phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
TRANSCRIPT
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
1/33
PHN M U
1. L do chn ti:
Vit Nam chnh thc tr thnh thnh vin ca T chc Thng mi th gii
(WTO), cng ng ngha l Vit Nam bt u bc vo sn chi chung ca th trng
thng mi th gii theo lut chi chung dnh cho tt c cc thnh vin ca t chc
ny v tng bc thc hin vic hi nhp kinh t quc t theo l trnh ph hp.
Ngnh nng lm nghip c v tr rt quan trng trong nn kinh t Vit Nam mi giai
on pht trin. Nn kinh t Vit Nam hin nay vi khong 70% dn s sn xut nng
lm nghip. Mt trong nhng th mnh khng th khng k ti l ngnh la go mt
hng xut khu ng th hai th gii. Gia nhp WTO v hi nhp kinh t quc t,Vit Nam s c nhiu c hi v nhng thun li do khch quan mang n nhng cng
s gp khng t kh khn v thch thc trong vic pht trin t nc ni chung v
pht trin ngnh la go ni ring.
Chnh v vy, em chn ti phn tch thc trng ngnh sn xut la go
Vit Nam sau khi gia nhp WTO t xut nhng gii php pht trin ngnh
sn xut la go trong mi trng hi nhp.
2.Mc tiu nghin cu:
2.1.Mc tiu chung :
Phn tch thc trng ngnh sn xut la go Vit Nam sau khi tr thnh thnh
vin chnh thc ca T Chc Thng mi th gii WTO t xut nhng gii
php pht trin ngnh sn xut la go trong mi trng hi nhp.
2.2.Mc tiu c th :- Phn tch tnh hnh sn xut v xut khu la go Vit Nam trc khi gia
nhp v sau khi gia nhp WTO.
- Phn tch nhng thun li v c hi, nhng kh khn v thch thc i vi
ngnh sn xut la go.
1
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
2/33
- xut cc gii php pht trin ngnh sn xut la go trong mi trng hi
nhp.
4.Phng php nghin cu:
a. Phng php thu thp s liu: Thu thp, tng hp v phn tch s liu thcp trn cc bo, tp ch chuyn ngnh kinh t, trn cc bo in t v cc ti liu c
lin quan n tnh hnh sn xut go Vit Nam.
b. Phng php phn tch s liu: ch yu l phng php phn tch v so
snh.
5.Phm vi nghin cu:
Khng gian: Nghin cu trn phm vi ton lnh th Vit Nam.Thi gian: S liu lin quan ch yu ly t nm 1990 n nm 2007.
i tng nghin cu: tnh hnh sn xut go Vit Nam.
2
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
3/33
PHN NI DUNG
CHNG 1
C S L LUN
1.1. Vi nt v WTO:
1.1.1. Khi nim WTO :
WTO l tn vit tt t ting Anh ca T chc thng mi th gii (World
Trade Organization). WTO c thnh lp theo Hip nh thnh lp T chc thng
mi th gii k ti Marrakesh (Marc) ngy 15-4-1994. WTO chnh thc i vo hot
ng t ngy 1-1-1995.
WTO ra i trn c s k tc t chc tin thn l Hip nh chung v Thuquan v Thng mi ( The General Agreement on Tariffs and Trade - GATT). y l
t chc quc t duy nht ra nhng nguyn tc thng mi gia cc quc gia trn
th gii. Trng tm ca WTO chnh l cc hip nh v ang c cc nc m
phn v k kt.
C th hnh dung mt cch n gin v WTO nh sau :
WTO l ni ra nhng quy nh:
iu tit hot ng thng mi gia cc quc gia trn quy m ton th giihoc gn nh ton th gii.
WTO l mt din n cc nc, cc thnh vin m phn:
Ngi ta thng ni, bn thn s ra i ca WTO l kt qu ca cc cuc m
phn. Sau khi ra i, WTO ang tip tc t chc cc cuc m phn mi. "Tt c
nhng g t chc ny lm c u thng qua con ng m phn". C th ni,
WTO chnh l mt din n cc quc gia, cc thnh vin tin hnh tho thun,
thng lng, nhn nhng nhau v cc vn thng mi, dch v, u t, s hu
tr tu..., gii quyt tranh chp pht sinh trong quan h thng mi gia cc bn.
WTO gm nhng quy nh php l nn tng ca thng mi quc t:
Ra i vi kt qu c ghi nhn trong hn 26.000 trang vn bn php l,
WTO to ra mt h thng php l chung lm cn c mi thnh vin hoch nh v
thc thi chnh sch nhm m rng thng mi, to thm vic lm, tng thu nhp v
3
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
4/33
nng cao i sng nhn dn cc nc thnh vin. Cc vn bn php l ny bn cht
l cc "hp ng", theo cc chnh ph cc nc tham gia k kt, cng nhn (thng
qua vic gia nhp v tr thnh thnh vin ca WTO) cam kt duy tr chnh sch
thng mi trong khun kh nhng vn tho thun. Tuy l do cc chnh ph k
kt nhng thc cht mc tiu ca nhng tho thun ny l to iu kin cho ccdoanh nghip, cc nh sn xut hng ho, cung cp dch v, cc nh xut nhp khu
thc hin hot ng kinh doanh, bun bn ca mnh.
WTO gip cc nc gii quyt tranh chp:
Nu "mc tiu kinh t" ca WTO l nhm thc y tin trnh t do ho thng mi
hng ho, dch v, trao i cc sng ch, kiu dng, pht minh...(gi chung l quyn ti sn
s hu tr tu) th cc hot ng ca WTO nhm gii quyt cc bt ng v tranh chp
thng mi pht sinh gia cc thnh vin theo cc quy nh tho thun, trn c s ccnguyn tc c bn ca cng php quc t v lut l ca WTO chnh l ?mc tiu chnh tr?
ca WTO. Mc tiu cui cng ca cc mc tiu kinh t v chnh tr nu trn l nhm ti
"mc tiu x hi" ca WTO l nhm nng cao mc sng, to cng n vic lm, tng thu nhp
cho ngi dn, pht trin bn vng, bo v mi trng.
1.1.2.Mc tiu ca WTO :
Hnh dung n gin v WTO nh nu trn cng chnh l ni dung ca cc mc
tiu ca WTO nh c ghi nhn ti Li m u ca Hip nh thnh lp WTO. "Ccbn k kt Hip nh ny tha nhn rng: Tt c nhng mi quan h ca h (tc cc
bn k kt thnh lp ra WTO) trong lnh vc kinh t v thng mi phi c thc
hin vi mc tiu nng cao mc sng, bo m y vic lm v mt khi lng
thu nhp v nhu cu thc t ln v pht trin n nh; m rng sn xut, thng mi
hng ho v dch v, trong khi vn m bo vic s dng ti u ngun lc ca th
gii theo ng mc tiu pht trin bn vng, bo v v duy tr mi trng v nng cao
cc bin php thc hin iu theo cch thc ph hp vi nhng nhu cu v miquan tm ring r ca mi bn cc cp pht trin kinh t khc nhau.
(Cc bn k kt Hip nh) tha nhn thm rng: cn phi c n lc tch cc
bo m rng cc quc gia ang pht trin, c bit l nhng quc gia km pht
trin nht, duy tr c t phn tng trng trong thng mi quc t tng xng vi
nhu cu pht trin kinh t ca quc gia ;
4
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
5/33
(Cc bn k kt Hip nh) mong mun ng gp vo nhng mc tiu ny
bng cch tham gia vo nhng tho thun tng h v cng c li theo hng gim
ng k thu v cc hng ro cn tr thng mi khc v theo hng loi b s phn
bin i x trong cc mi quan h thng mi quc t;
Do , (Cc bn k kt Hip nh), quyt tm xy dng mt c ch thng mi abin cht ch, n nh v kh thi hn; quyt tm duy tr nhng nguyn tc c bn v
tip tc theo ui nhng mc tiu ang t ra cho c ch thng mi a bin ny.
1.2. Cc ngun ti nguyn thin nhin ca Vit Nam c nh hng sn xut la
go :
1.2.1. Ti nguyn kh hu :
Vit Nam nm hon ton trong vnh ai nhit i Bc bn cu. Vit Nam c
khi hu nhit i, chu nh hng ca gi ma ng Nam chu , vi c trng
nng, nng, m. Trong nm c hai ma gi tc ng: gi ng Bc v ma ng gy
ra rt kh lnh v gi ng Nam v ma h gy ra nng, m. Vit Nam quanh nm
nhn c lng nhit rt ln ca mt tri, s gi nng trung bnh trong nm l 2000
mm, nm cao nht ln ti trn 3000 mm, nm thp nht vo khong 1600-1800 mm.
