8/7/2019 Petrol 5

1/24

PETROL JEOLOJSPETROL JEOLOJS

KONU: 4

HDROKARBON AKII, KNCLG, KAPANLANMA ve SIZMA

8/7/2019 Petrol 5

2/24

KNCL G (Sekonder migrasyon)

Petroln hazne kaya ierisindeki hareketine ikincil gad verilir. kincil g oluturan g ve mekanizmalarfiziksel ve kimyasal dinamiklerdir.

8/7/2019 Petrol 5

3/24

FZKSEL DNAMKLER

Hidrokarbon yksek basn zonundan alak basn zonunadoru hareket eder. Bu hareketi salayan kuvvet yzdrmekuvveti ve hidrodinamizmdir.

Petrol akiferden bamsz hareket edebilir. Petrol, zgl

arl sudan az olduundan slatlm tayc akiferierisinden kolayca akabilir.

Hidrodinamik koullar akiferdeki g petroln lehine ya daaleyhine etkileyebilir. Baz hallerde su petrol ve gaz eriyik

halde de tayabilir.kincil g rezervuarn petrofiziksel karakteristiklerine,permeabilitesine, enjeksiyon basncna ve kapilarite basncnabaldr.

8/7/2019 Petrol 5

4/24

Bir petrol damlacnn gzenekten gemesi kendi ap ile

gzenek apnn byklne baldr. Petrol gzenekapndan bykse deforme olmak zorundadr.Yzey gerilmekuvveti byle bir harekete ve deformasyona kar koyar.

Kar yzey gerilme kuvveti ince taneli kayalarda daha

etkindir.

8/7/2019 Petrol 5

5/24

G, havzann yapsna ve zelliklerine baldr. Tayctabakann eimi, sreklilii, fay ve atlaklar g etkileyenbalca faktrlerdir.

Eim ve dalmlardaki farkllk, kme ve ykselmeye balbasn farkllklar ve tektonik gerilme ve basnlar ikincilgn ynn etkilerler.

8/7/2019 Petrol 5

6/24

KMYASAL DNAMKLER

Porozitesi az ve geirgen olmayan kayalar ierisindepetrol arlar, slfr, aromatik ve iz elementler asndanzenginleir, konsantre olur. Baz hallerde petrol ikincil

migrasyon esnasnda uucu ve hafif elementlercezenginleir.

Bu deiimlerin nedeni hafif veya ar bileenlerin petrol-su veya petrol-mineral yzeylerinde absorbe edilerek

tutulmasdr.

8/7/2019 Petrol 5

7/24

G ve KAPANLANMA EKLLER

8/7/2019 Petrol 5

8/24

HAVZA ERSNDE G

Havza ierisinde g denetleyen faktrlerSedimanter ve paleocorafik kriterler

Yapsal kriterler

Hidrojeolojidir.

8/7/2019 Petrol 5

9/24

SEDMANTER ve PALEOCORAFK

KRTERLER

Transgresif seriler ste doru tane boyundaki incelme

nedeniyle petroln ste doru gn ve petrol kaannler.

Krntl bir temel stne ama (overlap) ile gelenistiflerde g, kama ve szma fazlalar.

Evaporitlerle biten istiflerde szma engellenir.Regresif seriler genellikle szntlara neden olurlar.

8/7/2019 Petrol 5

10/24

YAPISAL KRTERLER

Havzay snrlayan byk faylar g iin nemlibariyerler oluturabilirler.

Gerilme rejimi altndaki havzalarda gelien ak atlakve krklar g iin nemli yollar olutururlar.

8/7/2019 Petrol 5

11/24

HDROJEOLOJK KRTERLER

Gen keller, havzalar veya kmekte olan havzalardasantrifj tipi hidrojeolojik gradyan vardr. Bu nedenle enfazla su basnc havza ortasnda yani derinlerde bulunur.

Yapsal olarak deforme olan, kvrlan ve ykselenhavzalarda ise su hareketi merkeze dorudur. Yanihidrolik gradyan sentripetaldir ve merkezi alanlarda subasnc dktr.

