Cảmơnniềmhạnhphúcmàconcáimangđếnchochúngta

Mấychụcnămqua,nhìnlạinhữngniềmhạnhphúctrongcuộcsống,đốivớitôi,dùlàcơmngonáoấm,làcuộcsốngnhưý,làướcmơđãthànhsựthật,haylànhữngvinhquangđãđạtđượcđềulànhữngthứbềngoài,còntàisảnthựcsựchínhlàniềmhạnhphúcmàconcáimangđếnchochúngta.

Niềmhạnhphúcnàyđếnkhinhữngđứaconcủachúngtarađờinhưngchúngtalạikhônghềnhậnra.

Trongcuộcsống,chúngtathườngxuyênthấyphụhuynhphànnàn:“Conthậtkhônghiểuchuyện,chamẹvấtvảkhổsởnuôiconlớn,vậymàtạisaoconlạikhôngbiếtthươngchamẹ,khôngbiếtcảmơnchamẹ?”.Khibạnhỏihọ:“Làmchamẹbaonhiêunămnaycóhạnhphúckhông?”,cóphụhuynhcóthểsẽtrảlời:“Hạnhphúc?Hạnhphúcgìchứ,concáilàmtôikiệtsức,nếucókiếpsau,chắctôikhôngsinhconnữa,sốngannhànchokhỏe”.Nhữnglờinàythậtkhiếncontrẻthấtvọng,khiếnchúngtađaulòng.

Nếubạnhỏihọlàcóbiếtcảmơnconcáihaykhông,mộtsốphụhuynhlậptứcsẽphảnứng:“Cónhầmkhôngvậy,phảilàconcáicảmơnchamẹchứ,chúngtôisinhconra,nuôiconlớn,haotâmtổnsức,tạisaolạiphảicảmơncon?”.

Nóiđếncảmơn,phụhuynhchúngtathườngchorằngconcáiphảicảmơnchamẹ,cảmơnthầycôlàlẽđươngnhiên.Rấtnhiềuphụhuynhđềubiếtcảmơncôngơndưỡngdụccủachamẹ,cảmơncôngơndạydỗcủacácthầycôgiáo,cảmơnnhữngngườiđãgiúpđỡmình,tuynhiênchúngtakhônghềnghĩđượcrằngchúngtacũngcầnnóilờicảmơnvớiconcái.

ĐiềunàykhiếntôinhớđếnsựkiệnNgàycủachanăm2012,trongbuổithuyếttrìnhvớichủđề“Hạnhphúclàmcha”ởBắcKinh,tôiđãchiasẻhạnhphúclàmchacủamìnhvớithínhgiảtừbaphươngdiện:“Hiệntrạnggiáodụccủangườichavàảnhhưởngcủanótớicontrẻ”,“Giáodụcvuivẻcủatôivàsựtrưởngthànhvuivẻcủacongái”và“Cảmơnniềmhạnhphúcconcáiđãmangđếnchochúngta”.

Tạisaolạiphảicảmơnconcáicủachúngta?Concáiđãmangđếnchochúngtaniềmhạnhphúcnhưthếnào?

Thứnhất,conkhiếnsinhmệnhcủachúngtacóthểkéodài.Xéttrênmộtphươngdiệnnàođó,concáichínhlàânnhânlớnnhấttrongcuộcđờichúngta,bởivìcócon,cuộcđờicủachúngtamớicóthểtrởnênphongphúvàtươiđẹpđếnvậy,chodùsaukhichúngtarờixathếgiớinàythìngọnlửasinhmệnhcủachúngtavẫncháysáng…

Thứhai,congiúpchúngtabiếtđượctạisaophảicảmơn.Lúcnhỏ,tôithườngnghechanói:“Khôngxâydựnggiađình,khôngbiếtchuyệncơmáogạotiền,khôngnuôiconsaohiểulòngchamẹ”.Lúcđótôikhônghiểuđượcýnghĩacủacâunóiđó,chođếnkhitôilàmcha,tôimớithựcsựhiểuhếtýnghĩacủanó,làcongáiđãchotôibiếtchamẹtôiđãnuôitôivấtvảnhưthếnào,đểtôibiếtphảicànghiếuthuậnvớichamẹmình.

Thứba,làconcáikhiếnchúngtatrởthànhmộtconngườihoànchỉnh.Bởivìkhiconrađời,chúngtađượclàmchalàmmẹ,trởthànhphụhuynh,chúngtamớicótưcách“cha”,“mẹ”,mớiđượcváctrênvaisứmệnhthầnthánhlànuôicon,dạycon,vaitròxãhộivàvaitrògiađìnhcủachúngtamớiđượchoànthiện.

Thứtư,làconcáikhiếnchúngtatrởthành“ngườitốt”.Concáilàmộttrongnhữngngườithầyquantrọngnhấttrongcuộcđờichúngta,trongxãhộivậtchấtnày,chỉkhôngcẩnthậnmộtchútthôilàsẽđilệchhướng,làconcáikhiếnnhữngngườilàmchamẹnhưchúngtatừbỏcáiác,đếnvớicáithiện,làmmột“ngườitốt”;làconcáiđãchỉchochúngtasựthuầnkhiết,khiếnchúngtatrởthànhnhữngtấmgương;làconcáikhiếnlờinóicủachúngtathốngnhấtvớihànhđộng,tâmhồnthanhthản.

Thứnăm,làconcáiđãmangđếnchochúngtaniềmhạnhphúc.Concáilàtìnhyêuvàsựbanâncủaôngtrờiđốivớichúngta.Khôngcóconcái,cuộcsốngcủachúngtasẽmấtđibaonhiêuniềmvui;khôngcóconcái,chúngtalàmsaocóđượccuộcsốnghạnhphúc;khôngcóconcái,khôngbiếtbaonhiêugiađìnhsẽtanvỡ…

Vìvậy,chúngtaphảicảmơnconcáiđãmangđếnchochúngtaniềmhạnhphúc!

Riêngbảnthântôi,tôiphảiđặcbiệtcảmơncongáitôi,vìnếukhôngcócon,nhữngnghiêncứugiáodụccủatôimãimãisẽchỉlàlýthuyếtviểnvôngảotưởng.Làconđãchotôicơhộigiáodụcthựctiễn,làconđãlàmphongphúthêmtưtưởnggiáodụccủatôi,làconđãmanglạichotôibiếtbaoniềmvui,làconđãluônởbêntôicùngtôitrưởngthành,làconđãchotôihạnhphúclàmcha…

Cảmơnconcáicủachúngtachínhlàchúngtađãđốitốtvớibảnthânmình;cảmơnconcái,chúngtasẽcảmnhậnđượcniềmvuikhitrưởngthànhcùngconcái;cảmơnconcái,chúngtamớicóthểlàmmộtphụhuynhhạnhphúc.

ĐôngTử

ĐôngViên,đầuđôngnăm2012

Congáichàođờimangđếnchotôisứcmạnhvàniềmhyvọngbấttận,tấtcảmọivấnđềđềutrởnênthậtnhỏbé,tôihăngháivàquyếttâmhơnbấtcứlúcnào.Nếunhưtrướcđâytôiphấnđấuchỉđểthểhiệngiátrịcủabảnthân,thìgiờđâytấtcảnhữnggìtôilàmđềuvìmongmuốncóthểmangđếnchocongáimộtcuộcsốngtốtđẹpnhất!

TôisinhratrongmộtgiađìnhnôngdânsốngtrênvùngđấtmàumỡbênbờsôngTốngHoamiềnBắcTrungQuốcvàonhữngnămsáumươicủathếkỷXX.

Trướckhisinhtôi,chamẹtôiđãcóđếnnămngườicontrai.Mẹtôiluônmơướcsinhđượcmộtcôcongái,theolờicủabàthì:“Nhữngcậutraingỗnghịchthườngkhôngnghelờidạycủachamẹnhưngcongáithìkhác”.Nhưngđiềulàmmẹvôcùngthấtvọngđólà,tôikhôngchỉlàcontrai,màcònlàmộtđứacontraikhóbảonhấttrongnhữngđứacontraingỗnghịchcủabà.Banămsaumẹtôilạisinhthêm,vàlạilàmộtbétrai,vậylàgiađìnhtôiđãhộitụđủ“bảyconrồng”,“mơướccócongái”củamẹtôiđãhoàntoàntanbiến.

Chamẹtôiđềulànhữngngườidânquêbìnhthườngởnôngthônnhưngởhọlạicónhữngphẩmchấtmàkhôngphảingườidânquênàocũngcó.

Trướcnăm1949,chatôiđượchọchainămởmộttrườngtưthục,ởthờiđiểmmớithànhlậpnước,đaphầnngườidânnôngthônđềumùchữ,nhưvậycóthểnóichatôicũnglàngườicóchúthọcvấn.Hơnnữaôngcũnglàngườigiácngộtốt,vìthế,tuycòntrẻnhưngchatôiđãđượclàmkếtoánởđộisảnxuất,sauđóđượcđiềulàmkếtoáncủahợptácxãnôngnghiệp,vàônglàmkếtoántronghơnbamươinăm.

Trongthôn,chatôilàmộtngườirấtcóuy.Điềunàycũngmộtphầnlàdocôngviệccủaông.Trongconmắtcủanhữngngườidântrongthôn,mộtngườiquảnlýtàichínhcủamộthợptácxãlớnnhưvậyquảlàrấttàigiỏi.Hơnnữa,nhiềunămcôngtác,ônglàmviệccẩnthậntỉmỉ,liêntụcđượcbiểudương,lạiđượclãnhđạohếtsứccoitrọng,vìthếmọingườicàngkínhnểông.Mặtkhác,ônglàngườicươngtrựcngaythẳng,nhữngngườithânquenthườngbảoôngnóiquáthẳng,khôngkiêngnểai,nhưnghễcóchuyệngìcầnhọđềuđếngặpôngxingiúpđỡ.Nhữngngườicóvaivếthấphơnđềurấtsợôngtuynhiêntronglòngthựcsựvôcùngkínhphụcông.

Tôirấttựhàovềmẹtôi.Mẹtôivốnlàconcủamộtgiađìnhgiàucó,cụngoạikhôngtiếctiềnchoconcáihọchành,cóngườicònđượccụchođihọcđạihọctậnkinhthành.Màtrongthờiđại“Congáikhôngtàilàđức”đó,bàngoạitôiđượcđihọcsáunămtrời,cóthểthấygiađìnhcụcoitrọnggiáodụcthếnào.Nhưngđángtiếcgiacảnhngàycàngsuyđốn,đếnthờicủamẹtôithìchỉcònlàmộtgiađìnhbìnhthường,vìthếmẹtôichẳngđượcđihọcngàynào,đếntêncủamìnhbàcũngkhôngbiếtviết.

Mặcdùkhôngđượchọchànhnhưngtrongthônmẹtôinổitiếnglàngườixinhđẹpvàlươngthiện.Tôikhôngthểnàoquênsựlươngthiệncủamẹ.Trongnhữngnămthángkhókhănđó,mỗikhicóngườihànhkhấtđếnnhàxinăn,mẹđemchocảphầncơmmàbìnhthườngmẹkhôngnỡăn.Mẹtôirấtquýsinhmệnh,khôngthíchsátsinh,vìthếmỗikhiđếndịplễtếtphảigiếtgàgiếtvịt,bàlạilẩmbẩm“AdiđàPhật”đểlòngthanhthản…

Kháchquanmànói,tôiđượcthừahưởngtínhthẳngthắncủachavàsựlươngthiệncủamẹ.Chamẹlàtấmgươngdạytôibiếtlàmngười.Nhưngcáchgiáodụcgiađìnhduynhấtcủachamẹtôilà“yêuchoroichovọt”khôngphảilàcáchgiáodụckhoahọc.Đươngnhiên,trongthờibuổiđó,tưtưởng“làmchalàphảitônnghiêm”đãănsâuvàotưtưởngconngười,ngườitachorằngnhữngđiềuchamẹnóiđềuđúng,làphậnconcáiphảinghetheosựquảngiáocủachamẹmộtcáchvôđiềukiện.Vìthế,trongmộtthờigiandài“giáodụcbằngđònroi”đượccácbậcphụhuynhcoilàbiệnphápgiáodụccóthểduytrìquyềnuycủahọtrướcconcái.Nóitómlại,đasốnhữngđứatrẻsinhravàotrướcnhữngnămtámmươicủathếkỷXXđềutừngbịđánhmắng.Trongsuynghĩcủaphụhuynh,concái“khôngđánhkhôngnênngười”.Vàđốivớinhữngđứatrẻ,bịchamẹđánhmắnglàmộtchuyệnquáđỗibìnhthường.

Mặcdùđượcgiáodụcbằngphươngphápnhưvậy,vàphảichịuđựngnhữngnỗiđauvềcảthểxáclẫntinhthầnnhưngtôikhônghềghétchamẹmình.Bởivìtôibiếtchamẹyêutôithậtlòng,chỉlàhọkhôngbiếtdiễnđạttìnhyêuđóbằngmộtcáchdịudànghơnmàthôi.

Saunàykhiđãtrưởngthành,đặcbiệtsaukhilàmcôngtáctưvấntâmlývànghiêncứugiáodục,tôithườngtựvấnbảnthân,nếutôingoanngoãnnghelời,liệutôicóbịđánhmắngkhông?Chắclàkhông.Nếutôiđượcsinhratrongmộtgiađìnhkhácliệutôicóphảichịuđựngnhữngtrậnđònđaunhưvậykhông?Vàcâutrảlờicũnglàkhông.Nhưngtínhcáchngỗngượccộngvới“giáodụcđònroi”củachamẹđãkhiếntôiđimộtconđườnghoàntoànkhácngười.Cóngườinói,nếuxétvềgócđộnàythìphươngpháp“giáodụcđònroi”làmộtphươngphápgiáodụcthànhcông.Không,tôivẫnphảinói:Phươngphápgiáodụccủachamẹtôikhôngkhoahọc,nếutôilàmộtđứatrẻhòanhã,

nhútnhát,nghelờithìcólẽmọinăngkhiếucủatôiđãbịnhữngtrậnđònroilàmchomaimột.Nhưngthậtbấthạnh,tôilàmộtđứatrẻbướngbỉnhvàngỗnghịch,bịđánhnhiều;nhưngcũngthậtmaymắn,nhờnhữngtrậnđònđómàtôikhôngtrởthànhmộtđứatrẻtầmthường.

Cóngườinóivớitôirằngchắclàkhinhớđếnchuỗingàytuổithơđiềukiệnvậtchấtnghèonàn,lạicònbịđánhmắng,thậtlàkhổcực,cậuđềuchảynướcmắt?Nhưngthựctếkhôngphảivậy,kýứctuổithơcủatôiđềudừnglạiởnhữnghìnhảnhcùngbạnbènôđùavuivẻ.Vìthếrấtítkhitôinóivớingườikhácrằngtuổithơcủatôivấtvảnhưthếnào,đặcbiệtkhikểchoconnghevềtuổithơcủamình,tôithườngthaothaobấttuyệtvớiconnhữngcâuchuyệnnôđùathúvị.Trongnhữnggiấcmơ,tôithườngmơthấynhữngngườibạnthuởthiếuthời,nhữngtròchơiđãtừngchơivànụcườihạnhphúctừtráitim…

Trongkýứctuổithơcủatôi,mỗibuổichiềuhoànghônsaukhitanhọclàquãngthờigianchơiđùavuivẻnhất,vềđếnnhà,vừavứtcặpsáchlêntrêngiườnglàtôilẻnđichơingay.Mấyđứatrẻtúmnămtụmbacùngnhauchơi,mùaxuânthìchơinémlỗ,đẩyvòng,đácầu;mùahèthìrasônghồmòcuabắtcá;mùathuthìđibắtchimởruộng,ẩnsaunhữngbólúamạchtochơitròtrốntìm;mùađôngthìcónhiềutròvuihơnnữa:trượttuyết,chơiconquay,némtuyết,nặnngườituyết…Mộtnămbốnmùa,batrămsáumươilămngày,ngàynàochúngtôicũngchơiđếnmờtối,chơiđếnkhithấybóngmẹxuấthiệnởtrướchiênnhàthìmớichịuvềnhà.

Cuốituầnhayvàonhữngkỳnghỉ,chúngtôiphảigiúpđỡgiađìnhlàmviệcnhà.Hồihọctiểuhọc,nhữngcôngviệcmàtôiphảilàmnhiềunhấtcólẽlàkiếmraulợn,nhặtphânbòvàkiếmcủi.Rauthìđểcholợnăn,phânbòcóthểđổilấytiềnmuabútvở,còncủiđểnhàđunnấu.Mặcdùnóilàlàmnhưngcũngkhôngthiếunhữngtròvui.Cắptheocáirổ,mấyđứatrẻrủnhauraruộngkiếmraulợn,đứanàyđuổitheođứakia,vừakiếmrauvừahátnhữngbàihátthiếunhimàkhôngđứanàothuộchếtlời,khiđãkiếmđủrau,cảbọntìmmộtchỗđặtrổxuốngrồiđibắtbọngựa,đuổibướm,bắtchuồnchuồn,chơiđùachotớikhitoànthânmồhôinhễnhạimớichịucắprổraulợnvềnhà.Côngviệcnhặtphânbòcònthúvịhơn,mấyđứatúmlạiđidọccácbờruộngđểtìmphânbò,khipháthiệnđượcmụctiêuthìtranhnhaunhặt.Cólúcvìmuốnhốtđượcphânbò,mấyđứacầmtheoxẻngtheosátsauconbòvàchỉchựcchờnó“đạitiện”.

ĐốivớitrẻconthìkhônggìvuibằngTết,bởivìtrướcvàsauTếtđềucóđồănngon,ngoàiracòncóthể“kiếm”đượcmộtíttiềnmừngtuổi.BamươiTết,cácconcháuđềunóicâu“Chúcmừngnămmới”vớiôngbàchamẹvàcònquỳgốicúilạyđểtỏlònghiếukính.ThángGiêng,khắpnơitrongthônđềuvangtiếngcườinóicủatrẻnhỏ,đứanàođứanấyđềuhoạtbátđángyêunhưnhữngchúngựanhỏxinh.ChođếntậnbâygiờtôivẫnthíchTết,mỗikhiTếtđến,dùcóởcáchxanhàbaonhiêu,tôivẫnvềquêănTết.GiụcgiãbướcchântôikhôngchỉlàtìnhthânmàcólẽcònlàkýứcvềnhữngngàyTếtvuivẻkhicònnhỏ.

Ôi,nhữngcâuchuyệntuổithơthậtnhiềubiếtbao,nógiốngnhưmộtdòngsông,mộtkhúchátcứhiềnhòachảy,lắngđọngtrongtâmkhảmmỗiconngười…

Mấynămnay,mỗikhicóngườihỏitôi:“Vợcậungườiởđâu?”hoặc“Vợcậulàmnghềgì?”,mặttôithườngửngđỏhỏilạihọ:“Cậuhỏibàvợnàocủatôi?”.Đốiphươngthườngnhìntôivớivẻmặtvôcùngngạcnhiênvànói:“Trời,rốtcuộccậucóbaonhiêubàvợvậy?”.Lúcđótôithườnggiơbàntayravàbắtđầuđếm:1,2,3…

Ngườicongáiđầutiênbướcvàocuộcđờitôilàmộtngườitheonghiệpthica,cólẽlúcđótìnhyêuchưaởđộchínmuồi,haibênđềukhônggìngiữđượctìnhcảmcủamìnhdẫnđếncuộcchiataysauchuỗingàyhạnhphúcngắnngủi.

Ngườibạngáithứhaihọccùngtrườngvớitôi,cũnglàhọctròcủatôi.Năm1994,lúcđótôiđanglànghiêncứusinhchuyênngànhtâmlýhọctạitrườngSưphạmThiểmTây,côấylàsinhviênngànhTrungVăn,sauđócôấythamgiakhóahọc“Kỹnăngthuyếttrìnhvàphépxãgiaotrongquanhệcôngchúng”dotôitổchức,chúngtôiquen,rồiyêunhau,côấytrởthànhvợcủatôi,cùngnhauchungsốnghơnmườinăm.Côấycũnglàngườisinhchotôimộtcôcongáikháukhỉnh,ngườigiúptôithựchiệngiấcmơlàmcha.CôấychínhlàmẹđẻcủaPhạmKhươngQuốcNhất(tênthườnggọilàYY).

Dothấtbạitrongcuộchônnhânđầutiênvànhữngtrắctrởtrongtìnhcảmsauđó,tôimộtmìnhđơnđộclangbạtkhắpnơitrongmộtthờigiandài.Vốnyêuquýtrẻcon,tôirấtmongđượclàmcha.Tôiđãtừngviếtbàivăn“Thậtmuốncómộtđứacontrai”,từngcâutừngchữđềuthểhiệnsựkhátkhaochờđợisinhmệnhnhỏbémàđếntôicũngchưabiếtđangởphươngtrờinào.Lúcđótôimộtthânmộtmình,đếnbạngáicònkhôngcónóigìđếnconcái,vìthếgiấcmơmãichỉlàgiấcmơ.

NhưngcuốicùngtạicốđôTâyAn,giấcmơcómộtđứacon,giấcmơđượclàmchacủatôiđãtrởthànhhiệnthực.

Từthuởấuthơ,thiếuthờirồiđếntuổithanhniên,từquênhàđếnmiềnNamrồilạiđếnTâyAn,tôisốngcuộcsốngphiêubạtkhôngổnđịnh.Mùathunăm1996,tôiđịnhcưởthànhphốtrọngđiểmvùngTâyBắc-TâyAn,nămbamươituổitôithuêmộtphònghọcởHọcviệnChínhPháp(tươngđươngđạihọcLuật)TâyBắc,mởlớpbồidưỡng“Kỹnăngthuyếttrìnhvàphépxãgiaotrongquanhệcôngchúng”chonhữngsinhviênphíaNamTâyAnđểkiếm

tiềnmưusinh.

Lúcđótôithuêtrọởmộtngôilàngnhỏgầntrường,điệnthoạicũngkhôngcóchứđừngnóiđếnmáytính,thờiđóđồnglươngcủatôieohẹpđếnnỗimáynhắntincũngkhôngmuanổi.Vợtôikhiđóđangởquêchờsinh,lolắngkhicôấycóviệcmàkhôngcócáchnàoliênlạc,tôiđànhxinsốđiệnthoạiởmộtquánbánhànggầnchỗởđểvợliênlạckhicần.

Ngày21tháng10năm1996làngàytôimongđợibấylâunay,bởitheodựtínhthìngàynàyvợtôisẽsinh,vàtôisẽcómộtvaitròhoàntoànmới:“Làmcha”.

Buổisánghômđó,khitianắngbanmaiđầutiênchiếuvàocănphòngnhỏ,tôiđãcómộtlinhcảmrằngngàyhômnaycontôisẽchàođời.Cảngàyhômđó,tâmtrạngtôivôcùngtốt,mongđợivàtrànngậpniềmvui,niềmhạnhphúc.Bậnrộncảngày,vềđếnnhàtôibồnchồnđếnnỗikhôngthểchợpmắt,cứtưởngtượnghìnhảnhlúcconchàođờisẽthếnào,contrôngsẽrasao…Càngnghĩlạicàngxúcđộng,cànghưngphấn,chỉmuốncóthểbayngayvềnhà,đếnbêncạnhvợvàcùngchứngkiếngiâyphútconrađời.

Ngàyhômsau,tôilênlớpvớitinhthầnphấnchấn,tuyvậycảmgiáccógìđókhôngyên,dạyxonglớpbuổitối,tôivềnhàvớitrạngtháimệtmỏi,khiđiquaquánhànggầnnhàtôichợtnhớralàmìnhchưaăntối,địnhghévàoquánmuagóimìvềăn.Vừabướcchânvàocửa,cậuchủquánđãhôlớn:“Nàyanh,sángnayvợanhvừagọiđiệntìmanh,báolàđãsinhmộtbégái,haimẹconđềukhỏe”.

“Hả,chúnóicáigìcơ?”.Chodùmấyngàyhômnaytôiluônmongtinnày,nhưngkhinghechủquánbáotin,tôivẫncảmthấycóchútbấtngờ,nhấtthờichưabìnhtâmlạiđược.

“Vợanhsinhrồi!”.

“Chúnóithậtsao?!”.

Chủquáncười,chắclúcđóvẻmặttôitrôngrấtbuồncười.

“Contraihaycongái?”.

“Congái,haimẹconđềukhỏemạnh,conbérấtmũmmĩm”.

“Vợtôicònnóigìnữakhông?”.

“Không,chỉcóthếthôi”.

Mặcdùrấtngắngọn,nhưngđốivớitôi,nhữngthôngtinđómangýnghĩavôcùnglớnlao:Tôiđãlàchakhichỉcònvàingàynữalàbướcsangtuổibamươi.Ngàycongáichàođời,haivợchồngtôiđềugiữlạitờlịch:Dươnglịchlàthứhaingày21tháng10năm1996,Âmlịchngày10tháng9nămBínhTý.

Khibiếtchínhxáclàvợtôiđãsinhcongái,cảmẹvàconđềukhỏemạnh,tôicầmgóimìchạythậtnhanhvềnhàtrọcủamình.Lạimộtđêmmấtngủ,nằmxuốngrồilạingồidậy,trởmìnhtrằntrọc,khôngtừngữnàocóthểlộttảhếtniềmvuicủatôilúcđó.Cuốicùngtôicũngđượclàmcha.Nhưngtôichỉcóthểởđâyvàtưởngtượngrahìnhảnhcủaconyêu,khôngthểởbêncạnhvợđểlàmtráchnhiệmmàmộtngườichồngnênlàm,đâycólẽlàđiềuđángtiếcnhấtmàcảcuộcđờinàytôikhôngcócáchnàobùđắpchocôấy.

Vìthế,tôiquyếtđịnhviếtthưchovợngaylậptức,tôimuốnchocôấybiếtlúcnàyđâytôixúcđộngđếnnhườngnào.Tôivùngdậyngồivàobànviết,đầutiêntôithảomộtbứcđiệngửichovợ,mongcôấybiếtdùcáchxangàndặmnhưnggiờphútnàytôivàvợcócùngniềmvui,niềmhạnhphúc.Thảoxongbứcđiệngửichovợ,tôibắtđầuviếtthưgửichocongáivớitấtcảtìnhyêuvàsựkỳvọngchođứaconmàtôichưađượcgặpmặt…

Đốivớitôi,ngày21tháng10năm1996làmộtngàyđángđểghinhớsuốtđời.

Đểcóthểghinhớmãingàynày,tôilậtlạilịchcủangàyhômtrước,nhẹnhàngxétờlịchxuống,cấtgiữmộtcáchthậtcẩnthận,tôicũngnhắcvợgiữlạitờlịchcủangàyhômqua,đợiđếnlúcchúngtôigặpmặtsẽđểchunghaitờlịchđóvàonhậtkýtrưởngthànhcủacongái.Mấynămnay,dùchuyểnnhàrấtnhiềulần,chúngtôiđánhmấtrấtnhiềuthứnhưnghaitờlịchđólúcnàocũngđồnghànhcùngchúngtôitrongnhữngbướctrưởngthànhcủacongái.

Thờiđạingàynaylàthờiđạicủacôngnghệthôngtin.Sựpháttriểncủađiệnthoại,internetđãthaythếnhữngphươngthứcliênlạctruyềnthống,cóviệcthìchỉcầngọimộtcúđiệnthoại,gửimộttinnhắn,mộtemailhoặclênQQ,MSN(nhữngphầnmềmchattrựctuyếnthôngdụngởTrungQuốc)nóichuyện,nhanhvàtiệnhơnlàviếtthư.Vìthế

màngàycàngítngườicặmcụingồiviếtthư,cáithời“thưnhàquýhơnvàng”đãtrởthànhquákhứxaxôi.

Tôiđãtừngrấtthíchviếtthư.Khimớivàoquânngũ,tôiviếtthưchobạnbè,chocácbáovàtạpchí,viếtchocácthầycô,bạnbèởtrườngcũ,mỗituầnđềugửiđivànhậnđượchơnchụcbứcthư.Vềsau,tôicũnggiốngnhưrấtnhiềungườikhác,càngngàycànglườiviết.Nhấtlàkhituổingàymộtcao,lượngcôngviệcngàymộtnhiều,chữtôingàymộtxấuđi,tôiviếtcàngíthơn.Từkhilàmphóngviênvàbácsĩtâmlý,mỗingàytôiđềunhậnđượcrấtnhiềuthưnhưngphầnlớnđềudotrợlýhoặcvợtrảlờigiúp.

NhưngkhicongáiYYngàymộtlớn,bắtđầuđihọctiểuhọc,thìtôicũngbắtđầutậplạithóiquencầmbútviếtthưchocongái.

Thựcra,tôiviếtbứcthưđầutiênchoYYlàvàođêmtôinhậnđượctinconchàođời.TrongthưtôinóichoYYbiếtchamẹyêuconnhưthếnào,từkhibiếttincócontrênđờichamẹđãmongchờsựrađờicủaconnhưthếnào.Tôicũngnóivớicon,mẹconvìsinhconđãhysinhrấtnhiềuthứ,saunàyconlớnlên,nhấtđịnhphảibiếtơnmẹ,vàmongướclớnnhấtcủachamẹlàsuốtđờinàyconluônđượcsốngtrongniềmvui.

Buổisángsauđêmbiếttincongáichàođời,tôirabưuđiệngửiđiệnmừngchovợ,bứcthưgửicongáicũngđượcgửikèmvớibứcđiện.Trongbứcthưgửicongáicũngcókèmthưgửichovợtôi,ngoàinhữnglờidặndòvợ,tôicũngnhắccôấygiữgìnbứcthưcẩnthận,đợiđếnsinhnhậtlầnthứmườilămcủacongáisẽđưabứcthưnàychocon.Nhưngtiếclàsaunàydonhiềulầnchuyểnnhà,đếnkhicầnchoconxemthìbứcthưđãthấtlạc.Vìthếtôichỉcóthểdựavàotrínhớcủamìnhđểkểchomọingườinộidungđạikháicủabứcthư:

CongáiYYcủacha!

Chalàchacủaconđây,chađangởTâyAn,mộtnơicáchxaconđếnhàngnghìncâysốviếtthưchocon.

Đầutiên,chàomừngconđếnvớigiađìnhcủachúngta,chagiớithiệugiađìnhtavớiconnhé:Changhèo,cuộcsốngdựavàoviệcviếtlách,mẹconlàgiáoviênngữvăncủamộttrườngtrunghọc.ChamẹđặttênchoconlàPhạmKhươngQuốcNhất,ởnhàgọiconlàYY.Ngoàihọcủachamẹra,trongtêncủacon,chữ“Quốc”làchữmàthếhệcácconđềucó,chữ“Nhất”cónghĩalàđơngiản,chamẹmongconbìnhan,mạnhkhỏe,hạnhphúc.

Mẹconrấttrẻ,mớitốtnghiệpđạihọcmẹđãkếthônvớimộtngườiđànôngnghèolàcha,mẹđãphảichịunhiềuáplựcđểsinhcon,vìconvàvìhạnhphúccủacha,mẹđãhysinhrấtnhiều,chavàconphảihiểuvàcảmơnmẹvìđiềuđó.Bấtcứlúcnào,conđềuphảitôntrọngmẹ,hiếukínhvớimẹ.

Chalàmộtngườicóchíhướng,tíchcựctiếnlênnhưnglạikhôngcóthànhtựugìvàcũngkhôngtíchgópđượcgì.Chađượcthừahưởngtínhngaythẳng,lươngthiệntừôngbànộicon,chamongmuốnsẽtruyềnchoconnhữngđứctínhtốtđẹpnày,hyvọngconsẽtrởthànhmộtconngườicóphẩmhạnhtốt.Chúngtacóthểkhôngthànhcông,cóthểkhôngtrởnêngiàucó,nhưngchúngtacầnlạcquantiếnlên,cầncónhâncách,cótựtrọng.

Conà,chakhôngthểchoconmộtcuộcsốngvậtchấtsungtúcnhưngchacóthểchoconmộtthếgiớitinhthầnmànhữngđứatrẻkhácđềuphảingưỡngmộ,chasẽbảovệconnhưbảovệconmắtcủamìnhvậy,chasẽđồnghànhvớicontrongmỗibướctrưởngthành,chasẽmangchoconniềmvui,nuôiconmạnhkhỏethànhngười,thànhtài.

Cuốicùngchamuốnnóivớiconrằng:“Cảmơncon,conyêucủacha!"

Chacủacon

TâyAn,sáng23tháng10năm1996

Congáichàođờimangđếnchotôisứcmạnhvàniềmhyvọngbấttận,tấtcảmọivấnđềđềutrởnênthậtnhỏbé,tôihăngháivàquyếttâmhơnbấtcứlúcnào,nếunhưtrướcđâytôiphấnđấuchỉđểthểhiệngiátrịcủabảnthân,thìgiờđâytấtcảnhữnggìtôilàmđềuvìmongmuốncóthểmangđếnchocongáimộtcuộcsốngtốtđẹpnhất!

Conrađờisaubaonhiêukhókhăntrắctrở.

Tháng8năm1995,bạngáitôitốtnghiệpđạihọcvàđượcphânvềmộttrườngtrunghọcchuyênnghiệpcủaquênhà,thànhphốLongKhẩu-SơnĐông.Saukhihoànthànhmộtnămtiếntu,tôicũngtheocôấyvềthànhphốcảngYênĐài(ThànhphốLongKhẩuthuộcYênĐài).

Mộtnămtrướcđó,tôitừHảiNamđếnTâyAnđểhọctập,vốnđịnhsaukhihọcxong,tôisẽvềHảiNamhoặcđếnThâmQuyếnlậpnghiệp,nhưngbạngáikhôngđồngýđểtôitrởvềphươngNam,bởivìsaukhitốtnghiệpcôấysẽđượcphânvềquê,vìtìnhyêu,tôiđànhtừbỏThẩmQuyếnvàcùngcôấyvềthànhphốnhỏvenbiểnYênĐài.

TrênthựctếtrướckhiđếnYênĐài,tôikhôngcómộtkếhoạchcụthểnàochoviệcsaukhiđếnYênĐàitôisẽlàmgì,mụctiêutổngthểvẫnlàvậndụngnhữnggìmìnhđãhọc,tôivẫnmuốntiếptụccôngviệctưvấntâmlý(mấynămởHảiNam,tôichuyênlàmchuyênmục“Tưvấntâmlý”củamộttòasoạn).NhưngsaukhitiếnhànhkhảosáttổngthểởYênĐài,tôikinhngạcpháthiệnrarằngtưvấntâmlýởYênĐàilàmộtlĩnhvựchoàntoànmớimẻ.ThựcramànóikhôngchỉcóYênĐàimàởhầuhếtcácthànhphốtrựcthuộctỉnhtrongnướctìnhhìnhcũngtươngtựnhưvậy.

Đểkiếmmiếngcơmmanháo,tôiđànhphảitheonghềcũ,giốngnhưhồicònởHảiNam,TâyAn,tôilạimởlớpbồidưỡng,khôngchỉmởlớp,tôicòndạychonhữnglớpthưkýtheolờimờicủacáctrườngđàotạovềquanhệcôngchúngởYênĐài,vìthếmàtôikhábậnrộn,hơnnữathunhậpcũngkhá.

Vìkhôngthểnàotừbỏđược“tưvấntâmlý”,tôilạithửsứcmộtlầnnữa,cuốinăm1995tôithànhlậpVănphòngTưvấntâmlýĐôngTửtạiYênĐài.Vănphòngđượcthànhlậpkhiếncuộcsốngcủatôithêmphongphúnhưngmặtkháclạikhiếnchotìnhtrạngkinhtếvừamớikhởisắccủatôidầnđixuống.

LúcđóởTrungQuốc,nhữngngườicóthểđộclậpduytrìmộtvănphòngtưvấntâmlýkhôngnhiều,nguyênnhânkhôngchỉvìnhậnthứccủamọingười,màtiềnvốncũnglàmộtvấnđề.Đốivớinhữngngườicótiềmlựckinhtếthìđâykhôngphảilàvấnđề,thậmchícònlàmộtcơhộimangtínhthửthách.Nhưngđốivớingườimàlúcnàocũngmuốnlàmnênsựnghiệplớnnhưngtrongtaychẳngcógìngoàisựnhiệttìnhnhưtôithìquảlàquákhó.Lúcđầukhiquyếtđịnhmởvănphòng,tôiđãchuẩnbịtâmlý“khángchiếntrườngkỳ”nhưngtiềntrongtúilạikhôngủnghộ.Nhìnvàotìnhtrạngkinhtếcủamình,tôithựcsựkhôngcóđủtàilựcđểtiếptụccuộc“trườngchinh”,vìthếmà“thươngvụ”thukhôngđủchinàysớmlàmtôilỗvốn.

Đểbùlỗ,tôiđànhkiếmtiềnbằngnhữngcôngviệckhác:viếtlách,mởlớp,đithuyếttrình…,gầnnhưlàmđượcgìtôiđềulàmhết,vậndụnghếtnhữnggìmìnhcóthểđểkiếmtiềnđầutưvào“độngkhôngđáy”,miễncưỡngduytrìvănphòngtưvấn.Cứnhưthếtiềnlỗngàycàngnhiềuthêm,giốngnhưquảcầutuyếtcànglănlạicàngto.

Đúnglúcđó,tôinhậnđượctinbạngái(lúcđóchúngtôivẫnchưađăngkýkếthôn)đãmangthai!

Khingheđượctinnày,tâmtrạngtôivôcùngbốirối,vuibuồnlẫnlộn.Lýtríbảotôirằngtôikhôngthểcóconvàolúcnày,mộtlàđiềukiệnkinhtếkhôngchophép,hailàcôngviệccủabạngáitôicũngkhôngchophépcôấycócon.Bạngáitôicũngmộtmựcbảotôirằng:“Lúcnàykhôngnhữngđiềukiệnkinhtếvàcôngviệckhôngchophép,màquantrọnghơnnữalàchúngtachưađăngkýkếthôn,sinhconraconsẽnhưthếnào?Vìthếnhấtđịnhphảibỏ!”.

Nghebạngáiphântíchcũngcólý,mặcdùtôivôcùngmongmuốncómộtđứaconnhưngvẫnđànhlòngthỏahiệp.Khiđếnbệnhviện,lấysốthứtựxong,chúngtôilặnglẽđứngxếphàngchờđợi.Khingườitagọiđếntênbạngái,độtnhiêntôitúmlấytayáocôấy:“Đợimộtchút,chúngtavềnhàbànbạcthêm”.

Tôikéobạngáivềnhà,trênđườngđitôikhôngngừngkhuyênngăncôấynhưngcôấykhônghềlêntiếng.Vềđếnnhàcôấygàolên:“Anhchỉnghĩđếnbảnthânanh,tạisaoanhlạikhôngnghĩchoem?Emvừamớitốtnghiệp,còntrẻ,chưakếthônmàđãsinhcon,nhưvậyemcònmặtmũinàođểnhìnmọingườinữađây?Emcóthểkhôngquantâmđếnnhữngđiềunày,nhưnglươngcủaembacọcbađồng,anhlạilàmănthualỗnhưthế,chúngtalấygìmànuôicon?”.

Nhữnglờicôấynóinhưnhữngmũidaođâmvàotimtôinhưnglờinàocũngđềucólý.Nhưngniềmkhátkhaođượclàmchabấylâunaycộngvớitìnhthươngdànhchođứatrẻtrongbụngcôấykhiếntôikhôngthểnàođểcholýtríchiếnthắngtìnhcảm.Tôihứavớibạngáisẽđiđăngkýkếthôn,tôinhấtđịnhsẽkiếmđượctiềnđểnuôicon,tôiđườngđườnglàmộtnamtửhán,dùcókhổcómệtđếnnhưthếnàođinữa,vìcontôiđềucóthểchịuđựngđược.Tôikhuyênngănnhiều,cuốicùngbạngáitôicũngcoinhưmiễncưỡngđồngýgiữlạiđứacon.

Sauđótrongmộtlầncãivã,bạngáitôilạiquyếttâmbỏđứabé,tôiđưacôấyđếncổngbệnhviệnrồilạilôicôấyvề.Cứnhưvậyvàilần,contôilớnlêndầntrongbụngmẹ,cuốicùngbácsĩnóicáithaiđãquáto,khôngthểbỏđượcnữa.Quãngthờigianđótôiđãkhócrấtnhiều,nhiềulúcchỉnhữngxúcđộngrấtnhỏcũngkhiếntôirơinướcmắt.Bạngáitôicuốicùngcũnghiểuchotôi,côấychịuđựngáplựcvàđưaraquyếtđịnhcuốicùng:Dùkhổthếnàocũngsẽsinhcon!

Quabaolầntrắctrởcuốicùngchúngtôicũng“giữ”đượcconbênmình…

Trongquãngthờigianmangthai,conchưarađờinhưngđãcùngchúngtôinếmtrảibaođaukhổmấtmát:Ôngngoạiquađời,conởtrongbụngmẹđãphảicảmnhậnnỗiđaumấtngườithân;côngviệccủavănphòngtưvấngặpkhókhăn,quanhữnglờithancủamẹ,concũngcảmnhậnđượcchagâydựngsựnghiệpkhókhănnhưthếnào;chođếnkhimẹvàbànộivềquê,conchưarađờiđãphảichịusựvấtvảcủamộtchuyếnđixa…

Thếsựbắtbuộc,khitôiquyếtđịnhđếnTâyAnlậpnghiệp,vợtôi(lúcđótronglòngtôibạngáiđãtrởthànhvợ)đãmangthaiđếnthángthứchín,chẳngmấychốccontôisẽchàođời.NhưnglầnnàyđếnTâyAnchưabiếtsẽthếnào,tôiđànhcắnrăngđểvợvàmẹgiàgầnbảymươituổilêntàubiểntrởvềquênhàCátLâm(mẹtôitừCátLâmđếnYênĐàiđểchămsóccondâuchờngàysinhnở).Nhìnvợbụngmangdạchửa,đilạikhónhọcvàmẹgiàtuổicaosứcyếu,đilạichậmchạp,lạinghĩđếncảnhhaingườiđitàuxasauđólạixuốngđitàuhỏa,rồiđixemớivềđếnCátLâm,nước

mắttôilạilăndàitrênmá…

Tôibiếtlàmìnhquyếtđịnhnhưthếkhôngchỉcólỗivớivợ,vớimẹmàcòncólỗivớicảđứaconcònnằmtrongbụngmẹ.Congáitôicóthểbìnhanchàođời,cóthểnóilàmộtsựmaymắnvôcùng.Vàcũngvìthếmàmộtngườitheochủnghĩaduyvậtnhưtôicũngphảicảmơnôngtrờiđãbanchotôimộtânhuệlớnlaonhưvậy.

Thựcratrướckhichínhthứclênchứcchatôiđãnghiêncứutìmhiểuvềgiáodụcgiađìnhtrongmộtkhoảngthờigiankhádài.

ĐầunhữngnămchínmươicủathếkỷXX,lúcđótôiphụtrách“ChuyênmụctưvấntâmlýĐôngTử”củabáoThanhniênHảiNam,giảiđápthắcmắccủathanhthiếuniên,chuyênmụckhôngnhữngđượccácbạnnhỏyêumếnmàngaycảcácbậcphụhuynhcũngrấtquantâm.Cácbạnnhỏtâmsựvớitôilàcácbạnkhônghàilòngvềchamẹmìnhnhưthếnào,cácbạnthấycôđơnvàấmứcrasao,còncácbậcphụhuynhlạithanphiềnvìconcáikhôngnghelời,khôngdễdạydỗ…

Mộtthờigiansaukhiphụtráchchuyênmụctưvấntâmlý,tôingàycàngcảmthấycácbạnnhỏkhôngcóniềmvuitrongcuộcsống,còncácbậcphụhuynhthìcảmthấyáplực.Tôiđãtựhỏitạisaotronggiáodụcgiađìnhlạitồntạinhiềuvấnđềnhưthế?Càngđisâuvàotìmhiểutôipháthiệnrađượcnhiềuđiềuhơn,vàtôicũngviếtnhiềuhơnvềđềtàigiáodụctronggiađình.Đếnkhicongáitôichàođời,bảnthântrởthànhphụhuynh,tôimớithựcsựcảmnhậnđượcnỗilòngcủanhữngngườilàmchalàmmẹ.

Trướckhicócon,phạmvinghiêncứucủatôirấtrộng,từvấnđềgiáodụcrấtvĩmôđếnmộttìnhhuốngcụthểvềgiáodụcgiađìnhnàođómàtôisưutầmđược.NhưngsaukhiYYchàođờithìnhữngbướctrưởngthànhcủaconđươngnhiêntrởthànhđềtàiđểtôitìmhiểuvànghiêncứu.

Thựcrakhibiếtchínhxáclàvợtôiđãmangthai,tôiluôncósuynghĩbảnthânphảicốgắngmanglạiniềmvui,hạnhphúcchocon.Khoảngthờigianđó,tôithườngnhớlạivàsuyngẫmvềtuổithơcủamình.Tôinhớlạinhữngthiếuthốnvềvậtchất,nhữngtrậnđòncủachamẹ,vàtôinghĩkhilàmcha,điềuđầutiênmàtôilàmchocongáiđólàkhôngđểchocongáiphảichịuđựnghainỗikhổnày.

Tuyvậy,mangđếnchoconmộtcuộcsốngvậtchấtđầyđủhơnsovớitôitrướckia,khôngđểconphảichịunhữngtrậnđònđau,nhưvậylàđãchoconhạnhphúcvàniềmvuichưa?

Làmcôngtáctưvấntâmlýchothanhthiếuniên,tôivẫnthườngngheđượcnhữngchiasẻcũngnhưnhữnguuấttronglòngcủacácemquađườngdâynóng,quanhữngbứcthưcácemgửihaytrongnhữngbuổithuyếttrình.Trongthưcủamộthọcsinhtrunghọc,emtâmsựvớitôirằngemghétđihọc,trườnghọcgiốngnhưnhàtù,thậmchíemcònkhôngbằngmộttùnhân.Mộtemkhácbỏnhàđivàgọiđiệntâmsựvớitôi:“Ngàynàoemcũngphảiđốimặtvớimộtđốngbàitậplàmmãikhônghết,emthựcsựchánghétđếntộtđỉnhrồi”.Một“ôngcụnon”thanthởvớitôivẻbấtđắcdĩ:“Sốngthậtchẳngcóýnghĩagì,khôngđượcvuichơi,khôngđượclàmnhữnggìmìnhthích,cuộcsốnghìnhnhưchỉcóhọchành,thicử…”.

Nghenhữnglờithanthởnhưvậytừmiệngnhữngđứatrẻhồnnhiênngâythơ,thậtkhiếnngườilớnchúngtađaulòngbiếtbao.Vốndĩcácemphảiđượccómộttuổithơvớinhữngthángngàyvuivẻnhưngtạisaocácemlạiphảilớnlêntrongnhữnglờithanthở.Chỉcómộtnguyênnhânđólàáplựchọchànhquálớn.

Khôngnơiđâutrênthếgiớinày,trẻemlạiphảichịuáplựchọchànhlớnnhưtrẻemTrungQuốc.

Tôitinchắcrằngcácbậcphụhuynhđềucóchungmộtsuynghĩ:trẻembâygiờsốngquámệtmỏi.Nếuđượchỏivềtuổithơcủamìnhtrôiquanhưthếnào,tôitinrằngđasốcácemsẽtrảlờituổithơcủamìnhtrôiquacùngđềthi,cáclớphọcthêm,áplựcvàđiểmsố…

Mặcdùtưtưởng“đềcaogiáodụctốchấtchohọcsinh”đãđượcđưaranhiềunăm,mặcdùBộGiáodụcluônkêugọi“giảmáplựcchohọcsinh”nhưngáplựchọctậpcủacácemkhônghềgiảm,thậmchíngàymộttănglên.Bởivìchếđộthicửkhôngthayđổi,điểmsốvẫnlàđiềuquantrọngnhấtđốivớithầycôvàhọcsinh.Trảiquamườihainămhọcphổthông,thứduynhấtcóthểđánhgiáđượccácemthànhcônghaythấtbạilàđiểmsốcaohaythấp,cóđỗđượcvàotrườngđạihọctrọngđiểmhaykhông?Thànhtíchcũnglàthướcđokhảnănggiảngdạycủacácthầycôgiáo,hầuhếttạicáctrườngphổthông,việcđánhgiánănglựccủacácthầycôgiáođềudựavàotỷlệlênlớpvàđiểmtrungbìnhcủahọcsinh,lớpnàocóhọcsinhthiđạtđiểmcao,thiđỗvàonhữngtrườngđiểmthìgiáoviêncủalớpđóđượcđánhgiálàgiáoviêndạygiỏi.Vìthếkhibướcchânvàocổngtrường,họcsinhbỗngnhiêntrởthànhmộtcáimáyhọc,sựthôngminhvốncócủacácembịkìmhãm,sứcsángtạocủacácemcũngbịcướpđimộtcáchkhôngthươngtiếc.

Chịuáplựclớncủagiáodụcđốiphó,phầnlớncácbậcphụhuynhđãchọncáchtrởthành“trợthủ”củanhàtrường.Cũnggiốngnhưgiáoviên,phụhuynhchỉchămchămquantâmđếnthànhtíchcủaconcái,hàngngàycâuhỏinhiềunhấtmàhọhỏiconmìnhlà:“Hômnayởtrườngconhọcgì?”,“Khinàothìconthi?”,“Lầnkiểmtranàycon

đượcbaonhiêuđiểm?”.

Điềunàykhiếntôinhớđếnkhoảngthờigianđầunăm2011,lúcđótôicùngđoànkhảosátcủaBộGiáodụcTrungQuốccóchuyếncôngtácđếnIsrael.TrongchuyếncôngtácđóchúngtôithấycácbậcphụhuynhngườiDoTháihỏiconcáicủahọ:“Hômnayconcóđặtcâuhỏikhông?Conhỏimấycâu?”.Họcổvũconcáitíchcựcnêuýkiến,tíchcựcđặtcâuhỏichogiáoviênvàphụhuynh.Mộtđứatrẻkhôngbiếtđặtcâuhỏichỉlàmộtconmọtsáchkhônghơnkhôngkém,cũnggiốngnhưmộtđấtnướckhôngnghethấynhữngtiếngnóichấtvấntừnhândânthìđólàmộtđấtnướckhôngcótươnglai,nhữngcâuhỏisẽkhiếnđứatrẻtiếnbộvàchấtvấnsẽkhiếnđấtnướcpháttriển.

GiáodụcTrungQuốcvềcănbảnvẫnchưacảithiệnđượchiệntrạnggiáodụcnhồinhét,họcsinhhọcthụđộng,nhưngphươngphápgiáodụccủangườiDoTháilạichútrọnggiáodụcgợimở,khiếnhọcsinhchủđộngtiếpthukiếnthức.Sựkhácbiệtquyếtđịnhkếtquảcuốicùng!

Mộtnềngiáodụcnhưvậyliệucóthểmangđếnchochúngtađiềugì?

Concáiđềuthanthởvớichamẹ:“Dậysớmnhấtđểđihọclàcon,vềnhàmuộnnhấtcũnglàcon,chơiítnhấtlàcon,ngủmuộnnhấtlàcon,mệtnhấtlàcon,cáigìcũnglàcon…làcon…làcon”.Cónhữngđứatrẻdokhôngchịuđựngđượcáplựcđãtìmđếnnhữngcáchgiảiquyếtcựcđoan,truyềnthôngliêntụcđưatinvềcáctrườnghợphọcsinhtiểuhọcvàtrunghọctựsát.Nhữngtiếngkêuxélòngkhiếnchúngtakhôngkhỏiđauđớn,ngàycàngcónhiềuđứatrẻvôtìnhbịcướpmấttuổithơ,giốngnhưnhữngnụhoamớichớmchưakịptỏahươngkhoesắcthìđãbịngườitadùngthuốckíchthíchchotànnhanhvậy…

Đángsợlàchúngtachẳngmấyquantâmđếnvấnđềnày.Phụhuynhcủacáchọcsinhtiểuhọcvàtrunghọcbâygiờchủyếulànhữngngườithuộcthếhệ7X,hễnóiđếnconcái,họđềucóchungquanđiểmlàtrẻconthờinayđượcsốngđầyđủvềvậtchấtvàtinhthần:khôngloăn,lomặc,cầncáigìcócáiđó,làmặttrờinhỏcủachamẹ,tiểuhoàngđếcủaôngbà,đượcnângniuchămsóctựanhưcầmmộtbìnhphalêtrêntaychỉsợrơivỡ,cóđànpianođểchơi,cóbútmàucaocấpđểvẽ,cógiasưkèmcặp…Thờiđạichúngtôithìlấyđâuranhữngthứnày.

Màxétchocùng,ýkiếncủacácbậcphuhuynhcũngkhôngsai,nhưngchúngtađãbỏquamộtthứ,đólàniềmvui,nhữngđứatrẻbâygiờthiếuniềmvui.Khicònnhỏ,chúngtađượctrèocâytìmtổchim,xuốngsôngbắtcá,chạynhảynôđùagiữacánhđồng,lănlộnởbãibùn,chơitrốntìm,chơinémbaocát,chơinhảydây,bắnbi…Trẻconbâygiờkhôngđượctậnhưởngnhữngniềmvuinàynữa.

Nếunhưlấytuổithơcủachúngtađổilấytuổithơcủatrẻembâygiờ,chúngtacóđồngýkhông?

Tuổithơcủachúngtalànhữngtrậnđònđau,khôngcósựthươngyêuâncầncủachamẹ,khôngcóđồchơi,khôngcónhữngbộphimhoạthìnhhấpdẫn,khôngcótruyệntranh,khôngcóđồănvặt,nhưngtạisaomỗikhinhớlạithờithơấu,tronglòngvẫncảmthấyvôcùngvuivẻ?

Giữađờisốngtinhthầnvuivẻvàcuộcsốngvậtchấtđầyđủnhưngđờisốngtinhthầnthiếuthốn,chắchẳnkhôngaichọncuộcsốngvậtchấtđầyđủnhưngkhổsởvềtinhthần.Nhưngtạisaochúngtalạiđểconcáiphảichịuđựngnhữngtổnthươngtinhthầnđó?

Khitụtậpcùngbạnbè,nhắclạichuyệnthờithơấu,mọingườiainấyđềurạngrỡ,nhữngchuyệnvuinhiềukhôngkểxiết.Nhưngnhữngđứatrẻbâygiờ,cảngàychạysôgiữanhàvàtrườnghọc,phầnlớnthờigianchúngbịnhốttrongnhữngkhônggiannhỏhẹpbíbáchđểhọc,họcvàhọc.Đếnkhichúngtrưởngthành,ngồitụtậplại,nhắclạichuyệnthờiấuthơ,chúngsẽnóinhữngchuyệngì?Kýứctoànmộtmàuxámxịt,cóthểtìmđượcđiềugìđángđểnói?

Cứnghĩđếnnhữngđiềunày,lòngtôilạithấytêtái.Vìthế,tôiquyếttâmmanglạiniềmvuichocongái,khiếnconvuivẻhọchành,khỏemạnhtrưởngthành,thuậnlợithànhtài!Tôiphảichoconmộttuổithơhạnhphúc,tôiphảilàmmộtngườichatốt-ngườichacóthểlàmmọiđiềuđểconlớnlêntrongniềmvui.

Sựpháttriểncủatrẻkhôngthểtáchrờiviệc“học”.

Từlúcbibôhọcnóiđếnlúclẫmchẫmhọcđi,congáiđãbắtđầubiếtquansátthếgiớixungquanhbằngđôimắthiếukỳ,vàđiềunàyđãkhiếntôisuynghĩ,làmthếnàođểconnhậnthứcđượcviệc“học”?Mụcđíchcuốicùngcủaviệcgiáodụcconcáilàgì?

Nhữngsuynghĩtrêncủatôibắtnguồntừhiệntrạnggiáodụchiệnnay.

Ngàynay,rấtnhiềubậcphụhuynhchorằng,“học”cónghĩalàchoconđihọctrướctuổi,họctiểuhọc,trunghọc,họcxongtrunghọcthìthiđạihọc.“Học”cónghĩalàtrênlớpngoanngoãnngồinghethầycôgiảngbài,vềnhàchămchỉlàmbàitập,đạtđiểmcaokhikiểmtrahaythicử…

Tuynhiênmụcđíchcuốicùngcủaviệcgiáodụcconcáichínhlàmongmuốncon“cótiềnđồ”.Nhưnglàmthếnàođể“cótiềnđồ”đây?Tấtnhiênlàkhiđihọcphảichịukhóhọchành,cóthànhtíchhọctậptốt,sauđóthiđỗmộttrườngđạihọccótiếng,saunàylàmquanto,kiếmnhiềutiền,códanhtiếng.

Chịusựảnhhưởngcủatưtưởngtrênnêncácbậcphụhuynhrấtkỳvọngvàoviệcgiáodụccủanhàtrường.

Vìthếmàngaytừngàyđầutiênđihọc,ngàynàyquangàykhác,nămnàyquanămkhác,bọntrẻphảihọcdướisựchỉhuycủanhữngchiếcthước,hơnnữamụctiêuchỉcómột:thiđỗđạihọc,nộidungchỉcómột:nhữngkiếnthứctrongsáchvởthuộcphạmvithi,phươngphápcũngchỉcómột:chămchỉchịukhóhọcthuộclòng…

Mộtnềngiáodụcnhưvậythì“họcmàchơi,chơimàhọc”hay“giáodụctheođốitượng”chỉlànhữngkhẩuhiệu,thựcchấtnógiốngvớikiểugiáodụcmàchúngtađangphêphán:“giáodụcđểthicử”.

Cómộtbứctranhcónộidungnhưthếnày:Ôđầutiênvẽđầucủanhiềuđứatrẻ,đứatrònđứavuông,đứagầyđứabéo,chúthích“bắtđầuđihọc”,ôthứhaivẫnlàđầucủanhữngđứatrẻđó,nhưngkhôngcònsựkhácbiệtnàonữa,tấtcảdườngnhưđượcđúcratừmộtkhuôn,hìnhdạngkhuônmặtgiốngnhau,đứanàođứanấytrênmũiđềuxuấthiệnthêmcặpkính,chúthích“khitốtnghiệp”.Chỉmộtbứctranhnhưvậyđãphảnánhđượchếtbảnchấtgiáodụctrongnhàtrườnghiệnnay.

Việcgiáodụctheophươngthứcthốngnhấtmangtínhdâychuyềnnày,cộngvớiphươngphápgiáodục,quanniệmgiáodụccổhủcủamộtsốthầycôgiáo,áplựctâmlý,áplựcbàivởđãgiếtchếtbaonhiêuphầnbảntínhnhanhnhẹn,hoạtbát,tưduynhạybéncủatrẻ…

Nhiềungườikhentôithôngminh,nếukhôngbỏhọcgiữachừng,cókhicóthểthiđỗmộttrườngđạihọcdanhtiếng,thậmchícóthểhọclênthạcsĩ,tiếnsĩ.Mặcdùtôikhôngcócơhộihọctậpbàibảnởtrườngchínhquy,nhưngtôimaymắnkhichỉhọctrongtrườngcósáunăm,vìthếnhữnggìlàthiênphúcủabảnthânmớikhôngbịnềngiáodụcđểthicửbópchết.Vìkhôngđitrêncầuđộcmộc,nênđườngdướichântôithênhthanghơn.

Dườngnhưtôiđãcóđượccâutrảlờichovấnđềmàmìnhđangtìmhiểu:họclàquátrìnhtíchlũykiếnthức,họcvìmuốncónănglựcsinhtồntốthơn.Mụcđíchcuốicùngcủagiáodụclàgiúptrẻcóthểđộclậptrongtươnglai,cótháiđộtíchcựclạcquan,kiêncườngtrongcuộcsống,cómộttráitimbiếtcảmnhậnniềmvuivàlúcnàocũngđầyắptìnhthương…

Vậythìnênchoconhọcthếnào?

Họchànhkhổsởhaylàvuihọc,họctậplinhhoạt?Hiệnthựcmuốnchúngtaphảihọchànhkhổsởnhưnghọcsinhvàphụhuynhlạimuốnvuihọc,họctậplinhhoạt.Nhìnvàothểchếgiáodụcngàynay,liệuviệcvuihọc,họctậplinhhoạtcókhảquankhông?Giốngnhưviệchọcbơi,khôngxuốngnướcthìvĩnhviễnsẽkhôngbiếtbơi,vìthếchúngtaphải“xuốngnước”thửxemsao.

Theonhữnghiểubiếtcủatôivềtâmlýtrẻem,tronggiaiđoạnởtrườngmẫugiáo,nhiệmvụchủyếucủatrẻlàchơi,chơimộtcáchvuivẻ,thoảimái,nhưvậycóthểpháttriểntâmlývàtrítuệcủatrẻ.Saukhiđihọcthìphảihọcmàchơi,chơimàhọc.Vìthếtôimuốncongái“chơimàhọc”,vuivẻhọctập.“Chơimàhọc”khôngphảivừahọcvừachơimàlàkhichơiphảichơihếtmình,khôngđượcnghĩđếnviệchọc,vàngượclạikhihọcphảitậptrung,khôngđượcnghĩđếnviệcchơi;“họcmàchơi”cónghĩalàtìmthấyniềmvuitronghọctập,coiviệchọclàmộtviệcvuivẻ.

Vìthế,tôiđãrấttâmhuyếtkhilênkếhoạchchotươnglaicủacon,tôigọinólà“Bakhúccavuitrưởngthành”,chơiởtiểuhọc,vuiởtrunghọcvàđiquađạihọc.

Việcphânchialàmbagiaiđoạnnhưtrêncăncứvàođặcđiểmtâmsinhlýởtừnggiaiđoạnpháttriểncủatrẻ,cộngvớinhữngkiếnthứctrẻđãtíchlũyđượcởtừnggiaiđoạncũngnhưviệcbồidưỡngnănglựcđểquyếtđịnh.

Đầutiên,về“chơiởtiểuhọc”.

Tạisaolạinhấnmạnhviệc“chơi”ởtiểuhọc?

Thứnhất,chơilàbảntínhtựnhiênvàlàquyềnlợicủatrẻđộtuổitiểuhọc.Nhữngđứatrẻởđộtuổitiểuhọcđềurấtmuốnđượcchơi,muốntìmđượcniềmvuitrongnhữngtròchơi.Chơiđùacũnggiốngnhưăncơmhaymặcquầnáo,đềulànhữngnhucầucơbảncủatrẻ.Vìthếchúngtakhôngnêncướpmấtquyềnđượcchơicủachúng,phảichotrẻthờigianvàkhônggianchơi.TừngàyYYbiếtchơiđùa,tôiđãcoiviệcchơicủaconlàđiềutấtyếu,là“bàitập”bắtbuộchàngngàycủacon.Chỉcầnconvuilàtôikhôngtiếcthờigianchoconchơi.Saukhiconđihọc,tôivẫntìmcáchđểconvẫncóthờigianchơi,kiêntrìđểcon“chơiởtiểuhọc”.

Thứhai,chơicũnglàmộtphươngthứchọccủatrẻtiểuhọc.Chơikhôngchỉlàmộtphầncuộcsốngcủatrẻ,chơicũnglàmộtphầntrongviệchọctậpcủatrẻ.Tôichorằngchơimàhọclàmộtphươngpháphọcrấthiệuquảvàmanglạinhiềuniềmvui.Suốtnhữngnămhọctiểuhọc,phầnlớnthờigianYYđềuvừachơivừahọc,hoặclàhọcdướihìnhthứcnhữngtròchơi,vàthựctếchứngminhviệchọccủaconkhônghềbịảnhhưởngmàngượclạiconvuivẻ,khôngcó

áplựctrongsuốtquãngthờigianhọctiểuhọc.

Ởgiaiđoạntiểuhọcnhấnmạnhviệc“chơi”khôngcónghĩalàđểmặctrẻmuốnchơithếnàothìchơi,màcầnphảiđúng“độ”.Phảibiếtcáchdẫndắt,khiếnconngoàiniềmvuiracòncóthêmnănglựcvàkiếnthức.

Tiếptheolà“vuiởtrunghọc”.

Trẻcóthểcóđượcniềmvuikhichơi,nhưngniềmvuicũngcóthểđếntừnhiềuthứkhácngoàichơiđùanhưlaođộng,họctập.“Vui”màtôinóiđếnởđâylàniềmvuitronghọctập.

Chúngtađềubiếtchơiđùacóthểmanglạichotrẻniềmvui,nhưngrấtnhiềungườilạikhôngđểýrằngviệchọccũngmanglạiniềmvui,vàniềmvuitronghọctậpthìcaohơnmộtbậcsovớiniềmvuibìnhthường.Hiểumộtcáchđơngiảnlàcoiviệchọcnhưmộtniềmvui,trongquátrìnhvuihọc,cóthểtiếpthuđượckiếnthứcvàkỹnăng,từđócóđượcniềmvuithànhcông.

Nhiềunămtrởlạiđây,tôivẫnlênán“khổhọc”,đềxướngquanniệm“giáodụcvuivẻ”.Tôiđưaraquanđiểm“vuiởtrunghọc”làmuốncongáitôikhácvớinhữngđứatrẻđược“rènđúc”trongmôitrườnggiáodụcthôngthường,congáitôisẽkhôngphảikhổsởtrongnhữngtậpđềthi,màkhiconđãnắmđượcphươngpháphọccănbản,consẽhọcđượccáchhọclinhhoạt,họcvuivẻ,từđócontrưởngthànhhơn,tiếpthuđượcnhữngkiếnthứcvănhóacầnthiếttrongquátrìnhpháttriểnmàkhôngphảichịunhiềuáplực.

“Vuiởtrunghọc”đượcquyếtđịnhbởisựpháttriểncủatrẻvàđặcđiểmhọctậpcủatrẻởtuổitrunghọc.Bàivởởtrườngtrunghọcnhiềuhơnởtiểuhọcrấtnhiều,lượngkiếnthứccũnglớn,đềcậpđếnnhiềulĩnhvực,độkhócũngtănglên,yêucầuvềnănglựccũngcaohơnởtiểuhọc.Vìthếbậctrunghọcyêucầungườihọcphảiđầutưnhiềuthờigianvàsứclựchơnđểcóthểnắmvữngđượcnhữngkiếnthứcởbậctrunghọc.Hơnthếnữaởtuổithứ10trởđi,“chơi”đãkhôngcònđủsứcthuhúttoànbộhứngthúcủatrẻ,sựchúýcủatrẻđổihướngsangnhữnglĩnhvựckhácrộnghơn,trongđóbaogồmviệckhámpháthếgiớiquasáchvở,niềmvuitronghọctập,niềmvuitrongviệctìmkiếmtrithức.

Căncứvàonhữngđặcđiểmtrên,tôirấttựtinquyếtđịnhđểYY“vuiởtrunghọc”.Tấtnhiên,muốnconcoiviệchọclàniềmvuikhôngcónghĩalàkhôngchoconthờigianđểchơi.Tôinóivớiconchodùconđãvàotrunghọc,thờigianchơiíthơnsovớihồitiểuhọc,nhưngconvẫnlàđứatrẻcóthờigianchơinhiềunhấtTrungQuốc.YYđãnắmđượcphươngpháphọckhoahọc,hơnnữaconlạirấthứngthúvớiviệchọctập,ýthứcvàkhảnăngtựhọcrấtcao,chodùviệchọcởbậctrunghọcvấtvảhơnnhiềunhưngđốivớiconđókhôngphảilàáplựcquálớn.

Quamườisáunăm,congáiđã“chơiởtiểuhọc”,rồinhẹnhàng“vuiởtrunghọc”vàbướcvàocổngtrườngđạihọc.

“Điquađạihọc”làmộtmụctiêucơbảnmàtôiđãhoạchđịnhchocuộcsốngsinhviêncủacongái.Trongtrườngđạihọclàquãngthờigianquantrọngđểrèngiũamộtconngười,ởgiaiđoạnnàysinhviênkhôngchỉhọckiếnthứcvănhóamàcòncầnchútrọngbồidưỡngnănglực,tốchấtcủabảnthânởmọiphươngdiện.Vídụphảihọccáchtiếpxúcvớinhiềuloạingườikhácnhau,từđóxửlýtốtcácmốiquanhệvớibạncùngphòng,vớinhữngngườixungquanh,phảităngcườngbồidưỡngtốchấttâmlýtốt,phảicósựbìnhtĩnhkhiđốidiệnvớinhữngsựviệchàngngày,phảirènluyệnkhảnăngtổchức,sắpxếp,lãnhđạocủabảnthân,tíchcựcthamgiacácđoànhội,cáchoạtđộngđoànthể,cầnnhậnthứcrõbảnthânmình,xácđịnhđượcmìnhlàai,cóquyhoạchsơbộchotươnglai,kếhoạchchocuộcsốngtrongtrườngđạihọccũngphảiđượchoạchđịnhrõràng…

Trongquátrình“đi”này,concũngsẽcónhữngniềmvui.Trướctiênvìconrấtyêucuộcsốngsinhviên,mỗingàyconđềusốngvàhọchếtmình,trântrọngtừngngàytrongtrườngđạihọc;tiếpđó,conrấttíchcực,cóýchíkhilàmhayquyếtđịnhmộtviệcgìđó.

Khicongáibướctừngbướcvữngchắcquabagiađoạn,tôitinrằngconsẽtrưởngthànhtrongniềmvui,consẽvữngvàngbướcđitrênconđườngđờicủabảnthânmình

Giữaviệcgiáodụcởnhàtrườngvàgiáodụcởgiađình,tôiquyếtđịnhđitheomộtconđườngmới,khôngmạohiểmmàlạicóthểgiảiquyếtđượcvấnđềgiáodụcconcái.Nếuviệchọccũngcóthểmangđếnniềmvuichobọntrẻ,liệuchúngcóchánghétviệchọcnữakhông?Liệuchúngcócòncoiviệchọclàmộtcôngviệckhổsainữakhông?

Mặcdùngàynayviệcthườngxuyênthayđổinơisinhsống,làmviệclàmộtđiềubìnhthường,nhưngmộtđứabémớichỉmộttuổimàđãphảilầnlượtsốngởbatỉnhCátLâm,SơnĐôngvàThiểmTâythìcóthểnóilàhiếmcó,congáiYYcủatôilàmộttrongsốítnhữngđứatrẻđãtrảiquacuộcsốngnhưthế.

Ởphầnđầutôicónhắckhicongáirađời,lúcđótôiđanglàmviệcởTâyAn,khôngthểởbêncongiâyphútđầutiênkhiconchàođời,khôngthểởbênvợlúccôấycầntôinhất.Haithángsau,ngày22tháng12,tôikếtthúckhóabồidưỡngởTâyAntrướcmộttuần,lênchuyếntàutốivềquê,dựkiếntốingày24sẽvềđếnnhà.Tôimangtheoquàchovợvàchamẹ,lúcđótâmtrạngxốnxang,chỉmongsớmvềnhà,mởcửavànhìnthấycongáiyêu.Trênđườngvề,tôicứtưởngtượnglúcvềtôisẽlàmgìkhigặpcon,ômlấyconhaylàcúingườivàhôncon,câuđầutiêntôinóivớiconlà“Conyêu,talàchacủaconđây!”haylà“YY,connhớchakhông?”.

Nhưngkhiđẩycửabướcvào,trongnhàcórấtnhiềuhọhàngđếnchơi,tôichỉliếcnhìncôcongáiyêumàtôihằngđêmmongnhớrồiranóichuyệnvớimọingười.Khônglâusau,mẹcủaYYđãnhắc:“Baonhiêungàyrồihômnaymớivề,anhkhôngmauđithămcon”.Mọingườithấythếcũnggiụctôi:“Đúngrồi,đithămcontrướcđi”.

Tôingắmnghíathậtkỹcôcongáiyêuđượcquấntròntrongchiếcchănhoa,môimỉmcườivàđangngủsaysưa.Côdìchúbácđềunóiconbécócáicằmgiốngtôi,mũigiốngmẹ.Mấylầntôiđịnhhônconnhưngrồilạithôi,tôisợlàndathôsầncủatôisẽlàmđaulàndamỏngmanhcủacon,hơnnữatrongnhàcónhiềungười,tôicũngthấyhơingại,vìthếmàvợtôitráchmóc,chorằngtôikhôngyêucon,tấtnhiênlàchỉmộtthờigianngắntôiđãchocôấybiếtsựthựckhôngphảinhưvậy.

Dườngnhưconcũngbiếtlàchavề,nênnửatiếngsaucondậy,mỉmcườivớitôi,giâyphútđótôicảmthấymìnhhạnhphúcbiếtbao,tôinóivớicon:“Conyêu,talàchacủaconđây,chacủaconđây”.Tôinóiđinóilạivàilần,vợtôivàhọhàngthấyvậycũngchỉvàotôivànóivớicon:“Cha,YY,đâylàchacủacon”.Tôiđóncontừtayvợ,vìchưaquenbếtrẻcon,tôibếkhôngđượckhéonênlàmconkhóc,mọingườithấyvậymắngtôi:“Nhìncậukìa,bếmộtđứatrẻcũngkhôngbếnổi”.Nghemọingườimắngvậynhưngtronglòngtôilạicảmthấyvôcùnghạnhphúc.

Ngàyhômsau,ngườichakhôngbiếtbếconlàtôiđãchămchỉhọccáchbếconvàchínhthức“nhậnnhiệmvụ”:nàolàthaytã,rồiphasữachocon.Mặcdùmẹvàvợtôikhôngchotôilàmnhữngviệcnàynhưngtôivẫncốhếtsứclàm,tôinghĩrằngkhiconcònnhỏ,nhữngviệcnhưthếlànhữngviệccănbảnmàngườichacóthểlàm,hơnnữađólạilàmộttrảinghiệmđầyhạnhphúc.Hạnhphúclàmchacủatôibắtđầunhưthếđó!

Ngày16tháng2năm1997,tứcngày10thángGiêngÂmlịch,tôicùngvợtừbiệtngườithânđểđếnquêvợLongKhẩu,SơnĐông.LúcđócongáiYYchưađầybốnthángtuổinhưngrấtngoan,khôngquấykhóc,conkhôngngừngquansátxungquanh.Haingàysau,chúngtôiđếnmộtbảnmiềnnúithuộcbánđảoGiaoĐông.Cảnhàvợđónchúngtôi,ởnhàmẹvợmấyngày,tôivàvợvộiquaylạiTâyAnđểlàmviệc,mongcóthểmangđếnchocongáiyêumộttươnglaihạnhphúc.

TrởvềTâyAn,tôibắtđầulàmchủnhiệmỦybanCôngtáccáctrườngđạihọcthuộcHiệphộiQuanhệcôngchúngtỉnhTâyAn,tiếptụcmởcáclớpbồidưỡng,thànhlậpđộinghithứcquanhệcôngchúngcủasinhviênđạihọctỉnhThiểmTây,đồngthờitôicũngnhậnlờidẫnchươngtrình“TưvấntâmlýĐôngTử”củaĐàiTiếngnóinhândânTâyAn.Lúccôngviệcđangkhởisắcthìtôinhậnđượcđiệnthoạicủaemvợnóirằngvìthờigiancongáitôichàođờivàthờigianđăngkýkếthôncủavợchồngtôikhônghợplý(tôivàvợbổsungđăngkýkếthônsau),bankếhoạchhóagiađìnhcủađịaphươngchorằngđứabéthuộcdiệnsinhvượtkếhoạchhóagiađình,hoặclàphảinộpphạt,hoặcđứabéphảirờikhỏiđịaphương.

Vốnđãtínhđếncuốinăm,đợicontrònmộttuổitôisẽđónconđếnsốngcùngvàbắtđầukếhoạchgiáodụcconcủamình.Nhưngchuyệnnàybấtngờxảyrakhiếntôikhôngthểkhôngthayđổiphươngán,trướctiênphảiđónconvề.VợtôiđãtứctốcvềquênhàSơnĐông,đónconvềTâyAn.

Ngày30tháng7,vợtôimangtheocôcongáivẫncònlạmẹrờiquêđếnTâyAn,haimẹconphảingồixeđườngdàiđếnThanhĐảo,sauđóchuyểnsangđitàuhỏađếnTâyAn.ỞgaThanhĐảovìkhôngmuađượcvéngồi,người

conlạinổiđầyphátban,vợtôilođếnphátkhócgọiđiệnchotôi.Tôibảocôấyđừngquálolắng,đếntìmtrạmtrưởngtrựcbanởganhờgiúpđỡ.Cuốicùngthìcũngcóđượcmộtchỗngồi,côấycứbếconnhưvậy,haingàymộtđêmthìvềđếnTâyAn.

Giâyphútnhìnthấyvợbếcontừgabướcra,tôilặngngười,đứacongáimũmmĩmxinhxắncủatôingàynàogiờgiốngnhưmộtđứatrẻởtrạitịnạncủachâuPhi,ngườivợxinhđẹpcủatôithìvôcùngtiềutụy,timtôinhưthắtlại,khôngthểthốtnênlời,ngườirunlên.Saukhibìnhtĩnhlại,tôiđếnômvợconvàolòng,mímchặtmôingănnướcmắtkhôngrơixuống,tronglòngrấtmuốnnóivớivợ:“Xinlỗiem!”,muốnnóivớicon“Xinlỗicon,congáicủacha!”.

Vậylàcảnhàchúngtôiđãđượcđoàntụ.Lúcđầukhinhậnđượcđiệncủaemvợ,tôirấtphẫnnộvềcáchlàmcủabankếhoạchhóagiađìnhởquêvợtôi,thậmchítôiđãnghĩtớiviệcphảilàmchoranhẽvớihọ.Nhưngkhigặpcon,tấtcảmọibựctứctanđinhưmâykhói,giờnghĩlạitôithấycònphảicảmơncáibankếhoạchhóagiađìnhđó,bởivìnhờcóhọmàtôicócơhộiđượcgầncongái,vàkhoảngthờigianhạnhphúcđượclàmchacủatôidàithêmnữa.

Xachagầnnửanămnênkhigặplại,YYcủatôiđãkhôngcònbiếttôilàainữa,bởivìtừ“cha”chưađượcghilạitrongtrínhớcủacon.Saumấyngày“nịnhnọtlàmthân”,cuốicùngconđãchấpnhậnngườirấtyêuconlàcha,vàtôibắtđầutiếnhànhkếhoạchvuihọcdànhchocongái...

TừkhiđóncontừSơnĐôngđếnTâyAn,sứckhỏecủaconđãkhôngđượctốtcholắm,chúngtôitìmmọicáchtẩmbổchocon,vìthếmàcondầndầnhồiphục.Nhưngthithoảngconvẫncảmcúmhoặcsốt.

Sángsớmngày20tháng10năm1997,YYnônthốcnôntháo,chúngtôichoconuốngthuốcnhưngkhôngthấyđỡ,concòncótriệuchứngsốtcao,vìvậychúngtôilậptứcđưaconđếnBệnhviệnNhiTâyAn,đếnbệnhviệnchúngtôilàmthủtụcnhậpviệnchocon,ngàyhômđóconđượctiếpnướcsuốtnhưngkhôngthấygiảmsốt,lúcnàocũngsốttừ390C-400C.ĐúnglúcchúngtôiđangkhôngbiếtlàmthếnàođểconbớtđauthìcóngườikhuyênchuyểnconđếnBệnhviệnTrựcthuộcsố1ĐạihọcYkhoaTâyAn,đếnchậptốingày21chúngtôichoconchuyểnviện.

Từ19giờngày21đến8giờngày22,cácbácsĩchocontruyềndịchđiềutrị.

Khinằmviện,vencủaconkhôngdễtìm,ytálạichỉlàthựctậpsinhnênchọckimvàilầnmàvẫnkhôngtìmđượcven,trênđầu,trêntay,cảởchânconchỗnàocũnglàvếtkimtiêm.Trẻconbịốmthìthườngrấtsợ,lạiđauđớnvìbịtiêmnênconcứgàokhócmãikhôngnín.Đểkhôngkhiếnytácảmthấyáplực,vàkhôngphảinhìnthấyconđauđớn,tôirahànhlangbệnhviệntránhmặt.Chẳngbiếtcụthểlàbaolâusauđó,trongphòngcótiếngvọngra:“Tiêmđượcrồi”,sauđóthìtiếngkhócnhỏdần,tôiquaylạiphòngbệnh,nhìnthấyhaimẹconngườiđầymồhôi,tôivừalaumồhôichohaimẹconvừaanủi:“Xongrồi,khôngđaunữa,sẽkhỏinhanhthôi”.

Conđónsinhnhậttrònmộttuổingaytrêngiườngbệnh,saubahômthìbệnhtìnhthuyêngiảmnênđượcxuấtviện.Cuốinăm1997,saumộtnămbậnrộn,cảnhàchúngtôilênđườngvềquêvớithànhquảcủamình.TrướctiênlàvềquêngoạiởSơnĐông.MộttuầnsauđóchúngtôixuấtpháttừLongKhẩu-SơnĐông,điquaYênĐài,ĐạiLiên,ngồiôtô,chuyểnđithuyềnrồilạiđitàuhoả,haingàysauthìchúngtôivềđếnquênộiCátLâm.

Dothờitiếtkhácbiệt,lạithêmngồixeđườngdàichạyxóc,khiđếnSơnĐôngcongáiđãbịcảmcúm,đêmtrướckhivềđếnCátLâm,conbịhovànônmửa.NhưngvìđểkịpvềquêănTết,chúngtôivẫnquyếtđịnhđitiếpchokịphànhtrình.KhingồithuyềntừYênĐàiđếnĐạiLiên,độẩmtrênthuyềnquácao,consốtcao,khóchịuđauđớnvàkhôngngừngquấykhóc.Maymàcócôbácđicùng,thuyềntrưởnghếtmựcchămsóc,cuốicùngconcũnghạsốtnhưngcũngvìđợtsốtnàymàconbịviêmphổi.

Buổitốikhivềđếnnhà,conhokhôngngừng,ngàyhômsauchúngtôiđưaconđếnbệnhviệnhuyệnđểkhám,bácsĩxácđịnhconbị“viêmphếquảncấptính”vàphảinằmviệnđiềutrị.Trongthờigiannằmviện,bìnhquânmỗingàyconphảitruyềnbachainước,contừngcóhiệntượngsuytimtrongthờigianngắn,saunămngàybịbệnh,ngườiđầyvếtkimtiêm,nhưngrồicuốicùngconcũngkhỏetrởlại,tươicườixuấtviện.

Thờigiannàyconhayốmđau,cũnglàdocha,nếukhôngphảiđilạivấtvảnhưvậy,concũngsẽkhôngbệnhđếnthế,vìvậyĐôngTửkhuyêncácbậcphụhuynh,khiconcònnhỏkhôngnênmangconđiđâuxa.

Chođếnbâygiờcongáikhôngbiếtđãdùngquabaonhiêuchiếccặpsách,nhưngđángnhớnhấtvẫnlàchiếccặpđầutiêntôimuachocon.

Lúcđólàđầuthunăm1998,tôirờicốđôTâyAnđếnthànhphốbiểnThanhĐảo.Tháng7nămđó,vợtôimangtheocongáivềquênhàLongKhẩu-SơnĐôngdạyhọc,lúcđóconchưađầyhaituổi.Tôilàngườithườngmuốnkhámphánhữnggìmớimẻ,khôngmuốnquaytrởlạinhữngnơimìnhđãtừngsốngđểpháttriểnsựnghiệp,vìthếmàtôiquyếtđịnhđếnthànhphốcủanhữngthươnghiệu-thànhphốThanhĐảo,bởithứnhấtlàtôicóthểởgầnchăm

sócvợcon,thứhaitôilàmộtngườirấtyêubiển.

VàithángtrướctôitừngđếnThanhĐảocôngtác,tôinhậnthấyThanhĐảolàmộtnơicóthểpháttriểnđược,hơnnữatrongthờigiancôngtácởđâytôiđãgặpgỡvàtiếpxúcthântìnhvớitổngbiêntậpĐổngKiếmcủabáoKhoahọchànhvi,lúcđóôngđangđảmnhiệmcươngvịThưkýHộiKhoahọchànhvithànhphốThanhĐảo,ĐổngKiếmcũngrấtnhiệttìnhmờitôiđếnThanhĐảopháttriển.

