phát triển tư duy cho học sinh qua hệ thống câu hỏi và bài tập hóa học các...

8/8/2019 Pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh

1/29

PHN I : M U

1. L DO CHN TI:

Tnh hnh gio dc hin nay cho thy trong nhiu nm qua ha hc

cng nh cc mn hc khc, ang gp phn tch cc vo vic nng cao cht

lng ton din ca trng ph thng. Tuy nhin mt s trng, ch mi

xt ring b mn ha hc, cht lng nm vng kin thc ca hc sinh vn

cha cao. Hiu qu dy v hc cha p ng c yu cu ca gio dc.

Mt s thy c hng hc sinh vo vic gii cc bi ton lm dng nhiu

php tnh phc tp vi cc gi thit cha tht ph hp vi thc t bin i

ha hc. iu hoc l bin hc sinh thnh th gii ton t quan tm n

cc kin thc, k nng c bn v tnh c th ca b mn, hoc l v tnh

to tm l hoang mang cho hc sinh v vn dng nhiu l thuyt bi tp

khng c trong chng trnh sch gio khoa. c bit vic pht huy tnh

tch cc t lc ca hc sinh, vic rn luyn v bi dng nng lc nhn

thc, nng lc gii quyt vn , nng lc t duy v kh nng t hc cacc em cha c ch ng mc. Vi thc t , nhim v cp thit t

ra cho ngi gio vin ni chung v gio vin ha hc ni ring l phi i

mi phng php dy hc, ch trng bi dng cho hc sinh nng lc t

duy sng to, gii quyt vn hc tp thng qua mi ni dung, mi hot

ng dy hc ha hc.

T nhng vn nu trn; vi mong mun lm tt hn na nhim vca ngi gio vin trong giai on hin ti ca t nc; mong gp phn

nh b ca mnh vo s nghip gio dc nh trng gp phn nng cao

cht lng gio dc, i mi phng php dy hc pht trin t duy cho

1


2/29

hc sinh, gip cc em t lc t mnh tm ra tri thc, to tin cho vic

pht trin tnh tch cc, kh nng t duy ca cc em cp hc cao hn cng

nh trong i sng sau ny; ti mnh dn chn ti Pht trin t duy

cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn tnhm Oxy-Lu hunh trng trung hc ph thng Trng Chinh .

ti chc chn s gip ti pht trin c chuyn mn v phng php

nghin cu trong hot ng dy hc ca mnh.

2. LCH S CA TI:

Qu trnh dy v hc ha hc trng ph thng trung hc.

3. MC CH NGHIN CU:

Vn pht trin t duy cho hc sinh qua h thng cu hi v bi tp

ha hc ca nhm Oxy-Lu hunh trong chng trnh ph thng trung hc.

4. NHIM V V PHNG PHP NGHIN CU:

a) Nghin cu c s l lun ca ti v cc vn :

+ Hot ng nhn thc; cc hnh thc t duy ca hc sinh v vai

tr iu khin ca gio vin trong qu trnh dy hc trn quan im a hc

sinh vo v tr ch th ca hot ng nhn thc.

+ Nhng phm cht ca t duy; cc phng php t duy v vic

rn luyn cc thao tc pht trin t duy cho hc sinh qua ging dy ha

hc trng ph thng. nh gi cc trnh pht trin t duy ca hc

sinh.

b) Xy dng h thng cu hi v bi tp ha hc ph hp vi cc mc

ca trnh pht trin t duy ca hc sinh. Bc u nghin cu vic s

dng h thng bi tp nhm gip cho hc sinh lnh hi v vn dng kin

thc mt cch vng chc, pht trin nng lc t duy logic. T rn luyn

2


3/29

tnh c lp hnh ng v tr thng minh ca hc sinh.

c) Thc nghim s phm nh gi cht lng h thng bi tp v hiu

qu ca vic s dng chng trong ging dy ha hc.

5. GII HN NGHIN CU:

Chng trnh ban c bn ca mn Ha 10 trung hc ph thng

6. IM MI CA TI:

a) la chn, su tp c mt h thng cu hi v bi tp ha hc vi

mc ch rn luyn v pht trin t duy theo cc mc khc nhau :

Dng 1: Cu hi v bi tp theo trnh hiu bit, ti hin kin

thc.

Dng 2: Cu hi v bi tp theo trnh lnh hi vn dng kin

thc.

Dng 3: Cu hi v bi tp theo trnh lnh hi sng to.

b) Bc u nghin cu s dng h thng cu hi v bi tp ny rn

luyn v pht trin t duy cho hc sinh qua ging dy phn ha hc nhmOxy-Lu hunh trng ph thng trung hc bao gm :

+ S dng cu hi v bi tp l thuyt trong bi nghin cu ti liu mi.

+ S dng cu hi v bi tp trong gi n tp chng.

+ S dng cu hi v bi tp nng cao, bi dng hc sinh kh gii.

3


4/29

PHN II : NI DUNG

1. T DUY HA HC :

Trong ha hc khi cc cht phn ng vi nhau v d cht A tc dng

vi cht B ngi ta c th vit A + B = ... ; nhng khng phi l mt

php cng ton hc m l qu trnh bin i ni ti ca cc cht tham gia

to thnh cht mi. Qu trnh ny tun theo nhng nguyn l, quy lut,

nhng mi quan h nh tnh v nh lng ca ha hc; ngha l t duy

ha hc buc phi da trn quy lut ca ha hc. Cn da vo bn cht ca

tng tc gia cc tiu phn khi phn ng xy ra, nhng vn v nhng

bi ton ha hc rn luyn cc thao tc t duy, phng php suy lun

logic, cch t duy c lp v sng to cho hc sinh.