Petrol g ve ym fazla basntan dk basncadoru olduuna gre her iki halde farkl g ekillerigeliecektir.

8/7/2019 Petrol 5

12/24

YATAY G (Lateral Migrasyon)

Yatay g devaml ve geirgen seviyelerde tayc kayaile rt kaya dokana boyunca meydana gelir ve 10 ile100 km arasnda bir mesafede gerekleir.

Yatay g szma ve tar kumlarnn da oluum nedenidir.

8/7/2019 Petrol 5

13/24

8/7/2019 Petrol 5

14/24

PETROL KAPANDA DA TEKRARGE URAYABLR

1- Kapana yeni petrol gelmesi ikinci bir ge neden olur

2- Petrol kapanlarnn deformasyona uramas yeni bir geneden olur

3- Ykselme ve anma sonucunda tabaka basnc azalrsa gazapkas hacmi artar ve sonuta petrol kaabilir.

8/7/2019 Petrol 5

15/24

8/7/2019 Petrol 5

16/24

DEY G

Gzenek ierisindeki hidrokarbon basnc kendisinigzenek ierisinde tutmak isteyen basn ve rt tabaka

ierisinde oluan basntan daha fazla olduu zamandey g grlr.

Dey g tektonik hareketler sonucu akkan basncnnartmas ile mmkn olur.

8/7/2019 Petrol 5

17/24

8/7/2019 Petrol 5

18/24

AAI DORU G

Bilhassa transgresif istiflerde grlen bu g ile alttakidaha iyi nitelikli rezervuar kayalar ve stratigrafik kapanlardoldurulur.

Bu durum zellikle kapann hemen zerine gelen biriminayn zamanda ana kaya nitelikli olmas halinde dahayaygndr. Bu st birim ayn zamanda rt kayay daoluturuyorsa dey g daha da yaygndr.

8/7/2019 Petrol 5

19/24

YUKARI DORU G

rt ierisindeki atlak ve boluklardan petroln yukardoru gmesidir.

Faylar geirimli olduu zaman g yollar, geirimsiz ve

dolu olduklarnda ise permeabilite bariyeri olutururlar.Eer atlak ve fay yoksa rt kayann zayf zonlarndanyukar doru g geliir. Bu zonlardaki akkan basnckapann enjeksiyon basncndan daha fazladr.

Hidrokarbon hafif ise dey g daha kolay olur.

Genellikle dey ve yatay g birarada geliir. lk nceyatay, daha sonra dey g gerekleir. Bunun sonucundafarkl dzeylerde kapanlanma veya szntlar oluur.

8/7/2019 Petrol 5

20/24

PETROL SIZINTISI

Sznt eer kuyuda grlyorsa bu orada g olduunu

ve gemekte olan bir petrol ifade eder.

Sznt yzeyde grlyorsa o blgede kapanlanmakoullarnn iyi olmadn belirtir.

8/7/2019 Petrol 5

21/24

KAPANLANMA

Petroln g ederek hareket edemeyecek ekilde sktyerlere kapan denir.

Kapal bir sistem petrol biriktirir. Alt ksm konkav bir rtkolayca bariyer oluturur ve petroln aknt ynnde dahaileri gitmesini nler. Bylece sistemin en st ksmnda petrolbirikerek bir havuz meydana getirir.

Kapann alt ksm genellikle dzlemseldir ve petrol-su

dokana ile snrlanr.

Kapanlar geometrik ve dinamik olmak zere iki tiptir.

8/7/2019 Petrol 5

22/24

GEOMETRK KAPANLAR

Kvrmlanma ile

Fasiyes deiimleri ile

Faylanma ile

Bunlarn birleimi ile gelien birleik kapanlardr.

8/7/2019 Petrol 5

23/24

8/7/2019 Petrol 5

24/24

TEORK ve PRATK KAPANIM

Teorik kapanm kapandaki yapsal bilgilere gre kapanierisinde ne kadar petrol bulunduunu hesaplamaklabulunur.

Pratik kapanm ise alttaki su tablas ile rt kaya arasndane kadar gzenek boluunun bulunduunun hesabdr.