Lng ma phn b khng u theo thi gian v khng gian : ni c lng
ma cao nht l vng Thanh-Ngh-Tnh v Nng(khong 3200mm/nm) v ni
thp nht l Phan Rang (650-700 mm/nm) theo thi gian th lng ma tp trung ch
yu vo cc thng trong ma h chim ti 80% lng ma c nm. Ma thng tp
trung trong giai on t thng 6 n thng 10 hay thng 11 trong nm. Ti ng bng
sng Cu Long do tc ng ca gi ma, nn ma ma ko di t 5 n 6 thng vi
lng ma trung bnh trn 200 mm/thng. Thng 10 thng l thng ma nhiu nht
trong nm. S khc bit gia min Nam v min Bc v iu kin thi tit kh hu
khin cho cc h thng nng nghip cc vng cng rt a dng.
m khng kh cao, dao ng trong khong 80% v thay i theo vng, theo
ma trong nm. Nhit bnh qun trong nm lun trn 20 0C, cao nht vo thng 6,
thng 7 (khong 35-360C cng c nm ln ti 38-390C) v thp nht vo cui thng
12, thng 1 (nhit di 150C, cng c nm nhit xung di 100C). Tuy nhit
5
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
6/33
bnh qun chung nh vy nhng n cng khc nhau theo a hnh, theo vng ca
t nc, c th l nhit tng dn t cao xung thp, t Bc vo Nam.
iu kin kh hu thi tit nc ta nh vy to nhiu s thun li cho vic
pht trin nn kinh t quc dn, c bit i vi nng nghip n l c s ta pht
trin mt nn nng nghip ton din trong c ngnh sn xut la go. Tuy nhincng chnh iu kin kh hu cng gy khng t kh khn trong sn xut; hng nm
thng xy ra l lt, bo qut v ma ma, hn hn v ma kh gy ra bit bao kh
khn thit hi cho sn xut v i sng ca nhn dn ta. Mc khc, kh hu nng m
cng l iu kin thun li cho su, bnh, dch hi vt nui v cy trng pht sinh v
pht trin, gy thit hi cho sn xut nng nghip nc ta.
1.2.2. Ti nguyn t :
Ni chung, mi hot ng kinh t - x hi rt cn t, song ring trong nng
nghip th t ai l loi t kiu sn xut t bit v khng th thiu, khng th thay
th c.
t ai nc ta rt a dng: nm trong vnh ai Bc bn cu vi vng kh hu
nhit i gi ma cc qu trnh trao i cht din ra mnh m, l iu kin thun
li cho sn xut nng nghip. t c gi tr cao nht trong trong la l t ph sa.
Loi t ny phn b ch yu Bc B v Nam B.
Ngoi cc loi t tt, trong tng din tch t nhin ca nc ta c ti 2/3 din
tch l i ni, t dc, cng ch canh tc c lc hu li, lng ma hng nm
ln, cho nn hin nay c ti 20% din tch t nhin b xu i do bi xi mn, ra tri
gy ra nhim phn, nhim mn v sa mc ho ang tn ti vng ven bin min
Trung v mt s vng khc, l nhng kh khn ln i vi ngnh sn xut la go
ni ring v ngnh nng nghip ni chung.
1.2.3. Ti nguyn nc :
Ngun nc mt ca nc ta kh phong ph, vi h thng sng ngi, knh
rch kh dy c v c phn bi tng i ng u trong c nc, trong , i
din cho ba min Bc, Trung, Nam c ba con sng ln, l sng Hng, sng C v
sng Cu Long. Lng nc trn cc con sng ph thuc ch yu vo lng nc
6
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
7/33
ma theo ma. Hng nm cc con sng ca nc ta ra bin ti 900 t m 3 nc. c
im sng ngi Vit Nam c rt nhiu thun li i vi sn xut v i sng : cht
lng nc tt, hm lng ph sa cao, khong ho thp v t bin i, pH trung
bnh (7,2 8). Nhng bn cnh do lng ma hng nm ln li phn b khng u
trong nm, sng ngi dy c nhng lng sng hp v dc cng gy ra khng tkh khn trong sn xut v i sng.
1.3. Cc loi ging la
Vit Nam trng kh nhiu loi ging la khc nhau, tu thuc vo iu kin
ca tng vng sinh thi v tng ma v. Cc tnh pha Bc s dng nhiu loi ging
la nhp t Trung Quc (ch yu l do kh nng thch ng ca cc ging la Trung
Quc vi iu kin t ai kh hu ca min Bc), trong khi cc tnh pha Nam li
trng nhiu ging la IR c ngun gc t Vin la quc t (IRRI). Mc d c hng
100 ging la khc nhau, nhng ch c 10 ging la c trng ph bin nht, chim
ti 60% tng din tch gieo trng la c nc. Trong s cc ging la cn li, mi
ging ch chim khng qu 1% tng din tch gieo trng. Theo iu tra ca B Nng
nghip & PTNT nm 2000, c nc mi v trng trn 200 ging la khc nhau. Tuy
nhin s lng ging la c trng tng vng v tng v c khc nhau. V ng-
Xun min Trung c s lng ging la t nht, nhng cng l 131 ging la
khc nhau.
Cc tnh pha Bc ch yu trng cc ging la lai v la thun Trung Quc
(khong 60% din tch). Khang Dn 18 and Q5 l hai ging la trng tng i ph
bin trong v ng-Xun (15 v 12%) v v Ma (18 v 14%).
i vi nng dn min Trung, ging la IR c v tr quan trng hn. Hai ging
la c trng nhiu nht l IR17494 v Khang Dn 18 chim 21% v 13% trong v
ng-Xun v khong 12% v 8% trong v H-Thu.
IR50404 v OM1490 l hai ging la c trng nhiu nht cc tnh pha
Nam, chim khong 13% trong v ng-Xun v 10-13% trong v H-Thu. Mc d
ging IR64 l ging la chnh phc v cho xut khu nhng ch chim 5-6% din tch
gieo trng trong v ng-Xun v H Thu min Nam.
1.4. Cc knh tiu th v phn phi la go
7
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
8/33
H thng tiu th la go Vit Nam kh phc tp thng qua nhiu mt xch
lin h gia cc i tc khc nhau: nng dn sn xut la, ngi thu gom la, c s
xay xt, ngi bn bun, ngi bn l v cc cng ty quc doanh lng thc. Ngoi
ra, cng ty lng thc quc doanh cn phn thnh 2 loi: TW (VINAFOOD I min
Bc v VINAFOOD II min Nam) v a phng. H thng cc knh tiu th cth c m t khi qut bng s di y. (Xem s 1).
Page 1
S 1: C c knh tiu th la go
Nng dn
DNQD cHNXKDNQD
khng cHNXK
Ng. thu gom
Nh xay x t
Ng. b n bun Ng. b n l
Xut khu
Ng. tiu dng
Ngun: FAO, 2000, Nghin cu kh nng cnh tranh ca ngnh Nng nghip VitNamGhi ch: DNQD - Doanh nghip quc doanh; HXK - Hp ng xut khu
Knh tiu th goKnh tiu th la
Nhn chung, k t 1980 cng cuc i mi c ch chnh sch c nhngng gp ng k cho s pht trin ca mt h thng lu thng la go t do Vit
Nam. Th trng la go trong nc c tho g khi mi hn ch rng buc. H
thng lu thng phn phi v tiu th sn phm la go hin nay hu nh hon ton
t do vi s tham gia ca nhiu n v, nhiu thnh phn kinh t khc nhau.
1.5. Cc nhn t kinh t - x hi tc ng n ngnh sn xut la go :
8
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
9/33
Nhm nhn t ny bao gm nhiu loi yu t khc nhau, trong c c yu t
vt cht v phi vt cht tc ng v nh hng rt ln n qu trnh phn b v
pht trin ngnh sn xut la go.
Th nht: vi Vit Nam, trc ht phi ni n mt yu t quan trng trong
cc yu t phi vt cht, l s i mi c ch qun l nn kinh t quc dn nichung v nn nng nghip ni ring, v ang l yu t tc ng mnh m i vi
ngnh nng nghip sn xut la go. N thc y nn nng nghip ca t nc c
bc chuyn ng k, tin ti mt nn nng nghip hng ho theo hng cng nghip
ho, hin i ho.