C s ca t duy ha hc l mi lin h gia cc qu trnh bin i

ha hc biu hin qua du hiu, hin tng phn ng. Trong xy ra

tng tc gia cc tiu phn v cng nh b ca th gii vi m (phn t,

nguyn t, ion, electron ...).

c im ca qu trnh t duy ha hc l c s phi hp cht ch,

thng nht gia ci bn trong v biu hin bn ngoi; gia vn c th v

bn cht tru tng. Tc l c mi quan h bn cht gia nhng hin tng

c th c th quan st c vi nhng qu trnh khng th nhn thy. Mi

quan h ny c m t, biu din bi cc k hiu, cng thc, phng trnh

... .

Nh vy bi dng phng php v nng lc t duy ha hc l bi

dng cho hc sinh bit vn dng thnh tho cc thao tc t duy v phng

php logic; da vo du hiu quan st c m phn on v tnh cht v

4


5/29

s bin i ni ti ca cht, ca qu trnh.

Cng cn phi s dng cc thao tc t duy vo qu trnh nhn thc

ha hc v tun theo nhng quy lut chung ca qu trnh nhn thc i t

trc quan sinh ng n t duy tru tng v n thc tin. Vi ha hc -mn khoa hc l thuyt v thc nghim - iu ngha l da trn c s

nhng k nng quan st hin tng ha hc, phn tch cc yu t cu thnh

v nh hng n qu trnh ha hc m thit lp nhng s ph thuc xc

nh tm ra nhng mi lin h nhn qu ca cc hin tng ha hc vi

bn cht bn trong ca n. T s xy dng nn cc nguyn l, cc hc

thuyt, nh lut ha hc ri li vn dng chng vo thc tin; nghin cunhng vn m thc tin t ra.

2. DU HIU CA S PHT TRIN T DUY HA HC :

Vic pht trin t duy ha hc cho hc sinh cn hiu trc ht l gip

hc sinh thng hiu kin thc mt cch su sc, khng my mc, bit cch

vn dng gii quyt cc bi tp ha hc, gii thch cc hin tng quan

st c trong thc hnh. Qua kin thc m cc em thu nhn c trnn vng chc v sinh ng.

T duy ha hc cng pht trin th hc sinh cng c nhiu kh nng

lnh hi tri thc nhanh v su sc hn; kh nng vn dng tri thc tr nn

linh hot, c hiu qu hn. Cc k nng ha hc cng c hnh thnh v

pht trin nhanh chng hn.

Nh vy s pht trin t duy ha hc ca hc sinh din ra trong qutrnh tip thu v vn dng tri thc, khi t duy pht trin s to ra k nng v

thi quen lm vic c suy ngh, c phng php; chun b tim lc cho hot

ng sng to sau ny ca cc em. T duy ha hc ca hc sinh pht trin

5


6/29

c cc du hiu sau :

+ C kh nng t lc chuyn ti tri thc v k nng ha hc vo

mt tnh hung mi.

+ Ti hin nhanh chng kin thc v cc mi quan h cn thit

gii mt bi ton ha hc. Thit lp nhanh chng cc mi quan h bn cht

gia cc s vt v hin tng ha hc.

+ C kh nng pht hin ci chung ca cc hin tng ha hc

khc nhau cng nh s khc nhau gia cc hin tng tng t.

+ C nng lc vn dng kin thc ha hc vo thc tin i sng.

y l kt qu tng hp ca s pht trin t duy. c th gii quyt tt

bi ton thc t; i hi hc sinh phi c s nh hng tt, bit phn tch

suy on v vn dng cc thao tc t duy nhm tm cch p dng thch hp;

cui cng l t chc thc hin mt cch c hiu qu phng n gii bi

ton .

3. VAI TR CA BI TP TRONG GING DY HA HC :

Trong gio dc hc i cng, bi tp l mt trong cc phng php

quan trng nht nng cao cht lng ging dy. i vi hc sinh, gii

bi tp l phng php hc tp tch cc. Mt hc sinh nu c kinh nghim

v t duy ha hc pht trin th sau khi hc bi xong phi cha va lng

vi vn hiu bit ca mnh, v ch yn tm sau khi t mnh vn dng kin

thc hc gii c ht cc bi tp. Qua m pht trin nng lc

quan st, tr nh, kh nng tng tng phong ph, linh hot trong ng iv lm vic c phng php.

Bi tp ha hc c cc tc dng ln sau :

a. Gip hc sinh hiu su hn cc khi nim hc. Hc sinh c th

6


7/29

hc thuc lng cc nh ngha, nh lut, cc tnh cht...; nhng nu khng

gii bi tp th cc em vn cha th nm vng v vn dng c nhng g

thuc.

V d khi kt thc bi ging nghin cu v H2SO4 gio vin c th sdng kiu bi tp nh sau gip hc sinh hiu su hn tnh cht ha hc

ca n:

Nhn xt vai tr ca H2SO4 v cn bng cc phn ng sau :

- H2SO4 + S SO2 + H2O.

- H2SO4 + Fe3O4 FeSO4 + Fe2(SO4)3 + H2O.

- FeS + K2Cr2O7 + H2SO4 Fe2(SO4)3 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 + H2O.

gii bi tp ny, hc sinh phi n li kin thc v tnh cht chung

ca axit, c im ring ca H2SO4 long v c, cc loi phn ng v

phng php cn bng phn ng oxyha-kh. Qua cc em s nm chc

bi hc hn.

b. Bi tp m rng s hiu bit mt cch sinh ng, phong ph m

khng lm nng n khi lng kin thc ca hc sinh.

V d khi kt thc bi ging v iu ch axit nitric, gio vin c th

dng bi tp.

Khi c st nh (tia la in), axit nitric c to thnh trong nc

ma. Hy vit cc phng trnh phn ng xy ra; t gii thch cu tc

ng sau :

La chim lp l u b

H nghe ting sm pht c m ln

Qu trnh gii bi tp ny mt mt gip hc sinh n li kin thc v

vn dng kin thc vo thc t, mt khc qua h thy rng ha hc

7


8/29

khng phi l nhng khi nim kh hiu, xa vi m l rt thit thc.

c. Bi tp ha hc c tc dng cng c kin thc c mt cch thng

xuyn v h thng ha li cc kin thc hc.