BáoKhoahọchànhviđãtrởthànhmáinhàmớicủatôi,tôiphụtráchbiêntậpvàchủtrìchuyênmục“Tưvấntâmlý”.Làmởđâytôikhôngphảingồivănphòng,ngoàithờigianlàmviệctôicònrấtnhiềuthờigianrỗi.Nhìnđốngtàiliệu“Bồidưỡngphépxãgiaotrongquanhệcôngchúng”tôiviếtkhicònởTâyAntrongxónhà,tôilạicóýđịnhtiếptụcmởlớpbồidưỡngkỹnăng.BởivìđảoĐạiMạchnơitôiởchỉcáchđạihọcThanhĐảocómộtconđường,tôimuốntậndụngđiềukiệnthuậnlợinàyđểmởlớpbồidưỡngngayởĐạihọcThanhĐảo.

Nóilàlàm,saukhibànbạcxongvấnđềthuêphònghọcvớibanquảnlýtrườngĐạihọcThanhĐảo,tôiliềnđiintờrơiquảngcáovềlớphọc,mộtmìnhtôichạyròngrãhaingàyliềnđểpháttờrơichocácsinhviênởtrườngĐạihọcThanhĐảovàcáctrườnglâncận.Hơnthếnữa,đểthuậnlợichoviệcmởlớphọc,tôinhậnlờimờicủaĐạihọcThanhĐảo,tổchứcbuổithuyếttrìnhvớinộidung“Tràolưuvàcátính”.Saubuổithuyếttrình,cóđến50ngườiởhộitrườngđăngkýthamgialớpbồidưỡng.

CuộcsốngởThanhĐảođãbắtđầunhưthế…

Mộtthángsau,chúngtôichàođónsinhnhậtlầnthứhaicủacongái.Dongàysinhnhậtđúngvàothứtư,vợtôiphảilênlớp,vìthếđànhphảiđợiđếnthứbảymớicóthểđếnThanhĐảođoàntụ,cùngchúcmừngsinhnhậtcongái.

Mấyngàytrướcđó,tôiđãlênkếhoạchchúcmừngsinhnhậtcon,đầutiênlàliệtkêhàngloạtnhữngmónquàmuốnmuachocon,hailàxemxétchoconđiđâuchơivàchơicáigì.Sinhnhậtthìtấtnhiênlàkhôngthểthiếubánhsinhnhật,nhữngmónquàkhácnhưlàgiày,quầnáo,mũđềuđượcđưavàodanhsách,nhưngtôivẫncảmthấythiếuthiếuthứgìđó.Lúcnàytôiđộtnhiênnghĩra,vàingàytrướckhivợtôinóivớitôirằngconbémuốnđihọc,mặcdùlúcđótôicảmthấyrấtbuồncười,nhưngnghĩđinghĩlạiđiềuđóchứngtỏcongáirấthamhọc,vìthếmàtôicảmthấyrấtvui.Đươngnhiêntôicũngbiết,mộtđứatrẻchưađếnhaituổimuốn“đihọc”khôngphảilà“học”giốngnhưngườilớnchúngtathườngnghĩ,nhưngchúngtavẫnphảicôngnhậnsuynghĩđócủacontrẻ.

Tôinghĩđếnviệcmuachocon“cặpsách”,cặpsáchnàykhôngphảiđểđựngđồdùnghọctập,màchủyếulàđựngđồchơivànhữngthứđồlặtvặtcủacon.Saukhiđãtỉmỉlựachọnmộtchiếccặpưngý,muamộtsốđồchơi,vìmuốnconđượchưởngniềmvuitôvẽ,tôilạimuachoconmộtquyểnsáchtậptôvàmộtcáibútchì.Tấtcảmọithứđãđâuvàođó,chỉcònchờconđếnđểcùngchúcmừng.

Buổitrưangày24tháng10năm1998,tôiđếnbếnxeđườngdàiđónvợvàcongái,conchưaxuốngxeđãnhìnthấytôi,hướngvềphíatôigọilớn:“Chaơi,cha!”.Tôivộivàngbướctớicửaxe,contưởngtôimuốnbỏđivừakhócvừalalớn:“Cha,chađirồi…”.Mẹconanủicon:“Chakhôngđiđâucả,chađếncửaxechờmẹconmình”.

ĐợikhiYYđếncửaxe,tôiômconvàolòng,lúcđóconkhócto:“Cha,chakhôngcầnconnữaà?”.Tôiômchặtconvàolòngvànóivớicon:“Làmsaocóchuyệnđóđược,khôngphảilàchađãđếnđónconrồihaysao?Conmãimãilàconyêucủacha,chúngtasẽmãimãiởbênnhau”.Vợtôibếconxuốngxe,rồichúngtôidắttayconđếnchỗxetaxi,vừađivừacườinóivuivẻ.

Vềđếnnhà,nhìnthấyquàtôimuachocon,conrấtvui,conkhoácchiếccặpsáchtrênlưngchạyquanhnhà,vừachạyvừanói:“Consắpđihọcrồi,consắpđihọcrồi…”.

Tôihỏicon:“Conyêu,đihọclàgì?”,contrảlời:“Viếtchữ”.

“Tạisaolạiviếtchữ?”.“Chơi”.

“Cóvuikhông?”.“Vuiạ”.

“Khinàoconđihọcvậy?”.“Ngàymaiconđi”.

Sauđótôicùngconchơimộtsốtrò,giảithíchchoconviệc“đihọc”lànhưthếnào,convừanghevừachơigậtgậtđầuradánghiểuđượcđiềutôiđangnói.

Ngàyhômsauchúngtôiđưaconđichơiởcầucảng,đảoĐoàn,quảngtrườngHộiTuyền,côngviênTrungSơn,vàđếnkhuvuichơiHoàngHảichơinhữngtròmàtrẻconthườngthíchchơi.Sauđócongáiđeocặpsách,nắmtaymẹchàotạmbiệttôi.Bốnthángsau,YYđeochiếccặpsáchtôitặngconđimẫugiáo,bắtđầucuộcsốngởnhàtrẻ.

TrongquãngthờigianởThanhĐảo,tôicảmthấymệtmỏivềcảthểchấtlẫntinhthần.Vìmuốnnghỉngơiđểlấylạitinhthần,nênsaukhikếtthúckhóabồidưỡngđầutiên,tôigửiđơnxinthôiviệcchoĐổngKiếm,vềsốngcùngvợcon,kếtthúc“hànhtrình”ởThanhĐảo.

Tôithuêmộtngôinhàbagiangầnnơivợtôicôngtác,ngôinhàcòncómộtkhoảngsânnhỏ,saukhithudọnđơngiản,tôibắtđầuẩncưvuicuộcsốngđiềnviên.Khoảngsânnhàkhônglớnnhưnglạirấttĩnhmịch,yênbình.Đồđạctrongnhàcũngrấtgiảndị.Nóithậtlàtôivốnrấtthíchcuộcsốngnhưthếnày,nhiềunămbônbalàmviệcvấtvả,tôithườngnghĩđợiđếnkhikhôngphảibươnchảivìcuộcsống,tôisẽxâymộtngôinhàởmộtvùngquêyêntĩnh,sốngmộtcuộcsốngđơngiản,khôngtranhgiànhvớiai.

Bâygiờnhìnlạimọithứxungquanh,điềumongmuốnbấylâunaybỗngtrởthànhhiệnthựcchỉsaumộtđêm.Tôiđãthoátkhỏichốnđôthịồnào,huyênnáođểvềvớithiênnhiên,ngụplặntrongmâygióquênhà,tôicảmgiáccơthểmìnhngaylậptứcnhưđượcthảlỏng,giốngnhưmộtconngựanhiềunămbịbuộcdâycương,bịđóngyênbỗngnhiênđượctrútbỏmọisựtróibuộc,cảmgiácđượcthảlỏngthưgiãnthậtsựquảlàvôcùngtuyệtvời!

Trongnhữngngàyannhànthoảimáinày,tôidànhphầnlớnthờigianđểđọcsách,đọcnhữngcuốnsáchtrướcđâymuốnđọcmàchưacóthờigianđểđọc.Đọcđếnkhinàocảmthấymệt,mởcửarangoàiđidạotrêncánhđồnglàng.Nhìnnhữngnhánhcỏdạiúavàngthithoảngchồilênnhữngnhánhxanhnon,ngắmnhữngchúchimsẻnhảynhóttrênnhữngthửaruộngnứtnẻchânchimđangchờvàovụmới,ngắmnhữngngườinôngdântrồngcâyănquảđangchămcâytỉacành…,cảcơthểvàtâmhồntôihoàntoànchìmđắmvàobầukhôngkhítĩnhlặng,đâyquảlàmộtsựhưởngthụxaxỉvớitôi.

Kểtừsinhnhậtlầnthứhaicủacongái,hơnmộtthángrồitôichưagặpcon.Thờigiannàyvìcónhiềuthờigianrỗi,tôiđóncongáitừnhàngoạivềởcùngđểchămsóccon,làmtròntráchnhiệmcủamộtngườicha,tậnhưởngniềmvuigiảndị.Vìthếmàbanngàyngoàithờigianđọcsách,suynghĩnhữngvấnđềtrướcđâykhôngcóthờigianđểsuynghĩ,tôidànhthờigianchơicùngcon,dạyconhọcvẽ,họcchữ,cùngconchơitròchơi,đưaconrađồngkiếmraudại,nấunhữngmónănmàconthíchăn…

Saumấythángnghỉngơi,đầuxuânnăm1999,tôilạibắtđầumộtcuộcchinhchiếnmới,màvợtôilạibậnrộn,thựcsựkhôngcóthờigianđểýđếnviệcdạycon.Nghĩđếnviệccongáiđãhơnhaituổi,đâylạilàthờiđiểmphùhợpnhấtđểdạyhọcvỡlòng,tôibànvớivợviệcchoconđihọcmẫugiáo.Nhưvậymộtmặtcóthểgiảmbớtgánhnặngchovợ,mặtkháclạigiúpcongáikịpthờiđượchọcvỡlòng.

Quamùng6Tết,chúngtôiđãbắtđầutìmhiểu,đánhgiánhữngtrườngmẫugiáogầnnơiở,cuốicùngquyếtđịnhgửiconđếntrườngmẫugiáoThiênNgaNhỏ.Khiđếnđăngkýhọcchocon,hiệutrưởngbiếtcongáitôichưađủhaituổirưỡithìlolắnghỏi:“Cháunhỏnhưvậyđãchođihọcliệucháucóchịuđượckhông?”.Hiệutrưởngchobiết,90%cáccháulầnđầutiênđếntrườngmẫugiáođềuquấykhóctrongnhiềungày,cócháukhócnhiềuđếnnỗibịviêmhọng.Trẻcàngnhỏthìcàngquấnchamẹ,chưahiểuchuyệnvàkhôngnghelời.Vìthếmàthườngquấykhóchơncácbélớnhơn.Nhưngchúngtôiđãquyếtnênhiệutrưởngđồngýnhậnconvàohọcthửmộtngày,ôngcònnhắcchúngtôichuẩnbịchoconmộtítthuốcchốngviêm,thuốcthanhnhiệt.

Vềđếnnhà,nhìncon,chúngtôicũngvôcùnglolắng.Ngộnhỡcongàokhóclathétkhôngmuốnđimẫugiáothìlàmthếnào?Ngộnhỡkhiởtrườngconkhócđòimẹthìlàmthếnào?Dùsaothìconvẫncònquánhỏ,nhữngviệcnhưvậylàkhôngthểtránhkhỏi.Nhưngnghĩtớinhữngkhókhănthựctế,chúngtôiđànhbỏquanhữngtrườnghợp“ngộnhỡ”nhưvậy.Điềuduynhấtchúngtôicóthểlàmlàchuẩnbịtâmlýtrướcchocon,đểconchấpnhậnhiệnthựclàconsắpphảiđihọcmẫugiáo.Khichúngtôihỏiconvềvấnđềnày,banđầuconvẫnchưabiếttrườngmẫugiáolàcáigì,nênkhôngmuốnđi,concứhỏichúngtôi:“Ởtrườngmẫugiáothìcónhữnggìạ?”.Khinghechúngtôimiêutảtrườngmẫugiáocórấtnhiềuđồchơivàcórấtnhiềubạnnhỏ,conđãvuivẻđồngý.

Ngày8tháng3,congáimặcquầnáochỉnhtề,khoáclênvaichiếccặpsáchtôimuatặnghồiởThanhĐảovớiđầyđồchơivàđồdùnghọctậpmớimua,tíutítcùngchamẹđếntrườngmẫugiáo.Hiệutrưởngvàcôgiáodẫnchúngtôiđithamquantừnglớphọcmột.Congáikhônglạ,tựnhiênnhưđangởnhàvậy,đếnlớpnàocũngkhôngngồiyên,sờhếtcàinàyđếncáikia,mắtkhôngngừngquansátmọithứxungquanh,vẻmặtlộrõsựvuimừngngạcnhiên.

Saumộthồithamquan,congáiđượccôgiáophânvàolớpmẫugiáobé.Phònghọccóchừnghơnhaimươicháu,đềulớnhơncongái,cháunàocháunấyđềuđangquấykhóc,vìlàngàyđầutiênđihọc,nhữngcháubénàyđasốcũnglàlầnđầutiênđimẫugiáo.Côgiáothìvôcùngbậnrộn,bếcháunày,dỗcháukia,nhưngtiếngkhóckhônghềthấygiảmmàngượclạicànglúccàngtohơn.Tôivàvợđứngngoàicửavôcùnglolắngquansát,conđượcđưavàolớpvàđượcxếpngồivàomộtchiếcghếnhỏ,concảmthấymớilạthíchthúchứkhôngthấycóbiểuhiệnquấykhóc.Chúngtôithấyconquansátphònghọc,khiconpháthiệnraởgóctườngcómộtchiếcxe,concườitoetoétrồiđứngdậy,lậptứctiếnsáttới“mụctiêu”vàvuivẻ“láixe”,khônghềđểýđếnnhữngtiếngkhócxungquanh.Khimộtbétraitiếnđếnngănkhôngchoxecủaconđi,connhảyrakhỏixe,quaymạnhtaylái,vòngquangườibétraikia,tiếptục“hànhtrình”củamình.

Tôivàvợbớtđượclolắngphầnnào,nhưngchúngtôivẫnlolắngkhiconkhôngcòncảmthấymớilạnữa,liệuconcóvuivẻngoanngoãnchơinhưvậynữakhông?Vìthếmàtôibảovợvềnhàtrước,cònmìnhởlạitiếptụcquansát,

tiệnthểghilạinhữngbiểuhiệncủacontrongngàyđầutiênđếntrườngmẫugiáo.Khôngthểngờrằng,nhữnggiờsauđó,lênlớp,ăncơm,ngủtrưa…cảngàyconđềurấtngoan,khônghềbiếtchađangkhổsởlấplóbênngoàicửasổquansátcon.

Chẳngmấychốcđãđếngiờtanhọc,phầnlớncáccháumắtđềuửngđỏ,nấcnghẹn,nhìnthấychamẹđếnđónthìômlấychamẹtủithânòakhócnứcnở.Nhưngcongáitôithìlạikhác,từxaconđãnhìnthấytôi,conchạyđếnnhưmộtconchiménnhỏ,vẻmặtvẫnvuivẻphấnkhởi.Tôihỏiconmaicómuốnđihọcnữakhông,connóichắcnhưđinhđóngcột:“Có!”.

Thờigiansauđó,ngàynàoconcũngvuivẻđimẫugiáo,saukhitanhọcvềnhàđềuvuivẻhátnhữngbàihátđãhọcởtrườngchochamẹnghe.Nghegiọngháttrongtrẻocủaconcấtlên:“Sớmrờixavòngtaycủamẹthìsớmtrưởngthành,khôngrờixamẹthìkhôngthểlớnlênđược”,tôicaycaysốngmũi…

Cùngvớisựpháttriểncủatruyềnthông,việc“lêntruyềnhình”đãkhôngcònlàchuyệnhiếmnữa,chỉcầnmuốn,aicũngcóthểxuấthiệntrêntruyềnhìnhtrongvàigiây.Vàinămgầnđây,vìhọcvượtcấp,xuấtbảnsách,thiđạihọcđạtđiểmsốcao…,congáiYYtrởthànhkháchmờithườngxuyêncủađàitruyềnhình.Nghĩlạiquátrìnhcongáilêntruyềnhình,thậtcũnglắmchuyệnlykỳ.

Mùathunăm2000,tôitừHàngChâutrởvềCátLâmvớimộtchútthànhtựu,sựnghiệpcủatôilúcđócũngđangpháttriểnthuậnlợi.

Năm2001,tôitrởthànhtiêuđiểmcủacácbáo,tạpchí,đàiphátthanhvàđàitruyềnhình,họmờitôiphỏngvấn,quayphimchuyênđề.ĐặcbiệtlàĐàitruyềnhìnhCátLâm,đàitruyềnhìnhlớnmạnhnhấtcủatỉnhđãdànhchotôinhiềuưuái,họquaytớitậnbabộphimchuyênđề.Bộđầutiêndochươngtrình“Tiếngvọngtintức”sảnxuất,biêntậpchươngtrình-VươngDiễmĐôngđãlênkịchbảntrướcchotôi,cuốichươngtrìnhcònsắpxếpmộttiếtmụcbiểudiễncủacongái.

Congáinghenóimìnhsẽđượcxuấthiệntrêntruyềnhìnhthìvuilắm,mộttuầntrướckhiquay,conđãbắtđầuchuẩnbịtiếtmụcbiểudiễncủamình.Concònthôngbáoviệcmìnhsắp“lêntruyềnhình”vớicôgiáovàcácbạnởtrường,cácbạnhàngxóm,thậmchívớinhữngngườimàconbiếtnhưngkhôngthânquenlắm,tómlạinhữngaicóthểthôngbáoconđềuthôngbáohết.

Ngày15tháng5,tôicùngconđếntrườngquaycủaĐàiTruyềnhìnhCátLâmđểghihình.Trongkhiđangghihình,congáikhôngngừnghỏimẹkhinàothìđếnlượtconbiểudiễn.Vợtôiđãbảovớiconrằng,conchúýnghelờicủangườidẫnchươngtrình,khiđếnlượtconbiểudiễnthìngườidẫnchươngtrìnhsẽgiớithiệuconvớikhángiả,lúcđóconsẽlênsânkhấu.Nhưngđếnkhingườidẫnchươngtrìnhthôngbáokếtthúcchươngtrình,congáivẫnchưangheđượclờimờilênsânkhấubiểudiễn.Nhìnthấydướikhánđàimọingườiđãdứngdậyravề,congáihétlớn:“Còntiếtmụccủaconthìsao?!”,nhưngtiếnglacủacontrởnênyếuớttrongtrườngquayrộnglớnvớinhiềuâmthanhhỗntạptừđámđôngkhángiả,cảmthấykhôngaiđểýđếnmình,contuyệtvọngvàòakhóc.

Mọingườinghethấytiếngkhócnênđểýxemcóchuyệngì,lúcđóngườidẫnchươngtrìnhmớisựcnhớrarằngbuổighihìnhngàyhômnayđãquênmất“nhânvậtnhỏ”làcongáiYY.Nhìnconmặtđầynướcmắt,DiêmTuầnHồngvàVươngDiễmĐôngđềuthấyrấtcólỗivìsơsuấtcủamình,haingườigiảithíchvàxinlỗicongáitôi.VươngDiễmĐônganủicon:“YYconđừnglo,đợiđếnlúcquaytiếpchươngtrìnhcủachacon,dìnhấtđịnhsẽbổsungtiếtmụccủacon”.

Nămthángsau,“Tôilànhântài”-mộtchươngtrìnhrấtnổitiếngcủaĐàiTruyềnhìnhCátLâmlạimờitôithamgia,dobiêntậpkhôngcókịchbảnchotiếtmụccủacongái,tôicũngngạinênkhôngthểđềxuất,vìthếmàlầnnàytấtnhiênkhôngcóphầnbiểudiễncủacon.Saukhighihìnhxong,trongbuổiliênhoanchúcmừngghihìnhthuậnlợi,tôivôtìnhnhắcđếnviệclầntrướcghihìnhchươngtrình“Tiếngvọngtintức”đãquênmấtphầnbiểudiễncủacongái,ngườichịutráchnhiệmsảnxuấtkiêmdẫnchươngtrìnhLâmLậpcủa“Tôilànhântài”nóivớitôiđầyvẻtiếcnuối:“Tạisaoanhkhôngnóisớm,hômquaanhnóithìvẫnkịp,nhưvậycóthểthỏaniềmmongướccủaconbé,lạivừalàmphongphúchochươngtrình”.Tôicườinói:“Khôngsao,khôngsao”.SauđóLâmLậpnóivớibiêntậpPhùngVănHuy:“Chúngtachờlầnsauvậy”.

Khôngngờcơhộinàylạiđếnnhanhnhưvậy.

Mộtthángsau,chươngtrình“ChuyệnTửuQuán”củaĐàiTruyềnhìnhCátLâmlạitìmtôiđểghihình.NgườichịutráchnhiệmsảnxuấtTônHảiBìnhvàngườidẫnchươngtrìnhCaoSamnóivớitôilàhọmuốnghihìnhcảngườithân,bạnbèvàđồngnghiệpcủatôi,xemhìnhảnhĐôngTửtrongmắthọnhưthếnào.

Lầnnày,congái,vợ,vàcảemvợtôimộtlầnnữalạiđếntrườngquaycủaĐàitruyềnhìnhCátLâm.Lầnghihìnhnàycongáivôcùngchămchútheodõingườidẫnchươngtrình,chỉsợchươngtrìnhlạiquênmấtmình.Khimáyquayquayđếncon,congáinhìnvàomáyquayvàmỉmcười,bắtmáyquayrấtchuyênnghiệp.Ngườidẫnchươngtrìnhhỏi

gìconđềutrảlờirấtsúctích,trôichảy.Đặcbiệtkhiđếncuốichươngtrình,ngườidẫnchươngtrìnhmờiconnhậnxétđánhgiávềchacủamình,connói:“Chabiếtchơi,lạicònbiếtnấuđồănngonchocon…”.Khingườidẫnchươngtrìnhmờiconbiểudiễnmộttiếtmụcđểtặngcha,conkhônghềlolắngmàcònbiểudiễnmộtbàiháttiếngAnhrấttựnhiên.

Đượcxuấthiệntrêntruyềnhình,congáiđãbiếtthêmđượcrấtnhiềuthứ,mởmangtầmmắt,đồngthờiconcũnghọchỏiđượcnhiềuđiều.Tôithườngnóivớicon,chúngtaluônmuốnthànhcông,nhưngchúngtakhôngnênsợthấtbại,trongcuộcsốngkhôngcóaimãimãilànhânvậtchính,chỉcócách“diễn”tốtvaiphụ,chúngtamớicócơhộiđểtrởthànhnhânvậtchínhxuấtsắc,phảicómộttâmlýthoảimáiđốimặtvớithấtbại.Bâygiờkhiđãmườisáutuổi,conlạinóinhững“đạolý”nàyvớitôi.

Đượcdõitheosựtrưởngthànhcủacongái,vừalàtráchnhiệmvừalàniềmhạnhphúcvôbờbếnmàtiềnbạckhôngthểnàomuađược!

KhiYYđượcbốntuổi,mỗilầnđóncontừtrườngmẫugiáovềvợtôithườngthanthở,gầnđâymỗilầnđóncon,conthườngquấykhôngmuốnvềnhà,lầnnàovợtôicũngphảidỗdành,khuyênrănthậmchílànổicáu,conmớichịutheovềnhà.Kếtquảlàconkhóccảquãngđườngvề,vềđếnnhàvẫnkhôngngừngkhóc.Thấynhữngđứatrẻkháckhithấychamẹđếnđónthìvuimừngkhônxiết,vợtôithấyrấttủithân,tạisaoconmìnhlạikhôngnhớnhà,khôngnhớchamẹ?

Tháng9năm2000,tôicùngvợtrởvềTrườngXuân,cuốicùngcảnhàđãđượcđoàntụ.Đểtiệnchoviệcđưađóncon,chúngtôigửiconđếnmộttrườngmẫugiáogầnnhà.Lầnđầutiênđếnvớimôitrườngmới,hơnnữahàngngàyđượcsốngcùngcha,congáirấtvuimừng.Mấyngàyhômđóngàynàotôicũngvộivàngđưaconđimẫugiáo,buổichiềukhiđếnđóncon,conchỉmuốnnhanhvềnhà,connóimuốnchơicùngvớicha.Vềđếnnhàconkểchochúngtôinghechuyệnvềcôgiáo,chuyệnvềcácbạnởtrườngmẫugiáomớivớivẻmặttrànngậpniềmvui.Mỗikhinhìnthấybóngmẹởcổngtrường,conchạynhanhracửavàgọimẹ,cólúccònquêncảchàotạmbiệtcôgiáo.

Nhưnghaithángsau,khivợtôiđiđóncon,conkhôngcònchạyngayđếnbênmẹnhưtrướcnữa.Lúcđầucontìmmọilýdo,mènheođểcốgắngnánlạitrườngmộtlúc,đếnkhicácbạnnhỏkhácđềuvềhếtconmớimiễncưỡngcùngmẹvềnhà.Sauđóthìcondứtkhoátkhôngchịuvềnhà,connóivớimẹlàconkhôngmuốnvềnhà,muốnởlạitrường.Vợtôikhônghiểutạisaoconlạinhưvậy,trườngkhôngcóởnộitrú,khitanhọctấtcáchọcsinhđềuđượcphụhuynhđónvềnhà,chỉcómộtbàcụởlạiđểtrôngcoitrường,rốtcuộclàconquyếnluyếnđiềugìởtrườngđây?Concònnói:“Conmuốnngủlạiởtrườngcùngvớibà”.Mỗilầnđiđóncon,vợtôiđềuphảiđaucổráthọnglôi,kéocontrướcmặtnhữngphụhuynhkhác,điềunàykhiếnvợtôicảmthấyvôcùngxấuhổ.

Tạisaoconlạikhôngmuốnvềnhà?Chúngtôiphảibắtđầusuyngẫmvềvấnđềnày.

KhicònởYênĐài,vợtôisốngtrongkhutậpthểdànhchocánbộgiáoviêncủatrường,rấtgầnvớikýtúcxácủahọcsinh.Mỗikhiđóncontừtrườngvềnhà,họcsinhcủavợtôithườngmangconrasânvậnđộngchơibóng,chơitròchơi,chođếnkhitrờitốiconmớichịuvềnhàăncơm,nghỉngơi.Vìthếmàmỗilầntanhọc,conđềunhắclàtìmcácanhcácchịchơi,nhìnthấycácanhcácchịlàconhoạtbátlênhẳn.Cóhọcsinhchơicùngcon,vợtôiítchơicùngconhẳn,côấydànhthờigianđểchuẩnbịgiáoán,chấmbài,họchành,ítquantâmđếncon.

KhivềTrườngXuân,docôngviệccósựthayđổi,thờigianrảnhrỗicủavợtôicàngít,hầunhưngàynàocũngphảilàmviệccảtối,tôithìtốingàyđềubậnrộn.Vìthếmàchúngtôikhôngcónhiềuthờigianđểchơicùngcon,khiđóncontừtrườngvềchúngtôimởtivichoconxem,chuyểnsangkênhphimhoạthìnhchocon,chúngtôidặnconngồingoanmộtmìnhxemtivi,khôngđượclàmphiềnchamẹlàmviệc.Sauđóthìhaichúngtôiailàmviệcnấy.Saukhiăncơmtốixong,tôivộivàngđếntòasoạnđểtrựccađêm(ngheđiệnthoạigọiđến“Đườngdâytưvấntâmlý”),vợtôisaukhitắmrửachoconthìđặtconvàogiường,nhétchoconconbúpbêvải,đểconômbúpbêngủ.Sauđóthìtắthếtđènđiện,quaytrởlạiphòngtiếptụclàmviệc.

Vìchamẹbậnviệc,khôngchơicùngnêncongáiđãtừngtỏrakhôngvui,cólúcvợtôiđangtậptrungsuynghĩ,conđẩycửavàophònglàmviệcômlấymẹđòimẹchơicùng,nhưngvợtôikhôngnhữngkhôngđápứngnguyệnvọngcủaconmàcònmắngconvìđãlàmgiánđoạnmạchsuynghĩcủacôấy,giụcconđingủ.KhôngdướimộtlầnYYnhắcđếncácanhcácchịtrướcđâychơicùngcon,connóilàghétnơiởbâygiờ,ngàynàocửacũngđóngchặt,khôngcóaichơicùng.Thậmchíconcònđòivềở“nhà”cũtrướcđây,nơimàconthườngxuyênđượcchơicùngcácanhcácchị.NhữngđiềuYYnóivợtôiđềukhôngđểý,côấychorằngsaumộtthờigianconsẽquênhếtcuộcsốngtrướcđâynhưthếnào.

Saukhisuynghĩlại,chúngtôiđãhiểutạisaoconlạinhưvậy.Ởthờichúngtôicáiăn,cáimặc,đồchơiđềuthiếuthốn,chúngtôicũngkhôngđượcchamẹyêuthươngnhưnhữngđứatrẻbâygiờ.Nhưngcómộtđiềumàchúngtôihạnhphúchơn,đólàchúngtôikhôngcôđơn.Chúngtôicòncóanhchịem,córấtnhiềubạncùngtranglứa,hàngngàycóthểcùngcácanhchịemchơitròchơi,dọndẹpnhàcửa,cùngrangoàithảdiều,chơitrốntìm,khiấmứcthìcóthểkểlểvớicácanhchị,khivuivẻcóthểtrêuđùacùngcácem.Nhưngtrẻconbâygiờ,mặcdùchamẹsuốtngàyở

bêncạnh,coiconnhưmặttrờinhỏ,coiconlàtiểuhoàngđếnhưngmặttrờivàhoàngđếthìchỉcómột,trongnhàcácconvẫnchỉcómộtmình,vẫncôđơn.Nhìnbềngoàithìthấycácconmuốncáigìlàđềucócáiđó,khôngthiếuthứgìnhưngthựctếlàcácconthiếungườibạnnhỏđồnghànhcùngmình.

Trẻnhỏcầncóbạnchơicùng,nhưngtrongnhàlạikhôngcóaichơi,chamẹthườngkhôngđểýđếntâmlýnàycủatrẻ,chamẹthườngxuyênbậnrộnvớicôngviệccủariêngmình,suynghĩnhữngvấnđềcủangườilớnmàkhôngđểýđếnsựcôđơn,niềmkhátvọngtrongthếgiớinộitâmcủatrẻ.Vìthếmàmuốngiảiquyếtvấnđềconkhôngmuốnvềnhà,đầutiênphảikhiếnconkhôngcòncảmgiáccôđơnnữa,khiếnconkhôngcòncảmthấynhàchỉlàcáitổcủamộtconkiếnmàcảmthấynhàlàmộtnơitrànngậpniềmvuicủacảmộtđànkiến.Đểlàmđượcđiềuđóthìnhữngngườilàmchalàmmẹnhưchúngtaphảidànhthờigianđểlàmkiếnchúa,dànhthờigianlàmbạncùngcon.Tấtnhiênlàcôngviệcthìkhôngthểbỏ,nhưngnếudồntoànbộtâmtrívàocôngviệcthìchúngtasẽvôtìnhđánhmấtcon.

Thờigiansauđó,mỗitốitôiđềuphảiđóngvai“kiếncha”,trướckhingủtôikểchuyệnchoconngheđếnkhiconchìmvàogiấcngủ.Cứnhưthếchúngtôilấylạiniềmtincủacon,kéoconlạivớigiađình.

Cónhiềuchuyện,kiêntrìkhôngphảilàchuyệndễdàng,vídụnhưviệcchơicùngcon.

Mộtnămsauquãngthờigianconkhôngmuốnvềnhà,vàomộtbuổitối,YYđộtnhiênhỏitôi:“Chaơi,điệnhàngngàychúngtavẫndùngdoaiquảnlývậyạ?”.Mặcdùcongáichỉthuậnmiệnghỏicâunàynhưngtôivẫntrảlờicon:“SởĐiệnlực”.

“Vậythìhọcóthểcắtđiệnđúngkhôngạ?”.Đôimắtcongáibỗngsánglên.Thấytôigậtđầu,conngậpngừngmộtlúcrồilạihỏinhỏ:“Vậyconcóthểgọiđiệnchohọkhôngạ?”.Câuhỏicủaconđãkhiếntôiphảichúý,tôikhôngthểkhôngquantâmđếnđiềuconđangnói,tôihỏiconcóchuyệngì.Congáinháynháymắtnói:“Conmuốnnhờhọcắtđiệnmộtlần..”.

“Tạisao?”.Cànglúctôicàngthấylạ.

“Buổitốinếunhưkhôngcóđiện,chúngtakhôngxemđượctivi,cũngkhôngdùngđượcmáytính,nhưvậychavàmẹcóthểchơicùngcon.Chúngtacóthểthắpmộtcâynến,chơitròtrốntìmtrongphòng,chamẹcòncóthểkểchoconngherấtnhiềucâuchuyện…”.Concàngnóicànghàohứng,vừanóivừahoachânmúatay.Nhưngkhingẩngđầunhìnthấyánhđènđiệnsángchoang,conkhôngcònhàohứngnữa,gươngmặtlộvẻthoángbuồn.

“Tạisaochẳngkhinàomấtđiệncả?Ởtrườngmẫugiáocảngàyconđãkhôngđượcnhìnthấychamẹ,tốivềnhàchamẹlạichẳngthèmđểýđếncon.Buổitốichamẹngườithìxemtivi,ngườithìđọcsách,mởmáytínhviếtlách,chẳngcóaiquantâmđếncon,chảcógìthúvịcả”.Mắtngấnlệ,nhưngconcốgắngkìmnén:“Mấyngàynữachalạiđicôngtácrồi,mẹlạibậnhơnnhiều,hàngngàyđềukhôngcóthờigianchơicùngcon.Nếunhưcắtđiện,khôngphảilàmgìnữa,chamẹcóthểchơicùngcon,cóđúngkhôngạ?”.

Tôivàvợđềungâyngườirakhingheconnói,nhữnggìconnóiđềuđúng,từngàyconđihọcmẫugiáo,vợchồngchúngtôiđềuchorằngconđãlớnrồi,khôngcòngiốngnhưhồicònbéđimộtbướctrôngmộtbước,phảidànhnhiềuthờigiannghỉngơiđểchămsóccon.Vìthếmàmỗikhiđónconvềnhàxongthìlạibậnnấunướng,ăncơm,dọndẹp,sauđóthìgiụcconvềphòngmìnhđểchamẹxemcácchươngtrìnhtruyềnhìnhyêuthíchhoặclàtiếptụcviếtbảnthảocòndangdở.Còncongáilàmgìtrongphòng,nghĩgìchúngtôirấtítkhihỏihan.

Nghĩđếnvẻusầucủacongái,tôithấyvôcùngcólỗivớicon.Ngồiđốidiệnvớicon,tôiđưatayxoađầuconbévànói:“Conyêu,việcnàyconcứđểchagiảiquyết.Tốihômnaychúngtasẽcắtđiện,chavàmẹsẽcùngconchơitròtrốntìm!”.Contrònmắtnhìntôivớivẻnghingờ,rồilạiquaysangnhìnmẹ,nhìnthấymẹgậtđầutrịnhtrọng,conđặtđũaxuốngvỗtaytánthưởngnhưvừađượcnghemộttinvui,convuimừnghôlớn:“Chamẹtuyệtvời!”.

Chỉmộtchốcconđãănxongcơm,cònnhanhnhẹngiúpmẹthudọnbànăn.Vừathudọnconvừanháymắtrahiệuchotôi,concứgặnghỏi:“Thậtsựlàchacóthểchocắtđiệnđượcạ?Chúquảnlýđãđồngývớichaạ?Khinàothìcắtđiệnạ?”.Mồmmiệngtaychânconkhôngngừngnghỉ,vẻhàohứngcủaconkhiếntôicảmthấyáynáyvôcùng:Ngàythườngchúngtôiđãkhôngthựcsựquantâmđếncon!

Saukhiđãdọndẹpmọithứđâuvàođấy,tôilàmtheolờiconmiêutả,thắpmộtngọnnếnrồitắthếtđènđiệntrongnhà:“Mấtđiệnrồi,mấtđiệnrồi!”.Convuisướngnhảynhót,timtôinhưcũngbaylêncùngvớiniềmvuicủacon,cảnhàcùngnhauchơirấtnhiềutròchơi.Tiếngcười,tiếnghátvàcảtiếnghoanhôtrànngậpgianphòngtrongánhnếnđungđưa...

Trướckhiđingủconvuivẻnóivớitôi:“Mấtđiệnthậtlàvui,saunàyngàynàochúngtacũngcắtđiệnđượckhôngcha?”.Tôigậtđầutrảlờicon:“Được,từnayvềsau,mỗitốichúngtasẽcắtđiệnmộtlúc!”.

Buổitốihômđóconngủrấtngon,khingủmôichúmchímnụcười.Cũnglâurồitôichưavuinhưthế,chưabaogiờcảmnhậnniềmhạnhphúccongáimanglạichotôichânthậtvàgầngũinhưthế.

Từđótrởvềsau,chodùtôivàvợcóbậnđếnnhưthếnào,bấtluậnbanngàylàmviệcmệtmỏicầnnghỉngơithếnào,nhưngcứsaubữacơmtối,tôiđềuđểnhàmình“mấtđiện”nửatiếngđồnghồ,dànhtoànbộthờigianchocongái,toàntâmtoànýchơicùngcon,cùngcontậnhưởngquãngthờigianvuivẻ.

Trongthờigiannày,chúngtôiđượcnghenhiềutâmsựcủacon,nhữngđiềumàbìnhthườngchúngtôikhôngngheđược,chúngtôicũngnóinhữngsuynghĩcủamình,điềumàtrướcđâychúngtôikhôngcóthờigianđểnóivớicon.Vừagiảitrívừatâmsự,tôivàcontrởnêngầngũihơn,vìthếtôicànghiểuhơnvềcongáimình.

Bậclàmchalàmmẹaicũngbiết,nếuconđượclớnlêntrongsựbaobọcchiềuchuộngcủachamẹ,conmãimãisẽkhôngtrưởngthành,phảibồidưỡngchocontínhđộclập,phảichoconmộtkhônggiancủariêngmình.Đểbồidưỡngtínhtựlậpchocongái,tôitạomọicơhộiđểconcómộtkhônggiancủariêngmình,ngủmộtmìnhcũnglàmộtcáchđểtạochocontínhtựlập.

TrướcbốntuổiYYluônngủchungvớichamẹ.Bangườichúngtôingủtrênmộtchiếcgiườnglớn,trướckhingủtôithườngkểchuyệnchoconnghe,concảmthấynhưvậythậtlàhạnhphúc.

Sausinhnhậtlầnthứtưcủacon,chúngtôiquyếtđịnhchoconngủriêng.Chúngtôitạmthờichoconngủmộtmìnhtrênchiếcgiườngnhỏkêcạnhchiếcgiườnglớn.Lúcđầutấtnhiênlàconkhôngmuốnnhưvậy,contừngvìthếmàquấykhóc,chúngtôivừaanủivừađộngviêncon:“Trẻconlớnrồiđềuphảingủmộtmình,hơnnữamặcdùchúngtakhôngcùngngủtrênmộtchiếcgiườngnhưngchúngtavẫnngủchungmộtphòng”.CuốicùngYYcũngđànhchấpnhậnphươngáncủachúngtôi.

Buổitốiđầutiênlàvợtôidỗchoconngủ,nhưngthếnàoconcũngkhôngngủđược,côấyvừavềgiườnglớnlàYYđãbámngaytheo.“Mẹđừngbỏconmộtmình,conmuốnđượcngủchungvớichamẹ!”.Nhưngchúngtôikhôngđểýđếnkhẩncầucủacon,saumộthồilàmcôngtáctưtưởng,chúngtôilạibếconvềgiườngnhỏnằm.Saukhiđắpchănchocon,tôinhẹnhàngnóivớicon:“Rồiđếnlúcconphảilớnlên,khôngthểngủchungvớichamẹcảđờiđược…”.Khuyênrănmộtthôimộthồi,cólẽconđãthấmmệt,chưađợitôinóihếtcâu,conđãchìmvàogiấcngủ…”.

Saunày,trongmộtcuốnsách,YYđãviếtnhưthếnày:Từhômđó,mìnhcứnghĩrằngcuộcsốnghạnhphúcđãkếtthúcrồi.Nhưngmàchỉsaumấyngày,mìnhpháthiệnrarằngcũngkhôngđếnnỗitệlắm.Mặcdùmìnhđãmấtđiniềmhạnhphúckhiđượcngủcùngvớichamẹ,nhưngchiếcgiườngnhỏlạimangđếnchomìnhniềmvuivàsựtựdo,mìnhcóthểlănlộnthoảimáitrênchiếcgiườngnhỏđóvànótrởthànhthiênđườngvuivẻcủamình.

Contựdovàvuivẻnhưthếtrongthờigianmộtnăm.

Vừathổitắtnếnsinhnhậtlầnthứnăm,vợtôinóivớicon:“YY,chavàmẹcònchuẩnbịchoconmộtmónquàsinhnhật,concómuốnxemkhông?”.Congáivuimừngnhảynhót:“Conmuốnạ,conmuốnạ!”.“Chavàmẹđãtrangtríchoconmộtcănphòngthậtxinhxắn,từhômnayconsẽlàchủnhâncủanó”.Mặcdùmuốncómộtcănphòngcủariêngmình,nhưngconlạikhôngmuốnngủmộtmìnhởđó,vìthếconnói:“Nhưngconkhôngmuốnngủởđó”.Lúcnàytôicườinóivớicon:“Conyêu,đólàphòngngủvàphònghọccủacon,banngàyconcóthểchơivàhọc,buổitốithìnghỉngơiởđó,nhưthếmớicóthểchứngminhđượclàconđãlớnrồi.

Vừanghenóingủmộtmìnhởcănphòngmớicóthểchứngminhđượclàmìnhđãlớn,conliềnvuivẻđồngý.

Buổitốihômđóchodùthếnàothìconcũngngủkhôngngon,vợtôiphảiởlạicùngconrấtlâu,tôithìkểchoconrấtnhiềuchuyệnconmớidầndầnngủđược.Đếnnửađêm,YYmuốnđivệsinh,nhưngvừamởmắtthìkhôngthấychamẹđâucả,conrasứclalớn.Haivợchồnglậptứcchạysangđưaconđivệsinh.Saukhiđivệsinhxong,YYnóidùthếnàomẹcũngphảiởlại,vìthếvợtôiđànhphảingủlạicùngcon.Mấyngàysauđó,haivợchồngtôithaynhauruconngủ,đợichoconngủrồi,chúngtôimớiquaylạiphòngmìnhnghỉngơi.

Mộtthángsauđó,trướckhiđingủYYnóivớimẹ:“Từhômnaytrởđiconsẽngủmộtmình,mẹkhôngcầnngủcùngconnữa,bởivìconđãlớnrồi”.Ngheconnóivậy,vợtôihônconvànói:“Conyêucủamẹlớnthậtrồi,đãhiểuchuyệnrồi”.

Saunàytrongmộtcuốnsách,conviết:

Sauđómỗingàytrướckhiđingủ,mìnhđềugấpquầnáogọngàng,xếptheotrậttựđểcạnhgối,chuivàotrongchăn,sauđórấtnhanhmìnhđãchìmvàogiấcngủ.Mìnhpháthiệnrằngngủmộtmìnhcũngrấthạnhphúc,rấtngongiấc.

Đếnnay,cuộcsốnghạnhphúcnhưthế,giấcngủngonnhưthếđãtheoconđượcmườinămrồi.

Vàotuổicủatôi,chẳngaicócảmtìnhgìvớinhữngngàylễcủaTâykiểunhưngàylễNoel.ĐặcbiệtvớinhữngđứatrẻlớnlênởnôngthônthìNoelquáxavời,chẳngcóliênhệgìvớibảnthânmìnhcả.Tôiđãhơnbốnmươituổi,từnhỏđếnlớnngoàiTếtÂmlịchthìchẳngcóngàylễtếtnàocóthểlàmchotôihứngthú.NhưngcongáiđãkhiếnchotôicómộtkỷniệmsâusắcvềngàylễNoel,khiếnchotôikhôngthểcoinhẹngàylễnày,giốngnhưănTết,trướcngàyNoeltôicũngphảichuẩnbịmọithứ,sauđólàchờđợi…

NgàylễNoelnhưthếđãmangđếnchocongáisựtưởngtượngtuyệtvời,chờđợivuivẻ,sựtựtinvàcảkýứcmãimãikhôngthểphainhòa.Cứthửnghĩnếunhưsaunàyconlớnlên,trongkýứcấykhônghềcó“ÔnggiàNoel”hay“QuàGiángsinh”thìkýứcấycủaconsẽthiếuđibiếtbaonhiêumàusắc?

Ngày25tháng12năm2001làngàylễGiángsinh,vàingàytrướcđóYYđãbắtđầulẩmnhẩm“LễGiángsinh”,“ÔnggiàNoel”.Đêmngày24,YYtreomũởđầugiườngtừrấtsớm(connóitreotấtsợlàmhôiÔnggiàNoel),conháohứcđếnnỗikhôngngủđược.Buổisánghômsaukhithứcdậy,việcđầutiênconlàmlàđixemchiếcmũởđầugiường.Khinhìnthấychiếcmũchứađầyquà,connởnụcườirấttươi.Conlấytừngmónquàrakhỏichiếcmũ,khimẹmuốnxemcónhữngquàgì,conliềnômchặtlấymũnói:“ĐâylàquàÔnggiàNoeltặngcon,khôngphảitặngmẹ!”.

Vìconquátrântrọngnhữngmónquàđónênconkhôngmuốnchiasẻ,nhưngtừnhỏconđãbiếtchiasẻvớimọingười,tuyệtđốikhônghưởngmộtmình.Vìthếmàkhisựhàohứngquađi,YYlạiđemnhữngmónquàcủaÔnggiàNoeltặngchiachochamẹ.

ĐâylàlầnđầutiênYYđượcđónGiángsinh,trongcuốnsách“Chơicũnglàmộtcáchđểtrưởngthành”conđãviếtthếnày:

Khimìnhnămtuổi,độtnhiêncómộtngày,ởtrườngmẫugiáobàymộtcâythôngbằngnhựa,trêncâycótreorấtnhiềumónquànhỏxinhvànhữngquảcầuđầymàusắc,còncónhữngchiếcđènnhấpnháyrấtđẹp.Trêntấmkínhcửasổ́códánbốnchữrấtto,côgiáonóivớichúngmìnhrằngđólàchữ:“Giángsinhvuivẻ”.

Đâylàlầnđầutiênmìnhnghethấynhữngtừnhư“lễGiángsinh”,“đêmGiángsinh”,“câythôngNoel”,“quàGiángsinh”,khiếnchomìnhcảmthấyvừahưngphấn,vừamongđợi.Đặcbiệtlàkhinghemẹnói,ÔnggiàNoelsẽtặngquàchonhữngđứabéngoan,mìnhcànghưngphấnhơnnữa,bởivìcôgiáovàchamẹđềunóimìnhlàmộtđứabéngoan,rấtnghelời,nhưvậythìchắcchắnÔnggiàNoelsẽthíchmình,mìnhnhấtđịnhsẽnhậnđượcquàcủaÔnggiàNoel.Nghĩnhưvậy,mìnhcảmthấycónhiềuđộnglựchơn,mìnhlẩmnhẩmtínhtrênđầungóntayxemcònbaonhiêungàynữasẽđếnGiángsinh.

MặcdùngàyhômsausẽlàGiángsinhnhưngmìnhvẫncảmthấythờigiantrôiquathậtchậm,bởivìđâylàlầnđầutiênmìnhđượcđónGiángsinh,mìnhcònrấtngâythơ,mìnhmuốnđượctậnmắtnhìnthấyÔnggiàNoelcơ.CuốicùngGiángsinhcũngđãđến,mìnhhồihộpngồiởghếsofachờÔnggiàNoelgõcửa,mìnhcònnghĩxemkhigặpmìnhsẽnóigìvớiôngấy,nênômôngấyhaylàchỉbắttaythôi.Mẹmìnhnói,ÔnggiàNoelchỉđếnkhitrẻconđãđingủ,ôngấysẽtrèoquacửasổđểvàonhà,đểquàvàochiếctấtmàcácbạnnhỏđãtreosẵnởđầugiường,sauđólạitrèoquacửasổđểrangoài.MặcdùmẹđãchuẩnbịchomìnhchiếctấtGiángsinhnhưngmìnhnghĩnóhơinhỏ,ÔnggiàNoelsẽchỉđểđượcmộtmónquànhỏmàthôi,hơnnữatấtlạibẩn,ngộnhỡÔnggiàNoelchêtấthôithìlàmthếnào,vìthếmìnhđãcấttấtđi,thayvàođólàchiếcmũNoelmàchamuachomình.

Mẹgiụcmãimìnhmớichịuchuivàochăn,nằmimchờÔnggiàNoelđến.Mìnhmởtomắt,nhìnchằmchằmvàocửasổ,nhưngmãimàchẳngcóđộngtĩnhgì,mìnhnghĩđếnlờimẹnói,cólẽlàÔnggiàNoelthấymìnhvẫnchưangủnênmớikhôngvào.Mìnhvộivàngnhắmchặtmắtlại,địnhgiảvờngủ,đợikhiÔnggiàNoelbướcvào,mìnhsẽnhìntrộmôngấy,nhưvậymìnhsẽkhôngbịôngấypháthiện.NhưngmàchẳngkịpđợiÔnggiàNoelđến,mìnhđãngủmấtrồi.Bầutrờiđêmđầysaolunglinh,mìnhngủrấtngon,tronggiấcmơ,kếhoạchmàmìnhvốnđãchuẩnbịkỹlưỡngbiếnthànhmộttianắngấmáp,chiếusángcánhđồngxanhthắmtrongtráitimmình.

Khimìnhthứcgiấcthìtrờiđãsáng,ánhsángmặttrờichiếuthẳngvàophòngngủ.Mìnhvẫncònchưatỉnhhẳn,đôimắtvẫncònlimdim,mìnhlồmcồmbòdậy,tìmngaychiếcmũtreoởđầugiường.Ôi!Chiếcmũđầyắpcácmónquà.Mìnhlậptứcngồithẳngngười,lấychiếcmũômchặtvàolòng,vuisướngmởnóra,nhìnxembêntrongcónhữngthứgì.Lúcnàymẹbướcvàophòng,mẹcườivàđilạiphíamìnhhỏi:“ÔnggiàNoeltặngquàgìchoconvậy?”.Mìnhlậptứcgiấuchặtmũvàotronglòngnhưlàsợmẹmangcáimũđimất:“ĐâylàquàÔnggiàNoeltặngchocon!”.Mẹnói:“Mẹbiếtlàquàchocon,mẹxemcóđượckhông?”.Nghemẹnóivậy,mìnhlạimởmũ,lấytừngmónđồra:Bánhgạo,nướchạnhnhân,gọtbútchì,bútchìmàu,tranh,thiệpchúcmừng,kẹptóc,gương…Thậtlànhiềuquà,toànlànhữngthứmàmìnhthích.“ÔnggiàNoelthậtlàtuyệtvời,tạisaoôngấylạibiếtconthíchănbánhgạo,thíchuốngnướchạnhnhân?”.Mìnhvừacảmthấyhạnhphúclạivừacảmthấynghingờ.Mẹcườivànóivớimình:“BởivìôngấylàÔnggiàNoel!Ôngấythíchcon,vìthếmàconthíchgìôngấyđềubiết”.

Mìnhcấtcácmónquàcẩnthận,đếngiờphảiđếntrườngrồi,mìnhkhôngkìmđượcđànhcầmhaimónquàchovàocặpsáchmangđếntrường,mìnhmuốnchocácbạnxemquàcủaÔnggiàNoeltặng.MìnhcònhiếukỳmuốnbiếtÔnggiàNoeltặngquàgìchocácbạnấy?Trênđườngđimìnhđềunghĩđếnđiềunày.Khiđếntrường,rấtnhiều

bạnnóilàcácbạnấykhôngnhậnđượcquà,nhìnthấymónquàtrêntaymìnhcácbạnấyđềurấtghentỵ.Mìnhcàngđắcý,nhấtđịnhlàÔnggiàNoelkhôngthíchcácbạnấy,vìthếmàôngấymớikhôngtặngquàchocácbạn.MìnhquyếttâmsaunàyphảingoanngoãnvànghelờihơnnữađểÔnggiàNoelluônluônyêuquýmình,nhưvậynămnàomìnhcũngnhậnđượcquàcủaông.

Saunàykhibọntrẻlớndầnlên,chúngbiếtlàtrênthếgiớinàykhôngcóÔnggiàNoel,ÔnggiàNoelthậtsựchínhlàchamẹ,ngườiyêuthươngchúng,YYbiếtđượcsựthậtthìrấtbuồn,tôivàvợanủicon:“Mặcdùconđãbiếtđượcsựthật,nhưngmỗidịpGiángsinh,chavàmẹsẽvẫntặngquàchocon”.

BâygiờmỗikhiđếnGiángsinhconkhôngcònđòiquànữa,chúngtôicùngđirangoàichơi,cùngăncơm,cólúctôimờicon,thithoảngconcũngdùngtiềnnhuậnbútcủaconđểmờitôi.

Dướisựgiáodụcâmthầm,từngbướccủatôi,từnhỏcongáiđãbiếtkhoandungvớingườikhác,khichơicùngcácbạnđồngtranglứa,nếucómâuthuẫn,conthườngnhườngbạn,dùngtháiđộônhòađểgiảiquyếtmâuthuẫn,hóagiải“nguycơ”.YYlàmộtđứatrẻrấtbiếtđiều,chỉcầnconbiếtlàmìnhcólỗi,consẽchânthànhxinlỗi.Nhưngnếunhưngườikháccólỗivớicon,concũngrấtcoitrọngtháiđộxinlỗicủađốiphương.Chỉcầnđốiphươngkịpthờinóixinlỗi,consẽlậptứcthathứchongườiđó,nhanhchóngquênđilỗilầmcủahọ.

Nhưngkhôngphảiaicólỗivớiconcũngđềukịpthờixinlỗi,vìthếmàmỗikhibịaiđólàmtổnthươngmàngườiđókhôngđếnxinlỗi,conthườngrấtbuồn.Conkhônghiểutạisaomắclỗimàkhôngđếnxinlỗi?Tôinhớlầnđầutiênconbịbạnlàmtổnthươngnhưnglạikhôngđượcbạnxinlỗi,làvàongày30tháng4năm2002.

KỳnghỉlễQuốctếlaođộng1/5,tôiđếnBắcKinhthamgiamộtcuộchộithảovănhọc,vợtôiđưacongáinămtuổirưỡivềquêthămôngbànội.Mỗilầnvềquêconđềurấtvui,vìởquêcóđồngrộng,lạicórấtnhiềubạnnhỏcùngtranglứa,concóthểtựdocùngcácbạnnhỏvuichơichạynhảytrêncánhđồng,chơiđủcáctròchơi.

VìthườngxuyênvềquêchơinênởquêYYcómộtnhóm“anhemthânthiết”.Chỉcầnthấyconvề,nhấtđịnhnhữngbạnnhỏnàysẽđếnrủconđichơi.TrongnhómbạnđócóanhbạnnhỏtênKhúcVỹKiến,lớnhơnYYhaituổi,làconhàngxómnhàôngnội,thườngxuyênchơicùngvớiYY,haiđứatrẻcứăncơmxonglàlạitụtập.Nhiềulúccongáichưangủdậy,KhúcVỹKiếnđãđếnrủconđichơirồi.

Nhưngbạnbèthânthiếtđếnmấycũngcólúcxíchmích,cãicọ.

Lầnnàykhôngbiếthaiđứatrẻlàmsaomàlạicãinhau,chơimộtlúcthìkhôngđứanàonhìnmặtđứanàonữa.Congáitứctốichạyvềnhàôngnội,bựcbộingồiăncơmvàxemtivimộtmình.Bànộinóivớicontrờivẫncònsớm,tạisaokhôngrangoàichơimộtlúc.Conlắcđầunói,chơichẳngcógìthúvịcả.Bànộithấyconngồitrongnhànhưngcứngóngrangoàicửasổ,hìnhnhưlàđangđợiaiđó.Bàthấyvậyliềnđirangoàixemsao,bàmuốnxemaisẽđếntìmcháunội.ĐúnglúcđóbàthấyKhúcVỹKiếnngồiởngoàicổng.Bàvộivànggọicậubévàotrongnhà,nhưngKhúcVỹKiếnvừanghethấybànộiYYhỏi,liềnlậptứcđứngphắtdậy,chạynhanhvềnhà.

Bànộikhônghiểuchuyệngìđangdiễnra,vừaquayđầulạithìnhìnthấymộtmảnhgiấynhỏdánởcửa,trênmảnhgiấyviếtchichíttoànchữlàchữ.Bànộicẩnthậnbóctờgiấyxuốngxem,vìbàkhôngbiếttrêntờgiấyviếtnhữnggì,bàvừađivừagọiYY,nóicóbạnnhỏgửithưchoconbé.YYnghethấybàbảothếthìvôcùngngạcnhiên:Aiviếtthưchomìnhchứ?Contrònmắtnhậnlấymảnhgiấytừtaybà,đọcthầmnhữngdòngchữviếttrêngiấy,kếtquảlàconcàngđọcsắcmặtcànglạ,cuốicùngthìmặtđỏbừnglên,mắtngấnnước.Bànộikhôngbiếttạisaoconkhóc,hỏimãiconcũngkhôngtrảlời,bàhỏinữathìconđãnằmragiườngvàkhóc.

BànộiloquáliềngọingaymẹYY.Mẹcontừphòngbướcra,lấymảnhgiấytrongtayYY,thấytrêngiấyviết:“PhạmKhươngQuốcNhất,đồconrùa,haimươitámcáiđầu”.Cậubéviếtcũngkhálàvần,mẹkhôngnhịnđượcphálêncười.YYlậptứcbậtdậy:“Ngườikhácchửiconmàmẹcòncườinữa!”.Nóirồiconlạikhóc,nướcmắtlăndàitrênhaimá,xemraconthậtsựrấtbuồn.MẹlậptứcanủiconnóilàKhúcVỹKiếnchỉtrêuconthôi,khôngnênđểbụngmấychuyệnđó.YYlaunướcmắtnói:“Chỉlàtrêuđùatạisaophảichửicon?Conphảiđitìmmẹbạnấy!”,“Contìmmẹbạnấyđểlàmgì?”,“Đểmẹbạnấyphêbìnhbạnấy!”.Nghevậyvợtôivộikhuyêncon:“Trờiđãtốirồi,theomẹconnênđợiđếnngàymai.NgàymaimẹcủaKhúcVỹKiếnnhấtđịnhsẽđến,đếnlúcđóconnóivớicôấychuyệnnày,đểcôấyphêbìnhKhúcVỹKiến”.

NgàyhômsaumớisángsớmYYđãdậy,nhanhchóngmặcquầnáo,sauđóngồiimtrêngiườngkhôngnóicâunào.Vợtôigiụcconđirửamặt,chuẩnbịănsáng.Khôngngờrằngcâuđầutiênconnóilạilà:“MẹbạnKhúcVỹKiếnkhinàomớitớiạ?”.Vợtôingâyngười,trínhớcủaconbéthậtlàtốt,ngủmộtgiấcdàinhưvậymàchưaquênđượcchuyệnnày.Vợtôiđànhnóidối:“Conăncơmxonglàcôấyđến”.

Saubữasáng,YYvẫnngồiđó,khôngđiđâucả.Vợtôilạigiụcconrangoàiđichơi,conlạihỏi:“Tạisaohọvẫnchưađếnxinlỗi?”.Mẹđànhnóivớiconđợithêmlúcnữa.YYđòimẹđưachotờgiấy,concầmgiấyngồiởđókhôngnóigìvàchờđợi…

KhitôitừBắcKinhtrởvề,vợtôikểchotôinghechuyệnnày,tôirấttánthưởngquanđiểm:“Cólỗiphảibiếtxinlỗi”củacon,nhưngtôinóivớiconrằngnếuchúngtalàmsaiđiềugìđó,nhấtđịnhphảixinlỗi,nếungườikháclàmsai,phảibiếtkhoandung,cầnnghiêmkhắcvớibảnthânvàkhoandungvớingườikhác.

Conbégậtgậtđầuravẻhiểuđiềutôinói.

Giờcongáiđãmườisáutuổi,đãlàmộtsinhviênđạihọc,conngàymộthiểubiếtnhiềuhơn.Conbâygiờkhôngcònbuồnvìchuyệnngườikháccólỗimàkhôngđếnxinlỗinữa,bởivìconlàmộtđứatrẻcólòngkhoandung,conbiếtrằngthathứchongườikháclàmanglạiniềmvuichochínhbảnthânmình.

ĐầuthếkỷXXIchúngtôisốngởbênhồNam,TrườngXuân,phíadướitòanhàlàkhutậpthểdụcthểthaocủachungcư,ởđâycónhiềudụngcụtậpluyệnnênthuhútrấtnhiềungười.Bấtluậnlàngườigiàđếntậpthểdụchaylànhữngngườithuộcđộtuổitrungniênmangconđếnchơiđùa,aicũngtậptrungởđây,mọingườichơinhữngđồmàmìnhyêuthích,tôivàcôcongáinămtuổicũnglàkháchquenởđây.

Tôitrungthànhvớixàđơnxàképvàmáytậpchạybộởđây,cònphầntửnhỏtíchcựcrènluyệnthânthểYYthìthiếtbịnàoconcũngđềuchơiqua,mỗithứchỉtrongvònghaibaphút,nhưngxíchđulàngoạilệ,mỗilầnconchơiđềucảmthấykhôngđủ.Đểantoàn,khicongáingồichơixíchđu,tôitrởthànhvệsĩcủacon.Khôngchỉcongáithíchchơixíchđu,hìnhnhưđứatrẻnàocũngthíchtròchơinày,vìthếmàchúngtôithườngxuyênphảixếphàngđểchờđếnlượtchơi.Mộtbégáingồilâutrênxíchđu,nhữngđứatrẻkháckhôngchờđượcnữalaonhao:“Chomìnhchơimộtlúcđi,chomìnhchơimộtlúcđi”.Nhưngbégáingồitrênxíchđulạicoinhưkhôngnghethấynhữnglờiđó,mẹcủabégáiđangđứngcạnhxíchđucũngbỏngoàitai,coinhưkhôngbiết,vẫncứgiúpconđẩyxíchđu.

Tìnhhuốngnàythìhômnàocũngxảyra,chủđềthìgiống,chỉcóhìnhthứclàkhácnhau.Cứnhưthế,mỗikhiđượcngồitrênxíchđusauquãngthờigiandàichờđợi,tậnhưởngsựvuivẻmàxíchđumanglại,concũnggiốngnhưbaođứatrẻkhác,cứkhôngngừngđongđưađiđongđưalại,concàngchơicànghứngthú,tôithấyphíasaucònrấtnhiềubạnnhỏđangchờđượcchơixíchđuthìtỏýmuốnconxuốngnhườngchocácbạnkhácchơi,lúcđóconthườngtỏrakhôngmuốn.Tôinóivớicon:“Đâylàthiếtbịcôngcộng,mọingườiđềuđượcchơinhưnhau”.Congáihỏilạitôi:“Thếtạisaolạicórấtnhiềubạnnhỏcứngồimãitrênxíchđumàkhôngnhườngchobạnkhácchơi?Cácbạnấykhôngnhường,tạisaoconlạiphảinhườngạ?”.

Ngheconnóinhưvậy,tôithựcsựkhôngbiếtphảinóigì,đúngvậy,tạisaolạicứphảilàmìnhnhường,lờiconnóikhôngphảilàkhôngcólý,tôichợtnhậnrarằng:Nhữngcáchđốinhânxửthếmàtôiđãcốgắngdạychoconđãbịhiệnthựcpháhủyrồi…

Trongthờiđạingàynayrấtnhiềubậcphụhuynhchỉvìconcáimìnhnênbấtchấpmọithứ,nóitheocáchcủamộtsốngườithìnhữngcáigọilàphẩmchấtđạođứchãohuyềnấyđổiđượcbaonhiêutiền,conchơiđượcnhiều,convui,đấylàđiềucóthểnhìnthấy,cóthểsờthấy.

Khiphụhuynhkhôngthèmđểýđếnnhữngđứatrẻđangdánmắtvàoxíchđuchờđợi,chỉquantâmconmìnhđangngồichơitrênxíchđu,thìhọđãsớmvứtcáigọilàphẩmchấtđạođứcvàosọtrácrồi.Nếunóivìyêucon,nếukhôngcóđứatrẻnàođangchờđợi,đểconchơithêmmộtlúcthìchẳngcógìlàsai,nhưngkhicórấtnhiềuđứatrẻđangnónglòngđượcchơi,vẫncoinhưxungquanhkhôngcóai,thảnnhiênđểconmìnhchơi,liệuhỏithứtìnhyêuđósẽmanglạiđiềugìchoconcái?Vìniềmvuinhấtthờicủacontrẻmàcảđờiđánhmấtđiphẩmchấtđạođứctốtđẹp,điềunàycólợivàcóhạigì,thiếtnghĩcácbậcphụhuynhphảixemxétlại.

Nhữngngườichangườimẹíchkỷsẽcónhữngđứaconíchkỷ,hômnayconcóthểkhôngnhườngchocácbạnkhácchơiđểđượcchơilâuhơn,thìtươnglaiconcóthểvìlợiíchcủabảnthânmìnhmàkhôngthèmquantâmđếnlợiíchcủangườikhác,thậmchílàlợiíchcủachamẹ.

Mộtkhiđãgieonhữnghạtmầmíchkỷtrongtâmhồnconcái,chínhchúngtasẽlàngườinếmtráiđắngtrongtươnglai,nuôidạyranhữngđứaconíchkỷ,hờhững,khôngnhữngbạnđãhủyhoạiconcáibạnmàbạncònhạicảmộtdântộc,mộtquốcgia.

Conngườilàmộtloạiđộngvậttìnhcảm,đặcbiệtđốivớinhữngđứatrẻmànói,chúngrấtcầnsựbảovệtìnhcảmcủachamẹ.Chamẹchơicùngconkhôngnhữngcóthểđápứngnhucầuvềmặttìnhcảmcủatrẻ,hơnthếnữatrongquátrìnhchơicùngtrẻ,cóthểgópphầnthúcđẩypháttriểntâmlýcủatrẻmộtcáchtốthơn.

Đốivớitrẻcon,tròchơilàtoànbộcuộcsốngcủachúng;đốivớicácbậcphụhuynh,tròchơichínhlàhìnhthứcgiáodụchiệuquảnhất.Vìvậycácbậcphụhuynhphảithamgiavàohoạtđộngvuichơicủacon,haynóimộtcáchkhácchúngtaphảichơicùngcon.Nhưngdùnóithếnàothìphụhuynhcũnglàngườilớn,cótưtưởng,hànhvikhácvớitrẻnhỏ.Nênlàmthếnàođểhòavàothếgiớicủatrẻ,làmthếnàođểcùngchơivớitrẻ,khiếntrẻvuivàbảnthân

phụhuynhcũngcảmthấyhạnhphúc?Trướctiênphụhuynhphảihiểuđượcđặcđiểmvàtrìnhđộpháttriểncơthểcũngnhưtâmlýcủatrẻ.

Trongmắtcủatrẻ,chamẹkhôngchỉlàbạncùngchơi,nhiềulúccònlàđồchơicủachúng.

Lúcvềsốngcùngtôi,conchưađầymộttuổi,lúcđóconchưabiếtgì,mọithứđềubịđộng,cònchưabiếtchơiđùa.Tôivàvợthườngchủđộngchơicùngcon,trêuđùalàmconvui.Cáchtôithườngdùngnhấtlàcùngnhaumôphỏngđộngtácvàâmthanh.Vídụ,khiconvôtìnhlàmmộtđộngtácgiốngnhưlàvỗtay,chúngtôilậptứclàmđộngtácvỗtay,sauđóconlạilàmtheochúngtôi,cứlàmnhưthếlặpđilặplạinhiềulần.

Nộidungvàhìnhthứccủanhữngtròchơinàyđềuhếtsứcđơngiản,nhưnglạilàconđườnglýtưởngnhấtđểxâydựngmốiquanhệgiữachamẹvàconcáikhiconcònnhỏ,hơnnữaởmộtmứcđộnàođócóthểthúcđẩyquátrìnhnhậnthứcbanđầucủatrẻđốivớithếgiới.

SaukhiYYđượcmộttuổirưỡi,concóthểnhaitốthơntrướcrấtnhiều,chúngtôithườngxuyênbócchoconănhạthướngdương,conbérấtthíchănmónnày.Vìthíchnênchodùtôiđặtnhữnghạthướngdươngđãbócvỏởchỗnào,concũngsẽđitìmvàchovàomiệng,cáimiệngnhainhópnhéprấtđángyêu.Sauđómỗikhithíchănhướngdương,conlạitớinhữngchỗđãtừngđểđểtìm.

Đếnkhihai,batuổi,conđãcóthểđivữngrồi,nănglựchoạtđộngcũngđượctăngcườngnhiều,cóthểtựmìnhtổchứctròchơi,vàcàngngàyconcàngthíchnhữngtròchơigiảtưởng.Cũngvìthếmàvaitròcủatôicóchútthayđổi,tôikhôngcònlàngườihướngdẫnnữamàthayvàođótôiphốihợpcùngcon.Vídụ,khicongáicầmsúngđồchơichạylạinói:“Khôngđượcđộngđậy”,tôiphảilậptứcgiơhaitaylên,làm“tùbinh”củacon;khiconcầmốngtiêm,vẻmặtnghiêmtúcmuốn“tiêm”chotôi,tôiphảingoanngoãnngồixuốnglàm“bệnhnhân”.

Trongnhữnglầnlàmthuyếttrìnhvềđềtàinuôidạyconcái,khitôinóiđếnviệcchơiđùacủaconcái,đềucóphụhuynhcathán:“Ôi,muốnconchơivuithìphảikhôngtiếctiền.Đichơiởcôngviên,giávévàocửađềuđắtcắtcổ;nếuđưaconđidulịch,ănởcũngmấtmộtkhoảnkhôngnhỏ,hễmuađồchơichoconlàphảimấttiền…”.

Nóinhưvậythìkhôngphảiconcáicủanhữnggiađìnhnghèosẽkhôngbaogiờcóđượcniềmvui,khôngđượcchơihaysao?Nghĩđếnthờicủachúngta,đếncơmcònănkhôngno,chẳngbiết“đồchơi”làcáigì,nhưngkhôngphảichúngtavẫnrấtvuiđósao?Chúngtađãkhôngchơiđùaư?Tấtnhiênlàkhông,mộtnắmđấtsét,mộtcànhcây,mộthònđá…đềucóthểtrởthànhđồchơicủachúngta,đềucóthểmangđếnchochúngtaniềmvuibấttận.

Vìthế,chơiđùavàtiềnbạcchẳngcóquanhệgìvớinhau.Cũnggiốngnhưviệc“CótiềnhaykhôngcótiềnđềuvềquêănTết”,hơnnữaniềmvuivàtrảinghiệmtrongkhichơicănbảnkhôngliênquangìđếntiềnđầutưvàotrongđó,bởivìmỗibậcphụhuynhchínhlàmộtmónđồchơilớncủaconcái.

TôivàYYcùngchơirấtnhiềutròchơi,tấtcảđềukhôngtốntiền,nhưngchỉsốniềmvuicóđượcsaumỗilầnchơilànămsao!

Khicongáiđượcba,bốntuổi,cómộtlầnsaukhiăncơmtốixong,conngồichămchúxemtivicòntôithìvàophòngngủhóatrang:Tôiđộimộtcongấubôngtrênđầu,phầnmặtquấnchiếcváynhỏcủacon,cònphíasaumócmộtcâychổilônglàmđuôi,trôngtôilúcnàygiốngnhưmộtconquáivậthoạthình.Saukhihóatrangxong,tôitiếnvềphíatrước,khomlưng,congmông,từphòngngủvừađivừalắcđếnphòngkhách,tiếnvềphíacongái,đểthuhútsựchúýcủacon,tôicònkhôngngừngphátranhữngâmthànhkỳquái(tấtnhiênlàphảigiữmứcđộ,khôngthìsẽlàmconsợ).

Nghethấytiếngkêu,YYlậptứctìmnơitiếngkêuphátra,mớinhìnthấytôi,theobảnnăngcònlùilạimộtbước,thétlênkinhngạc:“Mẹơi,cóquáivậtvàonhà.”Thấyvậytôicũnglùilạivàibước,thấytôilùiraxa,conhưngphấnnhảylêngiốngnhưmộttướngquânvừađánhthắngtrận,connhảy,hoanhôtheotiếttấucủanhữngđộngtáctôilàm.Sauđótôilắclưtrướcmắtconrấtnhiềulần,khitôisắptớigầncon,connhanhnhưcắtlaovềphíatôi,tôilạilùinhanhvềphíasau,tỏvẻsợhãi,dầndầnlùitừphòngkháchlùivềphòngngủ.Vìthếmàconnhìnvềphíaphòngngủchờđợi,saumộtlúcimắng,tôilạixuấthiệntrướcmắtconvới“tạohình”mới,khiếnconcườivuivẻ…

Trongsuốtquátrìnhchơi,conrấtvui,cườirấtnhiều,tôicũngngậptràntrongniềmhạnhphúc,manglạiniềmvuichocon,đượcnhìnthấynụcườivuivẻcủacon,đâykhôngphảilàhạnhphúccủangườilàmchahaysao?

Khigặpconcáicủangườithânhoặcbạnbè,ngườilớnđềuquantâmhỏihan,câuhỏimànhiềungườihayhỏinhấtcólẽlà:“Cháuhọccógiỏikhông?Lớnlêncháumuốnlàmnghềgì?”.

Câutrướcthìquantâmđếnđiểmsố,câusauquantâmđếnướcmơ.Vấnđềđiểmsốkhôngliênquanđếnnộidungcủachươngnày,tạmthờitôisẽkhôngnóiđến,chúngtasẽnóivềướcmơ.Nhữngđứatrẻmẫugiáothườngsẽtrảlờilớnlêncháumuốnlàm:cảnhsát,bácsĩ,nhàkhoahọc…Nhữngđứatrẻởđộtuổitiểuhọcthìsẽtrảlời:ngôisao,

lãnhđạo,kỹsư,giáoviên…Đếnkhihọctrunghọcthìvềcơbảnchẳngemnàocólýtưởnggìcả,tấtcảđềucóchungmộtướcmơ(nóichínhxáchơnlàđềubịépphảicómộtướcmơ),đólà:thiđỗđạihọc!

Congáichịuảnhhưởngtừtôi,từnhỏướcmơcủaconđãkhônggiốngai.

Ngày27tháng6năm2002,trườngmẫugiáosố5thuộcĐạihọcCátLâmtổchứclễtốtnghiệpchocáchọcsinhlớplớn.Trongbuổilễtốtnghiệpcómộthoạtđộnglàmờicácbạnnhỏlênsânkhấutrìnhbàyướcmơcủamình.Trướcđócôgiáođãbốtríbàitậpđểcácbạnnhỏcóthểchuẩnbịtrướcởnhà,côyêucầucácconphảiviếtragiấy,khilênsânkhấuchỉcầnmởgiấyrađọc.Hômđầutiênkhiđihọcvề,congáiđãnhốtmìnhtrongphòngđểviếtvềướcmơcủamình.Saukhiviếtxong,concầmđưachochúngtôixem,conviếtconmuốntrởthànhmộtchiếnsĩcảnhsátdũngcảm,mặcdùcórấtnhiềuchữconchỉbiếtviếtphiênâm,nhưngconviếtrấtngayngắn,câuchữrấttrịnhtrọng.

Ngàyhômsau,tôivàvợnhậnđượclờimờicủatrườngtớidựbuổilễtốtnghiệpcủacon.Buổilễtiếnhànhtheokếhoạch,rấtnhanhđãđếnphầnnóivềướcmơ.Congáitôicósốthứtựtám,conngồitrênhàngghếđầu,chămchúlắngnghecácbạnmìnhnóivềlýtưởngcủabảnthân.Tôiđểýconthườngxuyênnhíulôngmày,thithoảnglạiravẻtrầmtưsuynghĩ,tôikhôngbiếtconđangnghĩgì.

TiếptheolàđếnlượtcủaYY,khicôgiáogọiđếntêncon,tôipháthiệnconcóchútdodự,sauđó,đểlạitờgiấyvốnnắ̀mchặttrongtayconnãygiờtrênbàn,ngậpngừngbướclênsânkhấu.Tôihơilolắng,khôngbiếtcóchuyệngìxảyravớicon,tốihômtrướckhôngphảilàconđãchuẩnbịrấtchuđáorồisao?Tạisaođếngiờphútquyếtđịnhconlạisợsệtcorúmlạithếkia?Nhútnhátsợsệtkhôngphảilàtínhcáchcủacon,hơnnữatạisaoconlạikhôngcầmtheotờgiấyđãchuẩnbịsẵn?

Khôngđểchotôiphảinghĩnhiều,conbắtđầuphátbiểu:“Xinchàotấtcảmọingười,cháutênlàPhạmKhươngQuốcNhất,ướcmơcủacháulà…làbándâychuyềnvàng!”.Cáigì,tôinghĩmìnhđãnghenhầm,congáiđangnóicáigìvậy?Bándâychuyềnvàng?Đểkiểmtralạirằngtôikhôngnghesai,tôihỏilạivợtôi,vẻmặtkinhngạcsợhãicủavợtôiđãchứngthựcđiềutôinghethấylàsựthật:“Cáinàymàcũnggọilàướcmơ?Sovớiướcmơtrởthànhgiáoviên,cảnhsát,bácsĩ,nhàkhoahọc…màbảybạntrướcđóđãnóithìướcmơcủaconsaomàtầmthườngthế,nócònkhôngthểgọilàướcmơđược,thậtlàmấtmặtquá”.Vợtôimặtnóngbừngbừng,phụhuynhngồicạnhcũngkhôngnhịnđượcphảibậtcười.Tôicũngbồnchồnlolắng,muốnlênsânkhấulôiconxuống,hỏicontạisaolạiđộtnhiênnóinhữnglờiđó.Tạisaođộtnhiênlạinghĩramộtướcmơnhưvậy,nhàtôitừtrướctớigiờkhôngaithíchđồtrangsứcbằngvàng,congáitừnhỏđếnlớnchưatừngtiếpxúcvới“dâychuyềnvàng”,tạisaoconlạicó“cảmtình”vớithứnày?

Tôinghĩnhấtđịnhlàcónguyêndocủanó,vìthếtrênđườngvềnhàmớicóđoạnđốithoạinhưthếnày:

“YYtạisaoconkhôngchomọingườibiếtướcmơcủaconlàlàmcảnhsát,tạisaolạithayđổiướcmơcủamìnhtrongchốclátnhưvậy?”.

“Chakhôngnghethấyđãcómộtbạnnóibạnấymuốnlàmcảnhsátrồisaoạ?Conkhôngmuốnnóigiốngngườikhác,nếunóinhưvậycôgiáosẽchorằngconbắtchướcngườikhác,chẳngragìcả”.

“Nhưngtạisaolạiphảilàbándâychuyềnvàng?Tạisaoconlạinghĩđếnđiềunày?”.

“Conthấycóbạnnóimuốnlàmcảnhsátrồi,conđổithànhgiáoviên.Nhưnglạicóbạnnóimuốnlàmgiáoviên,conđànhđổithànhlàmbácsĩ,nhưngkếtquảlàlạicóbạnnóimuốnlàmbácsĩ.Connghĩmãimớiranhàkhoahọc,kếtquảlàbạnsốbảylạinóitrước.Chẳngcòncáchnàokhác,lúclênsânkhấuconvẫnđangnghĩphảinóicáigì.Đangsuynghĩconchợtnhìnthấytrêncổcôgiáocóđeomộtsợidâychuyền,conđànhnóiướcmơcủaconlàbándâychuyềnvàng”.

“Bándâychuyềnvàngthìcógìtốt,ngheđãthấychẳngcóchítiếnthủchútnào?”.Vợtôixenvàocâuchuyệncủahaichacon.

“Bándâychuyềnvàngthìcógìkhôngtốtạ,cóthểkiếmđượctiềnchochamẹtiêu”.

Saukhinóichuyệnvớicon,tôihiểuratấtcả,tôikhôngcảmthấybuồnmàthấyvui.Khôngngờrằngvìnghĩđến“bándâychuyềnvàng”,congáiđãphảitốnkhôngbiếtbaonhiêunơronthầnkinh,hơnnữacâu:“Bándâychuyềnvàng”củaconđãgiúptôinhìnthấyđiềuđángquýởcongái.

Trướctiên,cóthểthấycongáilàngườicótưduykhácbiệt,điềunàykhôngphảilàdễ,khôngmuốnlàmđiềugiốngvớingườitrướcđãlàm,nóinhữnglờingườikhácđãnói.Lớpmẫugiáocủaconcótớibamươisáubạnnhỏ,nhữngbạnnóimuốnlàmcảnhsát,làmgiáoviên,làmbácsĩ,làmnhàkhoahọcmỗingànhnghềđềukhôngdướinămbạn,nhưngchỉcócongáinóimuốntrởthànhngườibándâychuyềnvàng,độcnhấtvônhị!Khôngđitheosốđông,cócátính,đâylànhữngtốchấtcơbảnđểtrởthànhmộtngườithànhcông.

Thứhai,cóthểthấyconcóđầuóclinhhoạt,khôngcứngnhắc,mặcdùtrướcđóconđãchuẩnbịnộidungphátbiểu,nhưngconcóthểcăncứvàotìnhhìnhthựctếđểthayđổinộidung,khôngdậpkhuôncứngnhắc.Mộtđứatrẻmớicónămtuổirưỡimàlàmđượcnhưvậythìđángđượckhenngợi.

Thứba,quachuyệnnàycóthểthấyđượcconcótrítưởngtượngrấtphongphú,cóthểliêntưởngviệc“bándâychuyênvàng”vớilýtưởngcủabảnthân,điềunàyngườilớnchúngtakhôngphảiaicũngcóthểlàmđược.

Cònmộtđiểmnữacầnphảinóiđến,đólàconluônluônhướngvềchamẹ,chodùlà“bándâychuyềnvàng”thìcũngvì“kiếmtiềnđểchamẹtiêu”.

Nghĩnhưvậy,tôilàmsaonỡlòngtráchcứconvìlýtưởngcủacontrongmắtngườikháctầmthường?Khôngnhữngkhôngtráchcứmàcòncầnphảikhẳngđịnh!Chuyệnnàycũnggợichotôisuynghĩ:Khitrẻlàmmộtđiềugìđó,trongmắtngườilớnđiềunàytráivớinhữngchuẩnmựcthôngthường,thậmchílàhoangđường,nhưngchamẹkhôngđượctráchmắngtrẻ,trướctiênhãyhỏitạisao,cóthểchamẹsẽpháthiệnrarằngngườisaikhôngphảilàtrẻmàlạilàchínhbảnthânchúngta,khôngphảiconđãviphạmchuẩnmựcmàlàđầuócchúngtađóngkhungtrongnhữngchuẩnmực…

Rấtmaylàkhiconnóiướcmơcủamìnhlàtrởthànhngườibándâychuyềnvàng,tôiđãkhôngtráchmắngconngaylậptức,nếukhôngthìlốitưduyriêngbiệt,khảnăngsángtạo,ứngbiến,thậmchílàlònghiếuthảocủaconđốivớichamẹcólẽđãmãimãibiếnmất…

Conlớnlên,ướcmơcủaconcũngtheođómàthayđổi,concàngngàycàngtrưởngthành,thựctếhơn.Giờđây,tôikhôngcólýdogìmàkhôngvuimừngkhiướcmơcủaconngàymộtbaycaobayxa.