Th hai: cc c s vt cht, k thut phc v cho sn xut la go ang c
nng cp, tng cng nh : thu li ho, c gii ho, in kh ho, ho hc ho, h
thng cc phng tin giao thng vn ti thng tin lin lccng vi nhng tin b
khoa hc k thut v cng ngh mi; cc ging la mi vi cc phng php nhn
ging v s pht trin ca ngnh cng ngh sinh hc c nhng tc ng tch cc
i vi ngnh sn xut la go.
Th ba: lc lng lao ng trong ngnh sn xut la go ca nc ta cn
chim trn 50% lao ng ca x hi ca c nc , cng l mt yu t quan trng,
mt ngun lc to ln c nh hng khng nh cn c tn dng khai thc c hiu
qu pht trin ngnh; ng thi gp phnn gii quyt mt vn x hi quan trng
ca t nc l vic lm cho lao ng.
9
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
10/33
CHNG 2
THC TRNG NGNH SN XUT LA GO VIT NAM TRC
V SAU KHI GIA NHP T CHC THNG MI TH GII
WTO2.1.Tnh hnh sn xut la go trc khi gia nhp WTO :
t lu cy la lun gi mt v tr trung tm trong ngnh nng nghip v nn
kinh t ca Vit Nam. Hnh nh t Vit thng c m t nh l mt chic n
gnh khng l vi hai u l hai va thc ln l BSH v BSCL. y l hai
ng bng chu th c mt dn c v thm canh sn xut nng nghip thuc loi
cao nht trn th gii. iu kin thi tit kh hu v a l thch hp to mt mi
trng l tng cho sn xut la go ti hai ng bng chu th ny.
Vi c ch k hoch ho sn xut tp trung trong thp k 70 v u thp k
80, ngnh la go lm vo cnh tr tr, nng sut la gim v cc ngun tim nng
t nhin phc v cho sn xut la go khng c khai thc ht. K t nm 1986,
Vit Nam bt u s nghip i mi kinh t. H gia nh thc s c coi l mt
n v sn xut quan trng trong nng thn v c trao quyn t ch trong cc quyt
nh sn xut v tiu th nng sn. C ch khon h cng vi nhng ci cch v ch
s dng rung t v thu to ra mt bc nhy vt trong nng nghip. Sn
xut la go tng mnh bt u t u thp k 90.
10
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
11/33
Bng 1 Din tch, nng sut v sn lng la phn theo vng, giai on 1990-2002
1990 2002 20021990-2002
% tng hngnm
% ng gptng SL
1. Sn lng la, 1000 tn C nc 19225.1 32529.5 34063.5 4.88 100.0ng bng sng Hng 3890.8 6586.6 6685.3 4.61 100.0ng Bc 1180.4 2065.0 2328.9 5.83 100.0Ty Bc 248.8 403.6 451.5 5.09 100.0Bc Trung B 1642.3 2824.0 3138.9 5.55 100.0Duyn hi Nam Trung B 1347.3 1681.6 1705.4 1.98 100.0Ty Nguyn 386.1 586.8 609.5 3.88 100.0ng Nam B 1049.1 1679.2 1666.1 3.93 100.0ng bng sng Cu Long 9480.3 16702.7 17477.9 5.23 100.0
2. Din tch GT, 1000 ha C nc 6042.8 7666.3 7485.4 1.80 37.3ng bng sng Hng 1158.0 1212.6 1196.7 0.27 6.0ng Bc 519.2 550.3 562.5 0.67 11.6Ty Bc 144.3 136.8 140.8 -0.20 -4.0Bc Trung B 677.0 695.0 700.4 0.28 5.1Duyn hi Nam Trung B 414.6 422.5 399.5 -0.31 -15.5Ty Nguyn 165.3 176.8 186.1 0.99 25.8ng Nam B 384.3 526.5 485.6 1.97 50.6ng bng sng Cu Long 2580.1 3945.8 3813.8 3.31 64.03. Nng sut la, tn/ha
C nc 3.2 4.2 4.6 3.03 62.7 ng bng sng Hng 3.4 5.4 5.6 4.33 94.0ng Bc 2.3 3.8 4.1 5.12 88.4Ty Bc 1.7 3.0 3.2 5.31 104.0Bc Trung B 2.4 4.1 4.5 5.25 94.9Duyn hi Nam Trung B 3.2 4.0 4.3 2.30 115.5Ty Nguyn 2.3 3.3 3.3 2.86 74.2ng Nam B 2.7 3.2 3.4 1.92 49.4ng bng sng Cu Long 3.7 4.2 4.6 1.86 36.0
Ngun: Tnh ton da theo s liu ca Tng cc Thng K,1990-2002
Bn cnh chnh sch i mi nhm khuyn khch pht trin sn xut trongnc, hot ng thng mi quc t i vi ngnh hng la go cng c y
mnh. Mt trong nhng bc thay i quan trng nht trong chnh sch thng mi
l vic xo b hn ngch xut khu v khuyn khch cc thnh phn kinh t tham
gia hot ng xut khu go, v cng nh m tng nhanh c lng go xut
khu ca Vit Nam. Khng nhng p ng nhu cu tiu dng trong nc m hng
11
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
12/33
nm cn xut khu c 3-4 triu tn go. Trong giai on 1997-2001, Vit Nam xut
khu trung bnh hng nm khong 3,8 triu tn, cung cp go cho hn 120 quc gia
trn th gii, thuc tt c cc Chu lc khc nhau, tuy nhin ch yu vn l xut sang
Chu (52%), Chu u (20%) v Trung ng (12,7%). 5 nc ng u trong danh
sch nhp khu go ca Vit Nam trong giai on 1997-2001 l: In--n-xi-a(14,8%), Phi-li-pin (12,6%), Xin-ga-po (9,9%), Irc (9,8%) v Thu s (8,4%).
Bng 2 Go XK ca Vit Nam, bnh qun hng nm giai on 1997-2001
% Tn USD USD/TnTng xut khu 100 3,808,655 843,051,138 22110 nc nhp khu chnh: 71,3 2,717,187 623,565,919 229
Indonesia 14,8 564055 125731239 223Philippines 12,6 478948 105547780 220Singapore 9,9 376044 80450007 214
Irc 9,8 373875 109189133 292Thu S 8,4 318374 70154242 220Malaysia 5,1 193526 43769917 226M 3,2 121908 26744283 219Hng Kng 2,9 110272 23985801 218H Lan 2,8 108478 24839738 229Nga 1,9 71708 13153779 183
Go xut khu ca Vit Nam (1997-2001) phn theo khu vc, %C cu lung XK C cu Gi tr XK
Tng cng: 100,0 100,0Chu 52,0 51,0
ng-Nam- 46,2 45,4Chu u 20,4 19,6
ng u 4,4 3,8Trung ng 12,7 16,0Chu Phi 8,2 6,9Chu M 5,5 5,3
USA 3,2 3,2Chu i Dng 1,1 1,1
Ngun ca Tng cc Thng K, 2001
V nhp khu, lng go nhp khu chnh ngch vo th trng Vit Nam
khng nhiu, ch khong 20 nghn tn/nm. Go nhp khu ch yu l go thm, cht
lng cao ca Thi Lan v thng c nhp vo thi im gip tt. Thu sut nhp
khu go chnh ngch ph thuc vo cc hip nh song phng gia Vit Nam v
nc xut khu, nhng thng thng thu sut nhp khu go l khong 40%. Mc d
lng go nhp khu theo ng chnh ngch vo Vit Nam khng ln, nhng
12
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
13/33
thng xuyn vn thy mt tr lng ln go thm ca Thi Lan ti th trng thnh
ph H Ch Minh v cc vng ln cn.