V d khi n tp chng halogen c th s dng bi tp l thuyt :

T cc nguyn liu vi, mui n v nc vit phng trnh phn

ng iu ch cc cht sau : dung dch HCl; CaCl2; Na2CO3; CaOCl2; nc

Javel; NaClO3.

gii bi tp ny mt cch hon chnh hc sinh buc phi nm vng

tnh cht ha hc ca Cl2 v axit clohydric; nm vng phng php iu

ch Cl2 v HCl cng nh cc ha cht cng nghip quan trng cha clo.

d. Bi tp thc y thng xuyn rn luyn k nng k xo.

Ni chung trong khi gii cc bi tp, hc sinh t mnh rn luyn cc

k nng k xo cn thit nh lp cng thc, cn bng phng trnh phn

ng, tnh ton ha hc, lm th nghim. Nh thng xuyn gii bi tp, lu

dn cc em s nm chc l thuyt, vn dng thnh tho l thuyt vo thc

t ... .

e. Bi tp ha hc to iu kin t duy pht trin. Khi gii mt bi

tp, hc sinh bt buc phi suy l hay quy np, hoc din dch, hoc loi

suy.

f. Bi tp ha hc gp phn gio dc t tng cho hc sinh v gii

bi tp l rn luyn tnh kin nhn, tnh trung thc trong lao ng, hc tp;

tnh sng to khi x l cc vn xy ra. Mt khc bi tp rn luyn cho

hc sinh tnh chnh xc ca khoa hc v nng cao lng yu thch b mn.

4. BI TP CHNG OXY - LU HUNH LP 10 THPT:

DNG 1:

8


9/29

(Cu hi v bi tp theo trnh tm hiu, ti hin. Nhng cu hi v

bi tp dng ny gip hc sinh nh li, ti hin v m t c kin thc

tip thu. Mc t duy ca cc em y ch mi mc thp).

BI TP NH TNH :1) Tnh cht ha hc c trng ca oxy ? Vit phng trnh phn ng

minh

ha. Lm th no chng minh rng O3 c tnh oxyha mnh hn O2 ?

2) So snh s ging v khc nhau v tnh cht ha hc gia oxy v lu

hunh.

3) Tnh cht vt l v ha hc ca H2S. Vit phng trnh phn ng minh

ha.

Lu hunh c trong gang dng mui st sulfua. C th nhn ra s c mt

ca lu hunh bng giy tm mui ch nh th no ?

4) Ti sao khng th coi oxy lng v kh oxy l hai dng th hnh ?

5) Chn cu tr li ng trong s cc cu sau :

(a) iu kin thng oxy l kh khng mu, khng mi, nh hn khng

kh.

(b) Oxy tan tt trong nc.

(c) iu kin thng oxy l kh khng mu, nng hn khng kh, c mi

kh chu.

(d) Cu hnh electron ca oxy l 2s22p4.

(e) Oxy l cht oxyha mnh.

6) 1. Trnh by tnh cht ha hc ca axit sulfuric. Ly v d minh ha.2. C g khc bit (v tnh cht ha hc) gia axit sulfuric long v m

c

? Vit phng trnh phn ng minh ha.

9


10/29

7) Khi t chy cc cht (nh than; lu hunh; hydro; st ...) trong khng

kh

v trong oxy th trng hp no phn ng xy ra nhanh hn ? Ti sao ?

8) Cc cp cht no sau y l cc dng th hnh ca nhau :(a) O2; O3 (b) H2O; H2O2 (c) than ch; kim cng

(d) S do; S tinh th (e) SO2; SO3.

9) Vit phng trnh phn ng xy ra khi H2S tc dng vi cc dung dch

H2O2; KMnO4; NaOH; CuSO4. Nhn xt vai tr ca H2S trong cc phn ng

.

10) V sao coi SO2 l mt trong nhng kh ch yu gy nhim mi trng

?

11) Sc kh SO2 vo cc dung dch sau :

a. KMnO4 b. nc brom c. H 2S d. K 2Cr2O7/H2SO4

Hy m t hin tng c th quan st c. Gii thch.

12) V sao dung dch H2S lu ngy trong khng kh b vn c ?

13) Trnh by phng php thu kh SO2 khi iu ch trong phng th

nghim ? Lm th no bit c bnh cha kh y ?

14) Ti sao khi pha long H2SO4 th khng c nc vo axit ?

15) lm kh SO2; c th s dng nhng cht ht m no sau y :

H2SO4 c; CaO; P2O5; NaOH rn; CaCl2 khan ?

16) Vit cc phng trnh phn ng xy ra khi iu ch H 2SO4 t qung

pirit. Nu iu kin tin hnh cc phn ng trong cng nghip. Ti

sao khng dng nc m dng H2SO4 c hp th SO3 ?17) Trnh by phng php ho hc phn bit :

a. Cc dung dch mt nhn sau : HCl; H2SO4; Na2SO4; NaCl; NaNO3.

b. Cc dung dch mt nhn Na2SO4; Na2SO3; Na2CO3.

10


11/29

18) Hon thnh cc chui bin ha sau :

a. FeS

b. H2S SO2

c. FeS2 A B C B D E F G.

19) Cn bng cc phng trnh phn ng sau :

a. M2Ox + H2SO4(c) M2(SO4)3 + SO2 + H2O.

b. O3 + KI + H2O KOH + O2 + I2.

c. H2S + KMnO4 + H2SO4 K2SO4 + MnSO4 + H2O.

d. CuFeS2 + SiO2 + O2 Cu + SO2 + FeSiO3.

e. FeS2 + HNO3 NO + H2SO4 + Fe(NO3)3 + H2O.

20) Dng phng php ha hc trnh by cch tch bit cc kh ra khi cc

hn hp sau: a. O2; HCl; SO2. b. O2; Cl2; CO2. c. O2; CO2; H2S.

