pergjigje per provim edrejta kushtetuese

3
1. Kompetenca e kuvendit te RM – Rregullohet me dispoziten e nenit 86 te kushtetutes se RM ku perckatohet se, Kuvendi i RM nxjerr dhe ndryshon kushtetuten,nxjerr ligje dhe ben interpretimin autentik te ligjeve, I cakton detyrimett publike,nxjerr buxhetin republikan dhe llogarine perfundimtarte te buxhetit,nxjerr planin hapsinor te republikes, ratifikon marveshjet nderkombetare,vendos per lften dhe paqen,merr vendime per ndryshimin e kufijve te Republikes,,shpall referendumin,zgjedh qeverine e RM etj. 2. Lirite dhe te drejtatt personale jane: E drejta e jetes, liria e personalitetit te njeriut, e drejta endalimit te diskriminimit,e drejta e ankeses , e drejta ne liri, liria e te menduaritt dhe ndergjegjes, liria e besimit. 3. Nocioni I sovranitetit- sovraniteti I shtetit paraqet nje cilesi esenciale te shtetit me ndihmen e se ciles shteti behet i pavarur nga faktore e jashtem si dhe nje faktore me I larte ne raport me subjektet e mbrendshme. Ndekaq sovraniteti ne shtet, percakton se kush eshte bartes I pushtetit shteteror ne planin e mbrendshem: individi,grup I njerzve apo populli. 4. Format e drjteperdrejta te realizimit te sovranitetit-jane: referendum,inisiativ a e popullit dhe ubimi I popullit nderkaq, forma themelore e te vendosurit te terthort eshte sistemi perfaqsues qe realizohet perms perfaquesve te zgjedhur te qytetareve. 5. Referendumi- shte institute me I perhapur I demokracise se drejtperdrejt e bote,, referendum paraqet formen e te vendosrit te drejteperdrejt te qytetareve per ndonje akt te rendesisem juridik ose ndonje vendim me me rendesi te vecante shteteror ose locale. 6. E drejta e zgjedhjes e pergjihshme- sot e drejta e zgjedhjes e pergjithshme paraqet nje nder parimet themelore te procesit te zjedhjeve dhe, me te nenkuptohet e drejta e pergjithshme per te marre pjese ne zgjedhje perkatesisht te drejten e te gjithe qyttetareve qe kane mbushur moshen madhore pa dallim racebesimi gjinie etj. 7. Nocioni I procedures se zgjedhjeve procedura e zgjedhjeve perben palcen e sistemit te zgjedhjeve sepse nga ajo varet karakteri I trupave te zgjedhur si dhe sendertimi I te drejtave plitike te shtetasve.Me procedurete zgjedhjes nenkuptojme tteresine e veprimeve dhe instrumenteve lidhur mezbatimin e te drejtes se zgjedhjes pergjat procesit zgjedhor. 8. Perberja e gjykates kushtetuese –sipas kushtetutes se RM gjykatene perbejne 9 gjygjtaret. Kuvendi I zgjedh gjygjtaret e

Upload: lavdrimi91

Post on 24-May-2015

6.515 views

Category:

Education


1 download

TRANSCRIPT

Page 1: Pergjigje per provim Edrejta Kushtetuese

1. Kompetenca e kuvendit te RM –Rregullohet me dispoziten e nenit 86 te kushtetutes se RM ku perckatohet se, Kuvendi i RM nxjerr dhe ndryshon kushtetuten,nxjerr ligje dhe ben interpretimin autentik te ligjeve, I cakton detyrimett publike,nxjerr buxhetin republikan dhe llogarine perfundimtarte te buxhetit,nxjerr planin hapsinor te republikes, ratifikon marveshjet nderkombetare,vendos per lften dhe paqen,merr vendime per ndryshimin e kufijve te Republikes,,shpall referendumin,zgjedh qeverine e RM etj.

2. Lirite dhe te drejtatt personale jane: E drejta e jetes, liria e personalitetit te njeriut, e drejta endalimit te diskriminimit,e drejta e ankeses , e drejta ne liri, liria e te menduaritt dhe ndergjegjes, liria e besimit.

3. Nocioni I sovranitetit- sovraniteti I shtetit paraqet nje cilesi esenciale te shtetit me ndihmen e se ciles shteti behet i pavarur nga faktore e jashtem si dhe nje faktore me I larte ne raport me subjektet e mbrendshme. Ndekaq sovraniteti ne shtet, percakton se kush eshte bartes I pushtetit shteteror ne planin e mbrendshem: individi,grup I njerzve apo populli.

4. Format e drjteperdrejta te realizimit te sovranitetit-jane: referendum,inisiativa e popullit dhe ubimi I popullit nderkaq, forma themelore e te vendosurit te terthort eshte sistemi perfaqsues qe realizohet

perms perfaquesve te zgjedhur te qytetareve.

5. Referendumi- shte institute me I perhapur I demokracise se drejtperdrejt e bote,, referendum paraqet formen e te vendosrit te drejteperdrejt te qytetareve per ndonje akt te rendesisem juridik ose ndonje vendim me me rendesi te vecante shteteror ose locale.