Tuy nhin ngnh la go Vit Nam vn cn c nhiu kh khn v thch thc
ln, c bit l di sc p cnh tranh ngy mt gia tng trong qu trnh m rng hi
nhp quc t. Tuy hin nay nng sut la bnh qun chung ca c nc kh cao tkhong 4,5 tn/ha, song gia cc vng sinh thi khc nhau trong nc li c s chnh
lch ng k v nng sut la. cc vng ng bng mt s h nng dn trng la
t c nng sut rt cao, 10-12 tn/ha, trong khi nng sut la cc vng trung
du min ni v cc vng t ct duyn hi thng li rt thp, ch t bnh qun
khong trn 2 tn/ha. Lung go tham gia vo cc knh lu thng ch yu ph thuc
vo hai ngun cung cp chnh l ng bng sng Cu Long (BSCL) v ng
bng sng Hng (BSH). Bt k mt ri ro thin tai no xy ra hai va thc ln
ny u gy nh hng nghim trng n an ninh lng thc quc gia. Trn thc t,
cc vng sn xut nng nghip nm ngoi cc chu th sng ln u khng c go d
tha, ngoi tr mt vi nm gn y mt s a phng vng cao nng dn c
ma do gp iu kin thi tit thun li, nn lng go sn xut vt hn mc tiu
dng ca a phng. Sn xut la go cc vng duyn hi v trung du min ni
ch yu nhm p ng nhu cu lng thc ti ch, hay ni mt cch khc l sn xut
thun tu mang tnh t cung t cp, v vn cn tnh trng mt s h nng dn khng
lng thc cho tiu dng gia nh t mt n hai thng trong nm. Thiu vic lm
m bo thu nhp n nh v thiu vn mua vt t thit b phc v sn xut
nng nghip ang l nhng tr ngi ln trong qu trnh pht trin kinh t nng nghip
v nng thn Vit Nam.
Cc hot ng ch bin v lu thng la go tuy c nhng bc pht trin
ng k song vn ang cn qu nhiu tr ngi cn phi phn u vt qua. Ngnh ch
bin xay xt la go hin ang trong qu trnh chuyn dch c cu t mt h thng
ch yu da vo cc c s ch bin xay xt quy m nh phc v nhu cu tiu dng
ni a v ch c mt s t cc nh my xay xt go qui m ln phc v cho th trng
xut khu, tin ti mt m hnh ch bin cng nghip hin i hn vi nhiu nh my
ch bin quy m ln. Trnh cng ngh p dng trong ch bin la go ca Vit
13
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
14/33
Nam hin vn cn lc hu, cht lng go ch bin cn thp, t l hao ht ln v t l
go v cn cao. Mt trong nhng nguyn nhn chnh lm chm qu trnh hin i ho
cng ngh ca ngnh ch bin la go l thiu vn u t. i vi cc c s ch
bin go qui m ln, h thng cung cp tn dng chnh thc hin ti do thin v u
tin phc v cho cc doanh nghip quc doanh nn phn no km hm kh nngcnh tranh c hiu qu ca khu vc kinh t t nhn. Hn na, phn ln cc hp ng
chnh ph li giao cho cc cng ty quc doanh thc hin, nn kh nng m rng cc
hot ng xut khu ca khu vc kinh t t nhn b hn ch.
Nhng vng mc v th ch v s yu km v c s h tng cho sn xut
kinh doanh la go ang l nhn t km hm s pht trin ca ngnh. Chi ph cao
trong h thng cung cp tn dng chnh thc khng khuyn khch c ngi nng
dn v cc nh ch bin la go gia tng mc u t,ch khong 1/3 s h nng thn
tip cn c h thng tn dng chnh thc, nhng phn ln l vay ngn hn (di 1
nm) v lng vay nh (khong 300 USD) v buc nng dn phi tm n h thng
tn dng phi chnh thc v khin cc nh xay xt phi tr hon hoc ct gim u t.
2.2. Tnh hnh sn xut v xut khu la go sau khi gia nhp WTO :
Vit Nam hon tt th tc gia nhp T chc Thng mi Th gii (WTO)
bng vic Quc hi ph chun Ngh nh th gia nhp t chc ny. Cc nh m phn
t nay bn giao li trn a cho doanh nhn. C hi m ra ht c, thng thua
ph thuc vo mc thin chin ca doanh nhn.
Trong thng cui nm 2007, nng dn cc tnh min Bc tip tc tp trung
cng tc lm t, gieo m, tch cc chun b sn xut v la ng xun 2007- 2008.
Trong khi , cc tnh min Nam hon tt thu hoch la ma, la thu ng (la v 3)
v tp trung xung ging i tr la ng xun. Theo tnh ton ca Tng cc Thng
K, din tch gieo cy la c nm c t 7.181 nghn ha, bng 98% (gim 144 nghnha) so vi nm trc; trong la ng xun t 2.988,5 nghn ha bng 99,8% (gim
7 nghn ha), la h thu 2.204,8 nghn ha bng 94,9% (gim 112,6 nghn ha), la ma
1.987,4 nghn ha bng 98,8% (gim 24,5 nghn ha). Din tch gieo cy la gim c 3
v trong nm v ch yu gim la h thu; nguyn nhn chnh do chuyn i c cu
cy trng cc vng ng bng sng Hng v ng bng sng Cu Long, gim mnh
14
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
15/33
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
16/33
4,5 triu tn, kim ngch 1,46 t USD, so vi nm 2006 gim 3% v lng, nhng tng
14,4% v gi tr. Lng go xut khu m bo hn mc xut khu 4,5 triu tn ca
nm 2007. Khong cch gi go xut khu ca Vit Nam vi Thi Lan thu hp, c
thi im t mc ngang gi. Gi go xut khu bnh qun nm nay t khong
300USD/tn, tng 17,5% so vi nm trc. Mc d gp nhiu kh khn v nguncung do nhng nh hng ca thin tai v su bnh, song nm 2007 vn c xem l
nm thng li trong xut khu go ca Vit Nam nh gi c tng v nhu cu th
trng th gii lun mc cao.
th 1 c kim ngch xut khu mt s hng Nng, Lm, Sn ch yu
nm 2007
2.116
1.4601.360
641
1.817
298243 196
113
3.752
1.933
1.217 1.276 1.286
504
259183 174
100
3.358
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
Thusn
Snphm
g
C ph Go Cao su Htiu
Hngrau qu
Ht tiu SPmy,
tre, ci,thm
Ch
tr.USD %
0
20
40
60
80
100
120
140
160
2007
2006
%07/06
c kim ngch XK mt s mt hng NLS ch yu
nm 2007
Ngun Bo co ca B Nng Nghip, 12/2007
Trong thng 12, gi go xut khu ca Vit Nam v Thi Lan tng n nh, vi
nhu cu mnh ti Thi Lan ng vai tr tr gi tch cc. Do ngun cung xut khu ca
hai i th cnh tranh ln vi Thi Lan l Vit Nam v n khng cn, cc nh
xut khu go Thi ang c li th ln tng lng xut khu trn th trng th
gii. Nhu cu trn th trng Thi Lan ch yu l go v go trng, bn cnh nhu
cu n nh i vi cc loi go thm. Tuy nhin, ngun cung go mi ca Thi Lan
hin cha di do.
16
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
17/33
Bn cnh , cng tc iu hnh xut khu go trong nm 2008 c hiu
qu, B Cng Thng c cng vn xin kin ng gp ca cc B, ngnh v c
ch iu hnh trn c s ch tiu xut khu ch dng mc 4,5 triu tn theo xut
ca Hip hi Lng thc Vit Nam. Nh vy, trong nm 2008 ch tiu xut khu go
vn l 4,5 triu tn v ch cng b mt ln. Tuy nhin, ring go np v go thm, ccdoanh nghip c xut khu theo yu cu. Vi lng go khng tng nh vy, th
trng xut khu trng im ca go Vit Nam tip tc duy tr cc th trng truyn
thng l Philippines, Indonesia, Malaysia, Cu ba s chim khong 3 triu tn, 1,5 triu
tn cn li s xut khu thng mi v cc th trng khc.
2.3. Nhng thun li v c hi sau khi gia nhp WTO
Th nht, l chng ta c mt khng gian mi v th trng, WTO l snchi ln ton cu. Chng ta cn th trng ton cu pht trin kinh t, thng mi
v thu ht u t.. Tc ng ca vic Vit Nam gia nhp WTO - K IV: Go Vit
Nam s thm nhiu thun li (22/10/2007) . C th ni, vic Vit Nam gia nhp WTO
s c nhiu nh hng tch cc ti vic sn xut v xut khu go. l nhn nh
ca cc chuyn gia khi phn tch v tc ng ca vic Vit Nam gia nhp WTO.
Cc chuyn gia cho rng, tham gia vo WTO, Vit Nam s c c hi tham gia
vo mt h thng thng mi rng m, t do v bnh ng, c c hi tip cn thtrng ca 150 quc gia v vng lnh th. Go Vit Nam s c hng cc cam kt
u i thu quan v phi thu quan, khng phn bit i x nh trc y.
Theo cam kt WTO, Hn Quc v Nht Bn m ca th trng go t mc 3%
ln 5% nhu cu tiu dng ni a vo nm 2001. Hin nay, hai nc ny ang p dng
hn ngch thu quan i vi go nhp khu (Nht Bn: thu trong hn ngch 0%, thu
ngoi hn ngch l 491%; Hn Quc l 5% v 89% tng ng). Theo cam kt WTO,
Trung Quc s p dng hn ngch thu quan vi go nhp khu. Thu trong hn
ngch tng i thp: 1% i vi hng th v 10% i vi go xt; thu ngoi hn
ngch l 80%, c gim xung 40% vo nm 2004.