Kếtthúcnhữngnămthánghọcởtrườngmẫugiáo,congáisắpbắtđầumộtcuộcsốnghọctậpmớiởtrườngtiểuhọc.Consẽhọcnhưthếnào?Ởphầnđầutôiđãnói,phảichoconvuivẻhọctập,nhưngnhữngbạnnhỏđangngồitrênghếnhàtrường,cóbaonhiêubạncảmthấyvuivẻ?Đểkhôngbiếnconthànhcỗmáyhọchành,nôlệcủađiểmsố,tôikiênquyếtgiữlậptrường:“NếunềngiáodụcđốiphókiểuTrungQuốckhôngthayđổi,congáitôisẽkhôngđếntrường,tôisẽchocontựhọcởnhàđếnkhitốtnghiệpphổthôngtrunghọc,nếucóđiềukiệntôisẽchoconranướcngoàihọc,khôngcóđiềukiệnthìsẽđểcontìmviệcvàđilàm,dùchỉởnhàtựhọcthìsaukhihọcxongchươngtrìnhtrunghọc,nhữngtốchấttổngthểcủaPhạmKhươngQuốcNhấttuyệtđốitốthơnnhữngsinhviêntốtnghiệpđạihọcbìnhthường”.

Tôitựtinnhưvậybởivìhailýdo,thứnhấtlàtôivàvợđềucóthểtrởthànhgiáoviêncủacon,cũngcóthểmờigiasưđếnnhàdạychoconnhữngkiếnthứccơbảntrongchươngtrìnhhọc;thứhai,nhìnvàonềngiáodụchiệnnaycủaTrungQuốccóthểthấygiáodụcchỉchútrọngđiểmsốmàkhôngchútrọngbồidưỡngnănglựccũngnhưphẩmchấtđạođức,tốchấttổngthểcủasinhviênđạihọccũngkhôngcao.Tôiđịnhchútrọngbồidưỡngnănglực,phẩmchấtđạođứcchocon,giúpconcótốchấttổngthểxuấtchúng,bởivìbảnthântôihiểurõhơnaihết,conngườitồntạilànhờnănglựcchứkhôngphảilàhọclực.

Nhưngýtưởngtốtđẹpcủatôiđãbịbópnghẹttừtrongtrứngnước,ngườithânvàbạnbèkịchliệtphảnđốiýtưởngnày,họchorằngtôiđanglấycongáiralàmthínghiệmmạohiểm.Vợtôi,ngườivốntrưởngthànhtừnềngiáodụcđốiphókiênquyếtphảnđối,thậmchívìđiềunàymàhaivợchồngđãcãicọ,tôikhôngcóýđịnhthỏahiệp,nhưngsaukhisuynghĩcẩnthận,cuốicùngtôivẫnphảiđưaconđếntrườngtiểuhọc.

Quyếtđịnhnàycủatôikhôngcónghĩalàtôiđầuhàngngườithânbạnbè,đạidiệnlàvợtôivànềngiáodụcđốiphó,màlàvìtôinghĩchocongái,nếuconhọcởnhà,consẽkhôngđượcchơiđùavớicácbạncùngtranglứa,nhưvậyconsẽcôđộc,sẽbịtrầmcảm,sốngkhépkín,hơnnữanếutrẻkhôngđượcthamgiavàonhữnghoạtđộngtậpthể,trẻsẽthiếuýthứchợptác,ýthứccạnhtranhvàthiếutinhthầnđồngđội,mànhữngđiềunàythìvôcùngquantrọngvàcầnthiếtđốivớisựpháttriểncủatrẻ,tôilạikhôngcókhảnăngđemlạichoconnhữngthứnày,vìthếtôiđểconđếntrườnghọc.

Mặcdùđưaconđếntrườnghọc,nhưngkhôngphảinhưthếlàtôiđãantâm,bởivìnếuhoàntoànphómặcchonhàtrường,cónghĩalàđãtựđưachânvàobểkhổ.Vìthế,tôiquyếtđịnhgiữagiáodụctrongnhàtrườngvàgiáodụcgiađình,tôisẽđimộtconđườngvừakhôngmạohiểmvừacóthểgiảiquyếtđượcviệcgiáodụccon.Tưtưởng“Giáodụctamtam”vìthếmàrađời.

Thựcratưtưởnggiáodụccủatôikhônghềcaosiêukhóhiểu,cũngkhônghềphứctạp,mụcđíchlàđểtrẻvừatiếpnhậngiáodụcởtrườngnhưngsẽbớtđượcgánhnặnghọchànhcũngnhưtránhkhỏigiáodụctrùnglặp,tưtưởngcủatôilàđimộtconđườngmới,ởđóvuihọc,chơimàhọc,phảithựcsựđể“họchànhlàniềmvui”.“Giáodụctamtam”màtôinóilà“banhiều,bagiỏivàbatốt”;“banhiềulàchơinhiềuhơn,xemtivinhiềuhơn,đọcsáchngoàichươngtrìnhhọcnhiềuhơn”;“bagiỏilàviếtchữgiỏi,quốcngữgiỏi,họcgiỏi”;“batốtlàtựloliệuchobảnthântốt,ýthứctựlậptốtvàtốchấttâmlýtốt”.

Mườinămthựctếđãchứngminh,tưtưởngcủatôikhôngphảilàsựhoangtưởng.Congáiđãthựcsựchơiquatiểuhọc,vuiquatrunghọc,vữngbướcvàocổngtrườngđạihọc,quantrọnghơn,ýthứctựlập,khảnăngchămsócbảnthân,tốchấttâmlýcủaconđềutốt,cóýthứcsángtạo,tưduyđộclập…nhữngđiềunàyđềucólợichoviệcpháttriểntốchấttổngthểcủacon.

Từtrướctớinaychúngtavẫncótưtưởng“chơisẽảnhhưởngđếnviệchọctập”,rấtnhiềuphụhuynhđềunóivớicon:“Chỉbiếtchơi!Chơithếcóthiđỗđạihọckhông?Chơithìlàmsaocótiềnđồđược?”.

Cóthểhiểuđượcvìsaocácbậcphụhuynhlạicóýnghĩnhưvậy,vănhóatruyềnthốngcủachúngtavốntônsùngphươngpháphọc“cộttóctreotrầnnhà”,“lấydùiđâmchân”(1),nhữngtấmgươngmiệtmàiđènsáchtrongtrờiđônggiárétcũngđượcchúngtacangợivàhọctập.Vìthếmàtrongmắtmọingườichơilàbiểuhiệncủaviệc“khôngcóchítiếnthủ”,khôngcótinhthầnhọctập.

Chơivàhọcthựcsựlàhaiviệcđốilậpnhausao?Theoquanđiểmcủariêngcánhântôi:Chơivàhọclàhaiviệcthốngnhấtvớinhau,chơibổíchthìchínhlàhọc,màhọcmộtcáchkhoahọcchínhlàchơi,chơicóthểthúcđẩyviệchọcvàviệchọcthôngquanhữngtròchơithìsẽdễtiếpthuhơnvàvuivẻhơn.

Câu“Chơibổíchthìchínhlàhọc”aicũngcóthểhiểuđược,bởivìchúngtađềubiết,từkhisinhra,đứatrẻđãnhậnthức,cảmnhậnthếgiới,họcgiaotiếp,hiểubiếtquanhệgiữangườivớingườichínhbằngcáchthôngquanhữngtròchơi.Nhiềunănglựccủatrẻpháttriểntốtlànhờnhữngtròchơiđó.Nhưngnếunói“họcmộtcáchkhoahọcchínhlàchơi”thìrấtnhiềungườilạikhônghiểu,bởivìchúngtađềubiếthọclàmộtviệchếtsứcnghiêmtúc,nếukhôngcótháiđộhọctậpnghiêmtúc,toàntâmtoànýthìrấtkhóđểhọctốt.Vìvậy,khitrẻbắtđầuhọcvănhóa,chúngtađãkhôngcòncoi“chơi”làmộtphươngpháphọcnữamàcoinólàmộthànhviảnhhưởngđếnviệchọchành.

Trênthựctếviệchọccầnphảimangđếnsựvuivẻ,chúngtahoàntoàncóthểbiếnviệchọccũngtrởnênhấpdẫnthúvịnhưviệcchơi.Tạisaotrẻconlạithíchchơiđếnnhưvậy?Bởivìchơicóthểlàmchúngvui.Nếuviệchọccũngcóthểlàmchúngvui,liệutrẻcócònghéthọckhông?Cócòncoiviệchọclàmộtviệckhổsaikhông?Tấtnhiênlàkhông,màngượclạikhivuivẻ,họccònhiệuquảhơn.Nhưvậythìtạisaochúngtaphảiđểtrẻchịuáplựchọchành,thậmchíkhiếnchúngcảđờiđềucămghétchuyệnhọchành.

Vìvậy,khôngnhữngphảităngcườngđềxướng“giáodụcvuivẻ”màcònphảiđềxướng“dạyhọcquanhữngtròchơi”.Khitrẻđãcoiviệchọcvàviệcchơilàmột,thốngnhấtgiữachơivàhọc,thìviệchọcsẽtrởthànhmộttròchơimanglạiniềmvui.

Congáitôihọcchữbắtđầutừchơitròchơi.KhiđóYYmớiđượchaituổi,conthíchdùngcáiquegỗvẽnhữnghìnhthùkỳquáilêntrênmặtđất,tôicũngcầmmộtquevàvẽcùngcon.Convẽmộtnétngangtôivẽthêmmộtnétdọc,contiếptụcvẽthêmcácnétlêntrênđó.Khicácnétvẽtạođượcthànhmộtchữ,tôinóichoconbiếtđólàchữgì,conrấthứngthútìmhiểuchữnàyvàđọctolên.Khitiếptụcvẽ,convẽmộtnét,tôimộtnét,vôhìnhtrungconviếtđượcchữmàconđãbiết,sauđóconđắcýnóivớitôichữđólàchữgì.

YYhọclàmtínhcũngchínhtừviệcchơibàipoker.Banđầuhaichaconđếmhìnhvẽtrênlábài,conhiểuđượckháiniệmvềconsố;sauđóhaichaconthinhauxemaicóthểđưaraquânbàilớnhơn,conhiểuđượccósốlớnsốbé;sauđóthìchơiđến20điểm,conbiếtlàmphépcộng,sauđólạichơilàmthếnàođểgộpđến24,lúcnàyconđãthànhthạocộngtrừnhânchia…

Saunàykhiconđihọc,tôicàngchútrọnghơnđếnviệcbồidưỡnghứngthútronghọctậpchocon.Cổnhândạy:Đốivớiviệchọchành,ngườibiếtcáchhọcnhưthếnàokhôngbằngngườiyêuthíchviệchọctập,ngườiyêuthíchviệchọctậpkhôngbằngngườicóthểcoiviệchọclàniềmvui,nhấnmạnhkhicoiviệchọclàniềmvuithìhọcsẽnhanhhơn.Sựhứngthúchínhlàđộnglựclớnnhấtkhiếnchoconngườimuốnhọchỏivàtìmhiểukiếnthức,nếuchúngtabiếtdùngnhữngbiệnpháp,phươngthứcvuivẻđểtăngsựhứngthúcủatrẻ,trẻsẽhọctậpmộtcáchtíchcựchơn.

Đầutiêntôiđểcongáihiểuđượcrằnghọckhôngphảilàđểphụcvụthicử,càngkhôngphảivìđiểmsố,màhọclàđểcóthêmnhiềukiếnthức,trongquátrìnhtìmhiểukiếnthứcđóchúngtasẽcónhiềuniềmvui.Thứhai,tôichỉchoconnhữngphươngpháphọckhoahọc.Vìthếtừkhiđihọc,lúcnàocongáicũngtrànđầynhiệthuyếtvớiviệchọchành,hiệuquảhọctậpcũngrấtcao.

Quanđiểmcủatôitừtrướcđếnnàyđềuthốngnhất:Mụcđíchcuốicùngcủaviệcgiáodụclàdạychotrẻkhảnăngsinhtồn,pháttriểntoàndiện,từđócóthểbìnhthảnsốngmộtcuộcsốngđầyniềmvui.

TổchứcGiáodục,KhoahọcvàVănhóacủaLiênHợpQuốcđãđưaranhậnđịnh:“Giáodụcnênđisâuvàobốnnộidungcơbảnlầnlượtnhưsau:họcnhậnthức,họccáchthứcđểlýgiảivấnđề;họccáchgiảiquyếtvấnđề;họccáchsốngchungvớicộngđồng;cuốicùnglàhọccáchsinhtồn.Đâycũnglàkếtquảcủabahìnhthứchọcđãnóiởtrên.Cóthểnói,bốnnộidunghọctậpởtrênchínhlàtrụcộtkiếnthứctrongcuộcđờicủamỗingười.

Nhưnggiáodụctrongnhàtrườnghiệnnay,việcdạybốnnộidungtrênvôcùngít.Chodùcácbậcphụhuynhđềubiếtkỹnăngsốngquantrọnghơnthànhtíchhọctậpnhưngsựthậttrongquátrìnhgiáodụcconcái,họvẫnđặtthànhtíchhọctậplênhàngđầuvàvôhìnhtrungđãcoinhẹviệcbồidưỡngnhữngtốchấttổngthểcủatrẻ.

Thựctếchứngminhrằngmộtđứatrẻcónănglựctổngthểtốt,vuivẻ,tràntrềsinhlựckhôngnhấtđịnhphảicóthànhtíchhọctậpởtrườngtốt,nhưngkhiraxãhội,bấtluậnđứatrẻđóởhoàncảnhnàothìnócũngcóthểtìmđượcvịtrícủamìnhmộtcáchdễdàngvàcóthểpháthuygiátrịcủabảnthân,bởiđứatrẻđócónănglựcthíchứngvới

hoàncảnhtốt,nănglựcsinhtồntốt.Vìvậy,mụcđíchcuốicùngcủagiáodụckhôngphảilàđứatrẻđóhọcđượcbaonhiêukiếnthứcvănhóa,thiđượcbaonhiêuđiểm,màlàđứatrẻđócótrởthànhmộtconngườihoànchỉnh,mộtconngườipháttriểntoàndiệnhaykhông?

Làmthếnàođểhiệnthựchóamụcđíchcuốicùngcủagiáodục?Mộtđiềucănbảnnhấtlàđểtrẻchơi,manglạiniềmvuichotrẻ!Chơiđùagiốngnhưvứtmiếngbọtbiểnvàođạidương,sẽmanglạibiếtbaonhiêuđiềuchotrẻ.Mọikiếnthứcđềunằmtrongnhữngtròchơiđơngiản,vìthếhãyđểchotrẻchơi,phảidạychochúngchơithếnàođểvuihơn,bởiđứatrẻnàocàngbiếtchơithìđứatrẻđócàngxuấtchúng.

Nhìnlạinhữngthángngàyđãqua,niềmhạnhphúclớnnhấtmàtôicóđượckhôngphảilàconđãvượtcấphaylàxuấtbảnsáchmàlàvìcótôibêncạnh,nênconcótráitimtrànngậpniềmvuivôbờbếnvànụcườirạngrỡ.Thôngquanhữngtròchơivuivẻ,conđãhọcđượcvôsốnhữngkiếnthứcmàsáchvởkhôngthểnàodạyđược.

Tôiđãtừngmaymắnđượcranướcngoàikhảosátgiáodục,mỗiquốcgiadotìnhhìnhđấtnước,thểchếxãhộivàvănhóakhácnhaumàphươngthứcgiáodụccósựkhácbiệt,nhưngcómộtđiểmchunglớnởnhữngnềngiáodụcnàyđólàgiáodụcphụcvụconngườivàgiáodụckhiếnngườihọccảmthấyvuivẻ.

Đãtừrấtlâu,ởTrungQuốcphânthànhtrườngbìnhthườngvàtrườngđiểm,nhưngtôivốnkhôngtánđồngvớicáchlàmnày,conngườiaicũngbìnhđẳng,tạisaophảiphânchiacáctrường,sựbấtbìnhđẳngnàydoconngườitạora.Điềuđángbuồnnữalàtạimộtsốtrườngđiểmcònphânralớpchọn,lớpthựcnghiệm,lớpA1,lớpA,rồilớpAA…

Cótrườngđiểmtiểuhọc,trườngđiểmtrunghọcvàtấtnhiêncótrườngđiểmđạihọc.

Trườngđạihọcmàcongáitôiđanghọcxéttuyểncăncứvàokếtquảthi,còntrườngtiểuhọcvàtrunghọcthìkhôngcầnđiểmsố,vìthếkhihọctiểuhọc,trunghọccơsởvàtrunghọcphổthông,congáitôiđềukhônghọcởtrườngđiểmmàhọctạinhữngngôitrườngbìnhthường,hoànthànhnhữngmônhọcvănhóacơbản.

Ởphầntrướctôiđãnói,đểgiảiquyếtvấnđềvuichơivàgiaolưuvớinhữngbạncùngtranglứa,tôigửiconđếntrườnghọc,nhưngtrườnghọcnàycórấtnhiềuđiềukhácbiệt.Chínhvìđiềukhácbiệtnàymàđếnthángnăm,thángsáuhàngnămlạicónhữngcuộcchiếnnảylửavềvấnđềlênlớp.

Nhìntổngthểtìnhhìnhcảnước,cácbậcphụhuynhgiốngnhưchuẩnbịratrận,dốctoànbộsứclựcđểcóthểchoconvàohọctrườngtốtnhất:Convừahọcxongmẫugiáo,muốnconhọctrườngtiểuhọcđiểm,conhọcxongtiểuhọcmuốnhọctrườngđiểmtrunghọccơsở,nhữngđứasắpvàotrunghọcphổthônghayđạihọcthìcũngphảihọctrườngđiểm…

Trongmắtphụhuynh,ởtiểuhọcchỉcóhọctrườngđiểmthìlêntrunghọccơsởmớiđượchọctrườngđiểm,họctrườngđiểmởtrunghọcphổthôngmớicóthểthivàotrườngđiểmđạihọc,nhưvậyconmớicóthểthànhcông,thànhtài.Nhưvậychamẹmớiantâm,mớicóthểthởphàonhẹnhõm,mớiđượcnởmàynởmặt.Vìmuốnchoconđượchọcởnhữngtrườngnhưvậymàcácbậcphụhuynhphảisuynghĩnátóc,thậmchíkhôngtừthủđoạn,dồnhếttiềnbạc,tìmcácmốiquanhệ…

Mườinămtrướckhicongáihọcxongmẫugiáo,tôicũngphảiđốimặtvớivấnđềnhưvậy.GầnnhàtôicóhaingôitrườngtiểuhọctrọngđiểmnổitiếngcảtỉnhlàtrườngThựcnghiệmsố2tỉnhCátLâmvàtrườngTiểuhọcthuộcĐạihọcSưphạmĐôngBắc,vàcũngcótrườnghọcrấtđỗibìnhthườnglàtrườngTiểuhọcCácconemxưởng228vàtrườngTiểuhọcCácconemQuangCơ.TrongkhimộtsốphụhuynhtốntiềncủađểconmìnhđượchọcởtrườngThựcnghiệmsố2hoặctrườngTiểuhọctrựcthuộcĐạihọcSưphạmĐôngBắcthìtôikhôngngầnngạighitênchoconhọctrườngTiểuhọcCácconemxưởng228.

Mộtngàynọcongáisaukhitanhọcởtrườngmẫugiáovềnhà,connóivớitôi:“Chaơi,conkhôngmuốnhọcởtrườngTiểuhọcCácconemxưởng228,conmuốnhọcởtrườngThựcnghiệmsố2”.“Tạisao?”.“RấtnhiềubạnlớpconsẽhọcởtrườngThựcnghiệmsố2,côgiáobảotrườngnàytốt”.

Ngàyhômsaukhiđưaconđếntrườngmẫugiáo,côgiáocủaconvừanhìnthấytôiđãhỏi:“ThầyĐôngTử,YYnóilàsẽhọcởtrườngTiểuhọcCácconemxưởng228,cóthậtvậykhôngạ?”.“Đúngrồi”.“Tạisaothầykhôngchocháuhọcởtrườngthựcnghiệm?RấtnhiềuphụhuynhcủacácbéởkhuvựctráituyếnvớitrườngThựcnghiệmsố2phảibỏrahàngvạnnhândântệđểnộpphíchọntrường,nhiềugiađìnhcôngnhânkhôngcónhiềutiềnnhưvậyđềunhờngườigiúphoặcvaytiềnđểcóthểchoconvàohọcởđó.Ngaycảcôngnhânởxưởng228đềutìmcáchchoconchuyểnđếntrườngThựcnghiệmsố2hoặctrườngTiểuhọctrựcthuộcĐạihọcSưphạmĐôngBắc.TạisaoYYlạihọcởtrườngTiểuhọcCácconemxưởng228?”.Rấtnhiềuphụhuynhđưaconđếntrườngkhinghethấycuộctròchuyệncủatôivàcôgiáonhìntôivớiánhmắtkhóhiểu.Quatìmhiểutôiđượcbiết,phầnlớncácbạntronglớpYYsẽhọcởtrườngThựcnghiệmsố2hoặctrườngTiểuhọcthuộcĐạihọcSưphạmĐôngBắc,chỉcócongáitôivàmộtsốconemcủacôngnhânđãnghỉviệclàhọcởtrườngCácconemxưởng228.

Vậytạisaotôikhôngchoconhọcởtrườngđiểmtrongkhicóđầyđủđiềukiện?Thứnhất,thunhậpcủagiađình

cóthểnộpcácloạihọcphí;thứhaitrongmắtngườikhác,dùthếnàotôicũnglàmộttríthứcnổitiếng,concủangườinổitiếngthìphảihọcởtrườngđiểm;thứba,nhiềunămnaytôinghiêncứugiáodụctâmlýchothanhthiếuniên,vợlàgiáoviên,nhữnggiađìnhtríthứcnhưgiađìnhchúngtôiđặcbiệtcoitrọngvấnđềgiáodụcconcái,đãcoitrọngviệcgiáodụcconcái,tạisaokhôngchoconcáihọctrườngđiểm?Saumộthồisuynghĩ,tôiđãhiểutạisaomọingườilạikhônghiểutôi.Nhưngtôibuộcphảigiảithíchchohọtạisaotôikhôngchoconhọcởtrườngđiểmmàlạichoconhọcởmộttrườngbìnhthường.

Trướchết,tôikhôngtánthànhviệcchọntrường,quanđiểmnhấtquáncủatôilàhọcnhữngtrườnggầnnhà,nhưvậycóthểtránhđượcviệcphụhuynhvàconemphảiđilạivấtvả,lạitiếtkiệmđượcphíchọntrường,phígiaothôngvàrấtnhiềukhoảnchikhác.Thứhai,tôitinvàomộtđiều:Mộtconngườicóthểthànhcônghoặccótiềnđồhaykhông,phầnlớnlàdonhântốchủquanquyếtđịnh,môitrườngkháchquanchỉlàmộttrongrấtnhiềunhữngnhântốkhác.Cònmộtđiểmnữađólà:Cáctrườngbìnhthườngthìcómôitrườnghọctậptươngđốinhẹnhàng,vuivẻ,cólợichosựtrưởngthànhcủacon.

Nghĩlạihồichúngtôiđihọc,vìxuấtthânlànôngdân,tôichỉhọctạingôitrườngcũnáttrongthôn,tôitựthấyrằngmìnhđãcốgắngkhôngítđểcóđượcngàyhômnay.Vìthế,nhữnghọcsinhhọcởtrườngđiểmkhôngnhấtđịnhđềulànhântàivànhữngngôitrườngbìnhthườngkhôngcónghĩakhôngthểbồidưỡngranhântài.Huốngchi,cácbậcphụhuynhđềuquênmấtrằng,bấtluậnlàhọcởtrườngđiểmhaylàtrườngthườngthìnộidunghọctậpđềugiốngnhau,sáchgiáokhoagiốngnhau,cáctiếthọcgiốngnhau,hơnnữagiáoviênvàchấtlượngdạyhọccũngkhôngkhácxanhaulàmấy.TôitinrằngdùYYhọcởtrườngđiểmhaylàhọcởtrườngdànhchoconemcôngnhânthìconvẫnlàcon,khôngphảivìhọctrườngđiểmthìconsẽtrởthànhthầnđồnghayhọcởtrườngthườngthìconsẽtrởthànhmộtđứatrẻvôdụng.

Tôikhôngđểchoconhọcởtrườngđiểmchỉđểconhiểurằng:Sựthànhcôngcủacontrongtươnglaihoàntoànlàdochủquancánhânconcónỗlựchaykhông,khôngđượccóbấtcứtưtưởngỷlạinàovàođiềukiệnngoạicảnh;chamẹmặcdùmongconsaunàythànhtài,cótiềnđồnhưngquantrọnghơnchamẹmongconđượcvuivẻ.Tránhxatrườngđiểmnơicósựcạnhtranhkhốcliệtdoconngườigâyra,choconhọcởmôitrườnghọctậpthoảimái,đóchínhlàtâmnguyệncủachúngtôi…

Nhưvậy,congáinămtuổirưỡinắmtaytôiđếntrườngtiểuhọc228,trởthànhmộthọcsinhtiểuhọcbìnhthườngcủamộtngôitrườngbìnhthường.Trênđườngđếntrường,tôinóivớicon:“Hoatrongtrường228vớihoatrongtrườngthựcnghiệmđềuđẹpnhưnhau,nụcườicủacácthầycôởtrường228vànụcườicủacácthầycôởtrườngthựcnghiệmđềurạngrỡnhưnhau.Trường228khôngkémbấtcứmộtngôitrườngnào,cáctrườngkháccógìthìtrường228cũngcócáiđó”.

Chođếnbâygiờ,mọithứđềunằmtrongkýứccủacongái.

Cổnhânnói,conngườisinhrakhôngthểkhôngcótậpthể.Conngườicóthuộctínhxãhội,aicũngcầnphảicóbạnbè,khôngcócácmốiquanhệconngườisẽtrởnêncôđộc,yếuớt.

Cũnggiốngnhưngườilớn,trẻconcũngcầncóbạn,giaolưucùngcácbạnđồngtranglứalàmộtnhucầuxãhộicủatrẻ.Nghiêncứuchothấyđốivớitrẻemquanhệxãhộivớinhữngbạnđồngtranglứalàmốiquanhệkhôngthểthaythếbởinhữngquanhệkhác.Xéttừgócđộtâmlý,khihọctập,sinhhoạt,vuichơicùngcácbạnđồngtranglứacóthểbồidưỡngnănglựcgiaotiếpxãhộicủatrẻ,bồidưỡngnhâncáchtoàndiện,giúptrẻdễdànghòamìnhvàotậpthể.Xétvềphươngdiệnpháttriểntìnhcảm,cóquanhệtốtvớinhữngbạncùngtranglứa,trẻsẽnhậnđượcnhiềusựchămsóc,cổvũ,giúpđỡ,từđótrẻcàngtíchcựcthamgiavàocáchoạtđộngtậpthể.Hơnnữachơicùngcácbạnđồngtranglứa,trẻsẽhọcđượccáchhợptác,baodungvàtrongquátrìnhđónângcaonănglựcthíchứngvớingườikhácvàvớixãhộiởmộtmứcđộnàođó.

Điềuquantrọngnhấtlàcóbạnsẽmangđếnniềmvuichotrẻ,từđótrẻsẽkhôngcảmthấycôđộc,cócảmgiácantoànvàbiếtmìnhthuộcvềđâu.

Nóitómlại,trongquátrìnhpháttriểntrẻcầnmộtngườithầytốtvàquantrọnghơnnữalàngườibạntốt,khôngcóbạnbè,trẻsẽcảmthấycôđộcvàbuồntủi,nhưvậysẽảnhhưởngkhôngtốtđếntâmlý,cátínhcũngnhưtìnhcảmcủatrẻ.

Nhưnghãynhìnmàxem,bọntrẻbâygiờđanglúnsâuvào“khủnghoảngbạnbè”,lúnsâuvàosựcôđộckhikhôngcóbạnbè.Nguyênnhânkháchquanchủyếulàdochúngđềulàconmột,chúngkhôngcóanhchịem,ởnhàlà“mặttrờinhỏ”,làduynhất;rađườngthìtoànthấycáctòanhàmọccaosansát,nhànàonhànấyđóngcửaimlìm,khôngqualại,vìthếmà“khógặptriâm”.

Nguyênnhânchủquankhiếntrẻrơivàotrạngtháicôđộclạichínhlàdosựlolắngcủaphụhuynh.Thứnhất,hàngngàykhitanhọc,trẻcómộtđốngbàivởchồngchấtcầnhoànthành,chodùcóhaingàynghỉcuốituầnnhưngvẫnphảiđihọccáclớpphụđạo.Thứhai,choconrangoàitìmcácbạnchơithìchamẹlạikhôngyêntâm.Thứba,có

bậcphụhuynhchorằngmặcdùconhọkhôngcóbạn,nhưngchamẹcóthểchơicùngcon,vàhơnnữaconlạicórấtnhiềuđồchơi.Vìthế,nếucóthểchơiởnhàvuivẻthìkhôngcầnthiếtphảirangoàichơicùngbạnbè.

Đểcongáicóthểđượcchơivuivẻvớicácbạnbècùngtranglứa,tôitìmđủmọicáchđểgiúpconcóđiềukiệngiaolưucùngcácbạn,ủnghộconcóthêmnhiềubạnbè.

Tôiđểconcónhiềuthờigianchơicùngvớibạnbè.TínhcáchYYrấtchanhòa,thíchkếtbạn,điểmnàyconrấtgiốngtôi.Khiconmớilẫmchẫmhọcđi,chỉcầnđưaconxuốnglầuchơitôiluôncóýthứcmangconđếnnhữngnơicónhiềutrẻconchơi,sauđónhìnconvànhữngđứatrẻkhácvuivẻchơiđồchơicủanhauvàcùngchơicáctròchơi.

Khilớnhơnmộtchút,conđãcóýthứctìmcácbạnnhỏđểchơicùng,conthườngđếnkhutậpthểdụcdướilầu,chảmấychốcconđã“nhậphội”chơicùngcácbạn.

Khiđượcbatuổi,YYđãhiểuýnghĩacủatừ“bạnbè”.Lúcđóconđanghọcmẫugiáo.ỞlớpmẫugiáocómộtbạnnhỏtênlàHànTửNghi,chơirấtthânvớiYY,haiđứakhôngchỉchơicùngnhaumàYYcòncótráchnhiệmchămsócHànTửNghinữa.MặcdùHànTửNghilàmộtcậucontrai,lạicònhơnYYnửatuổinhưngcậubélạikhông“dạndĩ”nhưYY,cậubéthườnghayỷlạivàochamẹ.Mộtlầnkhitanhọcvềnhà,YYđộtnhiênrúttừtrongtúiramộtchiếctất.Vợtôihỏiconlàtấtởđâura,connóilàcủabạn,lúcngồitrênxebịrơira,congiúpbạnấynhặt,ngàymaikhiđếnlớpgặpbạnấythìsẽđưalại.Vợtôihiếukỳhỏithêm:“Ailàbạnconvậy?”.YYtrảlờirõràng:“BạnHànTửNghimẹạ!”.

Sauđó,conthườngxuyênnóitừ“bạncon”.Khilênnămtuổi,mộthômkhiconđangchơidướilầu,bàcụhàngxómhỏicontạisaolạiđứngimtrướccổngmàkhôngđi,contrảlờibàvớivẻmặtrấtnghiêmtúc:“Cháuđangđợibạncháuạ”.Câutrảlờicủaconkhiếnbàcụkhôngthểkhôngcười.Bàcụnóimộtđứatrẻmớinămtuổimàcóthểnóinhưvậythậtkhiếnbàbấtngờvàthúvị.NhưngYYrấtnghiêmtúc,trongsuynghĩcủacon,trẻconhayngườilớncũngđềuđượccóbạn,chodùconchỉlàmộtđứabénhưngconcũnggiốngnhưngườilớn,cũngcónhữngngườibạncủamình.

TừtrướctớinaytôikhôngbaogiờphảnđốiYYđưabạnvềnhàchơi.YYrấtnhiệttìnhvàmếnkhách,thíchmờicácbạnđếnnhàchơi.Nhiềulúcđưađếnnăm,sáubạnnhỏvề,mấyđứachạynhảytrênsànnhà,nôđùaầmĩ,lănlộntrêngiường,thậmchícònchơitròtrốntìmtrongnhà…Đợikhicácbạnnhỏđãravềhết,nhìnlạicănnhà:khắpnơiđồchơivứtlungtung,chăntrêngiườngbị“giẫmđạp”đếnnỗikhôngcònnhậnranólàcáichănnữa,khichơitrốntìmcóbạntrốntrongtủkhiếntủlộnxộn,hoaquảmuachoconănthìđã“sạchsànhsanh”,vỏhoaquảthìvứtlungtungtrênsàn…Kếtquảlàtôivàvợcùngvớiconphảithudọnmấtrấtnhiềuthờigian.

Theotôiđượcbiếtthìrấtnhiềuphụhuynhkhôngthíchđiềunày.Rủnhiềubạnvềnhàchơinhưvậy,làmbẩnnhà,đồđạcvứtlungtung,thudọnmớiphiềnphứclàmsao…Nhưngsovớiniềmvuimàconcóđượckhichơicùngcácbạn,nhữngphiềnphứcnàyđềukhôngđánggìcả.

ChủnhậtđầutiênkhiYYvàotiểuhọc,conhẹncácbạncùnglớplàVươngTrungHuy,VươngTửDươngcùngchơidướilầu.HìnhnhưlàcáccôcậuchơichánrồinênYYmờicácbạnvềnhàchơi.Haibạnnhỏkiađồngýngay,đicùngYYlêntrênlầu.BađứaởtrongphòngYYđọcsách,chơiđồchơi,vàchơicảtrốntìmnữa,tủ,saucánhcửa,bancông,thậmchílàgầmgiườngđềutrởthànhnơiđểchúngtrốn.Trongphòngthithoảnglạivọngratiếngcườivuivẻcủamấyđứanhỏ.Khiđãthấmmệt,YYmờimọingườiăntráicây,uốngnước,rấtradángcủamộtngườichủnhỏ.

Chảmấychốcđếngiờăncơmtrưa,chamẹcủaVươngTrungHuy,VươngTửDươngđếnnhàtìmconvềăncơm,nhưngmấyđứađangchơihăngsay,chẳngđứanàochịuvềnhà.YYlạirấtnhiệttìnhmờicácbạnởlại,conlạixinchamẹhaibạnđểhaibạnởlạinhàmìnhăncơm.KhiđượcchophépYYmừngrỡnhảycẫnglên,nắmlấytaycủahaibạnnhưsợhaibạnsẽđimất,rồidắthaibạnquaylạiphòngmình.SauđóconngoáiđầulạinóivớimẹlàVươngTrungHuythíchănmỳcònVươngTửDươngthìthíchăncơmrangtrứng.

Saumộthồibậnrộn,mấyđứanhỏđãăncơmtrưaxong,chúnglạichơimộtlúc,sauđóhaiđứatrẻlầnlượtđượcgiađìnhđónvề.Khitạmbiệtcácbạn,YYkhôngquênnhắccácbạncuốituầnsaulạiđếnchơi.Đâylàlầnđầutiênconđưabạnvềnhàchơi.Sauđó,conthườngxuyênđưacácbạnvềchơi,lúcđôngnhấtlàmộtlúcđưacảnămbạnvềnhàchơi.Chodùlàbạnnàođến,conđềumangđồchơihaynhấtrađểmọingườicùngchơi,mangđồănngonnhấtmàchamẹmuachoconratiếpđãicácbạn.

Ngoàiviệcmờicácbạnởlạiăncơm,YYcònmờibạnngủlạinhà.Ngày13tháng6năm2003,lúcđóconvừathihếtkỳ,đượcnghỉhaingày.Buổitốikhiởnhàchơikhôngthấyvui,conđềnghịmẹđưađếnnhàbạnTriệuDuyệtchơi.Lúcđótrờivẫnchưatốinênmẹconđồngývớiđiềukiệnlànửatiếngsauconphảivềnhà.Quảnhiênnửatiếngsauconvềnhàđúnggiờ,nhưngtheosauconlàbạnTriệuDuyệt.Thìrathấytrờicànglúccàngtối,nhưnghaiđứatrẻlạikhôngmuốnchiatay.Khôngbiếtaiđãnghĩranhưnghaiđứanhấtđịnhlàphảingủchungvớinhau.Nhưngrốtcuộclàngủlạinhàaiđây?YYnhiệttình:“Vềnhàtớđi,cậuvớitớsẽngủchunggiường”.SauđóthìlạirasứcxinphépchamẹcủaTriệuDuyệt,khichamẹTriệuDuyệtđồngý,conmừngnhưănTết,vuivẻđưaTriệuDuyệtvềnhàmình.

Buổitốihômđóhaiđứatrẻrấthàohứng,haiđứanóikhônghếtchuyện,chơikhônghếttrò.Đếnnửađêmhaiđứatrẻvẫnvuichơicườiđùa,khôngcóđộngtĩnhgìlàmuốnđingủ.Mấylầntôinhẹnhàngrakhỏigiường,quansáthaiđứaquakhecửa,giụchaiđứađingủsớmnhưngnhìnnụcườitươitrênkhuônmặtchúng,tôikhôngnhẫntâmlàm

giánđoạnniềmvuicủachúng.

Buổitốihômđótôikhôngtàinàongủyênđược,lòngdạbồnchồnnghĩđếnYYvàcôbạnnhỏcủacon.MờsángtôirónrénđếnphòngYYđểquansáttìnhhình,nhìnthấyhaiđứamỗiđứaômmộtconbúpbêvảingủngonlành.Tốiquahaiđứađềuchơihếtmìnhnênmớimệtnhưvậy.Vốnđịnhgọichúngdậynhưngthôi,lạiđểchúngngủthêmchútnữa.TôivừaquayngườiđóngcửaphònglạithìYYtỉnhgiấc,conkhẽrakhỏigiường,chạyđếnphòngtôi,muốntôirótchoconmộtcốcnướcmát.Tôihỏiconmuốnlàmgì,connóiđợilátnữaTriệuDuyệtthứcdậyđểbạnấyuống.

Haiđứalạichơicảmộtngàynhưhìnhvớibóng,chảmấychốclạiđếntối,lầnnàythìTriệuDuyệtnhấtquyếtmuốnYYđếnnhàcôbéngủ,coinhưlà“đáplễ”.BuổitốihômởnhàTriệuDuyệthaiđứađãchơinhưthếnào,tôikhôngthểbiếtđược.MớisángraYYđãcùngTriệuDuyệtvềnhà,tinhthầnrấtphấnchấn.Tôihỏiconrằngởnhàbạnngủmàkhôngnhớchamẹhaysao,connóilàkhôngkịpnhớ.Tôihỏiconngủởnhàbạncólạnhàkhông?Conlémlỉnhnói:“Thậtlàtuyệtchaạ!”.

Vìconđốixửvớicácbạnrấtnhiệttình,nênbạnbècủaconngàycàngnhiều.Lầnđầukhivượtlớp,conlolắngkhivàolớpmớicácbạnởlớpmớisẽkhôngthíchcon,nhưngchẳngbaolâusaurấtnhiềubạntronglớpđãtrởthànhbạncủacon.

TôirấtủnghộviệcYYliênlạcvớicácbạn.Bấtluậnlàởlớpmẫugiáohaylàđãlêntiểuhọc,bấtluậnlàởthànhphốhaynôngthôn,ởđâuYYcũngcónhữngngườibạnrấtthân.Tôicổvũconchocácbạnsốđiệnthoạinhàvàthườngxuyênliênlạcvớicácbạn.

TừkhiYYđihọc,tôicònlàmcầunốigiúpconkếtbạnquathư.Mặcdùnhữngngườibạnquathưthìkhôngthểcùngchơiđùanhưngquátrìnhtraođổithưtừvớicácbạncũnglàquátrìnhgiaolưuvớinhữngngườibạncùngtranglứa,điềunàygiúpíchrấtnhiềuđốivớiquátrìnhpháttriểntâmlý,cátính,xãhộihóacủatrẻ.SaukhicuốnChơiquatiểuhọcđượcxuấtbản,YYđãcóthêmrấtnhiều“nhữngngườibạnnhỏvuivẻ”,dùcáchxahàngngàncâysốnhưngchúngthườngxuyêngọiđiệnchonhau,viếtthưđiệntửhoặclàtraođổithôngquaQQ.

Chuyệncongáivượtlớp,khirasách,báochíđưatin,rấtnhiềungườiđềubiết,mộtsốphụhuynhkhôngngừnghỏi:“Tạisaophảivượtlớp?”,“Vượtlớpliệuconcóhọckịpcácbạnkháckhông?”,“Cóphảivìvượtlớpmàconbéđãphảivấtvảlắmđúngkhông?”,“Liệuconcủachúngtôicóthểvượtlớpkhông?”…Trongquátrìnhhọc,trẻchịuảnhhưởngcủarấtnhiềunhântố,chủquancó,kháchquancó,nhữngđứatrẻcóthểhọcvượtlớpkhôngnhiều,vìthếviệccongáitôivượtlớpđãkhiếnnhiềungườichúý.

Thựcra,trongkếhoạchgiáodụccon,tôiđãcókếhoạchchoconvượtlớphailần.Từtrướctớigiờtôiluônchorằng,chếđộgiáodụccủaTrungQuốcbốtríkhônghợplý,cóđếntận12nămhọcphổthông,họccửnhân,thạcsĩ,tiếnsĩ10năm,mộtngườinếuhọchếttiếnsĩthìđãgầnbamươituổi,nhưvậyvôcùnglãngphíthờigian.Đặcbiệtlàthờigianhọctiểuhọc,giáotrìnhđơngiản,nếutrẻcóhứngthúhọc,vuivẻhọc,thìchỉtrongbốnnămlàcóthểnhẹnhànghoànthànhchươngtrìnhhọcởbậctiểuhọc.

Tôikhôngcókhảnăngđểthayđổichếđộgiáodụccủaquốcgia,nhưngtôicóthểgiúpcontôihọcvượtlớpđểrútngắnthờigianhọc,đểconcóthểgiữlạichomìnhvàinămtuổitrẻquýgiá.TheokếhoạchcủatôithìYYtốtnghiệpđạihọckhichưatrònhaimươituổi,nếuconhọcđếntiếnsĩ,thìlúctốtnghiệpcũngchỉkhoảnghaimươilămtuổi,độtuổinàyhợplýhơn.

Hailầnvượtlớpvốnđịnhởthờigianhọctiểuhọc,còncụthểvượttừlớpnàolênlớpnàothìkhôngcókếhoạchcụthể,điềunàyphảicăncứvàotìnhhìnhthựctếcủacon,nhưngkhôngthểmộtlầnmàvượtđếnhailớp.Lớpmộtnhấtđịnhlàkhôngvượt,bởivìđâylànămhọccơbảncủabậctiểuhọc,làquãngthờigianvôcùngquantrọngđểhìnhthànhnhữngthóiquenhànhvi,vìthếmàkhôngnêncóýđịnhchoconvượtlớp.Nhưnglênlớphai,khiconđãradánglàhọcsinh,nênxemxétđếnvấnđềchoconvượtlớp.

KhiYYbắtđầuhọctiểuhọcconmớinămtuổirưỡi,làhọcsinhnhỏnhấttronglớp.Mỗikhicóngườihỏicháuhọclớpmẫugiáonhỡhayhọclớplớn,YYthườngtrảlờidõngdạc:“Cháuđãđihọclớpmộtrồiạ”.Ngườihỏithườngkinhngạc:“Nhỏnhưvậymàđãđihọcrồi?”.NhưngnhỏnhưvậymàYYlạicònvượtlớp,vìthếmàmọingườicàngkinhngạchơn.

Haikỳcủalớpmột,hầunhưYYchơimàhọc,conthườngđứngđầulớpvềthànhtíchhọctập.Ngàythườngkhitrênlớp,côgiáogiảngcâutrước,concóthểnóicâusau,cômuốnnóigìconđềubiết,nhữngkiếnthứccôgiảngconđềuhiểuhết.ThicuốikỳhọckỳI,điểmthicủaconđứngđầulớp,thicuốikỳhọckỳIIcontiếptụcxếpthứnhấtvìđiểmngữvăn,toánvàtiếngAnhđềuđạtđiểmtốiđa.Lúcnàytôivàvợbắtđầukếhoạchđểconvượtlớp.

Lúcđómớilàsuynghĩbanđầu,chưacókếhoạchtừngbướccụthể.HơnnữalúcđótôiđangcôngtácởĐạiLiên,khôngcónhiềuthờigianđểsuynghĩvềvấnđềnày.Chẳngmấychốcđãđếncuốitháng10năm2003,congáilênlớphaiđãđượchơnmộttháng,vợtôigọiđiệnnóivớitôicăncứvàotìnhhìnhhiệnnaycủacon,liệucóthểnghiêncứu

việcvượtlớpcủaconhaychưa.TôibảovớivợtôinóichuyệnvớiYYtrước,nếuconkhôngcógìkhácbiệtthìnóichuyệnvớicôgiáochủnhiệmcủacon.Buổitốihômđóvợtôihỏiconcómuốnvượtlớphaykhông.Lúcđầuconkhônghiểu“vượtlớp”nghĩalàgì,saukhinghemẹgiảithíchcặnkẽconđãhiểura,conrấthàohứng,lýdolàvìnếuvượtlớp,consẽhọccaohơncácbạnbâygiờmộtlớp.Khôngnhữngthếconcònkhôngngừnghốithúcmẹmaugiúpconthựchiệnkếhoạchvượtlớp.Thấyconrấthứngthúvớiviệcvượtlớp,tôivớivợtôiđềuchorằngviệcvượtlớprấtkhảthi.

Ngàyhômsau,vợtôigọiđiệnchocôgiáochủnhiệmcủaYY,chocôbiếtvềkếhoạchcủachúngtôivàphảnứngcủacon,sauđóxinýkiếncủacôvềvấnđềnày.SaukhinghevợtôitrìnhbàycôgiáonóiYYrấtthôngminh,phảnứngnhanh,tiếpthunhanh,nhữngkiếnthứcmàhiệngiờđanghọcđốivớiconmànóithì“đơngiảnquá”.Nếunănglựcđãcóthừanhưvậy,cóthểxemxétvượtlớp.Nhưngtừtrướctớinaytrườngchưacótiềnlệvượtlớp.

Đượccôgiáoủnghộnhưvậy,vợtôirấttựtinvềkhảnăngthànhcôngvàtựmìnhbắttaylênkếhoạchhọctậpchocon.Muốnvượtlớpmàkhônghọcphụđạothìkhôngđược,dùsaothìkiếnthứcgiữacáckhốilớpcũngliênquantớinhau,dùcóthôngminhđếnthếnào,dùcótàinăngthiênphúthếnào,nhữngkiếnthứcchưahọccũngkhôngthểkhôngcóthầydạymàtựbiếtđược.

Vợtôilàmkếhoạchhọctậprấtrõràngvàgửimailchotôi.Saukhixemxongtôinóivớicôấykhôngnênvộivãthựchiện,đợitôivềbànbạcthêm.Đầutháng11tôitừĐạiLiênquayvềTrườngXuân,cảnhàvìviệchọcvượtlớpcủaYYnênđãđặcbiệtmởmộtcuộchọpgiađình.TôitrưngcầuýkiếncủaYY,convôcùnghàohứngvàđầytựtin.Sauđótôivàvợthảoluậnvềkếhoạchhọctập,phântíchbànluậnvềtínhkhoahọcvàtínhkhảthicủakếhoạchđó.Cuốicùngcũngthôngquaquyếtđịnhvượtlớpvàkếhoạchhọctậptrướckhivượtlớp.

Theokếhoạch,đếnTếtnăm2004YYphảitựhọcđểhoànthànhtấtcảcáckiếnthứccủalớphai,đếntháng5năm2004conphảihọcxongchươngtrìnhhọccủakỳIlớpba,đếntháng8conhoànthànhtiếpchươngtrìnhcủahọckỳtiếptheo,đếntháng9conlênhọclớpbốn.

YYxungphongtìmcácanhchịlớptrênmượnsáchgiáokhoacủahọckỳIIlớphaivàsáchgiáokhoacủalớpba.Bắtđầutừngày7tháng11năm2003dướisựphụđạocủavợtôi,YYbắtđầuhọcngữvăn,toán,ngoạingữvàcácmônkháctheochươngtrình.Theonhưkếhoạch,haimẹconsẽhọcvớinhaumỗitốithứhai,thứtư,thứsáu,mỗitốimộttiếng,buổisángthứbảyhọcnhữngnộidungliênquan,cònngàychủnhậtthìchoconnghỉngơi.Saukỳnghỉđôngthìtiếptụcthựchiệnmỗingàyhọcbốntiếng.Haimẹconngàynàocũngbậnrộn,ngàynàocũngcăngthẳngvộivàngnhưnglạicảmthấyrấtýnghĩa.

Mọithứđềudiễnratheokếhoạch,YYtiếpthukiếnthứcmớirấtnhanh,thángđầutiêntiếnđộrấtnhanh,chưađếncuốithángconđãhọcxongtoànbộchươngtrìnhcủalớphai.ĐếnthángthứhaiconđãhầunhưnắmhếtđượccáckiếnthứctrongchươngtrìnhhọccủahọckỳIlớpba.Cứnhưvậy,saukỳnghỉđôngconhoàntoàncóthểvàohọclớpba.Vìthếtôibànvớivợ,thayđổikếhoạchbanđầu,quyếtđịnhsaukỳnghỉđôngchoconvượtlớpluôn,khôngcầnđợiđếnnămhọcmới.

Đểđảmbảokếhoạchmớicóthểtiếnhànhthuậnlợi,vợtôibắtđầutăngtốcđộhọc.Nhưngsaukhibướcvàokỳnghỉđông,cómộtquãngthờigianphátsinhvấnđề,YYbỗngcótháiđộchánhọc,conthìkhôngmuốnhọc,màmẹthìlạinóngvộimuốnhoànthànhngay,haimẹconbắtđầucómâuthuẫn.Vợtôithấpthỏmloâu,lúcnàocũnggiụccon,thậmchíkhiconlàmsaibàihoặclàkhôngtậptrunghọc,vợtôilạimắngcon.KếtquảlàYY“đìnhcông”,tháiđộrấtkiênquyết:“Conkhôngvượtlớpnữa!”.

TôihỏiYYtạisaoconkhôngmuốnvượtlớpnữathìcontrảlờikhôngnghĩrằngviệcvượtlớplạiphiềnphứcnhưvậy,lạimệtnhưvậy,sớmbiếtthếconđãkhôngvượtlớp.Tôinóivớicon:“Nếuviệcvượtlớpdễdàngthìchẳngphảitấtcảcácbạnđềucóthểvượtlớphaysao?Nếuthếthìviệcvượtlớpchẳngcógìlàhaycả.Chínhvìviệcvượtlớpkhôngdễdàngnêncảnhàchúngtamớilàm,nhưvậymớithấyđượcthựclựccủacon!”.

Nghetôinóikhuônmặtcủaconđãbớtphầncăngthẳng,nhưngconkhôngnóigì.

Tôinóitiếp:“Côgiáovàmộtsốbạnđãbiếtchuyệnconmuốnvượtlớp,nếuconkhôngvượtlớp,conphảigiảithíchthếnàovớihọ?Nóilàconkhôngmuốnchịukhổ,nóilàconđầuhàngkhókhăn?”.YYlắcđầu,“Ainóilàconđầuhàngkhókhăn?Conchỉnghĩlàvượtlớpcũngchẳngcógìhaythôi…”.

Tôibiếtthựcraconcũngcóáplực,gầnđâyconcóquánhiềubàivởcầnlàm.Vìthếmàtôiphảilàmcôngtáctưtưởngvớiconvàvớivợ,đểvợtôiđiềuchỉnhkếhoạch,khôngđểYYcảmthấyáplực.

Sauđó,tôigiúpYYcânbằngtrạngthái,dầndầnconkhôngnhắcđếnviệcvượtlớpnữa.Tôicũngphảigiúpvợthayđổi,thayđổiphươngthứcphụđạohàkhắccủacôấy,nhưvậyhaimẹcondầndầnlấylạiđượctrạngtháitốtnhất,YYlạilấylạisựhăngháivốncó.

Trongquátrìnhhọc,saukhisosánhthìthấyrằngYYthíchhọcmôntoánhơn,bởiconnghĩhọctoánmanglạicảmgiácmìnhđạtđượcthànhtíchgìđó,chỉcầnhiểuđượcmộtvídụlànhữngbàitươngtựchỉmộtchốclàlàmđượchết.Conkhôngmặnmàvớingữvăn,vìkhilàmbàitậpconkhôngmuốncầmbútviết,nhưngconlạithíchđọc,chỉcần

đọcnhữngbàivănlàconlạivôcùnghàohứng.

Thờigiantrôiquathậtnhanh,chớpmắtđãhếtkỳnghỉđôngvàbướcvàohọckỳmới.

KhinhữngbạncùnglớphaicủaconvẫntiếptụchọckỳIIcủalớphai,thìYYđeocặpsáchmớivàohọclớp3.

Trongthờigiannàycòncórấtnhiềuchuyệnxảyra,vìthếtôilạiviếtthêmvàidòngởđây.

Trướckhikỳhọcmớibắtđầu,tôigọiđiệnchothầyhiệutrưởngcủacon,thôngbáovớithầyvềviệcvượtlớp,hiệutrưởngphảnứngrấtkịchliệt:“Vượtlớp,anhđãđượcphêchuẩnhaychưa?”.“Khôngphảilàtôiđangxinphépthầyhaysao?”.Tôicảmthấycóđiềugìđókhônghay.

“Ởtrườngnàychỉcólưubanhoặcxuốnghọclớpdướichứtừtrướctớigiờchưacóchuyệnvượtlớp”.“NếuPhạmKhươngQuốcNhấtvượtlớp,khôngphảilàsẽcóngườivượtlớphaysao?”.Tôiđáplạisắcbén.Haingườinóichuyệnkhônghợp,vìthếmànóiđượcmấycâu,chúngtôiđãkếtthúccuộcnóichuyệnkhôngmấyvuivẻnày.

Saukhigácmáy,kếtthúccuộctròchuyệnvớihiệutrưởng,tôivẫnkhôngcamtâm,tôivộichạyđếntrường,đếnphònghiệutrưởng,trựctiếpnóichuyện.Tôixinlỗivìchuyệnvượtlớpkhônghềthôngbáovớihiệutrưởng,khôngkhícuộcnóichuyệnvìthếmàbớtcăngthẳngđirấtnhiều.Cuốicùngthầyhiệutrưởngnói:“Nếuconcủaanhcóthểtheođược,vàPhòngGiáodụccũngđồngýthìtôicũngkhôngcóýkiếngì”.

SauđótôilạitìmđếntrưởngbanphụtráchgiáodụctiểuhọccủaPhòngGiáodục,saukhinghetôitrìnhbày,ngườiphụtráchcũngnóiynhưthầyhiệutrưởng,theonhưtôinghĩthìbàấycũngkhôngcóýkiếngì,khôngngăncảnmàcũngkhôngđồngý,tôilạibáocáoýkiếncủaPhòngGiáodụcvớithầyhiệutrưởng,thầyhiệutrưởngkhôngcòncáchnàokhác,bènnói:“Đểcôbélàmmộtsốbàikiểmtraxemsao”.Tôicườicảmơnthầyhiệutrưởng:“Vâng,cảmơnthầy!”.

Ngàyhômsautôiđưaconđếntrườngđểcáccôgiáocũngnhưchủnhiệmkiểmtranănglựccủacon,thựcralàchỉhỏiconvàicâuhỏi,sauđótrựctiếpchoconvàodanhsáchlớp3.1.

Tháng8năm2005,saukhiconhoànthànhchươngtrìnhhọccủalớpbốn,saumộtnămtựhọcởnhà,ngoàiviệchoànthànhcuốnsáchđượcyêuthíchChơiquatiểuhọc,concònhoànthànhchươngtrìnhhọccủalớpnăm,lớpsáu(ỞTrungQuốc,lớpsáuvẫnthuộcchươngtrìnhgiáodụctiểuhọc),vìvậymàđếnđầunăm2006,conbướcvàohọctrunghọccơsởtạitrườngTrunghọccơsởsố77thànhphốĐạiLiên,conhọclớp7.11.

Đếnlúcđóthìkếhoạch“vượthailớp”ởtiểuhọcđãhoànthànhthuậnlợi.

Chúngtathườngchorằng,chỉcónhữngđứatrẻcóIQcaomớicóthểvượtlớp.Saukhicongáivượtlớpthànhcông,phảnứngđầutiêncủamọingườiđềulà:Đứabénàythậtgiỏi,họcgiỏiquá,thôngminhquá.

Tôilắcđầu:Không,thựcrathìcongáitôicũngbìnhthườngnhưbaođứatrẻkhác.Việcvượtlớpchẳngcóbíquyếtgìcả,chỉcầncóphươngphápdạyhiệuquả,hướngdẫnhợplý,đasốhọcsinhđềucóthểvượtlớp.Bởithứnhấtnếusosánhnộidungdạyhọctheotiêuchuẩnquyđịnhthìnộidunghọccủahọcsinhởbậctiểuhọckhôngnhiều,hoàntoàncóthểrútngắnthờigianmộtđếnhainămsovớithờigianhọctrongquyđịnhhiệnhành.Hiệnnayhọcsinhcónhiềubàivởnguyênnhânchủyếulàdokhođềthitrùnglặp,dậpkhuônvàáplựcdochínhconngườitạora.

Thứhai,khiởtrường,hàngngàygiáoviênphảitiếpxúcvớinhữnghọcsinhcótưchấtkhônggiốngnhaunhưnggiáoviênlạichỉsửdụngmộtphươngphápgiáodụcduynhất,vìthếkhôngthểcăncứvàotừngđốitượngngườihọcđểđưarađượcphươngphápthíchhợp.Thậmchíđểđảmbảotoànbộhọcsinhđềuhiểubài,giáoviênphảigiảngđigiảnglạimộtsốkiếnthức,giaonhiềubàitập,nhữnghọcsinhchậmtiếpthuhiểuđượcnhưngnhữnghọcsinhtiếpthunhanhphảichịuáplựccủaviệchọcđihọclạinhiềulần.Đểđạtđượcđiểmsốcao,giáoviênsẽdànhphầnlớnthờigianchohọcsinhlàmđề,nhữngbàicùngmộtdạngđượclàmlặpđilặplạikhôngbiếtbaonhiêulần,họcsinhvừaphíthờigian,vừamấtsựnhanhnhạykhiphảiônluyệntheokiểudậpkhuônmáymócnhưvậy.

Vìthếmànếunhưcácbậcphụhuynhcóđủsứclực,điềukiệnthìhãylàmtrongkhảnăngcủabảnthân,giúpconvượtlớp,nhưthếkhôngnhữngcóthểgiảmbớtthờigianconphảiđốimặtvớinềngiáodụcđốiphómàcòngiúpconcónhiềuthờigianhơnnữađểhọcnhữngthứkhác.Tấtnhiênlàchoconvượtlớpnhưngđừngépbuộchaygâyáplựcchoconvềchuyệnnày.

Tôitổngkếtmộtcáchngắngọnvàđơngiảntạisaocongáilạicóthểvượtlớpnhưngvẫngiữđượcthànhtíchhọctậpxuấtsắctrongmấyđiểmnhưsau:

Thứnhất,tôicăncứvàođốitượnghọccụthể;thứhailàchoconhọcmànhưchơi,giúpconvuihọcvàcóhứngthúvớiviệchọc;thứbalàbồidưỡngchoconnhữngthóiquenhọctốt,bỗidưỡngkhảnăngtựhọccủacon.Tómlạilà:hứngthútràntrề,tinhthầntốt,hiệuquảtốt,phươngpháptốt.Nhữngđiềucơbảnnày,bấtkỳphụhuynhnàocũngcóthếgiúpconthựchiện,vìthếmàvượtlớplàmộtđiềurấtđơngiản,nhẹnhàng.

Mườisáunămnay,conphảichịukhôngítsựđảkích.Nhữngsựđảkíchnàyphầnlớnlàdonguyênnhânkháchquan,nhưngcũngcócáilàdotôitạora.Bởivìtôibiếtcuộcđờikhôngthểthậptoànthậpmỹ,mộtngườimuốncóđượctốchấttâmlýtốtthìbắtbuộcngườiđóphảicókhảnăngchịuđựngnhữngkhókhăn.

Vìthếmàmỗikhinhìnthấyconkhóclócthấtvọngkhikhônghoànthànhđượcmộtmụctiêunàođó,tôithấythươngconnhưngkhôngdangtayragiúpđỡconhoànthànhướcnguyện.Đốivớitrẻconmànói,đạtđượcmộtđiềugìđómộtcáchdễdàngchưahẳnđãlàđiềuhạnhphúc.Hãychoconbạncơhộiđượcthấtvọnghoặcthấtbại,choconnếmtrảithếnàolàthấtvọng,hiểuđượccảmgiácthấtbại,nhưthếconmớicómộtchútkiêncường,mộtchúttựtin,mộtchútlạcquanđểtiếptụcphấnđấu.

Mộtniềmhyvọngcủaconbịdậptắtthìsẽcóvôsốniềmhyvọngmớiđượcthắplên.

TừkhikênhtruyềnhìnhthiếunhicủaĐàiTruyềnhìnhTrungươnglênsóng,congáitrởthànhmộtkhángiảtrungthànhcủakênhnày,hàngngàyconkhôngnhữngchỉxemchươngtrìnhmàcòntíchcựcthamgianữa.

Mộtngàyđầutháng5năm2004,lúcđócongáibảytuổirưỡi,chúngtôipháthiệnYYbòrabànghighichépchéptôtôvẽvẽgìđó,bậnđếnnỗikhiđếngiờcơmgọiconăncơmconcũngkhôngăn.Hỏiconbậnlàmgì,contrảlờiconđangviếtthưchochịCúcBìnhvàbạnNghịchngợm.Nghevậytôirấthiếukỳ,tiếptụchỏiconviếtthưchohọlàmgì?“Chamẹkhôngxemchươngtrìnhthiếunhiạ?ChịCúcBìnhvàbạnNghịchngợmlàngườidẫnchươngtrìnhạ,hàngngàyhaingườiđósẽđọcthưcủamộtkhángiảmaymắn,cònđăngảnhcủabạnnhỏđónữaạ.Concũngphảigửithưchohọ,hyvọngsẽtrởthànhkhángiảnhỏmaymắnđó,lúcđóhọsẽđăngcảảnhcủacon,nhưvậycácbạnnhỏtrêncảnướcđềubiếtđếnconạ”.Connóirấthàohứng,cảmgiácnhưconđãtrởthànhvịkhángiảnhỏmaymắnđó.

Tôirấtủnghộcáchlàmcủacon,biểudươngtinhthầntíchcựcthamgia,dámnghĩdámlàmcủacon.Nhưngtronglòngtôibiếtrấtrõ,bứcthưcủaconkhảnăngđếntám,chínmươiphầntrămlàsẽkhôngđượcđọc.Tôivốnlàngườilàmtrongngànhtruyềnthônglâunăm,tôihiểurấtrõtronghàngtrămhàngngànbứcthưcủađộcgiả,khángiả,nếuđượcbốctrúngthìđóquảlàmộtmaymắnrấtlớn.Vợtôinhìnvẻmặtvuivẻvàtrànđầyniềmhyvọngnhưvậycủaconthìthấykhôngnỡ.Hyvọngcànglớnthìthấtvọngcàngnhiều,liệuchúngtôicónêntìmmộtlýdonàođóđểcongáitừbỏđiềunàykhông?

Vợtôinóivớitôisuynghĩcủacôấy.Tôitrầmngâmmộtlúcrồiquyếtđịnhhãycứđểcongáilàmtheonhữnggìmàconthích,mộtlàchoconcơhộithamgia,hailàchoconcơhộiđốimặtvớithấtbại.Điềunàykhônghẳnlàkhôngtốtvớicon.

ContốnrấtnhiềuthờigianđểhoànthànhbứcthưgửichịCúcBìnhvàbạnNghịchngợm,concònvẽmộtbứctranhvềbạnNghịchngợmnữa.Khihoànthành“tácphẩm”củamìnhconđưachochúngtôixem.Mặcdùchữconviếthơixấunhưngcâuchữlạirấttrôichảy,hìnhbạnNghịchngợmvẽcũngkhôngtồi.Chúngtôikhencon,vợtôitìmchoconmộtphongbìvàtemthư.Congáibỏbứcthưvàbứcvẽ,thêmcảmộtbứcảnhconvừaýnhấtbỏvàophongbì,dáncẩnthậnxongconmớiđiăncơm.

Ngàyhômsaumớisángsớmconđãxuốngdướilầu,trênđườngđihọcconbỏbứcthưvàohòmthư.Vànhữngngàysauđólàmộtchuỗingàydàichờđợi.Ngàynàoconcũngngồingayngắntrướctivi,đónxemchươngtrình“Thếgiớihoạthình”dochịCúcBìnhvàbạnNghịchNgợmdẫnchươngtrình,khichươngtrìnhsắpđếnhồikếtconthườngrấtcăngthẳngvànghiêmtúc“nhắcnhở”chúngtôi:“Chamẹđừngnóigì,chúýnghe,xemhômnaycóđọcthưcủaconkhông!”.

Mỗikhitấmảnhxuấthiệntrênmànhìnhkhôngphảilàcon,conthườngthấtvọngvànói:“Tạisaovẫnchưađọcthưcủaconnhỉ?”,sauđóthìthấtthầnbuồnbã,khôngcònhứngthúxemnhữngchươngtrìnhkhácnữa.Thấyconnhưvậytronglòngtôicũngkhôngvui,tôianủiconlàkhôngnênquácoitrọngviệcnày,cảnướccóbiếtbaonhiêubạnnhỏviếtthưchochịCúcBìnhvàbạnNghịchNgợm,khôngbốctrúngthưconcũnglàđiềubìnhthường.Cũnggiốngnhưviệcngàynàochacũngđọcrấtnhiềuthưcủađộcgiảgửiđếnnhưngcórấtnhiềuđộcgiảkhôngnhậnđượcthưhồiâmcủacha.CongậtgậtđầunhưngngàynàocũngmongchịCúcBìnhvàbạnNghịchNgợmđọcđếntênmình.

Haimươingàytrôiquamàkhôngthấythưcủaconđượcđọc,conđãhoàntoànthấtvọng,nghethấychịCúcBìnhvàNghịchNgợmđọctêncủabạnnhỏkhác,conchợtkhócòalên.Chamẹdỗconđừngkhócnữa,conbuồnbãnói:“Đâylàsựđảkíchlớnnhấtmàconphảitrảiqua,conkhôngkhóclàmsaođược?”.Ngheconnóivậy,tôivàvợđềuthấyrấtbuồn.

Vợtôiômconvàolòng,vừaanủivừanhìntôivớiánhmắttráchmóc.Vợtôitráchtôicũngđúng,lúcđầunếutôitìmcáchthuyếtphụccontừbỏýđịnhviếtthưthìhômnayconđãkhôngđaulòngnhưvậy.Nhưngtôikhônghềhốihậnvềquyếtđịnhcủamình,trongquãngđườngđờisaunày,congáikhôngbiếtsẽphảichịubiếtbaonhiêusựđảkíchnữa,liệuchúngtôicóthểgiúpcontránhnénhữngsựđảkíchđómãiđượchaykhông?Chỉcódũngcảmđốimặtvớinó,chúngtamớicóthểtrởthànhngườimạnhmẽ!

Thửnghĩmàxem,cóđứatrẻnàolạikhôngmuốnthànhcông?Nhưngthànhcôngvàthấtbạicũnggiốngnhưlà

cặpsongsinh,luôntồntạisongsongvớinhau,nhưvậychúngtacầncótâmlýcânbằng“thắngkhôngkiêu,bạikhôngnản”,hãyđểchoconhọccáchkhángcựnhữngchènép,thảnnhiênđốimặtvớithấtbại,bướcchâncủaconsẽcàngvữngchắc,đườngđờicàngrộnglớnhơn.

Khiconcóthểtựmìnhquyếtđịnhmặcđồgì,mẹvẫnngàyngàyđặtquầnáomẹchọnởđầugiườngcon;khiconcóthểtựmìnhraphốmuađồdùnghọctập,chavẫnkiêntrìmuagiúpconnhữngđồđó;khiconđãcóthểtựđếntrườngvàtựvềnhàsaukhitanhọc,chamẹvẫnthaynhauđưađóncon;khiconđãcóthểtựmìnhđưaraquyếtđịnh,chamẹvẫnmộttaylàmtấtcả,chamẹápđặtýkiếncủabảnthânlênconcáimình…

Tấtcảnhữngđiềunàyđềulàvìtìnhyêudànhchocon,nhưngtìnhyêuđóthiếuđilýtính,chỉlàmhạiconcáicủamìnhchứkhôngmanglạiđiềucólợichocon.Chúngtađemconđếnvớithếgiớinày,cónghĩavụchămsócvàdưỡngdụccon,chúngtacóthểtruyềndạychoconkinhnghiệmsốngcủachúngta,nhưngnhấtđịnhkhôngnênlàmthayconnhữngviệcmàbảnthânconvốnphảilàm,chúngtalàmnhưvậylàhạnchếsựtrưởngthànhcủacon,hạnchếkhônggianpháttriểncủacon.

TôiđếnthămmộtnhàtrẻởJerusalemđúnglúcbọntrẻtanhọc,ởTrungQuốcviệcđóntrẻlànghĩavụcủachamẹhoặcngườigiúpviệc,nhưngởđâyngườiđếnđóntrẻcũnglạilàmộtđứatrẻ.ChínhsáchkếhoạchhóagiađìnhởTrungQuốchạnchếmỗigiađìnhchỉcómộtcon,vàtấtnhiênsẽkhôngcóchuyệntrẻconđiđóntrẻcon,nhưngởđâymỗigiađìnhthôngthườngcótừbađếnnămcon,nhưvậyviệcđónemđươngnhiêntrởthànhnhiệmvụcủanhữnganhchịlớn.Tôinhìnthấymộtbégáikhoảngchừngsáu,bảytuổiđếnđónemgáihaituổicủamình,côbébếemđiloạngchoạng,vìkhôngvớitớikhóacửa,nêncôbécứbếemnhưvậychođếnkhicóngườiđếngiúpmởcửa,sauđóđirabếnchờxebus…

Hãyđểconhọccáchtựchămsócbảnthânvàhọccáchchămsócnhữngembéhơnmình,sốngđộclập,tựmìnhđốimặtvớinhữngkhókhăntrongcuộcsống,đóchínhlàtìnhyêulýtrímàbạndànhchocon.Đạolýnàyrấtđơngiản,chúngtakhôngthểtheocon,chămsócconcảđời,sẽcómộtngàyconphảirờixachúngtavàtựbướcđitrênconđườngđờicủachínhmình.

Vìthếmàmặcdùrấtyêucon,nhưngtôituyệtđốikhônggiốngvớiphụhuynhởtrên.Đểbồidưỡngchoconkhảnăngđộclập,tôithườngchủđộngtạochoconnhữngcơhộiđểconthểhiệnkhảnăngđộclậpcủabảnthân,thậmchícólúctôicòn“bỏmặc”con,khiếnbạnbènóitôiquá“mạohiểm”.CóthểlấyviệcYY“dulịchmộtmình”đểlàmvídụ.

YYđượcditruyềntừtôichílớn“mộtmìnhđikhắpthiênhạ”.Đểtạocơhộichoconrènluyện,đồngthờicũngthửkhảnăngđộclậpcủacon,khiconbảytuổirưỡi,tôilênlịchmộtchuyếndulịchđặcbiệtchocon:mộtmìnhbắtxeđếngaxelửa,choconcảmnhậncảmgiác“đixa”mộtmìnhlànhưthếnào.

Khiđượcbiếtmìnhsẽđượcmộtmìnhrangoài,conrấthàohứng.Vìvậy,chúngtôiđãbốtrítấtcảnhữngnhiệmvụmàconphảihoànthànhtrongchuyến“dulịch”lầnnày:ngồituyếnxebussố6đếngaTrườngXuân,sauđóxuốngxetìmmộtbốtđiệnthoạicôngcộnggọiđiệnvềnhà,sauđóđixungquanhthămthú,muamộtítđồ,cuốicùngthìđixebussố6vềnhà.Tạisaolạisắpxếpcongọiđiệnvềnhàvàmuađồ,mộtlàtiệnchochúngtôinắmđượchànhtrìnhcủacon,hailàconcóthểrènluyệnmộtcáchthậtnhất.NếuđểYYđếnbếncuối,khôngxuốngxemàngồiluônxeđóvềnhàthìchuyếndulịchsẽkhôngcònýnghĩagìhết.

YYcàngnghecànghàohứng,bởivìtrongsuynghĩcủacon,đâychínhlàcơhộiđểconchứngtỏsựđộclậpcủamình.Conđãbắtđầucoiđâynhưlàmộtlầntháchthứcbảnthânmình.Nhìnthấyconhàohứngnhưmuốnđingay,vợtôicảnhbáocon:“Conđừngđánhgiáquácaobảnthânmình,trênđườngđikhôngbiếtsẽgặpnhữngchuyệngì,conđềucóthểứngphóđượcchứ?”.Connghihoặcnhìnchamẹvàchờđợinhữnglờitiếptheo.

Tôivàvợđãcùnggiảnggiảichoconbiếtnhữngđiềucầnchúýkhiđi“dulịch”,nhữngviệcbấtngờcóthểxảyramàchúngtôinghĩđến,chúngtôiđềunóichoconbiết,hỏiconsẽxửtríthếnàovớitừngtrườnghợpcụthể.Phầnlớncáctìnhhuống,YYđềucóthểđưaranhữngbiệnphápgiảiquyếttíchcực,vídụkhixuốngnhầmtrạmxebusthìtiếptụcđixesốsáuđếngaxelửa;nếulênnhầmxe,đixavớituyếnđườngxesốsáuchạythìsẽgọiđiệnchochamẹ;nếungườilạbắtchuyệnthìsẽvờnhưkhôngnghethấy,lậptứcrờiđi;nếucóaiđócứđitheomình,thìsẽchạyđếnchỗcóđôngngười,giảvởnhưlàcóchamẹởgầnngaybêncạnh,chạyđếnchỗnhữngngườicótuổigầnnhưchamẹmìnhvànóilớn:“Chờconvới!”…

Hầunhưviệcgìcầndặndòchúngtôiđềudặnhếtcả,dặnxongcũngđếngiờtrưa.Saukhiăncơmxong,YYchàochúngtôi:“Conđiđâyạ!”.Mặcdùtrờiđangcómưanhỏ,tôivẫnđồngýđểconđi,đểconbắtđầuchuyếnhànhtrìnhcủamìnhtrongmưa.

12:40ngày22tháng5năm2004,YYmangtheonămnhândântệvàquyểnsáchCẩmnangdànhchohọcsinhtiểuhọcbắtđầucuộchànhtrình.Trướckhiđi,vợtôinhétvàotaycontờgiấycóghisốđiệnthoạinhàvàsốdiđộngcủachúngtôi,dặnconlầnnữakhigặpnhữngvấnđềmàbảnthânkhôngthểgiảiquyết,phảigọiđiệnchochamẹxintrợgiúp.NhưngYYnhấtquyếtkhôngmangtheotờgiấy,connóichắcnhưđinhđóngcột:“Nhữngsốnàyconđềuđã

thuộclòngrồi,conkhôngcầnđếntờgiấynàynữa!”.

Ngoàitrờimưavẫnrơi,YYcheôvàbướcrakhỏinhà.Khiconđóngcửalạithìtôivàvợbắtđầuhồihộpvàlolắng.Haivợchồngđềuđirabancôngvànhìntheobóngcủacon,nhìnchămchúconđườngkhôngcómấyngườiqualại,chờđợiconxuấthiện.Ítphútsau,quảnhiênchúngtôiđãnhìnthấycon,bóngconnhỏbédướichiếcô,chúngtôikhôngnhìnthấyđầuvàmặtcon,chỉnhìnthấyđôichânnhỏbéđangcẩnthậnbướctừngbướctránhnhữngvũngnướcđọngtrênđường,lúcthìnhảylúcthìnhónchân,chiếcôtogiốngnhưđượcconcõngtrênlưngvậỵ

ChẳngmấychốcYYđãđếnđượcbếnxebuscótuyếnsố6,nhàchờchẳngcóai,mộtmìnhconđứngởđó,trôngrấtcôđơn.Vợtôibắtđầulolắng,côấykéotaytôinói:“Choconvềđianh,mưatonhưvậy,lạilàcuốituần,ngườilớncònkhôngmuốnrangoài,mìnhlạiđểconrangoàichịukhổ”.Tôikhôngnóigì,khôngrờimắtkhỏibóngcon.

Lácđáccóhaingườicũngđếntrạmxebusđợixe,YYlùilạiđứngởphíasau,rấtkhónhìn.Kếtquảhaingườilớnchemấtcon,chúngtôirấtkhóđểnhìnđượccon.Lúcnàymộtchiếcxebustuyếnsố6đãdừnglạiởtrạmxe,tầmnhìncủatôihoàntoànbịchelấp.Mộtphútsauthìxechạy,khôngcònaiđứngởtrạmxenữa,vàcũngkhôngnhìnthấyYYnữa.Lúcnàytôiđộtnhiêncảmthấyhoảngloạn,giốngnhưtráitimđãbịaiđócướpmất.CongáiYYđâurồi?Đãlênxechưa?Rõrànglàlênxerồi,nhưngtạisaotôilạithấylolắngthếnày?Vợtôicũngkhôngyêntâm,kiễngchânnhìnmộtlượtxungquanhtrạmxe,cảmgiácnhưconđứngđâuđóvàđộtnhiênsẽxuấthiệntrởlại.Tìmmộtlúc,côấycũngthấtvọng,lạivừakhócvừanóivớitôi:“NếuYYmàcómệnhhệnào,thìanhchếtvớiem!”.

Tôitựnhủsẽkhôngcóchuyệngìxảyracả,tôirấthiểucongáiYYcủatôi!Nhưngtôivẫnanủivợchocôấyyêntâm:“Nếuquámộttiếngđồnghồ(thờigiancảchặngcủatuyếnsố6là45phút)màYYkhônggọiđiệnvềnhàthìchúngtasẽbáocảnhsát!”.

Khoảngthờigiansauđótôivàvợngồicanhbênchiếcđiệnthoại,chúngtôivẫncóthóiquenngủtrưanhiềunămnaynhưnghômnaythóiquenđócũngbịgạtquamộtbên,đừngnóiđếnbuồnngủ,ngaycảchợpmắtthôichúngtôicũngkhôngdám,sợsẽlỡmấtcuộcgọicủacon.Buổitrưahômđótôicảmgiácthờigiantrôichậmhơnsovớingàythường,chậmgiốngnhưmộtconkiếnsắpchếtđangbòởchântường.Vợtôichốcchốclạiđứnglênđiđilạilạitrongphòngkhách,bồnchồnlolắngnhìnchiếcđồnghồtrêntườnghoặclànhìntôivớiánhmắtvôvọngkhiếntôicũnglolắngtheo.

Haylàxemtivimộtlúc,nhưvậycảmgiácthờigiansẽtrôinhanhhơnmộtchút.Tôiđứngdậybậttivilên,chưakịpchuyểnsangkênhyêuthíchthìchuôngđiệnthoạireo.LàYY!Nhanhnhưcắttôichạyvềphíađiệnthoại,sốhiệnlêntrênmànhìnhlàđiểmởgaxelửa!ĐúnglàYYthật!Khôngngờxebuslạichạynhanhnhưthế,chưađếnbốnmươiphútconđãđếnđượcgaxelửamộtcáchantoàn.Trongđiệnthoạicontuyênbốnhưmộtanhhùngvừathắngtrận:“Conđãđếnđíchthuậnlợiạ!”.

Vợtôixúcđộngngheđiệnthoạicủacon:“Conmuachútđồrồimauvềnhà,đừnglangthangởđólâunhé!”.YYnóirànhmạchvớimẹ:“Mẹyêntâm,conmuaxongsẽvềnhàngayạ!”.Đặtđiệnthoạixuống,chúngtôitạmthờiyêntâm.Sauđólàmộtquãngthờigiandàichờđợi.Tôikhôngthểngồiimđượcnữa,tôinóivớivợxuốnglầuđếntrạmxeđợiYY.Lúcnàyvợtôikhôngcònlolắngnữa,màngượclạirấtyêntâmvềcon,vợtôinóinếuđãđểconrènluyệnthìhãyrènluyện“triệtđể”,đểcontựmìnhxuốngxe,tựmìnhvềnhà,đểchuyếndulịchlầnnàylàchuyếndulịch“mộtmình”đếncùng.Tôithấyvợtôinóicũngcólý,màcũngkhôngcầnthiếtphảilolắngquámứcđếnvậy.Nhưngtôivẫnthấykhôngyên,tôinóivớivợtôicứxuốngdướinhàđợi,nhưngkhiconxuốngxe,tôivẫnkhôngxuấthiện,màchỉtheosauconvềnhà.Vợtôichỉcòncáchgậtđầuđồngý.

Cócảmgiácnhưđangnóngruộtgặpanhhùngmàmìnhđãngưỡngmộtừlâu,tôivộivãxuốngdướilầu,chạyđếnđiểmcuốicủatuyếnxebussố6,nhìnvềhướngxesẽđiđến,chờđợivàchờđợi.Nhìntừxathấyxeđangchạyđến,tôikiễngchânnhìntheo,hyvọngsớmnhìnthấyYY.Nhưngkhoảngnăm,sáulượtxeđiquamàvẫnchưathấyconxuốngxethìtôihơilolắng.Đúnglúctôiđanghoảngloạnthìlạimộtchiếcxetuyếnsố6dừnglạitrướcmặttôi,tôichưakịpphảnứnggìthìYYđãvuimừngnhảytừtrênxexuống.

Tôichạyraômlấycon,quênmấtlờihứabannãyvớivợlàchỉâmthầmtheosauconthôi.

VợtôiđãchờsẵnởcửachàođónYYgiốngnhưchàođónmộtanhhùng,lúcnàylà14giờ21phút,YYđãhoànthànhchuyến“dulịch”hếtmộttiếngbốnmươimốtphút.YYchochúngtôixemnhữngthứmàconđãmuaởgaxelửa:mộtbắpngôluộc,đãănhếtchỉcònlõikhôngvàmộtgóikẹocaosu.

SaunàyYYđãviếtcảmnhậnvànhữngđiềumắtthấytainghetrongchuyếndulịchmộtmìnhnhưthếnày:

Mìnhđitheosauhaingườilớnlênxebus,nhétmộtđồngxuvàohộp,sauđótìmmộtchỗngồigầncửasổ.Xebắtđầuchạy,mìnhcảmthấycóchútlolắng,vàcũngthấyhơilạnh,khôngcóchamẹởbêncạnh,mộtmìnhthựcsựkhôngquen.Mìnhcầmquyểnsáchmangtừnhàđivàbắtđầuđọc,nhưthếmìnhcảmthấybìnhtĩnhhơn.Nhưngmộtbácngồibêncạnhđãnóivớimình:“Cháubé,ngồitrênxebusđọcsáchkhôngtốtchomắtđâu”.Nếunhưbìnhthường,mìnhsẽcảmơnbácấynhưnghômnaymẹđãdặnmìnhlàkhôngđượcnóichuyệnvớingườilạ,vìthếmìnhđãkhôngnóigìcả,cũngkhôngdámnhìnbácấy,mìnhvẫntiếptụcđọcsách.