BI TP NH LNG :

21) Ngi ta cn iu ch 2 kg CuSO4. Trong hai trng hp : cho axit

Sulfuric tc dng vi ng v cho axit sulfuric tc dng vi ng oxit,

trng

hp no tiu hao nhiu axit hn ? Ti sao ?

Hng dn l lun t cc phng tinh khng cn tnh ton : trong

phn ng vi oxit, H2SO4 ch ng vai tr l axit (ton b lu hunh

trong axit trc phn ng chuyn sang mui); cn trong phn ng ving th axit sulfuric va l cht oxyha; va phi l mi trng (mt

phn lu hunh phi to ra SO2). Nh vy s dng Cu iu ch

CuSO4 th tiu hao nhiu axit hn.

11

O2

H2S H

2Cl

2O

2NaOH NaOH H

2SO

4

SO2

H2SO

4CuSO

4

Fe2O

3Fe

2(SO

4)

3Fe(NO

3)

3

SO3

H2SO

4H

2

CaSO3

Ca(HSO3)

2


12/29

22) Cho 855g dung dch Ba(OH)2 10% vo 200g dung dch H2SO4; lc b

kt

ta. trung ha nc lc ngi ta phi dng ht 125ml dung dch NaOH

25% (D = 1,28). Tnh nng % ca dung dch axit dng.23) Cho sn phm to thnh khi un nng hn hp gm 5,6g bt st v 1,6g

bt lu hunh vo 500ml dung dch HCl. Khi phn ng kt thc thu c

dung dch A v kh B.

a. Tnh thnh phn %(V) cc kh c trong B.

b. Ngi ta phi dng ht 125ml dung dch NaOH 0,1M trung

ha

dung dch A. Tnh nng mol ca dung dch HCl dng.

24) t chy hon ton 8,96 lt H2S (ktc) ri ha tan ton b sn phm

vo

68,75ml dung dch NaOH 25% (D = 1,28). Hi thu c mui g ? Tnh

nng

% ca cc cht trong dung dch thu c.

25) t chy hon ton 6,8g mt cht ngi ta thu c 12,8g SO2 v 3,6g

H2O. Xc nh cng thc ca cht em t. Kh SO2 to ra cho hp th

ht vo 50ml dung dch NaOH 25% (D = 1,28). Mui no c to thnh ?

Tnh nng ca n trong dung dch thu c.

26) Cho 50ml dung dch Fe2(SO4)3 tc dng vi 100ml dung dch Ba(OH)2.

Kt ta thu c sau khi lm kh v nung nhit cao th cn li 0,859g.

Cho nc lc cn li phn ng vi 100ml dung dch H2SO4 0,05M ri lykt ta em nung th cn li 0,466g. Gii thch cc hin tng xy ra; vit

cc phng trnh phn ng v tnh nng mol ca cc dung dch ban u.

27) S tng p sut nh hng nh th no n cn bng ca cc phn ng

12


13/29

sau :

a. H2 + Br2 2HBr.

b. 2NO + O 2 2NO2.

c. N2O4 2NO2.DNG 2 :

(Cu hi v bi tp theo trnh lnh hi v vn dng. gii bi tp

mc ny; hc sinh khng nhng phi nm vng kin thc tip thu

m cn phi s dng c cc thao tc t duy nh : phn tch, tng hp,

so snh bit cch vn dng cc kin thc hc vo tng tnh hung c

th ca bi tp. y mc t duy ca hc sinh t mc cao

hn)

BI TP NH TNH :

28) Gii thch tnh oxyha mnh ca oxy. Ly v d minh ha.

29) Chng minh rng H2S l mt axit. u l hp cht ca lu hunh;

nhng ti sao H2S ch c tnh kh cn SO2 va c tnh kh, va c tnh

oxyha ? Vit phng trnh phn ng minh ha.

30) Chng minh rng SO2 va c tnh oxyha; va c tnh kh. Vit

phng trnh phn ng minh ha.

31) C th s dng giy qu m phn bit cc kh SO2 v Cl2 c

khng ? Ti sao ? Chn mt thuc th phn bit chng. Vit phng

trnh phn ng.

32) Axit HCl v axit H2SO4 ging v khc nhau im no ? Ly v d minh

ha.

33) Da vo cu hnh v m in ca cc nguyn t oxy v lu hunh

hy gii thch cc s oxyha -2; +2 ca oxy v -2; +4; +6 ca lu hunh.

34) Bng phng php ha hc trnh by cch tch SO2 ra khi hn hp vi

13


14/29

SO3 (kh) v O2.

35) Lu hunh th hin tnh cht g khi tc dng vi kim loi; vi H 2; khi

chy trong khng kh; khi tc dng vi KClO3 ? Vit phn ng minh ha.

36) Ti sao nhng dng c bng bc hay ng b xn mu (ha en) khi lu trong khng kh c cha H2S ?

37) Trnh by hai phng php iu ch hydro sulfua t cc cht sau y :

lu hunh; st; axit clohydric.

38) Lm th no nhn ra s c mt ca tp cht BaCl2 trong mt mu

BaSO4 ?

39) V sao khi iu ch H2S ngi ta dng axit HCl m khng dng H2SO4

c ?

40) Phn ng no khng th xy ra :

(a) H2SO4 + NaCl. (b) H2SO4 + Na2SO3. (c) H2SO4 + Ca(NO3)2.

(d) HCl + K2SO4. (e) H2SO4 + Na2S.

41) Trnh by phng php tinh ch NaCl khi n c ln cc tp cht

Na2SO4; NaBr; MgCl2; CaCl2; CaSO4.

42) Nhn xt vai tr ca axit sulfuric trong cc phn ng sau :

a. H2SO4 + S SO2 + H2O.

b. H2SO4 + Fe3O4 FeSO4 + Fe2(SO4)3 + H2O.

c. FeS + K2Cr2O7 + H2SO4 Fe2(SO4)3 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 +

H2O.

d. CaCO3 + H2SO4 CaSO4 + CO2 + H2O.