Nh vy, theo cc chuyn gia, trc khi gia nhp WTO, go Vit Nam b hn
ch trong vic tip cn th trng i vi mt s quc gia coi go l nhng sn phm
17
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
18/33
nhy cm, thuc din phi bo h cao bng hn ngch thu quan. Tuy nhin khi vo
WTO, Vit Nam s c c hi c hng i x bnh ng nh nhng quc gia khc
nn vic tip cn th trng s thun li hn v vic xut khu go ca Vit Nam vo
cc nc thnh vin WTO s tng mnh hn.
i vi th trng trong nc, cc chuyn gia cng phn tch rng, cam ktthu quan ca Vit Nam i vi mt hng go bnh qun trong WTO l 40% (tr
ging la). y l mc thu bng vi mc MFN hin nay v mc thu sut cam kt
ti thi im gia nhp ny s vn c gi mc 40% m khng phi gim na.
iu cho thy, khi Vit Nam gia nhp WTO, go Vit Nam s khng phi chu
nguy c ln trc sc cnh tranh n t pha go nc ngoi; Bi mc thu v cc
iu kin nhp khu khc l hu nh khng c s thay i so vi trc khi gia nhp
WTO.
Bn cnh , khi gia nhp WTO, cc DN Vit Nam cng s c c hi tip cn,
chuyn giao cc cng ngh tin tin trong vic ch bin go t cc nc pht trin
nh M, Nht Bn. Nhng cng ngh x l m, xay xt, lau bng xut khu s
gip gim chi ph trung gian, gim gi thnh go xut khu, gip cho cc nh xut
khu Vit Nam c c hi lm gia tng gi tr ca go trc khi xut khu, nng cao
gi bn v sc cnh tranh ca go Vit Nam trn th gii.
Vic gia nhp WTO cng to ra c hi tip cn cc ngun vn vay u i, cc
hnh thc tn dng, ti tr ca cc t chc ti chnh quc t nh WB, IMF,... Nhng
ngun vn ny gip cho cc nh xut khu Vit Nam c th u t nhng c s ch
bin go, thc hin khp kn t khu thu mua la n cc cng on sau.
C th ni, vic Vit Nam gia nhp WTO s c nhiu nh hng tch cc ti
vic sn xut v xut khu go. iu quan trng l cc nh xut khu phi t lc vn
ng cng vi s tr gip ca Nh nc, nm bt c c hi, vt qua th thch
gia tng v pht trin mnh m hn.
Th hai, l nh sc p cam kt a phng s sa v xy mi 25 lut v php
lnh khi m phn nn Vit Nam hin c h thng php lut tng i hon chnh
gia nhp WTO.Gia nhp WTO, chng ta buc phi c h thng lut php minh
bch, r rng, d d on. Trong m phn WTO vi a phng, yu cu u tin l
18
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
19/33
phi minh bch ha chnh sch. Chng ta cng phi c cc vn bn php lut lin
quan cc hip nh, cc quy nh ca WTO. tng sc cnh tranh cho nn kinh t,
ci cch hnh chnh Vit Nam phi xy mi v sa i 100 lut. Nh vy, s vn bn
phc v m phn, gia nhp WTO ch bng 1/4 s vn bn lut php phc v ci cch
hnh chnh, v i mi kinh t.Chng ta thy cc nh u t nc ngoi rt quan tmn tin trnh gia nhp WTO ca Vit Nam, h cho rng nu Vit Nam gia nhp
WTO th h thng php lut s ph hp sn chi ca th gii v n s n nh.Chnh
v iu m u t nc ngoi nm 2006 tng hn rt nhiu so vi 2005. Cc d n
u t nc ngoi ca Hoa K, Hn Quc, Nht Bn, Singapore, c bit l d n ln
ca cc cng ty a quc gia bt u vo Vit Nam.
Th ba, l gia nhp WTO, chng ta s c iu kin ch ng tham gia chnh
sch thng mi ton cu. Gia nhp WTO, nhng tranh chp c gii quyt tt hn:
Xu hng cc nc l dng WTO gii quyt tranh chp. Gii quyt tranh chp
trong WTO l d thc thi hn.
Th d, nc A p thu chng bn ph gi vi mt nc thnh vin WTO m
tng thu tng ng vi 100 triu USD, khi WTO gii quyt tranh chp, i n
quyt nh l kin chng bn ph gi khng ng, yu cu nc kin kia b i. Nu
khng b, th nc b kin c quyn nng thu nhp khu cc mt hng ca nc kia
ln tng ng mc 100 triu USD.
Do vy, c ch thc thi trong cuc sng nhiu hn, d thc hin hn l c
ch gii quyt tranh chp qua trng ti quc t v ta n.Tuy nhin, gia nhp WTO
khng c ngha cc v kin chng bn ph gi s gim i. Chng ta cng tng xut
khu, th tranh chp thng mi s cng tng. Ch c iu mc chng ta c gii
quyt s cng bng hn. Gia nhp WTO khng c ngha l ht tranh chp quc t v
thng mi. Ch c iu chng ta khng b phn bit i x na.
2.4. Nhng kh khn v thch thc sau khi gia nhp WTO
2.4.1. Cnh tranh khc lit :
Thch thc ln nht khi Nng nghip Vit Nam hi nhp WTO l kh nng
cnh tranh khc lit ca cc hng nng sn trong nc vi hng ngoi nhp c cht
19
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
20/33
lng cao. Do thc thi quyn s hu tr tu, nng dn s phi mua ging, vt t, t
liu sn xut nng nghip vi gi cao v do lm tng chi ph sn xut. Cc nc
giu tip tc duy tr tr cp v cc ro cn i vi th trng nng sn khin ngnh
nng nghip kh c th s dng cc bin php t v c bit i ph.
Gia nhp WTO c ngha l Vit Nam phi cnh tranh vi nhiu nc mnhhn v khoa hc k thut (nh Australia, Thi Lan). Gi go xut khu ca Vit Nam
thp phn nh ng bc i chm v khoa hc k thut trong ngnh sn xut la go
ca nc ta.
Go l mt hng nng sn xut khu ch lc ca Vit Nam c cc nh
hoch nh chnh sch xp vo nhm c sc cnh tranh cao trong ngnh nng nghip
nc ta. S pht trin la go l mt trong nhng thnh tu ni bt ca Vit Nam
trong cng cuc i mi v kinh t, cn i nhu cu trong nc, m bo an ninh
lng thc quc gia v sn phm go Vit Nam c mt v to uy tn ti nhiu th
trng trn th gii. Tuy nhin, trn th trng ni a vn c mt ca go Thi Lan
nht l cc thnh ph ln. Cn trn th trng th gii, go Vit Nam li yu th cnh
tranh v phm cht theo yu cu ca th trng v gi c. Go xut khu ca Vit
Nam ch yu l go t thng, trong mt vi nm gn y bt u ch sn xut
v xut khu go phm cht cao v go c sn nhng s lng cha nhiu. V gi
c, gi go xut khu ca Vit Nam thng thp hn gi go cng loi ca Thi Lan
t 10 n 20 USD/tn.
Nhng li th v chi ph lao ng thp ang dn mt i trong qu trnh tng
trng kinh t v hi nhp kinh t quc t. nng cao kh nng cnh tranh Vit
Nam cn ch trng c hai vn gi v cht lng. lm c iu chng ta
phi lm tt ngay t khu thu hoch, ch bin v cng nghip ch bin gim t l
tn tht (hin nay t l tn tht sau thu hoch nc ta l 13 - 16%, Thi Lan khong 7
- 10%), nng cao cht lng go Vit Nam (80% tng lng thc c xay xt ti
cc c s nh khng c trang b ng b v sn phi, sy v kho cha, trong khi
i vi Thi Lan c trn 90% l nh my quy m ln, c trang b ng b, nn cht
lng go cao hn).
20
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
21/33
Bn cnh , kh nng tng sn lng do m rng din tch ca Vit Nam rt
hn ch, trong khi ca Thi Lan, Myanmar, Campuchia cn rt nhiu c hi tng sn
lng la go do cn tim nng nng cao nng sut, iu kin m rng din tch la.
