PERANDORIA OSMANE SHK XVl-XVll

Prof: FehmijeHamdiu

Bajta

Emri vjen nga themeluesi i parë i dinastisë, Osman I, i cili udhëhoqi Perandorinë. Zona e njohur si Anadoll, ose Azia e Vogël, ishte e ndarë në shtete të shumta turkepas përfundimit të Sulltanatit mesjetar të Rum. Në të njëjtën kohë, perandoriaBizantine (emri i së cilës iu dha nga Perandoria Romake) ishte duke rënë. Osmani dhe ndjekësit e tij, shkuan atje për të kryer bastisje të shumta.

Në fillim, baza e pushtetit osman ishte një nga të shumtët në rajon. Djali i Osman, Orhan, megjithatë ishte më shumë i interesuar për pushtimet, dhe kështu zgjeroitokën e tij deri në Ballkan. Ai gjithashtu bllokoi rrugët e tregtisë për të zvogëluarkontrollin bizantin në perëndim dhe në veri, të cilat lejuan zgjerimin e mëtejshëm të

perandorisë osmane.

Në fund të fundit, thesari më i madh i kapur në të gjithë hemisferën ishte qyteti iKostandinopojës, selia e Perandorisë Bizantine për 1000 vjet.

Pas luftës me bizantinët, ndërhyrjet e mongolëve, grindjet e brendshmedhe kryqëzatat nga perëndimi, trazirat e luftërat civile gjithashtu nukmungonin, sidomos kur stërnipi i Osmanit, Sulltan Bajaziti u burgos ngalideri turko-mongol Timur.Më pas ishte nipi i tij, Mehmed Pushtuesi, i cili fitoi reputacioninsi njeriu që mori Kostandinopojën.

Gjatë kësaj kohe, qyteti u bë i njohur si “Stambolli” që sipas grekëve

do të thoshte “qytet”, por nga ana e vetë qytetarëve do të thotë“plotësisht islam”.

Forcat e Mehmedit kishin marrë kontrollin e zonave që rrethonin

qytetin, duke përfshirë pikat e nxehta strategjike në ngushticën e

Bosforit, dhe e gjitha përfundoi me fushatën 57-ditore të rrethimit, duke filluar në prill të vitit 1453. Kur Sulltani vuri këmbën në

kryeqytetin e ri ai e shpalli veten Cezar.

Kisha e krishterë ortodokse ruhej shumë, dhe sulltanët gjithashtu krijonin

aleanca me sunduesit francezë. Në mes të shekullit të XVl, gjatëmbretërimit të Sulejmanit të Madhërishëm, Perandoria Osmane u mburr

me një popullsi prej më shumë se 15 milionë njerëz nëpër tre kontinente, si

dhe duke qenë një nga forcat ushtarake dhe detare më të forta në planet

Menaxhimi për të ruajtur Perandorinë mbi katër shekuj vështirë se mund të quhet“diçka e gabuar”.Megjithatë, është e vërtetë se në shekullin e 19-të, Perandoria tashmë jo në fuqinëe saj maksimale ishte e njohur si “E sëmura e Europës” – një term i shpikur nga Car Nikolla II i Rusisë, gjatë Luftës së Krimesë.Rusia doli si një nga kundërshtarët kryesorë të Perandorisë Osmane, dhe Lufta e Krimesë ishte pjesërisht e shkaktuar nga rënia e Perandorisë, si dhe fuqitëevropiane në rritje u përballën për të marrë territoret e tyre.

Pavarësisht shpërbërjes së Perandorisë, forcat aleate europiane dështuan për të marrë përsipër gadishullin turk.Megjithatë, forcat turke u tensionuan aq shumë sa që firmosja e armëpushimit në vitin 1918 ia dorëzoi Stambollin anglezëve dhe francezëve, që filluan pak nga pak të marrin Perandorinë Osmane.

Pyetje

1. Numroni arsyet e fillimit te renjes se Perandoris Osmane ?

2. Si ishin mardhenjet me Francen ?

3. Nje nga kundershtaret kryesor kush ishte ?

4. Kur firmosen armpushimin Perandoria Osmane ?