Cn bng cc phn ng .43) Hon thnh cc phng trnh phn ng sau; v cho bit K2SO3 th hin

tnh cht g trong tng phn ng :

a. Cl2 + K2SO3 + H2O ? ; b. HCl + K2SO3 ?

14


15/29

c. Ba(OH)2 + K2SO3 ? ; d. K2SO3 + KMnO4 + H2SO4 K2SO4 +

?

44) Hon thnh cc s bin i sau :

a. KClO3 Fe3O4

KMnO4 O2 CuO

HgO P2O5

NO

b. FeS

H2S S SO2

SF6

45) Trnh by phng php phn bit :

a. Cc dung dch mt nhn NaOH; HCl; H2SO4 (ch c vi).

b. Cc dung dch mt nhn HCl; H2SO4; HNO3; Na2SO4; Ba(NO3)2

(c dng thm 2 ha cht).

Hng dn : S dng thm qu tm v dung dch AgNO3.

BI TP NH LNG :

46) Cn bng ca phn ng N2 + 3H2 2NH3 ; H 0 thay i nh

th

no nu : a. Tng nhit ?

b.Gim nng ca NH3 xung 2 ln ?

c. Gim th tch ca h xung 2 ln ?

Trnh by cc bin php k thut c s dng nng cao hiu sut

qu

trnh.

* Hng dn :

- Cc biu thc tnh tc cc chiu phn ng ti trng thi cn

15

(1)(2)

(3)

(4)

(1)

(2)

(3)

(4)

(5)

(6)

(7)


16/29

bng : vt = kt[N2][H2]3; vn = kn[NH3]2.

- Khi thay i th tch h th nng cc cht trong h tng ln 2

ln so vi trng thi cn bng. V vy tc cc chiu s l :

vt

= 8kt[N2][H2]3

; vn

= 4kn[NH3]2

. vt

= 8vt; vn

= 4vn .Nh vy tc ca c hai chiu u tng; nhng tc chiu thun

tng mnh hn, v vy cn bng phn ng b ph v, phn ng chuyn

dch theo chiu thun.

47) Cho hn hp kh SO2 v O2 vi t l mol tng ng bng 2 : 1 i vo

thp tip xc. Xc nh thnh phn phn trm (theo th tch) ca hn hp

kh thu c bit rng t l chuyn ha ca SO2 l 90%.

48) Cho 500ml dung dch A cha BaCl2 v MgCl2 tc dng vi 120ml dung

dch Na2SO4 0,5M (d) th c 11,65g kt ta. em nc lc c cn thy

cn li 16,77g cht rn khan. Tnh nng mol/lt ca cc cht c trong A.

49) Nhng mt thanh kim loi st vo 100ml dung dch cha CuSO4 1M v

H2SO4 long. Khi phn ng kt thc ly thanh st ra thy khi lng ca n

gim bt 0,52g so vi ban u.

a. Gii thch ti sao khi lng thanh st li gim ?

b. Gi s th tch dung dch khng thay i, tt c ng to ra u bm

vo thanh st; tnh nng mol ca cc cht c trong dung dch sau phn

ng.

Hng dn : tng khi lng Fe phn ng vi mui ng v axit vt qu

khi lng kim loi ng bm vo nn khi lng thanh st gim bt sau

phn ng.50) Khi trn ln 50ml dung dch Fe2(SO4)3 vi 100ml dung dch Ba(OH)2

ngi ta thu c dung dch A v kt ta B. Lc, sy, nung B trong khng

kh n khi lng khng i thy cn li 0,859g cht rn. Mt khc nu

16


17/29

cho A tc dng vi dung dch H2SO4 va th thu thm c 0,466g kt

ta na. Gii thch cc hin tng trn; tnh CM ca cc dung dch ban u.

DNG 3 :

(Dng cu hi v bi tp ny i hi hc sinh phi c c kh nngt duy nhanh nhy; khng nhng phi tng hp, so snh, phn tch, suy

lun m cn phi c s sng to. Do c th gip cho t duy ca cc em

pht trin mc cao)

BI TP NH TNH :

51) Ti sao ngi ta c th dng O3 st trng nc m khng dng O2 ?

52) Giy qu tm tm dung dch kali iodua ng sang mu xanh khi gp

ozon. Gii thch ti sao; vit phng trnh phn ng minh ha.

53) SO2 c th tc dng vi Cl2 khng ? H2SO4 c, nng c th tc dng

vi FeSO4 khng ? Ti sao ?

54) Sc kh SO2 vo dung dch nc vi trong th thy nc vi b vn c.

Gii thch ti sao. Tm hai cch khc nhau lm cho nc vi trong tr

li.

55) Nhng kh sau y c th cng tn ti trong cng mt bnh c khng

? Gii thch ti sao :

a. O2 v CO2. b. H2S v SO2. c. SO2 v O2. d. O2 v Cl2.

56) C hai ng nghim 1 v 2 u ng dung dch KI. Sc kh O 2 i qua

dung dch ng 1 v O3 qua dung dch ng 2. Nu hin tng, t so

snh tnh oxyha ca O2 v O3. Bng cch no nhn bit c sn phm

to ra ng nghim 2 ?57) T cc nguyn liu Zn; S; HCl hy vit cc phng trnh phn ng iu

ch H2S bng hai phng php.

58) Vit bn phng trnh phn ng iu ch trc tip H2SO4 t nhng cht

17


18/29

khc nhau. Nu cho rng axit H2SO4 l mt axit c tnh oxyha; cn axit

HCl ch l mt axit mnh c ng khng ? Ly v d minh ha.

59) B tc cc phn ng sau :

FeS2 + O2 (A) + (B)(A) + H2S (C) + (D)

(C) + (E) (F)

(F) + HCl (G) + H2S

(G) + NaOH (H) + (I)

(H) + O2 + (D) (J)

(J) (B) + (D)

(B) + (L) (E) + (D)

60) Hy phn loi cc phn ng sau v cn bng chng :

a. H2O2 H2O + O2. b. S + KOH K2SO3 + K2S +

H2O.

c. FeS + HCl FeCl2 + H2S. d. H2S + FeCl3 S + FeCl2 + HCl.

e. KClO3 KCl + O2. f. SO2 + Ca(OH)2 CaSO3 + H2O.