H tng phc v sn xut, lu thng xut khu go (ch, kho cha, bn bi, cng
chuyn dng cho xut khu go...) ca Vit Nam cn nhiu yu km nh cc chi phvn chuyn, bc d, bn cng cn cao hn so vi cc nc khc. V d: Do cng sut
bc xp cng Si Gn l 1000 tn/ngy ch bng 1/2 cng sut cng Bng Cc (Thi
Lan), cho nn cng ph cho 1 tu ch go 10.000 tn Vit Nam l 40.000 USD, cn
cng Bng Cc l 20.000 USD, nh vy l chi ph ti cng trong khu bc xp ca
Vit Nam cao hn gp i so vi cng Bng Cc.
Mc d l nc xut khu go ln nhng cha c thng hiu, nhn hiu go
ni ting hoc c trng cho go Vit Nam, trong khi cc thng hiu go "hng
nhi - Jasmine", go Basmati c gn lin vi cc quc gia sn xut l Thi Lan,
n v Pakistan trn th trng th gii.
nng cao kh nng cnh tranh v kh nng pht trin th trng cn thit
phi xy dng thng hiu cho go Vit Nam, song nu cha gii c bi ton cht
lng th kh c th xy dng v gi c thng hiu go Vit Nam trn th trng
th gii. nng cao cht lng v xy dng thng hiu cho go Vit Nam cn thc
hin ng b mt lot cc gii php t khu trng la n khu ch bin v xut khu
ra th trng.
Hin nay sn phm go ca Vit Nam c mt ti cc th trng nh:
Philippines, Singapore, Malaysia, Indonesia v nhng th trng kh tnh nh EU,
M, Nht Bn. Ngoi ra, trong tng lai sn phm go ca Vit Nam c kh nng s
vn ti mt s th trng tim nng nh: Australia, chu Phi, Trung ng v M
La-tinh.
2.4.2. Cha ng b gia v th v trnh
Vit Nam i tt n u kh thnh cng nh ng dng thnh tu khoa hc
k thut th gii xy dng v pht trin nn nng nghip v tr thnh quc gia
hng u v xut khu nng sn: h tiu (th nht), go v c ph (th 2), ht iu
21
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
22/33
(nm 2006 Vit Nam vt qua n c lng xut khu nhiu nht)... Nhng ti
bui hi tho do Cu lc b Xy dng thng hiu nng - thy sn Vit Nam t chc,
Tin s Nguyn Quc Vng (chuyn vin B Nng nghip bang New South Wales,
Australia) cho rng, tay ngh ca b con nng dn - lc lng sn xut chim a s
li cha ngang tm vi nhng v th trn, hm lng cht xm to nn gi tr gia tngtrong nng sn lm ra cha nhiu, ch yu vn cn xut th. V vy, d l quc gia
hng u v xut khu nng sn, nhng i sng ca nng dn vn cn thp. V iu
quan trng, tnh bn vng trong nng nghip cn rt bp bnh, bc l nhiu l hng
ln trong chui sn xut, t ging, chm sc... cho n sau thu hoch, th hin qua
vic sn xut theo phong tro. Trong khi , xt v mt kinh t v hiu qu s dng
t, vic nh v cy trng v quy hoch sn xut nng nghip cha hp l.
iu ny thy r gia c cu cy la (gi tr trn mt n v din tch thp hn
nhiu ln so vi cc loi cy trng khc), din tch trng khong 7 triu ha so vi hn
1,4 triu ha cy n tri, trong khi nhu cu nhp khu ca cc nc trong t chc WTO
hng nm c n gn 103 t USD rau qu so vi khong 10 t USD la go... V vy,
thu nhp t ngi trng la bao gi cng thp hn cc loi cy khc, nht l cy n
tri.
Tin s Nguyn Quc vng cho rng sn chi WTO quy nh 4 lut chi
cng chnh l 4 thch thc trong sn xut nng sn m chng ta ang thiu: l lut
chi v s lng vi yu cu hng ha phi ln v s lng, ng b v kch c, mu
sc, bao b v thi gian giao hng chnh xc. Hai l lut chi v cht lng vi chng
ch xc nhn v ngun gc ging, cht lng sn phm... chng minh mt hng
bo m v cht lng. Ba l, gi r c th cnh tranh, yu t quyt nh nh mt
th lut bt thnh vn ca bt c quc gia no mun tham gia cuc chi ny. V
cui cng l lut chi v an ton thc phm, vi yu cu hng ha phi c chng ch
nng nghip an ton hay cn gi l nng nghip tt (GAP - Good Agricultural
Practices) bo m tnh v sinh v an ton sn phm.
22
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
23/33
2.4.3. nh hng ca chnh sch tr cp
Hi nhp kinh t th gii s to ra nhng thch thc i vi nhng quy nh v
chnh sch tr cp trong nc cng nh cc khon tr cp xut khu. Chng hn
chnh sch mua tm tr 1 triu tn go trn mc gi sn hay vai tr ca cc doanh
nghip Nh nc trong vic duy tr gi bn ti thiu ca nng dn mc d cn rt
khim tn so vi cc nc giu nhng sc p quc t c th buc Vit Nam hn ch
nhng chnh sch ny. Hn na, do khi lng xut khu go ln, Chnh ph khng
c nhiu cng c can thip v duy tr mc gi ti thiu. Cho n nay, Vit Nam
vn ang p dng tch bit cc bin php can thip v gi vi vic thu mua go cu
tr cho cc nn nhn vng thin tai. Chng ta cn phi chng t h thng tr cp v
h tr nng dn ngho ca mnh vn pht huy hiu qa trong vic xo i gim
ngho, khc phc hu qu thin tai m vn to ra s bnh ng vi nhng nng dn
ca cc nc trn th gii nhm tng cng v th m phn ca mnh trong qu trnh
gia nhp WTO.
2.4.4. Sn xut cn nh l
ng bng sng Cu Long (BSCL) hng nm cung cp trn 51% sn lng
la v khong 80-90% sn lng go xut khu c nc. Vi sn lng la sn xut
ln nht ca c nc nn mc sng ca nng dn c nng ln trong nhng nm gn
y
Tuy nhin, theo tin s V Th Thanh Lc, Ph Gim c Trung tm T vn
pht trin thuc Vin Nghin cu pht trin BSCL(Trng i hc Cn Th), cho
bit: Trong nhng nm qua, sn xut la go ca BSCL c nhiu i mi, p
dng nhiu tin b khoa hc vo sn xut, nhng nhn chung vn cha thot ra khi
tnh trng sn xut nh l, manh mn, gi thnh cn cao v gi tr gia tng thp. Mc
d mi nm BSCL sn xut ra gn 20 triu tn la, xut khu hng triu tn go,
gp phn a Vit Nam ln v th ca mt trong nhng nc xut khu go hng u
th gii.
Song, iu lm cho chng ta bn khon l hin nay cuc sng ca ngi nng
dn vn cn thp, thu nhp v tng trng ca ngnh ny vn cn nhiu kh khn.
23
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
24/33
L gii cho vn ny, tin s V Th Thanh Lc cho bit thm, c nhiu nguyn
nhn lm cho cuc sng ca ngi nng dn cn kh khn. Nhng, mt vn quan
trng c t ra l vic qun l chui cung ng go cng nh tnh ton chui gi tr
go khu vc BSCL cn nhiu hn ch, nn gi thnh v cht lng ht go lm ra
cn km sc cnh tranh, cha c nhn hiu cnh tranh cao nh go Thi Lan.c bit, trong nhng hot ng trong chui cung ng nh nh cung ng
u vo, ngi sn xut, ch bin, phn phi, tip th v tiu dng cha tht s gn
kt vi nhau xy dng thng hiu, to ra sn phm cht lng n nh, uy tn trn
th trng. y chnh l thch thc ln trong sn xut v xut khu go ra nc ngoi
cng nh go nc ngoi vo Vit Nam trong bi cnh hi nhp WTO.
Ngoi ra, cn mt s thch thc na nh:
+ Doanh nghip xut khu go cha c ton quyn quyt nh vic xut khu go.
+ Cha to c ngun nguyn liu ln.
+ iu kin kh hu nc ta tht thng nh hng rt ln n nng sut la, v
th nh hng n cc hp ng xut khu.