6. E drejta e zgjedhjes e pergjihshme- sot e drejta e zgjedhjes e pergjithshme paraqet nje nder parimet themelore te procesit te zjedhjeve dhe, me te nenkuptohet e drejta e pergjithshme per te marre pjese ne zgjedhje perkatesisht te drejten e te gjithe qyttetareve qe kane mbushur moshen madhore pa dallim racebesimi gjinie etj.

7. Nocioni I procedures se zgjedhjeve – procedura e zgjedhjeve perben palcen e sistemit te zgjedhjeve sepse nga ajo varet karakteri I trupave te zgjedhur si dhe sendertimi I te drejtave plitike te shtetasve.Me procedurete zgjedhjes nenkuptojme tteresine e veprimeve dhe instrumenteve lidhur mezbatimin e te drejtes se zgjedhjes pergjat procesit zgjedhor.

8. Perberja e gjykates kushtetuese –sipas kushtetutes se RM gjykatene perbejne 9 gjygjtaret. Kuvendi I zgjedh gjygjtaret e saj.mandati I gjygjtareve zgjat 9 vjet pa te drejt rizgjedhje.Gjykata kushtetuse zgjedhe nga rradhet e veta Kryetarin per kohen prej tre vjetesh dhe pa te drejte Rizgjedhje .

9. Kompetenca e gjykates kushtetuse- sipas Kushtetutes se RM Gjykata kushtetuese : Vendos per pajtueshmerine e ligjeve me Kushtetuten,vendos pajtueshmerine e dispozitave te tjera dhe te kontratave kolektive me kushtetuten dje em ligj,mbron liite dhe te drejtat e njeriut dhe qytetarit ,mendimine shprehjes publike te menimeve bashkimin dhe veprimin politik dhe me ndalimin e diskriminimit ne baze te gjinise races fese perkateise kometare,vendos per konfliktin per kompetencen midis batesve te pushtetit ligjvenes,ekzekutiv dhe gjygjsor etj.

10. Perberja e keshillit Gjygjsor eshte percaktuar si vijon: Keshillin e perbejne 15 antaret. Sipas funksionit antaret e keshillit jane Kryetari I Gjykates Supreme te RM dhe ministry I Drejtesise . 8 antaret e keshillit I zgjedhin gjygjtaret nga rradhet e veta. 3 nga antaret e keshillit jane pjestare te komunitetit qe nuk jane shumice ne Rm . 3 antaret e kesillit I zgjedh kuvendi em shumice te votive nga numri I pergjithshem I dpeuteteve, dy antaret i propozon kryetari I shtetit. Mandati zgjat 6 vjet em te drejt zgjedhje edhe nje here.

11. Kushtetutshmeria – nekuptojme pajtueshmerine e te gjitha akteve juridike dhe veprimeve material me kushtetuten si akt me I larte juridik . KUPTIMI Material I kushtetushmerise perfshine disa elemente edhe ate pajtueshmerine

Page 2: Pergjigje per provim Edrejta Kushtetuese

e permbajtjes se ligjeve dhe te akteve nen-ligjore me permbajtjen e kushtetutes ,pajtueshmerine e veprimeve material te organeve hteterore me permbajtjen e ksuhtetutes, garatimin kushtetues te lirive dhe te drejtave themelore te njeriut dhe te qytetarit si dhe ekzistimin e pushtetit te kufizuar shteteror.

12. Kuptimi Formal I kushtetutshmerise po ashtu perfshine disa elemente edhe ate: nenshtrimin hirearkik I ligjeve dhe I akteve tjera juridikenen kushtetuten, pajtueshmerine e formes se ligjeve dhe te akteve tjera juridike ne pajtim me procedure e percaktuar me ksuhtetute,miratimi I ligjeve dhe I akteve juridike nga subjektet me kushtetute si dhe jyrja ne fuqi e ligjev dhe kateve juridike ne pajtim me dispozitat e ksuhtetutes.

13. Parimi I kushtetutshmerise ne RM sendertohet mbi bazen e ketyre parimeve: supremacioni I kushtetutes, kushtetutshmeria statusore, kushtetutshmeria e garantuar, kushtet. E forte vlera ksuhtetuese e lirive dhe te drejtave themelore te njeriut dhe te qytetarit dhe ndarja e psuhtetit ne ligjvenes, ekzekutiv dhe gjygjsor.

14. Parimi I ligjshmerise ne Rm sendertohet mbi bazen e ketyre parimeve: publikimi I ligjeve, ndalesa per efektin prapaveprues te ligjeve, percaktimi me ligj I veprave penale dhe I denimeve, te bazuarit ne ligj te akteve dhe masave individuale, zgjidhja e kontesteve ne procedure te parapere me ligj , e

drejta e ankeses dhe kontrolit gjygjsore I ligjshmerise se akteve te organeve shteterore dhe institucioneve publie.