Mộtlátsauxeđãđếngaxelửa,mìnhxuốngxe,đứngđómộtlúclâu,khôngbiếtphảiđivềhướngnào.Sờvàotiềntrongtúimìnhmớisựcnhớralàphảigọiđiệnvềnhàtrướctiên.Mìnhđếnbốtđiệnthoạicôngcộngvànóito:“Cháumuốngọiđiệnthoại!”.Côtrựcbanởđóđưađiệnthoạichomình,mìnhđưachocôấymộtnhândântệ,sauđóbấmsốđiệnthoạiởnhà.Bìnhthườngmìnhcũnghaygọiđiệnthoạinhưngđâylàlầnđầutiênmìnhgọibằngđiệnthoạicôngcộng,cảmgiácrấtmớilạ.Gọixongđiệnthoại,mìnhđixungquanhxemmộtchút,thậtlànáonhiệt,córấtnhiềungườiđangraobánđồ,mìnhthậtsựmuốnchơiởđâylâumộtchútnhưngsợđixarồikhôngtìmđượcđường,càngsợchamẹởnhàlolắng.Vìthếsaukhimuaxongmộtgóikẹocaosuvàmộtbắpngô,mìnhlạiđứngđúngchỗvừaxuốngxeđểđợixebussố6.Vìlolắngsẽbắtnhầmxe,nênmìnhnhìnđinhìnlạibiểnchỉdẫn.Chođếnkhinhìnthấyxesố6chạyđếnmìnhmớithởphàonhẹnhõm.

Xechạyrồi,mìnhlấybắpngôvừamuaraăn,thậtlàngon!Chẳngmấychốcbắpngôchỉcòntrơmỗilõikhông.Mìnhlạiăntiếpkẹocaosu,vàcònđọcsáchnữa,rấtnhanhxeđãđếntrạm.Khitrênxevanglêntiếng:“Điểmcuốixưởng228”mìnhnhìnrangoài,tấtcảđềuquenthuộc.Ôi,vềđếnnhàrồi!Mìnhđãđidulịchvềrồi!

Trẻcầnđượcchămsócvàbảovệđếnkhicóthểđộclập,quátrìnhnàyvôcùngdài.Trongquátrìnhnày,ngườilàmchamẹnhấtđịnhphảibiết“yêucon”nhưthếnào,khôngchămsóc,quantâmconquámứcmàphảicóýthứctạochoconcơhộiđểconrènluyệntínhđộclậptựchủ.Chỉcócáchlàđểcontựlàm,tựnghĩ,tựmìnhnỗlực,cónhưvậydầndầnconsẽhìnhthànhquanniệmđộclập,vàcókinhnghiệmphongphúcũngnhưýchíkiêncườngđểđốimặtvớinhữngtháchthức.

Ởđâytôimuốnnhấnmạnhrằng,dùmuốntạocơhộirènluyệnchoconnhưngtiềnđềlàphảiđảmbảođượcsựantoàncủacon.PhạmKhươngQuốcNhất,bảytuổirưỡithànhcôngtrongchuyến“dulịch”lầnnàykhôngcónghĩalàtấtcảnhữngbạnnhỏcùngtuổiđềucóthểlàmtheo,từnhỏtôiđãrènluyệnchoconýthứcvềviệcnày,hơnnữaphảikhôngngừngrènluyệnthìmớicólần“mạohiểm”thànhcôngnày,vìvậykhôngcóđượcnhữngtiềnđềtrênthìnhấtđịnhkhôngđượctùytiệnchoconbạnthửsức.

Haithángsaukhihoànthànhchuyến“dulịch”mộtmình,chúngtôibắtđầunhữnghoạtđộngcủacảgiađìnhtrongkỳnghỉhè,vàtrạmdừngchânđầutiênlàthủđôBắcKinh.

ĐốivớirấtnhiềungườiTrungQuốc,đượcđếnBắcKinh,đứngtrướcquảngtrườngThiênAnMônlàmộttâmnguyệnthầnthánh,vợvàcongáitôicũngthuộcsốđôngấy.ĐặcbiệtlàcongáiYY,từkhibiếtđến“BắcKinh”,conđãđòitôiđưaconđiBắcKinhđểxemThiênAnMôn.Vìđãthấuhiểunhữngvấtvả,khổsởkhiđưaconđitrongnhữngchuyếnđidàilúcconcònnhỏ,vàđểconvượtlớpthuậnlợi,tôihứavớicon,khiconlớnhơn,saukhihoànthànhviệcvượtlớp,tôisẽchoconđi.Đểthỏaướcmơcủahaimẹcon,cảnhàchúngtôiđếnBắcKinh.

TôiđưahaimẹconlầnlượtthamquanTiềnMôn,ĐạiSáchLan(1),cácngõxungquanhđó,tứhợpviện,ĐànThếKỷTrungHoa(2).ChúngtôicònthamquanĐạilễđườngNhânDân,BảotàngquânsựNhândânTrungQuốc;xemlễkéocờởquảngtrườngThiênAnMônvàvàonhàtưởngniệmviếngchủtịchMao.

Cònmộthoạtđộngkhôngcótrongkếhoạch,đólàthảdiều.

Trongcuốnsách“Chơicũnglàmộtcáchđểtrưởngthành”congáitôiđãviếtnhưthếnày:

Rấtnhiềungườihồinhỏđềuđãtừngchơithảdiều,cũngrấtnhiềungườiđếnThiênAnMôn,nhưngnhữngngườiđãtừngthảdiềuởThiênAnMônthìkhôngcónhiều.Trongsốítngườiđócómình.

Từkhimìnhbắtđầunhớđượcsựvậtsựviệc,chathườngđưamìnhracôngviênhoặcquảngtrườngđểthảdiều.Từxacóthểnhìnthấynhữngcondiềunhiềumàusắcbaylượntrongkhôngtrung,cócondiềuhìnhmáybay,cócondiềuhìnhchimưng,cócảcondiềuhìnhconbướm…

Dướisựchỉbảotậntìnhcủamẹ,mìnhđãvượtlớpthànhcông,đểcổvũđộngviênmình,chađãđưamìnhđithamquanBắcKinh.

Mùahènăm2004,mìnhcùngvớichamẹthẳngtiến“thánhđịa”BắcKinh.

ỞBắcKinhcórấtnhiềunơiđểthămthú,trướctiênlàxemlễkéocờởquảngtrườngThiênAnMôn.Đểxemđượclễkéocờ,cảnhàmìnhphảidậytừrấtsớm,trờivẫnchưasángcảnhàđãđếnquảngtrườngThiênAnMônrồi.

Khitrờisáng,mìnhpháthiệncórấtnhiềucondiềuxinhxắnđangbaylượntrênkhôngtrung,nhìnthấyvậymìnhbắtđầuthấy“ngứatay”,vìthếmìnhxinmẹtiền,muamộtcondiềulớnđượclàmtừmườicondiềunhỏcóinhìnhchimén.

Khiđãcódiềutrongtaymìnhkhôngchầnchừ,lậptứcchạylấyđàchodiềubaylên,nhưngthửvàilầnđềukhôngthànhcông,cuốicùngchaphảigiúpmìnhthảchodiềubaylên,giócànglớndiềubaycàngcao,tráitim

mìnhcũngnhưđangbaynhảycùngcánhdiều.

Sauđómìnhcầmdâydiều,chạymộtvòngtrênquảngtrường,mườicondiềutheosựđiềukhiểncủamìnhlượnđilượnlại,mìnhnghiễmnhiêntrởthànhmộtvịchỉhuyvànhữngchúchiménnhỏkiachínhlàbinhsĩcủamình…

Tôikhôngmuốncongáitôicómộttuổithơtrốngrỗng,vìthếtôiluôncốgắnghếtsứccóthểđểchotuổithơcủaYYluônphongphúđầymàusắc,đâylànhiệmvụmàtôiđặtrachomình.Cóthểtôikhôngcóđủkhảnăngđểmanglạichoconmộtcuộcsốngvậtchấtđầyđủ,nhưngngượclạitôicóthểmanglạichoconniềmvuivàniềmhạnhphúclớnnhất,đểcongáisaunàytrưởngthànhmỗikhinghĩlạituổithơcủamìnhđềucảmthấyvuivẻ.Saunàykhicongáilớnlên,trongkýứccủaconvẫnlưugiữhìnhảnhthảdiềuởThiênAnMôn,điềunàythậtlàvuibiếtbao.

Khitôitiếptụcviếtđoạnnàythìcongáiđangđitậpquânsựgọiđiệnvềnhà,conkểchotôinghenhữngchuyệntrongđợttậpquânsự,khitôinhắcđếnchuyệnthảdiềuởThiênAnMôn,connóivớitôiconcònnhớnhưin,haichaconvuivẻcùnghồitưởnglạikhungcảnhlúcđóvàconnóiđếnkỳnghỉlễQuốckhánhconvề,cảnhàsẽlạiđithảdiềunhưngkhôngphảiởThiênAnMônmàlàởquêĐôngBắc.

Tôitừngxemởđâuđómộtbứctranhnhưthếnày:Mộtcôbéthânhìnhgầyguộcđangrasứcchạy,mồhôilãchã,đuổitheocôbélàmộtconhổvớiđôimắttrừngtrừng,miệngháto,trênmìnhconhổcóghihaichữ“bàitập”.Tiêuđềcủabứctranhlà“Bàitậpcòndữhơncảhổ”.Từbứctranhnàychúngtacóthểthấyrằngtrongmắttrẻ,bàitậpnhiềucònđángsợhơnmộtconhổdữ.

Hơnnữarấtnhiềuđứatrẻphảithứcđếntậnhơnmườimộtgiờđêmđểlàmhếtbàitậpvàngàyhômsauchưađếnsáugiờsángđãlạiphảidậy,khôngđượcngủđủgiấc,dẫnđếnsứckhỏengàymộtxấuđi.Mộtsốtrẻngoàiviệcphảihoànthànhbàitậpthầycôgiaocònphảilàmthêmbàitậpphụhuynhgiao.Mộtsốphụhuynhthấylượngbàitậpởtrườngcủaconkhôngnhiều,lạiđâmralolắng,nếucứthếnàythìconsẽhọcđượccáigì?Nếucứnhưvậyconcótheođượccácbạnhaykhông?Vìthếhọlạigiaochoconbàitậpđểconlàm,nhữngđứaconcủachúngtalạiphảibơitrongđốngbàitậpởtrườngvàởnhà.

Tạisaocácgiáoviênlạigiaonhiềubàitậpđếnnhưvậy?Tấtnhiênlàdonềngiáodụcđốiphórồi.Mặcdùngànhgiáodụcluônnhấnmạnhlàkhôngnênchohọcsinhluyệntậpquánhiều,nhưngdùsaothì“quentayhayviệc”sẽcóthểđốiphóvớinhữngkỳthimộtcáchhiệuquả,việcluyệntậpnhiềulần,luyệnđiluyệnlạilàmộttrongnhữngcáchđểnângcaothànhtíchcủahọcsinh,vìthếtrongtìnhtrạnggiáodụckhôngđápứngđượcđiềukiệnđặtracủagiáodụctốchấtnhưhiệnnay,việcgiáoviênvàphụhuynhgiaonhiềubàitậpchocontrẻđãtrởthànhmộtlựachọnbắtbuộc,khôngcònlựachọnnàokhác.

Thựctế,việchọcđihọclạikhôngnhấtđịnhsẽtăngcườngkhảnăngghinhớcủahọcsinh,bàitậpvềnhàquánhiều,kếtquảhọctậpcũngrấtcókhảnăngsẽgiảmsút.Vìvậy,khôngnênmùquángđitheonhữnglốimòn,khithànhtíchhọctậpcủaconkhôngtốtthìchỉđơngiảntănglượngbàitậpđểconcáilàmmàkhônghềchúýđếntrẻcóhứngthúhaykhôngvàhọccóhiệuquảhaykhông.

Tôiluônchorằngđểnângcaođượcthànhtíchhọctậpcủatrẻcầnphảichúýđếnchấtlượnghọctập,giờhọctrênlớpphảicóhiệuquảchứkhôngnêndànhquánhiềuthờigianlàmbàitập.Nếunhưtrẻđượcgợimởđểpháthuytínhtíchcựctronggiờhọc,sửdụnghiệuquảthờigiantrênlớpthìkhôngcầnthiếtphảigiaoquánhiềubàitậpchotrẻ,khôngcầnbắttrẻphảihọcđihọclại.

CongáiYYsaukhiđihọccũngkhôngtránhkhỏisựtruysátcủa“mãnhhổbàitập”.Khiconhọclớpba,lớpbốn,ngoàibàitậpbuổitối,bàitậpbuổitrưa,nhàtrườngcònbốtríthêmcả“bàitậpbuổisáng”,vìthếmàthờigianbiểuhàngngàycủaconnhưsau:buổisángsáugiờdậy,vộivàngvệsinhcánhân,ăncơm,đếntrường,vàophònghọcthìtrênbảngđãviếtkínmítbàitập,đâychínhlà“bàitậpbuổisáng”màhọcsinhphảilàm.Cắmcúilàmxongbàitậpthìcũngđúng8giờ,bắtđầugiờhọcbuổisáng;buổitrưa11giờ20phúttanhọc,vộivàngvềnhàăncơmtrưa,khôngdámnghỉngơimộtchútnào,lậptứcquaylạitrườnghọc,trênbảnglạichichítnhữngcâuhỏivàbàitập,đâychínhlà“bàitậpbuổitrưa”.Sauđóconlạingồilàmbàihùnghục,làmxongthìchuôngbáogiờvàolớpcũngvanglên;buổichiềutốikhitanhọc,cácthầycôlạilầnlượtquaytrởlạiphònghọcnhưđènkéoquân,giaobàitậpvềnhàcủatừngmôn…

Vìthếmàcôngviệccủaconhàngngàychỉcólàmbàitập.Tôicảmthấyrấtphiềnlòng,ởđâuramàlắmbàitậpđếnvậy?Hỏiramớibiếtkhôngphảichỉcóbàitậptrongsáchgiáokhoa,trongsáchbàitậpmàcòncócácđềthi,làmđilàmlạicácbàitậpnày.Mônngữvănthìlàchépđichéplạibàikhóavàtừmới…

Điềukhiếntôingạcnhiênđếnsợhãiđólàcógiáoviênbắthọcsinhchépnămmươilầntừmới!Tôikhôngbiếtchépnhiềulầnnhưvậythìcóýnghĩagì.Congáinóivớitôibởivìrấtnhiềucácbạnnhỏđềubiếtmột“tuyệtchiêu”,dùngmộttaycầmnhiềubút,viếtmộtchữ,viếtmộtlầnbằngmấylần.Giáoviênvốnchỉgiaochohọcsinhchépmườilần,nhưngkhipháthiệnra“tuyệtchiêu”nàythìgiáoviêntănglênnămmươilần.

YYnóinhữngbàitậptrongsáchgiáokhoa,ởtrênlớpphảilàm,saugiờhọccũngvẫnphảilàm,làmởvởluyện

tậpmộtlần,lạiphảilàmmộtlầnnữavàovởbàitập,mấyngàysaulạiphảilàmragiấykiểmtramộtlầnnữa,cónhữngbàilàmnhiềulầnquácácconđềuquenthuộcđếnnỗichỉnhìnđềcũngcóthểnóiđápán.Theonhưtôihiểu,bọntrẻkhiphảilàmđilàmlạimộtbàitậpthìchúngsẽcảmthấychánnảnvôcùng.Nhiệmvụhọctậpcàngnhiềuthìthờigianhọccàngnhiều,mànhữngkiếnthứchọcđượcthìkhônghềtănglên,ngàyhômsaulặpđilặplạinhữngcôngviệccủangàyhômtrước,ngaycảYYtừnhỏvốnđượcrènluyệnthóiquenchămchỉhọctậpcũngvìthếmàmấtđihứngthúhọctập.

Tôinhậnthấyđâylàmộttínhiệuxấukhinhìnthấyconsángđisớmtốivềmuộn,phảigiảiquyếtmộtđốngbàitậpđếngầnmườigiờđêm.Nhìnkhuônmặtngâythơtrongsángcủaconlúcnàocũngcăngthẳng,tôicảmthấyrấtkhóchịutronglòng,vàtôithấyđâylàmộtcáchhọc,cáchrènluyệnđơnđiệu,cứngnhắc,nósẽgiảmbớtniềmvuitrongkhihọc,tăngthêmáplựchọctậpvàgánhnặngbàitậpchocon.VìthếtôiquyếtđịnhYYkhônglàmbàitậpởnhànữa,choconđượcgiảithoátkhỏiđốngbàitậphỗnđộn,lặpđilặplạimộtcáchmáymóckia.

TôinóivớiYY:“Từnayvềsauchúngtasẽkhônglàmbàitậpvềnhànữađượckhông?”.Nghekhôngphảilàmbàitập,congáiđãsungsướngvôcùng,nhảycẫnglênnhưngrồilạilậptứclolắng:“Chaơi,nhưvậythìcôgiáocóphạtconkhôngạ?”.Tôitrảlờicon:“Khôngsaoconạ,nhưngconphảihứavớichatrênlớpphảichúýnghegiảng,hiểuđượcbàingaytrênlớp,côgiáohỏiconphảitrảlờiđược,thiphảiđạtkếtquảtốt”.Conbéchớpchớpmắtsuynghĩmộtlúcrồirasứcgậtđầutỏvẻđồngý,sauđóhaichaconđậptaymộtcái(Hồinhỏtôivàconkhihứavớinhauđiềugìđóthườngngoắctay,saunàykhiconđihọcthìđổithànhđậptay).

Ngàyhômsautôiđếntrườngđểgặpcôgiáocủacon.Chưađợitôinóihết,côgiáochủnhiệmđãngắtlời:“Họcsinhlàmbàitậpmàkhikiểmtracònlàmbàikhôngtốt,huốnghồlàkhônglàmbàitập.Hơnnữađểhọcsinhlàmbàitậplàtốtchocácem,khôngcógìhạicả.Làmgìcóchuyệnhọcsinhđihọclạikhônglàmbàitập?Cácphụhuynhkhácđềuđếngặptôivìgiaoítbàitậpchocácem,đằngnàyanhlại…”.

Tôinhẫnnạigiảithích:“Làmbàitậplàđểcủngcốnhữngkiếnthứcđãhọc,nếunhưđãnắmđượchếtnhữngkiếnthứcđãhọcthìkhôngcầnthiếtphảilàmbàitập.Kiếnthứckhôngchỉởsáchgiáokhoahaysáchbàitập,bọntrẻcầncónhiềuthờigianđểkhámpháthếgiớingoàisáchvở.KhảnăngtiếpthucủaYYtươngđốinhanh,cháuhoàntoàncóthểkhônglàmbàitậpnhưngvẫnhọctốt,hơnnữacóthểđảmbảothànhtíchcủacháusẽkhôngthấphơnđiểmbìnhquâncủacảlớp”.Nhưngnóithếnàothìcôgiáochủnhiệmcũngkhôngđồngý,côcònnóitừtrướcđếngiờchưatừnggặpmộtphụhuynhnàocổquáinhưtôi.Cóthểlàdotôinóicólý,hoặclàkhảnăngdiễnđạtcủatôitốtmàcuốicùngcôgiáochủnhiệmchỉchốtlạivỏnvẹnmộtcâu:“Việcnàytôikhôngthểquyếtđịnhđược,anhcứđitìmthầyhiệutrưởng,nếuthầyhiệutrưởngđồngýthìtôicũngkhôngcóýkiếngì”.

Saukhitừbiệtcôchủnhiệmtôilạiđếnvănphòngcủathầyhiệutrưởng,ýkiếncủathầyvềcơbảnlàthốngnhấtvớiýkiếncủacôchủnhiệm,nhưngthầycũngkhôngnỡđểtôiphảitìmđếnPhòngGiáodục,thầylạimiễncưỡngnói:“Nhưthếnàyđi,cứthửxemsao,nếuconanhhọckhôngtốtthìlạiphảilàmbàitậpnhưbìnhthường”.Tôiđãhiểuđượcýcủathầy,thầykhôngđồngýmàchỉchotôicơhộiđểthử,vìthầykhôngtinvàocáilýluậnkỳquáicủatôi:“Khônglàmbàitậpvẫncóthểnângcaothànhtíchhọctập”.

Theosựhiểubiếtcủatôivềtâmlýhọctrẻnhỏvàtìnhhìnhcủacongái,tôivôcùngtintưởnglàcongáidùkhônglàmbàitậpvềnhàthìviệchọccũngkhôngbịảnhhưởnggì,hơnnữalạicóthểkhuyếnkhíchcontíchcựchọctập,nângcaothànhtíchhọctập.Vìthếnhìnthấyviệctốt,saolạikhônglàm,tôirốirítcảmơnthầyhiệutrưởng.

KhicôgiáochủnhiệmbiếtrằngthầyhiệutrưởngmiễncưỡngđồngýchoYYkhôngphảilàmbàitậpvềnhà,côcònthiệnýcảnhbáotôi:“Dùsaocũnglàconanh,anhmuốnlàmthếnàothìlàm,nhưngnếuthànhtíchhọctậpcủaconanhkhôngtốt,đừngtráchcôgiáo”.Tôinóivớicô:“Côgiáocứyêntâm,sẽkhôngcóchuyệnnhưvậyđâu”.

Côgiáovàthầyhiệutrườngthườnglấysuynghĩcủamìnhđểápđặtchongườikhác,vìthếhọkhómàchấpnhậnđượcnhữngquanniệmgiáodụckhácvớiquanniệmcủamình,trừphiđólàchỉthịcủaBộGiáodục,nhưngtôicũngchỉlàmộtphụhuynhhọcsinhbìnhthường,muốnthayđổiquanniệmcũcủahọcũngkhôngphảichuyệndễdànggì.

Khitôitổchứcnhữngbuổithuyếttrìnhvềgiáodục,thườngcóphụhuynhhỏitôi:“Khitiếnhànhphươngphápgiáodụcvuivẻvớicongáithìtrởngạilớnnhấtlàgì?Mẹcủabévàcácthầycôcóđồngýhaykhông?”.Tôitrảlờihọ:“Trởngạilớnnhấtlạichínhlàmẹcủabé,côgiáochủnhiệmvàthầyhiệutrưởng.Họkhôngnhữngkhôngtánthànhmàcònkịchliệtphảnđốicáchlàmcủatôi,họchorằngtôiđangmạohiểmvớitươnglaicủaconbé,nhưngtôikhôngdễdànggìmàthỏahiệpvớihọ,vìthếđầutiêntôiphải‘lênlớp’chobangườinày,thuyếtphụcđượchọcónghĩalàtôiđãdẹpđượctrởngại,vàtưtưởnggiáodụccủatôiđượcthựcthimộtcáchthuậnlợi”.

SauđóngheYYkể,khikiểmtrabàitập,thỉnhthoảngcôgiáolạinóivớicon:“Tốtnhấtlàemnênlàmmộtítbàitập,đừngnghelờicủacha,nhưthếsẽkhôngtốtchoem”.Tôirấthiểucôgiáo,đứngởgócđộkhônggiốngnhautấtnhiênsuynghĩvềmộtvấnđềcũngkhácnhau.Côgiáođứngởgócđộyêucầuvềđiểmsố,họcsinhlàmnhiềubàitập,khikiểmtramớicóthểđạtđiểmcao,điểmthấpthìlà“họcsinhkém”;nhưngtôilạiđứngởgócđộpháttriểncátínhđểnhìnnhậnvấnđề,bàitậpbiếtlàmrồithìkhôngcầnthiếtphảilàmlạinữa.Mụcđíchcủaviệchọclànắmđượckiếnthức,khôngphảilàđốiphóvớithicử.Tôikhôngmuốnnhìnthấytưduysángtạođángquýcủacon,sựhiếukỳmạnhmẽvàtâmlývuivẻkhihọccủaconbịnhữngbàitậplặpđilặplạimộtcáchmáymócpháhủy,vìthếtôikhôngđểcon

làmbàitậpvềnhà.

“Khônglàmbàitậpthìsaukhitanhọcconbélàmgì?”.Nghenóicongáitôikhônglàmbàitậpvềnhà,mộtsốphụhuynhtrợntrònmắtngạcnhiênhỏitôi.

Concórấtnhiềuviệccầnlàmnhưrangoàichơi,xemtivi,lênmạngchơitròchơi,xemsáchthamkhảo,làmviệcnhà…tôithấynhữngviệcnàyđềucóýnghĩahơnlàviệclàmbàitập.Vuichơinhưvậykhôngnhữngkhiếnconlinhhoạthơn,nângcaotrílựcmàcònnângcaohiệuquảhọctập,khiếnconcóđượcniềmvuitronghọctập.

VìthếmàviệchọccủaYYkhôngnhữngkhôngbịảnhhưởngmàngượclạiconcàngcóhứngthúhọc,nănglựchọctậpcũngđượccảithiện,thànhtíchkhôngngừngnângcao.Khiconphảilàmbàitậpvềnhà,thànhtíchcủaconchỉđứnggiữalớp,nhưngsauđóconnằmtrongtốpđầu,vàcuốicùnglàvượtlớp.

Saukhivượthailớp,chưađếnmườituổiconđãhọctrunghọccơsở.Ởbậchọcmới,lượngbàitậplạitănglêngấpnhiềulầnsovớibậctiểuhọc.TrongnhữngtuầnđầutiênngàynàoYYcũngcốgắnglàmhếttấtcảcácbàitậpmàcôgiáogiao,kếtquảlàngàynàosaukhitanhọcconcũngbòrabànđểlàmbàitập,ngoàithờigianăncơmrathìconkhôngdámlãngphíthờigian,khôngthểxemsáchthamkhảo,khôngthểxemtivi,càngkhôngthểchơi,chodùlànhưvậyhômnàocũngphảiđếnhơnchíngiờtốiconmớilàmxongbài.Sauđólàbậnvệsinhcánhân,rồilêngiườngđingủ,khôngthìngaycảđếnthờigianngủcũngbịrútngắn.

TôinhớcóhailầnYYlàmbàitậpđếnhơnmườigiờtối,mấylầntôigiụcconđingủ,conđềunói:“Đợimộtlátnữaạ,conlàmsắpxongrồiạ”.Kếtquảlà“đợimộtlát”,“đợimộtlát”đếnkhiquáthờigianđingủbìnhthường.Thấyvậytôilolắng:“Khôngđược,nhữngbàitậpnàykhônglàmnữa,khôngngủđủthìkhôngcósứckhỏe,làmsaomàhọctốtđược”.

Vìthế,lạigiốngnhưhồihọctiểuhọc,tôilạitìmđếncôgiáochủnhiệmvàthầyhiệutrưởngđểđềxuấtýkiến,cókháclàdokhihọctiểuhọcconđãvượtlớpthànhcông,nênhiệutrưởngvàcôchủnhiệmđềurấthiểusuynghĩcủatôi,haingườiđồngýđểYY“rútngắn”thờigianlàmbàitậpvềnhàgiốngnhưhồihọctiểuhọc.Đảmbảothờigianngủcủaconlàviệcưutiênhàngđầu,thứhailàđểconcótâmlýhọcthoảimáivuivẻ,sauđómớilàthànhtíchhọctậpcủacon.Cảthầyhiệutrưởnglẫncôgiáochủnhiệmđềuđồngývớiquanđiểmnàycủatôi.

LạimộtlầnnữaYYđượcgiảithoátkhỏi“núibàitập”,mỗingàyconlạicóthờigianđểvuichơi.Khiđãquenvớicuộcsốngởtrườngtrunghọccơsở,hiệuquảhọctậpcũngdầnđượcnângcao,chodùconđượchưởng“đãingộ”làkhôngphảilàmnhiềubàitậpnhưngnếuđãchơiđủrồithìthờigiancònlạithithoảngconvẫnlàmbàitập,nhưnglúcđótâmlýhoàntoànkhácvớitâmlýkhibịbắtépphảilàm.

Mụcđíchcủaviệclàmbàitậplàgì?Tấtnhiênlàcủngcốkiếnthứcđãhọcchứkhôngphảilàrènluyệnviệctínhtoánmáymóc,nănglựcchépbài.Nếuconđãnắmđượckiếnthứchọcngayởtrênlớpthìkhôngcầnthiếtsaukhitanhọclạiphảilàmbàitập.Vìvậy,giảithoátconkhỏiviệchọcmáymóc,trùnglặp,choconnhiềuthờigianchơivàlàmnhữngviệcgiúpíchchosựpháttriểnbảnthâncóíchhơnnhiềulàvùiđầuvàohọc.

Đốivớinhữngđứatrẻsinhravàlớnlênởthànhphố,nôngthônlàmộtvùngđấtdiệukỳ.Tôiluônchorằngnếuchỉsốngởnôngthônhoặcchỉsốngởthànhphốthìđólàcuộcsốngkhôngtrọnvẹn.Ngườichưatừngsốngởthànhphố,tầmnhìnhẹp,tưduyđơngiản,ngườichưatừngsốngởnôngthônthìngàynàocũngchỉđốimặtvớibốnbứctườnghoặclàđilạigiữamộtrừngximăngcốtthép,khôngnhìnthấyniềmvui,ánhsángbênngoàikhungcửasổ.

Ởnôngthôncónhữngconsuốichảyrócrách,nhữngcánhđồnghoabạtngàn,cótiếngchimhót,cócálội,ởnôngthôncónhữngđứatrẻchấtphác,khichơikhôngbịchamẹmắngvìlàmbẩnquầnáo,khôngcầnphảivộiđiđánhđàn,họcvẽ…Vềvùngnôngthôn,trờirộngmâyxanhthoángđãng,tâmhồnbạncũngsẽkhôngcònbịbóbuộc…tấtcảsẽlàmbạncảmthấythoảimáivàgiàucảmxúchơn,sựchấtphácđônhậucủangườinôngthônkhiếnbạncảmthấytâmhồnyêntĩnhhơn,cởimởhơn.

Tôisinhravàlớnlênởnôngthônvìthếmàtôiluôntrànđầytìnhyêuvớivùngđấtấy.Sốngởthànhphốđãhơnhaimươinămnhưngsựphồnhoaởđôthịkhôngđọnglạitrongtimtôi,tạisaotôilạiyêutừngcâyhoangọncỏởnôngthônnhưthế?Bởivìnôngthônđãchotôimộttuổithơhạnhphúc,tôibiếtmảnhđấtđóđãươmđắpniềmhạnhphúcchotôinhưthếnào.Vìthếmàsaukhicongáichàođời,tôinghĩtuổithơcủaconkhôngthểthiếunhữngkýứckhisốngởnôngthôn,tôisẽkhôngđểchoconmấtđiniềmvuiđượcsốngởnôngthôn.

Thôngthường,tôisẽcốgắnghếtsứcdànhthờigianđưaconvềquêthămôngbànội.Mỗikhiconbévềđếnnhà,saukhivộivàngchàohỏiôngbà,ngaylậptứclạichạyđichơi,bởivìcórấtnhiềubạnnhỏđangchờcon,cònbaonhiêutròchơiđangmờigọicon.

Ởquê,YYrấtthíchđượccùngchađibắttômbắtcáởtrongao.Mộthômvàomùahèởquênội,tôiđưaYYvàđứacháuđếncáiaonhỏngoàiđồngbắtcá,chúngtôiđãbắtđượckhánhiềunhưngtrênđườngvềthìtrờimưa,ai

cũngbịướt,lạnhrunbầnbật.YYđichânđất,mặcquầnáocủaanh,mặtđầybùnđất,nhìngiốngnhưmộtđứatrẻởtrạitịnạn.Nhưngcóđiềukháclà,mặcdùconrấtlạnhnhưngluônmỉmcười,mắtsánglấplánhvìhàohứng.Conhétvang“Mưarồi,mưarồi…”,khỏiphảinóilúcđóconvuiđếncỡnào.

Đểcongáichơivuihơn,đểcongầnvớithiênnhiênhơn,tháng12năm2004tôiquyếtđịnhđưaconvềtrườngởnôngthônhọc,đểconcóthểvuichơithoảimái.

Tháng8năm2004,vợtôiđượcphâncôngdạyhọcởmộtthônởbánđảoGiaoĐôngtỉnhSơnĐông.TôinảyraýđịnhđưaYYđếnđóhọc,congáitấtnhiênrấtlàvui,thứnhấtlàcóthểgặpđượcmẹ,ngườimàconhằngngàymongnhớ,thứhailàconcóthểchơimộtcáchthoảimáiởnôngthôn.

Lầnđầuhọcởmộttrườngởnôngthôn,YYđãcảmnhậnđượcsựmớilạkhi“đượcbắtvềlớpmới”.Hômđóđếntrườngtậptrung,đểcôngbằng,thầyhiệutrưởngcóýkiếnviệcchọnlớpsẽthôngquaviệcbốcthămđểchọn.KhôngnhữngYYcảmthấymớilạmàngaycảtôicũngcảmthấycáchlàmnàyrấtđặcbiệt.Haigiáoviênchủnhiệmdướisựchủtrìcủahiệuphó,bốctờgiấyđãđượcchuẩnbịtừtrước,côgiáobốcđượctờgiấybêntrongcóviếttêncủaYYmừngrỡnói:“Taytôithậtlàmaymắn,emPhạmKhươngQuốcNhấtđãthuộcvềtôi!”.Nhưvậy,congáiđược“bắt”vềlớpmới.Mỗikhinhớlạicâuchuyệnnàycongáilạikhôngnhịnđượccười,“LàconđượccôgiáoÔn‘bắt’về!”.

SauđóYYlạiđượchưởngniềmvuikhicùngvớicácbạn“gópvốn”.Nhữngđứatrẻởnôngthônthườngkhôngcónhiềutiềntiêuvặt,nhiềulúcmuốnmuamộtmónđồgìđónhưnglạikhôngcóđủtiền.Làmthếnàobâygiờ?Bọntrẻnghĩramộttuyệtchiêu:“gópvốn”.Khiđónếunhưruộtbútchìhếtrồi,haiđứatrẻcóthểgóplạicậunămhào,tớsáuhào,cậuđưaíttiềnhơnthìcậuđimua,muavềrồithìchiađều,mỗingườimộtnửa,vấnđềđãđượcgiảiquyết;muốnănbimbimthìmỗingườigópmộtnửa,muavềcậumộtmiếng,tớmộtmiếngănngonlành.

TrongcuốnsáchChơicũnglàmộtcáchđểtrưởngthànhcủacon,condùngngòibútdídỏmkểlạicâuchuyện“gópvốn”vớibạncùngbànmuabútchì,chodùtrongtúiconcóđủtiềnđểmuanhữngthứconmuốnnhưngconrấtvuikhiđượcthamgia.Nghĩramớihiểu,ởthànhphố, ́những“tiểuhoàngđế”,“tiểucôngchúa”trongtúilúcnàocũngcóđếnmấychụctệhoặchàngtrămtệ,đưatiềnthuêngườilàmbàitập,đihọcthìđitaxi…mứctiêuphađếnngườilớncònkhôngbằngthìchúngliệucóđồngýbỏramấyhàolẻđể“gópvốn”cùngngườikhácmuađồdùnghọctậphoặcmuađồănvặtkhông?Vàtấtnhiênchúngsẽmãimãikhôngthểcảmnhậnđượcniềmvuicủasựhợptácnhưthế,khôngcảmnhậnđượcniềmvuikhichiasẻ,càngkhôngthểcảmnhậnđượctìnhbạnthuầnkhiếtvàtráchnhiệmchânthànhtrongquátrìnhhợptác.

Trongnhữngngàyhọcởnôngthôn,YYcònhọcđượctiếngđịaphương.Từlúcnghengườikhácnóinhưngkhônghiểu,phải“thuê”mẹvàcácbạnhọclàmphiêndịchđếnlúctựconcóthể“thểhiện”mấycâubằngtiếngđịaphươngchínhhiệu,YYthuậnlợivượtquaràocảnngônngữ.Trẻkhôngthểcứsốngmãiởmộtđiểmcốđịnh,trẻphảilớnlênvàtrưởngthành,rakhỏinhàvàrangoàixãhội,phảithíchứngvớisựbiếnđổicủacuộcsống,hòamìnhvàotậpthểmới,nhưvậytrẻsẽkhônglolắng,bấtankhiđốimặtvớinhữngsựthayđổi,trẻcóthểvìthếmàcósựpháttriểntốthơn.ViệcYY“vượtqua”ràocảnngônngữđãthểhiệnconcómộtnănglựcthíchứngvôcùngtốt,điềunàykhiếntôicảmthấyrấtvui,YYcũngnhậnđượcniềmvuitừviệcđó.

Viếtđếnđâytôimớilạinhớđếnmấyngàytrướckhiđưaconđếnnhậphọcởtrườngđạihọc,lãnhđạocủatrườngđãlolắngvềviệcconcòníttuổi,chỉlàmộtsinhviênthiếuniên,liệuconcóthíchứngđượcvớimôitrườngmớihaykhông.Khitôinóivớihọrằngnănglựcthíchứngcủaconrấttốt,họbántínbánnghi.ThựcrangườimàhọcầnlolắngkhôngphảilàYYmàlànhữngsinhviêndùlớntuổihơnYYnhưnglạithiếusựbồidưỡngvàrènluyệnvềphươngdiệnnày.

Nhữngngàyởnôngthôn,YYcònhọcđượcởcácbạnhọcrấtnhiềutròchơimàkhiởthànhphốconkhôngbiếtchơi,convàcácbạnởnôngthônđãcótìnhbạnvôcùngsâusắc.Nếunhưkhôngcóquãngthờigiansốngởnôngthôn,kýứctuổithơcủaYYsẽthiếuđibiếtbaonhiêumàusắc.Vìthế,tôiluônluônrấttựhàovềquyếtđịnh“đưaconvềnôngthônhọc”củamình.

Trẻemnhưmộtcốcnướctrắng,bạnmuốnchonóthànhvịgìthìhãythêmvàođógiavịmàbạnmuốn.Việcgiáodụctrẻcũngnhưvậy,bạnmuốncuộcsốngcủatrẻcómàusắcnhưthếnàothìhãycốgắngtạochotrẻniềmvuitrongcuộcsốngnhưthế.Chỉcầnbạnthựcsựyêuconmình,thựcsựmongconvuivẻ,lúcđósựviệcsẽtrởnênđơngiản.

Ờphầntrướctôiđãnóiquachuyệnkhôngmuốnchocongáiđếntrườnghọc.Mặcdùtôikhôngphủnhậnnhữngnỗlựccủacácthầycôgiáotrongviệcgiúptrẻtrưởngthànhvàpháttriển,nhưnggiáodụctrongtrườnghọcrấtkhócóthểlàmđượcviệcgiáodụctheođốitượng.Hơnnữadướisựảnhhưởngcủanềngiáodụcđểthicử,nhàtrườnglàmộttrongnhững“sátthủ”giếtchếtcátínhcủahọcsinh.Nhưngvìcongáicầncócuộcsốngtậpthể,cầnbạncùngchơinêntôiđànhchấpnhậnđểconđếntrườnghọc.

Congáiđếntrườngđểhọccòntôitheođuổi“cuộcchiếntranhgiànhconvớitrườnghọc”.Chiếnđấumệtmỏirồithìvềnhàhọc.Ởlớphọcđặcbiệtnày,concóbaonhiêutiềmlựcthìchúngtôichoconmộtkhônggiantươngứng,dạy

họctheođốitượng,tùytừngđốitượngmàchọnhọccáigì,đitheoconđườngcátínhhóaviệchọc.Chỉsauvàithánghọc,conđãhọchếtchươngtrìnhcủacảmộtnămhọc,lạicórấtnhiềuthờigianđểvuichơigiảitrí.

Ngày10tháng7năm2005,bởivìngàyhômsauconphảithicuốikỳ,buổichiềucôgiáoyêucầuhọcsinhphảiđếntrườngđểchuẩnbịchokỳthi.Saubữatrưa,mộtmìnhYYbắtxeđếntrường,17giờ30phútmàconvẫnchưavề.Vợtôigọiđiệnđếntrường,nhàtrườngchobiếtvẫnchưatanhọc,vìthếvợtôinhờcôgiáochuyểnlờiđếnYY,nhắccongọiđiệnvềnhà,YYgọivềnóingàymaicôgiáoyêucầu6giờsángphảicómặtởtrường.

Tôivừangheđãnổicáu:“8giờmớithi,6giờđãđếntrường,đếntrướchaitiếngđồnghồđểlàmgì?Vôlýhếtmức”.Thờiđiểmđóchúngtôisốngởcănnhàthuêởnộithành,từtrườngđếnnhàphảimấtmấychụccâysố,chưanóiđếnviệcsớmvậychưacóxebus,nếucóthìmuốnbắtchuyếnxesớmnhấtcũngphảidậytừhơnbốngiờsáng.Chẳngbiếtphảilàmthếnào,buổitốihômđóphảiđểconbéngủlạinhàmộtcôgiáo,ngàyhômsaucùngcôgiáođếntrường.

SựviệcnàykhiếntôiquyếtđịnhchuyểnnhàđếnYênĐài,đểcontránhxamôitrườnghọctậpnhưvậy,tôicũngquyếtđịnhsaukhichuyểnđếnYênĐàithìđểconhọcởnhàmộtnăm,tôivàvợsẽthaynhaukèmchocon.

“Mặttrờichiếusángmuônnơi,hoacỏcườivớitôi.Chimnhỏcấttiếnghótchàobuổisánghỏitôitạisaobạnlạiđeochiếcbalônhỏxinh?Mìnhđangđếntrường,đếntrườngđúnggiờkhôngđượcđếnmuộn…”.CongáiYYđãtừnghátbàihátnàymỗibuổisángđihọc,nhưngbâygiờconhọctạinhà,khôngcần“đeochiếcbalônhỏxinh”,cũngkhôngcần“đếntrường”,cũngchẳngcầnphảilolắngchuyện“muộnhaykhôngmuộnhọc”.

TrongcuốnsáchChơicũnglàmộtcáchđểtrưởngthành,conđãviếtthếnày:

Họcởngôitrườngnàyhơnnửanăm,cáckhớpcủangóngiữatayphảicầmbútđãcónhữngnốtchaisầndầy,thithoảngmắtcũngnhìnkhôngrõmọivật.Mẹđưamìnhđếnbệnhviệnkiểmtra,bácsĩnóimìnhbịmỏimắt,cầnđượcnghỉngơinếukhôngthìmìnhsẽbịcậnthị.Nhưngmàlấyđâurathờigiannghỉngơi,đếncảthờigianngủcũngsắpbịcướpmấtrồi.

Đặcbiệtlàquãngthờigiangầnthicuốikỳ,côgiáolạiyêucầuchúngmìnhđếntrườngsớmđểhọc,đếntốimuộnmớitanhọc,thờigianởtrườngcàngngàycàngnhiều.Chođếnngàythicuốikỳ,támgiờmớibắtđầuthinhưngcôgiáoyêucầuchúngmìnhsáugiờsángphảiđếntrườngđểcôtranhthủphụđạotrướckhithichochúngmình.Chamìnhgiậnlắm,chanói:“Bìnhthườngcôdạycáigì?Đếnkỳthivốnphảiđểchohọcsinhnghỉngơi!Đượcrồi,chúngtakhônghọcởtrườngnàynữa!”.

Vìthếmìnhđãnghỉhọc,trởthànhmộthọcsinhtiểuhọckhôngđếntrường.Chavàmẹlênkếhoạchhọctậpchomình,thaynhaukèmmìnhvănhóavàbồidưỡngchomìnhnhữngnănglựctổngthể.Ởngôitrường“mini”này,chachínhlàhiệutrưởngkiêmchủnhiệmhậucần,mẹlàcôgiáochủnhiệmđồngthờicũnglàcôgiáobộmôn,vàmìnhvừalàlớptrưởng,vừalàlớpphóhọctập,vừalàcánsựmôn…Mộtchươngtrìnhhọcđặcbiệthàngngàyđượctiếnhànhtheokếhoạchnhưnglạirấtthúvị,mìnhcóthểcùngmẹtranhluận,cóthểthicùngvớicha;giờhọctựnhiêncóthểđượcđếnvùngnúi,giờlịchsửcóthểxemphim…khôngcónúibàitậpcũngchẳngphảingủmuộndậysớm,càngkhôngcầnxếpthứhạng,phạtlàmbài…

Ngoàiviệchọc,mìnhcònrấtnhiềuthờigianđểchơivàxemsáchthamkhảo,cònnhiềuthờigianđểxemtivinữa.Mặcdùmỗingàychỉcónămtiếnghọcnhữngkiếnthứccơbảntrongsáchgiáokhoa,nhưnghiệuquảhọctậpcủamìnhrấtcao,tiếnđộcũngrấtnhanh,chưađếnnửanămmìnhđãhọcxongtấtcảnhữngkiếnthứccủachươngtrìnhhọclớpnăm.Thờigiancònlại,chadạythêmchomìnhvềviết,mẹthìbồidưỡngnănglựclýgiải,phântích,chamẹcònchomìnhthamgiarấtnhiềunhữnghoạtđộngxãhộinữa…

Vớikinhnghiệmdạyconởnhà,tôicảmthấychodùnhiềuphụhuynhkhôngcóđiềukiệnlẫnkhảnăngdạyconhọcởnhàthìcũngkhôngnênhoàntoànphómặcconchonhàtrường.Thiếtnghĩ,giáoviênchỉdùngmộtphươngphápgiáodụcduynhấtđểdạymấychụchọcsinhcócátínhkhácnhau,bấtluậnthếnàođichăngnữathìkhôngthểthựchiệnđượcviệcdạyhọctheođốitượngvớitừnghọcsinh.

Đốivớigiáoviên,conbạnchỉlàmộttrongmấychụchọcsinh,nhưngđốivớiphụhuynhthìconcáilàtấtcả,vìthếmàphụhuynhphảicósựnhìnnhậnchínhxácvềconmình,sauđótrongkhảnăngcủabảnthân,cốgắngtìmramộtphươngphápgiáodụcthíchhợpđểconpháttriển,từđógiúpconvừatiếpthunềngiáodụcởtrường,vừađượcnhậnsựgiáodụcthíchhợptừgiađình.

Mộtnămconvuichơi,tựhọcởnhà,ngoàiviệchọcchươngtrìnhhọclớpnăm,lớpsáu,convừachơivừachoxuấtbảnmộtcuốnsáchmàcácbạnnhỏrấtyêuthích:Chơiquatiểuhọc.

Năm2006,tôitừbiệtvợvàcongái,đếnthànhphốTrùngKhánhlàmviệc.Tấtnhiêntôivẫntheonghềcũ:viếtláchvàthuyếttrình.Lúcđóngoàiviệcđếnthuyếttrìnhchohọcsinh,sinhviên,tôicòntíchcựcthamgiaviếtsách

choNhàxuấtbảnNhândânNộiMôngCổ:SeriessáchcủaĐôngTử.TrongthờigiannàycuốnChơiquatiểuhọccủacongáicũngđãsắpxongphầnbảnthảo.

Chơiquatiểuhọclàcuốnsáchghilạinhữngcâuchuyệntrưởngthànhcũngnhưcâuchuyệnvềhọctậpởtrườngtiểuhọccủaconbằngngòibútngâythơ,trongsáng.Quabảymươitámmẩuchuyệnnhỏ,cóthểthấycongáiđãtrảiquacuộcsốngởgiaiđoạntiểuhọcvuivẻnhưthếnào,làmthếnàomàhọcnhưchơi,vượtliềnhailớp,tốtnghiệptiểuhọctrướcthờihạnhainăm,làmthếnàođểtrítuệ,tìnhcảmvànănglựcđềuđượcpháttriểntoàndiệnkhivừachơivừahọc.Saukhinhậnlờimờicủanhàxuấtbản,tôiđãthêmmục“lờicủacha”saumỗicâuchuyệncủacon.

Cuốitháng3nămđó,chúngtôikýkếthợpđồngxuấtbảncuốnsách“Chơiquatiểuhọc”vớiTrungtâmThiếuniênnhiđồngTậpđoànxuấtbảnTrùngKhánh.

NgaysauđóbáochíởTrùngKhánhđãđưatinvềviệcNhàxuấtbảnTrùngKhánhđãmuabảnquyềnxuấtbảncuốnChơiquatiểuhọc,sauđócảbáogiấylẫnbáomạngtrêntoànquốcđềutranhnhauđưatin.Ngày1tháng4,trongchươngtrình“BáochíTrungQuốc”doBạchNhamTùngdẫn,(ngườidẫnchươngtrìnhnổitiếngcủaTrungQuốc)kênhtintứccủaĐàitruyềnhìnhTrungươngTrungQuốc,đãđưatinvềYYnhưlàmộtnhânvậtnổibậttrongtuầnđó,chươngtrìnhphátsóngcótênlà“PhạmKhươngQuốcNhất:Chơiquatiểuhọc”.TrongchươngtrìnhđóBạchNhamTùngđãnói:“Vừatrònchíntuổi,banămrưỡiđãhọcxongchươngtrìnhtiểuhọc,vượthailớpliêntục,viếtmộtcuốnsách,cònnóilàchơimàđượcnhưvậy,nhữngphụhuynhnhưchúngtacũngphảihọchỏi,hyvọngconcáichúngtacũngcótuổithơvuivẻnhưPhạmKhươngQuốcNhất”.

Vàingàysauđó,docósựcốtừphíaNhàxuấtbảnTrùngKhánh,quyềnxuấtbảncuốnsáchChơiquatiểuhọcđượcchuyểnquachoNhàxuấtbảnThiếuniênnhiđồngHồNam.PhótổnggiámđốcthườngtrựcTậpđoànTruyềnthôngnhàxuấtbảnnàyđãkêugọicảnhàxuấtbảndốctoànlựcquảngbáchocuốnsách.

Sángngày8tháng5,tôicùngYYbaytừThượngHảiđếnThủphủtỉnhHồNam,bắtđầuchuỗibốnmươingàyhoạtđộngquảngbávàkýtặngsách,chúngtôilầnlượtđếncácthànhphốcủaHồNamgồmCốtLa,ChuChâu,ThiệuDương...;cácthànhphốởQuảngĐôngbaogồmQuảngChâu,ChuHải,ĐôngQuản,GiangMôn;cácthànhphốởLiêuNinhcóThẩmDương,ĐạiLiên;ởCátLâmchúngtôiđếnTrườngXuân,TốngNguyênvàhuyệnPhùDư;ởGiangTôchúngtôiđếnNamKinh,vàđếncảBắcKinh.Làngườiphụtráchbiêntập,phótổngbiêntậpTạThanhPhongcùngđivớichúngtôi,vàôngcũngđảmtráchdẫnchươngtrình,trướctiênônggiớithiệuhaichacontôi,sauđóYYkểnhữngcâuchuyệnvuitrongquátrìnhtrưởngthànhcủacon,cuốicùngthìtôikểnhữngcâuchuyệnđằngsaucâuchuyệnđó.

Trongthờigiantuyêntruyền,quảngbáchocuốnsáchhaichacontôiđãnhậnđượcrấtnhiềulờimờiphỏngvấncủabáochí,phátthanh,truyềnhình.KhiởBắcKinhhaichacontôicònđếnthămdiễngiảnổitiếng-thầyLýYếnKiệt;ởThẩmDươngchúngtôiđếntrườngTiểuhọctrựcthuộcĐạihọcSưphạmThẩmDươngthămChuHạoDiểu-bạnquathưcủaYY;ởTrườngXuân,YYtrởlạitrườngConemxưởng228thămthầycôvàbạnbè;ởTốngNguyên,YYđãdùngtiềnnhuậnbútđểgiúpđỡbạnnhỏcùngtuổi-TrươngHâmDuyệt.

Khitôiviếtđếnđâycólẽrấtnhiềuđộcgiảmuốnbiết,mộtcuốnsáchnhưvậyđãđượcấpủnhưthếnào?Thựcsựmànóicuốnsáchrađời,nóilàcóchủđíchcũngđúngmàkhôngcóchủđíchcũngđúng,chủđíchlàđểconkiêntrìviệcviếtlách,khôngcóchủđíchlàviệccuốnsáchxuấtbảnchỉlàmộtsựngẫunhiên.

Trongquãngthờigiancongáitựhọcởnhà,bàitậpcủamônngữvănthườnglàđọcvàviết,đọcđểmởrộngtầmmắtcủatrẻ,tăngcườngkiếnthức,nângcaonhậnthứclýtínhvềsựvậtcủatrẻ,vàcũnglàcơsởđểhọcviết.Theokếhoạchhọctập,mỗituầnYYphảiviếthaibàivăn,đềtàivànộidungkhônggiớihạn,đasốnhữngbàiconviếtđềulànhữngchuyệnconđãnghe,đãgặpvàcảmnhận,phầnlớncáccâuchuyệnlànhữngchuyệnvuivềsựtrưởngthành.Chẳngmấychốcmàconđãviếtđượctớibamươibài,trongđócómộtsốbàiconviếtrấttốt,cóthểkểnhư“Ngủmộtmìnhcũngcóthểngủngon”,“Táongonnhưngkhóháiquả”,vìthếtôikhuyêncongửibàitớimộtsốbáodànhchohọcsinhtiểuhọc.

Sauđótôinghĩvớitốcđộviếtnhưvậy,đếncuốinămconsẽviếtđượckhoảngbảymươiđếntámmươibài,tổnghợplạicũngđượcmộtcuốnsách,cóthểchiasẻniềmvuicủacontớinhiềubạnnhỏhơnnữa.Trướctiêntôinóiýtưởngnàyvớivợtôi,côấychorằngcáchviếtcủacongáiquátrẻcon,chưathànhthục,nênlolắngkhôngcónhàxuấtbảnnàođồngýxuấtbảnmộtcuốnsáchdomộtđứatrẻviết.Nhưngvớimộttácgiảnghiệpdưxuấtthântừphóngviênnhưtôi,tôichorằngcuốnsáchcủaconvẫnsẽcóthịtrường,hơnnữacongáicórấtnhiềuđiểmđểtruyềnthôngkhaithác:nhữngđứatrẻvượtlớpkhôngnhiều,nhữngđứatrẻviếtsáchlạicàngít,nhữngđứatrẻđượclớnlêntrongniềmvuicũngcóhạn,nếubađiềunàylạicùngcóởmộtđứatrẻ,thìđólàmộtđềtàikhôngtồi.

Sauđóchúngtôibànchuyệnrasáchvớicongái,congáimớingheđếnchuyệnxuấtbảnsáchđãrấtngạcnhiên:“Á,trẻconcũngcóthểxuấtbảnsáchhảcha?”.

“Đúngvậy,rấtnhiềubạnnhỏbằngtuổiconđãxuấtbảnsáchrồi”.

“Vậyaisẽđọcnóạ?”.

“Tấtnhiênlànhữngbạnnhỏtrạctuổiconrồi,connghĩmàxem,nếumộtbạnnhỏbằngtuổiconkểnhữngcâuchuyệnvuivềsựtrưởngthànhcủabạnấy,liệuconcómuốnđọckhông?”.

“Tấtnhiênlàcóạ”.YYvừachơitròyoyovừatrảlời.

Ngayngàyhômđótôibắttayvàoviệclênkếhoạchrabảnthảo,thôngquaviệcchỉnhsửacủavợtôivàYY,bảnthảochínhthứcđượcthôngqua.Nhưngvềtênsách,cảnhàthảoluậnrấtlâu,mỗingườimộtýkiến,cuốicùngtôiđưaraýkiếnlấytênChơiquatiểuhọc,vàYYđãđồngývớiýkiếncủatôi.“Tênsáchđượcđócha,conđúnglàđãchơiquatiểuhọcmà”.Cảnhàđềuthấytênsáchnhưvậyrấtgầngũivớinộidung,hơnnữatêncũngrấtkêu.

Sauđómỗigiờhọcngữvănthìvẫnlàbàitậpviếtvăn,nhưngmụcđíchthìrõrànghơn,tốcđộviếtnhưvậyrấtnhanh,đếnmùaxuânnăm2006,YYđãviếtđượchơnbảymươibài.Cứnhưvậyđếnđầuhènăm2006,PhạmKhươngQuốcNhất,chíntuổirưỡiđãxuấtbảncuốnsáchđầutiêncủamình-Chơiquatiểuhọc.

Chúngtađềubiếtđọcsáchcóảnhhưởngđếncuộcđờicủamỗiconngười,cóthểthayđổivậnmệnhcủamộtconngười.Nhưngvớilượngbàitậpquánhiều,trẻkhôngcònthờigianđểđọctàiliệungoàisáchgiáokhoa,mộtsốphụhuynhcòncảnhbáoconemmình:“Xemnhữngcuốnsáchvớvẩnđóthìcóthểthiđượcđiểmcaokhông?”.

Đọcsáchcóthểthayđổicuộcđời.

Đọcsáchđãmởrachotôicánhcửathếgiới,nângcaonănglựclĩnhhộivăntự,dẫnđườngchotôibướcvàothếgiớikỳdiệucủachữviết,từđótôikhôngthểthoátkhỏithếgiớiđó.Thậtsự,tôitrởthànhmộtngườihâmmộsáchđúngnghĩa.

Saukhicócongái,mỗilầnđiđếnnhàsáchtôithườngmangconđitheo.Xemnhiềuthànhquen,congáicũngtrởthành“tínđồcủasách”,nhìnthấycuốnsáchmàmìnhthíchthìsẽkhôngbaogiờđặtnólạigiá.

YYchịusựảnhhưởngcủahaivợchồngtôi,đầugiườnglúcnàocũngphảicósách,tủsáchphíađầugiườngđểđầynhữngcuốnsáchcầnxem,nhìnlàthấy,vớitaylàlấyđược.

Đãcósáchthìcònphảiđọc,nếukhôngthìsáchsẽmấtđigiátrịtồntạicủanó.Tôivàconđềucómộtthóiquen:dànhbamươiphúttrướckhiđingủđểđọcsách.Cuốituần,chúngtôicóthờigiandànhriêngchoviệcđọcsách,trongquãngthờigiannày,ngườinàongườinấycầmcuốnsáchmàmìnhthích,rồicùngngồiđọc.CónhữnglúcYYsẽđọctochotôinghenhữngđoạnmàconthấyhay,khitôiđọcđượcnhữngnộidungphùhợpvớicon,tôicũngsẽgiớithiệuđểconđọc.

Thờiđạingàynayrấtnhiềungườidùngtiềnvàonhữngtròtiêukhiển,tiêutiềnvàoviệctrangđiểm,ănuốngnhậunhẹt,cũngcóngườidànhthờigianđểxemtruyềnhình,chơitròchơiđiệntử.Vậytạisaokhôngdànhtiềnbạcđó,thờigianđóđểgầnhơnvớisách?Muasáchnhiềuhơn,đọcnhiềusáchhơn,tạoramộtkhônggianđểtâmhồnnghỉngơithưgiãn,vàcũngtạochoconcáimộtmôitrườnggiàuvănhóađọc.

Mởrachoconcánhcửathếgiớiđọc,vàphảihướngdẫnconhọcđượccáchđọcsách.Tổngkếtmộtsốkinhnghiệmdạyconđọcsáchtrongnhiềunămqua,tôinghĩcácbậcphụhuynhcóthểlàmtheonhữngđiềusau:

Thứnhất,đảmbảothờigianđọcsáchcủacon.Cáiquýcủaviệcđọcsáchlàởtínhkiêntrì,nếumỗingàybạndànhchoconmộtquãngthờigiancốđịnhđểđọcsách,chodùmộtngàychỉcómườiphút,cứthếmỗingàymỗitháng,thờigianđólàmộtconsốkhiếnbạnphảikinhngạc.Saukhibànbạcthươngthảo,tôivàYYquyếtđịnhthờigiansinhhoạt,xemtivivàđọcsáchđềucốđịnh,đểYYcónhiềuthờigianđọcnhữngcuốnsáchngoàichươngtrìnhhọc.

Thứhai,tạobầukhôngkhíđọctốt.Đọcsáchrấtcầnmộtbầukhôngkhítốt,nhưvậymớicóthểđảmbảotrẻvuivẻ,chúýtậptrungđọcsách.Tạisaonhàdòngdõithưhươngconcháuđềutàigiỏi,bởivìgiađìnhhọcóbầukhôngkhíđọctốt.Nếuchamẹđềulàphầntửtríthức,bảnthânlạicóthóiquenđọcsách,chamẹdùnglờinói,hànhđộngđểtruyềndạychocon,tựnhiênsẽcóảnhhưởngtốtđếnconcái.“Bầukhôngkhí”màtôinóiđếnởđâybaogồmhaiyếutố:Thứnhất,cónơiđểđọcsách,vídụmộtcănphòngyêntĩnh,mộtchiếcbànđọc,mộtcâyđèn;thứhai,phảicómôitrườngyêntĩnhcầnthiếtchoviệcđọcsách,khôngthểmuốnconđọcsáchnhưngchamẹlạibậttivivớiâmlượngquálớn,hoặctúmnămtụmbaănuốngnhậunhẹtđánhbài.

Tiếpđó,cầnchútrọngviệccùngconđọcsách.Tốtnhấtcácthànhviêntrongnhàđềunêncóthóiquenđọc,hàngngàyphảicóthờigiancùngnhauđọcsáchvàcùngthảoluậnnộidungtrongsách.Cónhưthế,trẻsẽrấtdễbịcuốnhútvàothếgiớicủasách.Trẻconrấtdễuốnnắn,dễchịusựảnhhưởngcủamôitrườngxungquanh,muốntrẻchămđọcsách,bảnthânphụhuynhcũngphảiyêusách.

Điềucuốicùnglà,đểtrẻcảmnhậnđượcniềmvuikhiđọcsách.Trẻthíchchơitròchơibởivìchơitròchơikhiếntrẻcảmthấyvui.Nhưvậythìmuốntrẻthíchđọcsáchcũngphảichotrẻcảmthấyniềmvuikhiđọcsách.KhiYYhọc

lớphai,báoNgữvăncótổchứccuộcthi“Trảlờikiếnthứctrênbáo”.Dướisựcổvũcủatôi,congáitíchcựcthamgiavàcuốicùngconđạtgiảiba,khinhậnđượcgiấychứngnhậnvàphầnthưởngdotòasoạngửiđến,YYvuimừngnhảycẫnglên.Vàtừđóconngàycàngyêuthíchviệcđọcsáchbáo.

Biểnkiếnthứclàvôcùngvôtậnnhưngmỗiconngườichỉcómộtcuộcđời.“Đọcnhữnggìnênđọc,đángđọc”làthểhiệnsựtôntrọngbảnthânmình,tôntrọngthờigian.Hãychoconbạntậnhưởngniềmvuitrongthếgiớisáchđầytrítuệvàtưtưởngsâusắc.

BướcvàothếkỷXXIchúngtachàođónmộtthờiđạimới,thờiđạicủainternet.

Thờiđạingàynay,côngnghệthôngtinpháttriểnnhưvũbão,vàđãxâmnhậpvàomọiphươngdiệncủaxãhộivàcuộcsốngcủaconngười.Sựrađờicủainternetđãmangđếnchonhânloạirấtnhiềutiệních,cóthểkểđếnnhư:muađồkhôngcầnphảiđếnbáchhóa;đọcsáchkhôngcầnphảiđếnthưviện;thậmchíđihọckhôngcầnphảiđếntrường;làmviệctrênmạng,tấtcảgiaodịchđềuthôngquathươngmạiđiệntử,rấtnhiềubạnnhỏcũngcóđượcniềmvuivôbờbếntừnhữngthứtrêninternet.

Vìthếphụhuynhcầnphảihướngdẫnconsửdụnginternetmộtcáchkhoahọc,cùngconchiasẻnhữngniềmvuimàinternetmanglại,cầnphảitraođổivớiconnhữngsuynghĩ,cảmnhậnkhisửdụnginternet.Nếunhưtôilêninternet,đọcđượcnhữngtinmàtôichorằngconsẽrấthứngthú,tôisẽgọiconđếnchoconxem,vàconcũngvậy.Nhưvậyvừacóthểhọcđượctừmạnginternet,vừacóthểgiảitrí,lạităngthêmtìnhcảmgiữahaichacon.

Internetlàcôngcụhọctậptốtnhấtdànhchotrẻ,lênmạngngoàiviệcchơitròchơi,YYcòntròchuyệnvớicácbạn,xemtintức,vàviệcconhaylàmnhấtđólàhọctừtrênBaidu(trangtìmkiếmlớnnhấtởTrungQuốc).Mộtlần,khiYYđangđọcsáchthìbắtgặpcụmtừ“Trínhượcvõngvăn”,conkhônghiểuýnghĩacủacụmnàynênlậptứctìmkiếmtrênBaidu,chỉmộtcúclickchuột,phầngiảithíchýnghĩachocụmtừhiệnrangaytrướcmắt:“Nghĩalàbỏmặcmộtbên,làmnhưkhôngnghethấy.Chỉnghexongnhưngkhôngthèmđểý”.Conrấthưngphấnvớiviệctừnaycóthểtratừrấtnhanhvàthuậnlợi.Từđóvềsau,nếugặpchữnàotừnàokhóhiểu,YYthườngnhờsựtrợgiúpcủa“Baidu”,và“Baidu”chưabaogiờlàmconthấtvọng,nógiốngnhưmộtđạidươngthôngtin,nóitheocáchcủaYYthìlà“mộtbụnghọcvấn”.

Từnhỏcongáiđãđượctiếpxúcvớiinternet,lúcmớibắtđầutôiđãnóivớicon,tôtranhtrênmáytính,chơitròchơitrênmạngđềuchỉlàmộtphầntrongnhữnggìconcầnchơi,khôngđượcdànhquánhiềuthờigianchonhữngviệcnày.Sauđócongáilớndần,concóthểdùngmáytínhvàinternetđểphụcvụviệchọc,tôivẫnnóivớicon,đâychỉlàphươngpháphỗtrợviệchọctập,nhấtđịnhphảikhốngchếthờigian,tốtnhấtlàtrongkhoảngmộttiếng.Vềviệcnàytôikhôngquảnconmàđểchocontựquảnlýthờigiancủamình,việctôitintưởngvàocon,đểcontoànquyềnquyếtđịnhđãđượcconđềnđápbằngviệctuânthủlờihứa.

Nhiềunămnay,mỗingàytôiđềusắpxếpthờigiannhườngconsửdụngmáytính.TrongkhoảngthờigiannàyYYcóthểtựdosửdụngmáytính,concóthểlênmạngchơitròchơi,gửiemail,làmthiệpđiệntử,chatQQvớibạnhọc,bạntrênmạng,đọcnhữngtintứcmàconhứngthú,làmnhữngviệcmàconthích…Khihếtthờigian,consẽtựgiácrờikhỏimáytính.Vìthế,chodùngàynàoYYcũngtiếpxúcvớiinternetnhưngconkhônghềchịuảnhhưởngxấumàngượclạiconcònbiếtsửdụngcôngcụinternetmộtcáchhiệuquảđểvừahọcvừagiảitrí.

Thờiđạingàynay,mỗikhinhắcđếntròchơitrênmạng(gameonline),phụhuynhnàonghethấycũngđềusợ,cảmtưởngtròchơitrênmạnggiốngnhưmộtloạithuốcđộcvậy,concáihễdínhđếnnólàbịsangã,bịhủyhoại.Nhưngthựctế,nếubiếthướngdẫnconmộtcáchđúngđắn,tròchơitrênmạnglạilàmộttròchơitrítuệbổích,khôngnhữngmanglạiniềmvuichotrẻmàcòncóthểpháttriểnnănglựctổngthểcủatrẻ.

Từkhibatuổi,YYđãbắtđầutiếpxúcvớitròchơitrênmạng,từtròđơngiảnlà“đẩyxeôtô”đếntròchơiphứctạphơnmộtchútlà“ônggiàquasông”,hayđếntròchơiphứctạpmàngaycảtôivàvợ“nghiêncứu”mãicũngkhônghiểulà“SuperMario”;conhọctừcáchsửdụngchuộtđếncáchlàmthếnàosửdụngbànphímnhanhđểkhốngchếcácnhânvậttrongtròchơi,từđơngiảnmòmẫmtìmhiểuđếnphánđoáncóphươnghướng,cộngvớisứctưởngtượngphongphú,dầndầnYYđãtrởthànhmộtcaothủgameonline.

Cónhữnglúccảbangườichúngtôicùngchơitròchơi.Tôivừađểchocontựdotiếpcậnvớitròchơitrênmạng,vừavuivẻlàmbạncùngchơivớicon.BởiđiềulàmYYvuikhôngchỉcótròchơitrênmạng,màcònlànhữngtròchơiphongphúnhiềumàusắckhác.Vìthế,tròchơitrênmạngđốivớiYYchỉlàđểtăngthêmmộtcáchchơimàthôi.Điềuquantrọnghơncảlàquachơitròchơitrênmạng,conđượctiếpxúcvớiinternet,conhọcđượccáchsửdụngmạng,họcđượccáchlàmthếnàođểtrởthànhchủnhâncủainternet…

Chúngtađềubiếtinternetlàcondaohailưỡi,nếucứchìmđắmtrongnhữngtròchơitrênmạng,kếtbạn,hoặcxemnhữngtrangmạngkhônglànhmạnhthìinternettrởthànhcáicóhại;nhưngnếudùnginternetđểxemtintức,tìmtàiliệu,gửiemail,chơitròchơiđúngmức,vàgiaolưuvớimộtvàingườibạnthìinternetlạitrởthànhcáicólợi.Nócũnggiốngnhưmộtcondao,nếutrongnhàbếpthìnólàcôngcụnấuăn,nhưngnếudùngnóđểchémgiết,thìnó

lạitrởthànhhungkhí.

Khíchlệconcáisửdụnginternetkhôngcónghĩalàbỏmặckhôngquảnlý,thờigiansửdụnginternetvànộidungđềuphảiđượcgiớihạn.Thôngthườngtrẻconsửdụnginternetnhằmbamụcđíchchủyếu:chơitròchơi,tròchuyệnvàhọctập(baogồmviệctìmkiếmtàiliệu).Vềmặtthờigian,baonhiêuthờigiandànhchonhữnghoạtđộngnàylàhợplýthìphảicăncứvàomỗitrẻ,thờigiancủaYYđượcchiaralàmbagiaiđoạn:lúccònđimẫugiáothìchỉchơitròchơi,chơinhữngtròchơiđơngiảncólợichosựpháttriểntrítuệ;lúchọctiểuhọcthìchủyếulàchơitròchơi,cònlạilànóichuyện,tiếpđómớilàhọc;nhưngđếnkhihọctrunghọcthìlạingượclại,họclàchính,chơivànóichuyệnlàphụ.

Cósựphânchianhưvậyvìkhitrẻhọcmẫugiáo,hoạtđộngchínhcủatrẻlàchơi,vìthếmàchơitròchơilàchủyếu,trongthờigiannàytrẻvẫnchưacầnthựcsựcósựgiaolưutiếpxúcxãhội,chưacầnphảihọctập,vìthếkhôngcầnphảinóichuyệnhayhọctập;đếngiaiđoạntiểuhọc,ngoàiviệcchơiđùathìcuộcsốngcủatrẻthêmmộtphầnmớiđólàgiaolưuvớinhữngbạnnhỏcùngtranglứa,vàhơnthếcònbướcvàogiaiđoạnhọctập,vìthếnóichuyệnvớicácbạntrênmạngvàhọctậplàmộttrongnhữngnộidungđượcthêmvàokhitrẻsửdụnginternet;vàkhitrẻbướcvàogiaiđoạntrunghọc,trẻlớnlên,mởmangthêmnhiềukiếnthức,nhiệmvụhọctậpcũngnhiềulên,chơiđùakhônghoàntoànthuhútđượcchúngnữamàviệctìmhiểukiếnthứclạitrởthànhlựachọnhàngđầucủatrẻ,vìthếthờigiannàytrẻsửdụnginternetchủyếuvớimụcđíchhọctập,cònchơitròchơivànóichuyệnvớicácbạntrênmạnglàphụ.

YYđãsửdụngnternetnhưvậy,convừacóđượcniềmvui,vừacóthêmkiếnthứcvàcóthêmnhữngngườibạn.

TrongtuổithơcủaĐôngTửkhôngcó“đồchơi”nàogọilà“tivi”.Mãiđếnkhihaimươituổi,tôimớiđượctiếpxúcvớitivi.Vìthế,tôithườngnghĩtrẻconthờinaythậtlàhạnhphúc,khivừamớisinhrađãđượcthưởngthứcnhữngchươngtrìnhtruyềnhìnhrồi.

Nghenóitôiđểchocongáichơiđùathoảimái,cònchoconxemtivinhiều,rấtnhiềuphụhuynhđềuvôcùngngạcnhiên:“Làmsaocóthểthếđược,chúngtôicấmmàcònchẳngđượcđây”.

Lýdocácbậcphụhuynhkhôngchoconxemtivicórấtnhiều:Thứnhất,xemtivisẽbỏbêviệchọc;thứhai,mộtsốchươngtrìnhtruyềnhìnhcóảnhhưởngxấuđếntrẻ;thứba,xemtivinhiềuthịlựcsẽgiảmsút…

Đốimặtvớinhiềuvấnđềnhưvậy,cácbậcphụhuynhđãxếptivivàodạng“hạtgiống”manglạitaihọa,dođóhạnchếchoconcáixemtivi.Theoýkiếncủatôi,cốtlõicủavấnđềkhôngphảilàlỗicủativi,chúngtakhôngnhữngkhôngnênđểtrẻtránhxativimàngượclạiphảiđểtrẻ“gầngũi”vớinó.Dođó,từkhiYYbiếtxemtivi,tôiluôngiữvữngquanđiểmtíchcựcxemtruyềnhình.Đươngnhiên,tôiphảiđảmbảochoconvềthờigianvànộidungxem.

Theokinhnghiệmcủatôivềviệchướngdẫnconxemtivi,khiconhọcmẫugiáo,tiểuhọc,trunghọccơsở,trunghọcphổthông,mỗingàythờigianxemtivilầnlượtkhôngquábatiếng,haitiếng,mộttiếngvànửatiếnglàtốtnhất,tấtnhiênlàkhôngbaogồmthứbảy,chủnhậtvànghỉđông,nghỉhè.Ngàynghỉlễtếtthờigianxemcóthểdàihơnmộtchútnhưngkhôngthểkhônghạnchế.Ngoàira,khihọcmẫugiáovìkhôngphảihọcnêncóthểxemnhiềumộtchút,nhưngkhôngđượcxemliêntụchaitiếngđồnghồ,nếukhôngthìcầnphảichiathờigianxem,vídụbuổisáng,buổichiều,buổitối.Cònmộtvấnđềnữalàtrẻđangởthờiđiểmpháttriểncơthể,buổitốikhôngđượcxemtiviquákhuya,phảiđảmbảothờigianngủnghỉ.

Cũnggiốngnhưnhữngđứatrẻkhác,YYrấtthíchxemphimhoạthình,nhìnconcườivuivẻ,nhảynhót,tậnhưởngnhữngniềmvuimàtivimanglại,tôivôcùngbiếtơn“mónđồchơilớn”làtruyềnhình.Nhiềulúc,tôivàconcùngxem,tôicònmuaDVDnhữngbộphimhoạthìnhvềxem,cùngcontậnhưởngniềmvuimà“TomandJerry”mangtới.

Ngoàinhữngchươngtrìnhphimhoạthình,YYcònhứngthúvớinhữngchươngtrìnhkhoahọckỹthuật.Conthíchxemnhấtlàchươngtrình“Triểnlãmkhoahọckỹthuật”,“Khámphá”.Hơnnữa,saukhixemxong,concòntìmcáchtựmình“khámphá”.Tôinhớcómộtlầnchươngtrình“Khámphá”nóivềlịchsửkhảocổ,YYrấtthích,vàđộtnhiênchạyxuốngdướilầu,cầmcáixẻngnhỏđàobớiđấtởbồnhoa.Tôihỏiconlàmgìthìconnóiconđang“khảocổ”.Conkhiếntôiphảibậtcười,connhìntôikhôngvừalòng:“Cókhiởdướiđấtlạicóđồgìquýhiếmđấychaạ!”.

Khôngchỉcónhữngchươngtrìnhnày,yêuthíchđộngvậtlàbảntínhcủatrẻ,vìthếmàYYvôcùngyêuthíchchươngtrình“Thếgiớiđộngvật”và“Conngườivàtựnhiên”.Mỗikhitrêntivixuấthiệnhìnhảnhcủacácconvật,conkhôngngừngvỗtay,lúcthìkiễngchânlắcmông,lúcthìvẻmặtnghiêmtúc,mắtkhôngrờikhỏimànhình…Thôngquatròchơilớnlàtivi,YYcàngngàycàngyêuthiênnhiênvàđộngvật,“Độngvậtlàbạncủaconngười,khôngcóđộngvật,conngườichúngtasẽrấtcôđơn!”.Conđãviếtnhưvậytrongnhậtký.

Trẻlớnlênkhôngthểtáchkhỏitivi.Nhưngđểcóthểlàmchủđượcnó,xemtivimộtcáchkhoahọc,lớnlênmạnhkhỏethìchamẹphảilàngườihướngdẫntrẻ.TrướckhiđểYYtựdoxemtivi,trướctiêntôiphảidạyconxemtivinhưthếnào.

Trướctiên,tôigiúpconlậpthờigianbiểuxemtivi.Cùngconxemgiớithiệucáctiếtmụctrêntạpchítruyềnhìnhhoặctrênmạnginternet,căncứvàothờigianphátsóngcủacácchươngtrìnhmàconthíchxem,sắpxếpthờigianxemtivi.Sauđólậpthờigianbiểu,dánởtrướcbànhọccủacon.Contựgiácchấphànhtheothờigianbiểuđó,lâudầntrởthànhthóiquenxemtiviđúnggiờ,nhưvậycóthểtránhđượcviệcxemtivimộtcáchvôtổchức,hơnnữaviệcxemtivitrởthànhcómụcđích.

Tấtnhiênthờigianbiểunàyphảilinhhoạt,chỉcầntổngthờigiankhôngthayđổi,thờigiancụthểcóthểthayđổitheotìnhhìnhthựctế.Vídụ,khikênhthiếunhichiếuchươngtrìnhmàYYthíchvàobuổitrưa,thìtrênthờigianbiểu,thờigianxemtiviphảichuyểnthànhbuổitrưa;nếubuổitốicóchươngtrìnhmàYYmuốnxem,thìthờigianxemtivichuyểnthànhbuổitối.Hơnthếnữaxemtivikhôngnhấtđịnhlàphảisaukhilàmhếtbàitậpthìmớiđượcxem.Nếusaukhitanhọcđãcóchươngtrìnhhay,tôivẫnđểconxem.Saukhiconvuivẻthưởngthứcxong,sẽtựgiáctậptrunghọc.Saukhiđãtrởthànhthóiquen,YYtrởnêntựgiác,lúcnàoxemtivi,lúcnàoxemsách,lúcnàochơi,tựconsẽsắpxếphợplý,ítkhicầnđếnsựđốcthúccủatôi.Saukhiconđượcmiễnlàmbàitậptrênlớp,thờigianrỗikhôngdànhhếtchoviệcxemtivimàchiathờigianvừachơiđùa,vừaxemsáchthamkhảo,làmviệcnhàvàxemtivi.

Đểtựdokhôngcónghĩalà“bỏmặc”,âmthầmquansátlàcầnthiết.Phảithườngxuyênnóichuyệnvớicon,tìmhiểuxemgầnđâyconxemnhữngchươngtrìnhgì,cónhậnxét,đánhgiánhưthếnàovềchươngtrình;cầnkịpthờiđưaraýkiếncủamình,đặcbiệtkhiconcónhữngđánhgiásailệch,cầnphảinóichuyệnthẳngthắnvớiconbằngtháiđộônhòa,nhẹnhànggiúpconthayđổiquanđiểm,cáchnhìnsailệch;cáchmộtkhoảngthờigianlạicùngconxemchươngtìnhconyêuthíchđểtăngthêmtìnhcảm,nhưvậykhôngnhữngconvuimàbảnthânchamẹcũngcảmthấyhạnhphúc…

Cũnggiốngnhưviệcdạyconquađường,dạyconcáchthắtdâyantoànnhưthếnàođểtránhnguyhiểm,dạyconbiếtchọnmộtchươngtrìnhtruyềnhình,thưởngthứcnórasaođểcóthểtránhđượcnhững“nguyhiểm”màtivicóthểmanglại,hơnnữalạicóthểpháthuyđượccôngnănggiáodụcgiảitrícủativi.Nhưvậyconbạnsẽpháttriểnkhỏemạnh,vuivẻcùngvớisựđồnghànhcủativi.

Chơilàquyềnlợicơbảncủatrẻ.Đốivớitrẻnhỏ,chơiđùalàtấtcảđốivớichúng,đốivớihọcsinhtiểuhọc,chơiđùalànộidungquantrọngnhấttrongcuộcsốnghọctập;đốivớihọcsinhtrunghọcchơiđùavẫnlàmộtđiềukhôngthểthiếutrongcuộcsốnghọctậpcủachúng.Vìthếcóthểnói,chơiđùađóngvaitròvôcùngquantrọngtrongsựpháttriểncủatrẻ.Việcchơiđùacủatrẻngoàitựmìnhchơihoặcchơivớiđồchơi,chơivớicácbạnnhỏkhicònhọcmẫugiáora,thìkhôngthểcoinhẹmộthìnhthứcchơiđùanữa,đólà:chơiđùacùngchamẹ.Điềunàyyêucầucácbậcchamẹkhôngnhữngphảiđápứngnhucầuvềăn,mặccủatrẻmàcònphảitrởthànhbạnchơicủacon.

Nhưnghãythửnhìnnhữngbậcphụhuynhxungquanhchúngta,liệuhọcóthểbỏrabaonhiêuthờigianđểchơicùngcon?Tôiđãtừngtiếnhànhđiềutravềvấnđềnày,câutrảlờithườnglà:“Côngviệcquábận,ngàynàocũngnghĩđếnviệckiếmtiềnnuôigiađình,thờigianđâumàchơicùngvớicon?”.Hoặclà:“Chơicùngtrẻnhỏrấtbựcbội,muachochúngítđồchơi,đểchúngtựchơimộtmình”.Vàcònmộtcâutrảlờinữa:“Mìnhlàngườilớnthếnày,làmsaomàchơicùngvớibọntrẻđây?”.

Dùlàcâutrảlờinàocũngđềuchothấy:Phụhuynhchúngtađãcoinhẹviệcchơicùngconcái.Trongmắtphụhuynhbấtkỳthứgìcũngquantrọnghơnviệcchơivớicon.Thậmchícónhiềungườicònchorằng,nếuđãđápứngđầyđủmọinhucầuvềvậtchất,lạithựcsựyêuconcái,nhưngbảnthânkhôngcóthờigianđểchơicùngcon,điềunàychẳngcóảnhhưởnggìkhôngtốtđếnsựpháttriểncủatrẻcả.Nhưngthựctếchothấynếuchỉchútrọngnhucầuvềvậtchấtmàcoinhẹnhucầuvềtinhthầnthìđólàcáchlàmvôcùngphiếndiện,xalánhvềmặttìnhcảmsẽlàmchotrẻcảmthấycôđộcvàthiếucảmgiácantoàn.

Làphụhuynh,khôngnênchỉđưaconđếnnhàtrẻ,trườnghọc,muachoconmộtđốngđồchơihoặclàthuêbảomẫuchămsócconrồiđểmặckhôngquản.Đãlàphụhuynhthìbấtluậncôngviệcbậnđếnđâucũngcầnphảidànhthờigianbênconcái,chơicùngcon,làmngườibạnchơitốtnhấtcủachúng.

Chodùsựnghiệpcủabạncóthànhcôngđếnđâu,bạncónhiềutàisảnđếnnhưthếnào,bạnlàmchứcquantođếncỡnào,nhưnglàmộtngườicha,khôngởbêncạnhcon,bạnđãkhôngxứngđánglàmcha,bạnđãlàmmấtđisựthiêngliêngcủatiếnggọi“cha”.

Tôibậnrộnhơnnhữngcôngnhânviênchứcbìnhthườngrấtnhiều.Bởivìhàngngàyngoàicôngviệcviếtbảnthảo,tôicònphảinhậnnhữngcuộcgọitừđườngdâytưvấntâmlý,phỏngvấnngườikháchoặcnhậnphỏngvấn,đếnđàitruyềnhình,đếnđàiphátthanhđểdẫnchươngtrình,cáchmộtkhoảngthờigianlạiphảiđicôngtáccáctỉnhđểthuyếttrình,báocáo,hộinghị…Ởngoàibậnrộnnhưthế,vềđếnnhàlạiphảiđọcsách,tìmtàiliệu.