CHNG 3
CC GII PHP PHT TRIN NGNH SN XUT LA GO
TRONG MI TRNG HI NHP WTO
3.1. Gii php nng cao kh nng cnh tranh
3.1.1. Xy dng thng hiu cho sn phm go
Khi hi nhp kinh t, cc doanh nghip cn phi ngh ngay n vic ng k
bo h thng hiu sn phm. Bi v, nu khng nhanh chn nhiu khi thng hiu
24
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
25/33
sn phm ca chnh doanh nghip mnh s b i tc ng k bo h, lc doanh
nghip s phi tn nhiu tin bc v cng sc i li thng hiu hoc xy
dng li thng hiu mi. V d nh thng hiu C ph Trung Nguyn v Ko da
Bn Tre, tng b i tc nc ngoi ng k bo h, nn ch thng hiu phi
tn nhiu tin ca i li hai thng hiu ny. to mt thng hiu ni ting, doanh nghip s phi u t rt ln. V d
nh nm 2005, cc cng ty M phi chi cho vic xy dng thng hiu ca h c
thy 285 t USD, chim 52% s tin qung co th gii. Nhiu sn phm nng sn ca
Vit Nam khng phi b tin ra mua danh ting cht lng, song nhiu khi chng ta
li th vi chuyn thng hiu. Mt khc, d c danh tnh thng hiu song cc
doanh nghip cng d b nh cp hoc gp nhng rc ri khng nh v quyn
chuyn nhng thng hiu. Ai cng bit c ph Trung Nguyn c xem l c ting
vang v thng hiu. Hin nay Trung Nguyn chuyn nhng quyn thng hiu
cho hn 400 ca hng trong nc v hng chc ca hng ti Xinh-ga-po, Nht, Trung
Quc, M.
H ly mt thng hiu v thng hiu b nh cp xt trn bnh din v m
l do c ch qun l ca ta cn tn ti nhng bt cp cha to c mt hnh lang
php l bo h quyn s hu tr tu y . Th tc hnh chnh chm, cng knh
cng l mt trong nhng nguyn nhn lm gim tin xy dng thng hiu ca
doanh nghip Vit Nam hin nay. qung b tn tui hng ha trn th trng quc
t, nht thit cc doanh nghip Vit Nam phi ch tm xy dng thng hiu cho sn
phm ca mnh, v thng hiu thc s l quyn li v tin bc nu nh sn xut bit
u t.
3.1.2. Lin kt trong sn xut v xut khu go
So vi mt s nc trong khu vc ng Nam , Vit Nam c iu kin t
nhin v c cu sn xut nng nghip kh tng ng, song cc nc ny li c li
th hn Vit Nam trnh khoa hc - cng ngh v kinh nghim hot ng thng
mi quc t. Trong iu kin , bo m hiu qu ca xut khu v nng cao kh
nng cnh tranh ca nng sn, cn coi trng vic m rng quan h lin kt quc t
25
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
26/33
trong c sn xut v xut khu. Quan h lin kt ny c th bao gm nhng ni dung
ch yu sau y:
- Phi hp trong lnh vc nghin cu khoa hc - cng ngh to ra nhng ging cy
trng, vt nui c kh nng cnh tranh cao.
- Phi hp xy dng h thng dch v kim dch ng thc vt xut khu theo tiuchun quc t.
- Thu ht u t trc tip nc ngoi vo pht trin nng nghip v nng thn.
- Phi hp cc chnh sch thng mi ca cc nc trong khu vc thc y hot ng
xut khu hng ha nng, lm sn.
- Hnh thnh cc Hip hi theo ngnh hng phi hp hnh ng trn th trng
quc t.
Cc doanh nghip trong ngnh cn phi lin kt vi nhau to sc mnh v
vn, nguyn liu, nhm tng kh nng cnh tranh vi cc cng ty nc ngoi. Tr
thnh thnh vin ca mng li s mang li c hi nng cao nng lc canh tranh ca
doanh nghip thnh vin, ng thi doanh nghip cn c c hi tm kim nhiu khch
hng trong mng li ton cu.
Mi doanh nghip, tiu thng phi c cch thc ring xc nh v tr ca
mnh trn th trng v khng th thiu s lin kt trong kinh doanh khi hi nhp.
Nu bit tn dng c hi th hot ng kinh doanh nh l ca lc lng tiu thng
s vn tn ti v pht trin tt th trng ni a.
Doanh nghip v Nh nc cn trin khai thc hin ng b cc gii php ph
hp theo l trnh hi nhp, nhm gi vng v m rng th phn tiu th sn phm
hng ha th trng trong nc v ngoi nc. pht trin th trng hng ha
nng lm sn, ngoi s ch ng ca tng a phng, tng ngnh hng, tng doanh
nghip, cn c s lin kt cht ch gia 4 nh: Nh sn xut, Nh kinh doanh, Nh
khoa hc v Nh nc.
- Nh sn xut (k c nh nng): tip nhn k thut v cng ngh mi, sng to trong
sn xut sn phm cht lng cao v an ton theo yu cu th trng.
26
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
27/33
- Nh kinh doanh: cung cp yu cu v sn phm hng ha cho nh sn xut, nh khoa
hc, Nh nc sn xut ra sn phm theo yu cu ca khch hng, gp phn ci
tin, nng cao gi tr sn phm, ch ng sng to pht trin v m rng th trng.
- Nh khoa hc: cung cp k nng, hng dn nghin cu v pht trin v h tr hun
luyn, o to, gp phn pht trin nn nng nghip ca Vit Nam bn vng.- Nh nc: c chnh sch h tr thch hp, t chc lin kt, to iu kin thun li
cho doanh nghip to ra sn phm cht lng cao sc cnh tranh trn th trng.
3.2. Gii php phng thc sn xut
Theo nhn nh ca cc chuyn gia, p ng cc lut chi ny, vic t chc
li sn xut l yu cu bc bch, trong GAP - chng trnh kim tra an ton thc
phm xuyn sut t khu chun b sn xut n trc v sau thu hoch, k c cc yut lin quan khc nh mi trng, thuc bo v thc vt, bao b v ngay c iu kin
lm vic, phc li ngi lao ng, l kh khn nht.
Tin s Joseph Ekman (chuyn vin B Nng nghip bang New South Wales -
Australia) cho bit, cc nc trong WTO u t ra nhng yu cu ring v an ton
thc phm nh EU c EuroGAP, Australia c Fresh Care... nhm bo m an ton
cho ngi tiu dng v l ro cn k thut m cc nc s dng hn ch lng
hng nhp khu no .V vy, Vit Nam cn nhanh chng xy dng quy trnh VietGAP da trn b
ASEAN GAP mt quy trnh GAP chnh thc cho cc nc thnh vin ASEAN va
c cng b u thng 11-2006, cng vi s tham kho cc yu cu ca EuroGAP.
Xy dng chin lc pht trin mnh ngnh cy n tri, rau qu, k c hoa; nhanh
chng hon thnh b VietGAP v c chng trnh tp hun rng khp v VietGAP
cho nng dn l cch nh nc gip b con tham gia vo cuc chi WTO.
C nh th mi ni n kh nng xut khu nng sn, nht l rau qu, ng
thi s dng VietGAP nh mt ro cn k thut, bt buc nhng mt hng nng sn
cc nc mun xut khu vo Vit Nam phi p ng yu cu ny.
Khng c con ng no khc, ngoi con ng tch t rung t thnh cc
Trang tri hay cc Hp tc x chuyn canh sn xut go xut khu vi s u t cao
27
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
28/33
v c s h tng v tin b khoa hc- cng ngh. Trong khi cha thc hin c vic
tch t ln rung t th ngay trong nm 2007 ny vn phi phn u gieo trng la
trn 7,2 triu ha, m bo an ninh lng thc v c c 4 triu tn go xut khu.
3.3. Gii php pht trin mi trng
Nu nh trc kia c ch "k hoch ho tp trung" l tr ngi ln nht cho
pht trin sn xut nng nghip, th ngy nay trong c ch mi li ni ln nhng lc
cn ln khc cho cc bc pht trin tip theo, l nn kinh t vn ang cn thiu
vng mt mi trng pht trin thun li v phng din th ch v c s h tng.
Cn phi tip tc ci thin mi trng sn xut kinh doanh m bo an ninh lng
thc v xo i gim ngho cng nh gia tng kim ngch xut khu cho ngnh
hng la go. C hai lnh vc quan trng m mt mi trng kinh doanh thunli s gip cho ngnh la go pht trin c. Mt l, phi nng cao hiu sut ca
ngnh hng la go; v hai l, Vit Nam phi to c kh nng tr thnh nh xut
khu cho cc th trng go c sn v go cht lng cao. thc hin c hai
mc tiu trn Vit Nam phi to dng c mt mi trng sn xut kinh doanh
thun li cho c hai khu vc: kinh t quc doanh v kinh t t nhn.
