiliri
TEDAVİiçerden takma ve yerine sabitleme
Şiddetli kanama%75
Mesane yırtılması%15
Üretral yaralanma %25
Ayrılma ve Pelvisin Tek Kemik Kırıkları
SİAS, SİAİ, tuberositasis ischiadica, r. pubis, c. ischiadica, iliak kanat ve koksiks kırıklar
Bu kırıklar tek başına pelvik halkanın ayrılmasına neden olmazlar
Sıklıkla motorlu araç kazalarına sekonder ortaya çıkar Kırık Kuvveti kalçaya yandan/ diz vasıtasıyla femur, kalça kırık ve çıkıkları, diz yaralanmalrı 45 dec.iliak oblik JUDET GRAFİ 45 dec.obturatuar oblik AP BT parçalı kırıkların tespitinde ve operasyon öncesi planlama için daha faydalıdır
Acetabulum Kırıkları
Asetebulum kırıklarında siyatik sinir yaralanmaları sıktır Yerinden oynamamış kırıklar yatak istirahati ve ağrı kesicilerle tedavi edilebilir Yerinden oynamış kırıklarda erken yerine takma ve içerden sabitleme önemlidir Uzun dönemde önemli sakatlılar söz konusu olabilir
Ayrılma Kırıkları
Ayrılma Kırıkları
1.İliak kanat(duverney kırığı)2.r. pubis sup. kırığı3.r. pubis inf. kırığı4.trans. sacral kırık5.koksiks kırığı6.SİAS kırığı7.SİAİ kırığı8.T. ischiadica kırığı
Pelvik kırıklarda retroperitoneal kanamalar kaçınılmaz bir komplikasyondur 4 lt e kadar kanayabilir Çoğu serbest kemik uçlarından ortaya çıkan düşük basınçlı venöz kanamalardır%10-15 i arterial kanama (a. iliaca int. dalları, a. glutealis sup. ve a. obturatoria) ŞOK ve ÖLÜM
Pelvik Kırıklarda Kanama
Pelvik Stabilizasyon
İnstabil pelvik, şok ile birlikteki hastalarda pelvik stabilizasyon geciktirilmemeli Hem pelvik hacmi hem de kanın toplandığı boşluğu azaltarak kanayan odak için tampon görevi oluşturur Ağrıyı azaltır
Acil Serviste Tedavi
Resüsitasyon Hemorajik şok tedavisi: Kristaloid ve kan ürünleri Pelvik stabilizasyon(çarşaf, ticari stabilizatör,ekternal pelvik stabilizatör) Pelvik stabilizasyon ile venöz kanamaları, angiografik embolizasyon arterial kanamaları kontrol altına alır
Değerlenirme Hipotansiyon/Hipovolemi nedenleri (Torax-abdomen-external-pelvic)Konsültasyon
Komplikasyonlar
Ürogenital yaralanmalar Rectal yaralanmalar Sinir kökü yaralanmalarıUZUN DÖNEMDE Kr. ağrı Cinsel işlev bozuklukları Fonksiyonel sakatlıklar
TEŞEKKÜR EDERİM