Thếnàogọilàcóthờigian,thếnàogọilàkhôngcóthờigian?Nếubạnchorằngtiềnlàquantrọng,côngviệclàquantrọngthìtấtnhiênbạnsẽkhôngcóthờigianởbêncạnhconcái.Nhưngnếubạnchorằngniềmvuicủaconcáimớilàđiềuquantrọngthìbạnsẽcóthờigianđểởbêncạnhchúng.Dùcóbậnđếnnhưthếnào,chỉcầnởnhà,bấtluậnthếnàotôicũngphảidànhthờigianđểchơicùngcon.TừcuốnChơiquatiểuhọcđếnThờitrunghọcvuivẻcủa

PhạmKhươngQuốcNhất,hayChơicũnglàmộtcáchđểtrưởngthànhđềucóthểthấytôiđãdạychoYYbiếtcáchchơinhữngtròchơiliênquanđếncờvàbài,hơnnữatôicòntrởthànhcạcứngcủacontrongnhữngtrònày;mỗitốitrướckhiđingủ,tôiluôndànhbamươiphútđểkểchuyệnchocon.Tôikểchoconnghechuyệnngẫuhứng“VịtDonaldđẻtrứng”,congáithì“đuôicáonốiđuôichồn”kểtiếpcâuchuyệnđó;cuốituầnhaynhữngdịpnghỉlễtôithườngđưaconđidulịch,khilênnúi,lúcthìxuốngbiển…

Khiđichơicùngcon,tôitựbiếnmìnhthànhmột“đứatrẻlớn”,khôngnhữngdạychoconnhữngtròchơitôithườngchơikhinhỏ,màcòncốgắnghọcnhữngtròchơimàtụitrẻbâygiờhaychơivàsauđóthìhoàntoànhòamìnhvàotròchơiđó.

Nhiềulúctôidànhcảnửangàyđểchơicùngcon.Mànửangàyđótôicóthểviếtđượcmộtbảnthảo,hoặclàmmộtbuổithuyếttrình,kiếmđượcmộtkhoảnthùlao;tôicũngcóthểdùngthờigianđóđểchơibowling,đánhmạtchược,xemsáchbáo,thậmchílàngủmộtgiấc.Nhưngtôilạiđưaconrangoạiô,đikhuvuichơigiảitrí,đưaconđinhữngnơimàconmuốnđi,chỉcầnconvuilàtôiđãcảmthấyhạnhphúcrồi.

GiờnhìnYYngàymộtlớn,khôngcầnchacùngchơinữa,độtnhiêntôicảmthấymấtđimộtđiềugìđórấtkhódiễntả,mỗilầnnhớlạinhữnglúcchơicùngcon,tôilạicảmthấyhạnhphúcvôbờbến…

BắnhộthạnhnhânvàbắnbilàhaitròmàtôivàYYthườnghaychơi,từlúcYYmớiđượcbatuổichúngtôiđãbắtđầuchơi,đếnnayđãđượchơnmườinămrồi.

Khilớnhơnmộtchút,conbéđãchơiđượcnhữngtròliênquanđếnchữ,vídụnhưtôivàvợthườngcùngconchơitrò“đặtcâu”.Ngườichơicóthểtùyýnóirabachữhoặctừkhôngliênquantớinhau,sauđóyêucầuđốiphươngđặtcâu,trongcâubắtbuộcphảicóbatừhoặcbachữđó.Khikhôngđặtđượccâuthìbịphạtbiểudiễnmộttiếtmụcnàođó.YYrấtthíchtròchơinày,cólúcchơiđếnrấtmuộn,chúngtôimuốnnghỉ,nóivớiconđếngiờđingủnhưngconvẫnkhôngchịuđingủ,vẫnníukéo:“Chơithêmmộtlầnnữa,mộtlầnnữathôi…”.

Quanhữngtròchơiconhiểuđượcthắngkhôngkiêu,bạikhôngnản,phảiluôngiữtrạngtháicânbằng.Nhưthếnhữnggìthuhoạchđượcngoàitròchơilànhữngtàisảnquýbáukhôngđođếmđược.

Nhìnlạinhữngthángngàyhạnhphúcđượclàmchavừaqua,tôicảmgiácniềmhạnhphúclớnnhấtkhôngphảilàcongáiđãvượtlớp,rasáchmàlàvìcósựđồnghànhcủatôi,concóđượcniềmhạnhphúcvôvờbếnvànụcườirạngrỡ.

Chơicùngcon,khôngthểchỉchơitrongnhàđược,vìdùsaokhônggiantrongnhàcũngcóhạn,cáctròchơisẽđơnđiệu,đểcongáichơivuihơn,tôiđưaconrangoàichơi,đếngầnvớithiênnhiên.

Thiênnhiênvốnlànơimàtrẻmuốnhướngtớinhất,cũnglàlớphọclớnlàmphongphúvốntrithứccủatrẻ.Vìthếchỉcầncóthờigian,tôiđềuđưaconrangoàichơi,hòamìnhvàothiênnhiên.Cứđếncuốituầntôilạiđưaconđileonúi,nhìnngắmnúinonsôngnước,tìmhiểuvềcácloàichim,loàithú,cỏcâyhoalá.Trongkhungcảnhsôngnước,connhìnngắmvẻđẹpcủathiênnhiên,tìmhiểusựkỳdiệucủathiênnhiên.Hòamìnhvàođó,contựdo,vuivẻnhưmộtchúchimvậy.

Tôicũnghaychoconđibiển,nếmtrảitậnhưởngnhữngconsóngđạidương,lắngnghetiếngchimhảiâu,xắnquầnrồivuiđùavớinướcbiển,chạytheonhữngconsóngnhảynhóttrênbờcát…MỗilầnnhưvậyYYđềuvuitớimứckhôngmuốnvề.Đếnvớibiển,hãyđểtâmhồncủaconđượcbaynhảy,đểcontựdovuichơi,nhảymúahátca.

Nơimàcongáithíchđinhấtvẫnlànhữngvùngnôngthôn.TừsaukhiYYrađời,chodùquêcóxathếnàomỗinămtôivẫnđềuchoconvềquê.

Saukỳthiđạihọcnăm2013,congáivềquêởgầnhaitháng,trongkhoảngthờigiannàyngoàiviệcviếtláchvàđọcsách,concònđilàmđồngnữa.Trongtácphẩm“Chơicũnglàmộtcáchđểtrưởngthành”củacon,cóvàicâuchuyệnconviếtvềcuộcsốngtronghaithángnàynhư“Khếngọtnhưmật”,“Vịngôtrênđầulưỡi”kểvềchuyệnvuiđiháikhếvànướngngôởruộng,hay“Sựtĩnhlặngcủabầutrời”viếtvềcảmnhậnsaukhingắmhoànghônvàsaosớm.

Thiênnhiênthầnbívàđẹpnhưvậy,thiênnhiêncấtgiữtrongmìnhnhữngkiếnthứcvôcùngvôtận,cóthểnóitrênthếgiớinàykhôngcóngườithầynàotốthơnthiênnhiên.Chúngtakhôngnênđểtrẻrờixathiênnhiên.Cuốituầnhãychoconbạnđếnvớithiênnhiên.Khitrẻhòamìnhvàothiênnhiên,cảmnhậnsựkỳdiệucủathiênnhiên,nănglựcquansátcủatrẻsẽngàymộtnhạybén,sứctưởngtượngngàymộtphongphú,kiếnthứcvềthiênnhiên,sựamhiểuvềcácloàisinhvậtsẽngàymộtphongphú,hơnnữanănglựccảmnhậncáiđẹpcủatrẻcũngngàymộtcaolên.

Thiênnhiêntươiđẹpsẽđểlạinhữnghồiứcđẹpđẽtrongcuộcđờicủatrẻ,đâylàtàisảnlớnkhônggìđongđếmđược.Vìthếcuốituần,chỉcầnthờitiếtủnghộ,tôiliềnmangYYrangoạiôchơi.Hoặclàđibộ,hoặclàđạpxeđạp(xe

đạpđiện)hoặctôiláixeđưaconđi,khimùahoanở,tôicùngconlênnúiháihoadại,kếtnhữngvònghoaxinhđẹp.Tôicùngconđếnnhữngcánhđồngđóngióxuâncùngthảdiều,vừathảdiềuvừahát;vàonhữngngàyhètrờirâmmáttôiđưaconrabiển,nhặtvỏốc,bắtcua…

Ngoàilênnúi,xuốngbiểntôicònđưaYYđicôngviên,vườnthú…Nhữngnămtrởlạiđây,trongmườimấythànhphốnơitôisống,làmviệcgầnnhưkhôngmộtcôngviênnào,vườnthúnàomàtôikhôngđưaconđếnchơi,khônglưulạibướcchân,tiếngcườicủacon.

Thếgiớibênngoàimuônhìnhmuônvẻ,thếgiớibênngoàicósứchútvôcùnglớnđốivớitrẻ,vìthếchodùcóbậnthếnào,tôivẫncốgắngthuxếpthờigianđưaconđichơi,đixem.Mặcdùnhưvậysẽítnhiềuảnhhưởngđếncôngviệc,nhưngsovớinhữnggìcongáithuhoạchđượcthìkhôngđánglàgì.Đượchaymất,cũnglàdocáchnhìnnhậncủamỗichúngta.

Tôiluônluôntinvàođạolý“đọcvạncuốnsách,đivạndặmđường”,đểchocongáithấythếgiớibênngoàirộnglớnnhưthếnào,kỳdiệunhưthếnào.Đếnkỳnghỉđông,nghỉhè,khinhữngđứatrẻkhácphảichạytheonhữnglớphọcthêm,tôilạiđưaconđếnBắcKinhthămCốCung,đếnĐạiLiênthămbếnHổ,đếnTâyAnxemlăngmộTầnThủyHoàng,điNộiMôngCổđểdạochơitrênthảonguyên…

MườimấynămnaytôiđãlầnlượtđưaconđiCátLâm,HắcLongGiang,LiêuNinh,SơnĐông,TôChâu,ChiếtGiang,HồNam,QuảngĐông,ThiểmTây,NộiMôngCổ,BắcKinh,ThiênTân…hơntámmươithôn,trấncủahơnmườitỉnhtrêncảnước,convừachơivuilạivừahọcđượcrấtnhiềunhữngkiếnthứckhôngthểtìmđượctrongsáchvở.“Đimộtngàyđànghọcmộtsàngkhôn”,khiYYnóichuyệnvớingườikhácconsẽcónhiềuchủđềđểnói,khiviếtvănnộidungcũngsẽphongphúhơn,tưduycủaconvềmộtvấnđềcũngđượcmởrộnghơnrấtnhiều.Vàquantrọnghơnnữalàconđượcvuivẻ.

Vừalàmngườicha,vừađóngvaitròlàmmẹ,cùngconvượtquahơn2.000ngày,tôithựcsựthấuhiểucâunóicủaBạchNhamTống:“Đaunhưngvuivẻhạnhphúc”.“Đau”vìnỗiđaucủacongái,“vui”vìnhìnthấycongáikiêncường,hiểuchuyện,“hạnhphúc”vìcảmnhậnđượctìnhyêuvàsựcảmthôngcủacondànhchotôi.

Ởphầntrướcnhưtôiđãkể,saukhicuốnChơiquatiểuhọcđượcpháthành,tôicùngcongáiđếnrấtnhiềunơiđểtuyêntruyềnquảngbá,mãiđếncuốithángsáu,chúngtôimớitrởvềTrùngKhánh.

ThángsáuthờitiếtởTrùngKhánhnóngnhưđổlửa,mấyngàyliêntụcnhiệtđộđềurấtcaokhiếntôiphiềnmuộnbấtan.Lúcnàytôiđộtnhiêncóýtưởngrờixathànhphốnày,tronglòngtôithựcsựrấtthíchthànhphốvànhữngconngườinơiđây,nhưngtôikhôngthểthíchnghiđượcvớithờitiếtvàđồănởđây,cònmộtđiềunữalànơiđâycáchquêtôiquáxa.

Đốivớinhữngngườihayphiêubạtnayđâymaiđóthìviệcthayđổichỗởliêntụclàviệcrấtđỗibìnhthường.Mỗikhirờinơiởcũchuyểnđếnmộtnơiởmới,ngoàitâmlýhướngtớinơiởmới,kỳvọngvớicuộcsốngmới,trướcgiờtôikhônghềcóthóiquennuốitiếcnhữnggìthuộcvềnơicũ.Tôicũngkhôngcóthờigianđểnhìnlạinhữngchặngđườngđãqua,vìnhữngđiềuởtrướcmắtcósứchấpdẫnquálớn,nhiềunămtrởlạiđây,nhìnvềphíatrướcvàkhôngdừngbướcđãtrởthànhthóiquencủatôi.Nhưngthấmthoắttôicũngđãbốnmươituổi,chimmỏitìmvềtổấm,tôibắtđầunghĩđếnviệcđịnhcưhẳnởmộtnơinàođó.

Từmùaxuânnăm1983tôibắtđầurờiquê,tronghaimươitámnămtôiđãsốngởhơnmườitỉnhthànhphốtừNamtớiBắc,cuộcsốngphiêubạtnhưvậyrấtthíchhợpvớitínhcáchconngườitôi,nếunhưkhôngphảiđãlàchồng,làcha,cólẽtôisẽsốngmãicuộcsốngnhưvậy.Vìmuốnchovợconmộtcuộcsốngổnđịnh,đểconcóđiềukiệnpháttriểntốthơn,tôiquyếtđịnhkếtthúccuộcsốngducư,tìmmộtthànhphốmàmìnhyêuthíchvàđịnhcư,nhưcácbạntôinói:Ancưmớilạcnghiệp.

Đốivớinhữngngườilàmnghềtựdonhưtôi,sốngởthànhphốnàothìcũngkhôngảnhhưởnglớnlắmđếnsựnghiệp,nhưngtôivẫncónhữngyêucầunhấtđịnhđốivớinơitôisẽgửigắmnửaquãngđờicònlại:ThứnhấtlàphảiởphíaBắc,thứhaiphảigầnbiểnvàthứbathànhphốđóphảiítnhấtlàthànhphốtrựcthuộctỉnh.VớibađiềukiệnnàythìchỉcóbathànhphốlọtvàodanhsáchlàThiênTân,ThanhĐảovàĐạiLiên.ThiênTânthìcáchbiểncũngkháxa,mùahèlạioibứcngộtngạt,vìthếsớmđãbịloạirakhỏidanhsách,chỉcònlạiThanhĐảovàĐạiLiên.

Vớitôigiữahaithànhphốnàyvẫncósựkhácbiệt,thứnhấtĐạiLiênvẫngầnquênhàcủatôihơnlàThanhĐảo,thứhaitôilàngườiĐôngBắc,vềĐạiLiênsẽcócảmgiácvềnhàmàởThanhĐảokhôngthểcóđược.KhibiếttôinghiêngvềĐạiLiênnhiềuhơn,vợtôikịchliệtphảnđối,côấymuốnvềYênĐàiđịnhcư,córấtnhiềulýdotrongđócómộtlýdolà:YênĐàilàquêcủacôấy,côấykhôngmuốnphiêudạtcùngvớitôinữa.ĐểthuyếtphụccôấyđếnĐạiLiênđịnhcư,khicònởTrùngKhánhtôiđãgửichocôấymộtbứcthưđiệntửvớinộidung“TámlýdođểchọnĐạiLiênlànơiđịnhcưvàpháttriển”.

DùlàthếnhưngvợtôivẫnkiênquyếtởlạiYênĐài,cuốicùngcôấynóivớitôi:“AnhmuốnđếnĐạiLiênthìmìnhanhđi!”.Tôikhôngbiếtlàmgìhơn,ngày8tháng7tôiđónggóinhữngvậtdụngcầnthiếtgửiđếnĐạiLiên,tạmbiệtbạnbèởTrùngKhánh,rồivềYênĐài.Ởnhàhaingày,tôichơicùngYYmộtngày,giúpcontrảlờithưcủamộtsốđộcgiảnhí,sauđómộtmìnhcôđộcbướclênthuyềnđếnĐạiLiên…

Ngàythứ19saukhiđếnĐạiLiên,vợtôigọiđiệnchotôithôngbáocógửichotôimộtbứcthưđiệntử,nóitôidànhthờigianmởraxem.Chuyệnkhôngthểnóiquađiệnthoạimàphảiviếtemailnhấtđịnhkhôngphảilàchuyệnbìnhthường,trướckhimởthư,tôiđãnghĩđếnvàikhảnăngnhưngsựthựclạinằmngoàitưởngtượngcủatôi.

Bứcthưrấtdàinhưngnộidungchínhchỉcómột:Lyhôn!

Từtrướctớinaytôiluônchorằngcuộchônnhâncủamìnhvữngnhưthànhđồng.Làmcôngviệctưvấntâmlýmườimấynămnay,tôiđãgiảiquyếtkhókhăntronghônnhâncủahàngvạnngười,giúpđỡkhôngítngườicứuvãnhônnhâncủahọ,vậymàgiờhônnhâncủachínhmìnhlạiđangtrênbờđổvỡ.Tôivốnthuyếttrìnhvềtìnhyêu,hônnhân,giúpmọingườigiảiđápthắcmắcvềlĩnhvựcnày,vậymànaychínhtôilạivấpphảichínhvấnđềnày,khôngbiếtcóphảilàôngtrờiđangtrêuchọctôikhông?

Tôihiểurấtrõvềcuộchônnhâncủamình,mặcdùnókhôngphảilàđẹpnhấtnhưngcũngkhôngđếnnỗiphảiai

điđườngnấy,trongxãhộibâygiờcuộcsốnghônnhânchủyếulàtạmbợ,nhìnnhaumàsống,cuộchônnhâncủachúngtôivẫncóthểcoilàhạnhphúchơnrấtnhiềunhà,nếunhưmộtgiađìnhnhưgiađìnhtôiphảilyhônthìítnhấtcóđến300triệugiađìnhTrungQuốcnêngiảitán.

Dovậy,tôikhônghềquáđểýđến“thưlyhôn”củavợ,màđơngiảntrảlờicôấy,khuyêngiảicôấy,đợitôiổnđịnhcuộcsốngởĐạiLiênsẽđóncôấyvàconđến.Nhưnglầnnày“lãogianghồ”làtôiđâyđãquángâythơ,vợtôinhanhchóngtrảlời:“Lyhôn,khôngcònsựlựachọnnàokhác!”.

Tôinhậnrađâylàchuyệnnghiêmtúc,khôngphảilàtròđùanữarồi,nêncũngbắtđầunghiêmtúcđốidiệnvớichuyệnnày.Tôivẫncốgắngníukéo,đặcbiệtkhinhắcđếnsựảnhhưởngđếnconcáisaukhilyhôn,côấytừnggiúpđỡtôitrongcôngtáctưvấntâmlý,côấykhôngphảilàkhôngbiếtkhigiađìnhđổvỡsẽcóảnhhưởngnhưthếnàođếnmộtđứatrẻchưađầymườituổi.Sauvàilầnthươnglượng,tôithấyýcôấyđãquyết,tôicũngbuôngtaytừbỏ.

Cuộchônnhânmườinămcuốicùngđãđiđếnhồikết.

Hônnhânđổvỡtấtnhiênkhôngcóailàngườichiếnthắng,trongbấtkỳmộtcuộchônnhânđổvỡnàothìhaibênđềucótráchnhiệm,chỉlàởmứcđộkhônggiốngnhau.Bởichodùthếnàothìcuộcsốngvẫncứtiếptục,vìthếtôibắtbuộcphảilênkếhoạchchocuộcsốngmớicủamình,màđiềuquantrọngnhấttrongcuộcsốngmớiđóchínhlàcongái,điềutôiphải“giànhgiật”đểcóđược.

Saukhiđồngýlyhôn,tôilậptứcliênhệvớinhàtrường,đặtmuasáchvở,vìđangtrongkỳnghỉ,tôikhôngtìmđượcaiởtrường,tôiđếnphònggiáodụccủakhuCamCảnhTử,quasựgiớithiệucủachủnhiệmTrươngHuy,tôiliênlạcđượcvớihiệutrưởngUôngTrinhHọccủatrườngTrunghọcsố77thànhphốĐạiLiên,saukhiđãgiảiquyếtxongvấnđềnhậphọccủacon,tôibắtđầuchuẩnbịmọithứđểđónconvềĐạiLiên.

QQcủatôilàdomộtngườibạnlậpgiúp,đólànăm2005khitôiđangdạyhọcởTrùngKhánh,lúcđótôichẳnghiểuthếnàolàđểstatus,chỉbiếtgửibảnthảo,gửiảnhrấtthuậntiện,lạicóthểgửi,nhậntậptin.

Sauđómớibiếtởôngangnhỏcóthểđánhchữvào,thêmbiểucảm,lạicóthểdiễnđạtýmìnhmuốnnói,phầnlớnngườitadùngnóđểthểhiệntâmtrạng,màcònthayđổithườngxuyên,liêntục,hômnayvuithìđểmộtstatusvuivẻ,ngàymaikhôngvuinữathìlạiđểmộtcâuđauthươngoántrách.Đầutiêntôichẳngviếtgìởôđó,thứnhấtlàkhôngquantâm,thứhailàtâmtrạngkhôngtiệnthổlộchongườikhácbiết.

Nhưngsaukhilyhôn,tôiđãthayđổiýnghĩbanđầu,độtnhiêntôigõvàođódòngchữ“Taylớndắttaybé,chaconmìnhcùngđi!”.Đâycũnglàcâumiêutảchânthựccuộcsốngmớicủahaichacon,chaĐôngTửbốnmươituổidắttaycongáichưađầymườituổiPhạmKhươngQuốcNhất,bắtđầuviếtnhữngchươngmớitrongcuốnsáchcuộcđời.

Chođếngiờsáunămđãtrôiqua,mọithứđềuâmthầmthayđổi,ĐôngTửngàymộtgiàđi,PhạmKhươngQuốcNhấtngàymộtlớnlên,chỉcómộtđiềukhôngthayđổiđólàtrạngtháitrênQQ“Taylớndắttaybé,chaconmìnhcùngđi!”,ngàyhômquanhưvậy,ngàyhômnaycũngthếvàngàymaivẫntiếptụcthế,bởivìtôivẫnmuốndắttayconbướctiếpnhữngchặngđườngphíatrước.

Ởphầnđầutôiđãnói,conlàdotôikiênquyếtgiữlại,choconđượcđếnvớithếgiớinày,vìvậydùthếnàotôicũngkhôngđểmấtcon.Khilyhôn,mộttrongnhữnglýdovợtôiđòiquyềnnuôiconvìcôấylàcôngchức,nhưvậysẽđảmbảochotươnglaicủacon,còntôithìkhôngcó,lolắngsẽcóngàytôikhôngcókhảnăngđảmnhậnviệcchămsócnuôidạycon.Tôiđãnóitừtrướcrằng:“Chodùphảiđiănxin,tôicũngphảinuôiconlớnkhôn”.Mặcdùtôikhôngthểchoconmộtcuộcsốngvậtchấtdưthừa,nhưngtôihoàntoàncóthểchoconcuộcsốngcơmáonođủ,cuộcsốngtinhthầnphongphú,vàmộttuổithơvuivẻ!

Vừaphảilàmvaitròcủangườicha,vừađóngvaitròlàmmẹ,cùngconvượtquahơn2.000ngày,tôithựcsựthấuhiểucâunóicủaBạchNhamTống:“Đaunhưngvuivẻhạnhphúc”.“Đau”vìnỗiđaucủacongái,“vui”vìnhìnthấycongáikiêncường,hiểuchuyện,“hạnhphúc”vìcảmnhậnđượctìnhyêuvàsựcảmthôngcủacondànhchotôi.Đốivớitôi,nỗiđaulớnnhất,sâunhấtđólàkhiếnconphảichịunỗiđauvềthểchấtvàtinhthần.Khiconphảichịunỗiđautinhthầnlàmấtđitìnhthươngcủamẹ,conđãcùnglúcphảichịunỗiđauvềthểchất.

Đểgiảmbớtnỗiđaucủaconkhiphảixamẹ,đểconcóthểvuivẻ,tôilàmtấtcảvìđứacongáitộinghiệp.Saukhixácđịnhsẽlyhôn,tôiđặtinbăngrônvớidòngchữ“ChàođóncongáiYYvềnhà”,trướckhitôivềYênĐàiđóncon,tôiđãtreonóởnhữngnơidễnhìnnhấtlàphòngkháchvàphòngcủacongái,đểconcóđượccảmgiáctrởvềnhà,đểconchấpnhậnmộtthựctếlàởcănnhàthuênàychỉcóhaichacon,vàgiađìnhgiờchỉcóhaichaconmàthôi.

Đểtạokhôngkhíấmáp,tôitrangtrícănphòngcủaconvớiphongcáchhoạthình,từgatrảigiường,chăn,gốivàcácđồdùngtrongphòng,đồchơi,tấtcảđềulànhữngthứconthích,tôicònphóngtomộtbứcảnhcủacontreoởđầugiường…

SaukhiđónconđếnĐạiLiên,tôiđưaconđichơikhắpnơi,đểconcóthểyêuthànhphốnày,yêungôinhàmớicủachúngtôi.Đểlàmconvui,tôimuachoconrấtnhiềuđồchơiconthích,nhưngcũngchínhvìnhữngđồchơinàykhiếnconphảichịuđauđớn.

HômđólàngàythứbaconởĐạiLiên.Buổitốihômđósaukhiăncơmxong,congáiYYchưađầymườituổicầmtheovántrượtmàchavừamuachocùngcôhàngxómđếncôngviênQuangMinhởnúiphíasaunhàchơi.CôhàngxómrấttốtvớiYY,YYcũngrấtquýcôấy.Tôichỉdặnconcóhaicâu:“Chơiphảicẩnthận”và“Phảinghelờicô”,nghexonglờidặncủatôiconvuivẻxuốngdướinhàcùngcôhàngxómđicôngviênchơi.

Mộttiếngsau,cũnglàlúcYYlẽrađãphảivềđếnnhà,tôinhậnđượcđiệnthoạicủacôhàngxóm:“ĐôngTử,YYbịthươngrồi,cậumauxuốngđây,chúngtôiđangởbệnhviệncủakhudâncư”.Ngheđiệnthoại,đầutôichỉcótiếnguu.Tôimởngănkéo,lấytiền,chạynhanhtớibệnhviện.Lúctớichỉthấytrướccửabệnhviệncórấtnhiềungườixúmlại,lenđượcvàođámđôngđó,tôinhìnthấyYYcủatôingườiđầymáu,kêu:“Côơiđau,côơiđau…”.

Tôiômlấyconvàolòngnói:“Conyêu,đãxảyrachuyệngìvậy?”.Conkêulên:“Chaơiconđau,chaơiconđau”.Khimọingườigiụcmauđibệnhviệnthìtôivàconlênxecủachồngcôhàngxómđểđếnbệnhviện.Ởtrênxecôhàngxómkểlạitìnhhìnhlúcđóchotôinghe:LúcởtrênnúiYYchơirấtvui,khixuốngnúi,côhàngxómgặpmấyngườiđồngnghiệp,vìthếhọvừađivừanóichuyện.YYtrượtvánnênđinhanhhơnmấycôrấtnhiều,conbékhôngchịuđichậmcùngvớimấyngườilớn,vìthếmàconbénóivớicôhàngxómlànósẽđitrước.Nhưngvừađikhôngbaoxa,doxuốngdốc,tốcđộtrượtnhanh,conbékhôngkịpphanhlại,quántínhlớnnênconbịngãvăngvàobênđường,mặtconđậpvàolềđường.Mộtlúcsaucáccômớiđitới,lậptứccõngconđưađếnbệnhviệnkhudâncưdướichânnúi,thấyrăngcửacủaconlunglay,toànthânđềulàmáu,bácsĩkhôngdámxửlýngaytạichỗ,khuyênlậptứcđưađếnbệnhviệnlớn.Vìthếcôhàngxómmớigọiđiệnchotôi.

Nghecôhàngxómkểlạichuyện,tôiphảikìmnénkhôngđểmìnhkhóc,nhìncongáimặttoànlàmáu,nghetiếngrênvìđauđớncủacon,lòngtôiđaunhưbịdaocắt.Congáimặcdùnhắmchặtmắtnhưngvẫncảmthấysựlolắngvàđauđớncủacha.Conkhôngngừnganủitôi:“Chaơi,conkhôngsaođâuạ,conkhôngkêuđaunữa,đượckhôngcha?”.Thấycongáikiêncường,hiểuchuyệnnhưvậy,tôivừakhócvừanóivớicon:“Congáiyêucủachathậtngoan,thậtkiêncường,mộtlátnữachúngtasẽđếnbệnhviện,đểbácsĩbăngbóvếtthươngchocon,thếlàkhỏirồi”.Trênxe,congáivẫnkhôngngừngsửalạinhữnggìcôhàngxómnhầmlẫntrongkhikểlạisựviệc.

TrướctiênchúngtôiđếnbệnhviệntaimũihọngĐạiLiên,kiểmtrahaicáirăngcửa(saukhicốđịnhrăng,chữatrịtrongvòngnửanămvẫnkhônggiữđượchaicáirăngđó,cuốicùngđànhphảilấytủy,giữlạihaichânrăng,đếnnămnaymớithayrăngmới)vàhaicáirăngsữađềubịthươngtổnởmứcđộkhácnhau,ngoàichântráira,thìhaitayvàchâncònlạiđềubịthươngnghiêmtrọngngoàida,phầnmặt,vaiđềubịsâysát.Saukhixửlýxongởbệnhviệntaimũihọng,chúngtôilạitiếptụcđiđếnBệnhviệnsố3củaĐạihọcYđểchữatrịnhữngvếtthươngkhác.Vàingàysauđóliêntụcđilạigiữahaibệnhviện,trongquátrìnhchữatrịmặcdùrấtđauđớnnhưngYYrấtlạcquanvàkiêncường.

Mườingàysauđóvếtthươngdầndầnhồiphục,YYmặcdùchưakhỏihẳnnhưngvẫnthamgiakỳhuấnluyệnquânsựdànhchohọcsinhmớidonhàtrườngtổchức,conrấtkiêncường.Nửanămsauđótronghoạtđộngđibộbamươikilômét,conlàngườinhỏtuổinhấttrongsốmộttrămnghìnnghìnngườihoànthànhcảquãngđường,mộtlầnnữaconđãchomọingườithấynghịlựcphithườngcủacon.

Đólàđầuhènăm2007,mỗinămcứđếnthờiđiểmnàyĐạiLiênđềutổchứchoạtđộngĐibộQuốctế.Khiđọcđượctinnàytrênbáo,YYliềnnảyraýđịnhghitênthamgia.Hoạtđộnglầnnàychiathànhbacấpđộ:đibộmườikilômét,haimươikilômétvàbamươikilômét.Tôikhuyênconnênchọnmứcmườikilômétthôinhưngconchêquãngđườngngắn,khôngđủthỏamãn.Conkiênquyếtchọnhaimươikilômét,vìthếmàtôimiễncưỡngđồngý.

Ngàyhômsaukhiđihọc,côgiáobảocóthểđăngkýthamgiatậpthể,cảlớpcóhơnhaimươibạntấtcảđềuđồngloạtthamgiahoạtđộnglầnnày,hầuhếtcácbạnđềughitênthamgiahạngmụcbamươikilômét,YYtừnhỏđãrấtkiêncường,khôngchịukhuấtphụckhókhănnênlầnnàyconcũngđăngkýhạngmụcbamươikilômétnhưcácbạn.Khibiếtđượcđiềunày,trướchếttôiphảikhẳngđịnhtinhthầnkhôngcamchịuthấtbạicủacon,nhưngtôivẫnkiênquyếtphảnđối,tôinóivớiconlàhạngmụcnàyquásứccủacon,sauđóconthuyếtphụctôilàcócôgiáođicùng,vìthếcuốicùngtôicũngphảiđồngý.

Hômđócondậyrấtsớm,giốngnhưmộtchiếnsĩchuẩnbịlênđườngđiviễnchinh,saukhichuẩnbịxonghànhlý,conxuấtphátvớitinhthầnđầyphấnchấn…

Vốnđãhẹntrướclà5giờ30phúttậptrungởtrạmxebuschờxe503đểcùngđiđếnđiểmkhởihànhcủahoạtđộngđibộlàquảngtrườngTinhHải.Nhưngsaukhiđếnthìchẳngcóbạnnàoởđócả,YYhốthoảng:Cácbạnđiđâuhếtcảrồi?Hỏimộtbácđangxembáogầnđómớibiếtvì7giờxe503mớixuấtphátnêncácbạnđếntrướcđềuđãlênxekhácvàđirồi.Vớisựgiúpđỡnhiệttìnhcủamộtchú,trảiquabaokhókhăn,cuốicùngYYcũngđãđếnnơilúc7giờ30phút.

Vốnnghĩrằngđếnđâysẽgặpđượccôgiáocùngcácbạn,aingờrằngởđâylàmộtbiểnngười,khôngthểnàonhìnthấybóngdángcủacácbạnđâu,YYrấtbuồn,giốngnhưlàmộtđứatrẻbịbỏrơivậy.Nghecôphụtráchnói,hoạt

độnglầnnàyaiđếntrướcđitrước,mọingườiđếnrồinhấtđịnhlàđãđirồi.Vìthế,YYcầmlấybảnđồlộtrìnhđườngđi,đitheonhữngchỉdẫnbênđườngbắtđầuhànhtrìnhgiannancủamình…

Nhữngngườiđuổikịpconrấtnhiềunhưngtrênđườngconlạichẳngtheokịpmấyngười.Bởivìcácbạncùnglớpđềulớnhơnconba,bốntuổi,chânđềudàihơnchâncon,khỏehơncon,làmsaoconcóthểđuổikịpcácbạn.Khiconđiđượcmườikilômét,conmệtđếnnỗimuốntừbỏnhưngcốchịuđựngđiđếnmứchaimươikilômét.Saukhinghỉngơimộtthờigiandài,conđinốtquãngđườngmườikilômét,toànthânmệtmỏi,khinhìnthấycôgiáovàcácbạnđangchờởvạchđích,conxúcđộngòakhóc.

Congáihaivaisưngđỏ,nhưngvẫnnởnụcườikhảihoàn,khitôigiơtayconlênnhưmộtngườianhhùng,độtnhiênhaimắttôinhòeđivìxúcđộng…

Khibắtđầudạyvỡlòngchocon,tôiđãnóivớicon:Trênconđườngđờicónhữnglúctasẽgặpgióto,gặpmưabão,nếutakhôngvượtquanhữngkhókhănnàythìsẽkhôngbaogiờnhìnthấycầuvồng.Taylớndắttaybé,trênconđườngmưagió,cóchalàngườidẫnđường,cóbướcchânkiêncườngcủacontheosau.

Khôngcóaimuốnkếthônrồilạilyhôn,đặcbiệtlànhữnggiađìnhđãcóconcáinhưngvìtheođuổihạnhphúccủacánhân,mộtsốngườivẫnchọncáchbẻgẫygôngxiềnghônnhân.Nhiềungườimuốnlyhônkhôngcónghĩalàhọkhôngyêuconcái,màvìhọkhônghiểuđượchếtviệclyhônảnhhưởngthếnàođếnconcái.Chẳnghạncónhữngcặpvợchồngthườngxuyêncãivãhoặcmộtbêncónhữngcửchỉkhôngđúngmực,đểchoconcómộtgiađìnhtốtđẹphơn,ngườitachọnphươngánlyhônđểtìmmộtngườithíchhợphơn,họchorằngnhưthếhọsẽvuivẻvàconcáicũngvìthếmàsẽvuitrởlại.

Nhưngthựctếkhôngphảinhưvậy,đóchỉlànhữnggìmàchúngtamongmuốnnhưngchadượnghaymẹkếthìkhôngthểthaythếvịtrícủachamẹđẻtronglòngconcái.Nếuchadượngmẹkếquantâmchămsócchúnghơncảchamẹđẻthìcóthểtrẻcũngsẽcảmkíchhoặcyêuchadượngmẹkế,nhưngnhữngtìnhcảmđómãimãikhôngthểgiốngnhưtìnhcảmdànhchochamẹđẻ.Vìthếchamẹlydịảnhhưởngtớitâmlýcủaconcáinghiêmtrọnghơnchúngtatưởngtượngnhiều,hơnthếnữasựảnhhưởngnàykhôngchỉởmộtthờiđiểmmànótíchlũydầntheoquátrìnhtrưởngthànhcủaconcái,thậmchíảnhhưởngđếncảcuộcđờicủacon.

Đốivớinhữngngườitrongthờiđạimớithìlyhônkhôngphảilàviệcgìxalạ,mớimẻ,nhữngngườilyhônxungquanhchúngtarấtnhiều,đặcbiệtlànhữngnămgầnđâytỷlệlyhôntăngtheocấpsốnhân.Nhưnglyhônkhôngphảilàchuyệnriêngcủahaingười,đốivớinhiềugiađình,trongchuyệnlyhôncòncómộtđươngsựvôcùngquantrọng,đólàconcái.

Ngàynaynhữngđứatrẻsốngtronggiađìnhđơnthânngàymộtnhiều,đólàvìtỷlệlyhônngàymộtcao.Hônnhânđổvỡ,ngườibịtổnthươngnhiềunhấtkhôngphảilà“ngườivợ”hay“ngườichồng”màlạichínhlànhữngđứatrẻvịthànhniên.TheokinhnghiệmtưvấnhônnhângiađìnhcủaĐôngTửnhiềunămnay,khichamẹlyhônthìnhữngđứatrẻdướibatuổihoặclànhữngtrẻtrênmườilămtuổichịuảnhhưởngtươngđốiít,bịảnhhưởnglớnnhấtlànhữngđứatrẻchíntuổi,mứcđộảnhhưởnglầnlượtlàtrẻởcácđộtuổi:támvàmườituổi,bảyvàmườimộttuổi,sáuvàmườihaituổi,nămvàmườibatuổi,bốnvàmườibốntuổi,bavàmườilămtuổi…Nhữngảnhhưởngnóitrêntấtnhiênlànhữngảnhhưởngkhôngtốt,haynhưchúngtathườngnóilà“tổnthương”.

Nhữngngườihiểuvềtâmlýtrẻemđềubiết,trướcbatuổitrẻchưaghinhớđượcsựviệc,nếulàtrẻsơsinh,thìchỉcầnmột,haingàylàtrẻcóthểthíchnghivớichamẹmới,trẻtừhaiđếnbatuổimấtvàingàyhoặcchỉmấtmườimấyngàylàcóthểthíchnghi,lớnlênrồitrẻcũngsẽkhôngbiếtvềnhữngthayđổinày,nếunhưkhôngkiểmtraADN,chúngsẽluôntinrằngchamẹnuôichínhlàchamẹđẻcủachúng,vìthếnhữngngườinhậnconnuôithườngmuốntìmnhữngtrẻnhỏ;saumườilămtuổithìýthứcvàquanniệmcơbảnđãđượchìnhthành,trẻkhôngcònchịutácđộngquálớntừnhữngảnhhưởngbênngoài,mặcdùchúngkhôngmuốnthấychamẹlyhônnhưngchúngcóthểhiểuchochamẹ,thậmchícónhữngđứatrẻkhithấychamẹbấthòa,cònchủđộngkhuyênchamẹlyhôn.

Nhưngnhữngđứatrẻngoàiđộtuổinhưhaitrườnghợptrênlạikhác,chúngđãghinhớsựviệcnhưnglạikhôngcóđủnănglựcđểhiểusựviệc,vàởđộtuổinàyđúnglàgiaiđoạnchúngcầnsựyêuthươngvàchămsóctừchamẹnhất,lúcnàychamẹlyhôn,tấtnhiênchúngsẽbịtổnthươngrấtlớn,chúngsẽsợhãi,thiếucảmgiácantoàncầnthiết,sẽcămphẫnkhimấtđitìnhthươngyêucủachahoặccủamẹ,đặcbiệtlànhữngđứatrẻkhoảngchíntuổi.

Khihônnhânđổvỡ,congáitôivừatrònchíntuổirưỡi!

Đốivớingườiđànôngđãởđộtuổibốnmươi,trảiquabaodâubểnhưtôi,hônnhânđổvỡtấtnhiêncũngrấtđaukhổnhưngcũngkhônglàgìcả,chỉcầnsốclạitinhthần,điềuchỉnhkếhoạchtươnglai,tiếptụcsốngmàthôi.Nhưngđốivớimộtđứatrẻchưađầymườituổi,điềuđógiốngnhưmộttaihọachếtngười,mặcdùtôilàmộtchuyêngiatâmlý,cóthểgiúpconđiềuchỉnhtâmlý,nhưngviệcconbịtổnthươnglàkhôngthểtránhkhỏi,điềutôicầnlàmkhôngphảilàtránhchoconkhôngbịtổnthươngmàlàlàmthếnàođểconbịtổnthươngítnhất,đểconbévừa“chơiquatiểuhọc”vẫnrạngrỡnhưngàynào.

Ngoàiviệctạochoconmộtkhôngkhígiađìnhấmcúnghòathuận,tôichútrọnggiúpconđiềuchỉnhtâmlý.Saukhiđónconvềởcùng,tôiâmthầmlàmcôngtáctưtưởngchocon,tôitròchuyệncùngcon,cùngconchơitròchơi,đểconthựcsựcảmnhậnđượcniềmvui,tôikhôngngừngkểchoconnghenhữngcâuchuyệnvềcuộcsốnghạnhphúccủanhữngđứatrẻsốngtronggiađìnhđơnthân.

Bấtluậntôicócốgắngđếnnhưthếnàothìvẫncónhữngdichứngvềsau,trướctiênlàvấnđềsứckhỏe.TừkhiđónconđếnĐạiLiênở,conănuốngkhôngđượctốtcholắm,tôicốgắngthayđổimónănnhưngconkhôngmuốnăn.Khôngbịcảmcúmthìlạiđaudạdày,khôngngàynàolàconkhôngốm.

Haigiờsángngày26tháng8,conthấybụngrấtkhóchịu,tôivộicõngconxuốnglầu,đợimãimàkhôngthấyxetaxi,khôngcòncáchnàokháctôivừacõngconđivừatìmxe,vấtvảđiđượcmấytrămmétthìthấymộtchiếcxeđỗbênđường,xeđưachúngtôiđếnPhòngkhámBắc,Bệnhviệnsố2thuộcĐạihọcĐạiLiênđểkhám,saukhichụpchiếuxongkếtluậnbanđầulàcóthểbịviêmruộtthừa,bácsĩkiếnnghịđưaconđếnBệnhviệnNhiđồngthànhphốĐạiLiênđểchẩnđoánchochínhxác.

VấtvảlắmchúngtôimớiđếnđượcBệnhviệnNhiđồng,khiđếnnơithìtrờiđãsáng,saukhikiểmtra,bácsĩchobiếtcongáibịnóngtrong,tiêuhóakhôngtốtdẫnđếnbịtáobón,đạitiệnkhó,nếukhôngkịpthờichữatrịsẽkéotheonhữngbệnhkhác,sauhailầnthôngruột,vấnđềđãđượcgiảiquyết.Vàingàysauđó,cơthểcủaconrấtyếu.

Sứckhỏedầndầnhồiphụcnhưngvấnđềtâmlýlạilàmộtbàitoánkhó.

Mộtthángsauđó,mộthômkhitanhọcvề,conđưachotôimộttờgiấy,lúcđưachotôi,conòakhóc,khócnứcnởrấtđángthương,tôihỏicontạisaokhóc,contrảlời:“Conkhôngmuốnlàmđứatrẻcủagiađìnhđơnthân…”.Tôianủicon,condầndầnbìnhtĩnhlạivàkểchotôiđầuđuôicủasựviệc.

Nhàtrườngvìmuốnchămsócnhữnghọcsinhcóhoàncảnhkhókhănvànhữnghọcsinhlàcontronggiađìnhđơnthân,côgiáophátchomỗihọcsinhmộttờgiấy,nếulàcongiađìnhđơnthânthìphảighirõràng,nhàtrườngsẽquantâmchămsóchơntớinhữngđốitượngnày,hơnnữacũngsẽquantâmtớiphụhuynh,vídụcóthểgiảmbớtnhữngkhoảnđónggópliênquan.Xuấtphátđiểmcủanhàtrườnglàhoàntoàntốt,nhưngYYkhôngmuốnđểmọingườibiếtchamẹđãlyhôn,cũngkhôngmuốnnhậnđượcsựchămsócđặcbiệtnàocả,nhưngconcảmthấytôirấtvấtvả,muốntôinhậnđượcsựgiúpđỡ,giảmgánhnặngchotôi.

Ngàyhômđó,YYkhócrấtthươngtâm,saukhitôikhuyênnhủcon,haichaconômnhaukhóc,tôikhócvìthấyconđaubuồn,cũngvìthấyconrấthiểuchuyện,biếtthươngcha.

Vìcảmthấycólỗivớiconkhilyhôn,nênphụhuynhcủagiađìnhđơnthânthườngcótâmlýđềnbùchoconcáiởnhữngmứcđộkhônggiốngnhau.Tôicũngvậy,tôiluônnghĩmìnhđãkhôngchoconmộtgiađìnhhoànchỉnh,đặcbiệtlàcongáilàdotôikiêntrìgiữlại,vìthếmàtôiđãtừngrấtđaukhổ,dằnvặtvìcólỗivớicongái,vớitâmlýnhưvậy,suynghĩđềnbùlàbiệnphápduynhấtđểgiảmbớtsựhổthẹnáynáytronglòng.Nhưnglýtínhmộtchúttôilạicảmthấynếunhưbùđắpthìsẽkhôngcólợichosựtrưởngthànhcủacon,hơnthếnữatừnhỏYYđãchịusựảnhhưởngtừphươngphápgiáodụccủatôi,nhiềulúcconsẽkhôngchấpnhận“bùđắp”nhưvậymàngượclạiconrấthiểuchuyện,cònquaysanganủitôi.

Dướisựnỗlựccủacảhaichacon,PhạmKhươngQuốcNhấtcủangàyhômnayvẫnlàmộtcôbérạngrỡ,vuivẻ.

Dùcongáilúcnàocũngvuivẻ,vẫnrạngrỡvuitươi,nhưngtôibiếtrấtrõ,hônnhâncủachamẹđổvỡđãlàmconchịutổnthươngnhấtđịnh,nhưngconđãbiếtchịuđựngtổnthương,họccáchkiêncường,tựtinvàtrưởngthành…

Cùngvớisựpháttriểncủaxãhội,truyềnthốngtốtđẹp“bánanhemxamualánggiềnggần”ngàycàngbịmaimột,đặcbiệtlàhaimươinămtrởlạiđây,mọingườingàymộtthờơvớiquanhệhàngxómlánggiềng,vìthếtôiđãtừngviếtmộtbàibáocónhanđề“Thànhphốthờơ,conngườithờơ”đểthứctỉnhtâmlýcủamọingười.

Theođiềutra,khoảng25%dânsốởcácđôthịhiệnđạicơbảnkhôngbiếthàngxómcủamìnhlàai;45%thỉnhthoảnggặphàngxómchàohỏi;75%khôngnắmrõtìnhhìnhcácthànhviêntronggiađìnhcủahàngxóm;65%ngườiđượchỏichobiếthọsẽkhôngnhờđếnsựgiúpđỡcủahàngxómvà70%sốngườiđượchỏichobiếthọchưatừnggiúpđỡhàngxóm.

Cóthểlàdotínhnếtvàcáchcưxử,mấynămnay,bấtluậntôisốngởđâu,bấtluậnlànhàmuahaynhàđithuê,tôivôcùngcoitrọngquanhệhàngxómlánggiềng.Tôichorằngquanhệhàngxómlánggiềngthânthiếtcũnglàmộtnhântốcấuthànhmộtcuộcsốnghạnhphúc,nêntôicoinhữnghộđốidiệnhaynhữngngườihàngxómởtầngtrên,tầngdướinhưngườithâncủamìnhvậy,họcóchuyệngìtôisẽnhiệttìnhgiúpđỡvàngượclạitôicóchuyệngìmọingườisẽgiúpđỡtôi.

KhitôiđếnĐạiLiên,dùcóýđịnhđịnhcưtạiđây,nhưngthứnhấtlàkhôngcótiềnmuanhà,thứhailàcôngtác

tưtưởngvớimẹcủacongáichưathông,vìthếđếnđâychúngtôichỉthuênhàthôi.TôithuêmộtcănphòngởkhudànhchongườithâncủacánbộcôngnhânviêncôngtyCôngnghiệphóachấtĐạiLiên,ngườichủnhàhọTân,vợanhhọThiệu,lớnhơntôikhoảngsáuhaybảytuổi,anhTânlàmláixeởđơnvị,cònchịThiệusaukhinghỉhưuvềlàmchủnhiệmvănphòngcủamộtxínghiệptưnhân,họcómộtcontraihaimươihaituổiđãđilàm.

Cănphòngtôithuênằmởlầuhaiphíatây,mộttầngchỉcóhaihộở,đốidiệnvớinhàtôilànhàcủavợchồnganhchịchủnhà,theolờichịchủnhà,cănphòngtôiởbâygiờvốnlànhàcủađồngnghiệpcủachị,đồngnghiệpcủachịmuanhàmớinênchuyểnnhà,chịliềnmualại,chuẩnbịnhàchocontraisaunàylấyvợ.Conanhchịvẫnchưacóýđịnhlậpgiađìnhtrongvònghaiđếnbanămtới,vìthếanhchịchothuênhà.

Lúcđầukhibiếtchủnhàởngayđốidiện,tôicóhơiáingại,lolắng,sauđókhitiếpxúcthấyanhchịchủnhàlàngườitốt,anhchủnhàrấtthậtthà,chịchủnhàthìthẳngthắn.Khimớibắtđầuở,tôichỉcómộtmình,haianhchịcógìngonđềugọitôisangăncùng.

Sauđókhianhchịbiếttôilyhôn,ngoàiviệcanủitôianhchịluônnói:“ĐôngTử,nếucuộcsốngcókhókhăngìcứnóivớichúngtôi”.KhixechởđồđạcchuyểnnhàcùngvớicongáitừYênĐàiđến,haianhchịvàđồngnghiệpcủahọđãđứngsẵnởđótừbaogiờ,lậptứcgiúpđỡtôichuyểnđồlêntrênphòng,đểtỏlòngcảmkích,tôiđịnhmờimọingườimộtbữaởnhàhàng,nhưnggiađìnhanhchịđãsớmchuẩnbịcơmnước,mộtlàthaytôicảmơnnhânviêncủacôngtychuyểnnhà,hailàtiếpđóncongáiYYcủatôi.Vìthếmàquanhệcủachúngtôingàymộttốthơn.

Cuốitháng11tôiphảiđiBắcKinhbangày,thamgiaĐạihộiCácnhàgiáodụcTrungQuốclầnthứba,nhưngkhôngbiếtphảilàmthếnàovớicongái,chịThiệubiếttôikhôngcóaiđểgửigắmYY,chịliềnnhiệttìnhđónYYquanhàchịở,giúptôigiảiquyếtnỗilokhiđicôngtác.

ThờigiansốngởĐạiLiên,nóiđếnnhữngngườihàngxómtốtbụngcủatôivàcongái,ngoàigiađìnhanhchịchủnhà,cònmộtgiađìnhởdướilầumàcảđờinàytôicũngkhómàquênđược.

YYhọcởtrườngTrunghọcsố77thànhphốĐạiLiên,cáchnhàkhoảngba,bốntrămmét,rakhỏicổngkhudâncư,điquahaiconphốlàđếntrường,buổisángconbétựđihọc,lúcmớiđầukhitanhọcconcũngtựvềnhà,ngoàinhữnglúcthờitiếtkhôngthuậnlợitôithithoảngđưađónconra,thìđềulàcontựđihọcvàtựvềnhà.Cuốitháng10ngàyngắnhơn,trờicũngnhanhtốihơn,khitanhọccũnglàlúctrờiđãtối,đểđảmbảoantoàn,lúcnàytôibắtđầuđónconvề,đúnglúcnàythìnhữngbuổithuyếttrìnhcủatôingàymộtnhiềulên.

NhậnlờimờicủaSởNghiêncứuKhoahọcgiáodụcthànhphốĐạiLiênvàtạpchíGiáodụcĐạiLiên,tôibắtđầunhữngbàigiảngbồidưỡngchophụhuynhvàcácthầycôgiáoởcáctrườngtrunghọcvàtiểuhọccủathànhphố,thờigianthuyếttrìnhđaphầnlàvàobuổichiều,khikếtthúcvềđếnnhàthìcũnglàlúcYYđãtanhọclâurồi,đểmộtđứatrẻmớimườituổiđitrênđườngtối,tôikhôngthểnàoyêntâm,làmthếnàođây?KhithấykhôngcòncáchnàokhácthìtôinghĩđếnchịTrịnhởlầudưới.

NhàchịTrịnhởdướilầumột,ngaydướinhàcủaanhchịchủnhà,anhchịđềuđãhơnnămmươituổi,anhlàmchânchạyviệcởđơnvịcònchịđãvềhưunhiềunămnay,ởnhàtrôngcon,họcómộtcậucontraiđanghọccấpba,haivợchồngđềuchânchất,nhiệttình,biếttôilà“ngườicóhọc”,họrấttôntrọngtôi.Mặcdùhaigiađìnhchúngtôichưatừngqualại,nhưngkhitôivàYYlênlầuxuốnglầu,họđềunhiệttìnhchàohỏichúngtôi.

Vìthếtôiđếnnhàanhchịvớitâmlýthửxemthếnào,tôigõcửa,saukhinóichuyệnchàohỏiđơngiản,tôitrìnhbàyýđịnhcủamình,vàhứasẽgửichịthùlaonhấtđịnh,chịTrịnhvàchồngchịnóitôikháchsáo,đãcoihọlàngườingoài,việccủaYYhọnhấtđịnhgiúp,nhưngkiênquyếtkhônglấythùlao,anhchịcònnóimộtngườiđànônggàtrốngnuôiconnhưtôikhôngdễdànggì,họmuốngiúpđỡnhưngkhôngcócáchnàocả,lầnnàythìhọcócơhộigiúpđỡtôirồi.

Đểviếtđượcnhữngdòngnày,tôiđãxemlạinhậtkýcủanămđó,chỉtronghaithángchịTrịnhđãgiúptôiđónYYđếnhơnmườilần.ĐểkhôngnhỡnhàngviệcđónYY,nhiềulúcchịcònphảibỏdởviệcnhà,độigióđộituyếtđếntrườngđónYYvề.

Đểđápứngngàymộttốthơnnhucầucủacácthầycôgiáovàcácbậcphụhuynh,nhữngbuổithuyếttrìnhkhiđócólúccònthêmphầnkýtặngsáchmớicủatôi.Nhàxuấtbảngửichotôihơn1.000cuốnsách,cóđếnhaichục,bachụctúinặng,nhữngcuốnsáchnàychuyểntừtầngdướilêntầngtrênrồilạichuyểntừtrênxuốngdướirấttốncôngtốnsức,chịTrịnhnóitôicóthểđểởnhàchị,nhưvậycóthểbớtvấtvảkhichuyểnđichuyểnlại,vìthếmàphòngkhách,hànhlang,thậmchílàphòngngủnhàchịchấtđầynhữngsáchcủatôi.Sauđómỗilầnrangoàithuyếttrình,haivợchồngchịlạigiúptôichuyểnnhữngcuốnsáchnày.

ChodùlànhàchịThiệuhaynhàchịTrịnh,nhànàolàmmóngìngon,khôngmờichacontôiquaănthìlạimangqua,manglênchochacontôi,đặcbiệtlàchịThiệuchủnhà,chịnói:“ĐôngTử,cậuviếtláchbận,khôngmuốnnấunướngthìhaichaconquanhàtôicùngăn,dùsaothìtôicũngphảinấucơm,mọingườicùngănchovui”.Vìchịmờinhiệttình,vàilầntôivàYYquanhàchịăncơm,nhưngnghĩlàmphiềngiađìnhchị,thựcsựtôirấtngại,sauđóchịthườnglàmnhữngmónmàYYthíchănmangsangchochúngtôi,mỗilầnnhưvậychịđềunói:“Haichaconmauănnóngchongon…”.

Mộtngườithahươngphiêubạtnhưngluônluônnhậnđượctìnhcảmấmáptừnhữngngườikhácrấtdễxúcđộng,huốngchilàchúngtôinhậnđượcsựchămsócquantâmnhưvậy,sựcảmkíchđốivớinhữngngườihàngxómtốtbụngluônluônởtronglòngtôi.NhưngtừtrướctớinaytôichưabaogiờnóivớichịThiệuhaychịTrịnhrằngtôibiếtơnhọnhưthếnào.

RờixaĐạiLiênđãmấynămnay,lúcnàotôivàYYcũngnhớtớihọ,khôngdướimộtlầntôinóivớiYY:“NếutrởlạiĐạiLiên,haichaconmìnhnhấtđịnhphảiđếnthămgiađìnhhaicôhàngxómtốtbụng”.

NhữngnămthángởĐạiLiênđólàquãngthờigiankhổsở,vấtvảnhấtcủatôivàcongái,nếukhôngcósựgiúpđỡcủanhữngngườihàngxómtốtbụng,khôngbiếtlàcuộcsốngcủatôivàYYsẽnhưthếnào,congáicóđượctâmlýthoảimáinhưbâygiờkhôngthểkhôngnóiđếncôngsứccủachịThiệuvàchịTrịnh,giờphútnàytôichỉmuốnnóimộtcâu:“Cảmơncácchị,nhữngngườichị,ngườihàngxómtốtbụngcủatôi!”.

TrongtuổithơcủaĐôngTửkhôngcókýứcvềbiển.TừnhỏtôilớnlênởmộtvùngquêthuộcđồngbằngĐôngBắc,khôngcóliênhệvớibiển.

“Lúcnhỏmẹtôikểchotôinghe,biểnlàquêhươngcủatôi.Tôisinhraởvùngvenbiển,sốngvàlớnlêncùngbiển…”.TiếnghátcủaChuMinhAnhđãhướngtôivềsựthầnkỳcủabiển.

Mườitámtuổi,tôinhậpngũ,tôingụplặnvàotronglòngbiển.Nhữngnămtrởlạiđâytôiluônsốngcuộcsốngphiêudạt“bốnbiểnlànhà”,tôiđãtừngsốngởnhiềuthànhphốvenbiển,đãtừngnhânlúcthủytriềurútnhặtnhạnhhảisảntrênnhữngbãibiểnđó.Đinhặthảisảnkhithủytriềuxuốnglàviệcquáđỗiquenthuộcvớinhữngngườisốngởvùngbiển,bởivìđólàmộtphầncuộcsốngcủahọ.Căncứtheoquyluậtlênxuốngcủathủytriều,lúcthủytriềuxuốngthìđếnbãibiểnhoặcnhữngmỏmđáđểbắthoặcnhặthảisản.

Cuốituầnmỗikhithủytriềuxuống,bađếnnămanhemchiếnhữulạihẹnnhaumangxô,dâythép,tôvíttớinhữngmỏmđáởbờbiểnnhặthảisản.Congáisinhratrênđấtliền,lúcnhỏthườngquấnlấytôibắttôikểchuyệnhồiđibộđội,trongđócóchuyệnđinhặthảisảnnày.NghetôikểYYcũngmuốnđimộtlần,tôihứavớicon,đợiconlớnthêmmộtchútnữasẽđưaconđi.

Nhưđãnóiởtrên,YYlúcnămtuổirưỡicùngmẹđếnĐạiLiênđinghỉ,trongthờigiannàynhânlúcthủytriềuxuốngtôiđưaconrabiểnhailần,sauđótrongthờigiansốngởYênĐài,tôicũnglạiđưaconđibiểnmấylầnnữa,nhưngnhặthảisảnnhiềulầnnhấtvàkhóquênnhấtvẫnlàthờigianhaichaconởĐạiLiên.

Doconvừamớirờixamẹ,tôidùngđủcáchđểdỗdànhcon,làmconvui,trongđócómộtcáchmàhaichaconcùngthíchđólàrabiểnnhặthảisản.Đólàmộtngàycuốituần,chúngtôilênmạngtraxemởbờbiểngầnnhànhấtkhinàothìthủytriềurút,sauđómangtheothùngnhỏ,dâythép,tôvít,xẻngnhỏvàxuấtphát.

Haichaconđixebusđếnbờbiểnphíangoàikhuvựcxưởng523.Trênbãibiểncórấtnhiềunhữngmỏmđádựngđứng,cónhữngmỏmđásátbiển,cònnhìnthấyrõcảvệtnướctrướckhithủytriềuxuống,trênbãicátcórấtnhiềuđávàvỏốcđẹp.Khichúngtôiđếnthìthủytriềuvẫnđangrút.Cùngvớithủytriềuxuống,nhữngbãicátvànhữngmỏmđádầndầnlộra,trênnhữngmỏmđálớncònhìnhthànhnhữngvũngnướcrấtto,cónhữngvũngnướccóđườngkínhtớiba,bốnmét,cóvũngchỉkhoảnghaimươiđếnbamươicentimét,baoquanhnhữngvũngnướclàrongbiển,tảobiểnmàuxanhrêu,rồicócảtuhài,hàuvàcuanữa…

TôixắnquầnvàcùngYYbắtđầuthulượm!Haichaconaicầmdụngcụcủangườinấy,đầutiêntấncôngnhữngconcóvỏcứngtrắngđangbámtrênđá,chúngtôidùngtôvítcậynóxuống,sauđólấythịtra,đâychínhlàchiếnlợiphẩmđầutiêncủachúngtôi:mónhàu.

Tôivàcongáimỗingườimộttôvítbắtđầucuộcchiếnvớihàu,cuộcchiếnnàykhôngnhữngcầnsứclựcmàcòncầncảkỹthuậtnữa,ởcảhaiphươngdiệnnàycongáiđềukhôngbằngtôinhưngconlúcnàocũngrấtsungsứcvàđầyýchí,vìconkhôngbiếtdùnglực,nênnhiềuconhàubébịconlàmchonátbét,chỉcònlạilớpvỏkhôngnguyênvẹn.Tôinhẫnnạidạycon,dầndầnconbiếtlấyramộtconhàuhoànchỉnh,khilấyđượcmộtconhàubéo,concườivuiđắcthắng.

Trẻconlàmgìcũngkhôngđượclâu,nhặthàuđượcmộtlúcconlạimuốnlênbãicátđểnhặtđávàvỏốc,khiconquaylạitrongtaycầmbiếtbaolà“báuvật”màconthích.Ởđâychiếntíchcủatôicũngrấtkhá,khôngchỉcóhàumàcòncócảnhữngconcámàtôikhôngbiếttên.YYvộihỏinhữngchúcánàytôibắtđượcởđâu,tôichỉtayvềhướngvũngnướcởdướilớpcát,nóivớiconkhithủytriềulênnhữngchúcánhỏnàybơivàovũngnày,khithủytriềurútchúngbịmắckẹtởđâyvàbâygiờnằmởtrongthùngcủachúngta.

YYkhenchanhưngcũngrấttiếcvìđãkhônggiúpđỡtôiđểbắtnhữngchúcánhỏnày,tôivừaanủivừacổvũcon,sauđóchúngtôicầmtheolướisắt,đếnnhữngkhegiữanhữngmỏmđáđểbắtcua.Tôilàmmẫuchocontrước,

cầmmộtcọngdâythép,bòđếnkhegiữahaimỏmđá,vàbắtđầuchọcvàođó,vàmộtconcuachuira.Congáinhìntôilàmđãhiểu,cầmlấycọngdâythéptrongtaytôivàbắtđầuhànhđộng.Tôivộidặncon:“Trướctiênphảilặngyênquansáttrongkhecócuahaykhông,nếucóthìdùngcọngdâythépđểmócnóra”.

Sauđóthìconbắtđầuđikiểmtratừnghònđámộtxemcógìcóthểsănđượckhông,cuốicùngthìcũngpháthiệnđượcconcua.Conlặnglẽcầmlấycọngdâythépđưavàolỗ,nhưngngạcnhiênlàconcuakhônghềchuiramàlạicàngchuisâuvàotrong,mắtnhìnthấyconmồiđimất,conlolắng,nhưngconcóchọcnhưthếnàothìconcuađócũngkhôngchịuchuira,khôngcòncáchnàokhácconđànhnhờtôitrợgiúp.Tôibẻcongcọngthépthànhhìnhmộtmóccâurồiđưachoconthử,nhẹnhàngmócxemthếnào,concuacốchấpđócuốicùngcũngchịuchuira,hơnnữakhôngchỉcómộtconmàlàhẳnmộtđàn,nhìnthấyvậyconvuimừngnhảycẫnglên.

Sauhaitiếngđồnghồ,tôivàYYmangthànhquảlaođộngvềnhà,nhữngchiếnlợiphẩmnàyđượcchúngtôichếbiếnthànhmóncanhhảisảnhấpdẫn,congáinhẹnhànghúpmộtngụm:“Ôi,thậtlàthơm!”.Sauđó,hầunhưtuầnnàohaichaconcũngđinhặthảisảnmộtlần.

Ngườixưathườngnói“Khisốngthìhaiđiềuquantrọngnhấtlàănvàmặc”.Mặcdùcâunàynghecóvẻhơithônhưnglạilànhânsinhquanvàquanniệmvềgiátrịđơngiản,cũnglàlýluậntriếthọccaonhất.

Cánhântôithìkhôngquácoitrọngviệc“mặc”,chỉcầnđủấmlàđượcrồi,nhưngvìchịuảnhhưởngcủachatôi,nêntôiđặcbiệtcoitrọngviệc“ăn”.

Chatôilàmkếtoánkiêmphụtráchviệcănuốngcủanôngtrườngmấychụcnăm,vấnđềănuốngcủahơn100ngườiđềuđặtlênvaiông,ăntốtthìmớicósứcchiếnđấu,đểmọingườicósứclàmviệctốt,chatôithayđổithựcđơnliêntụcđểđầubếpcóthểnấuchomọingườinhữngmónănhợpkhẩuvị.

Cóthểlàdocôngviệc,chatôirấtcoitrọngđếnvấnđềănuống,màusắcmùivịđềucần,ởđơnvịđãvậy,ởnhàcũngthế,vìthếmàmẹtôiđượcrènluyệntrởthànhmộtđầubếpgiỏikhôngbằngcấp.Lúcnhỏcácbạnhàngxómthườngnóithứcănnhàtôithườngthơmhơnthứcănnhàcácbạn,vìthếmàtôirấtđắcý.

Lúcnhỏ,mẹtôithườnghaybệnh,anhtraiphảiloviệcđồngáng,emtraithìnhỏtuổi,việccơmnướcvinhquangvàgiankhổđượcgiaochotôi,mặcdùkhôngthểsovớitàinấuăncủachanhưngnhữngmónăntôilàmcũngđượccoilàcómùicóvị.

Saunàykhilậpgiađình,domẹYYkhôngbiếtnấuănnêncôngviệcnàylạiđếntaytôi.Vợtôicũngtừngnấucơm,tôitừngtrêucôấy:“Nếuởtrongquânđộimàemnấuănnhưthếnàythìngườitasẽđưaemđếnsởquânpháp”.Côấykhôngphục,nóilàmgìnghiêmtrọngđếnthế.Tôilạitrêu,nếuănnhữngmónnhưvậysẽảnhhưởngnghiêmtrọngđếnsứcchiếnđấucủachiếnsĩ,vìthếphảiphạttheoluậtquânđội.

Đểkhôngbịđưađếnsởquânpháp,vợtôibãicông,vìvậytôiđànhphảitiếpnhậnnhiệmvụnấunướng.Lâurồithànhquen,tàinấunướngcủatôingàymộtkhá,cóthểnóinhữngmóntôinấuđềuđủcả“mùi,màu,vị”.Ngoàinguyênnhânkháchquanrathìvềchủquantôicũngthíchnấunướng.Nghenóitôithườngxuyênvàobếp,mộtsốanhembạnbètỏrakhóhiểu,hỏitôivìsaocónhãhứngnhưvậy?Tôinóivớihọvàobếplàmộtcôngviệcmanglạiniềmvui,thứnhấtcóthểnấunhữngmónănmàmìnhthích,phùhợpvớikhẩuvịcủamình,thứhailàcảnhàtừlớnđếnnhỏđềuănnhữngmónănmìnhnấuvàcảmthấyngon,cảmgiácđógiốngnhưlàmìnhchorađờimộtcuốnsáchđượcyêuthíchvậy.

Thôngthườngkhitôinấuăn,từkhâumuađồăn,chuẩnbịnguyênliệuđếnlúcnấuchínthìkhôngcầnbấtkỳsựgiúpđỡcủaai,đặcbiệtlàkhinấu,khôngaiđượcđứngbêncạnhxemxét,khôngphảilàtôilolắngaiđóăntrộmbíquyết,chỉlàcóaiđóđứngbêncạnhthìkhôngthểtậptrungđược,màtâmkhôngtĩnhthìsẽảnhhưởngđếnthànhquảlaođộng,cáinàyhơigiốngvớiviếtláchmộtchút.

Saukhilyhôn,đểcongáiănngonmiệng,tôiphảitrổhếttàinghệcủamìnhđểđápứngđượckhẩuvịcủacongái,nhưthếconkhôngnhữngănngon,ngủngon,chơingoanmàngaycảcậucontraicủabạnthântôithithoảngđượcănnhữngmóntôinấucũngphảicảmthánrằng:“Chúơi,chúnấuăncònngonhơncảmẹcon”.Chacủacậubéthìhiếmkhivàobếp,ngoàinhặtrauvàbêđĩarakhôngbiếtlàmgìkhác.Sauđó,cậubénàycònđếnnhàtôiănvàilầnnữa,đặcbiệtlàmónmỳnấudưachua(thêmmộtítthịtbachỉ),cậubéănđếnlúcnokhôngđinổimớithôi.

YYcũngchịusựảnhhưởngcủatôi,từnhỏđãmuốnhọcnấunướng,nhưngvìnghĩđếnsựantoàncủacon,tôikhôngđồngý,đểkhônglàmmấtđisựtíchcựccủacon,tôinhờconnhặtrauvàrửarau.Sauđóconkhôngchịutiếptụclàm“phụbếp”nữa,muốntựtaynấumộtlần.Sausinhnhậtlầnthứtámkhôngbaolâu,dướisự“hướngdẫnchỉđạo”củatôi,lầnđầutiênYYvàobếp,nhưngđángtiếclàdochântayvụngvề,móntrứngxàocàchuacháytớimứckhôngthểănđược.

Khôngbaolâusau,YYhọcđượctrêntivimónbánhngọtmậtong,vìthếmàtôilạiđược“mờithamgiachiến

đấu”.Lầnnàycómẹở“trậntuyến”giámsát,chỉđạo.TheosựphâncôngcủaYY,vợtôichuẩnbịđầyđủchoconbộtmì,đườngtrắng,sữatươi,trứnggà,mậtong,dầuthựcvậtvàcácgiavịkhác.YYbắtđầubắttayvàothựchiện“côngtrình”củamình.

Saumộthồibậnrộn,đãngửithấymùithơmtỏaratừbếp,haimặtbánhđượcránvàngruộm,cóthểvớtrađượcrồi!YYtắtbếp,cẩnthậndùngxẻngránlấytừngcáibánhbỏvàođĩa,bêđếnbànăn,sauđóhôhào:“Ăncơmthôi!”.Lầnđómónbánhmậtongconlàmtươngđốithànhcông.

SauTếtnăm2007,trướckhivàohọckỳmớimấyngày,nhàtrườngtổchứchoạtđộnghọcnghề,conđăngkýnộidungnấuăn.Saukhiđihọcvề,contrổtàinghệnấuăn,tôimuốnconlàmmóncanhtrứnggàdưachuột,connấukhángon,hômđótôiănđếnhaibátcanhto.

NóivềviệcnấuănYYcóviếtmộtcâuchuyệnnhanđề“Tựthưởngthứcthànhquảcủamình”nhưsau:

“Bấtluậnlàhọckiếnthứchaykỹnăng,nếunhưkhôngứngdụngthìkiếnthứchaykỹnăngđóchẳngcógiátrịgì”.Chathườngnóivớimìnhnhưvậy.Đểthểhiệngiátrịbảnthân,mìnhphảithểhiệntàinấunướngcủamình,vàchađãchomìnhcơhộiđểthểhiện.

Trướctiên,mìnhđưa“thựcđơn”chokháchcủamìnhlàcha,chagọimón“khoaitâyxàoớtxanh”.Haicủkhoaitâykhátođãđượcmìnhgọtsạchvỏ,làmbạncùngvớichúnglàmộtquảớtxanhrấtngonvàđẹp.Khiđãchọnxong,mìnhtiếnhànhcôngđoạntháikhoaivàớt,mìnhchiakhoaithànhhainửa,sauđóthìtháilátmỏng,cũngcoilàmaymắn,mìnhkhôngbịđứttay.Lúcnàymìnhcảmthấyhìnhnhưlàvẫnthiếuthứgìđó.Ôi!Trờiơi!Mìnhđãkhôngchuẩnbịthịt!Mìnhvộilấytừtrongtủlạnhramộtmiếngthịt,tháichỉ,nhưngmàkhôngdễdànggì,chỉcóviệctháithịtthôimàmìnhđãphảimấttớihaimươiphút.Bởivìthịttháichỉthườngdínhhếtvàonhau,vìthếphầnlớnthờigianmìnhphảitáchchúngra.

Mọithứđãđượcchuẩnbịđầyđủ,mìnhbắtđầucôngđoạnkhókhănnhất:xào.

Bậtbếp,chodầuvàochảo,chothịtvào,nêmgiavị,chokhoaivào,thêmớtxanh…Tấtcảđềuđượctiếnhànhlầnlượt,nhưngthựctếkhôngđơngiảnnhưvây,khimìnhchoxìdầuvào,mìnhgặpchútkhókhănvìmìnhkhôngbiếtphảichobaonhiêumớiđủ?Vốnmuốnhỏiđầubếplãolànglàchanhưngnghĩđếnnhữnglờichanóivớimìnhtrướcđó,mìnhkhôngmuốnđểchacườimình,vìthếmìnhliềumộtphen,mìnhquyếtđịnhchoxìdầuvàochođếnkhimàusắcđậmmộtchútthìdừnglại.Tayđảoliêntụckhiếnmìnhcảmthấymỏitay,nhưngnhìnmónăntươingonsắpralò,mìnhtựđộngviênbảnthân,hyvọngmónănnàysẽmanglạichochamộtsựngạcnhiên,mìnhmuốnchochabiếtmìnhcũngcóthểtựthưởngthức“thànhquả”củamình.

Thấykhóibốcratừchảo,mìnhvộitắtbếp,chotácphẩmcủamìnhlênđĩa,vìquáhàohứngnênmìnhchẳngkịpnếmthửxemnórathếnàođãvộibêngayrabànăn.Mặtmàyhớnhở,mìnhđưachochađôiđũa:“Mờichanếmthử!”.Chagắpmộtmiếngvànếmthử,mìnhvẫnđangsaytrongchiếnthắng,nghĩ:Chắclàchachuẩnbịkhenmìnhđây!Nhưngchalạinói:“Tạisaolạivẫnchưachínhảcon?”.“Hả,khôngthểnàochaạ,conđãxàorấtlâumà!”.Mìnhhoàinghilờichanóivàcầmđũalênnếmthử…

Ôithôi,khôngnhữngkhôngđượckhenmàcònxấuhổvớicha.Nhưngrồingaylậptứcmìnhlấylạisựtựtin,mìnhnóivớicha:“Cơmngonthìkhôngsợmuộn,đợiconmộtchút,conkhôngtinchỉmộtmónănbìnhthườngconcũngkhônglàmnổi”.Mìnhđinhanhvàonhàbếp,chomónxàovàochảovàlạixàolại,bởivìxàolầnhainênmónănrấtngon.Mìnhvàchađãcùngthưởngthứcvuivẻ.

SaulầnđóYYthườngxuyênvàobếp,buổitốihômtrướckìthitrunghọcphổthông,conbéconlàmmón“ĐậuHàLanxàolạpxưởng”.

Trongnhữngngàythánghaichaconnươngtựavàonhaumàsống,đểconđượckhỏemạnhvuivẻtrưởngthành,tôinấuchoconnhữngmónngonvàconthỉnhthoảngcũngvìtôitrổtàiđầubếp,haichaconđãcùngnhautrưởngthành,cùngnhausốnghạnhphúcnhưvậy.

Sựtrưởngthànhcủatrẻcầnđếncuộcsốngtậpthể,cầncóbạn,nếukhôngsựcôđơnsẽkhiếntrẻcótâmlýkhôngtốt,ảnhhưởngđếnnănglựcthíchứngcủatrẻvớixãhộivàsựpháttriểnnhâncáchsaunày,đặcbiệtlànhữngđứatrẻtronggiađìnhđơnthân.

Ởphầntrướctôiđãkểvềnhữngngườibạnthuởnhỏcủacon,đểconcóthêmnhiềubạn,năm2004,khiđếnThẩmDươngcôngtác,tôicóquenvớimộtbạnnhỏđanghọclớpba,mộtcôbélớnhơnYYhaituổi,quasựgiớithiệucủatôi,haicôbétrởthànhnhữngngườibạnchưatừnggặpmặt-bạnquathư.KhithamgiakýtặngsáchởThẩmDương,haichacontôiđãdànhriêngthờigianđểđithămcôbéđó,haingườibạnnhỏgặpnhau,ômnhauxúcđộngvàkhóc.

Tôirấthiểucongáimình,cuộcsốngcủaconkhôngthểthiếuđinhữngngườibạn,chodùngàynàotôicũngở

cùngconnhưngtôicũngkhôngthểnàothaythếđượcnhữngngườibạncùngtranglứa,vìthếsaukhiquyếtđịnhlyhôn,khichưaquaytrởlạiYênĐàiđónYY,tôiđãhỏithămhàngxómxemnhànàocócongáikhoảngmườituổi.Mấylầnhỏithăm,tôiđượcbiết,dướicănphòngcủachacontôi,cũngchínhlànhàđốidiệnvớinhàchịTrịnhcócôcongáilớnhơnYYbatuổi,chuẩnbịvàolớptám.

Saukhibiếttinnàytôirấtvuimừng,tôitinvớikhảnănggiaotiếpvàkhảnăngthíchnghicủacon,chẳngmấyconsẽtrởthànhbạntốtcủachịởlầudưới.Cómộtngườichacóthểđưaconđichơi,cónhữngngườibạnởtrường,lạicóthêmcảchịhàngxómchơicùng,cảmgiáccôđơnkhiphảirờixamẹsẽgiảmđirấtnhiều.Conđãviếttrongnhậtkýnhưthếnày:

KhihọclớpbảyởĐạiLiên,mìnhquenvớichịhàngxómởlầudưới,chịấylớnhơnmìnhbatuổi,đanghọclớptám.Chịấyvừacao,vừagầy,máitócđendài,trênkhuônmặtnhỏnhắncủachịđãcónhữngmụntrứngcácủatuổidậythì,nhưngđiềunàykhônghềlàmmấtđisựrạngrỡcủachị,trờiphúchochịmộtgiọngnóinhỏnhẹvàđãđịnhtrướcchịlàmộtcôgáidịuhiền.

Khihaichịemchơicùngnhaulàđãthấyngaysựkhácbiệtgiữamìnhvàchị:mìnhthìchạynhảyầmầmcònchịthìtrầmtĩnhchínchắn.Mặcdùchịvàmìnhkhôngcùnghọcmộttrườngnhưngkhitanhọchaichịemthườngxuyêngặpnhau,sauđócùngvềnhà.Chịđếntầngmộtthìvềnhà,cònmìnhmộtmìnhlêntầnghai.Cólúcsaukhitanhọc,haichịemlàmxongbàitậprồicùngrakhoảngsântậpthểđểchơiđùa.

Haichịemđánhcầulông,cườinóichơiđùa.Lúcmớibắtđầuchịấychơicầulôngkhônggiỏilắm,vìthếmàmìnhdạychịấyphátcầunhưthếnào,đánhrasao,làmthếnàođểkhốngchếkhoảngcáchcủaquảcầu,làmthếnàođểphátcầuvàođúngchínhgiữa…Saukhimìnhnóirõràngtừngthứmộtthìchịbắtđầu“luyệntập”,mặcdùchịđánhcầuchẳngcóquyluậtgìlúcthìlêntrênlúcthìxuốngdưới,lúcsangtráilúclạisangphải,làmmìnhphảichạyđôngchạytâynhưngchúngmìnhchơirấtvui…

ỞĐạiLiênchỉmớiđihọccóvàingàynhưngYYđãquenhếtbạnbètronglớp,mớivàohọcđượcmộttuầnconbévềnhàđãthươnglượngvớicha:“Chaơi,trườngconchuẩnbịtổchứcliênhoanvănnghệ,conmuốnđăngkýthamgia,bạnYNhammuốnbiểudiễncùngvớicon,chúngconđãbànnhau,bạnấysẽđơncamộtbài,cònconsẽđệmđànđiệntửchobạnấy,vìthếconmuốnmờibạnấyđếnnhàchúngtađểluyệntập”.Tôivuivẻđồngývớicon,ngàyhômsaukhitanhọcYYdẫnmộtbạnnhỏbéobéo,caohơnconmộtcáiđầuvềnhàvàgiớithiệuvớitôi:“Chaơi,bạnấylàYNham”.Tôivộivàngnói:“Hoannghênhcháuđếnnhàchơi”.

Haichịemluyệntậpcùngnhaukhoảnghơnmộttiếng,vàtừđótrởthànhnhữngngườibạntốt,sauđótrongsinhnhậtlầnthứmườicủaYY,ngoàiYNhamracòncóbảyđếntámngườibạntốtnữacùngđếnthamdự,mấyđứatrẻnhâncơhộinàyđãchơitưngbừng,bàiháttiếngAnhcủaMạnhTửKiềuvàđiệunhảychúthỏcủachúngchođếnbâygiờtôicũngchưathểquênđược.

YYvừamớixamẹ,đểconcóthểnhanhchóngthoátkhỏinhữngkhókhăntâmlýtrongthờigiannày,ngoàicótôivàcácbạnnhỏcùngtranglứa,tôicònthườngxuyênchoconcùngthamgianhữnghoạtđộngxãhội.BuổichiềuhômkỷniệmngàynhàgiáoTrungQuốc,tôiđưaconđếntrườngBồidưỡnggiáoviênởkhuSaHàKhẩu,ởđótôicóbuổithuyếttrìnhchocácbậcphụhuynhvớichủđề:“GiáodụcvuivẻcủaĐôngTử”,buổitốithamgialiênhoanchàomừngngàynhàgiáocủatrườngTháiBìnhDương(tôicộngtáccùngtrườngmởlớpbồidưỡng),mộtsốphụhuynhvàgiáoviênrấtthíchYY,YYcũngrấtvuikhinóichuyệnvớingườilớn.

MộtnămsautôivàconchuyểnđếnThẩmDươngsinhsống,congáichuyểnđếntrườngmới,rấtnhanhYYđãcùngvớibốnchịemgáilậpthànhhộichịem,xếptheotuổitừlớnđếnbé,tấtnhiênlàconnghiễmnhiêntrởthànhemút,conthânnhấtvớichịTưTrịnhQuân-côbéđatài,lớnhơnconhaituổi,dángngườicũnggầnnhưcon,mấychịemthườngxuyênchơicùngvớinhau.

Sauđótôilạigiớithiệubạnchocon,lầnnàylàmộtngườibạnlớn,nóingườibạnlớnvìthứnhấtlàtuổicũngkhálớn,côbélớnhơncontámtuổi,caođếntậnmộtmétbảymươilăm.CôbétênlàLiễuĐan,làmộtcôgáitínhtìnhônhòa.Lúcđócôbéđanglàsinhviênnămthứnhấtchuyênngànhthiếtkếthờitrangcủamộttrườngchuyênnghiệp.TừnhỏLiễuĐanđãyêuviếtvăn,quasựgiớithiệucủabạnbè,côbétheotôihọcviếtlách,giúptôichỉnhlýmộtsốbảnthảo,nhưvậycôbétrởthànhmộtngườibạntốtcủaYY.