61) Trnh by phng php phn bit cc cht rn mt nhn : NaCl;

Na2CO3; Na2SO4; BaCO3; BaSO4 (ch c nc v CO2).

62) Hai n cht X v Y c th tc dng vi nhau to kh A c mi kh

chu. Nu t A trong O2 d thy to ra kh B c mi hc. A v B tc dng

c vi nhau to ra X. Khi cho X tc dng vi Fe nhit cao thu c

cht C; cho C tan trong dung dch HCl li thu c kh A. Tm X; Y. Vit

cng thc ca cc cht A; B; C.63) Trong s cc cht H2; CO; CO2; He; Cu; FeO; Fe2O3; Pt; Mg; N2; CH4,

cht tc dng trc tip c vi oxy l :

(a) H2; CO; Fe2O3; CH4. (b) H2; CO; Cu; FeO; Mg; CH4.

18

t0

t0

t0

t0


19/29

(c) H2; CO; He; FeO; N2. (c) CO; CO2; Cu; FeO; Pt; Mg.

(e) Khng c cht no c. (f) Tt c cc cht.

64) Lng SO3 cn thm vo dung dch H2SO4 10% thu c 100g dung

dch H2SO4 20% l :(a) 2,5g. (b) 8,88g. (c) 6,67g. (d) 24,5g. (e) Kt qu

khc.

BI TP NH LNG:

65) Cho ba kh X, Y, Z. t chy 1VX thy to ra 1VY v 2VZ (o cng

iu

kin). Bit X khng cha oxy; Z l kh to ra khi un nng lu hunh vi

H2SO4 c cn Y l mt oxit trong khi lng oxy nhiu gp 2,67 ln

khi

lng ca nguyn t to oxit. Vit cc phng trnh phn ng xy ra khi :

- t chy hn hp ba kh trn trong khng kh.

- t chy hon ton X v cho sn phm i qua dung dch NaOH,

H2SO4 c nng v HNO3 c nng.

- Cho tng kh Y, Z i qua dung dch Na2CO3 (cho bit axit tng

ng

ca SO2 mnh hn axit tng ng ca CO2).

66) Chia mt lng FeS thnh hai phn :

- Cho phn I tc dng vi dung dch HCl c kh A.

- t chy phn II trong O2 (va ) c kh B.

Hi c hin tng g xy ra khi :a. Trn hai kh A v B li vi nhau ?

b. Sc A vo dung dch Pb(NO3)2 ?

c. Sc B vo dung dch Ba(OH)2 cho n d ?

19


20/29

67) Cho phn ng sau : 2SO2(k) + O2(k) 2SO3(k) ; H 0

a. Cn bng s chuyn dch nh th no nu tng nhit ?

b. Cn bng s chuyn dch nh th no nu tng p sut bnh ln gp 2ln ?

c. Lm th no nng cao hiu sut qu trnh ?

68) Khi ha tan mt lng oxit ca kim loi M (ha tr II) bng dung dch

H2SO4 10% va c mt dung dch mui c nng 11,8%. Tm M.

69) Khi nung nng 25g mui ng sulfat ngm nc n khi lng khng

i ta c cht rn khan A. Cho A tc dng vi dung dch Ba(OH)2 d, lc

v nung kt ta trong khng kh n khi lng khng i th cn li 31,3g

cht rn. Xc nh cng thc ca mui dng.

70) Ha tan FeO trong H2SO4 c nng (va ) ta thu c dung dch A

v kh B. Bit 4/CHBd = 4.

a. Cho kh B ln lt tc dng vi dung dch KOH v dung dch Br2.

b. Cho A tc dng vi NaOH d, lc ly kt ta nung trong khng kh

n khi khi lng khng i c cht rn A1. Trn A1 vi bt Al d c

hn hp A2. Nung A2 (khng c khng kh) n phn ng hon ton th cn

li hn hp rn A3. Ha tan A3 bng H2SO4 c, nung li thy to ra kh

B. Gii thch, vit phng trnh phn ng ca cc bin i xy ra.

71) Trong mt bnh kn dung tch khng thay i cha a mol O2 v 2a mol

SO2 1000C v 10at (c mt xc tc V2O5). Nung nng bnh mt thi gian

ri

a v nhit ban u thy p sut trong bnh lc ny l P. Lp biu thc

tnh P v tnh t khi d ca hn hp sau phn ng so vi H2 theo hiu sut

phn ng (H). Hi P v d c gi tr trong khong no ?

20


21/29

Hng dn : Phn ng xy ra : 2SO2 + O2 2SO3

nu gi s mol O2 phn ng l x ( hiu sut phn ng H = x/a) th

gim s mol kh sau phn ng l x : tng s mol kh sau phn ng l:

3a - x = 3a Ha khi lng mol trung bnh ca hn hp sau phn ng:

M=Haa

a

3

160=

H3

160. t khi ca hn hp kh : d =

H3

80.

* Mt khc v 0 H 1 nn 80/3 d 40.

* Bnh kn khng thay i nn t phng trnh Mendeleev - Claperon

ta

c dung tch bnh : V =10

3aRT(lt). Vy p sut bnh sau phn ng :

P =aRT

RTHaa

3

)3(10

=3

10(3 - H). V :10 P 20/3.

72) Cho hn hp A gm FeS2 v FeCO3 (vi t l mol 1 : 1) vo bnh kn

cha khng kh vi lng gp i lng cn thit. Nung nng bnh mt

thi gian cc phn ng xy ra hon ton ri a v nhit ban u. Hi

p sut bnh thay i nh th no so vi ban u ?