PHN KT LUN V KIN NGH
1.KT LUN:
Thng mi quc t ng mt vai tr quan trng trong nn kinh t ca mi
quc gia, ch c tham gia thng mi quc t mi quc gia mi tn dng c ti a
cc ngun lc kinh t mt cc c hiu qu, a nn kinh t ca mi quc gia ni
ring v th gii ni chung ngy cng pht trin. ng nh mt tc gi kinh t ni:
tham gia thng mi quc t, tt c cc bn u c li, ai khn ngoan hn th li
nhiu hn, ai kh di hn th c li t hn, ch khng tham gia th s khng c li g
c. Gia nhp WTO l mt tt yu trong qu trnh hi nhp ca nn kinh t Vit Nam
- mt nn kinh t cn non tr.
28
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
29/33
Mc d ngnh sn xut la go t lu l th mnh ca chng ta nhng khi tham
gia vo mt sn chi ln bn cnh nhng thun li pht trin chng ta khng th
trnh khi nhng kh khn thch thc nh s cnh tranh khc lit ca cc i th,
cha ng b gia v th v trnh , sn xut cn nh l, cht lng go cha n
nhQua phn tch cho thy tnh hnh sn xut v xut khu go ca nc ta sau khi
gia nhp WTO c nhng bc pht trin ng k, th trng xut khu c m
rng theo hng tng cht lng, m bo an ton thc phm v xa dn s bo h
ca Nh nc c thc hin trn phm vi ton ngnh t sn xut n ch bin v
tiu th. Nhiu loi go xut khu ca Vit Nam ng vng trn th trng c v
thm nhp cc th trng mi. Nng nghip Vit Nam mang dng dp ca mt nn
sn xut hng ho c nhng nt hin i, p ng tng i y cc yu cu ca
th trng.
Ngnh sn xut la go ng vai tr c bit quan trng trong pht trin kinh
t nng nghip v nng thn Vit Nam. Khong 80% trong tng s 11 triu h nng
dn tham gia sn xut la go, ch yu da vo phng thc canh tc th cng truyn
thng. Do sn xut la go l ngun thu nhp v cung cp lng thc chnh ca cc
h nng dn, nn chnh sch pht trin kinh t nng nghip v nng thn gn lin vi
pht trin ngnh hng la go. Vic phn tch v nh gi thc trng ngnh sn xut
la go gip cho chng ta rt ra bi hc kinh nghim, pht huy nhng c hi, nhng
mt mnh, khc phc nhng kh khn thch thc tnh hnh sn xut v xut khu
go ngy cng tt hn, hiu qu ngy cng cao, pht trin ngy cng vng chc v
hn ht l em li mt phn thu nhp ng k cho i b phn nng dn nc ta.
2.KIN NGH :
- Tp trung cao ngun lc ca Nh nc v nhn dn pht trin mnh
sn xut hng ho cht lng cao hai vng trng im la l ng bng sng Cu
Long v ng bng sng Hng nhm phc v nhu cu ngy cng cao ca th trng
trong nc v xut khu go.
- Hon thin quy hoch s dng t nng nghip theo hng t no cy y,
ly gi tr thu nhp trn 1 n v din tch lm mc tiu.
29
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
30/33
- Pht trin sn xut nng nghip theo hng bn vng. Theo hng , t nay
n nm 2010 cn n nh din tch canh tc la mc 4 triu ha, gieo trng 2
v/nm, b la v 3 ng bng sng Cu Long.
- Cn ci cch th tc hnh chnh, ci thin cc chnh sch qun l xut nhp
khu, to iu kin cho cc cng ty xut khu trong vic tm kim, thm nhp v mrng th trng xut khu.
- Hnh thnh tp on xut khu go. M rng th trng xut khu theo hng
lu di, bn vng bng tng sc cnh tranh c v cht lng v gi c. Tng cng
hp tc vi cc nc xut khu nng sn ln, nht l Thi Lan, Ma-lai-xi-a, M, n
, Trung Quc trong cc hot ng lin quan n iu tit th trng nng sn th
gii vi l trnh hi nhp kinh t theo cam kt WTO.
- Nng cp h thng kt cu h tng nng thn, nht l in, ng giao thng
cc vng sn xut nng sn hng ho ln, cht lng cao vi ngun vn ca Nh
nc v ngun lc ca cc thnh phn kinh t, h nng dn ph hp vi l trnh gia
nhp WTO v iu kin Vit Nam. Thu ht mnh cc d n FDI vo sn xut v ch
bin nng - lm - thu sn bng cc c ch, chnh sch hp dn.
- Nghin cu ci tin thm nhiu ging la mi, ging la c sn vi cht
lng cao, chi ph thp gi thnh sn phm sc cnh tranh vi cc nc xut
khu go khc trn th gii./.
TI LIU THAM KHO :
Chnh sch thng mi trong iu kin hi nhp; PGS.TS.Hong c Thn,NXB
Chnh tr quc gia,2002.
Vit Nam v tin trnh gia nhp WTO; Khoa quc t hc H.Khoa hc x hi v
nhn vn H Ni,NXB Th gii-i hc quc gia H Ni.
Cc website:
-Xut khu go nm 2007 : Mng v lo;
http://www.nongthon.net/apm/modules.php?name=News&file=article&sid=5819
-Vit Nam sau 1 nm gia nhp WTO v d bo nm 2008;
http://www.agro.gov.vn/news/newsDetail.asp?targetID=5843
30
http://www.nongthon.net/apm/modules.php?name=News&file=article&sid=5819http://www.agro.gov.vn/news/newsDetail.asp?targetID=5843http://www.nongthon.net/apm/modules.php?name=News&file=article&sid=5819http://www.agro.gov.vn/news/newsDetail.asp?targetID=5843 -
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
31/33
-Nng cht lng tng gi tr xut khu cho ht go Vit Nam;
http://www.nongthon.net/apm/modules.php?name=News&file=article&sid=4954
-Kch bn gia nhp WTO - Hunh Th Du;
http://news.thegioiblog.com/print?id=214
-Nng dn Vit Nam trong sn chi WTO;http://www.khuyennongvn.gov.vn/f-tttr/nong-dan-viet-nam-trong-san-choi-wto
-Gia nhp WTO, c hi - thch thc v hnh ng ca chng ta;
http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=171164&ChannelID=11
-Cn nng cao tnh cnh tranh ca ht go Vit Nam trn th trng th gii
http://vietrice.com.vn/tinh-hinh-xuat-khau/can-nang-cao-tinh-canh-tranh-cua-hat-gao-
viet-nam-tren-thi-truong-the.html
S liu:
-Ch s gi xut khu nhp khu t nm 1995 n nm 2006;
http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=393&idmid=3&ItemID=6513
-Sn lng la ma phn theo a phng t nm 2000-2006;
http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=390&idmid=3&ItemID=6315
31
http://www.nongthon.net/apm/modules.php?name=News&file=article&sid=4954http://news.thegioiblog.com/print?id=214http://www.khuyennongvn.gov.vn/f-tttr/nong-dan-viet-nam-trong-san-choi-wtohttp://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=171164&ChannelID=11http://vietrice.com.vn/tinh-hinh-xuat-khau/can-nang-cao-tinh-canh-tranh-cua-hat-gao-viet-nam-tren-thi-truong-the.htmlhttp://vietrice.com.vn/tinh-hinh-xuat-khau/can-nang-cao-tinh-canh-tranh-cua-hat-gao-viet-nam-tren-thi-truong-the.htmlhttp://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=393&idmid=3&ItemID=6513http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=390&idmid=3&ItemID=6315http://www.nongthon.net/apm/modules.php?name=News&file=article&sid=4954http://news.thegioiblog.com/print?id=214http://www.khuyennongvn.gov.vn/f-tttr/nong-dan-viet-nam-trong-san-choi-wtohttp://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=171164&ChannelID=11http://vietrice.com.vn/tinh-hinh-xuat-khau/can-nang-cao-tinh-canh-tranh-cua-hat-gao-viet-nam-tren-thi-truong-the.htmlhttp://vietrice.com.vn/tinh-hinh-xuat-khau/can-nang-cao-tinh-canh-tranh-cua-hat-gao-viet-nam-tren-thi-truong-the.htmlhttp://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=393&idmid=3&ItemID=6513http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=390&idmid=3&ItemID=6315 -
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
32/33
32
-
8/2/2019 phan_tich_thuc_trang_nganh_san_xuat_lua_gao_viet_nam_sau_khi_gia_nhap_wto_3048
33/33