SauđótôivàYYchuyểnđếnTrườngXuân,ĐanĐancũngchuyểnvềhọcchuyênngànhngônngữvănhọctạiHọcviệnNhânvănĐạihọcTrườngXuân.MấynămnayconbévẫnsátcánhcùngYY,haichịemngoàiviệcvuichơicùngnhau,YYcóchuyệngìcũngđềutâmsựvớichị,tôicũngbiếtmộtchútvềtâmlýcủaYY,trongsốđómộtítlàdoĐanĐantiếtlộ,vìviệcnàymàconbécảmthấyrấtkhónghĩ,khôngnóithìthấycólỗivớitôi,mànóithìthấycólỗivớiYY,vìthếmàconbéluônnóivớitôi:“Sưphụ,YYkhôngchocháunóivớichúđâu”.

SauđókhitôitraođổivớiYYmộtsốchuyện,conpháthiệnramộtsốthôngtinlàdochịĐanĐannóinhưngconbékhônghềtráchchị,bởivìconbiếtlàchịcũngvìmuốntốtchocon.Mấynămnay,bấtluậnlàtôiđicôngtáctrongnướchaynướcngoài,ĐanĐanđềuđếnởcùngYY,haichịemcùngchơi,cùngnấunướng,dọndẹpnhàcửa,cùngđidạophố…

Haichịemtựthànhlậpmộttổchứcmangtênlà:Ủybantỷmuội,tổchứcnàycómộtchủnhiệmvàmộtphóchủnhiệm,YYđảmnhậnchứcphóchủnhiệmvàđểĐanĐanlàmchủnhiệm.Mặcdùkhôngcócấpbậchànhchínhnào,nhưngcũngcaohơnphụhuynhlàtôiđây.Cứbuổitốicuốituần,haivịlãnhđạonhỏlạivềnhàvàbanbốmệnhlệnhchotôi.

Thôngthườngsaubữacơmtối,haichịemlạivềphòngthìthầmtonhỏbànbạcmộthồi,sauđógõcửaphòngtôi,trìnhbàyvàicâurồiđồngthanh:“Thưađồngchíphụhuynhkínhmến,chúngtôilấydanhnghĩalàỦybantỷmuội,đềnghịđồngchícấpchokinhphícủabuổihoạtđộngngàymailàxnhândântệ”.Sauđótrìnhlênnhữngkhoảnkinhphícầnchitiêunhưtiềnxe,tiềnchơi,tiềnănv.v.

Trìnhbàynghĩalànóimấycâulấylòng,gọilàđánhđòntâmlý,chuẩnbịđểđạtđượcmụcđích.Cólúchaiđứađứngxếphàng,chỉmộtđứanói,ĐanĐanhô“ĐồngchíSưphụ”cònYYhô“Đạinhâncha”,mộtđứanóiđứakiahòatheo,nóilàchủnhậtđiđâuchơi,chơigì,cólúcvìmuốnxinđượcnhiềukinhphíchohoạtđộnggìđó,haiđứacốtìnhnóiphícaolên,tôilạitrảgiávớichúng,phầnlớnlàbịchúngbảo:“Phụhuynhkeokiệtnhấttronglịchsử”,thithoảngtôicũnghàophóng,haiđứalúcnàysẽnóitôirộngrãi,gọitôilà:“Ngườichađẹpgiai”.

Tiếtkiệmvàchịuthươngchịukhólàtruyềnthốnggiáodụccủatôi,mặcdùnhàcóôtônhưngcongáiraphốđềuđixebus,trừphilàđicùngvớitôihoặclàtôitiệnđường,vìthếhaichịemđềuđixebusđểđichơi,thithoảngcótrườnghợpđặcbiệtthìmớiđượcđixetaxi,vídụnhữngnguyênnhânsứckhỏe,thờitiếthoặcđồmangtheoquánhiều,thôngthường,cảđicảvềchỉmấtmườinhândântệ;bữatrưamỗichịemđượctiêuchuẩnmườinhândântệlàđãănngonvàănnorồi,nếunhưtôiđưachúngđithìsẽđượcănmộtbữathịnhsoạnmấytrămnhândântệ;chơitròchơichỉkhoảngmườiđếnhaimươinhândântệ,nhưvậytínhramỗilầnkhôngquámộttrămnhândântệ,hơnnữamộtsốtròchơihaiđứatựlo,tôichỉhỗtrợmộtphầnkinhphí.

Vớithunhậpcủatôi,conraphốtiêumấytrămnhândântệkhôngthànhvấnđềnhưngmộtkhithóiquenchitiêutiếtkiệmbịpháhỏngthìchodùlàbaonhiêutiềncũngkhôngthểlấylạiđược;hơnnữaviệckỳkèobớtmộtthêmhaivớibọnnhỏchỉlàtrògiảitrí,trongkhiviếtnhữngdòngnàytôilạingồigặmnhấmniềmhạnhphúc,tôimongbiếtbaobêntaitôilạivanglên:“Thưađồngchíphụhuynhkínhmến,chúngtôilấydanhnghĩalàỦybantỷmuội…”.

PhảinóirằngYYcóthểgiữtâmlýlạcquannhưvậyngoàiviệctôiđãlàmtrònchứctráchcủamộtngườicharathìcònnhờđếnsựyêuthươngcủaLiễuĐandànhchoconbé,điềunàyđứacongáingoancủatôirõhơnaihết.

Chachínhlàngọnnúivàconchínhlàcáicâynhỏmọctrênnúi,chamãimãilàđiểmtựacủacon!

Đốivớitôi,chachínhlàngọnnúiđó,điểmtựađó,chakhôngchỉchotôisinhmệnhmàôngcònlàngườithầycủatôi,làthầntượng,làngườidẫnđườngcủatôi.Mấynămtrướctôicóviếtmộtcuốn:Ngườichatốthơnlàngườithầytốt,trongcuốnsáchnàytôiđãviết:“Ngườichatốtchínhlàngườithầytốt,ngườibạntốt,ngườibạnchơitốtvàtấmgươngtốtcủaconcái”.Ởthờiđạicủachúngtôi,muốnchatrởthànhngườibạntốt,bạnchơitốtcủamìnhthìquảlàkhó,đặcbiệtlàởnhữngvùngnôngthônkhingườichacũngkhôngđượchọchànhnhiều.Nhưngchacủatôituyệtđốilàngườithầytốt,tấmgươngtốt.

Cảđờichatôisốngởnôngthôn,ônghiểurấtrõnỗivấtvảcủangườilàmcôngviệcđồngáng,ôngcũngbiếtđứaconthứsáucủamìnhchẳngthíchthúgìvớicôngviệcnày,hơnnữaôngcũngchorằngtôicầncómộttươnglaitốtđẹphơn,vìthếmàôngđưatôiđimộtconđườngkhác:nhậpngũ.

Doanhtrạiquânđộiđãthayđổicảcuộcđờitôi!

Lúcnhỏ,tronglòngtôichalàtrời,khôngbiếtbaonhiêulầntôiđãtựnhủthầm:Tôikhôngthểkhôngcócha.Nhưngsinhmạngcũnggiốngnhưngọnlửa,cháymãithìcũngđếnlúcphảitàn,nămtôibốnmươihaituổi,chatôiquađờiởtuổitámmươimốt,mặcdùtuổinàycũngcoilàthọ,nhưngtôivẫnthấyvôcùngđauđớn.Mộtngườitrungniênmấtđingườichađãnhưvậy,nếulàmộtđứatrẻthìsẽnhưthếnàođây?

Thờigianthấmthoắtthoiđưa,tôicũngđãlàmcha.

Mườimấynămnay,congáikhôngdướimộtlầnnói:“Conkhôngthểkhôngcócha”.Tôicảmnhậnrấtrõconkhátkhaotìnhthươngyêucủachađếnnhườngnào,vìvậytrongbấtkỳhoàncảnhnàotôicũngkhôngthểbỏmặccon,tôisẽtìmđủmọicáchđểconnhìnthấyhìnhbóngcủatôi,chodùlàtôiđicôngtáchoặcđitỉnhngoàilàmviệc,tôicũngphảithườngxuyênđểconnghethấygiọngnóicủatôi,đểconluônnghĩrằng:Chavẫnluônởbêncạnhcon,sẽđicùngcontrongmỗibướctrưởngthành.

NhândịpQuốctếlaođộngnăm2001,thầygiáocủatôivàvợthầyđếnthăm,đểđáplạitấmthịnhtìnhcủahọ,tôiđưahaithầycôđithămcôngviênNamHồởTrườngXuân,YYlúcđómớibốntuổirưỡicũngcùngđi.Trênđường,congáinhanhnhẹnhoạtbátthườngnhảynhảynhótnhótđitrước.Nhưnglúcđirakhỏicôngviênthìkhôngbiếtcongáitừđâuhoảngsợluốngcuốngchạyvềphíachúngtôi,consợhãihétlên:“Chaơichaơi,cổngchínhđóngrồi,chúng

takhôngrađượcrồi!”.Nhìnconhoảngsợnhưvậy,tôidangtayra,congáiùavàolòngtôi.Tôibìnhtĩnhnóivớicon:“Vậythìchúngtaxemxemcócửaphụnàocònmởkhông,chodùthậtsựlàkhôngthểrađược,chúngtavẫncóthểnghĩcáchkhác.Conyêu,conphảinhớrằng:Cóchaởđây,conkhôngphảisợbấtcứđiềugìcả!”.Congáinghevậy,gậtđầuquảquyết,nhưthểtrongphútchốcđãtrởnêntrưởngthànhhơn.

Saunàykhigặpphảibấtkỳchuyệngì,conđềunói:“Cóchabêncạnh,conkhôngsợgìhết”.Nhưngtiềnđềlàphảicóchabêncạnh,vậynếukhôngcóchabêncạnhthìsao?

Mộtngàykhônglâusau,khithầygiáovàvợtừbiệttôi,tôiđưaYYđếnđườngTrùngKhánhgầntòasoạnđểđidạo,ngàythườngconbévốnrấtngoanngoãnnghelời,hômnaykhônghiểusaolạikhôngchịunghelời,chỉvìtôikhôngmuachobánhkemnênconbékhôngchịuđi,tôitứcgiậnmộtmìnhđithẳng,khôngthèmngoảnhđầunhìnlại.Điđượckhoảngmộttrămmét,nhìnthấyYYvẫnởchỗcũ,vìthếtôilạiquaylại.Lúcnày,conpháthiệnrakhôngthấycha,sợhãikhóctoánglên.Ngườibánhàngởhiệuthuốcthấyvậybènđưaconvàotronghiệu,hỏicontênlàgìvàđiệnthoạiởnhà.

Khingườibánthuốcđịnhgọiđiệnthoạivềnhàthìtôiđếnkịp,YYômlấytôivàkhôngngừngkhóc:“Chaơi,conkhôngthểkhôngcócha”.Tôiômchặtconvàolòng,tronglòngrấtthươngcon,tôinói:“Conyêu,chacũngkhôngthểkhôngcócon”.

“Vậytạisaochalạikhôngcầnconnữa?”.

“Tạisaochalạikhôngcầnconcủamìnhchứ,chavẫnđểmắttheocontừnãygiờ”.

Khicongáisáutuổi,tôiđitàuđếnBắcKinhhọpvàđịnhlênkếhoạchởlạiBắcKinhpháttriểnsựnghiệp,YYcùngmẹđếngatàuđểtiễntôi.Khitàulănbánh,congáibỗngnhiênkhócòa,conlưuluyếnvẫytaychàotạmbiệttôi.Saunàynghemẹconkể,khitàurờikhỏiga,YYvẫnkhócmãi,vừakhócvừanói:“Mẹơi,conkhôngthểkhôngcócha…”.

Khicontámtuổi,mẹcontrởvềSơnĐôngđểdạyhọc,haichaconởlạiTrườngXuân.Mộtbuổitrưatôirangoàimuathứcăn,quênmangtheochìakhóa,khôngcòncáchnàokhác,tôiphảiđếnkhunhàxưởngcủaxưởng228tìmchủnhà,nhờchịấygiúpmởcửahộ.Trongquátrìnhtìmchủnhàcũngphảinánlạimộtlúc,đúnglúcnàycontanhọcvềnhà,nhấnchuôngcửamãimàkhôngthấytôimởcửaliềngọilớn:“Chaơi,chaơi”.Congọiliềnmấytiếngmàkhôngthấytôitrảlời,consợlắm,sợhãikhócnấcgọi:“Chaơi…”.

Lúcchịchủnhàđưachìakhóachotôilàmườimộtgiờbốnmươiphút,tôinhanhchóngđivềnhà,từđâycáchnhàkháxa,dùconkhóctođếnmứcnàothìtôicũngkhôngthểnghethấyđược,nhưngtrongsâuthẳmtôiđãnghethấyYYgọi“chaơi”,tôirảobướcnhanhhơn.Khitôiđếncửachínhcủakhuxưởngthìtôiđãthựcsựnghethấytiếngkhóccủacon,tôichạynhưbayvừachạyvừahétlớn:“YY,chaởđây!”.

Nhìnthấytôi,conkhócòachạylạiômlấytôi:“Chaơi,chađiđâuvậy?”.

“Chađitìmchủnhàđểmượnchìakhóa”.

“Tạisaochakhôngbảocon,conbấmchuôngmàkhôngthấychamởcửa,gọichẳngthấychatrảlời,connghĩrằngchađiđâumấtrồi,nếuchađiđâumấtthìconbiếtlàmthếnào?Chabiếtkhông,conkhôngthểkhôngcócha…”.

Tôivừaxinlỗiconvừaanủi:“Conyêu,charấtxinlỗi,làchakhôngsuynghĩchuđáo,chalàmconsợrồi,nhưngconyêntâm,chachẳngđãnóivớicon,chasẽkhôngbaogiờrờixaconsao,saunàynếuconkhôngtìmthấycha,concốchờmộtchút,nếuthấylâumàchakhôngquaylạithìconđitìmcôgiáohoặccôchủnhà”.

“Vângạ”,YYvừathútthítvừađáplờitôi.

Lúcđó,ởthànhphốTrườngXuân,chúngtôikhôngcóbấtkỳngườithânnào,hơnnữatôilạikhôngđilàm,khôngcóđồngnghiệp,vừamớichuyểnđếnđây,hàngxómcũngkhôngquenai,ngoàingườithânduynhấtlàtôithìconkhôngcònaiđểnươngtựa.Tôicóthểtưởngtượngracảmgiáckhôngaigiúpđỡ,tưởngtượngranỗihoảngsợcủacon.Mỗilầnnhớlạichuyệnnàylàtôilạikhôngcầmđượcnướcmắt.

Saunàymỗikhirangoài,YYthườngnhắctôi:“Cha,điệnthoại,chìakhóa,tiền”.Saukhibiếtchínhxáclàmìnhkhôngcònquênthứgìnữahaichaconmớidắttaynhauxuốngdướinhà.

TrongquãngthờigianởĐạiLiên,cứmỗicuốituầntôilạiđưaconđidạophố,đếncôngviên,vườnthú,hiệusách,thưviện,nơinàocũngđềuinlạidấuchâncủahaichacon.

ĐạiLiênlàmộtthànhphốvenbiểnxinhđẹp,cũnglàmộtđôthịhiệnđạivàlãngmạn.Taylớndắttaybé,haicha

conđihếtnhữngconđườnggócphốcủathànhphốnày.Cứmỗicuốituần,nhữngnơimàchúngtôiđếnthườnggặpnhiềugiađìnhnhỏbangườivuivẻ,họcùngnhauvuichơi,ănuốnghaymuasắm.Mỗikhinhìnthấybạnnhỏnàođượcchamẹdắthaitay,bạnnhỏđiởgiữavừađivừanhảy,đôimắtconđềuánhlênsựngưỡngmộ.

Mộtbuổitốiđầuhènăm2007,trướckhichúngtôichơitròchơi,conbérụtrènóivớitôi:“Chaơi,haylàchúngtatìmmộtdìđi?”,“Hả?”.Tôilặngngườiđimộtlúc.

“Nếunhưtrongnhàchúngtacóthêmdì,chúngtacóthểchơinhiềutròchơinữa,khichúngtadạophốthìcóngườinắmlấybàntaycònlạicủacon,hơnnữachacũngcóngườiđểbầubạn,chakhôngcònphảicôđơnnữa…”.“Ừ,ừ”,tôiômcongáivàolòng.

“Chađồngýrồinha”.“Ừ”.

“Lúcđầuconcònsợchakhôngđồngýnữacơ”.“Chacảmơncon,conthậtlàmộtđứaconngoan”.

“Bởivìchalàmộtngườichatốt,vìthếchamớicóđứaconngoan…”.

TrướckhiconbénóinhữnglờinàythìTếtnăm2007,nhưthườnglệtôivẫnvềquêđểănTếtcùngvớichamẹ,cóđiềukháclàTếtnămnaythiếuđimộtngười,chỉcònlạitôivàcongái.Tếtnàychamẹtôikhôngđượcvuilắm,haicụkhôngngừnglolắng:“Chỉcóhaichacon,làmsaochamẹcóthểyêntâmđây,cóchếtcũngkhôngnhắmđượcmắt”.

Vìthếmàchamẹvàmộtsốbạnbèthânthiếtcókhuyêntôitáihôn.Chamẹtôiđãgầntámmươituổi,haicụlolắnghaichacontôikhôngaichămsóc.Mộtsốbạnbèthânthiếtchorằngtôilàmộtngườiđànông,côngviệcbậnrộn,cảnhgàtrốngnuôiconkhôngtiệncholắm,tìmmộtngườichămsócthìsẽtốthơn.Lờicủangườikháctôicóthểkhôngnghenhưnglờicủachamẹtôikhôngthểkhôngsuynghĩ,làmộtđứaconđượccoilàhiếuthuận,nếuđểchamẹlolắngnhưvậythìlàmộtbiểuhiệncủasựbấthiếu,vìthếtôiphảichínchắnsuynghĩvềviệcnày,tấtnhiênlàtôikhôngtánthànhviệchiếuthuậnmộtcáchngungốc.

Nghĩmộtcáchthấuđáo,lờicủachamẹvàbạnbècũngrấtcólý.Nếunhưchỉcóviệcviếtláchởnhàthìkhôngthànhvấnđề,mỗithángtôiđềuđihọpxamộtlần,đithuyếttrình,mỗilầnkhôngdướibangày,nhiềuthìnămngày.Mặcdùthờigiankhôngdài,nhưngđểmộtđứatrẻmườituổiởnhàmộtmìnhthìtôilàmsaocóthểyêntâmđược.Nếucứgửiconđếnnhàhàngxóm,bạnbèsuốtthìcũnglàmphiềnhọ,rấtngại.Hơnnữaconngàymộtlớn,đểcongáilớnởnhàngườikháccũngkhôngtốt.

Tôisuynghĩvềvấnđềnàytrongvàitháng,vẫnchưađưaraquyếtđịnhthìYYđãnóivớitôivềsuynghĩcủacon.

Lúcđótôinghĩbangườithânyêunhấtcủatôitrênthếgiớinày:chamẹ-nhữngngườiđãsinhra,nuôitôilớnlênvàYY-ngườitôisinhra,nuôikhônlớn,họđềukhuyêntôinêntáihôn(lúcnàymẹYYđãtáihônrồi).Thựcra,làmộtngườiđànôngcóđờisốngtìnhcảmbìnhthường,tôilúcnàocũngmuốncómộtngôinhàđầyắptiếngcười,muốncướimộtngườimàmìnhyêu,ngườimàcongáitôicũngyêumến,nhưngvìngườiphụnữnhưvậykhôngdễtìmthấynêntôicứchầnchừmãikhôngquyết.

Cứnhưvậy,thôngquabạnbègiớithiệu,tôiquenvớimộtgiảngviêncủamộttrườngđạihọcởThẩmDương.Đểvunvénchotôivàcôgiáonày,YYđãrấtnỗlực,lầnđầutiêngặpcôấy,contranghoàngnhàcửachocókhôngkhí,convẽmộtbứctranhcảnhànắmtaynhau,viếtlênđónhữnglờiấmáp,concòntặngcôtấmthiệprấtđẹpdocontựlàmvớinhữnglờichúcphúc,trongbữacơmnhiệttìnhmờicôdùngcơm…

Quamộtthờigiantìmhiểu,haingườichúngtôiđềuthấytâmđầuýhợp,YYcũngrấtquýcôấy,vìthếchúngtôiđãgắnbóvớinhau.VìcôấykhôngthểbỏcôngviệcđểđếnĐạiLiên,haichacontôimặcdùkhôngmuốnrờixaĐạiLiênnhưngvớimộtngườilàmnghềtựdonhưtôi,ởThẩmDươnghayĐạiLiênđềukhôngảnhhưởnglớnđếnviệcpháttriểnsựnghiệp,vìthếtôicùngconchuyểnvềThẩmDương.

Bởivìhaingườisốngởhainơi,việctraođổiqualạikhôngthuậntiện,lạithêmthờigianquenbiếtchưalâu,nêncôấylolắnglàsẽkhóchungsốnghòahợp.Lúcđầucôấyđưaraquanđiểmgiốngnhưmộtsốcặpđôithờinay,trướctiênsốngchung,nếuhợpmớiđăngkýkếthôn,nếukhônghợpthìsẽchiataytronghòabình.Tôilàngườirấtsùngbáiquanniệmtruyềnthống,tôirấtcoitrọnghônnhân,hơnnữatôicònphảinuôicon,nếukhôngbaolâusautôivàcôấychiataythìtôiphảinóithếnàovớicon,haichaconphảilàmthếnào.Vìthếmàtôiđưaraýkiến:KhôngkếthônthìtôikhôngthểđưaconđếnThẩmDươngsinhsống.Cuốicùngchúngtôiđăngkýkếthôn.

Đángtiếclà,mộtnămsauđó,vìtínhcáchkhônghợp,chúngtôichiatay,cuộchônnhânnàylạitantheomâykhói.

Trướckhichiatay,tôiđãsuynghĩ,tôivàconphảilàmthếnào,khôngthểởlạiThẩmDươngđượcnữa,chỉcònhainơilàĐạiLiênvàTrườngXuân.Haithànhphốnàythìtôiquenthuộcnhưlòngbàntay,vìtôiđãtừngsốngvàlàmviệcởđó,nếuxétvềmôitrườngsốngthìtôimuốnquaylạiĐạiLiên,nhưngnếuxétvềgócđộtìnhcảm,tôilạimuốnvềTrườngXuân.VừamớirờiĐạiLiênkhôngbaolâu,giờlạiủrũquaylạiđó,tronglòngcảmthấykhôngđượcvui,suyxétmọiđiều,tôiquyếtđịnhtrởlạiTrườngXuân.Hơnnữatôicómộtkếhoạchấpủđãhơnmườinămnay,đólà

xâymộttrangviênởquênhà.

Tôiluônluônmongmuốn,nếunhưcóđiềukiện,tôisẽmuamộtmiếngđấtởquê,xâymộtkhoảngsânto,xâymấygiannhà,trồngmộtvàicâyhoa,nuôiítgàvịt,sauđóởđóviếtlách,làmruộnghaynghỉngơi.Nếunhưxâyđượctrangviên,tôisẽthườngxuyênvềquêhơn,từĐạiLiênvềtrangviênphảimấtmườitiếngláixe,nhưngtừTrườngXuânchỉmấtgầnhaigiờđồnghồ.

VìthếtôilạiđưaconđilênphíaBắc,vềquêhươngcủatôi-TrườngXuân.

Thựctiễnmườinămđãchứngminh,quanniệmgiáodụccủatôikhôngchỉlàsựhoangtưởngtươiđẹp.Chơiđùavuivẻ,congáingàymộtlanhlợihơn,tựtinhơn,conchơinhưngvẫnđạtđược“batốt”-điểmtốt,nănglựctốt,phẩmchấttốt.Quanniệmgiáodụcmàtôiđưaraphùhợpvớimọiđứatrẻ,đólà:họctậpvuivẻ,pháttriểnkhỏemạnhvàthànhcôngthuậnlợi!

Khitôiđangngồiviếtnhữngdòngnày,congáiđangtrongkỳtậpquânsựởĐạihọcHắcLongGiang,đâylàlầnthứbaYYthamgiatậpquânsựkhichưađầymườisáutuổi,hailầntrướcđólàlúcbắtđầuvàotrunghọccơsởvàtrunghọcphổthông.Mỗilầntậpquânsự,conđềulàngườibénhấttrongđội,nhưngthànhtíchcủaconrấttốt.

Ngày23tháng8năm2006,trênsânvậnđộngcủatrườngTrunghọcsố77thànhphốĐạiLiên,hơnchụcsĩquanhuấnluyệntrongbộđồngphụchảiquânđanghuấnluyệnchomườihailớphọcsinhmớicủatrường,trongđộingũhọcsinhcủalớpthứmườimột,cómộtcôbéngườinhỏnhắnthấpbéđangđứngnghiêmtrang,côbéchưađầymườituổi,sứckhỏevẫnchưahoàntoànhồiphụcsauchấnthương,đóchínhlàPhạmKhươngQuốcNhất,côcongáilạcquan,kiêncườngcủatôi!

Trongnhậtkýngàyhômđó,conđãviết:Mìnhđãthểhiệnkhôngkémnhữngbạnkhác,thầysĩquanhuấnluyệnđãkhenmình,côgiáocũngbiểudươngmình,mặcdùhơivấtvả,hơimệtnhưngmìnhrấtvui…

TrongcuốnsáchThờitrunghọcvuivẻcủaPhạmKhươngQuốcNhất,YYđãviết:

Đãtừrấtlâu,đượcthamgia“tậpquânsự”chínhlàniềmaoướclớnnhấtcủamình.Chamìnhnóitậpquânsựrấtcóích,cóthểhọcđượcnhiềuđiều,nhưngnhữnganhchịemhọđanghọcđạihọccủamìnhlạinóitậpquânsựrấtkhổ,nhưlàchịutộivậy.Nhưngdùlàcóíchhaylàvấtvảmìnhvẫnmuốnđợiđếnlúclớn,mìnhnhấtđịnhphảitựmìnhtrảinghiệm.

Nhưngchưađợiđếnlúclớn,mìnhđãđượctrảinghiệmrồi.

Ngày23tháng8năm2006làmộtngàynắngrựcrỡ,làngàyđầutiênmìnhbướcvàotrườngtrunghọccơsở.Saubữasáng,mìnhvuivẻđếntrườngvớibaoniềmhyvọngvàchờđợi.

Điềulàmmìnhcảmthấyphấnchấtnhấtđólà,ngàyđầutiênkhaigiảnglạilàngàytậpquânsự.

...

Bangàytậpquânsựtrôiquathậtnhanh,mặcdùchỉtrongthờigianngắn,nhưngmìnhđãthuđượcrấtnhiềuthứ,sauthờigiantậpquânsự,mìnhcảmthấymìnhđãlớnlênrấtnhiều,bởivìtậpquânsựđãdạychomìnhbiếtthếnàolàgiankhổ,thếnàolàkhókhănvàcòndạychomìnhbiếtlàmthếnàođểgiảiquyếtvấnđề.

Nhưthế,đợttậpquânsựđãmởratrangđầutiêntrongcuộcsốngtrunghọccủacongái.

Trongkhidạycon,chúngtathườngyêucầuconcáiphảidũngcảmgiànhlấycơhội,cầnphảicóchítiếnthủvàcóýthứccạnhtranh.Nếumộtđứatrẻkhôngbiếtgiànhlấycơhội,chúngtasẽchorằngđứatrẻđóyếuớt,khôngcóchítiếnthủ.Đặcbiệtkhitrẻtừbỏnhữnggìđãnắmđượctronglòngbàntay,chúngtasẽnóitrẻlà“ngốc”.

Nhưngtôilạisuynghĩkhác,phảicótháiđộcởimởđểđốidiệnvớinhữngthứxungquanh,họccáchdùngtưduybiệnchứngđểnhìncuộcsống,vừaphảidũngcảmđểgiànhlấy,nhưngcũngphảihọccáchtừbỏtrongvuivẻ.Nhữngcơhộinào,tháchthứcnàophùhợp,chúngtasẽcổvũđộngviêncongiànhlấy,ngượclạithìphảibiếtsángsuốttừbỏ.

Saukhitậpquânsự,YYbắtđầutiếthọcđầutiêntrongtrườngtrunghọccởsở.

Hômđóconđihọctừbảygiờsáng,đếnsáugiờchiềumớivềđếnnhà(thờigianđichỉmấtkhoảngsáuđếnbảyphút).Khibướcvàonhà,câuđầutiênconnóilà:“Chaơi,conmệtchếtđiđược”.Nhìnthấyngườiconđầymồhôi,tôithươnglắm,giúpconcầmcặpsách,ômconvàolòng,vỗvềanủicon:“Conyêuvấtvảrồi!”.

MộtlúcsauYYlạitươicườihớnhởkểchotôinghebuổiđầutiênđihọc:“Bởivìgiờtoáncontíchcựctrảlờicâuhỏi,côgiáodạytoánbiểudươngcon;vìtrênlớpghichéptốt,côgiáongữvăntuyêndươngcon;vìgiọnghátcủaconvangvàhay,côgiáodạynhạckhencon;bàitậptiếngAnhquánhiều,phảiviếtmấthẳnmộttiếthọc…,buổitrưacơmrấtthơm,thứcăncũngrấtngon,conănnocăngcảbụng.Ôi,cuộcsốngởtrườngtrunghọcthậtlàmệtmỏi:nộidunghọcnhiều,bàitậpnhiều,côgiáonghiêmkhắc.Nhưngmàconvẫnthíchcuộcsốngnhưvậy”.

Giốngnhưhồihọctiểuhọc,convuivẻhứngkhởiđihọc,vuivẻvềnhà,mỗingàysaukhitanhọcvềlạithôngbáonhữngtinvuihoặctinkhôngvui,conyêucuộcsốngởtrường,muốnhọcđượcnhiềukiếnthức.Vìthếconkhôngcảmthấychánghétviệchọcvàthànhtíchhọctậpcủaconquảnhiênrấtcao.

Họckỳmớibắtđầuchưađượcbaolâuthìcácbạnđãquenthân,côgiáocũngcơbảnhiểurõtừnghọcsinhtronglớp,việcchọncánsựmônhọccũngđượcbànbạcvàlựachọn.Saukhilựachọnđượcdanhsáchnhữngbạnlàmcánsựmôncủanhữngmônchínhlàngữvăn,toánhọcvàtiếngAnhthìchỉcònlạinhữngmônphụ.Mặcdùtronglớpconlàhọcsinhnhỏtuổinhấtnhưngthànhtíchhọctậpkhôngphảilàkémnhất,hơnnữaconlạicónănglựctổchứcnhấtđịnh,vìthếconrấtmongmuốnđượclàmcánsựmônhọccủamộtmônnàođó.Thếnhưngconkhôngđượcchọnlàmcánsựcủacácmônchính.Congáicóvẻthấtvọnglắm,hyvọngcóthểđượclàmcánsựcủanhữngmônphụcònlại.

Cónhữngviệcquảthựckhôngngờtới,conchỉmuốnđượclàmcánsựcủamộtmônnàođólàđãmãnnguyệnlắmrồi,nhưngthậtbấtngờconđượcchọnlàmcánsựcủahaimôn.Mônđầutiênlàmônchínhtrị,côgiáodạychínhtrịđưaravàicâuhỏiliênquan,câunàoYYcũngtrảlờirấtdõngdạc,dễdàngđạtđược“vòngnguyệtquế”;một“vòngnguyệtquế”khácmàconđạtđượcchínhlà“cánsựmônâmnhạc”.Cóthểdocácbạnchưaquen,hoặccũngcóthểdongượngngùng,nênkhicôgiáodạynhạchỏibạnnàomuốnháttặngcácbạnmộtbàihátthìhồilâuvẫnkhôngcóaichịuđứngdậy,nhìnthấyvậyYYrấttựnhiênđứngdậyháttặngcôgiáovàcácbạnbàihát“Thiếunhinhỏtuổi”.

Tronghaingàyconđượcchọnlàmcánsựcủahaimônhọc.

TừnhỏYYđãgiốngtôi,đãlàmgìđềulàmrấtnghiêmtúc,mới“nhậmchức”làconđãbắtđầubậnrộn.Mặcdùchỉlàmônphụ,nhưngnhữngviệcphảilàmcủahaimônkhôngphảilàít,phảicùngvớicôgiáothuphátbàitập,sắpxếphoạtđộng…Mộtlần,giáoviêndạynhạcnhờconsắpxếpvàibạnđánhtrốngđểthamgiabiểudiễnvănnghệ,kêuconchuẩnbịtưliệuvềcácbạnấy.Đúnglúcđóthìcôdạychínhtrịlạinhờconthuvởthựchànhgiaochocô…

Hômđóconmệtmỏivềnhà,tôivộihỏiconđãxảyrachuyệngì,conimlặnghồilâumớinóisựthậtvớitôi,saukhingheconkểchuyệntrướctiêntôituyêndươngconvìtinhthầntậntìnhvớicôngviệcnhưngtôinóivớiconlàmgìcũngphảilượngsứcmình,nếugượngépquásẽphảntácdụng,nhưvậykhôngtốtchoviệchọctậpvàtrưởngthànhcủacon.

Nghetôinóinhưvậyconcẩnthậnnóivớitôiýđịnhtừchứccánsựmônhọc.Lúcđótôikhôngđưaraýkiếnngaymàhỏilạicon:“Tạisaoconphảitừchức,lúcđầukhôngphảilàconmuốnlàmcánsựmônhọchaysao?”.“Conkhôngngờlạibậnnhưvậy,conlosẽảnhhưởngđếnviệchọccủacon”.

Tôilạinóichuyệnvớiconmộtlúc,sauđótôinói:“Theotìnhhìnhcủaconhiệnnay,làmcánsựcủahaimônlàkhôngthỏađáng,nhưngnếutừchứccánsựcủacảhaimônthìcũngkhôngtốt,tốtnhấtlàlàmcánsựcủamộtmôn,cònvấnđềchọnmônnàobỏmônnào,contựmìnhsuynghĩvàquyếtđịnh,chatôntrọnglựachọncủacon”.“Cảmơncha,conbiếtmìnhphảilàmgìrồi”,congáivuivẻgậtđầu.

NgàyhômsauYYkhéoléotìmcôgiáođểxintừchứccánsựmônâmnhạc,côgiáorấthàilòngvớicontrongthờigianlàmcánsựmônhọcvừaqua,côchấpnhậnđơnxintừchứccủacon.Chiềutốihômđó,congáibướcnhữngbướcnhẹnhàngvềnhà,vừavàođếnnhàđãnóivớitôi:“Contừchứccánsựmônâmnhạcrồichaạ,concảmthấythoảimáihơnrấtnhiều,nhưngcũnghơibuồn”.

Tôinóivớicon:“Biếtgiànhlấythìcũngphảibiếttừbỏ,đâychínhlàmộtranhgiới.Rấtnhiềungườichỉnghĩđếnlàmthếnàođểđạtđược,muốnhọtừbỏnhữnggìthuộcvềmìnhquảlàrấtkhó.Nhưngchamongrằngkhiconbiếtlúcnàolàlúcnêntừbỏthìconhãysángsuốttừbỏ,đừnglàmtráivớiýchíbảnthân,đừngcốépmìnhphảicómộtthứgìđó”.Tấtnhiênlúcnàyconbécònquánhỏđểhiểuhếtnhữnggìtôimuốnnói.

Choconquyềnquyếtđịnhviệccủachínhmình,bạnsẽthấyconbạnngàymộtcóchínhkiến.Bấtluậnlàtiếptụclàmhaytừchức,chỉcầncongáiđưaraquyếtđịnh,tôiđềuchọncáchủnghộ.Tiếptụclàmsẽkhiếnconcảmthấycótráchnhiệm,tăngcườngýthứcchobảnthânvàokhuônkhổ;nếutừchứcconsẽhiểuthếnàolàtừbỏ,biếtphảicăncứvàonănglựccủabảnthânđểlựachọn.Đặcbiệtkhitừchức,đốivớicon,đólàmộttrảinghiệmkhókhănnhưngđángquý.Vìthếmàcónhữnglúchãyđểconhọccáchtừbỏ,nhưthếsẽcóýnghĩahơnlàviệccốgiànhlấy.

Kínhthưacácthầycôgiáo,thưacácbạnhọcsinhthânmến!TôilàPhạmKhươngQuốcNhất,chủnhiệmCâulạcbộVănhọcThầnHitrườngTrunghọc141.Câulạcbộvănhọcrađờisẽtạoramộtsânchơibổíchchocácbạnyêuvănchươnggiaolưuhọchỏi.HyvọngcácbạnsẽtíchcựcthamgiacuộcthilựachọnthànhviênCâulạcbộvănhọc

ThầnHilầnthứnhất,vàchúccácbạnthànhcông!

ĐâylàbàiphátbiểucủacongáitrongbuổilễthànhlậpCâulạcbộVănhọcThầnHi.

CâulạcbộVănhọcThầnHilàmộttổchứcđoànthểcủatrườngTrunghọcsố141thànhphốThẩmDươngtỉnhLiêuNinh.

Ởphầntrướctôiđãkểqua,saumộtnămsốngởĐạiLiên,haibốconchuyểnđếnThẩmDương,theonguyêntắccủatôiởđâugầnthìhọcởđó,vìthếYYchuyểnđếntrườngTrunghọccơsởsố141,cáchnhàcóhaibếnxebus,giốngnhưtrướcđây,trướckhinhậphọctôicótraođổivớihiệutrưởngvàcôgiáochủnhiệm,giớithiệuquavềtìnhhìnhcủaconvàquanđiểmgiáodụccủatôi.

Đihọcchưađượcbaolâu,côTrươngKhiếtthuộcbanchấphànhĐoànđãtìmđếnYY,cônóithầyhiệutrưởngmuốngiớithiệuYYlàmchủnhiệmCâulạcbộVănhọcmớiđượcthànhlập.Tôinghĩthầyhiệutrưởnggiớithiệuconcólẽvìthầyxétđếnconđãcórấtnhiềutácphẩm,vàcònxuấtbảncảsáchnữa,thựcraconđãcósáchxuấtbản,nhưngvềmặtnàyconcũngchưahiểurõlắm,thậmchíconcũngkhôngbiết“CâulạcbộVănhọc”làmộttổchứcnhưthếnào,vìthếmàkhicôgiáotìmconnóichuyện,connóivớicôchoconthờigiansuynghĩ,lúcđócôgiáocònnghĩlàconchảnhnữa.

Ngàyhômđósaukhitanhọcvề,YYlậptức“thỉnhgiáo”tôivềcâulạcbộvănhọc,tôigiảithíchvớiconnhưthếnày:“Câulạcbộvănhọclàtổchứccủanhữngngườiyêuvănhọc,thànhviêntrongcâulạcbộsẽthườngxuyêncùngnhaunghiêncứunhữnggìliênquanđếnvănhọcvàviếtlách”.Tôicũngnóithêmvớicon,trướcđâytôicũngtừnglàmchủnhiệmcâulạcbộvănhọcdotôithànhlậpcótênCâulạcbộvănhọcHắcThủ.

Nghetôinói,YYvuimừngnói:“Vậylàmchủnhiệmcâulạcbộphảilàmthếnào?Làmchủnhiệmcâulạcbộvănhọccókhókhôngạ?Chaxemconcókhảnănglàmchủnhiệmkhôngạ?”.“Làmchủnhiệmcâulạcbộthựcracũngkhôngcóyêucầugìđặcbiệt,chủyếulàconphảiyêuthíchviệcviếtlách,đồngthờiphảicónănglựctổchứcnhấtđịnh,phảinỗlựcvàvấtvảhơnngườikhác.Làmchủnhiệmcâulạcbộvănhọcvừacóthểrènluyệnnănglựctổchức,vừacóthểnângcaokhảnăngviết,đâylàmộtviệctốt”.Nhữnglờinàycủatôikhiếnconantâm,connóinhấtđịnhsẽlàmtốtvaitròcủamộtchủnhiệmgiốngnhưtôi.

VànhưthếYYđượcthầyhiệutrưởng“đặcbiệt”tiếncửtrởthànhchủnhiệmcâulạcbộvănhọc,saukhiđãchọnđượcchủnhiệm,côgiáotriệutậpthêmvàithànhviêncốtcánvàmuốnđặtmộtcáitênthậtkêuchocâulạcbộ,mọingườicùngbànbạc,cuốicùngYYnói:“ĐặttênlàThầnHivậy,thểhiệncácthànhviêntrongcâulạcbộđềugiốngnhưmặttrờilúcbảy,támgiờsáng,năngđộng,đầysứcsống!”.Côgiáođồngývớiýkiếncủacon,vàCâulạcbộVănhọcThầnHirađờinhưthếđó.

Khimớithànhlập,YYvàcácbạnthànhviênđãbắtđầubắttaychuẩnbịxuấtbảntờbáoriêngcủacâulạcbộ.TheoyêucầucủaBanchấphànhĐoàntrường,cứhaithángcâulạcbộphảixuấtbảnmộtkỳ,sauđóphátchotừnglớpvàdánlênbảngtinđểmọingườicùngđọc.Nguồntàiliệuđểviếtbáođềulàdocácbạncùngđónggóp,chủyếulàtừcácthànhviêncủacâulạcbộ.Mỗitháng,cácthànhviêncâulạcbộphảigiaohaibảnthảo,nhữngaikhônglàthànhviênthìtựnguyện.Nhữngcôngviệcnhưbiêntập,chỉnhsửadonhữngcánbộcủacâulạcbộphụtrách.Nhữngbạncótácphẩmđượcđăngtrênbáosẽđượctặngmộtấnphẩm.

BàicủacácbạntrướctiênsẽđưachocôởBanchấphànhĐoàn,nhữngbàinàokémquáthìthôi,nhữngbàicònlạithìsẽdomấybạnphụtráchtrongcâulạcbộquyếtđịnh,saukhithảoluậnxong,sẽđưalạichocôgiáoquyếtđịnhlầncuối.Sauđómấyđứanhỏbắtđầubiêntập,chỉnhsửa,rồicôgiáomangđiin.Sauvàilầnnỗlựclàmviệctronggiờtựhọc,kỳbáođầutiênchứađầytìnhcảmvàsựvấtvảcủacácthànhviênđãchínhthứcramắtđộcgiả,cácbạnhọcsinhrấtthích,YYnhìnthấythànhquảlaođộngcủamìnhcũngrấtvuisướng.

Sauđócâulạcbộvănhọckhôngngừngtổchứccáchoạtđộngnhưthidiễnthuyết“Giọngnóivàng”,hộithảovềđọcsách,thiđọc,kỳthi“Nhữngtácphẩmvănhọcvui”…MặcdùrấtbậnrộnnhưngYYđãthuđượcrấtnhiềukiếnthức,nângcaokhảnăngviếtcủabảnthânvàđượcrènluyệnrấtnhiều.

Ngoàiđảmnhiệmnhữngcôngviệccủacâulạcbộ,YYcònkiêmcôngviệclàmphátthanhviêncủatrạmphátthanhtrường.

VìtrạmphátthanhThầnHilàtrạmphátthanhtrựcthuộcCâulạcbộVănhọcThầnHi,vìthếvừalàchủnhiệmcâulạcbộvănhọc,đồngthờiYYcũnglàtrạmtrưởngtrạmphátthanh.TrạmphátthanhThầnHicótấtcảsáuphátthanhviên,sáungườichialàmhaitổ,mỗitổbangười,lầnlượtthaynhautìmtàiliệu,biêntập,viếtnộidung,sauđólạithaynhauluyệntập,tiếpđóthìcùngnhaudẫnchươngtrình.Nhiệmvụcủacongáilàviếtbàivàdẫnchươngtrình,cácbạncùngtổvớiconphụtráchtìmtàiliệuchocon.

KhitôiđangviếtnhữngdòngnàythìYYgọiđiệnvề,convuimừngthôngbáo,conđãtrúngtuyểntrongkỳthituyểncủaBanphóngviênbáotrườngvàĐàiPhátthanhhữutuyếntrườngĐạihọcHắcLongGiang,trởthànhphóngviêncủabáotrườngvàngườidẫnchươngtrìnhcủaĐàiPhátthanhhữutuyến.

Phátngônchínhlàphátbiểuýkiến,làmđượcđiềunàycầnphảicódũngkhíđểđốimặtvớicáisaivàcóquyếttâmtháchthứcvấnđề.Nhưngtrongnhiềutrườnghợp,rấtítngườidámchủđộngphátbiểuýkiến,vìhọthiếudũngkhívàquyếttâm,dođóđánhmấtđirấtnhiềucơhộitốt.Làhọcsinhthìviệcphátbiểuýkiếntrênlớplàkhôngthểthiếu,nhưngcómộtsốhọcsinhlạikhôngthíchgiơtayphátbiểu,phảiđợicôgiáogọitênthìmớimiễncưỡngđứngdậytrảlờicâuhỏi.Nhưngcongáitôilạilàmộtngoạilệ.Lầnnàocũngvậy,côgiáochưakịpnóihếtcâuhỏi,conđãgiơtaychuẩnbịtrảlờiđểcôgiáocóthểnhìnthấyconvàgọicontrảlời.Từkhihọcmẫugiáođếntiểuhọc,trunghọccơsở,trunghọcphổthôngrồiđếnđạihọcconđềutíchcựcnhưvậy.TrongcuốnsáchmớiChơicũnglàmộtcáchđểtrưởngthành,conviếtnhưsau:

Khimìnhhọclớptám,mộthômtronggiờvậtlý,côgiáohỏicâuhỏiđầutiêntrongđềthựcnghiệm,câuhỏilà:“Hãydùngbấtcứmộtdụngcụnàotrongnhữngdụngcụdướiđây:mộtcốcthủytinh,haibóngđènnhỏ,mộtítnước,mộtnguồnđiệnvàmộtítdâydẫn,mộtcâybútchì,mộtcụctẩy,mộtcôngtơđiệntiếnhànhmộtthínghiệmđểchứngminhnhữngkháiniệmhoặcđịnhluậtđãhọc,yêucầunóiđượcquátrìnhtiếnhànhthínghiệm,hiệntượngvàkếtluận”.Saukhicôgiáođặtxongcâuhỏi,rấtnhiềubạnnamđãxungphongtrảlời,chẳngcóbạnnữnàoxungphongcả(lúcđómìnhđangxemlạiđề),cóthểlàdocácbạnnữngại,vìthếcôgiáogọihaitrongsốcácbạnnamxungphongtrảlời,haibạnđólầnlượtdùngcôngtơ,dâydẫn,bóngđèn,tẩyvàbútchìđểchứngminhcườngđộdòngđiệntrongmạchnốitiếplàbằngnhauởmọiđiểm,vàáplựcbằngnhau,diệntíchcàngnhỏthìápsuấtcànglớn.Nhưngkhihaibạnnamđềuđãtrảlờixongthìvẫnchẳngcóbạnnữnàogiơtayphátbiểu,chỉnghecôgiáovậtlýnói:“Côkhôngtinlàcácbạnnữlạithuakémcácbạnnam,lầnnàycôsẽkhônggọibạnnamnữa!”.

Câunóinàycủacôgiáokhiếnrấtnhiềubạnnữgiậtmình,nhưngmìnhlậptứcgiơtay,vìmìnhlàngườithíchmônvậtlý,côgiáovuivẻgọimình,mìnhđứngdậyvàbìnhtĩnhtrảlời:“Emchọndùngbútchì,cốcthủytinhvànước.Trướctiên,đổnướcvàotrongcốc,sauđódùngbútchìgõvàothànhcốc.Hiệntượnglàthấynướccógợnsóngnhỏ,chứngminhmọivậtphátraâmthanhđềuđangrung”.Khimìnhnóichưadứtcâuthìdướisựkhởixướngcủacôgiáo,cácbạnvỗtayràorào,côgiáonóivỗtaycònchưatolắm,vìthếcâutrảlờicủamìnhkếtthúctrongtiếngvỗtaycủacôvàcácbạn,nhưngmìnhvẫnchưahiểutạisaocôgiáolạivỗtay.Côgiáonói:“Dùngnhữngdụngcụđơngiảnvànhữngthaotácđơngiảnnhấtđểchứngminhkháiniệmthậtkhôngcòngìtuyệthơn,khôngdễbịsai,lạicònngắngọndễhiểu!”.

Nhưngthànhcôngvàthấtbạilàmộtđôibạnluônsonghànhvớinhau,vìthếkhôngphảimỗilầnmìnhphátbiểuđềuđượccôgiáokhen…

Nămlớpchíntronggiờtoán,cómộtlầnphátbiểuđãkhiếnmìnhkhôngthểvuinổi,côgiáođưaramộtbàiphươngtrìnhbậchai,cungcấpmộtvàisốliệuvàyêucầumìnhvẽđồthị.Giốngnhưnhữnglầntrướcmìnhtíchcựcxungphonglênbảnglàmđểlàmmẫuchocácbạn.Nămphúttrôiqua,mìnhtựtinđứngtrênbụcgiảnggiảithíchchocácbạn,saukhimìnhgiảithíchxong,đangđợicôgiáobiểudươngthìcôgiáolạinói:“PhạmKhươngQuốcNhất,emkhôngthấylàemvẽngượcrồisao?Côchocácemgiátrịcủahằngsốalàgiátrịâm,đồthịhàmsốphảiđixuống,tạisaoemlạivẽđilên?Tấtcảđềuđúng,chỉcóhướngcủađồthịsai!”.Vìthếmìnhxấuhổđivềchỗ.

Chodùlàthànhcônghaythấtbại,phátbiểuýkiếntronggiờhọclàmộtviệcmìnhyêuthích,vìchodùđúnghaysaithìmìnhđềuđượcnghenhữnglờinhậnxétcủacôgiáo.Chodùbạntrảlờisaiđinữa,thìítnhấtbạncũngbiếtmìnhsaiởđâu,nếukhôngthìbạnsẽbịsựnhútnhátlàmmờđôimắt,mãimãikhôngbiếtmìnhcònthiếusótởđâu.Nếunhưkhôngthửmộtlần,làmsaobạnkhẳngđịnhlàmìnhsai?Đừngđểsựngượngngùngxấuhổchiếmmấtsựtựtincủabạn,phảitinvàobảnthânmình,nhưvậybạnmớicódũngkhíđểgiơtayphátbiểu,tronglòngphảiluônluônnghĩ-mìnhphảiphátbiểu!

NóiđếnviệcYYphátbiểutrênlớpcòncóvàicâuchuyệnthúvị.

Mộtchuyệnlàlúccontámtuổi,tôiđưaconvềquêthămôngbànội,mỗilầnvề,cháugáiXuânPhongkémYYmộttuổiluônluônlàbạnchơitốtnhấtcủaYY.Ngàyhômđókhivềnhà,YYliềnđitìmXuânPhong,chacủaXuânPhongnóiXuânPhongđangởlớphọc.VìthếYYliềnđếntrườngtìmXuânPhong,conbéđimộtvòngxungquanhtrường,đếnkhirachơithìYYchơicùngXuânPhongvàmấybạnnhỏnữa,đangchơivuithìchuôngvàolớp,YYcùngđivàolớpvớiXuânPhongvàngồicạnhcháugái.

CôgiáovàolớpthấyYYthìrấtngạcnhiên,hỏiconlàai,contrảlờimạchlạc:“EmtênlàPhạmKhươngQuốcNhất,làcôhọcủaXuânPhong”.Côgiáonghethấyvậybuồncười:“Ồ,thìralàtrưởngbối,vậythìđược,emngồixuống”.SaukhiYYngồivàochỗ,côgiáobắtđầugiảngbài,trongkhigiảngmấylầncôđặtcâuhỏi,lầnnàoYYcũngxungphongtrảlời,vìxétđếnYYkhôngphảilàhọcsinhtronglớpnêncôkhônggọicon,câuhỏisauđócảlớpchỉcómìnhYYgiơtay,côgiáokhôngcòncáchnàokháclàmờiconphátbiểu,tấtnhiênlàYYđãtrảlờirấttốt.

Ngàyhômđósaukhitanhọc,YYdắttayXuânPhongvềnhà,conbékhoachânmúataykể:“Chaơi,hômnayconlạiphátbiểu,trảlờiđềuđúngcả”.Tôingheconnóivậyngâyngườira,lạiphátbiểucáigì,lúcnàyXuânPhongmớinói:“Ởtrênlớp,chúngcháuđềukhôngbiếttrảlời,cómỗicôtrảlờiđược”.

Sauđótôihỏicặnkẽđầuđuôisựtình.LúcđóXuânPhongđanghọclớphaicònYYđãhọclớpbốn,nóitheocáchcủaconthìtrảlờinhữngcâuhỏiđóđềulàchuyệnnhỏ.Tôikhenngợisựthamgiatíchcựccủacon,nhưngtôicũngkhuyênconkhôngnênlấnátchủnhà,làmkháchcũngphảilàmkháchchođúng.Concườihìhìvànói:“Connhớrồiạ”.

Bảynămsau,khihọclớpmườihai,conlạiphạmmột“lỗi”ychangnhưvậy,nhưnglầnnàylàbịcôgiáogọiphátbiểu.Ngày22tháng10năm2011,nhậnlờimờicủachịĐanĐan,conđếntrườngĐạihọcTrườngXuânđểnghegiờtiếngAnh,vốnchỉđếngópvuithôinhưngchẳngngờlạibịgọiphátbiểu.

Bởivìlúcđóconđãcaomộtmétsáumươisáu,nhìnthìkhôngthểnhậnralàconchỉmớimườilămtuổi,hơnnữalạiđangtronggiờhọcởgiảngđườngđạihọc,giáoviênchẳngđểýsinhviênnhiềuhayít,vìthếmàthêmmộtemPhạmKhươngQuốcNhấtthìcôcũngkhôngthểbiếtđược.Aingờcôgiáonàylạiđiểmdanh,khicôđiểmdanhthìthừaramộtngười.Lúcnàythânphậncủaconđãbịbạilộ.Nhưnggiáoviênrấtkhoandung,sauđócòngọicontrảlờicâuhỏi,contrảlờirấttốt,vìthếmàgiáoviênđãkhencon.

Đóchínhlàcongáicủatôi,côcongáithíchphátbiểutronggiờhọc,cóýkiếnsẽtrìnhbày,côgiáođặtcâuhỏithìsẽtíchcựctrảlời.

Đọcsáchkhiếnchoconngườitathôngminhsángsuốt,đinhiềungoàikhiếnconngườităngthêmnhậnthứccảmtínhđồngthờicònchotathêmnhiềucơhộithựctiễn,vìthếđốivớisựpháttriểncủatrẻ,chỉđọcsáchthôithìkhôngđủ,cầnphảichotrẻđinhiều.Đểchoconđọcnhiềusách,tôiliêntụcmuasách,tạochoconmộtmôitrườngđọcsáchtốt,đểchoconđượcmởmangtầmmắt,tôiđưaconđitừNamđếnBắc.

Mấynămnaytôidùngtiềnnhuậnbútđểmuarấtnhiềusách,dulịchvàsinhsốngởmườisáuthànhphốcủaTrungQuốc,điquahơnhaitrămthànhphố,thịtrấnvàvùngnôngthôn,dấuchâncủatôiđãlưulạiởhaimươitámtỉnh,thànhphố,khutựtrịcảnước,trongđótôiđưaconđếnhơnmườitỉnh,vìthếmàcongáicórấtnhiềuchuyệnđểkể,cácbạnhọcthườngrấtngưỡngmộcon.

Đưaconđidulịch,khôngnóiđếnvấnđềkinhtếthìvấnđềchủyếulàquanniệmcủaphụhuynh.Thờiđạingàynay,vàinghìntệ,vạntệđốivớinhiềugiađìnhđềukhôngthànhvấnđề,nếunóiđểchọnmộttrườngtốtchocon,phụhuynhkhôngtiếcgìmấyvạnthậmchílàmấychụcvạn,nhưngnếubỏramấynghìntệđưaconcáiđidulịchthìcókhilạikhôngmuốn.

Theotôithấy,nếulấytiềnchuyểntrườngđểđưaconđidulịchthìsẽýnghĩavàgiátrịhơnnhiều.Điểmnàykhiconcáingàymộtlớnhơnthìchúngtasẽthấyrõhơn,sựtrưởngthànhcủacongáitôilàmộtvídụrấtđiểnhình.Mấynămnaytôiluônluôngiữnguyêntắcgầnđâuhọcđấy,tôikhôngphảitốnmộtđồngnàođểchuyểntrườngchocon,nếucũnggiốngnhưmộtsốphụhuynhkhácthìtừkhicongáihọcmẫugiáo,tiểuhọc,trunghọccơsởrồitrunghọcphổthông,ítnhấttôiphảimấtmườivạntệtiềnchuyểntrường,sốtiềnnàytôiđãtiếtkiệmđược,trừđimộtphầnnhỏsốtiềndùngđểmuasáchchoconthìphầncònlạitôidùngđểđưaconđidulịch,vìthếcongáimặcdùchỉhọcởtrườngbìnhthườngnhưngrấtnhanhnhẹnhoạtbát,lạcquan,tựtin,hơnnữatốchấttổngthểcòncaohơnnhữngbạnhọcởtrườngđiểmkhác.

Mùahènăm2008,trướckhitôivàconrờiThẩmDươngđểchuyểnđếnsốngởTrườngXuân,tôiláixeđưacongáivàchịhọcủaconđidulịchhaimươingày,tổngcộngđihơnbốnnghìnkilômét,xuấtpháttừThẩmDương,LiêuNinh,đếnthànhphốTrườngXuân,thànhphốCátLâm,thànhphốĐônHóa,rồiđếnthànhphốNinhAn,thànhphốHảiLâm,MộcĐanGiang,KêTây,GiaMộcTư,SongÁpSơn,HạcCương,YXuân,TuyHóa,CápNhĩTâncủatỉnhHắcLongGiang,cảcuộchànhtrìnhchúngtôithưởngngoạnvẻđẹpvàsựtrùphúcủavùngĐôngBắc.

ChúngtôilưulạiởTrườngXuân,thủphủcủatỉnhCátLâmtrongmộtthờigianngắn,sauđóláixeđếnthànhphốvensôngxinhđẹp,thànhphốlớnthứhaiởtỉnhCátLâm-thànhphốCátLâm.CátLâmkhôngchỉlàmộttrongmườisáuthànhphốmàtôiđãtừnglàmviệcvàsinhsống,màcònlàthànhphốđầutiênmàtôiđến,vìvậymàtôicótìnhcảmđặcbiệtvớithànhphốnày.

Bamươinămtrước,saukhibịchađánhmắngtráchmócnhiềulần,tôitứcgiậnbỏnhàrađi,tôiđãtrốnđếnthànhphốCátLâmcáchnhàhơnbatrămkilômét,ởnhờchỗanhba,lúcđóanhbađangđóngquânởCátLâm.Tấtnhiênlúcđótôikhôngthểđibộđội,saukhithămthúmộttuần,anhbađưatôiratàuvềquê.Nămđótôimớimườihaituổi.

ChuyếnđiCátLâmlầnđótôiđãcórấtnhiềulầnđầutiên:lầnđầutiênđếnthànhphố,lầnđầutiênngồitàu,lầnđầutiênngồiôtô,lầnđầutiênđượcđivườnbáchthú,lầnđầutiênđượcxemchiếuphimtrongphòngchiếu,lầnđầutiênđượctắmtrongbồntắm,lầnđầutiênđượcthấynhiềutòanhàcaotầngnhưvậy,lầnđầutiênthấynhiềuôtônhưvậy.Từđó,tráitimnonnớtcủatôiluônhướngtớithếgiớibênngoài…

Haimươibanămsau,khitrởlạithànhphốvensôngtươiđẹpnày,lúcnàytôiđãlàmộtbiêntậpviênchuyên

mục,làmộtphóngviênnổitiếng,mộtngườidẫnchươngtrìnhnổitiếngđếnđâyđểlàmchươngtrình“ĐôngTửgiớithiệuvàkýtặngsáchtrêntoànquốc”.Đểgầngũihơnvớinơiđãtừngchởnhữngướcmơcủatôivềmộtthànhphố,tôiđãsốngvàlàmviệcởđâyhơnmộtnăm.Trongthờigianđó,tôilênlớpchocácsinhviênởHọcviệnTruyềnthôngCátLâm,mởchuyênmục“ĐôngTửOnline”chotạpchíLàmngườivàxửthế,vàcònthườngxuyênlàkháchmờitrườngquay.

ỞCátLâm,tôiđưabọntrẻđithưởngthứcmóncáởhồTốngHoa,đếnthămĐảoNgũHổ,thămthànhcổÔLa,sauđóchúngtôiđitheoquốclộ302,xuyênquađỉnhLãoGia,leonúiHắcĐỉnhTử,chúngtôiđivềphíaĐông,láixeđếnthẳngthànhphốĐônHoa.SaukhinghỉngơiởĐônHoa,xechúngtôiđitrongmưanhỏ,vượtquanhữngđámmây,mentheođườngquốclộ201đivềphíaBắc,quađỉnhhồMinhNhạnâmvangtiếngchimnhạnvàvượtquađỉnhChuĐônnúinontrùngđiệp,đếnvớitỉnhcựcBắccủaTrungQuốc-HắcLongGiang.Saumườilămphút,xeđếnthịtrấnnhỏKínhBácnằmvenhồKínhBác,nghỉngơichốclátxechúngtôimentheobờĐôngcủahồtiếnsâuvàotrong,điquamộtloạtnhữngkhenước,tiếnthẳngđếnkhesôngKínhBác…

Mườimấyngàysauđó,tôivàcontiếptụckhámphávùngđấtđencủatổquốc,ởGiaMộcTưvàHạcCươngchúngtôiđếnsôngTốngHoa,đidạoởvùngđấtmầumỡTamGiang;ởYXuânvàTùyHóachúngtôiđiquanhữngcánhrừngmênhmông,lênhđênhtrêndòngĐạiPhong;ởCápNhĩTânchúngtôiđếnthămđảoTháiDương,thămnhàthờlớnSophia;ởthànhphốCátLâmvàSongÁpSơnchúngtôilầnlượtđếnthămanhBavàanhCả,trongthờigianởSongÁpSơntôiđưaYYthămlạinơitôiđãtừngsinhsốngvàlàmviệccáchđâyhaimươilămnăm,thămlạingườichủnhàtốtbụngnămxưa.

Chuyếnđihàngnghìnkilômétnàykhôngchỉđơngiảnlàmộtchuyếndulịchtựkhámphámàcònlàdịpchúngtôiđiđểthămngườithân,vàlàchuyếnđitỏlòngbiếtơn…

Saukhitrởvề,YYnóivớitôi:“Chaơi,vốnconchỉnghĩMộcĐanGianglàmộtthànhphốcủaHắcLongGiang,giờconmớibiếtnócònlàtêncủamộtdòngsông,hơnnữalạilànhánhsônglớnnhấtcủasôngTốngHoa,thànhphốMộcĐanGiangđượcđặttheotêncủadòngsôngnày,quachuyếnđilầnnàyconđãbiếtthêmđượcrấtnhiềuđiều”.

“Tấtnhiênrồicon,nếukhôngthìngườikhácđâucónóichaconlà‘đinhiềubiếtrộng’,khàkhà,concònthuhoạchđượcgìnữanào?”.

“Vôcùngnhiềuchaạ,đợicondầndầntiêuhóaconsẽnóichochanghe”.Congáicònhọcđượccáchchơitròúpmởnữa.

NhữngphụhuynhnàohiểuquanniệmgiáodụccủaĐôngTửđềubiết,tôikhôngtánthànhviệcphụhuynhkèmconđọc,họcvàlàmbàitập,vềviệcnàytôiđãđặcbiệtviếtmộtbàinóivềnhữngảnhhưởngxấucủaviệc“kèm”đốivớisựpháttriểncủatrẻ.NhưngtrongphầnnàytôilạinóivềviệctôicùngconhọcTaekwondo,nhưvậycómâuthuẫnkhông?

Xinđừngvộiđưarakếtluận,mờimọingườiđọchếtphầnnàyrồihãyđưaýkiến.

Bắtđầuchuyệnnàytừđầunăm2009,khiđócongáiđãhọcxongtrunghọccơsở,bắtđầuôntậptrongthờigiannửanămđểchuẩnbịchokỳthitrunghọcphổthông.Vìtôichưabaogiờtánthànhviệchọckhổhọcsởkiểuđốiphó,nêntôichorằngviệcôntậptrongnửanămnàychẳngcóýnghĩagì,chỉlãngphíthờigian,ôntậpnhưvậychibằngchoconvuivẻhọcthêmmộtsốkỹnăng,bồidưỡngphẩmchất.Khitôinóivớiconsuynghĩcủamình,convuivẻđồngý,tấtnhiênhaichaconlạiđậptayđầynhiệthuyết.

Dướiđâylàkếhoạchmàhaichaconcùngđặtra:

KếhoạchpháttriểncủaPhạmKhươngQuốcNhấtsáuthángđầunăm2009:

Kếhoạchđọc

Kếhoạchviết

1.Trongthờigiannàyhoànthànhbảnthảocuốn“ThờitrunghọcvuivẻcủaPhạmKhươngQuốcNhất”,viếtmộttrămnghìnchữ.

2.Tấtcảbảnthảodocontựđánh.

3.Chọntrongđóhaimươitácphẩmgửiđếncácbáo,cốgắngđượcđăngmườibài.

4.Kếhoạchbồidưỡngkỹnăngtổnghợp

-Thamgialớphọcbồidưỡngkỹnăngvềmáyvitínhnhưlắpvàsửaphầncứng,chỉnhsửaảnh.

-ThamgialớpTaekwondo.

-Thamgialớpbồidưỡngkỹnăngdẫnchươngtrình(hoặcnhữngmônnghệthuậtkhác).

5.Trongthờigiannàysẽvềquêbáitổ,đếnCátLâmtặngsáchvàvềThẩmDươngthămbạn.

Thờigianbiểu(ápdụngtừthứhaiđếnthứsáu)

Mụctiêutổngthể

Thôngquaquãngthờigianhọctậpvàrènluyệnnàytôimuốnsứckhỏe,tốchấttâmlý,nănglựcbiểuđạt,nănglựcgiaotiếp,nănglựcthíchứng,khảnăngđọchiểu,khảnăngviết,kỹnăngsửdụngmáyvitính…Nhữngtốchấttổngthểcủaconđềuđượcnângcaorõrệt.

ĐâychínhlàcuộcsốngcủahọcsinhlớpchínPhạmKhươngQuốcNhất.

Khinhữngbạnhọcsinhkhácphảikhổsởởnhữnglớptựhọcbuổisáng,YYvẫnđangchìmtronggiấcmộngđẹp;khinhữngbạnkhácđangtrênlớpkhổsởvòđầubứttainghĩvềđềthivàotrunghọcphổthôngthìcongáilạiđangdạochơitrênnhữngcánhđồng,conphốhoặcđangluyệnTaekwondo,họcmáyvitính;khinhữngbạnkhácđangởtrênlớptựhọcbuổitốilolắngsốtsắngvềmộtđềchưagiảiđượcthìYYlạiđanglướtweb,xemtivi,đọcbáo,thulượmkiếnthứcquýbáutrongnhữngtròvuichơitiêukhiển…

Từkếhoạchpháttriểnnàycóthểthấy,đểgiúpconcónhiềugiờngoạikhóa,giúpconcómộtcơthểkhỏemạnh,tôichoYYđăngkýlớpTaekwondo.VõđườngTaekwondocáchnhàtôikhôngxanhưnglạikhôngcóxeđếnthẳngđó,đểmộtđứabégáichưađầymườihaituổiđimộtmìnhvềnhàlúchơntámgiờtối,làchatôikhôngthểyêntâmchođược,vìthếngàynàotôicũngláixeđưaconđisauđóởtrongphònghoặclàởbênngoàichờcon,đếnlúccontanhọclạiđónconvề.

Saumấyngàynhưvậy,congáinóivớitôi:“Chaơi,haylàchacùnghọcvớiconđiạ,nhưvậychakhôngphảikhổsởmộtmìnhchờcon,lạicóthểrènluyệnsứckhỏe”.Tôithấyconnóicũngcólý,vìthếmàtôicũngđăngkýthamgialớphọcTaekwondo.

TôiđượcxếphọccùnglớpvớiYY,mỗilầnluyệntậpcókhoảngmườimấyngười,ngoàitôirathìcònmộtngườitrungniên,cóba,bốnthanhniên,cònlạiđềulànhữngbạnnhỏhọctrunghọccơsở,họctiểuhọcnhưYY.Thờigianhọccủamỗihọcviênkhônggiốngnhau,cóngườiđãhọcvàinăm,cóngườichỉmấytháng,cũngcóngườimớihọcđượcmấyngày.YYlênlớptrướctôimấyngày,vìthếconlàtiềnbốicủatôi,hơnnữađộngtáccủaconchuẩn,chínhxác,hayđượchuấnluyệnviênkhen,vàcònđượcthầyủytháchướngdẫnchotôinữa.

Đếngiờhọc,huấnluyệnviênchochúngtôixếpthànhhàng,chạyvòngquanhvõđường,đâylàmànkhởiđộng

trướcgiờhọc,tôilàngườichạycuốicùng.Bởivìtronglớptôilàngườilớn,vìthếmàhuấnluyệnviên“ưuái”tôihơn,tôicóthểchạyíthơnnhữnghọcviênkháchaivòng,yêucầuluyệntậpcũngkhôngnghiêmkhắcnhưnhữnghọcviênkhác.Tấtnhiêntôicũngcóyêucầukhánghiêmkhắcvớibảnthânmình,cốgắngphảiđồngđềuvớimọingười,nhưnghơnhaimươinămrồikhôngluyệntập,sứckhỏekhôngthểnàosobìvớicácbạntrẻbâygiờ.

Chodùlàvậy,saumộtngàyluyệntậpthìtôicũngbịđaulưng,đauchân,cocơ,cườngđộluyệntậpcủaYYcònnhiềuhơntôi,concònđautớimứcnào,vìthếmàtôirấthiểusựvấtvảcủacon,nhưngkhuônmặtconlúcnàocũngvuivẻ,khônghềcóvẻđauđớn.

Thờigiansauđó,dướisựhướngdẫntậntìnhcủahuấnluyệnviên,mộtthángsau,tôivàcongáiđãhọcđượccảnphácao,cảnphátrong,cảnpháthấpcủaquyềntay,họcđượcđángang,đáthẳng,đásau,độngtácnàocủaYYcũngrấtchuẩnxác,hơnnữakhẩulệnhcũnghôrấttorõ,mặcdùtôikhôngthểsovớiconnhưngcảmgiáccũngthuhoạchđượckhánhiều.

Saumộtthángluyệntập,trảiquakỳthinghiêmngặt,YYđãđượclênđai,từđaitrắnglênđaivàng,gặtháiđượcthànhtích,YYlạitiếptụchọcthêmhaithángnữa,tronghaithángnàythìcómộtbạngáihọcphổthôngtrunghọctrongkhunhàchúngtôicùnghọc,YYcóbạncùngđicùngvề,vìthếtôicũngkhôngcầnphảiđưađónconnữa.

Bathángsau,YYđãhọcxong,ýchícủaconcàngmạnhmẽhơn,taycólựchơn,chânchắchơn,khigiơtaygiơchâncũngthêmvàiphầnkhíphách.Tôimặcdùkhôngcótiếntriểngìthêmnhưngquatậpluyện,tôithấyrấtcólợichosứckhỏe,hơnnữalạiđượcnhìnthấysựtrưởngthànhcủacon,cùngconchiasẻniềmvuikhihọcTaekwondo.

Saukhicongáilêntrunghọccơsở,nhữngkiếnthứcmôntinhọcngàymộtnhiềuthêm.MộthômYYởtrườnghọclàmcácslidetrongPowerPoint(PPT),sautiếthọc,concóthểlàmslideđơngiản,lạicònbiếttrìnhchiếunữa.Lúcmớibắtđầubiếtlàm,cảmgiácrấtmớimẻ,rấttựhào,nhưngsaukhilàmmấylần,connghĩcứtrìnhchiếutừngslidenhưvậythìkhôngthúvịchútnào,vìthếmàconmuốnthêmmộtchútgìđó,tăngthêmđộkhó.Conquyếtđịnhtìmmộtbạnhọcbiếtlàmảnhđộngđểhọchỏi,dướisựgiúpđỡcủabạn,rấtnhanhsauđóconbiếtlàmnhữngảnhđộngđơngiản,cònbiếtlàm“siêuliênkết”.

Bạnconcòngiớithiệuchoconmộttrangweb,ởđócónhữngảnhđộngnhonhỏ,cóthểdùngđểlàmPPT.Từnhỏconđãcóthóiquenhọcđượcgìlàphảiứngdụngngay,thựcnghiệmngay,mộtlàđểkiểmnghiệmthànhquảđãhọc,hailàthểhiệnsứchấpdẫncủatrithức.

Hômđósaukhivềnhà,YYkhoevớitôirằnghômnayconđãbiếtcáchlàmPPTrồi.Tôinhìnconbằngánhmắtnghingờ:“Thậtsao?”.“Chakhôngtinạ?Concóthểtrìnhdiễnchochaxem!”,nóirồiconxắntayáovà“xungtrận”.

“Trướctiênconsẽlàmcáiđơngiảnchochaxem”.Convừanóivừanhấnchuột,chỉmộtlát,mộtPPTđơngiảnđãđượchoànthành.Tôikinhngạc:“Thậtlàđẹpquá!Khôngđơngiảnchútnào!”.Conkhuakhuatay:“Không,cáinàyđơngiảnchaạ,concòncóthếlàmcáiđẹphơn”.“Nếuconcóthểlàmđẹphơn,haihômnữatrongbuổithuyếttrìnhchocácbậcphụhuynh,chasẽdùngcáiconlàm”,tôinóivớicon.

Thờigiantựhọcởnhàtrong ̉họckỳIInămlớpchín,đểcuộcsốngcủaconthêmphongphúkhikhôngphảiđếntrường,theoýthíchcủaYY,ngoàiviệcđihọcTaekwondo,tôicònđăngkýchoconmộtlớphọctinhọc.Vìthế,contrởthànhchuyêngiatinhọcnhítronggiađìnhtôi.

Conđãmiêutảviệchọctinhọccủamìnhnhưthếnày:

Trướckhiđihọclớptinhọcmìnhđãđượctiếpxúcvớimáyvitínhnhiềunăm,thườngxuyêndùngmáyvitínhđểtratừ,chơitròchơi,cònlàmcảPPTchochamìnhnữa.Nhưngtừtrướctớigiờmìnhchưabaogiờnhìnthấytrongmáyvitínhcónhữnggì,điềunàykhiếnmìnhrấthiếukỳ.Mìnhthamgiálớptinhọclắpráp,sửachữaphầncứngvàphotoshop,chủyếudạykỹnănglắprápmáy,sữachữavàchỉnhsửaảnh,nhưngmuốnhọccáchlắprápmáythìphảibiếtmộtsốthamsốvềphầncứng,nhưvậymớicóthểchọnđượcphầncứngtốtphùhợpvớimáytínhcủamìnhtrongrấtnhiềucácloạiphầncứng.

Ngoàinộidunglắprápmáymìnhconhọcrấtnhiều,trongđócóhọcvềcácnhàsảnxuấtphầncứng,giácả,nhãnhiệu,hiểunộidungBIOS(BIOSởđâylàviếttắtcủacụmtừtiếngAnh(BasicInput/OutputSystem)cónghĩalàHệthốngxuấtnhậpcơbản),họcnhữngkiếnthứcvềsửdụnghệthốngDOS.

Mộthômsaukhihọcxong,mìnhxinchasửdụngmáytính,saukhichađồngý,mìnhmuốnthửchươngtrìnhMax-DOSvừahọcđượcxemthếnào.Máytínhởnhàtrướcđâykhôngcóchươngtrìnhnàybởivìchươngtrìnhđóđãkhôngđượcsửdụnglâurồi,nhưngnócócôngdụngrấtlớn,nhiềulúckhiWindownXPcósựcốthìcóthểdùngnóđểphụchồi.

Khôngchỉcóvậy,vừamớihọcxongmôntinhọcthìmáyvitínhcủanhàmìnhđãbãicông,hìnhnhưlàmuốn

kiểmtraxemmìnhđãhọchànhnhưthếnào.ChanóiBlogcủachakhôngmởđược.Khôngphảimáyvitínhhỏngvìcáctrangwebkhácvẫnmởđược,nhưngnếutrangnàyhỏngthìtạisaocácmáykhácvẫncóthểvàođược,mìnhkhôngbiếtlàmthếnào.Mìnhhỏirấtnhiềuthầycôdạytinhọc,cácthầycôkhuyênmìnhnênđổitrìnhduyệtwebxemthếnào,nếuvẫnkhôngđượcthìphảicàilạihệthống,nếuvẫnkhôngđượcthìphảigọinhânviênsửamáyvitínhđếnđể“chẩnđoán”bệnhcủanórồi.

Vềđếnnhàmìnhthửgiảiphápđầutiên:Đổitrìnhduyệt.MìnhđổisangtrìnhduyệttênlàQihu360,nhưngmàBlogcủachavẫnkhôngmởđược.Chẳngcòncáchnào,mìnhđànhcàilạihệthống,mìnhtrướcđâycũngcócàilạirồi,nhưngđólàgiờthựchànhởtrường,chodùlàlàmhỏngthìvẫncóthầyởđósửa,nhưnggiờmìnhđangcàilạimáyởnhàmình,ngộnhỡhỏngthìlàmthếnào…Mìnhvẫncóchútsợ,khôngdámlàm.Đúnglúcđóthìchahỏimình,nếucàilạimáythìcómấtnhữngbảnthảovàdữliệutrongmáykhông.BởivìhệthốngthìởổC,còntoànbộbảnthảo,dữliệuthìlạiởổD,nhưvậysẽkhôngbịmất.Chanói,chỉcầnbảnthảovànhữngtưliệuliênquankhôngmấtthìlàmthànhthếnàocũngđược,khôngsao.Lờicủachanóikhiếnmìnhtựtinhơn,vìthếmìnhlấyđĩacàiwinvàchuẩnbịlàmviệc.Mìnhtắtmáy,chođĩavàoổ,sauđókhởiđộngmáy,tấtcảđềudiễnrađúngthứtựbàibản.Saunửatiếngchờđợi,mìnhđãcàixonghệthống,khởiđộnglạimáy,máytínhhiệnralogoXP,điềunàycónghĩalàmìnhđãthànhcôngrồi!Nhưnglạicònvấnđềnữa:vìkhôngcókinhnghiệmnênrấtnhiềuphầnmềmđềucầnphảicàilại,việcnàymấtrấtnhiềuthờigian.

Từđóvềsau,máytínhxáchtay,máyđểbànởtrongnhàđềudoYYsửachữa,máytínhcủahọhàngbạnbècóvấnđềgìmọingườiđềuđếnhỏiYY.Sauhơnhaithánghọctậpcóhệthốngvàvàinămthựctiễn,bâygiờYYđãtrởthànhmộtchuyêngiatinhọcnhíthựcthụ.

Mùathunăm2009,vừabướcvàocổngtrườngtrunghọcphổthông,conđãcómộtthànhquảmới,xuấtbảncuốnsáchthứhaimangtênThờitrunghọcvuivẻcủaPhạmKhươngQuốcNhất,đâylàcuốnsáchtảthựcvềcuộcsốngtrunghọccơsởcủaYY,lạilàmộtcuốnsáchnữaviếtvềsựtrưởngthànhvuivẻsaucuốnsáchđượcyêuthíchChơiquatiểuhọc.

Tôiđãviếtlờidẫnchocuốnsáchcủaconnhưthếnày(cólượcbỏ):

CầmcuốnsáchcủacongáiPhạmKhươngQuốcNhất(YY)trêntay,tôivôcùnghạnhphúc,bởivìtôivừađượcnhìnthấynhữngbướctrưởngthànhvuivẻcủacon,vừanhìnthấythànhquảgiáodụccủabảnthânmình.

ĐâylàmộttácphẩmnữavớichủđềlàsựtrưởngthànhvuivẻsaucuốnChơiquatiểuhọcđãxuấtbảnbanămtrước.

KhiChơiquatiểuhọcđượcxuấtbản,cuốnsáchđãnhậnđượcsựquantâmcủabáochívàcáctầnglớpxãhội,rấtnhiềungườichorằng:PhạmKhươngQuốcNhấtlàmộtthiêntài,làthầnđồng.Thựcrakhôngphảivậy,concũnggiốngnhưhàngtrămhàngvạnnhữngđứatrẻbìnhthườngkhác,chỉlàconđượchưởnggiáodụcgiađìnhkhácbiệt.

Thờiđiểmđócórấtnhiềuphóngviênvàphụhuynhhỏitôi:Congáinhỏnhưvậyliệuhọctrunghọccơsởcótheokịpkhông?Anhkhônglolắnghaysao?Ởtiểuhọccóthểchơi,nhưngđếnbậctrunghọccơsởkhôngdễdàngnhưvậy,lêntrunghọccơsởvẫncóthểchơihaysao?

Câuhỏiđầutiêntôiđãtừngtrảlờinửađùanửathật:Điềutôilolắnglànhữngđứatrẻkhácliệucóthểđuổikịpconkhông(chỉPhạmKhươngQuốcNhất),bởivìtôirấtcóniềmtin,kiếnthứccủaconvững,thêmvàođóconlạirấthứngthúvớiviệchọc,nếunắmđượcnhữngphươngpháphọchiệuquả,khoahọc,consẽhọcrấttốt.

Câuhỏithứhai,khihọcxongtiểuhọctôiđãnóivớicon,khilêntrunghọccơsởsẽkhôngđượcchơinhưhồihọctiểuhọcnữa,mônhọcnhiều,nhữngnộidungcầnhọccũngnhiềulên,thờigiancầnthiếtchoviệchọctấtnhiênphảinhiềuthêm,vìthếthờigianchơisẽítdầnđi,nhưngchađảmbảovớicon:ConvẫnlàhọcsinhtrunghọccơsởcóthờigianchơinhiềunhấtTrungQuốc.

Banămtrôiqua,tấtcảđãtrởthànhsựthật.

Banđầukhitôiđưara“giáodụcvuivẻ”vàtiếnhành“giáodụcvuivẻ”vớicongái,hầunhưtấtcảmọingườiđềuphảnđốiviệclàmcủatôi,thậmchícònchorằngtôibịđiên.“Họckhổhọcsởmàthivẫnkhôngtốt,thìchơilàmsaocóđượcthànhtíchtốt?”.Mọingườiđềucóchungmộtnghivấn.Chodùlànhưvậytôivẫnđitheoconđườngmàtôiđãchọn,khôngngừngtìmhiểuvànghiêncứu,tôiđãdầnhìnhthànhquanniệm“giáodụctamtam”vàtưtưởnggiáodục“2.5-0.5>3”.

Tôiđãthựcthiquanniệm“giáodụctamtam”giúpconhọcxongtiểuhọcchỉtrongbanămrưỡi,giờđâytôilàmtheotưtưởnggiáodục“2.5-0.5>3”giúpconvuivẻhọctậptronghainămrưỡivàtốtnghiệptrunghọccơsở.

Thựctiễnhơnmườinămđãchứngminh,quanniệmgiáodụccủatôikhôngchỉlàsựhoangtưởngtươiđẹp.Con

gáikhôngchỉthựcsựchơiquatiểuhọc,trunghọccơsởmàcòntrangbịđượcchobảnthânnhữngtốchấttổnghợpcólợichosựtrưởngthànhnhưýthứctựlậpcao,tốchấttâmlýtốt,ýthứcsángtạo,tưduyđộclập…Cóthểnóiđượcchơiđùavuivẻ,congáingàymộtlanhlợihơn,tựtinhơn,conchơinhưngvẫnđạtđượcbatốt-điểmtốt,nănglựctốt,phẩmchấttốt.

Mộtsốngườikhinghenóitôicổvũviệcgiáodụcvuivẻthìchorằngquanđiểmgiáodụccủatôichỉchútrọngviệcchơiđùavuivẻcủatrẻmàcoinhẹviệchọctập,khôngchútrọngđếnđiểmsố,thựcracáchsuynghĩnhưvậylàhoàntoànsai.Quanđiểmgiáodụcvuivẻcủatôilàmộtbộphậncấuthànhcủagiáodụctốchất,chodùlàgiáodụcvuivẻhaygiáodụctốchấtthìđềukhôngphảilàkhôngquantâmđếnviệchọc,khôngcầnđiểmsốmàđâylàhọctậpkhoahọc,khôngđềcaođiểmsố.