Hng dn :* Cc phn ng xy ra : 4FeS2 + 11O2 2Fe2O3 + 8SO2

4FeCO3 + O2 2Fe2O3 + 4SO2

* D dng thy rng tng s mol kh mt i (11x + x) bng tng s

mol kh to ra (8x + 4x) nn nu nhit khng thay i th p sut khng

thay i.

73) Oxyha 2,184g bt st bng oxy khng kh ta c 3,048g hn hp cc

oxit (hn hp A). Chia A thnh hai phn bng nhau :

a. Cn bao nhiu lt H2 (ktc) kh hon ton cc oxit trong phn 1 ?

b. Ha tan hon ton phn 2 bng dung dch H2SO4 c, nng. Tnh

21

4x 11x 2x 8x

4x x 2x4x


22/29

th

tch kh SO2 to ra ?

Hng dn : * Om tham gia phn ng = 3,048 - 2,184 = 0,864g.

s mol electron oxy nhn ca st trong mi phn = .21 2. 16

864,0 =

0,054.

s mol electron H2 nhng cho ion st trong oxit = 0,054.

s mol H2 cn dng = 0,027.

* Tng s mol electron st nhng mi phn = .2

3

56

184,2=

0,0585.

s mol electron st nhng cho axit = 0,0585 - 0,054 = 0,0045.

Phn ng kh axit : eS 26

+

+

4+

S s mol SO2 to ra = .21

0,0045 =

0,00225.

74) Nung m gam hn hp A cha FeS v FeS2 trong bnh kn cha y

khng

kh (gm 20%O2 v 80%N2), n khi phn ng xy ra hon ton c chtrn B v hn hp kh C gm 84,77%(V)N2; 10,6%(V)SO2 v cn li l O2.

Ha tan B bng dung dch H2SO4 va , dung dch thu c cho tc dng

vi Ba(OH)2 d ri ly kt ta to ra nung nhit cao n khi khi

lng

khng thay i th c 12,885g cht rn E.Xc nh %(m) cc cht trong

hn hp A; tnh m.

75) Trong cng nghip ngi ta iu ch Na2SO4 t phn ng gia H2SO4

v NaCl. Khi un mt lng dung dch H2SO4 75% (khng d) vi NaCl

mt thi gian th thu c hn hp rn cha 91,48%Na2SO4;

4,79%NaHSO4; 1,98%NaCl; 1,35%H2O v 0,4%HCl.

22


23/29

a. Vit cc phng trnh phn ng xy ra.

b. Tnh t l phn trm NaCl chuyn ho thnh Na2SO4.

c. Tnh khi lng hn hp rn thu c t 1 tn NaCl.

d. Tnh %(m) mi kh v hi thot ra khi sn xut 1 tn hn hp rn.76) Mt dung dch c cha b mol H2SO4 ha tan va ht a mol Fe thu c

kh A v 42,8g mui khan. Nung lng mui ny khi khng c khng kh

n khi lng khng i th c hn hp kh B.

- Bit rng a : b = 2,5 : 6; tnh a v b.

- Tnh KKBd / .

77) Ly m gam hn hp bt Fe v S (vi t l mol =SFe nn : 2 : 1) em nung

trong iu kin khng c khng kh c hn hp A. Ha tan A bng dung

dch HCl d thu c 0,4g cht rn B, dung dch C v kh D. Sc kh D t

t qua dung dch CuCl2 d thy to ra 4,8g kt ta en.

a. Tnh hiu sut phn ng to thnh hn hp A (theo S v theo Fe). Tnh

m.

b. Cho C tc dng vi H2SO4 c nng, d. Tnh th tch kh thot ra iu

kin tiu chun.

23


24/29

PHN III : KT LUN

1. Nhn xt:

Qua kt qu thc t ging dy chng ti c mt s nhn xt sau :

1) H thng cu hi v bi tp c la chn trong cc bi ging l

ph hp. a s hc sinh hiu bi v tch cc tham gia vo cc hot ng

hc tp.

2) Hc sinh cc lp nm vng bi hn; kt qu im kim tra cao

hn. Khi phn tch kt qu kim tra v so snh chng ti nhn thy mc ti hin cng nh vn dng kin thc cao hn.

3) T l hc sinh t im kh, gii cc lp nhiu hn, c bic

khng kh hc tp si ni hn v bn kin thc chc hn, HS hiu su v

nh lu.

Nh vy ta c th kt lun c rng vic s dng hp l cc cu hi

v bi tp pht trin t duy trong ging dy ha hc vi nhng ni dung vbin php nu trn em li kt qu cao : hc sinh hng th hn trong hc

tp; kin thc thu nhn c chc chn hn, bn hn v c vn dng

sng to hn.

2. Kt qu:

Sau mt thi gian tm hiu v thc hin ti Pht trin t duy cho

hc sinh qua h thng cu hi v bi tp ha hc cc nguyn t nhm Oxy-Lu hunh trng trung hc ph thng; chng ti thc hin c

nhim v ra nh sau :

1. Nghin cu c c s l lun ca ti.

24


25/29

2. Su tm, bin son c h thng cu hi v bi tp theo tng

mc ca qu trnh pht trin t duy ca hc sinh gm 77 bi chng

Oxy-lu hunh (Ha 10) ban c bn trong c bi tp nh tnh v bi tp

nh lng.3. Nghin cu s dng h thng bi tp ny xy dng gio n,

ging dy cc loi bi nghin cu ti liu mi v n tp; luyn tp.

4. Tin hnh dy thc nghim 4 gio n trn 7 lp

5. Chm c 925 bi kim tra nh gi hiu qu gi hc cc lp

v phn tch kt qu thu c.