YêucầucủatôivớiviệchọccủaYYnhưsau:Thứnhấtphảinắmđượckiếnthứccơbản,thứhailàphảiứngdụngnóvàocuộcsống,cònvềđiểmsốvàthứbậcthìtôikhôngcóyêucầugìđặcbiệt,chỉnóivớiconlàconđừngkéolùithànhtíchcủalớp,chỉcầnởnửađầucủalớplàđược.Mặcdùtôicũnggiốngnhữngbậcphụhuynhkhác,đềumongmuốnconmìnhđượcđiểmcao,đứngđầulớpnhưngtừtrướctớinaytôichưabaogiờyêucầuconphảithiđượcbaonhiêuđiểm,đứngthứmấytronglớp.Kếtquảlàconluônđứngtrongtopđầucủalớp.

Đâylàđiểmtốtmàtôiđãnói,khôngphảilàcaonhấtmàlàtươngđốicao.Bởivìđiểmsốkémmấyđiểm,mườimấyđiểmthậmchílàmấychụcđiểmthìảnhhưởngkhônglớnđếnviệctrẻcóthànhtàihaykhông,màquantrọnglàtrẻphải“nắmđược,hiểuđượcvàbiếtứngdụng”.

“Nănglựclàđiềukiệnđểsinhtồn”làcâumàtôithườngnói,cánhântôiđãtrưởngthànhnhưvậy.Vìthếmàmụctiêucuốicùngcủagiáodụckhôngphảilàhọcsinhhọcđượcbaonhiêukiếnthứcvănhóa,thiđượcbaonhiêuđiểmmàlàliệuhọcsinhcóthểtrởthànhnhữngconngườihoànchỉnh,đượcpháttriểntoàndiệnvàcónănglựcsinhtồnnhấtđịnhhaykhông.

Dovậytưtưởng“nănglựctốt”đãđượctruyềnvàomáucủaPhạmKhươngQuốcNhất,đểlàmđượcđiềunàytôiđãphảitạochoconnhữngcơhộirènluyện,pháttriểnnănglựctổnghợpcủacon:giặtquầnáo,muarau,nấucơm,sửagiàydép,ngaycảviệcmayvácũngphảibiếtlàm;tôigiảngbàicầnPPTcũngđểconlàm,máytínhcóvấnđềcũngđểconsửa;tếtThanhMinhvềquêbáitổ,vềthămbànộicongáiđềulàmthaycha.

Bâygiờkhichưađầymườibatuổiconđãtrởthànhmộttrợthủnhỏđắclựccủatôi.Việchọccủacon,nhữngnănglựcnhưbiểuđạtngônngữ,viết,tựdo,sángtạo,thíchứng,giaotiếpvàtốchấttâmlýđềuvượtxacácbạnđồngtranglứa,thậmchícónhữngviệcmàngườilớnkhôngthểlàmconđềucóthểlàm.Cácnănglựcngàymộtnângcaohơn,conngàymộttựtinhơn,ngàymộtrạngrỡhơn.

Lạinóivề“phẩmchấttốt”.

KhoảngthờigiantrướckhinhậnlờimờiphỏngvấncủaphóngviêngiàukinhnghiệmQuáchMinhcủabáoGiáodụcTrungQuốc,tôitừngtâmsự:Mộtngườikhôngcótìnhyêuthươnglàmộtngườitànphếvềnhâncách,loạingườinàychodùcóhọcthứccaođếnmấy,cóbảnlĩnhđếnmấythìcũngkhôngcóđượcthànhcônglớn,khôngthuphụcđượcngườikhác.Ngượclạiđứctínhkhiêmnhường,nhườngnhịncóthểmởrộngtấmlòngnhânsinh.Bấtluậnlàgiàucóbaonhiêuthìcầnkiệmvẫnlàmộtphẩmchấttốtcủaconngười.Trịgiacầnkiệmcóthểtrởnêngiàucó,trịquốccầnkiệmcóthểtrởnênhùngmạnh.Mộtconngườikiêncườngmớicóthểbướcnhữngbướcvữngchắctrênconđườngđờirộnglớn,vàbướcđượcxahơn.Mộtconngườicónhâncáchhoànchỉnh,lạigiỏigiang,khiêmnhường,cầnkiệm,kiêncườngnhấtđịnhsẽđitrênconđườngđờitươiđẹpvàđầysắcmàu.

Vìthếtôiđặcbiệtchútrọngbồidưỡngphẩmchấtđạođứcchocongái.Chúngtabồidưỡngcánbộlãnhđạothườngxuyênnhắctớicâu:phảicócảđứcvàtài.Cónghĩalànếuchỉcótàinăngthôithìchưađủ,phảicầncóthêmphẩmchấtđạođứctốt.Thựctế,khôngchỉcáccánbộlãnhđạomàbấtkỳmộtcánhânnàocũngcầnphảicóphẩmchấtđạođứctốt,nếukhôngcánhânđókhôngphảilàmộtconngườikiệntoàn.TạisaoYYlạihiếuthuậnvớibềtrên,biếtcảmơn,biếtnhiệttìnhgiúpđỡngườikhác,tấtcảlàthànhquảbồidưỡngphẩmchấtđạođứccủatôi.

Khitrẻmớisinhrachúnggiốngnhưmộttờgiấytrắng,phụhuynhgiốngnhưlàhọasĩ,nhàđiêukhắc,chúngtavẽmàugìthìchúnglàmàuđó;chúngtakhắchìnhthùgìthìchúngsẽthànhhìnhthùđó.Cóđượcđiểmtốtkhông,nănglựccótốtkhông,phẩmchấtcótốtkhôngđềulàdođôibàntaycủaphụhuynhquyếtđịnh(tưtưởnggiáodục).

Nếucácbạnđọctừđầuđếncuốicuốnsáchnày,cácbạnsẽpháthiệnrarằngcongáiPhạmKhươngQuốcNhấtcủatôikhôngcóbấtkỳmộtcâuchuyệnthànhcôngrựcrỡchóilóanào,tôicũngkhôngcóquanđiểmgiáodục“bồidưỡngthầnđồng”hay“mụctiêuthànhcônglàtrườngđạihọcdanhtiếngHarvard”.Quanđiểmgiáodụccủatôilàbìnhdânhóa,đạichúnghóa,quanniệmgiáodụcmàtôiđưaraphùhợpvớimọiđứatrẻ,đólà:họctậpvuivẻ,pháttriểnkhỏemạnhvàthuậnlợithànhcông!

CuốicùnghyvọngkhicácbạnnhỏchiasẻnhữngcâuchuyệnvuicủaPhạmKhươngQuốcNhất,cácbạncũngvuivẻtrưởngthànhnhưcon,viếtnhữngkhúcvuitrênquãngđườngtrưởngthànhcủabảnthân!

Điềuquantrọngnhấtđốivớisựpháttriểncủatrẻkhôngphảilàtrẻđãhọcđượcbaonhiêukiếnthứcvănhóamàlàrènluyệnphẩmchấtđạođứcnhưthếnào,tiếpđólànănglựcvàsauđómớilàkếtquảhọctập.Mụcđíchcuốicùngcủagiáodụclàgiúptrẻcónănglựcsinhtồn,đểtrẻpháttriểntoàndiện,từđóvuivẻ,thongdongmỗingàytrongcuộcđời.

Ngày27tháng8năm2012,mộtngàytrướckhicongáiđếnĐạihọcHắcLongGianglàmthủtậpnhậphọc,tôiđưacongáiđếntrườngTrunghọcHyVọngthànhphốTrườngXuânthămthầyhiệutrưởngTôngVĩnhCường,chuyếnđilầnnàycóhaimụcđích,mộtlàbáotinvui,chiasẻcùngthầyniềmvuitrưởngthànhcủaYY,hailàcảmơntấmântìnhcủathầynămđóđãgiúpđỡtạođiềukiệnthuậnlợichoYY.

Đầutháng7năm2009,saukhihoànthànhnửanămtựhọcởnhà,tấtcảmọikếhoạchđặtrađềuđãđượcthựchiện,tôibắtđầuloviệchọctrunghọcphổthôngcủaYY,trướctiêntôivàcontìmthôngtincáctrườngtrunghọcphổthôngởTrườngXuântrêninternet,haichatôiconloạitrừngaynhữngtrườngtrọngđiểmnhưtrườngTrunghọcphổthôngthuộcĐạihọcsưphạmCátLâmhaytrườngThựcnghiệmtỉnhCátLâm,tấtnhiênlàhaichúngtôicũngloạitrừluônnhữngtrườngtươngđốikémvềcảvậtchấtlẫnchấtlượnggiáodục.Nhưvậycókhoảngmườitrườnglọtvàodanhsáchlựachọn.Tiêuchuẩnlựachọncủachacontôilàtrườngđóphảicócăngtinchohọcsinh,cókýtúcxá,hơnnữaphảigầnnhà,tổnghợpnhữngtiêuchuẩnnàycómộtnửasốtrườngbịloại.

Ngày6tháng7,tôidẫnYYlầnlượtđếnthamquannămngôitrườngmàhaichaconđãlựachọn,ngôitrườngđầutiênmàchúngtôiđếnlàtrườngTrunghọcsố1thànhphốTrườngXuân,tấtcảlãnhđạotừhiệutrưởng,hiệuphóđềukhôngcómặt,chủnhiệmphònggiáovụvàphònggiáodụcđạođứchọcsinhtiếpđónhaichacontôi.Saukhinghesựgiớithiệucũngnhưnguyệnvọngcủahaichacon,họrấtvuimừng,giớithiệuchochúngtôivềtìnhhìnhcủatrườngvàhứarằngkhinàothầyhiệutrưởngquaylạinhấtđịnhsẽlậptứcthôngbáovớithầy,nhanhchóngtrảlờichúngtôi.Khichàotạmbiệthọ,chacontôiđãđidạomộtvòngquanhtrường,thamquanmộtlượttừphònghọc,căngtin,kýtúcxá,nhàvệsinh.SauđóhaichaconlạiđếntrườngTrunghọcsố29thànhphốTrườngXuân.

Haichaconmaymắnđượcgặpcôhiệutrưởngcủatrường,mộtphụnữtrungniêngiỏigiang,nhưngkhicôbiếtlàYYchưathamgiakỳthivàotrunghọcphổthôngthìlậptứccótháiđộnghingại:“Mộtđứatrẻnhỏnhưvậy,ngaycảkỳthivàotrunghọcphổthôngcũngkhôngthamgia(ýcủacôlàkhôngdámthamgiahoặckhôngcóđủnănglựcđểthamgia),khôngcóđiểmthìlàmsaomàhọctrunghọcphổthôngđược”.Mặcdùtôivẫnnhẫnnại,cốgắnggiảithíchchocôhiệutrưởnghiểunhưngcuốicùngvẫnbịtừchối.TôidắttayYYravềtronglòngrấtbuồnbã,nhưngtôikhôngthểđểchoconthấytâmtrạngcủamình,tôicốravẻcườinóivớicon:“Trườngnàykhôngđược,chúngtavẫncònvàitrườngtốtnữa,đithôi,haichaconmìnhăncơmđã,buổichiềuhaichúngtasẽđếntrườngTrunghọcDưỡngChínhxemsao”.

Saukhiănxong,chúngtôiđếntrườngTrunghọcphổthôngDưỡngChínhthànhphốTrườngXuân.

Trướctiênkhinóiđếnngôitrườngnày,rấtnhiềungườikhinghetêntrườngđềuchorằngđâylàmộttrườngdânlập,ngaycảchacủabạnYYkhiconthivàođạihọccònhỏitôi:“TrườngDưỡngChínhnàyrốtcuộccóphảilàmộttrườngdânlậphaykhông?”.TrênwebsitecủatrườngTrunghọcphổthôngDưỡngChínhthànhphốTrườngXuânvàtrêntrangBaiduđềucógiớithiệuvềtrườngnhưthếnày:

TrườngTrunghọcphổthôngDưỡngChínhthànhphốTrườngXuânđượcthànhlậptrêncơsởhaitrườnglàtrườngtrunghọcsố12vàtrườngtrunghọcsố4củathànhphố,tiềnthâncủatrườngtrunghọcsố12làtrườnghọcđầutiêndonhànướcxâydựng-ThưviệnDưỡngChính,đếnnayđãcólịchsử128năm,códanhhiệulà“Trườnghọcsố1TrườngXuân”.Trườngmớiđượcthànhlậptừtháng11năm2007,đượcđầutư130triệunhândântệ,diệntích80.500métvuông,diệntíchcơsởhạtầnglà38.100métvuông,cónhàtổnghợp,phònghọc,tòanhàkhoahọckỹthuật,kýtúcxáchohọcsinh,trungtâmphụcvụ,nhàthiđấu,toàntrườngcó48lớpvàhơn2.500họcsinh…

Khiđếntrường,chúngtôithamquantrườngmộtlát,đixemcácphònghọc,kýtúcxá,căngtin.Phònghọcvàhànhlangcủatòanhàphònghọcđềurấtrộngvàsángsủa,trongkhuônviêntrườnghươnghoangàongạt,hoacỏtốttươi.Congáilậptứcthíchngôitrườngnày,connóivớitôi:“Chaơi,hiệutrưởngliệucónhậnconkhông,conrấtmuốnđượchọcởđây”,“Đithôi,chúngtađihỏihiệutrưởng”.Tôidắttayconđilênlầu,mở“cửavàophòng”chỗthầyhiệutrưởngTônVĩnhCường,hiệutrưởngTôncũngcaogầynhưtôi,phongđộnhonhã,thầynhiệttìnhtiếpđónchúngtôi.

Thầychămchúlắngnghetôikểsựtrưởngthànhcủacongáivàquanniệmgiáodụcliênquan,khinghetôinói

thầykhôngngừnggậtđầu,sauđóthìthầynóichuyệnvàicâuvớiYY.Thầynóivớitôi:“Quanniệmgiáodụccủaanhrấthay,tôiluônluônsuynghĩlàmthếnàođểbọntrẻvẫntrưởngthànhtrongniềmvuikhikhôngthểtránhkhỏinềngiáodụcđểthicử,kinhnghiệmthànhcôngcủaanhlàtấmgươngđểchúngtôinoitheo,rấtvuivìanhcóthểtintưởngchúngtôi,gửicongáianhđếntrườngchúngtôihọc,PhạmKhươngQuốcNhấtlàmộtcôgáinhỏvuivẻ,rạngrỡ,tôihyvọngtấtcảhọcsinhcủachúngtôiđềucóthểvuivẻrạngrỡđượcnhưPhạmKhươngQuốcNhất,chúngtôichàođóncháuđếnvớiđạigiađình‘DưỡngChính’”.

SaukhitừtrườngDưỡngChínhravề,YYnóivớitôi:“Chaơi,chúngtakhôngđếntrườngkhácnữa,chúngtachọntrườngnàyđượckhôngạ?”.“Conthựcsựthíchngôitrườngnàyư?”,tôihỏilạicon.“Vângạ,môitrườngởđâytốt,màthầyhiệutrưởngcũngrấttốt”.“Đượcrồi,chỉcầnconthích,vậychúngtachọntrườngnày,đithôi,chúngtavềnhànào…”.

Mộtthángsau,tôiđưaconđếntrườngTrunghọcphổthôngDưỡngChínhthànhphốTrườngXuân,YYđượcxếpvàolớpmườibốnkhốimười,côgiáochủnhiệmlàcôTừLệCầm,lớpcónămmươisáubạn,vàconđãbắtđầucuộcsốngtrongtrườngtrunghọcphổthôngnhưthế.

Sauđó,tôicótâmsựvớithầyhiệutrưởngVĩnhCườngvềtươnglaicủacon.Từtrướctớinaytôichưahềcóýđịnhchoconthiđạihọc,thầyVĩnhCườngchorằngcăncứvàotìnhhìnhriêngcủaPhạmKhươngQuốcNhấtvàhiệntrạnggiáodụcTrungQuốc,thamgiakỳthiđạihọccóýnghĩatíchcựchơnnhiềuđốivớisựpháttriểncủacon.Tôitiếpthuýkiếncủathầy,tôntrọngsựlựachọncủacongái,vìthếmàbâygiờmớicósinhviênĐạihọcHắcLongGiang-PhạmKhươngQuốcNhất.

Trướckhicongáivàolớpmườihai,bangiámhiệucủanhàtrườngcósựthayđổi,thầyVĩnhCườngđượcđiềuđếntrườngTrunghọcHyVọngthànhphốlàmhiệutrưởng,thầyTrươngKìnhTốngđảmnhậncươngvịhiệutrưởngtrườngDưỡngChínhthaythầyVĩnhCường,thầycũngrấtquantâmđếnYY.

Dướisựquantâmchămsócvàdạydỗcủalãnhđạo,thầycôtrườngDưỡngChínhvàcảsựquantâmcủabạnbè,PhạmKhươngQuốcNhấtđãtrảiquanhữngnămtrunghọcphổthôngthậtvuivẻ.Congáilàmộtđứatrẻbiếtcảmơn,trong“Lưubúttốtnghiệp”conđãviếtnhưthếnày:

EmsẽmãimãikhôngbaogiờquênthầyhiệutrưởngTônVĩnhCường,thầyđãđồngýchoemvàohọctrườngDưỡngChính;côgiáoTừLệCầm,mặcdùtiếngAnhcủaemkhônggiỏinhưngcôvẫnchoemlàmcánsựmônđểemcóthểrènluyệnbảnthân;côgiáoLưuThụcYếnluônluônquantâmvàcổvũem;côLýLệngườiđãtintưởng,giúpđỡem,cổvũemkhiemkhôngđạtkếtquảtốttrongkỳthi.Cònrấtnhiềuthầycôgiáođãvấtvảdạydỗem,cảmơncácthầycôđãhysinhvìem!Emcảmơntấtcả!

Lớp13khối12-PhạmKhươngQuốcNhất

Nhữngnămhọctrunghọcphổthônglàgiaiđoạnduynhấtcongáiđượchọcliềnmạch,hoànchỉnh,vìđãđượcbồidưỡng,rènluyệntrước,congáicóđầyđủphẩmchấtvànănglực,thóiquenhànhvicơbảnđượchìnhthành,tuynhiênđốivớimộtcôgáivừamớibướcchânvào“thờithanhxuân”thìbanămtrunghọcphổthônglàmộtgiaiđoạnvôcùngquantrọng.

Tôivốnlàngườirấtcoitrọngviệcliênlạcgiữagiađìnhvànhàtrường,chỉcócáchliênlạcvớinhàtrường,hiểuđượcconmìnhmộtcáchtoàndiệnthìphụhuynhmớicóthểhướngdẫn,giáodụcconcáimìnhmộtcáchkhoahọcvàhiệuquảhơn.VìthếtừkhiYYđihọc,trướctiêntôiđềugiớithiệuvềtìnhhìnhcủaconcũngnhưquanniệmgiáodụccủabảnthântôi,mụcđíchlàcóthểtìmmộtphươngpháptốtnhấtđểdạycon,thiếtnghĩ,nếunhưquanniệmgiáodụccủatôivànhàtrườnghoàntoànđốilậpthìcontấtnhiênkhôngthểthíchnghi,nhưvậythìviệchọccủaconsẽdởdang,khôngthểnóiđếnthànhtàihaykhông.

ViếtđếnđâytôilạinhớđếnlầnhọpphụhuynhđầutiênkhiYYhọclớpmười.CôgiáochủnhiệmTừLệCầmnói,cácthầycôgiáopháthiệnmộtsốhọcsinhcungcấpsốđiệnthoạigiảcủaphụhuynh,khôngcócáchnàođểliênlạcvớiphụhuynh.Đểtiệnliênlạc,côgiáochủnhiệmvàcácthầycôbộmônđềuviếtsốđiệnthoạicủamìnhlênbảng,hầuhếtcácphụhuynhđềuchéplạinhữngsốđiệnthoạiđó,nhưngtôilạikhông,bởivìbuổihọcđầutiêntôiđãcósốđiệnthoạicủacôgiáocon,đồngthờicũngđểlạisốđiệnthoạicủatôichocôgiáo,hơnthếnữachúngtôiđãliênlạcmộtlần.Vìthếtôisuyđoánrằngđạiđasốphụhuynhđềukhôngchủđộngliênlạcvớithầycôgiáo,tấtnhiênlàcũngkhôngcóýđịnhcungcấpsốđiệnthoạicủamìnhchothầycô.

Điềunàychothấy,nhiềubậcphụhuynhkhôngcoitrọngviệcliênlạcgiữagiađìnhvànhàtrường,màmộtsốchỉcoitrọngviệctặngquàchothầycôgiáo,đểthầycôquantâmđếnconcáimình,cómộtsốcácthầycôcábiệt,khôngcólươngtâmnhậnquàcủaphụhuynh,cóquantâmđếnhọcsinh,chỉbáonhữngtinvuicòntinkhônghaythìkhôngthôngbáotớiphụhuynh,bảovệhọcsinhmộtcáchvônguyêntắc,cuốicùnglàhạihọcsinh.

NgàyđầutiênkhiYYđếntrườngtôiđãkểquachocôchủnhiệmTừLệCầmtìnhhìnhcủacon,côgiáoTừrất

thíchcôgáivuivẻYY,saunàyởtrườngcógìliênquanđếnYYcôgiáoTừđềukịpthờithôngtintraođổivớitôi.

Mộtngàynọ,sauhaithánghọctrongtrườngtrunghọcphổthông(ngày28tháng10năm2009),côgiáochủnhiệmTừphảnánhvớitôi,YYnóichuyệntronggiờngữvăn,muađồănvặttronggiờtựhọcbuổitối.Mặcdùđólànhữngviệcthườngxuyênxảyraởtrường,nhưngtheonhữnggìmàtôiđãdạyconthìđiềunàylàhoàntoànkhôngthểđược,trongbấtkỳmôitrườngnàoconngườitacũngphảituântheoquyđịnh.Haiđiềunàylàhaiđiềucấmkỵcủanhàtrường,đâycũnglànhữngthóiquenxấu,viphạmnộiquycủanhàtrường,vìthếngàyhômđókhitanhọc,tôiđếntrườngđónconvềnhànóichuyện.

Concóbấtcứchuyệngì,tôikhôngtráchmắnghayphêbìnhkhichỉngheýkiếnmộtphía,hoặcchỉnhìnbiểuhiệnbênngoài.Khivềđếnnhà,conkểđầuđuôisựviệcchotôinghe,giờngữvănconnóichuyệnlàbởivìkhirachơinóichuyệnvớibạnnhưngchưanóixong,lúctronggiờlạitiếptụcchủđềnóithêmmộtlúc,cònviệcmuađồănvặtlàvìnhìnthấybạncùngkýtúcxámuađồănvặt,concũngmuatheo.Contựnhậnralàmìnhmắclỗiởđâu,hứasẽtíchcựcsửachữa,vìthếmàtôicũngkhôngnóithêmnhiều,màchỉnhắcnhởconkhôngđượclàmnhữngđiềuxấu.Saukhivấnđềđượcgiảiquyết,buổisánghômsaucontựquaylạitrường,sauđókhôngcònlặplạinhữnglỗitươngtựnữa.

Lầnthứhai“triệutập”convềnhàlàkhisắpđếnkỳthicuốikỳIInămlớpmườimột(ngày20tháng2năm2001,côchủnhiệmLýLệphảnánhvớitôi,gầnđâyYYthườngxuyênngủtronggiờhọc,khôngcóhứngthúhọc,tôilậptứcgọiđiệnchoconđểnắmrõtìnhhình,connóibuốitốiconngủcũngkhôngítnhữngvẫnthấybuồnngủ,cólúcngủquêntronggiờhọc.TôicảmthấyvấnđềrấtnghiêmtrọngvìvậylậptứcđếntrườngđónconđếnbệnhviệnCảnhsátđểkiểmtra,bácsĩchobiếtconbịnhưvậylàdothiếungủvàáplựchọctậpcăngthẳng.

Nghelờikhuyêncủabácsĩtôiđưaconvềnhà,haichaconnóichuyệnvềvấnđềhọctậpvàpháttriểncủacon.Buổitốihaichaconchơivàiváncờcarô,vàcùngxemtivi,rồiconđingủsớm.NgàyhômsauYYlạidậysớm,tinhthầnsảngkhoáiphấnchấntrởlạitrường.

Lầncuốicùnglàhaithángtrướckỳthiđạihọc(4giờchiềungày21tháng3năm2012),YYtừtrườnggọiđiệnvềnhà,tâmtrạngrấtxấunóivớitôi:“Chaơi,kếtquảthithửlầnhaikhôngtốt,conđịnhcuốituầnnàykhôngvềnhànữa”.TừngàyYYởtrường,bìnhthườngconsẽnhắntinhoặccáchhaingàythìgọiđiệnthoạichotôimộtlầnnóitìnhhìnhcủacon,nhưngthườnglàvàobuổitốihoặcsaukhitanhọcbuổitối,nhưngđâylàlầnđầutiêncongọivàogiờnày,tôicảmgiáccógìđókhôngổn,dolúcđótôiởngoạitỉnh,phảiđếnngàyhômsaumớivềnhà,vìvậychỉcóthểanủiconvàicâuquađiệnthoại.

NgàyhômsaukhitôivềtớiTrườngXuân,việcđầutiêntôilàmlàtìmcôchủnhiệmLýLệđểnóichuyện,hiểurõnguyênnhânvìsaokỳthilầnnàyconlạikhôngđạtthànhtíchnhưmongmuốn.TheonhưphântíchcủacôLý,cóhainguyênnhânchủyếu,thứnhấtlàconkhôngchămchỉ,nhữngbạnkhácthìcốgắnghếtsứcnhưngconlạikhônglàmđượcnhưvậy;thứhailàhìnhnhưgầnđâyconcótâmsự,khôngtậptrung.

Tôixinphépcôgiáochoconđượcnghỉhọc,đếntrườngđónconvềnhà.Khiđãhỏikỹlưỡngvềchuyệnhọchànhvàcuộcsốngcủacon,tôinghiêmkhắcnóivớicon:“Conđãchọnđiconđườngnàythìconphảichomìnhmộtmụctiêu,mộtkếtquả,họcnhưthếnàothirasaokhôngthànhvấnđề,nhưngchíítthìmìnhcũngđãcốgắng.Nếunhưconkhôngcốgắngvàtụtlạiphíasausovớicácbạnkhácthìconđãcólỗivớinhữngnămthángtuổitrẻcủamình.Conạ,concótâmsựgìthìcóthểnóivớicha,chakhôngchỉlàmộtngườichatheonghĩathôngthườngmàcònlàbácsĩtâmlývớihaimươinămkinhnghiệmtưvấn,mộtngườibạnlớnmàconcóthểdựadẫm.Chamongconcóthểvuivẻ,hạnhphúc,côbévuitươirạngrỡmàbaongườingưỡngmộđiđâumấtrồi,chanhấtđịnhsẽgiúpcontìmlại”.

Connóithựcraconkhôngcótâmsựgì,chủyếulàkỳnghỉđôngvừarồichơinhiềuquá,chưalấylạitinhthầnhọctập,bảnthâncũngkhôngbiếtphảiđiềuchỉnhnhưthếnào,vìvậymàthikhôngtốt,cảmthấyđãphụsựkỳvọngcủachavàcácthầycô,cũngkhôngcómặtmũinàonhìnbạnbè.Đểgiảiquyếttriệtđểvấnđềkhôngchútâmhọchànhvàkhôngchịukhóhọc,conquyếtđịnhhọchỏibạncùngbànUôngMiêu,saunàyhaituầnmớivềnhàmộttuần,chủnhậtnàocũngcùnglàmđềvớiUôngMiêu.

CôbéUôngMiêumặcdùtôichưatừnggặplầnnàonhưngcũngphầnnàobiếtvềcôbé,lầnđầubiếtđếncôbélàtrongbuổihọpphụhuynhhọcsinh,lúcđóUôngMiêuvẫnchưangồicùngbànvớiYY,hầunhưlầnhọpphụhuynhhọcsinhnàocôgiáocũngbiểudươngUôngMiêucầnmẫnvàcầutiến,vềthànhtíchhọctậpUôngMiêulúcnàocũnglàlácờđầucủalớp.KhiYYđượcxếpngồicùngbànvớiUôngMiêutôiđãnóivớiconlàphảihọctậpbạnUôngMiêu,giờđâyxemralàconđãkhônggiữđúnglờihứavớitôi,vìthếmàtôirấtgiận,nhưngtôicũngbiếttráchmắngnhiềukhôngcólợigì,bởivìconmìnhmìnhhiểu,khimàconđãnhậnranhữngkhuyếtđiểmcủamìnhthìconlậptứcsẽsửalỗi,sauđócốgắnghếtsứcđểtheokịpcácbạn.

KhiconđềxuấtlàhọcnhómcùngvớiUôngMiêuthìcóthểthấyconđãsuynghĩrấtnhiều,tôikhôngtráchconnữamàanủi,độngviêncon,tánthànhviệcconhọcnhómcùngbạn,tôinóivớiconhọctậpbạnUôngMiêulàđiềutốtnhưngkhôngcầnphảiđếnhaituầnmớivềnhàmộtlần,chỉcầnsửdụngthờigianmộtcáchhợplý,khoahọc,tuầnnàocũngvềnhàcũngsẽkhôngảnhhưởngđếnviệchọc.VìvậytôicònchủđộngtìmcôbéUôngMiêu,ngồinóichuyệnvớihaicôbé,bànbạcvềvấnđềhọctậpcủaYY.UôngMiêurấtvuivẻvìbảnthâncóthểgiúpđượcYY,côbécònhứavớitôi:“Chúyêntâmạ,chúngcháusẽcùngnhauhọctậpthậtchămchỉ”.

Haithángsauđó,dướisựgiúpđỡvàhướngdẫncủaUôngMiêu,việchọccủaYYcótiếnbộrõrệt,cuốicùnghaicôbạnnhỏđềuđãthiđỗtrườngđạihọcmàmìnhyêuthích.

KhimộtsốngườibiếtYYvượtlớp,rasách,đềulolắnghỏitôi:“PhạmKhươngQuốcNhấtliệucóhọclệchkhông?”.Bởivìrấtnhiềubạnnhỏcósởtrườngvềmộtlĩnhvựcnàođóđềuhọclệch,thậmchíhọclệchkhátrầmtrọng,vídụnhưcóbạncósởtrườngviếtvăn,vớimứcđiểm100chomỗimôn,ngữvănđượchơn90điểm,toánlýhóachỉđượccó30,40điểm,ngượclạinhữngbạngiỏitoánthìngữvănlạikém.

TừtiểuhọcđếnkhithiđạihọcYYchưabaogiờhọclệch,mặcdùlàhọckhốikhoahọcxãhộinhưngnhữngmônkhoahọctựnhiênconcũnghọcrấttốt.Khihọctiểuhọcvàtrunghọccơsở,thànhtíchbamôntoán,lý,hóađềurấttốt,mônhóacònđạtđiểmcaonhấtkhối,mônvậtlýthìđứngthứhai,môntoánthìthườngxuyênđứngđầulớp.LúcđóđãcóngườibạnthânkhuyêntôinênchoYYhọckhoahọctựnhiên,nóiconbénhấtđịnhsẽtrởthànhmộtnhàkhoahọctàiba,hơnnữanhữngngànhnghềkhoahọctựnhiênmangtínhkỹthuậtcaođềukhádễkiếmviệc.

Lúcđóconbévẫncònnhỏ,khôngthểđưarachủkiếncủamình,tôiâmthầmquansát,bởivìsaunàyconlàmgìtuyệtđốikhôngthểchỉnhìnvàođiểmsốmàphảikếthợptínhcách,hứngthú,sởtrườngvàhoàncảnhgiađìnhcủaconđểquyếtđịnh.Nhưngkhihọctrunghọcphổthông,trướckhiphânbankhoahọcxãhộivàkhoahọctựnhiên,phảicơbảnxácđịnhhướngđitươnglaicủacon.

VìthếhọckỳIInămlớpchín,haichaconđãtraođổirấtnghiêmtúcvềviệcchọnngànhnghềcủaconsaunày.Trướctiêntôiđểconnóisuynghĩcủamình.Conbévốncótínhcáchlạcquanvuivẻ,thíchtrảinghiệmvàkhámphánhữngsựvậtmớilạ,vìthếmàmuốnlàmrấtnhiềungànhnghề,xétmộtcáchtươngđốithìhaicôngviệcmàconthấyhứngthúhơncảlàdạyhọcvàlàmngườidẫnchươngtrình.

Nghecontrìnhbàysuynghĩcủamìnhxong,tôikhôngvộikhẳngđịnhhayphủđịnh,màtôicăncứvàotìnhhìnhthựctếcủacon,giúpconphântíchnhữngưuthế,nhữngmặttíchcựctiêucực.Trướctiênxétvềtínhcách,căncứtheocácnghiêncứutâmlýhọcvàthựctiễnxãhội,nhữngngườicótínhcáchhướngngoạithìtươngđốinăngđộng,khôngthíchhợpvớinhữngcôngviệckhôkhannhưlàmviệctrongphòngthínghiệm;thứđếnlànhữngmônkhoahọctựnhiênởbậctrunghọcphổthôngkhóhơnrấtnhiềusovớibậctiểuhọcvàtrunghọccơsở,tưduytrừutượngcủanữgiớikhôngtốtbằngnamgiới,sinhlýcủanamgiớivànữgiớicũngcósựkhácbiệt;tiếpđólàYYlàmộtcôbécótínhcáchhướngngoại,cótàiănnói,lạicósởtrườngviếtvăn;ngoàirahoàncảnhgiađìnhlàmộtthuậnlợinếunhưconhọctậpvàpháttriểntheohướngnhữngngànhkhoahọcxãhội.Tổnghợpnhữngnhântốtrên,tôithấyrằngmặcdùlúcđóthànhtíchcácmônkhoahọctựnhiêncủacontốthơnmộtchútsovớicácmônkhoahọcxãhộinhưngbảnthânconkhôngthíchhợpvớinhữngcôngviệcthuộclĩnhvựckhoahọctựnhiên,màthíchhợpvớinhữngcôngviệcthuộclĩnhvựckhoahọcxãhội,vídụluậtsư,giáoviên,phóngviênhoặcngườidẫnchươngtrình.

Nóinhưvậythìlựachọncủacontươngđốiphùhợp,khôngngờhaichaconlạidễdàngthốngnhấtquanđiểmnhưvậy,bởivìkhihọctiểuhọc,YYkhôngthíchhọcngữvăn,contừngnóisaunàymuốnlàmnhàtoánhọc.Xemraconcànglớnthìsuynghĩcàngchínchắnhơn.Thếlàconbắtđầunỗlựccốgắngđểthựchiệnướcmơlàmcôgiáo(hoặcngườidẫnchươngtrình)củamình,tôicũngtạomọiđiềukiệnthuậnlợicũngnhưgiúpđỡconđểconcóthểthựchiệnđượcướcmơđó.

Mộtnămsau,khiYYkếtthúchọckỳInămlớpmười,trướckỳnghỉđônghaingày,convềnhàvàthôngbáovớitôilànhàtrườngchuẩnbịphânban,ngàymaiđihọcphảiđăngkýlựachọnbannào.YYxinýkiếncủatôi,tôinóivớicon:“Chacảmơnconvìđãtôntrọngcha,conlớnrồinêncóchủkiếncủariêngmình,conthíchgì,cáigìphùhợpvớibảnthânconphảirõhơnaihết,bấtluậnchọnkhoahọctựnhiênhaykhoahọcxãhội,chađềutôntrọnglựachọncủacon,nhưngchodùsaunàycóthếnàoconphảinhớlàkhôngđượchốihận”,“Vâng,conhiểuạ”,conlàmmặtxấutrêutôi.

NgàyhômsauYYđiềnnguyệnvọngcủamìnhvànộpchocôgiáo,mấyngàysaukhitanhọcvềnhà,congáivuimừngnóivớitôi:“Cha,chúngconnghỉđôngrồi,khinàovàohọckỳmớiconđãlàhọcsinhbankhoahọcxãhộirồi”.Tôitòmòdòhỏixemcóbaonhiêubạnlớpconđăngkýhọcbankhoahọcxãhội,cònhỏibạncùngbàncủaconđăngkýbannào,YYtrảlờirồinóivớitôi:“Chodùlớpmớicủaconcóhoặckhôngcónhữngbạnhọcởlớpcũ,concũngsẽnhanhchóngcónhữngngườibạntốt,cónhữngngườibạncùngchungchíhướng,bởivìchúngconđềulàhọcsinhbankhoahọcxãhội…”.

Ngàyhômđó,haichaconchuẩnbịhànhlývuivẻvềquêănTết.

Buổihọcđầutiênsaukỳnghỉ,congọiđiệnvềchotôithôngbáoconđãtrởthànhhọcsinhbankhoahọcxãhội,convẫnhọclớp14,côchủnhiệmlúcđầulàgiáoviênmônsinhhọcgiờđổithànhgiáoviêntiếngAnh.Toàntrườngcómườisáulớp,phânthànhchínlớpkhoahọctựnhiênvàbảylớpkhoahọcxãhội,bảylớpkhoahọcxãhộilạichiathànhhailớpchấtlượngcao(trọngđiểm)vànămlớpthường.MặcdùhọckỳnàyYYcórấtnhiềutiếnbộnhưngvẫncònmộtkhoảngcáchnữamớiđượcvàolớpchấtlượngcao,vìthếmàconcóchútthấtvọngvàkhôngcamtâm.Tôianủicon:“Dùhọclớpthườnghaylớpchấtlượngcao,chỉcầnconnắmđượckiếnthức,cảmthấyvuivẻthìhọclớpnào

khôngquantrọng”.

Ngàyhômsau,tôiđếntrườngtraođổivớicôchủnhiệmLưuThụcYếnvàcôgiáodạyngữvănLýLệ,tôigiớithiệuvớihaicôtìnhhìnhcủaYY,haicômặcdùchưabiếtrõvềYYnhưngđềurấtquýmếncon,saunàykhiYYthiđượcvàolớpchấtlượngcao,côLýLệtrởthànhgiáoviênchủnhiệmcủacon,còncôLưuThụcYếnthìvẫnlàcôgiáotiếngAnhcủacon.

Nhìnvàothànhtíchnhiềulầnthisaukhiphânlớp,thànhtíchcácmônkhoahọcxãhộicủaconđềucaohơnthànhtíchmônkhoahọctựnhiênnhiều,nhìnvàothànhtíchthiđạihọc,cóthểthấybanđầuconlựachọnbankhoahọcxãhộilàhoàntoànđúngđắn.Tổngđiểmthiđạihọccủaconlà538điểm(ngữvăn115,toán82,mônxãhộitổnghợp,baogồmchínhtrị,lịchsử,địalý224,ngoạingữ117),điểmngữvănvàđiểmxãhộitổnghợpcộnglạilà340điểm,cóthểthấyđiểmmônkhoahọcxãhộirấttốt,cònmôntoánchỉđược82điểm,thấphơnmộtchútsovớibìnhthường,nếunhưpháthuyđúngkhảnăngthìcũngkhoảng90điểm.

Khilênđạihọc,YYđượctuyểnchọntrởthànhphátthanhviênvàphóngviêncủatrường,nhữngkỹnăngnhưphỏngvấn,viếtlách,biểuđạt,giaotiếp,tổchứccủaconđềutốtlêntrôngthấy,nhữngtốchấtvềkhoahọcxãhộicủaconcũngđượcthểhiện.

Phầntrướctôiđãnóilàkhiphânlớp,vìkhôngđượcvàolớpchấtlượngcaonênYYcảmthấyrấtthấtvọng.Khiconvềnhà,tôitừngnóivớicon:“Conđãrấtgiỏirồi,connhỏhơncácbạnconmấytuổi,hơnnữahọctrunghọccơsởíthơncácbạnnửanăm,mớihọctrunghọcphổthôngđượcnửanămđãtiếnbộnhưvậy,connênvuimừngvìmìnhđãtiếnbộ.Hơnnữamuốnvàolớpchấtlượngcaothìvẫncòncơhội”.BởivìtừhọckỳIIlớpmườichođếnhọckỳIlớpmườimột,mỗilầnthi,nhàtrườngđềusẽcăncứvàthànhtíchđểđiềuchỉnhlớp,nhữngbạnởlớpthườngnếuđạtđiểmcaothìsẽđượcchuyểnvàolớpchấtlượngcao,vàngượclạinhữngbạnởlớpchấtlượngcaothànhtíchkhôngtốtsẽbị“mời”rakhỏilớpchấtlượngcao.

Khimớivàohọctrunghọcphổthông,toàntrườngcómộtnghìnhọcsinhlớpmười(lúcđóchưaphânban),thànhtíchcủaconkhoảngtopsáutrămnămmươi,ởtốpdưới,gọilàhọcsinhtrungbìnhkhá.Theodựtínhbanđầucủatôi,lúcconvàohọcthànhtíchởtoptámtrăm,họckỳIInămlớpmười,họckỳInămlớpmườimột,họckỳIInămlớpmườimộtvàhọckỳInămlớpmườihaithànhtíchcủaconsẽlầnlượtlàtopsáutrăm,topbốntrăm,batrămvàdướihaitrăm,họckỳIInămlớpmườihaivàgiaiđoạnchuẩnbịthiđạihọcthànhtíchởtopmộttrămnămmươi.Thiđạihọcđạtkhoảng450điểm,họcởmộttrườngđạihọctophai(trườngđạihọcchủyếulấysinhviênnguyệnvọnghai).

Banămhọctrunghọcphổthôngkếtthúc,mọithứđềuvượtquádựtínhbanđầucủatôi,lúcnhậphọcthànhtíchcủaconlàtopsáutrămnămmươi,kếtthúckỳIInămlớpmườiconởtophaitrămnămmươi(baogồmcảbankhoahọctựnhiênvàxãhội),kỳInămlớpmườimộtởtopnămmươi,lớpmườihaivềcơbảnluôntrongtophaimươilăm,điểmthiđạihọcđạt538điểm,đứngthứnămtoànkhóa.

Mộtthángsaukhiphânban,trongkỳthitháng,mặcdùmôntiếngAnhconthikhôngtốtnhưmongđợi,nhưngthànhtíchmônlịchsử,chínhtrịvẫnđứngnhấtlớp,nhìkhối,đứngthứsáumươitưtrongtổngsốhọcsinhbankhoahọcxãhội(cảkhóacóbảylớpkhoahọcxãhội,hơnbốntrămhọcsinh),trongđóhailớpchấtlượngcaocóbảymươitámhọcsinh,nhưvậyconđỗvàolớpchấtlượngcao.

Tôivốndĩkhông“ham”trườngđiểmhaylớpchấtlượngcao,mongmuốncủatôilàmọiđứatrẻđềuđượcgiáodụcbìnhđẳng,khôngphảiphânbiệtcấpbậcnàykhác.Rấtnhiềuphụhuynhvìmuốnconhọctrườngchuyênlớpchọnmàbắtconcáihọchànhkhổsở,nhờquanhệ,đicửasau,tốnmộtđốngtiềnđểnhétconvào,nhưngtôilạikhác,thậtsựlúcđầutôikhôngmuốnYYvàohọclớpchấtlượngcao,vìthếmàhaichaconđãcómộtcuộctraođổithẳngthắnkỹlưỡng.

Tôikhôngmuốnchoconhọclớpchấtlượngcaovìtôilolắngbađiềunhưsau:thứnhấtlàsợảnhhưởngđếnviệcnghỉngơivàvuichơicủacon,lớpchấtlượngcaohọcrấtnặng,lạicònthêmnhiềugiờôntậpnhưtựhọcbuổitối,giờhọctối,vìthếthờigianngủvàthờigianchơicủaconkhôngđượcđảmbảo;thứhailàtôisợsẽảnhhưởngđếnviệcviếtsách,việcviếtsáchvừalàđểrènluyệnkỹnăngviết,vừalànângcaonhữngtốchấtcủabảnthân,bấtluậntươnglaicontheongànhnghềgìthìnhữngtốchấtvềvănhọcvẫnlàtàisảnquýbáucủacon;thứbatôilonếunhưmộtlầnnàođóconthikhôngtốt,lạiphảiquaylạihọclớpthường,tôisợconsẽkhôngchịuđựngnổi.Cuốicùngtôinóivớicon:“Nếuconcóđủtâmlývữngvàng,cóthểtừbỏmộtítthờigianchơi,chatôntrọnglựachọncủacon,conphảitựđitrênconđườngcủamình,nhưngkhôngđượchốihận”.

YYđầytựtinnóivớitôi:“Chayêntâmạ,conđãlớnrồi,mộtsốchuyệnconcũngbiếtsuynghĩthấuđáo.Nhữnggìchanóiconđềuđãsuynghĩcả,conđãquyếttâmhọclớpchấtlượngcao,cũngđãchuẩnbịtâmlýrồi,concảmơnvìchađãủnghộvàhiểucon,congáisẽkhônglàmchathấtvọngđâuạ.Chodùkếtquảcónhưthếnào,consẽkhônghốihậnvìlựachọncủamình”.

Lầnthinày,vàibạntronglớpchấtlượngcaođãphảirakhỏilớp,trởvềhọcởnhữnglớpthường.Mấylầnthisau

đó,lầnnàocũngcónhữnghọcsinhởlớpthườngđượcvàolớpchấtlượngcaovàtấtnhiêncũngcócùngsốlượngnhữnghọcsinhbịbuộcphảirờikhỏilớpchấtlượngcao.YYthìvẫngiữvữngphongđộ,hơnnữathànhtíchkhôngngừnglêncao.

Mộtnămsauđó,lúcđóYYđanghọclớpmườimột,connóivớitôilàchươngtrìnhhọctrunghọcphổthôngcácconđãhọcxonggầnhếtrồi,lênlớpmườihaichỉôntậpđểthiđạihọc.Tôicảmthấyviệcôntậpnàychẳngcómộtchútýnghĩanào,chỉlãngphíthờigian,vìvậytôikhôngmuốnchoconthamgiakỳthiđạihọc.Tôilạithươnglượngvớicon:Nếukhôngthiđạihọcthìngàynàocũngđượcngủthoảimái,cóthểtránhkhỏiviệcôntậpkhôkhannày.Mộtnămnàyconcóthểởnhàtựhọccổvăn,đọccáctácphẩmkinhđiển,thamgiamộthailớphọcconthích,tựmìnhđidulịch,thamgiatrảinghiệmthựctiễnxãhội,vàcóthểviếtmộtcuốnsách.Bởivìtheotôithấytấtcảnhữngthứnàyđềucóýnghĩahơnlàviệcôntậpởtrường,hơnnữanộidunghọctậphaycuộcsốngđềuphongphúnhiềumàusắchơn.

Mộtnămsauconvẫncóthểhọcđạihọcnhưthường,họcnhữngkiếnthứcchuyênngànhliênquan,cóđiềukhácvớinhữngbạnthamgiakỳthiđạihọclàsaubốnnămconkhôngcóbằngtốtnghiệphaybằnghọcvị.Tôitinrằngkhihọcxong,mặcdùYYkhôngcóhaithứđó,bấtluậnlàthànhtíchhọctậphaynănglựcthìconvẫnxuấtsắchơnđạiđasốnhữngsinhviênkhác.Hơnnữa,khihọcxongđạihọcconmớichưađầyhaimươituổi,cóthểhọccaohọcởtrongnướchoặcnướcngoài,tấtcảbằngcấpđềukhôngcầnnhưngkiếnthứcvànănglựcbắtbuộcphảicó,bởivìđólàthứđểconcóthểsinhtồn.

Cuộcsốngnhưvậyrấtcósứccámdỗđốivớinhữngđứatrẻởtuổiấy,YYcũngkhôngngoạilệ,connóiđểconsuynghĩrồisẽtrảlờitôi.Ngàyhômsaucongáikhéoléotrảlờitôi,convẫnmuốnthamgiathiđạihọc,lýdolà:Trướcđâyvìvượtlớpmàconkhôngthamgiakỳthilênlớp,thiđạihọcmặcdùrấtkhổ,rấtmệtnhưngconvẫnmuốnthửxemsao.Cuốicùng,tôivẫntôntrọngquyếtđịnhcủacon,đồngthờitôicũngnóivớiconrằng,conđãđitheoconđườnggiáodụcđểthicử,thìconphảituântheoquytắccủanó,congáiđầytựtingậtđầuđồngý.

Mộttuầntrôiqua,tôivẫnkhôngcamtâm,tôinóivớiYY:“Cóthểthiđạihọcnhưngmộtnămdàinhưvậy,thựcsựlàkhôngcóýnghĩagìcả,chibằngthamgiakỳthiđạihọcngay,lãngphímộtnămchỉvìđổilấymấychụcđiểmquảthựclàkhôngđáng,concóđủtựtinkhông?”,“Đượcạ,thiđạt400,500điểmkhôngthànhvấnđề”.

Sauđótôibắttayvàoviệcchoconthamgiakỳthiđạihọcnăm2011,trướctiênđăngkýlớpthiếuniên(lúcđóYYmườibốntuổi),đángtiếclàtấtcảcáclớpthiếuniêntrêntoànquốcchỉcóbankhoahọctựnhiên.Khiconđườngnàyđãbịđónglại,tôilạihỏiởVănphòngTuyểnsinhcủatỉnhvàBộGiáodụcthìđượctrảlờirõrànglànhữnghọcsinhlớpmườimộtkhôngđượcthamgiathiđạihọc.

TôithôngbáovớiYYvềvấnđềnày,conanủitôi:“Khôngsaođâucha,chúngtachờmộtnămnữavậy”.Sauđócongáiyêntâmhọcởtrường,cứchiềuthứbảylạivềnhà,saubữacơmtốilạichơitròchơitrênmạng,xemtivi,sauđóđingủ,ngủnướngtớitậntrưangàyhômsau,tôiăncơmtrưacònconănsáng,buổichiềuthìcólúcđihátkaraoke,dạophốvớicácchịem,cólúccùngtôiđihiệusách,thưviện,hoặcrangoạiôchơi.Khingườikhácbiếtđượccuộcsốngnămlớpmườihaicủaconđềutỏrakhôngtin:“Cóhọcsinhtrunghọcphổthôngnàolạiungdungthếkhông?”.

Làmộthọcsinhcóýchívươnlên,mỗiđứatrẻđềumongướcmìnhtrởthànhmộthọcsinhkiểumẫu,trởthànhtấmgươngchobạnbè,đượcthầycôvàphụhuynhkhenngợi,đượcnhàtrườngbiểudương.Tôicũngđượcđihọcvàinăm,thànhtíchhọctậpcũngkhôngtồinhưngchưatừngđượcmộtdanhhiệuhaygiấykhengì.Mặcdùbảnthântôicũngmuốnnhậnđượcnhữngphầnthưởngtươngtựnhưvậy,cũngmuốnđượcbiểudươngnhưvậynhưngnhữngdanhhiệuđócáchtôirấtxa,vàkhitôirờixamáitrường,trởthànhphụhuynhthìnhữngphầnthưởng,nhữngsựbiểudươngđólạingàymộtgầnhơn.Đólànhờcôcongáiđángyêucủatôi.

KhiYYhọcmẫugiáo,conđãđạtđượcrấtnhiềunhữngphầnthưởngnhưvậy,nămnàocũngcóphầnthưởngvàgiấykhenmangvềnhà.Lêntiểuhọc,conlạicàngkhiếnchamẹtựhào,thicuốikỳI,conđứngđầulớp,nhàtrườngchụpảnhbạnđứngđầucủatừnglớp,treoởbảngthànhtíchởhànhlangcủatrường.KỳIIcũngvẫnnhưvậy,mặcdùthờigianđóchưacó“họcsinhkiểumẫu”nhưngnhữnghìnhthứckhenthưởngnhưvậycũngcóýnghĩatươngtự.

Saukhihọcvượtlớphai,thànhtíchhọctậpcủacontrởvềmứctrungbình,vàsauđódầndầntiếnbộ,vươnđếnmộtmứccaorồilạivượtlớpvàlạiquaylạimứctrungbình.Lênđếntrunghọccơsở,thànhtíchhọctậpkhôngngừngtăngcao,tổngthànhtíchluônđứngởvịtríthứmườimấycủatoànkhối,thànhtíchmônriênglẻđứngđầukhối,mặcdùthờigiannàykhôngcóphầnthưởngcũngchẳngcóbấtkỳhìnhthứcbiểudươngnàonhưngconvẫncó“dáng”củahọcsinhkiểumẫu.

Thựcsựtrởthành“Họcsinhkiểumẫu”làkhihọctrunghọcphổthông,cùngvớiđócòncódanhhiệu“Ngôisaomônhọc”.

Từnămlớpmườimộttrởđitrongkỳthigiữakỳvànhữngkỳthiquantrọng,nhữnghọcsinhcótổngthànhtíchđứngtrongtopmườiđềuđượcnhàtrườngphongtặngdanhhiệu“Họcsinhkiểumẫu”,nếumônhọcnàođứngđầu

khốithìsẽđượcphongtặngdanhhiệu“Ngôisaomônhọc”.Tronghainăm,YYtổngcộngbalầnđạtdanhhiệu“Họcsinhkiểumẫu”vàmộtlầnđạt“Ngôisaomônhọc”.

LầnđầutiênlàvàokỳthigiữakỳInămlớpmườimột,vớithànhtíchngữvăn110điểm,toánhọc84điểm,tiếngAnh105điểm,địalý80điểm,lịchsử80điểm,chínhtrị68điểm,tổngđiểm527điểm,đứngthứbảytoànkhối,conđạtdanhhiệu“Họcsinhkiểumẫu”.

Mộtngàykhônglâusaukhicôngbốkếtquảthi,congáivềnhàvànóivớitôilàsángthứtưngày17tháng11năm2010nhàtrườngsẽtổchứchọpphụhuynhvàhọpkhenthưởnggiữakỳ,conhỏitôicóthờigianthamgiahaykhông,tôinóivớiconchỉcầntổchứcởTrườngXuânthìnhấtđịnhsẽthamgia.Sauđóconnóivớivẻbímật:“Chaphảithamgiađó,concóthểsẽđượckhenthưởngđấy”,“Vậythìnhấtđịnhchasẽđi,khôngcógìhạnhphúcbằngchiasẻniềmvuicùngcongáirồi”,tôivuimừngđồngý.“Chađãhứalànhấtđịnhphảiđến,khônggặpkhôngvề!”,haichaconlạiđậptay.

Ngàyhômđó,tôiđếnsớmmườiphút,khitôiđếnnơithìnhữngphụhuynhkháccũngđếngầnnhưđôngđủ,khiconhướngánhmắtvềphíatôi,tôigiơtayvẫycon,connhìnthấytôithìrấtvuimừng,làmhiệu“ok”rồiyêntâmngồixuống.

Cáchoạtđộnglầnlượtdiễnra,trongđócómộtnộidunglàtuyênbốdanhsáchnhữnghọcsinhđạtdanhhiệu“Họcsinhkiểumẫu”,mộtlátsauđãngheđếntên“PhạmKhươngQuốcNhất”,sauđónhữnghọcsinhđạtdanhhiệusẽlênkhánđàiđểnhậnphầnthưởng.Saukhiphátthưởng,nhàtrườngchụpảnhtậpthểvàcánhânnhữngbạnđạtdanhhiệu,danhsáchvàảnhcủanhữngbạnnàysẽđượcđăngtrênbáovàchuyênsancủanhàtrường.Ngoàigiấychứngnhận,cácbạnhọcsinhcònđượctặngmộttúixáchtayvàmộtchiếccốcgiữnhiệt,chiếccốcởtrênbànlàmviệccủatôibâygiờchínhlàphầnthưởnglúcđócủacon.

Nửanămsau,kỳthigiữakỳIInămlớpmườimột,lầnnàyYYtiếptụcđứngthứbảytoànkhốivớitổngđiểmlà539điểm,lạiđạtdanhhiệu“Họcsinhkiểumẫu”,tronglầnthinàymônlịchsửconđược90điểm,đứngđầukhối,vìthếconcònđượcdanhhiệu“Ngôisaomônhọc”.

HọckỳIInămlớpmườihai,nhàtrườngtổchứcthithửlầnthứnhất,YYđứngthứsáutoànkhối,lạimộtlầnnữađạtdanhhiệu“Họcsinhkiểumẫu”.

Ngày28tháng2năm2012,nhàtrườnglongtrọngtổchứcđạihộikhenthưởngthànhtíchhọctậpvàlễtuyênthệmộttrămngàytrướckỳthiđạihọc,YYlạimộtlầnnữađượcbướclênkhánđàinhậntuyêndươngkhenthưởng.

SaukỳthicuốikỳIInămlớpmườimột,congáivềnhàvàbuồnbãnóivớitôi:“Chaơi,hômnayconphảibáovớichamộttinbuồn”.Conbénàytừkhihọcmẫugiáo,mỗilầntanhọcvềnhàđềucótinthôngbáo,hơnnữatinnàocũngcótínhtừđểbổnghĩathêm,lúcthìtintốt,lúcthìtinxấu,lúctinvui,lúctinbuồn…

Tôicườihỏicon:“Chuyệngìvậy?Tingìmàbuồnnhưvậyhảcon?Connóichochanghexemnào?”.“Lầnthicuốikỳnàythànhtíchcủacongiảmsút,hơnnữalạigiảmsútrấtnhiều”.

Tôivẫnmỉmcườihỏicon:“Rốtcuộclàgiảmbaonhiêu?”.“Từthứbảytụtxuốngthứmườisáuạ”.“Ồ,thếcũngvẫntốtconạ”,tôinóivớicon,“Đãlàthithìphảicóthấpcócao,thànhtíchcủaconkhôngthểcứtăngmãicòncủacácbạnkháccứtụtmãi,thànhtích(thứhạng)lúclênlúcxuốnglàlẽthườngtình”.“Điềunàyconbiết,nhưngkhiconnhìnthấyánhmắtcủacácbạnvàcủacôgiáo,concảmthấykhôngthoảimái”,congáinóivớitôivớitâmtrạngbuồnrầu,khôngbiếtlàmthếnào.

“Điềunàyrấtbìnhthường,conngườitathườngcónhữngánhmắtphàmtụcnhưvậy.Khôngphảilàchathườngnóivớiconrồisao,thiđượcbaonhiêuđiểm,đứngthứbaonhiêuđềulàthứyếu,chỉcầnconsứckhỏetốt,tinhthầntốt,nhữngthứkhácđềukhôngquantrọng.Hơnnữathànhtíchhiệngiờcủaconđãrấttốtrồi,chúngtanênbiếtthỏamãnvớinhữnggìmìnhcó”.“Nhưngconsợcôgiáotìmconvàhỏicontạisaolạithikhôngtốt”.

“Vậythìconcứnóithậtchocônghe”,tôiđivàobếpvànóivớicon:“Đượcrồi,chúngtaăncơmthôi!”,lúcăntốixonghaichaconlạinóichuyệnmộtlát,rồicùngxemtivivàsauđóconvềphòngđọcsách.

Nếuphântíchthấuđáo,thìviệcthànhtíchcủacongiảmsútmangýnghĩatíchcựcnhiềuhơnlàtiêucựcđếnsựtrưởngthànhcủacon,giốngnhưchuyện“TáiÔngthấtmã”vậy.

Conhọctrunghọccơsởmộtnămrưỡi,nhữngkỳthilớnnhỏlầnnàothànhtíchcủaconcũngchỉtăngchứkhônggiảm.Khivừamớinhậphọcđứngtophơnsáutrăm,đếnkỳIInămlớpmườisaukhiphânbanthànhtíchcủaconđứngthứhơnmộttrăm(họcsinhbankhoahọcxãhộikhoảnghơnbốntrămhọcsinh),rồixếptoànkhóalầnlượtthứbốnmươibảy,haimươichínvàhaimươihai,đếnkỳthigiữakỳlầntrướclàxếpthứbảy.

Vìcóthànhtíchtrongtopmười,conđạtdanhhiệu“Họcsinhkiểumẫu”,côchủnhiệmvàcácthầycôbộmônđềuđánhgiáconrấtcao,cácthầycôcònchorằngconthậmchícókhảnăngđứngthứnhất,vìthếmàcácthầycôđặtkỳvọnglớnvàocon,concũngvìthếmàrấttựtin.Nhưngtronglòngtôirõhơnaihết,vìconkhôngngừngvượtlớp,kiếnthứccơbảncủaconkhôngđượcvữnglắm,thànhtíchcủaconchủyếucóđượclànhờconcósựhứngthúvàcóphươngpháphọc,conkhôngphảilàthầnđồngvàcũngkhôngphảilàthiêntài,việcthànhtíchlênxuốnglàlẽthườngtình.Vìthếtôicổvũconđồngthờicũngnóivớicon:“Khicontiếnbộthìcácbạnkháccũngđangtiếnbộ,khôngcóailàluôngiữvữngởtopđầu,chúngtavừaphảisosánhvớingườikhác,vừaphảisosánhvớibảnthân,nhấtđịnhphảicómộttâmlývữngvàng”.

Tôinghĩrằng,quaviệcthànhtíchsụtgiảmlầnnày,thànhtíchcủaconsẽlạitốtlên,vàsẽổnđịnhhơn.Hơnnữaviệchọckhôngchỉnhìnvàothànhtích,chỉcầnhọcvàcóthểứngdụng,việcthiđượcbaonhiêuđiểmchẳngcóýnghĩagì.Vẫnlàcâunói:“Conkhỏemạnh,vuivẻlàquantrọngnhất!”.

Haichaconkếtthúccuộcthảoluậnvềvấnđề“sụtgiảmthứhạng”trongkhôngkhíthântình.

“Chaơi,lầnsauconnhấtđịnhsẽvàotopmười”.

“Changhĩlàmụctiêutopmườilămthìsẽhợplýhơn”.

“Haha,đượcrồi,nhưngconvẫnsẽcốgắng”.

“Ừ”.

“Bốp!”.Đậptayxong,chúngtôiđixemtivi…Ngàyhômsaukhitanhọcvề,conlạivuivẻnóihômnayđãcóbảngthànhtích,ngàyhômquathôngbáocósựnhầmlẫn,conxếpthứmườiba.Haha,đúnglàmộtđứatrẻ,đâylàsựtrưởngthànhcủacon.

Trưangày9tháng1năm2012,congáigọiđiệnvềnhàvuimừngthôngbáovớitôi:“Chaà,mặcdùmấyhômnayđềutanhọcsớmnhưngconkhôngvềnhànữa,conởlạihọccùngcácbạn,chađừngnhớconnhé”.Tôiđáp:“Được,họchànhchămchỉvàihômrồivuivẻvềnhàănTết!”.

Chỉcònhơnmộttrămngàynữalàđếnkỳthiđạihọc,cuốicùngthìcongáicũngbiếtchămchỉhọchànhrồi!

SựtrưởngthànhcủaYYkhácvớiđạiđasốnhữngđứatrẻkhác:thứnhấtlàkhôngphảihọcliêntụcởtrường;thứhaiconkhônghọcvấtvả,họcthuộclòng,màhọcmộtcáchlinhhoạt,vuihọc;thứbatừtiểuhọcđếntrunghọcphổthông,rấtítlàmbàitậpvềnhà.

Bởivìtôichorằng:Điềuquantrọngnhấtđốivớisựpháttriểncủatrẻkhôngphảilàtrẻđãhọcđượcbaonhiêukiếnthứcvănhóamàlàrènluyệnphẩmchấtđạođứcnhưthếnào,tiếpđólànănglựcvàsauđómớilàkếtquảhọctập.Mụcđíchcuốicùngcủagiáodụclàgiúptrẻcónănglựcsinhtồn,đểtrẻpháttriểntoàndiện,từđóvuivẻ,ungdungsốngmỗingàytrongcuộcđời.Hiệnthựcchochúngtathấyrằngmộtđứatrẻcónănglựctổnghợptốt,tâmlývuivẻlạcquan,ởtrườngthànhtíchhọctậpchưachắcđãtốt,nhưngsaukhiratrườngbấtluậnlàởvịtrínàothìvìcónănglựcthíchnghicao,nănglựcsinhtồntốt,đứatrẻđósẽvẫntìmthấyvịtrícủamìnhvàpháthuygiátrịcủabảnthân.Vìthế,trẻmạnhkhỏe,vuivẻtrưởngthànhkhôngnằmởviệcthiđượcbaonhiêuđiểmmàlàtrẻcóthểtrởthànhmộtconngườihoànchỉnhkhông.

Từtrướctớinaytôiluônchorằng:ChếđộgiáodụcởTrungQuốckhônghợplý,ởmộtmứcđộnàođócóthểnóilàlãngphíthờigian.VìvậymàkhihọctiểuhọcYYvượthailớp,vàsauđóxuấtbảncuốnsáchđượcyêuthíchChơiquatiểuhọc.Saukhi“chơiquatiểuhọc”condùngthờigianhainămrưỡiđể“vuiquatrunghọccơsở”,chorađờicuốnsáchThờitrunghọccơsởvuivẻcủaPhạmKhươngQuốcNhất,chiasẻsựtrưởngthànhvuivẻcủabảnthâncùngcácbạnnhỏ.Đểconđượcchơivui,họcvui,vàilầntôiđãtraođổivớicôgiáovàhiệutrưởngmiễnchoconkhôngphảilàmbàitậpvềnhà.

Vềvấnđềhọchành,yêucầucủatôiđốivớiconlà:thứnhấtphảihọcđượckiếnthứccơbản;thứhailàphảiứngdụngnhữngđiềuđãhọcvàothựctếcuộcsống,cònvềđiểmsốvàthứhạngtôikhôngcóyêucầugìđặcbiệt,chỉnóivớiconlàđừnglàmảnhhưởngđếnthànhtíchchungcủacảlớp.Bởivìđiểmsốkémvàiđiểmhaymườimấyđiểm,thậmchímấychụcđiểmkhôngảnhhưởnglớnđếnviệctrẻcóthànhtàihaykhông,quantrọnghơnvẫnlàtrẻ“họcđược,hiểuđượcvàứngdụngđược”.

Vìcongáichơihếtmình,họcvuivẻ,hứngthúhọctậpcao,nênhiệuquảhọctậpcũngtươngđốicao,chodùlàthờigianđầutưchoviệchọcíthơnnhữngbạnkhác,nhưngthànhtíchhọctậpvẫnrấttốt.

Vớisựbầubạncủaquanniệmgiáodụcvuivẻcủatôi,YYđãcóquãngthờigianvuivẻkhihọctrunghọcphổthông.

Congáihọcởmộttrườngtrunghọcphổthôngbìnhthường,điềunàyđúngtheonguyêntắcmàtôiluôntuânthủ:khônghọctrườngđiểm.Từkhihọctrunghọcphổthôngđếnnay,thànhtíchcủacontừbậctrungđãtiếnbộkhôngngừng,đếnnămlớpmườimộtđứngtopmườitoànkhối,sauđóthìlúclênlúcxuống,nhưngtôicũngkhôngquáđểýđếnđiềunày.HọckỳmộtnămlớpmườihainhàtrườngtổchứckỳthitoànĐôngBắc,lầnnàythànhtíchcủacontụtxuốngthứmấychục,tâmlýrấtbuồnbã,tôianủiconvàcùngconphântíchnguyênnhân.

Cuốinăm2011,mộttuầntrướckỳthithửlầnthứnhất,tôicócảmgiácconhọckhôngđượctậptrunglắm,quatraođổivớigiáoviên,tôiđónconvềnhà,traođổimộtbuổichiềuvớiconvềviệchọccũngnhưsựpháttriểncủabảnthâncon.Congiảithíchrằng,kỳthitoànĐôngBắcđãlàmconmấtđisựtựtinvàhứngthúhọctập;hailàkhôngtậptrunghọc,conthừanhậnlàconchỉhọckhoảngbảy,támphần.

CôchủnhiệmcủaYYnóivớitôikhôngchỉmộtlầnrằng:“Nhữnghọcsinhlớpmườihaiđềutậptrunghếtsứclựcchoviệchọc,rấtnhiềuemcòndùng120%sứclựcđểcốgắng,nhưngYYchỉdùng80%,nếuemcốgắnghơnnữathìvẫncókhảnăngnângcaothànhtích”.

Saukhinghecontựphântíchtìnhhìnhcủabảnthân,tôinóivớicon:“Chakhôngmuốnconphảidùngđến120%sứclựcđểhọc,nhưngconđãlựachọnconđườngthiđạihọcnàythìconphảilàmtheoquytắccủanó,conphảitậptrung100%sứclực,cuốicùngconthiđượcbaonhiêuđiểmkhôngquantrọng,nhưngconphảicốgắngđểxứngđángvớithờigiancủamộtnămqua.Thiđượcbaonhiêuđiểmlàvấnđềcủaviệchọc,nhưngchămchỉhaykhôngchămchỉlạilàvấnđềvềtháiđộ,họctốthaykhôngtốtkhôngquantrọng,nhưngkhôngđượcuổngphítuổixuân”.

Sauđóhaichaconcùnggiảiquyếtvấnđề:thứnhất,phảiđiềuchỉnhlạitrạngthái,phảinhiệttìnhhọctập;thứhai,dùng100%sứclực,chămchỉhọchành.Đểđảmbảomộttrạngtháihọctậptốt,thờigianquaylạitrườngsẽđổithànhbuổichiềutốingàychủnhậtthayvìsángngàythứhainhưtrướcđây,nhưvậyconcóthểtựhọcbuổitốicùngcácbạn.

Mườingàysauđó,khicôngbốkếtquảcủakỳthithửlầnthứnhất,thànhtíchcủaconđãtăngthêm51điểmsovớilầnthitoànĐôngBắc,xếpthứsáutoànkhối.Concàngtựtinhơn,họchànhcànghăngsayhơn…

Quachínnămrưỡihọchànhvuivẻvànửanămhọchànhgấprút,chưađầymườisáutuổicongáiđãthamgiakỳthiđạihọc,thamgiakỳthiquymôlớnnhấttronglịchsửnhânloại,trởthànhmộtthànhviêntrongsố9.150.000thísinhthamgiakỳthiđạihọctrêntoànquốc.

PhầnI

Buổitrưangàymồng4tháng6,khiđãhoànthànhchươngtrìnhhọccủalớpmườihai,YYvềnhà,ngủsuốtcảbuổichiều,chiềutốiconlênmạngmộtlúc,saubữacơmtốicảnhàcùngngồixemmộtbộphimtrêntivi,mườigiờconđingủ.Ngàyhômsau,támgiờconthứcdậy,xemchươngtrình“Chứngminhhìnhhọc”,xemtintứctrênmạng,tìmtàiliệu,sauđóxemphim,buổichiềutốihaichaconđidạotrongkhuchungcư,saubữacơmcùngnóichuyện,xemtivi.Mườigiờtốiconđingủnhưbìnhthường.

Buổisángngàymồng6tôirangoàigiảiquyếtcôngviệc,tiệnđườngtôiđưaYYđếntrườngnơimàconthikhẩungữtiếngAnhđểxemđườngđiđếnđónhưthếnào,YYchíngiờmớidậy,buổisángxemmộtlúcsáchđịalý,buổitrưalênmạngchơitròchơimộtlúc.Buổichiềutôiđưaconđếntrườngđểlàmquenvớitrườngthi,chiềutốiYYvàobếptrổtàilàmmónlạpxườngxàođậuHàLan,saubữacơmtốihaichaconchơihaiváncờcarô,sauđótôiviếtnhậtký,conđixemtivi,chínrưỡiđingủ.

Haingàynàyngoàiviệcnhậnphỏngvấnquađiệnthoạivềđềtài“giáodụccủangườicha”củabáoTânKinh,TuầnsanNamĐôvàrangoàigiảiquyếtmộtsốcôngviệcthìtoànbộthờigiancònlạitôiđềuởnhàvàngồiviếtbảnthảochocuốnsáchnày.Côngviệcvàcuộcsốngvẫndiễnrabìnhthườngkhôngcógìthayđổi,nhưngrấtnhiềugiađìnhcóconemthiđạihọcthìkhôngđượcnhànnhãnhưtôi.

Hômnaykhirangoàigiảiquyếtcôngviệc,tôitiệntaymuatờHọabáoTânVăn-mộttờbáođôthịcủathànhphốnơitôiđangsống,ởtrangbốncóđăngbài“Chabảylầnvìcongáiđixemxéttrườngthi,hìnhthànhphươngándựphòngbốnxehiệplựcđưaconđithiđạihọc”,bàibáonàyđãthuhútsựchúýcủatôi,bàibáocóviếtmộtngườichalàmluậtsư,ngàymaiconanhtasẽthamgiakỳthiđạihọc,đểđảmbảođếntrườngthiđúnggiờ,liêntiếphaingàytừngàymùng3đếnngàymùng4tháng6,ngườichanàyđãnghỉlàm,bảylầnláixekhảosátlộtrìnhtừnhàđếntrườngthi.

Khảosátxongngườichanàycòntậphợphọhàngthânthíchđếnmởcuộchọp.Saukhimọingườibiểuquyếtđãxácđịnhđượclộtrìnhđưaconđếntrườngthi.Lolắngsẽtắcđường,họcònbốtríxeởcácnútgiaothông,nếunhưcósựcốtắcđườngthìsẽđổixe,xétđếnviệcxesẽgặpsựcốtrênđường,họcònchuẩnbịmộtxedựphòngbámđuôiphíasau…

Thấyviệclàmcủangườicha“vĩđại”nàytôikhôngthểcảmđộngđược,thậmchícònthấybiai,chỉlàconcáiđithithôimà,cónhấtthiếtphảilàmmộtcuộctổngđộngviênnhưvậykhông?

Trêntivimấyngàyhômnay,ngàynàocũngnóiđếnchuyệnthiđạihọc,đàiphátthanhngàynàocũngđưatinvềthiđạihọc;báochí,tờnàocũngviếtvềthiđạihọc…“Thiđạihọc”lúcnàocũngxuấthiệntrướcmắtchúngta,bêntaichúngta,làaiđãđưamộtkỳthilêncấpthôngthườngtrởthànhmộtđiềugìđóquantrọngđếnnhưvậy?!

Thitốtthìthếnào?Màthikhôngtốtthìsao?Phụhuynhvẫnlàphụhuynh,convẫnlàcon,mộtkỳthithựcsựcóthểquyếtđịnhcảcuộcđờihaysao?

Thựcrachúngtađềubiết,đốivớimộtđứatrẻ,giaiđoạnnàocũngđềuquantrọng,chỉcầnbướctừngbướcvữngchãitiếnvềphíatrước,trẻsẽđượclớnlênhạnhphúcvàtrànđầynănglượng.

PhầnII

Ngày7tháng6năm2012(Thứnăm,trờinắngchuyểnnhiềumây,thờitiếtTrườngXuântừ1600C-2800C)

Chúthích:TrườngthicủaYYlàtrườngtrunghọcphổthôngnơiconđanghọc

Từbảngthờigianbiểunày,mọingườicóthểthấykhoảngcáchtừnhàtôiđếntrườngkhôngxalắm(nhàtôivàtrườnghọcđềuởThànhBắc,khoảngcáchgiữahainơichỉcóbốnkilômét),nếuđimộtchiềuchỉcầnthờigianmườilămphút,nếukhôngtắcđườngchỉcầnmườiphútlàđãđếntrường.NgàyhômquabạnhọccủaYYđãthanvãn:“Nhàcậuởgần,thậtthuậnlợi,khôngnhưnhàmìnhcáchxatrườngquá(nhàcủabạnấyởphíaNamTrườngXuân,cáchtrườngkhoảnghơnhaimươikilômét),chỉđithithôimàphảiởkháchsạnmấtmấyngày”.

Kỳthinàycóđiềuthuậnlợilànhàcáchtrườngthikhôngxa,cóthểănnghỉởnhà,đảmbảoviệcănuốngvàngủnghỉcủacon.“Trườnggầnnhà”khôngphảilàviệcngẫunhiênmàlàdoquanđiểm“gầnđâuhọcđó”củatôiđãtạonênsựthuậnlợinày.

BuổitrưakhiYYrakhỏiphòngthi,tôicũnggiốngnhưđạiđasốphụhuynhkháchỏicon:“Conthithếnào?”,“Cũngtốtạ”,contrảlờitôi.Trênđườngvềnhà,tôihỏivềđềlàmvăn,connói:“Đềlàmvănhơikỳkỳ,khirakhỏiphòngthiconđãtraođổivớinhữngbạnkhác,cácbạnấytrảlờicơbảnlàgiốngnhau,nhưngconlạilàmkhác,khôngbiếtcóphảilàlạcđềkhông”.Vìthếmàtôihỏiconcụthểhơnvềđềlàmvăn,đềnhưsau:

Căncứvàotàiliệuđãcho,hãyviếtmộtbàivăn:Mộtchủthuyềnthuêthợsơnsơnthuyền,saukhithợsơnđãsơnxong,tiệnthểcũngválạinhữngvếtnứttrênthuyền.Khônglâusau,ôngchủthuyềnđưachongườithợsơnmộtmóntiềnlớn.Thợsơnnói:“Tiềncôngđãtrảrồi”.Ôngchủthuyềnnói:“Đâylàtiềncảmơnanhđãvánhữngvếtnứttrênthuyền.Khitôibiếttincáccontôiláithuyềnrabiển,tôiđãbiếtlàcácconkhôngthểtrởvềvìtrênthuyềncónhữngvếtnứt.Nhưngchúngđãbìnhanquayvề,vìvậytôicảmơnanh!”.

Khôngbiếtlàmọingườiđọcxongcóhiểukhông,tôithìcảmthấymơhồ.Thứnhất,cuộcsốnghiệnthựcsẽchẳngbaogiờxảyranhữngchuyệnnhưvậy;thứhaicáchlàmcủachủthuyềnrấtmâuthuẫn;tiếpđólànộidungchosẵntrênkhônglogic,ngônngữdiễnđạtkhôngrànhmạch,khônghiểulànhữngngườirađềnghĩgìnữa.

Vìvậytôianủicon:“Đềbàicóchútvấnđề,cáchtrảlờicủaconđộcđáo,mớimẻ,hơnnữalạibámsátvàođề,cóthểsẽđượcđiểmcao,chỉcầnconnghiêmtúclàmbài,kếtquảthếnàokhôngquantrọng”.

Trongbữatrưa,haichaconlạinóichuyệnmộtlúcnữa.Contâmsựlúcmớibắtđầucóhơirun,tôihỏicontạisao,connóimọingườiđềurun,cóthểlàchịuảnhhưởngtâmlý,mộtlúcsaukhibắtđầulàmbàirồithìkhôngrunnữa,khôngcócảmgiáclàthiđạihọcmàgiốngnhưthithửtrướcđây.Saubữacơm,conbậttivixemrồichợpmắtmộtlúc,sauđólạiđếntrườngthi.

Buổichiềukhirakhỏiphòngthi,YYvàbạncùngbàn(haicôbécùngmộttrườngthi)dắttaynhaucùngđira,vẻmặtcủahaiđứacóchútđờđẫn,tôimỉmcườihỏi:“Cóphảilàđềhơikhókhông,thikhôngtốtcũngkhôngsao”.YYnóinghethấycóhaibạnnamnóilàhọcóthểđược100điểmmàconlạikhôngđược100điểm,vìthếchorằngkhôngphảilàvấnđềđềkhó.Đúnglúcnàythìcómộtcôbéđingangquachúngtôi,côbénóivớichacủamình:“Ngàymaiconkhôngmuốnthinữa”.Ngườichaliềnvộihỏicontạisao,côbéđáp:“Đềkhóquáạ”.

TrênđườngvềnhàtôianủiYY:“Chodùthếnào,chúngtađãcốgắnghếtsứclàđược,khôngcógìphảihốihận,hơnnữakhôngphảilàconmuốncósựtrảinghiệmnhưvậyư,dùlàmtốthaykhôngtốtthìđâyđềulàkinhnghiệmquýbáu”.

PhầnIII

Thờigianbiểungàyhômnaykhôngkhácmấysovớingàyhômqua,chỉlàhômnaythinhữngmônkhác,buổisángthimônxãhộitổnghợp(chínhtrị,lịchsử,địalý),buổichiềuthitiếngAnh.

Tronghaimônnày,cóthểnóimônxãhộitổnghợplàthếmạnhcủaYY,tiếngAnhthìcókémhơnmộtchút,lúcvượtlớphồitiểuhọccontừngxếpthứnhấttừdướilên,lúcmớilêntrunghọcphổthôngcũngxếpgầncuốilớp.Sauđódướisựđộngviênkhíchlệcủatôivàcôgiáochủnhiệm,congáiđãcósựtiếnbộvượtbậc,ởkỳthithửthànhtíchcủaconởnửađầulớp.

Đúng11:30tôiđếntrườngđónYY,11:35cổngtrườngmở,bắtđầucónhữngthísinhrakhỏiphòngthi,nhữngbạnrađầutiênbiểuhiệnrấtkhócoi,mộtbàmẹđứngbêncạnhtôihỏicôcongáiđangkhônglấygìlàmvuivẻcủamình:“Conthikhôngtốtsao?Cóphảilàđềkhókhông,cácconhômnaysaođứanàođứanấymặtcứcănghếtcảra?”.Côbékhôngtrảlờimẹmàcúiđầutheomẹravề.

Mộtcôbékhácthìbuồnbãnóivớimẹ:“Đềthinămnayđềulànhữngcáiđãbiếttừnămngoái,cònnhữnggìmớihọccủanămnaythìlạikhôngthi”.“Điểmkhôngthấphơnnămngoáilàđược”,ngườimẹanủicôcongái.“Nhưvậykhôngphảilànămnayôntậpvôíchsaoạ?”.“Thìcóthểlàmgìđượcđây,việcnàyphảitráchchacon,tạisaolạitráchmẹ…”.

Nhữngthísinhlầnlượtbướcrakhỏitrườngthi,mỗingườimộtvẻmặt.Bảy,támphútsautôivẫnchưanhìnthấybóngdángcủaYYvàbạncùngbàn,tôicốgắngmởtomắtđểtìmkiếmnhưngvẫnkhôngthấyYY.Khichỉcònlácđácngười,tôicóchútthấtthầnthìnghethấytiếnggọilanhlảnh“chaơi”,tôinhìntheohướngcótiếnggọithìthấycongáichạyvềphíatôi…

VìtừbéYYđãchịuảnhhưởngtưtưởnggiáodụccủatôilà“thứnhấtlàphẩmchấtđạođức,thứhailànănglực,tiếpđómớilàviệchọchành”nêntốcđộlàmbàicủaconthườngchậmhơnđạiđasốnhữngbạnkhác.Conđihọcmườinămnay,chủyếutôithựcthinhữngảnhhưởngtíchcựcđếnphẩmchấtđạođứccủacon,rènluyệncontrởthànhmộtđứatrẻ:“hiểuđạolý,biếtđúngsai,biếtcảmơn,chânthànhgiữchữtín,ngaythẳnglươngthiện,nhiệttìnhchiasẻ,biếtgiúpđỡngườikhác”;sauđólàbồidưỡngnănglựcsinhtồn,giúpcontrởthànhmộtđứatrẻcó“tínhđộclậpcao,cókhảnănglàmviệc,nănglựcbiểuđạttốt,nănglựcgiaotiếptốt,nănglựcthíchứngtốt”;vàcuốicùngmớilàviệchọcvănhóa,đốivớiviệchọccủacontôicóyêucầu:“họcđược,hiểuđược,ứngdụngđược”.Cònchuyệnthiđượcbaonhiêuđiểm,xếpthứmấyđềulàthứyếu.

Dovậytrongnhữngkỳthilớnnhỏtừkhihọctrunghọcphổthông,YYđềukhônglàmhếtđề,đềtoánngàyhômquakhônglàmhết,cònmônmàconlolắnglàmônxãhộitổnghợpconlạibấtngờlàmhếtđề.Vìthếmàkhirakhỏitrườngthiconvuivẻnóivớitôi:“Chaạ,contrảlờihếtthìvừakịpthờigian,khôngthừamộtphút”.

SaubữacơmtrưaYYngủmộttiếng,buổichiềulạivuivẻđếntrườngthi,chiếnđấuvớimônthiviếtcuốicùng.