Trn c s nhng kin thc; phng php nghin cu v kt qu thu

c trong thi gian ti chng ti s c gng tip tc xy dng, la chn

cu hi v bi tp cc dng cho cc chng nhm khc thuc chng trnh

ha hc trung hc ph thng. Da trn h thng bi tp ny tip tc son

k hn cc gio n nghin cu ti liu mi, gio n luyn tp n tp theo

hng pht trin t duy cho hc sinh. Phi hp s dng bi tp trc nghim

vi bi tp t lun trong ging dy kim tra nh gi hc sinh.Trn y ch l nhng kt qu nghin cu ban u trong mt khong

thi gian hn hp v kh nng bn thn cn hn ch; chc chn cn rt

nhiu thiu st. Chng ti rt mong nhn c kin nhn xt; gp ca

cc thy c gio v cc bn ng nghip cng vic ging dy ca ti sau

ny c thun li v t kt qu cao hn.

3. Phng hng :

- Tip tc xy dng, la chn cc dng bi tp p dng cc chng nhm

c bn ca chng trnh ha hc trung hc ph thng.

- S dng h thng bi tp ny tip tc son cc gio n nghin cu ti

25


26/29

liu mi; gio n luyn tp, n tp theo hng pht trin t duy, pht huy

tnh tch cc, t lc cho hc sinh.

- Phi hp s dng bi tp trc nghim vi bi tp truyn thng trong ging

dy kim tra nh gi hc sinh.

3. Kin ngh, xut:

Trong qu trnh ging dy ca bn thn, thng qua thc nghim s

phm v kinh nghim ca mnh ti xin c nu ra nhng kin ngh v

xut ca mnh nh sau:

1. Cc S cc Trng cn trang b dng c hc tp, trang thit b dy

hc, phng th nghim gip cho vic dy hc theo hng tch cc ha

pht huy tnh t lc hc tp ca hc sinh .

2. Vic thay sch gio khoa cng nn i hi s chn lc, gia cng s

phm, c kt nhng bi tp nh tnh v nh lng c logic bo m cc

yu cu ca s nhn thc ca hc sinh. Cc kin thc nn trnh by theo

trnh t sau: Hnh v minh ha, ngun gc lch s, v d, tin hnh th

nghim, quan st, kt lun, tnh cht c th, tng hp.3. Sch gio khoa vit cn cha r rng, gii quyt cc vn kh

trong kin thc ph thng, cha thu o lm cho vic dy v vic hc

tng i kh.

4. ngh gio vin khi kim tra bi c phi theo ng cu hi kim

tra c gi sn trong sch gio khoa , to iu kin cho hc sinh

to ra tm l chun b bi trc lc n lp, khng nn dng nhng cu hikhc sch gio khoa trnh mang tnh thch .

26


27/29

5. Gio vin nn bm st sch gio khoa v sch bi tp, trong vic

kim tra, ra thi to iu kin cho cc em bm st chng trnh hc

ph thng hn.

6. Ni dung kin thc trong sch gio khoa cn mang tnh cht dn tricha tp trung, v d khi nim nhm chc ca chng trnh ha 11 cm

gic nh b t qung, ht hng lm cho vic dy vic hc thiu s logc.

27


28/29

MC LC

PHN I : M U

1. L DO CHN TI

4. NHIM V V PHNG PHP NGHIN CU:

5. GII HN NGHIN CU:

6. IM MI CA TI

1

2

3

PHN II : NI DUNG

1. T DUY HA HC :

2. DU HIU CA S PHT TRIN T DUY HA HC :

3. VAI TR CA BI TP TRONG GING DY HA HC :

4. BI TP CHNG OXY - LU HUNH LP 10 THPT:

4

7

1315

PHN III : KT LUN 23

28


29/29

TI LIU THAM KHO1. Nguyn Duy i, Dng Tt Tn (1990),Bi tp ha hc lp 10, NXB Gio dc2. Nguyn Duy i, Dng Tt Tn (1998), Ha hc lp 10, sch gio vin NXB

Gio dc3. Nguyn Duy i, Dng Tt Tn (1990),Ha hc lp 10, NXB Gio dc4. Nguyn Duy i, Nguyn Tinh Dung, Trn Thnh Hu, Trn Quc Sn, Nguyn

Vn Tng (2000), Mt s vn chn lc ca ha hc, NXB Gio dc.5. Ng Ngc An (2003), Cc bi ton ha hc chn lc THPT phn ng oxy ha-

kh v in phn, NXB Gio dc.6. Dng Trng Bi, T Giang, Nguyn c Thm, Bi Gia Thnh (2000), Vt l

lp 10, NXB gio dc.7. B Chnh trng cng sn Vit Nam (1997), Vn kin Hi ngh ln th 2-

Ban chp hnh trung ng kha VIII, NXB Chnh tr quc gia H Ni.

8. B Gio dc v o to (1995), tuyn sinh vo cc trng i hc, cao ngv trung hc chuyn nghip, NXB Gio dc .

9. B Gio dc v o to (2000), Hi ngh tp hun phng php dy hc hahc ph thng, H Ni.

10. B Gio dc v o to (1993), Ngh quyt Hi ngh ln th 4 Ban CHTWng cng sn Vit Nam kha VII v gio dc v o to, tip tc i mi snghip gio dc v o to, H Ni.

11. B mn phng php ging dy (nm hc 1999-2000) .Ging dy nhng chngmc quan trng trong gio trnh ha hc ph thng, Trng i Hc S PhmH Ni, Khoa Ha Hc.

12. Budryk.N.A, Ngi dch: o Trng Quang, Trn Hng Thy(1979), Nhngvn trit hc ca ha hc, NXB Gio dc .

13. Hong Ngc Cang (2002),Lch s ha hc, Nh xut bn Gio dc.14. PGS.TS.V Chp(2002), Phng php kim tra nh gi kt qu hc tp ha

hc, HSP Hu.15. Cuzmenco.N.E, Eremin.V.V, 2400 Bi tp ha hc, NXB Khoa hc k thut.16. L Th Kim Cc, L Vn Dng, V quang Mai, Trn Dng (1999), Phng

php dy hc v th nghim-Ha hc phi kim (Ti liu BDTX chu k 1997-2000), Trng HSP Hu.

phát triển tư duy cho học sinh qua hệ thống câu hỏi và bài tập hóa học các...

Documents