Buổichiều17giờ35phútnhữngthísinhthamgiathiđềulầnlượtrakhỏitrườngthi,cóđiềukhácvớinhữnglầnkháclàlầnnàymặtđứanàođứanấyđềutươicười,mộtnamsinhvừanhảyvừahôlớn:“Thixongrồi,thixongrồi!”,mộtvàiđứathìđuổitheonhaurakhỏicổngtrường,tìmchamẹcủamình…

CũnggiốngnhưcácbạnkhácYYvuivẻnóivớitôi:“Haha,cuốicùngthìcũngthixongrồi!”.Tôikhônghỏiconthithếnào,lúcnàykếtquảđãkhôngcònquantrọngnữa,chỉcầnconvuivẻ,thấphơnmấyđiểmcaohơnmấyđiểmthìcóýnghĩagì.

“Mộtngườiđànôngnóivớicongáimìnhvềgiớitínhthìlàmsaocóthểmởlờiđược?”,mộtsốngườiđãhỏitôinhưvậykhibiếttôigiáodụcgiớitínhchocon.

Đúngvậy,ởTrungQuốc,giáodụcgiớitínhvẫnluônlàmộtchủđềkhôngđượcbànbạcsâu,bấtluậnlàgiáodụcnhàtrườnghaygiáodụcgiađìnhthìtrẻđềukhôngđượctrangbịnhữngkiếnthứcvềgiớitínhcầnthiết,khoahọcvàtoàndiện.Chodùlàởmộtsốthànhphốlớn,thìrấtnhiềungườivẫncảmthấyngượngngùngvớitừ“tìnhdục”,phụhuynhởmứcđộnàođóđãcócáinhìnphiếndiệnvềvấnđềnày,khôngbiếtphảihướngdẫnchỉbảoconnhưthếnào.

“Anhchịsẽnóichuyệnvềvấnđềgiớitínhvớiconchứ?”,khiĐôngTửhỏimộtvàiphụhuynhvấnđềnày,rấtnhiềungườiđềuchobiếthọkhônghềxemxétđến,cũngcóngườinói:“Rấtmuốnnóichuyệnvớiconnhưngkhôngbiếtphảimởlờinhưthếnào”.

Giađìnhvốndĩphảilàlớphọcđầutiênvềgiáodụcgiớitính,nhưngthựctếởTrungQuốcviệcgiáodụcgiớitínhtronggiađìnhlàđiềuhoàntoànkhôngcó.

Mộtngàycủamộtnămtrướcđâymộtngườibạnlànữgiớicủatôiđãcảmthấyrấthoảngsợkhikểchotôinghekhókhănmàcôấygặpphảigầnđây:cậucontraimườimộttuổicủacôấymuốnxemphầndướicủacôấyđểtìmhiểuvềkếtcấubộphậnsinhdụcnữ…

Mườimấynămtôilàmcôngtáctưvấntâmlý,nhữngtrườnghợpnhưvậytôiđãgặpnhiều,đềucóliênquanđếnvấnđềgiáodụcgiớitínhchothanhthiếuniên,cácbậcphụhuynhkhigặpphảitìnhhuốngnhưvậyđềurấthoảngsợ,khôngbiếtphảilàmthếnào.Thựcra,khiconđưaranhữngcâuhỏivềgiớitính,phụhuynhnêntrảlờimộtcáchthẳngthắn,nếuconcónhữngkhókhănvềvấnđềgiớitính,cầnphảikịpthờigiúpđỡcongiảiquyết.Trướckhiconcónhữngbiếnđổisinhlýgiớitính,phảichoconbiếtlàchúngsẽphảiđốimặtvớitìnhhuốngnhưthếnào,vàlàmsaođểứngphó,nhưvậyconsẽkhôngthấybănkhoăn,sợhãi,nhưvậyconmớicóthểpháttriểnkhỏemạnhquagiaiđoạndậythì.

Vídụnhưtrườnghợpcủangườibạntôi,đốidiệnvớiyêucầucủacon,trướctiênkhôngnênhoảngsợvàcũngkhôngnêntráchmóccon,khicontraibắtđầudậythì,tựnhiênsẽrấthiếukỳvềngườikhácgiới,khôngphảilàcósuynghĩgìbậybạmàchỉđơngiảnlàhiếukỳ,muốnbiếtbộphậnsinhdụccủanữgiớicógìkhácvớicủamình;thứhai,phảinhẹnhàngtraođổivớiconvềsựkhácbiệtgiữabộphậnsinhdụcnamvànữ,nóichoconbiếtcùngvớisựthayđổicủatuổitác,namvànữcũngkhácnhau,nhữngbộphậnởvùngkínkhôngthểcôngkhaichongườikhácgiới,chodùlàchavàcongáihaymẹvàcontraithìcũngkhôngđược…

Nhữngngườitrưởngthànhđãđiquathờithanhxuânliệucócònnhờmộtthời“mùgiáodụcgiớitính”củachúngta?

Cònnhớhồinhỏtôiđãtừnghỏimẹ:“Conđếntừđâuạ?”.Mẹtôitrảlời:“Conđượcluyệnraconạ”.Tôilạihỏimẹlàluyệnthếnào,mẹnóilàluyệnratừđốnglửa.Từđóđếnnhiềunămsau,tôithườngxuyênđixungquanhđốnglửa,hyvọngsẽcómộtđứatrẻđượcluyệnra.Mãichođếnnămmườimấytuổi,xemnhữngcuốnsáchvềsứckhỏesinhlý,tôimới“ngộramàkhôngcầnthầy”.

Sauđó,tôiđượclàmcha,khicongáibốntuổi,concũnghỏitôicâutươngtự,tôitrảlời:“Làthiênsứđưaconvàotrongbụngmẹ,đợiconlớn,bácsĩmổbụngmẹvàđưaconra”.Đâykhôngphảilàcâutrảlờikhiếntôihàilòngnhưngvìlúcđóconcònquánhỏnêntôichỉcócáchtrảlờinhưvậy.

Mộtlầnconnhấtđịnhcứmuốnđứngđểđitiểu,lýdolàcácbạnnamởlớpmẫugiáođềunhưvậy.Tôinóirõvớicon:“Bạnnamvàbạnnữkhônggiốngnhau,vìthếmàkhiđitiểucácbạnnamphảiđứngcòncácbạnnữphảingồi”.Congáiđộtnhiênngộra:“Đúngrồicácbạnnamcóconchimnhỏ”.Từđócongáikhôngbaogiờđòiđứngtiểunữa.Tôikhônghềnétránhvấnđềgiớitínhvớicon,congáicóvấnđềgìtôiđềugiúpcongiảiđápvấnđềđó.Khicongáilớnhơnmộtchút,tôiđưagiáodụcgiớitínhvàochươngtrìnhgiáodụcgiúpconpháttriểnkhỏemạnh.

KhiYYđượcnăm,sáutuổitôiđưaconđếnBảotàngTựnhiênđểxemtriểnlãmvềcơthểngười,đểconhiểuđượcsựkhácbiệtvềcơthểcủanamgiớivànữgiới.Khiconđượcbảy,támtuổikhảnănghiểuvấnđềtốthơnmộtchútthìtôikểchoconnghevềcâuchuyệntạoramộtsinhmệnh,bắtđầutừsựkếthợpgiữatinhtrùngvàtrứng.

Lúcnhỏtôichẳngđượcdạymộtchútgìvề“giớitính”,vìthếlầnđầutiênmộngtinh,tôicảmthấysợhãivôcùng,nghĩlàmìnhbịbệnhgì,thờigianđótôiănkhôngngon,ngủkhôngyên,lạikhôngdámnóichuyệnvớiai.Phảiquarấtnhiềunămsautôimớibiếtchuyệnđólànhưthếnào,vìthếtôinghĩsaunàykhitôilàmcha,tôinhấtđịnhsẽnóitrướcvớiconvềsựthayđổiởtuổidậythì,đểconcáivuivẻhạnhphúcquatuổidậythì.

Khicongáihơnmườituổi,ngoàiviệcmuanhữngcuốnsáchvềlứatuổidậythìđặtởđầugiườngcongái,tôicònnóichoconbiếtnhữngkiếnthứcliênquan,bảovớiconkhiconcókinhnguyệt,chasẽchúcmừngcon.

Khiconmườihaituổirưỡi,lầnđầutiênconcókinhnguyệt,vìtrướcđóconđãđượctìmhiểukỹcàngvềvấnđềnàynênconkhônggặpkhókhăngìvớisựthayđổibấtthườngcủacơthể,conchàođónsựkiệnnàygiốngnhưchàođónmộtngườibạncũ,tấtcảmọithứđềuxửlýmạchlạc,theothứtự.Tôicòngiúpcontổchứcmộtbuổitiệcgiađìnhnhỏđểchúcmừngsựtrưởngthànhcủacon.

Từkhiconhơnmườituổitrởđingoàigiáodụcgiớitính,tôicònthườngxuyêndạyconquanđiểmvềtìnhyêu.

Thựctếlànhữngngườikhỏemạnh,pháttriểnbìnhthườngthìaicũngcóhànhvi“yêusớm”ởcácmứcđộkhácnhau,tấtnhiên“yêusớm”ởđâychủyếulàchỉ:“yêuthầm”,“yêuđơnphương”.Khitôicònnhỏtôicũngtừngyêuthầmmộtbạngáixinhxắnhọccùnglớp,hơnnữachỉsuynghĩđơngiản,saunàycóthểcướicôgáinhưthếlàmvợthìtốtbiếtmấy.Vìlàyêuthầmnênkhôngảnhhưởnggìđếnđốiphươngvàbảnthân,quagiaiđoạnngungơdạikhờđóthìtấtcảđềuquađinhưmâykhói.

Khimườitámtuổi,tôinhậpngũ,cũngtừngyêuthầmemgáicủaanhchiếnhữukhicôgáiđếnthămanhtrai,tôicũngchưatừngtỏtìnhvớicôgáiấy,tronglòngchỉâmthầmthíchcôgáinhanhnhẹn,hoạtbátđó.Cứnhưvậyyêusớm,yêuthầmđãcùngtôitrưởngthành,chođếnkhithànhniên,sựnghiệpổnđịnhtôimớibắtđầuyêu,kếthônvàsinhcon.

Tôiđãtừngkểchocongáingherấtnhiềulầnchuyện“yêusớm”củamình,tôicũngnóivớicon,yêukhôngđơngiảnnhưthích,bởivìyêucòncótráchnhiệmvànghĩavụ,mộtthiếuniênthìkhôngcóđủkhảnăngđảmđươngtráchnhiệmvànghĩavụnhưvậy.Congáiđãbiết“yêusớm”lànhưthếnàoquacâuchuyệncủatôi.

NămYYmườibốntuổi,độtnhiêntôipháthiệncongáitìmhiểuthôngtinđểlàmngựcđầyđặn,biếtđượcthôngtinđó,tôikịpthờinóichuyệnvớicon.YYngạingùngnóivớitôi,rấtnhiềubạnhọccủaconcóvùngngựcpháttriểnrấttốt,nhưngngựccủaconthìhơinhỏ,vìvậymàconrấtlolắng,muốntìmcáchđểcóvùngngựcđầyđặnhơn.

Tôinóivớicon:“Trướctiêncharấtmừng,điềunàychứngtỏconbiếttheođuổicáiđẹpvàquantâmđếnsứckhỏe,nhưngchacũngphảinóivớiconrằngcácbạncủaconđềulớnhơnconmấytuổi,vìthếcácbạnấydậythìsớmhơncon,mấynămnữaconcũngsẽgiốngcácbạn,nếuđếnlúcđómàkhôngđượcnhưmongmuốnthìtìmcáchcũngkhôngmuộn.Hơnnữa,chỉcầnkhỏemạnh,vùngngựcpháttriểnkhôngnhưýcũngkhôngphảilàvấnđềlớn,cógìđâumàphảilolắng,phảicótâmlýthoảimái”.

“Conbiếtrồiạ”,congáicườivàđirachỗkhác.Mộtsốphụhuynhkhicùngconcáiđềcấpđếnvấnđềgiớitínhthìlạiquánhạycảm,cáigìcũngkhôngnói,cònđềphòngconcái.Thậmchílolắngkhigiáodụcgiớitínhchoconcáicònphảntácdụng,sợconcáibiếtrồilạixảyrachuyện.

Cólẽchúngtađãquênrằng:Concáichúngtakhôngchỉcầntrởthànhmột“nhà”gìđó,màcòncầntrởthànhmộtngườiđànôngtốt,mộtngườiphụnữtốt,mộtngườichồng,ngườivợtốt,ngườicha,ngườimẹtốt,vàhơnnữaconcómốiquanhệvớinhữngngườikhácgiớikhácnhưngườithân,bạnbè,cấptrên,cấpdưới.Sựkhỏemạnhcủatâmlýgiớitínhvànhâncáchlànhữngthứsẽquyếtđịnhcuộcsốngcủaconcóhạnhphúchaykhông.

Đãtừngcósựsosánhrấthìnhtượngnhưthếnày:họcthứcchỉlàsốkhông,tìnhyêulàsốkhông,tàisảncũnglàsốkhông,địavịcũnglàsốkhông…nhưngsứckhỏelạilàsốmột,cósứckhỏethìnhữngthứkhácmớicóthểlà1.000,10.000,100.000…Nếunhưkhôngcósứckhỏethìtấtcảđềulàconsốkhông.Vìthếđiềuquantrọngnhấtvớisựpháttriểncủatrẻlàsứckhỏe.

Nhưngnhữngđứatrẻbâygiờ,cómấyđứalàmạnhkhỏe,xungquanhchúngtacóbiếtbaonhiêuđứatrẻngườicaotonhưnglạiốmyếu,trênmũithìđeocặpkínhcậnvớisốđi-ốpngàymộttăng,mắtnhắmmắtmởđihọc,vềđếnnhàthìtrôngnhưngườimấthồn…Cuốinăm2011,Nhậtbáonhândânđãcóloạtbàivềsứckhỏecủatrẻemtiểuhọc,vớichủđềlà“Tạisaolạicónhiềutrẻbéophì?”,“Sốlượngtrẻembịcậnthịngàymộttăngkhiếnxãhộilolắng”và“Chấtlượngcuộcsốngtốtnhưngtạisaosứckhỏetrẻemlạikhôngtốt?”,bàibáođãkếtluận:Cậnthị,béophì,thểchấtsuygiảmđãtrởthànhba“sátthủ”lớntànsátsứckhỏethanhthiếuniênTrungQuốc.

Trênthựctế,“sátthủ”thựcsựlạichínhlàchúngta,nhữngngườichangườimẹ“tốt”.Vìmuốnconthimộttrườngđạihọc“tốt”,họbắtconemăn“tốt”,cáthịtnhiều,cácloạihảisản,lạicònthêmcácsảnphẩmdinhdưỡng,cácloại

thựcphẩmtăngcườngsứckhỏe,vìthếhiệnnaynhiềuđứatrẻthừachấtdinhdưỡng;ngượclạibàitậpnhiềuđãchiếmhếtthờigianngủcủatrẻ,rấtnhiềuđứatrẻbịthiếungủ,vìthếmàxuấthiệnmộtnhómtrẻ“ốmyếu”.

Tôicũnggiốngnhưnhiềubậcphụhuynhkhác,cũngmongmuốncongáiđượcmạnhkhỏe,nhưngtôichútrọngviệclàmthếnàođểcon“ăntốtvàngủđủ”.

Vềviệc“ăntốt”tôichorằngcóbakháiniệmcơbản,thứnhấtlàănno,tiếpđólàhợpkhẩuvị,cuốicùnglàdinhdưỡng.Cuộcsốngngàynaythìviệcănnokhôngthànhvấnđề;“hợpkhẩuvị”cónghĩalàthíchhợpvớikhẩuvịcủatrẻ;cònvề“dinhdưỡng”,chỉcómộtsốítnhữngtrẻcủagiađìnhkhókhănthìcóthểthiếuchấtdinhdưỡng,cònlạiđạiđasốđềubịthừachấtdinhdưỡng,chỉcóbộphậnnhỏlàđủdinhdưỡng.

Tronggiađìnhtôiviệcchoconănnokhôngthànhvấnđề,hợpkhẩuvịvềcơbảncũngđượcđápứng,congáikhôngkénăn,tôinấunướngcũngkhá,nhữngmóntôilàmcongáiđềutươngđốithích.Tôihiểuvềdinhdưỡnglàcânbằnggiữacácloạirau,cá,trứng,thịtvàhảisản,kếthợpcơmvàcácloạithứcăntừbộtmỳ,cácloạithứcănlàmtừbộtlạichiathànhnhiềuloạinhư:bánhmànthầu,bánhmỳ ̀hấp,bánhbao,sủicảo,mỳ ̀,bánh.Congáikháthíchcơmtrắng,vìvậyvàcácloạithứcănlàmtừbộtmỳchỉlàphụthôi,chodùlàphụnhưngtôivẫnthườngthayđổimónăn,đểconănđượcngonmiệnghơn.

Trongbanămhọctrunghọcphổthông,thờigianconởnộitrúhainăm,mộtnămhọcngoạitrú.Trongthờigiannộitrú,mặcdùkhôngthểtựtaynấuchoconănnhưnghàngngàyconăngì,ănbaonhiêu,vềcơbảntôiđềunắmđược,tôidặndòcon:“Nhấtđịnhphảiănuốngtửtế,nếutiềnănkhôngđủ,chasẽchoconthêm!”.Tôivàconđềubiếtviệcănuốngđầyđủkhôngcónghĩalàtiêuphalãngphí,vìthếmàtiềnăncủaconởmứctrungtronglớp.

Mộtnămtrunghọcphổthôngconởngoạitrúthìcũnggiốngnhưbanămhọctrunghọccơsở,tôipháthuykhảnăngnấunướngcủamìnhởmứccaonhất,thayđổiliêntụccácmónănđểconthấyhợpkhẩuvị,điềunàyởnhữngphầntrướctôicũngnhắcđến.

Trongthờigiannày,bữatrưaconănởtrường,bữasángthườnglàcháo,sữatươi,sữađậunành,trứngốp,kèmvớiđólàbánhkem,bánhmì,trứnggàluộc…,bữatốitôichuẩnbịchoconhaimónăn,mộtmóncanhănvớicơmtrắnghaycácloạithứcănlàmtừbộtmì.Mỗisáng6:20conphảiđếntrướccổngkhunhàđểđợixecủatrường,đixuốnglầu,đibộtừnhàđếncổngkhunhàmấtkhoảngsáu,bảyphút,hơnnữađểkhôngbịnhỡxephảiđếntrướcmộtlúc,nhưvậycongáibắtbuộcphảiănsángvàchuẩnbịđồđạcxongtrước6:10.

Thôngthườngthìănsángmấtkhoảngmườiphút,vìvậytrướcsáugiờtôiphảichuẩnbịxongbữasáng.

Đểconđượcăntốt,lạiđảmbảokhôngmuộngiờhọc,ngàynàotôicũngphảidậytừnămgiờsángđểchuẩnbị.5:50tôigõcửaphòngcongái:“Conyêu,bữasángđãchuẩnbịxong,đãđếnlúcconphảidậyrồi!”.Nhữngngàythángđó,mặcdùcóchútmệt,chútkhổnhưngnhìncongáiănngon,cảmgiácsựvấtvảđórấtđáng,rấthạnhphúc,tôibiếtrằngkhôngphảingườichanàocũngcóđượcniềmhạnhphúcđó.

Theotôiđượcbiết,đểứngphóvớikỳthiđạihọc,nhữnghọcsinhtrunghọcphổthôngcủaTrungQuốcthườngsửdụngnhữngsảnphẩmdinhdưỡng,tăngcườngsứckhỏe,tôikịchliệtbàixíchnhữngsảnphẩmnày,vìthếtronggiađìnhtôi,chưacóaisửdụngnhữngsảnphẩmđó.Tôiluônluônchorằngdinhdưỡngtốtnhấtlànhữngmónănhợpkhẩuvịvàmộttinhthầnvuivẻ.Sảnphẩmdinhdưỡngnàykhiếnhaichacontôiđềukhỏemạnh,ăngìcũngngonmiệng.

Nóiđếnviệcănuốngthìkhôngthểkhôngnhắcđếnnhữngbữaănthịnhsoạnvàodịpcuốituần.Cứđếncuốituầnlàphảicóhaibữathịnhsoạn,mộtbữaởnhà,thôngthườngcóbốnmónănvàmộtmóncanh,haichaconmỗingườilàmhaimón,canhthìthaynhaunấu.Mặcdùsốmónănkhôngnhiềunhưngđủmùi,màu,vị;mộtbữaởnhữngnhàhàngcóphongcáchcổ,trangtrítrangnhã,ănnhữngmónăntừNamđếnBắccủaTrungQuốc,mónănBắcKinh,mónănTứXuyên,mónănHồNam,mónănQuảngĐông;cólúcthìănđồănnhanhKFC,McDonald,PizzaHuttheosởthíchcủacon.

Trongnhữngphầntrướcmọingườicũngđãbiết,khicongáitôihọctiểuhọcvàtrunghọccơsở,đểđảmbảoviệcngủcủacon,tôiđãnhiềulần(vìlàmấytrườngkhácnhau)gặphiệutrưởngvàgiáoviênchủnhiệmđểxinmiễngiảmbàitậpvềnhàchocon.Nhưthếđảmbảođượcthờigianngủcủacon,từđómàsứckhỏecủaconcũngđượcđảmbảo.Đốivớinhữnghọcsinhtrunghọcphổthôngmànói,thôngthườngmỗingàyphảingủđủtám,chíntiếngbaogồmcảngủtốivàngủtrưa(nhữnghọcsinh“nhỏ”nhưYYthìmỗingàyphảiđảmbảongủchíntiếng).Tấtnhiênviệcngủcủamỗingườilàkhácnhau,nhữngngườicógiấcngủngắnthìcóthểngủíthơnmộtchútnhưngvẫnphảingủđủ.Ngủđủcónghĩalàsaukhithứcdậyđầuócphảitỉnhtáo,banngàykhôngbuồnngủ,tinhthầnphấnchấn,sảngkhoái.

Nhưngdoviệchọcquánặng,chiếmcảthờigianngủ,nãokhôngđượcnghỉngơi,ảnhhưởngđếnsựphảnứng,trínhớ,nănglựctưduycủanão,cònảnhhưởngđếntâmtrạngcủahọcsinh.Chúngtađềubiết,đốivớisựpháttriểncủatrẻ,sứckhỏelàsốmột,nếukhôngđảmbảođượcgiấcngủ,trẻkhôngthểkhỏemạnh,vìthếtừtrướctớinaytôiluônluôncoitrọnggiấcngủcủaYY.

ĐểđảmbảothờigianngủcủaYY,thờigianconởngoạitrú,mỗingàyđềuphảiđingủtrướcchínrưỡi,chodùlà

lúchọclớpmười,lớpmườimộthaythậmchílàlớpmườihai.Đểconđượcngủlâuhơnmộtchút,mỗibuổisángkhikhôngthểmuộnhơnđượcnữathìtôimớiđánhthứccondậy,nhưvậymỗingàycơbảnconđềuđượcngủchíntiếng.

Đảmbảothờigianvẫnchưađủ,cònphảiđảmbảochấtlượnggiấcngủ,khiếnconcótinhthầntỉnhtáo,nhưvậymớiđảmbảolàconkhỏemạnh.YYtừngbịthứcgiấcvìmơthấyácmộngvàcóvậtrơitừbệcửasổxuống,đểkịpanủiconkhigặpphảinhữngtrườnghợptươngtựnhưvậy,khingủcửaphònghaichaconđềuđểhé,nhưngcongáithườngngủkhôngsâu,chỉcầncótiếngđộngnhỏlàtỉnhgiấc.Đểđảmbảochấtlượnggiấcngủ,khicongáiđingủtôichỉnhâmlượngtiviởmứcthấp,đivệsinhthìđềunhẹchânnhẹtay,ngàyhômsaukhitôidậysớm,việcđầutiêntôilàmlàđóngchặtcửaphòngcon,đểtránhviệctôilàmvệsinhcánhân,chuẩnbịbữasángkhiếncontỉnhgiấc.

Chalàmhậucầntốtcủacon,đảmbảoconăntốt,ngủđủ,đổilạicómộtcôcongáimạnhkhỏe,vuitươi,lạcquan,điềunàyquảthựclàrấtđáng.

Kỳnghỉhèsaukỳthiđạihọclàkỳnghỉhèđượcbọntrẻchờđónnhất,bởivìkhôngnhữnglàkỳnghỉdài(gầnbatháng)màhơnnữalạikhôngcóbấtkỳbàitậpgì.Rờixanhữngphònghọcngộtngạt,rờixanhữngchiếcbànhọcvôtrivôgiác,rờixanhữngquyểnsáchcuốnvởđauđầu,cuốicùngthìbọntrẻcũngđượctậnhưởngnhữngngàyhèthuộcvềchúng.

MặcdùYYmaymắnhơncácbạnkháclàchịuđựngíthơncácbạnhainămhọctrongtrường,mặcdùthờigianchơicủaconnhiềuhơncácbạn,nhưngnửanămlớpmườihaihọchànhvấtvảcũngkhiếnconđủmệt,kỳnghỉhèhơntámmươingày,congiốngnhưchúchimđượcxổlồng,cóthểtựdotựtạibaylượn…

Ngàythứhaisaukhikếtthúckỳthiđạihọc,YYnhanhchóngvềYênĐài-SơnĐôngthămhọhàngvàthamquan,mườingàysauconquaylạivàđăngkýxongnguyệnvọng,trướctiêntôiđưaconđiháihoadạitrênnúiởngoạiôthànhphốCátLâm,đếnsôngTốngHoaxemthảđèntrênsông,sauđóchúngtôitrởvềtrangviênởquênhà-ĐôngViên.

NhữngngàyởĐôngViên,ngàynàoconcũngđượcngủchođếnkhitựtỉnhgiấc,ngoàiviệclênmạng,xemtivi,xemsáchrathìconcònđếncáckhutrongtrangviênchogà,chochim,chocáăn,háihoanhổcỏ,điháinhữngquảdưalêthơmngọt,nhữngquảdưachuộtnon,giònhayđitìmcácbạnnhỏtrongthônchơiđùa…

Tấtnhiênđốivớimộtngườiyêuvănchươngvàlạisắptrởthànhsinhviênđạihọc,chơikhôngphảilàviệcduynhất,concònphảiviếtsách,viếttácphẩmmớicủaconChơicũnglàmộtcáchđểtrưởngthành.Thựcraviệcviếtsáchbảnthânnócũnglàmộtcáchchơi,condùngngòibútvuitươicủamìnhđểkểnhữngcâuchuyệnvuivềsựtrưởngthành.Trongquãngthờigiannày,YYcòndựlễcướicủacháugái,tiệccámơnthầycôcủabạn;condạytôicáchlàmvideo;phụtráchviệcchụpảnhquayphimtrongbuổihọplớpcủatôi.

Trongthờigiannàyhaichaconcòncócuộchànhtrìnhdàimộtnghìnbatrămkilôméttrongbốnngày,thamquandulịchKhuphongcảnhhồChaganởTốngNguyênCátLâm,hồĐoànKếtởBạchThànhCátLâm,BảotàngDântộcNộiMôngCổ,bảotàngHưngAnNộiMôngCổ,MiếuThànhCátTưHãnởUlanhot,thảonguyênHorqinZuoyiZhongqi,KhubảotồnthiênnhiênHorqinThôngLiêuvànhữngnơinhưhồNguyệtLượng,sôngĐàoNhi,sôngHoắcLâm,LiêuHà…

Ngoàiviệcđượcthoảimáivuichơi,haichaconđượcxemcácmônthiđấuOlympic,congáiđượcxemrấtnhiềumônmàconyêuthích,haichaconngồitrướcmànhìnhtivicổvũchocácvậnđộngviênnướcnhà.

Chơivuithỏathích,cuốicùngcongáicũngnhậnđượcgiấybáotrúngtuyểncủaĐạihọcHắcLongGiangtrongsựchờđợivàmongngóng.Cuốithángtámcongáimangtheoniềmvuitựtinbướcvàocổngtrườngđạihọc.

Thấmthoátthoiđưa,congáiPhạmKhươngQuốcNhấtgiờđâyđãtrởthànhmộtcôgái,làmộtsinhviênđạihọc.Conkhôngcònlàcôgáinhỏcưỡitrêncổcủacha,dắttaychakhiđiđườngnữa,khôngcònnằngnặcđòichakểchuyện,cùngchachơitròđuổibắt,cùngchatrưởngthànhnữa…

Bởivì,conđãlớnthậtrồi!

Giốngnhưchimyếnrờitổ,concầnphảitựbaybằngđôicánhcủamình…

Ngày1tháng6hainămtrước,khiđicôngtácởThanhĐảo,tôiđãviếtmộtbứcthưgửicongáivớinhanđề“Tuổithơđãxa,niềmvuicònmãi-Viếtchocongáicủacha”.

YYconyêucủacha,lạimộtngàytếtThiếunhinữasắpđến,chacóvàilờimuốnnóivớicon:

Conà,đâylàtếtThiếunhicuốicùngtrongcuộcđờicủacon,chỉcònnămthángnữathôilàconsẽtrònmườibốntuổi,nhữngtếtThiếunhisaunàykhôngcònlàngàytếtdànhchoconnữa,tuổithơcũngtheođómàrờixacon…

Tuổithơrờixanhưngthờithiếuniên,thanhniênđangchàođóncon!

Consẽngàymộtlớnlên,ngàymộttrưởngthành.

Đólàquyluậtcuộcđời,chúngtakhôngthểkhôngtuântheoquyluậtđó.

Mấyngàyhômnaychavôcùngbậnrộn,hếtthuyếttrình,kýtặngrồilạiphỏngvấn…Ngàynàochacũngrấtmệt,tốiquacũngvậy,charấtkhóngủ,lýdochínhlàchanhớcongáicủacha,nhớconcủaquákhứ,nhớcảconcủangàyhômnaynữa.

Chanhớlạimùathucủamườibốnnămtrước,cánhcửakýứcmởra,mọithứhiệnvềnhưtháclũ,nhữnghìnhảnhtừkhiconsinhravàlớnlênđềuhiệnhữutrướcmắt:từlúcconbibôtậpnóiđếnkhiconcóthểthaothaobấttuyệt,từlúcconchậpchữnghọcđiđếnkhiconcóthểchạynhảykhắpnơi,từlúcchưabiếtgìđếnlúchiểuđượcmọithứ,từlúccònlàmộthàinhibébỏngđếnlúclàmộtthiếunữ…

Conyêu,conđãlớnthậtrồi!

Nhìnthấyconlớnlêntrongniềmvui,chavuivìmìnhđãbỏcôngsứcnuôiconkhônlớn,vuivìconlàmộtđứaconngoan,hiểuchuyện.Trongquãngthờigianđó,mặcdùchakhôngthểchoconmộtcuộcsốngvậtchấtđầyđủ,nhưngchađãdạychoconnhữngphẩmchấtđạođứctốtvàtrangbịchoconnhữngnănglựccầnthiết,vàđồngthờichacũngtặngchoconmộtmónquàvôcùnglớn,mónquàcótênlà“niềmvui”,vànóđãlàmbạncùngconmỗingày,đâylànhữnggìmàmộtngườichaphảilàmchođứaconyêucủamình.

Conyêu,chathựcsựcảmơncon!Bởivìnhờconmàcha“đượclàmcha”,làconđãmangđếnchochaniềmvuivôtận,conđãcùngtrưởngthànhvớicha,làconđãkhiếncuộcsốngcủachađầymàusắc,làconđãkhiếnchacảmnhậnđượchạnhphúclàmcha!

Chaluônsuynghĩrằngkhôngcógìcóthểđổiđượcmộttuổithơvuivẻ,mườibốnnămnay,chađãcốgắngđểmanglạichoconmộttuổithơvuivẻ.

Đếnbâygiờ,đôivaicủaconngàymộtcứngcáp,bướcchâncủaconngàymộtvữngchắc,chavuivàtựhàovềcon.Conngàymộtlớnkhôn,chakhôngcònlàbạnchơicủaconnữa,nhưngchavẫnluônlàngườithầy,làngườibạncủacon,chasẽvẫntiếptụccùngconchiasẻnhữngniềmvui,nỗibuồn,sẽdõitheomỗibướctrưởngthànhcủacon.

Mongniềmvuisẽmãitheocontrongcuộcđời.

Nhưngconyêuconphảighinhớ,đườngđờikhôngphảilúcnàocũngthuậnlợi,cũngcólúcsẽgặpnhữngkhókhănvấtvả,concànglớn,cùngvớiniềmvui,nỗibuồncũngsẽtheocon,nhưngconphảiluônđốitốtvớibảnthânmình,khoandungngườikhác,cứđitheoconđườngnày,niềmvuisẽtheoconmãimãi.

Cuốithư,ởnơixaxôinghìndặm,chachúccontếtThiếunhivuivẻ!

Chacủacon

ThanhĐảongày1tháng6năm2010

Đầumùathunăm2012,congáiYY,đứacongáirượuyêuquýmàtôirấtđỗitựhàobướcchânvàotrườngĐạihọcHắcLongGiangởCápNhĩTân,đầumùađôngnăm2012,chỉcònmộtmìnhtôiởcănnhànáonhiệtngàyxưa,làmbạnvớimáytínhviếtbảnthảochocuốnsách“Hạnhphúclàmcha”.

Mặcdùcongáiđihọcxatôicóchúthụthẫngnhưngnhiềuhơnsựhụthẫnglàniềmhạnhphúc.Cũnggiốngnhưkhicontrònmộtthángtuổi,tôiởTâyAnvàviếtchoconmộtbứcthư:“YY,nếungàymaiconcóthểlớnlên,chatìnhnguyệnngàyhômnaysẽgiàđi”.Nhiềunămnay,tôiluônmongcongáilớnkhôn,bâygiờconđãlớnthựcsựrồi,khôngcầntôidắtđinữa.Buôngtaycon,đểcontựđốimặtvớimưagió,dùngđôichâncủamìnhđểbướcđitrênconđườngđời.

Mườisáunămnay,tôiđãnạpchoconrấtnhiềunănglượng,tôitinrằngbướcchâncủaconsẽngàycàngvữngchắc.Làmộtngườicha,lúcnàytôichỉcầnđứngsaulưngcon,âmthầmdõitheobướcchânconđivềphíatrước.Chodùđixanhưthếnào,consẽkhôngbaogiờrờikhỏitầmmắtcủatôi,ánhmắttôisẽluôndõitheohìnhbóngquenthuộcđó…

Bâygiờconđãlớnrồi,khôngcầntôidắtđinữa.Buôngtaycon,đểcontựđốimặtvớimưagió,dùngđôichâncủamìnhđểbướcđitrênconđườngđời.Làmộtngườicha,lúcnàytôichỉcầnđứngsaulưngcon,âmthầmdõitheobướcchânconđivềphíatrước.

BâygiờcongáichưađầymườisáutuổiPhạmKhươngQuốcNhấtcủatôiđãtrởthànhsinhviênđạihọccủatrườngĐạihọcHắcLongGiang,bắtđầumộtcuộcsốngmớitrongtrườngđạihọc.

Mặcdùchỉmớibướcchânvàocổngtrườngđạihọcnhưng“trườngđạihọc”khôngphảilàthứgìxalạđốivớicon,thứnhấtmộtvàinămtrướctôitừngdạyởmộtsốtrườngđạihọc,hailàtôithườngxuyênđếntrườngđạihọcthuyếttrìnhchocácbạnsinhviên,thứbalàtôicómộtvàingườibạnlàmtrongtrườngđạihọc,vìthếtừkhisinhrachođếnnaycongáichưalúcnàorờixa“trườngđạihọc”.Chodùlàvậy,concũngchỉlà“ngườingoài”,nhưngmộttrườngđạihọcthựcsự“thuộcvề”conthìphảikểđếnnăm2011khiconhọclớpmườihai.

Theoquanniệmgiáodụcvuivẻcủatôiconđược“nuôngchiều”,convẫnvừachơivừahọc,nhữngđứatrẻkhácdùngcảmườiphầnsứclực,thậmchílàmườihaiphầnsứclựcnhưngconchỉdùngbảy,támphần.Chođếnmãicuốinăm2011,khicôgiáochủnhiệmkhuyênnhủ,tôimớinóilạivớicon,bảoconchơiítđimộtchút,đểnhiềuthờigianhơnchoviệchọc:“Chakhôngmuốnconphảidùng120%sứclựcđểhọc,nhưngconbuộcphảidùng100%sứclựcđểhọc,cuốicùngconthiđượcbaonhiêuđiểm,họctrườngnàokhôngquantrọng,nhưngconphảicốgắnghếtsứcđểkhôngcảmthấylãngphíquãngthờigiannày”.

VìthếmàhọckỳIInămlớpmườihai,congáiđiềuchỉnhlạitrạngthái,saunửanămhọchànhvấtvả,conbướcvàokỳthiđạihọc.

Ngàythứhaisaukỳthiđạihọc,congáiđãvềYênĐài,SơnĐôngthămhọhàng,ngày20tháng6,congáiquayvề,buổitốihômđócháuQuốcHuyđãnóivớitôi:“Ngày21sẽthôngbáokếtquảthiđạihọc,12giờtốinaysẽcókếtquảthicủaYY”.Tôinóihìnhnhưlàngày22,cháuvẫnkiênquyếtnóilàngày21.

Sáugiờsángngàyhômsau,giốngnhưmọingàytôidậyvàmởmáytính,bắtđầuxemtintức.Mộttiếngsau,tôiđộtnhiênnhớralờiQuốcHuynóingàyhômqua,vìthếtôimởwebsiteTintứcgiáodụctỉnhCátLâm,quảnhiênlàcótracứukếtquảthiđạihọc,tôinhậpsốbáodanhcủaYY,vàđiểmsốcủaYYlậptứchiệnra:“PhạmKhươngQuốcNhất:Ngữvăn115điểm,Toánhọc82điểm,Tổnghợp224điểm,Ngoạingữ117điểm,tổngđiểm538điểm”.

Điểmsốnàyhoàntoànngoàisứctưởngtượngcủatôi,congáithixong,theolờikểvàthànhtíchhọctậptrướcđócủacon,tôidựđoánđiểmcủaconởmứctừ475đến490,thitốtthìcóthểđạttrên500điểmmộtchút,thấpnhấtthìkhôngdưới450điểm.

Từnămlớpmườimộtđếnnaycònđềuởmức500điểm,thànhtíchnàycaohơnthànhtíchbìnhthườngđến30điểm,màmộtnửanhữngthísinhthamgiakỳthiđạihọc,thànhtíchcủachúngđềuthấphơnsovớilúchọctrunghọcphổthôngmộtchút,cóđứathậmchícòníthơngần100điểm,sốthísinhcóđiểmcaohơnchỉchiếmkhoảng1/5sốthísinhthamdự,caohơn20đến30điểmchỉchiếmkhoảng2%~3%.

Mặcdùtừtrướctớinaytôichưabaogiờủnghộgiáodụcđểthicử,nhưngdùthếnàođâycũnglàthànhtíchmàcongáivấtvảhọctậpmớicóđược,vìthếmàtôiphảibáochocontrướctiên.Tôikhẽđánhthứccondậy:“Congái,kếtquảthiđạihọccórồi”.“Thậtạ?”,condụidụimắthỏitôi.“Conđược538điểm”.“Á,thậtvậyạ?”.Sauđóconcùngtôiramáytínhxem,xácnhậnlạiđiểmsố.Sauđóconmởđiệnthoại,mộtlúcnhậnđượcmấytinnhắn,thờigiangửiđếnlàtừbagiờsángđếnbảygiờ,đềulàcácbạnconhỏiconthiđượcbaonhiêuđiểm,YYlầnlượttrảlờilạitinnhắncủacácbạn.

Bốngiờchiềungàyhômđó,điểmsànbanxãhộicủatỉnhCátLâmđượccôngbố:Nguyệnvọng1(trọngđiểm)529,nguyệnvọng2(phổthông)435điểm,nhữnghọcviệnđộclập(làbộphậncơbảncấuthànhnêntrườngdânlập)vàcáctrườngdânlập(nguyệnvọng3)là348điểm.Nhưvậy,điểmcủaYYnhiềuhơn9điểmsovớinguyệnvọng1vànhiềuhơn103điểmsovớinguyệnvọng2.

Sauđótôicóthămdòýkiếncủanhữnganhchịtrongngành,hơn9điểmthìởmứckhôngđảmbảo,nếuđăngkývàonhữngngànhkhôngđượcưachuộnglắmthìcóthểđược,nếuđăngkýnhữngchuyênngànhtốthơnmộtchút,ngànhmàmìnhyêuthíchthìrấtmạohiểm,nhưngnếuhọcởnhữngtrườngnguyệnvọng2thìlạikhôngcamtâmchútnào,bảnthântôicũngthấyrấtbănkhoăn.NếuxéttheotrườnghợpcủaYYthìcóthểthamgiakỳthituyểnchọncủariêngcáctrườngđạihọc(trướckỳthiđạihọc,họcsinhnộphồsơvàthamgiakỳthicủatrườngxéttuyển,nếuđạt

yêucầuvàsauđókếtquảkỳthiđạihọcchung,đạtmứcđiểmsốthấphơn20điểmtrởxuốngsovớimứcđiểmsànthìtrúngtuyển),ngoàiphẩmchấtđạođứcvànănglực,congáiYYxuấtbảnhaicuốnsáchbánchạy,cómấychụcbàivănđượcđăngbáo,hơnnữalạilàmộtsinhviênđạihọcchưađầymườisáutuổi,tấtcảnhữngđiềunàyhoàntoàncóthểlàlợithếđểcómộtxuấttuyểnđặcbiệtchocácthísinhcóthànhtíchxuấtsắchoặclàthamgiakỳthituyểnchọncủatrườngđểgiảmđiểmtrúngtuyển,nhưngđángtiếclànhàtrườngđãdànhnhữngxuấttựchiêusinhchonhữngbạnhọctốthơnYY,nếuYYđượccộngđiểm,consẽdễdàngtrúngtuyểnnguyệnvọng1vàhọcnhữngngànhhọcmàconyêuthích.Vìthếmàtôimuốnkểnỗikhổnàyvớitruyềnthông,mongmuốnnhàtrườngsẽxéttuyểnđặcbiệt(bởivìtrướcđóđãcótiềnlệ).Nhưngconlạikhôngđồngývớicáchlàmcủatôi,connói:“Chaơi,conkhôngmuốnmìnhđượcưutiênđặcbiệt,chúngtacứthuậntheotựnhiên,đợiđếnlúcthicaohọcconsẽcốgắnghơn,sẽcónhiềutrườngtốthơnchờđợicon”.Saukhibànbạc,cuốicùnghaichaconcũngthốngnhất:đểđượchọcchuyênngànhyêuthích,từbỏnguyệnvọng1,lựachọnnguyệnvọng2(trườngđạihọctrọngđiểmcủatỉnh).

Ngàyhômsauhaichaconđếntrườnghọpphụhuynhvềviệcđiềnnguyệnvọng,hiệutrưởngvàcôchủnhiệmđềuchorằngchỉcầnđạtmứcđiểmnguyệnvọng1thìkhôngnêntừbỏ,thầycôcũnglấyvàivídụvềnhữngthísinhchỉhơnmứcđiểmsànnguyệnvọng1mộtđếnhaiđiểmnhưngvẫntrúngtuyển.Haichacontôilạibànbạcmộtlúc,quyếtđịnhtiếpthuýkiếncủathầycô,đăngkýcảnguyệnvọng1bởivìnguyệnvọng2thìkhôngphảisuynghĩgì,chắcchắnconđỗ.

Buổitốihômđó,haichaconcùngnghiêncứuthôngtincáctrường,họcviệnởtrênmạng,cuốicùngquyếtđịnhnguyệnvọng1làtrườngđạihọcĐôngBắc,nguyệnvọng2làĐạihọcHắcLongGiang,cảhaitrườngđềuđăngkýchuyênngànhbáochí.

NgàyhômsauYYđếntrườngchínhthứcnộpđăngkýnguyệnvọngchocôgiáo,theonhưconnóithìconlàngườiđăngkýítnhất,cácbạnkhácđềuđăngkýnămđếnsáutrường,thậmchícònhơnmườitrường.Từtrườngvề,haichaconvềtrangviênởquênhà-ĐôngViên

Saubaomongmỏivàchờđợi,cuốicùngngàykhaigiảngcũngtới.

Ngày28tháng8năm2012,saubữasáng,haichaconđitheođườnglớnÁTháiBắcĐại,sauđóvàođườngcaotốcBắcKinh-CápNhĩTân,đivềphíaBắc,sauhơnhaitiếngđồnghồthìđếnCápNhĩTân,theokếhoạch,trướctiênhaichaconsẽđếnngânhàngđểlàmthẻngânhàng,sauđóăntrưaở“MỳtrộnBắcKinhxưa”ởphố4đườngHọcPhủ(gầncáctrườngđạihọc).Saukhiăntrưa,theoyêucầughitrêngiấybáotrúngtuyển,YYmangtheogiấybáotrúngtuyển,thẻdựthi,giấychứngminhnhândân,còntôimangtheomáyảnh,máyquayphimcùngconđếnchỗđăngkýnhậphọc.

HaichaconvừađivừatìmvàcuốicùngcũngđếnđượcđịađiểmđăngkýnhậphọccủaHọcviệnBáochívàTruyềnthông,khingườitiếpđónnhìnthấygiấybáotrúngtuyểncủaYYthìvuimừngnói:“PhạmKhươngQuốcNhấtđãđến”,lúcnàymộtsốthầycôgiáovàcácbạnsinhviênvâyquanh,mộtgiáoviêntrẻgiớithiệuthầyấylàngườihướngdẫncủaPhạmKhươngQuốcNhấttênlàCaoCường,thầychobiếtkhilãnhđạohọcviệnxemtàiliệuvềPhạmKhươngQuốcNhấtđãchỉthịchocácthầycôlàmtốtcôngtáctiếpđón,sauđóthầychỉvềphíamộtsinhviênnamvàgiớithiệu:“ĐâylàphóchủtịchhộisinhviênhọcviệntênVươngTươngNinh,cậuấysẽhướngdẫnhaichaconlàmnhữngthủtụcnhậphọcliênquan”.

DoảnhhưởngcủabãoBolaven,buổitốithànhphốCápNhĩTânmưatogiólớn,câycốinghiêngngả,giaothôngùntắc,buổisángngàyhômsauquãngđườngmộtkilôméttừkháchsạnđếntrường,tôiphảimấtnửatiếngđồnghồláixe.

SaukhiănsángxongtôicùngYYđếnHọcviệnBáochívàTruyềnthông,gặpmặtviệntrưởng-giáosưTrịnhÁNamvàbíthư-giáosưTrươngHọcThành.

TrướctiêntôigiớithiệuvớihaivịlãnhđạohọcviệnvềquátrìnhtrưởngthànhcủaYYcũngnhưquanniệmgiáodụccủabảnthân,sauđónóivềhướngpháttriểncủaconkhihọctrongtrườngđạihọc.BíthưHọcThànhgiớithiệutỉmỉchohaichaconvềtìnhhìnhcủanhàtrườngvàcủaHọcviệnBáochívàTruyềnthông,việntrưởngÁNamcũnghỏithămtìnhhìnhcủaYY.

VềvấnđềhọctậpcủaYYhaithầyđềurấtyêntâm,bởivìconđỗvàotrườngvớimứcđiểmcao,nhưnghaithầyvẫncómộtsốđiềulolắng:Thứnhấtlàconcònnhỏnhưvậy,lolắngkhảnăngtựlậpkém;thứhailàvấnđềthíchứng,bởivìcontuổicònnhỏ,sợkhitiếpxúcvớinhữngbạnlớnhơnsẽgặpkhókhăn,dođókhómàthíchnghivớicuộcsốngtrongtrườngđạihọc;thứbalàkiêucăngngạomạn,dùsaothìYYcũnglàmộtcôbécóchútdanhtiếng,sợlàconsẽkhinhthườngngườikhác,khôngthểhòađồngvớimọingười.

Mấyvấnđềtrêntôilầnlượtgiảithíchchohaithầyđểhaithầyyêntâm,nhữngvấnđềnàyđềukhôngcầnlolắng,thậmchíhaiđiềuđầutiênYYcònlàmtốthơnnhữngbạnlớntuổihơn,cònđiềucuốicùngthìlạicàngkhôngphảilolắng,bởivìtừtrướctớinayYYđềurấtkhiêmtốn,hòađồng,nhữngnămgầnđâyconkhôngngừngnhắcnhởtôi:“Cha

ơi,chađừnglúcnàocũngkểchuyệnconrasáchvàvượtlớpnhé,conkhôngmuốnmọingườiđểýđếncon,conmuốnlàmmộtđứatrẻvuivẻbìnhthường”.

Tôinóivớilãnhđạohọcviện,khônghyvọngconnhậnđượcsựưuáiđặcbiệtnào,chỉmonglàquanniệmgiáodục“dạyhọctheođốitượng”củatôivẫnđượctiếptục,congáiđượcvuivẻtrongbốnnămhọcởtrườngĐạihọcHắcLongGiang.TrướclúcravềYYcũngđãtrìnhbàyvớihaithầylàkhôngcầnbấtkỳsựquantâmđặcbiệtnào,chỉmongmuốncóthểyêntâmhọchànhởđây,cạnhtranhcôngbằngvớitấtcảcácbạnvàcùngnhautiếnbộ.

Saubữacơmtrưa,haichaconômnhautừbiệt,trênđườngtrởvềnhà,khilênđườngcaotốc,tôinhậnđượctinnhắncủacongái:“Chaơi,chayêntâm,conđãlớnrồi,chahãyluônchờtintốtlànhcủaconnhé!Trờivừamưa,đườngrấttrơn,chaláixechậmthôiạ,vềđếnnhàchanhớnhắntinchocon.Congáicủacha-YY”.

Nhữngngườiđãđọcnhữngbàiviếtcủatôihoặcđãnghetôithuyếttrìnhthìđềubiếttôilàngườikhôngtánthànhviệc“kèmđọc”,“kèmhọc”vàviệcđưaconđihọc,tôicócảmgiácnhưvậytrẻsẽkhôngrènđượctínhtựlập.Nhưngkhôngphảitôicũngđưaconđihọcđấysao?Thựcra,xétvềkhảnăngtựlậpthìYYkhôngcầnbấtkỳaiđicùngcả.

Hàngnămkhitrườngđạihọckhaigiảng,quabáochívàtruyềnthôngchúngtađềunhìnthấymộtđộiquânphụhuynhhùnghậuđưaconcáiđếntrường,cóthểlàdonhữngnguyênnhândướiđây:Thứnhấtlàtìnhthânkhóxacách;thứhailàkhôngyêntâmvềconcái;thứbalàtiệnđườngđidulịch;thứtưlàgiúpconchụpvàibứcảnhkỷniệm.

Nguyênnhânvìsaotôiđưaconđếnnhậphọccólẽlàkhônggiốngvớinhiềuphụhuynhkhác,mụcđíchchủyếulàcáicuốicùng,giúpconquaylạimọithứđểlàmtưliệu.Nhiềunămnaytừkhiconmớisinh,đihọcmẫugiáo,họctiểuhọcvàbâygiờlàhọcđạihọc,mỗibướctrưởngthànhcủaconđềuđượctôicẩnthậnghichéplại,cùngvớiđólànhữngtưliệuaudio,video,nhữngtiếngkhóc,tiếngcườicủacontừkhiconsinhravàlớnlênđềuđượcđưavàohồsơtrưởngthànhcủacon,tấtnhiênlàtệphồsơnàykhôngthểthiếunhữngtưliệuvideokhiconbắtđầucuộcsốngmớiởtrườngđạihọc.

Mặcdùconrấttựlập,hoàntoàncóthểtựmìnhđếntrườngnhậphọcvàlàmcácthủtục,nhưngcũngkhôngthểtựmìnhquayphim.Tấtnhiên,từtrongthâmtâmtôidùíthaynhiềuthìvẫnkhôngmuốnrờixacon,đưaconđếntrườngcũnglàmộtđiềuanủivớitôi.Mộttuầnsaukhicongáinhậphọc,mộtnữphóngviêncủatờBáogiađìnhthuộcTậpđoànBáochíCápNhĩTângọiđiệnchotôi,mờihaichaconlàmmộtbuổinóichuyệnvớicácphụhuynhởCápNhĩTân,tôinóithờigiangấpgápquá,gầnđâykhôngthểđếnCápNhĩTân,nhưthếcôphóngviênđómớibiếtlàtôikhôngởcùngthànhphốvớicongáiđểchămsóckèmcặpcon.Côấynghĩmộtsinhviênđạihọcởtuổithiếuniênđươngnhiênlàvẫnchưathể“caisữa”,cuộcsốngkhôngcóchamẹbêncạnhkèmcặpthìsẽrasao.Nhữngsuynghĩkiểuđóđã“đúc”ranhữngđứatrẻ“ốmyếu”.Vìthế,tôihạnhphúcvàkhôngphảilolắngnhiềuvìcongáitôitựlập.

Trướctiênnóimấyđiềutôicăndặncontrướckhiconxanhà.

Ngày27tháng8,saukhiăntốixongtôinóivớiYY:“Congái,ngàymaiconđirồi,trướckhiđichacómấyđiềumuốnnóivớicon,đếnđây,haichacontatròchuyệnmộtlát”.Lúcbắtđầu,tôinắmbàntayconmộtlúclâumàkhôngnóigì.Congáigiụctôi:“Cha,chanóiđi,conđangngheđâyạ”.

Buôngtayconra,tôibắtđầucăndặnnhữngvấnđềliênquanđếnviệcsaukhinhậphọc:

Tôinóivớicontuầnđầutiênkhikhaigiảng,mỗingàyđềuphảigọiđiệnvềnhà,báocáotấtcảtìnhhìnhđểchađỡnhớmong.Sauđóthìcáchhai,bangàygọivềmộtlầnlàđược,cóthờigianthìnhắntinchochabáoconvẫnbìnhancũngđược.

Tôiđặcbiệtnhấnmạnhlàphảichúýđếnsứckhỏevàtinhthần,nhấtđịnhphảiăntốtngủtốt,phảichấmdứtmọihoạtđộngảnhhưởngđếnviệcănuốngvàngủnghỉ,khôngcótinhthầnvàsứckhỏethìkhôngthểcóđượcnhữngthứkhác.Khiđãcósứckhỏethìviệchọcphảiđặtlêntrướcnhất,phảichămchỉhọchành,phảihoànthànhtốtcácmônhọc.Ngoàithờigianlênlớp,phảitíchcựcthamgiacáchoạtđộngđoànthểdonhàtrườngtổchức,thamgiamộthaicâulạcbộmàmìnhyêuthích,sứckhỏecóhạnthìkhôngnênthamgiaquánhiều.

Trongthờigianởtrườngcóhaiconđườnghọctậpquantrọng,phảitíchcựcthamgiavàtậndụng.Thứnhấtlàthamgiacácbuổithuyếttrình,làmộtsinhviênchuyênngànhbáochí,phảicómộtkiếnthứcsâurộng,nghethuyếttrìnhlàmộtcáchhọctậprấttốt,ngoàinhữngbuổithuyếttrìnhvềnhữngmônkhoahọctựnhiênmangtínhchuyênngànhcaothìnhữngbuổithuyếttrìnhcácmônkhoahọcnhânvăn,đặcbiệtlàbuổithuyếttrìnhcủanhữngngườinổitiếngthìnhấtđịnhphảiđinghe,đồngthờiphảighichépcẩnthận,cócơhộithìnênđặtcâuhỏiliênquanchongườithuyếttrình.

Mộtcáchhọctậpnữađólàhọcởthưviện,thưviệncủatrườngđạihọclànơicấtgiữnhữngbáuvậtdinhdưỡngcủatinhthần,rấtnhiềungườithànhcôngkhicònởđạihọcthườngxuyêngiammìnhởthưviện.Trongthờigianhọcđại

họcthayvìyêuđươngconchămchỉdànhthờigianđóđểđếnthưviện,họcthứcvàtudưỡngđạođứccủaconsẽcósựkhácbiệtlớn.Rấtnhiềusinhviênsaukhiratrườngđilàmđềucathánrằngkhicònlàsinhviênđãkhôngtậndụngtốtthờigianđểđếnthưviệnhọc,nếukhôngthìkiếnthứchọcđượcsẽcàngnhiều,chúngtakhôngthểđểphảihốihậnnhưhọ.

Mấynămtrướctôiđãtừngđếntrườngđạihọcđểthuyếttrìnhvềquanhệgiữangườivớingười,nóivềvấnđềquanhệgiữasinhviênvànhữngngườikhác,trongbuổithuyếttrìnhtôiđãnói:“Khôngcómốiquanhệhòađồngvớimọingườithìsẽkhôngcómộtcuộcsốngsinhviênvuivẻ.Nếubạnmuốnthờisinhviêncủamìnhvuivẻvàthuhoạchđượcđiềugìđó,thìhãychútrọngđếnquanhệgiữangườivàngườicủabảnthânmình”.Trongtrườngđạihọc,bamốiquanhệchủyếulà:quanhệgiữathầytrò,quanhệgiữacácbạnhọcvàquanhệxãhội.

Làmộttrongsốcácnhânvậtchínhtrongmốiquanhệthầytrò,phảitôntrọngthầycôgiáo,phảihiểuvàủnghộcôngviệcdạyhọccũngnhưnhữnghoạtđộngliênquanđếnviệcdạyhọccủacácthầycô;quanhệgiữacácbạnhọccóduytrìđượchaykhôngquyếtđịnhbởisựthấuhiểu,tôntrọng,tintưởnglẫnnhau,phảiđốixửchânthànhvớicácbạnhọc.Tôicònđặcbiệtnhắcnhởcon,nhấtđịnhphảiquanhệtốtvớicácbạnởcùngkýtúcxá,đâylàmốiquanhệquantrọngnhấttrongbốnnămhọcđạihọc;quanhệxãhộithìtiếpxúckhôngnhiều,mộtlànhậnphỏngvấncủabáochí,hailàkhithựctậpthìphỏngvấnthựctế,mìnhcứchânthànhlàđược,nhưnglàcongáithìphảiđặcbiệtchúýtựbảovệmình.

Cònvềvấnđềgiaolưuvớingườikhácgiới,tôiđãnóichuyệnvớicongáirấttỉmỉ.Trongcuộcsốngkhôngthểkhôngcóbạnbèkhácgiới,nhưngkhitiếpxúcvớingườikhácgiớithìphảiởmộtmứcđộthíchhợp,nếukhôngthìsẽdẫnđếnnhữngphiềnphứckhôngđángcóthậmchílàbịtổnthương.Trongthờigiannày,việcgiaolưuvớingườikhácgiớicủaconchủyếulànhữngsinhviêntrongtrường,cácbạncùnghọc,cácanh,cácemtrongcâulạcbộ,conphảichanhòavớitấtcảmọingười,cốgắngkhôngởmộtmìnhvớinamsinhviên.

Tôinóirõvớicongái,trướckhiđầymườitámtuổithìkhôngđượcyêuđương,saumườitámtuổithìtựquyếtđịnh(khihọcnămthứbađạihọcYYmớitrònmườitámtuổi),nhưngtôikhôngtánthànhchuyệnyêuđương,bởivìkhitốtnghiệpđạihọccongáichưađầyhaimươituổi,tôihyvọngcongáitoàntâmtoànýhoànthànhviệchọc,họctốtnhữngkiếnthứctrongnhàtrường,đợikhihọccaohọcthìvừahọcvừayêucũngkhôngmuộn.Hoanởphảicómùa,hoanởtráimùakhôngđẹp,khôngrựcrỡvàchóngtàn.

Cuốicùng,tôinóivớiconvềvấnđềviếtsách,lúcconcònhọctrunghọcphổthông,cóvàinhàxuấtbảnđãcólờiđặtbảnthảo,muốnconviếtvềnhữngcâuchuyệnvuivẻvềsựtrưởngthànhtrongnhữngnămqua,trongthờigiannàyconcũngliêntụcviết,saukhithiđạihọcxongcũngtậptrungviếtmộtsốbài,còn1/3bảnthảovẫnchưahoànthành,vìvậytrongthờigianhọcđạihọcphảidànhthờigianhoànthànhviệcviếtbảnthảonày.

Mangtheonhữnglờicăndặncủatôi,congáibướcchânvàotrườngđạihọc.BuổitốingàytôirờiCápNhĩTân,congáigọicuộcđiệnthoạiđầutiênvềnhàsaukhixanhà,kểchotôiviệcconvừathamgiacuộcgặpmặtsinhviênmớivàcảmnhậncủaconvềcuộcgặpđó.

Nhữngngàysauđóhầunhưngàynàoconcũnggọiđiệnvề,cóngàygọihaicuộc,nhữngcuộcđiệnthoạinàyđềugọiđểthôngbáotìnhhình,mỗicuộcthờigianđềurấtngắn,thôngthườngbađếnnămphút,thithoảngcógọidàihơnmộtchútnhưngcũngkhôngđếnmườiphútđồnghồ,phầnlớnlàthôngbáonhữngchuyệnvui,vìthếmàmỗilầnngheđiệnthoạicủaconđềuthấyconrấtvuivẻ,conkểchuyệnkhaigiảng,tậpquânsự,phỏngvấncủađàitruyềnhình,đăngkýthànhviênmớicủacâulạcbộ,chuyệnđinghethuyếttrình,nghecuộcthihùngbiện,thitiếngAnh…

Ngàytậpquânsựđầutiêncongáiphấnchấngọiđiệnthoạivềchotôinói,kỹnănggấpchănmàn,dọndẹpchỗởchỉcóconđạt,vìthếmàđượcgiáoviênhuấnluyệnkhenngợivàđượcthầygiaonhiệmvụhướngdẫncácbạngấpchănmàn,giúpđỡcácbạnđếnkhiđạttiêuchuẩn.Khiconđangnóichuyệnđiệnthoạithìtrongđiệnthoạivọngratiếngcủabạncùngphòng:“Đừnggọinữa,mauđếngiúpmìnhgấpchăn”.

Tạisaonhữngbạnlớnhơnconbatuổilạikhôngbiếtgấpchănmànnhưcon?Conlàmđượcnhưvậykhôngphảilàngàymộtngàyhaimàluyệnthành,từnhỏtôiđãdạyconphảibiếttựlàmmọiviệc,nhưngnhiềuphụhuynhkháclạichỉloviệchọchànhcủaconcái,làmmọiviệcthayconchỉvìmuốnconthiđạtđiểmcao,vìthếmàlàmthuichộtkhảnănglàmviệccủacáccon,dođóviệctựchămsócbảnthâncủacáchọcsinhsinhviênTrungQuốctươngđốikém.

KhaigiảngkhônglâuthìcongáithamgiakỳthitiếngAnhcủatrường.Quakỳthiviếtvàthinói,cuốicùngcũngcókếtquả,họcviệnnơiconhọc,cótấtcảbatrămbốnmươibảysinhviênnămthứnhấtthamgiathithìchỉcóbốnmươilămsinhviênđạttrìnhđộtiếngAnhcấpba,YYcũnglàmộttrongbốnmươilămsinhviênđó,trìnhđộcấphaithìchỉcómấychụcbạn,cònđạibộphậncácbạnkhácchỉđạtcấpmột.

YYgọiđiệnvềnhà,việcnhiềunhấtmàconkểlàviệcthamgiahoạtđộngvànhữngcâulạcbộtrongtrường.

Buổitốingàymồng5tháng9,congọiđiệnchotôibảohômnayrấtnhiềucâulạcbộtrongtrườngđềubắtđầunhậnthànhviênmới,conđãđăngkýthamgiahaicâulạcbộ,mộtlàlàmphátthanhviêncủaĐàiPhátthanhhữutuyến,hailàlàmphóngviêncủabáotrường,cònmộtsốcâulạcbộnhưcâulạcbộkhoahọcxãhội,câulạcbộhùng

biệnconrấtmuốnthamgia,nhưngsợthờigiankhôngchophép,ảnhhưởngđếnviệchọcnênđànhtừbỏ.KhiđăngkýởCâulạcbộPhóngviên,chịkhóatrênphụtráchviệcghidanhđãnhậnracon,chịấybảonếuconkhôngđăngkýthamgiathìcũngkéoconvềcâulạcbộbằngđược.Khiđăngkýởđàiphátthanh,mặcdùkhôngainhậnracon,nhưngkhiphỏngvấn,chịgiámkhảođãnhậnraconlàcôsinhviênđạihọcnhỏtuổimàbáochíchúýđến.

Sauđó,YYlầnlượtthamgiathiviếtvàphỏngvấncủahaitổchứcnày,conkểvớitôingoàiviệckhithithửlàmphátthanhviên,ngoàiviệcconnóihơinhanhthìtấtcảconđềulàmtươngđốitốt,concònsosánhvớimộtsốbạncùngthamgiathi,vìthếconchorằngconđượcnhậnlàhoàntoàndựavàothựclựccủamìnhchứkhôngphảivìmìnhnổitiếng.

Ngày10tháng9congọivềchotôi,trongđiệnthoạiconthanthở:“Chaơi,hômnaythamgiacuộcthihùngbiệndohọcviệntổchức,cũnggiốngnhưmấyhômtrướcthamgiaphỏngvấnởđàiphátthanh,conlạinóihơinhanh,cóbaphútđểnóithìconchỉdùngđếnmộtphútrưỡi,cuốicùngconđứngtopgiữatrongbốnmươibạncùngthi”.Tôinóivớicon,thếlàtốtlắmrồi,tấtnhiênnếucóthểnóichậmhơn,biếtcáchlênbổngxuốngtrầmthìcóthểgiànhđượcthànhtíchtốthơn.Tôicònđặcbiệtbiểudươngtinhthầncầutiếnvàtinhthầnthamgiacáchoạtđộngcủacongái,tôicũnghỏiconxemcómệtkhông,ngủnghỉnhưthếnào,contrảlời:“Khôngcóvấnđềgì,chacứyêntâmạ”.

Trongnhữngcuộcđiệnthoạitâmsựcủahaichacontrongthờigiannày,cóhailầncongọichotôinhờgiúpđỡ,mộtlầnlàtrướckhithamgiaphỏngvấncủađàiphátthanh,hailàkhinhậnnhiệmvụphỏngvấnkhilàmphóngviêncủabáotrường.MấynămtrướctôicólàmngườidẫnchươngtrìnhcủaĐàiPhátthanhnhândânChiếtGiangvàĐàiPhátthanhnhândânTâyAn,vìthếtrướckhiđiphỏngvấnởđàiphátthanhYYhơicăngthẳng,muốntôilấythânphậncủamộtngườidẫnchươngtrìnhchuyênnghiệpđểtruyềnkinhnghiệmchocon.Ởphươngdiệnnàytôikhôngcókinhnghiệmđặcbiệtgì,chỉbảocontựnhiênmộtchút,hỏigìthìtrảlời,phảirõràngrànhmạchvàtựtin.

Saukhithôngquaphỏngvấncủacâulạcbộphóngviên,lầnđầunhậnnhiệmvụphỏngvấnlà“Hoạtđộngkếtnạpthànhviênmớicủacáccâulạcbộtrongtrường”và“BuổithuyếttrìnhcủaTổnglãnhsựHànQuốctạiThẩmDương”,côbésắplàmphóngviênnhỏlạicầucứutôi.Tôiđãtừnglàmphóngviênlâunămở“BáoThanhniênChiếtGiang”và“BáoĐôthịbuổitối”,cũngtừngdạychocácsinhviênchuyênngànhbáochívàtruyềnthông,vìthếmàcóthểnóiphỏngvấnlàmộttrongnhữngthếmạnhcủatôi,tôinóichoconmộtvàikỹxảotrướcvàtrongkhiphỏngvấn,sauđóthìconvuivẻlàmcôngviệcphỏngvấncủamình…

Mộtthángtrôinhanhnhưthoiđưa.

Ngày28tháng9,lầnđầutiêncongáivềthămnhàsaukhilênđạihọc,bởivìthờigiannàytôiđangởĐôngViênviếtbảnthảo,vìthếmàconvềquêthămtôi.

Mộttuầntrướcđó,YYđãmuaxongvétàuvềquê,tôicũngchuẩnbịxongkếhoạchđónconởnhàga.7:34buổitối,sauhànhtrìnhhơnmộtgiờđồnghồ,chuyếntàuK296cuốicùngcũngdừngởnhàga,côbéđangkéovalyvẫytayvềphíatôilàcongáicủatôi,PhạmKhươngQuốcNhất!

Haichaconnóichuyệnsuốtquãngđườngvềnhà,conkểhếtnhữngchuyệnvuimàkhigọiđiệnthoạikhôngthểkểhếtchotôiđược,conkểchuyệnvềđàiphátthanh,chuyệnvềcâulạcbộphóngviên,kểvềcácchịemcùngkýtúcxá,kểvềmônhọcmới…

Đếnnhà,chúngtôikhôngvộiđếnĐôngViên,màtrướctiênvềnhàbànộiđểthămbà.YYtặngbàmộtbộgươnglượctinhxảomangphongcáchNga,quàconmuatặngbàkhiởCápNhĩTân,connóivớibànộiđólàđồdùngđểchảitóc,hyvọngbànộingàycàngđẹp,conkhiếnbànộiđãtámmươitưtuổivuilắm.

VềđếnĐôngViên,YYmởvalyđồđạc,lấyramộtbứcảnhtậpthểcảhọcviệnkhitậpquânsự,cònchotôixemcácbứcảnhmàconđãchụptrongthờigiannày.Haichaconlạinóichuyệnmộtlúc,tôigiụcconđinghỉsớm.

Ngàyhômsau,conngủđếnkhitựtỉnhgiấc,saubữasáng,tôiđưaconđithamquancáckhutrongĐôngViên,nhìnthấyhoaquảkhắpvườn,convuimừngháicâynày,thửcâykia,cảmthánchỉmớimộtthángmàđãbiếnđổinhanhchóngnhưvậy.

Buổichiều,haichaconlạibắttayvàolàmviệc,đểhaicuốnsáchmớiCùngcontrưởngthànhvàChơicũnglàmộtcáchđểtrưởngthànhcóthểramắtđộcgiảvàođầunăm2013

Tấtnhiên,ngoàiviệcviếtbảnthảo,hàngngàyhaichacontôivẫncónhữnghoạtđộngkhácnhưlênmạng,xemtivi,đọcsách,chơithểthaorènluyệnthânthể…Hoạtđộnghaichaconthamgianhiềunhấtlàthuhoạchvụthu,chúngtôicùngthuhoạchkhoaitây,khoailangvàlạc.Tôidùngnôngcụđàođất,củlộratrênmặtđất,connhặtbỏvàotúi.Hàngngàyconđếnkhuvườnháicácloạirauvàcácloạidưa,từsaukhiđihọcconđãkhôngđượcthưởngthứcmóncàgaileo,vàothu,cácloạicànàycàngngọtthơmvàmáthơn.

Chúngtôicòncómộthoạtđộngchungnữađólàmỗingàyđềuđithămbànội,nóichuyệncùngvớibà,nghebàkểchuyệnngàyxưa.Mỗilầnđếnthăm,mẹtôiđềucầmtayYY,bàhỏicáinàyhỏicáikia,khôngngừngcảmkháinóicháuđãlớnrồi,hiếuthuận,nghelời,bàcòndặncháulàhọcđạihọcnhưngphảithườngxuyênvề,bởivìđâylànhà.MặcdùngườigiànhiềulúccứnóiđinóilạimộtviệcnhưngYYvẫnkiênnhẫnnghebànói,vàngoanngoangậtđầu,thithoảnglạinóiđùavớibà.

Bạnsinhviênnhỏcủanhàtôicòncórấtnhiềuhoạtđộngkháccủariêngmình,vídụnhưchơicùngcháugáiXuânPhong.ThờigiannàycháuXuânPhongđanghọclớpmườicũngđượcnghỉ,vìthếmàhaicôcháulúcnàocũngdínhvớinhaunhưhìnhvớibóng,chodùlàYYviếtbảnthảothìXuânPhongcũngởđây,hoặclàlàmbàitậphoặclàxemtivi,xemsách,buổitốihaicôcháungủcùngnhau.

Buổitrưangày7tháng10,tôiđưaYYvàXuânPhonglênhuyện,saukhiănnoxong,XuânPhongđithẳngvềtrườngcòncôsinhviênnhỏchưađầymườisáutuổiPhạmKhươngQuốcNhấtlạilênchuyếntàuđivềphíaBắcđểquaylạiCápNhĩTân,trởvềtrườngĐạihọcHắcLongGiang.

“Đạihọckhôngphảilàđiểmcuốicùng”làchủđềbuổinóichuyệncủatôivớisinhviênđạihọcChiếtGiangkhitôilàmchuyênmục“ĐườngdâytưvấntâmlýĐôngTử”chobáoThanhniênChiếtGiangmườihainămtrước,tôithấychủđềnàyvẫncònphùhợpvớithếhệsinhviêncủathờiđạimới.Vìthếtôitríchmộtphầnnộidungtừbàinóichuyệncủanămđóchiasẻcùngcácbạnđộcgiả.

CácbạnsinhviênĐạihọcChiếtGiangthânmến!

Xinchàotấtcảcácbạn!

RấtvuivìđượcđếntrườngĐạihọcChiếtGiangnổitiếng,gặpgỡvàtraođổivớicácbạnvềchủđề“Đạihọckhôngphảilàđiểmcuốicùng”.

Phảinóilàcácbạnlànhữngngườimaymắn,trảiquamườihainămhọcvấtvảvà“nhữngngàythángbảyđentối”(lúcđóthiđạihọcdiễnravàothángbảy),cácbạnđãbướcchânvàocổngtrườngđạihọc,đượcmangtrênmìnhmộtdanhhiệuđángtựhào“sinhviênđạihọc”.Trongkhôngkhíthuhoạchcủamùathu,cácbạnbướcvàocổngtrườngđạihọc,bắtđầumộtcuộchànhtrìnhmớicủacuộcđời.Vìvậy,cácbạnhưngphấn,xúcđộng,muốnđốtcháycảmxúcdạtdào,thựchiệnướcmơđẹpcủabảnthân.Cóbạnđãhạquyếttâm,chuẩnbịchosựpháttriểnmớimạnhmẽhơnnữasaukhivàotrườngđạihọc,nhưngcũngcómộtsốbạnchorằngbảnthânmìnhđãvấtvảmườihainămđểthiđượcvàođạihọc,bâygiờmìnhđãthựchiệnđượcmụctiêuđórồi,mìnhphảinghỉngơi.Vìthếmànhữngbạnnàybắtđầulườinhác,khôngmuốncốgắng,chỉmuốnngủmộtgiấc,tỉnhdậylàcóthểlấyđượcbằngtốtnghiệp,thếlàxongchuyện.

Trongquátrìnhconngườimưucầumộtsựvậtnàođó,rấtdễtưởngtượngsựvậtđólàmộtmôthứcđượclýtưởnghóa,hoànhảo,khôngtìvết,trongquãngthờigianhọctrunghọcphổthôngđầymơmộng,cuộcsốngởđạihọcđốivớicácbạnlàmộtcáigìđóthầnbí,mơhồ,cácbạnthườngtưởngtượngtrườngđạihọclàmộtcáigìđóthầnthánhhoặclàgiốngnhưnhữnggìmàmìnhmongmuốn,giốngmộtthiênđườngtươiđẹp,làmộtthánhđiện,làmộtnơivôcùngthiêngliêng.Nhưngbâygiờkhiướcmơđạihọccủacácbạnđãtrởthànhhiệnthựcthìcácbạnlạipháthiệnrằngtrườngđạihọckhônggiốngnhưtrongtưởngtượngcủacácbạn,thậmchícácbạncòncảmthấy“cũngchỉcóthếthôi”.Khoảngcáchtạonêncáiđẹp,khôngcókhoảngcáchthìcáiđẹpđócũngtựnhiênbiếnmất.Bâygiờngoàimộtchútmớimẻrathìcònlạiđềulànhữnggìkhôngvừaý,vídụchuyênngànhlàngànhmàmìnhkhôngthích,trongkýtúcxákhôngcóđiềuhòa,trongkhuônviêntrườnglạicónhữngkiếntrúccổ,cũnát,cónhữngthầycôkhôngnóitiếngphổthông…Nhữngđiềunàycànglàmtăngthêmsựtráingượctrongtưtưởng,từđóxuấthiệntâmlýthấtvọng.Conngườimộtkhiđãthấtvọngthìsẽhạthấpyêucầucủabảnthân,từđóbuôngxuôimọithứ.Đâylàmộttrongnhữngnguyênnhânmàmộtsốbạnlênđạihọcrồikhôngcònmuốncốgắngnữa.

Mộtnguyênnhânkháclàởtrongsâuthẳmtâmhồn,tưtưởngmuốnănchơiđangđiềukhiển,bộphậncácbạnnàychorằnglênđạihọcgiốngnhưthuyềntớibến,xetớitrạm,tinhthầncăngthẳngphảiđượcthưgiãn,hammuốnbảnthâncủaconngườilạibắtđầumanhnha,cácbạnchorằngkhôngcầnphảihọchànhvấtvảnhưhồitrunghọcnữa,cưỡingựamàkhôngcầnkéocương,thậmchílàbuôngthảbảnthânmình.Tôiđãtừngtiếpxúcvớinhữngbạnnhưthếnày,khicònhọctrunghọcphổthôngthìhọchànhvấtvả,rấtnỗlực,tíchcực,khổthếnào,mệtthếnàocũngchịuđược,nhưngđỗđạihọcxongthìtrởthànhmộtngườihoàntoànkhác,trướctiênlàkhôngmuốnnỗlựcnữa,cácbạnấychorằngquãngthờigiantươiđẹpnhấtthìphảichơihếtmình.Vìthếmàhômnaythìtụtậpđileonúi,ngàymailạiđithămcáckỳquan,ngàyhômsauthìmộtmìnhhưởnglạc,vuiquênviệchọc.Kếtquảlàbỏphíviệchọchành,cóbạntrốntiếtnhiềulần,cóbạnthikhôngđạt,khôngđượcnhậnbằngtốtnghiệp,cácbạnkhácvuivẻphấnkhởitốtnghiệpvàđilàm,cònmìnhlạiphảikhổsởphiềnnão.

Nhưngchúngtađềubiếtkhôngởđâubánthuốchốihận,đểkhôngđitheovếtxeđổcủanhữngbạnmàtôivừakểtrên,xincácbạnhãynhớrằnglênđạihọcrồithìnhấtđịnhphảitiếptụcnỗlực,cốgắng,bởivìđạihọckhôngphảilàđiểmcuốicùng.Xoayquanhchủđềnày,tôisẽnóivớicácbạnbachủđềnhỏ.

Chủđềđầutiênlà:Đườngđờirấtdài,trườngđạihọcchỉlàmộttrạmtrongquãngđườngdàiđó.

Khibạnrađờilàbạnđãbướcđitrênconđườngđờicủachínhmình.Conđườngnày,mộtđầulàởngaydướichânbạncònđầukiadẫntớinhữngnơixaxôimàbạnchưađượcbiết,dườngnhưkhôngcóđiểmcuối,vàcũngkhôngnhìnthấyđiểmcuốicùng.Tiếnvềphíatrước,conđườngnàyđầynhữngchônggaivàthửthách,nhưngcũngkhôngthiếuhoatươivànhữngchặngđườngbằngphẳng,trênconđườngnàythờigianchínhlàtayđẩy,nósẽluônđẩychúngtatiếnvềphíatrước.

Nếuchiacuộcđờithànhmấygiaiđoạn,trườngđạihọclàmộttrongnhữnggiaiđoạn,nếuvímộtgiaiđoạnnhưmộttrạmdừngchânthìtrườngđạihọcchỉlàmộttrongnhữngtrạmđó,vàlàmộttrạmdừngchânngắnngủi.Trạmdừngchânnàykhôngphảilànơiđểchúngtanghỉngơi,màlànơiđểchúngtađổthêmdầu,làquátrìnhchúngtachỉnhđốntrangphục,nạpthêmnănglượngchođoạnđườngsắptới.

Tronggiaiđoạnđầucủaquãngđườngnày,cácbạnbịnhồinhétvàođầutưtưởng“Học,họcnữa,họcmãi”vàmụctiêulà“thiđạihọc”.Mụctiêunàylàmụctiêuxuyênsuốtcảquátrìnhhọctiểuhọclẫntrunghọc.Khibướcchânvàotrườngđạihọc,ởmộttrạmmới,cầnphảitiếpthunhiềukiếnthứchơnnữa,bởivìsaukhitốtnghiệpđạihọcbạnphảiđốidiệnvớihànhtrìnhcuộcđờithựcsự.Cóthểnói,cuộcđờibạnsaunàycótươisánghaykhông,mộtphầnlớnquyếtđịnhbởikhihọcđạihọcbạncócốgắnghaykhông.

…

Vâng,tiếpsauđâychúngtatiếptụcbànvềchủđềthứhai:Trườngđạihọclàmộtkhởiđầumớicủacuộcđời.

Vừarồitôiđãnói,trườngđạihọclàmộttrạmdừngtrongcuộcđời,cuộcsốngởtrongtrườngđạihọclàđiểmcuốicùngtrướckhicácbạnbướcrangoàixãhội,nhưngkhôngphảilàđiểmcuốicùngtrongcuộcđờicủacácbạn,màlàmộtkhởiđầumớicủahànhtrìnhtiếptheo.Giốngnhưlờiháttrongmộtbàihát:“Điểmcuốirồilạiquaytrởlạiđiểmđầu”.

…

Chủđềcuốicùngtrongbachủđềnhỏlà:Cuộcđờilàquátrìnhkhôngngừnghọctập

NhàhiềntriếtphươngTâySolonđãtừngnói:“Sốngđếngià,họcđếngià”.Ýnghĩacủacâunàychínhlàcuộcđờilàquátrìnhkhôngngừnghọctập.Khibắtđầucuộcđời,chúngtahọcđi,họcnói,họclàmngười,họcgiảiquyếtvấnđề,khiđihọchọckiếnthức,họcvănhóa,khibướcchânrangoàixãhộicũngkhôngngừnghọctập,vàhọcmãichođếnkhitừgiãcõiđời.Vìvậymớinóicuộcđờilàquátrìnhkhôngngừnghọctập.Vớiquanđiểmnày,bảnthântôiđãđượctrảinghiệm.

Tôichorằng,lànhữngsinhviêncủathếkỷXXI,cácbạnnêncóhaiýthứchiệnđại:mộtlàýthứcvềsựkhốnkhó,lúcyênnhànlođậnnguynan;thứhailàýthứctíchcựccầutiến.Nếukhôngcóhaiýthứckểtrên,tươnglaibạnsẽkhócómộtchỗđứngvữngchắctrongxãhội.Nhữngsinhviêncủathờiđạimớiphảiluônluônghinhớviệc“họctập”,họcởtrongnhàtrường,họcởngoàixãhội,họcởngườikhác,đểbảnthânmìnhluôntỏaranhữngvầngsánglunglinh!

CuốicùngtôitặngcácbạncâunóicủanhàsinhvậthọcnổitiếngLouisPasteurđểcácbạncùngsuyngẫm:“Cơhộichỉmỉmcườikhitrítuệđãđượcchuẩnbịsẵnsàng”,đồngthờitôicũngchânthànhchúccácbạncóthểnắmlấytuổitrẻcủamình,họcđượcnhữngbảnlĩnhcầnthiết,cóđủkiếnthức,kỹnăngcầnthiếtđểđitớitươnglaitốtđẹpcủariêngmình.Cảmơntấtcảcácbạn!

Trongmắtngườikhácchamìnhlàmộttácgiả,mộtchuyêngiagiáodục,mộtchuyêngiatâmlý,nhưngtrongmắtmìnhchalàmộtquáinhân.

Chacaochưađầymộtmétbảy,mặcdùkhôngđượccoilàcaolớnnhưngtrongmắtmìnhchavẫncókhíchấtnhấtđịnhcủamộtnamtửhán.TrôngcharấtgầynhưngthựcratrongxươnglạicósựvạmvỡcủanhữngngườiđànôngvùngĐôngBắc,chẳngquasựvạmvỡđókhôngthểhiệnrõtrêncơthểcủachamàthôi.

Chalàmộtngườirấtnghiêmtúctrongcôngviệcnhưngkhinóichuyệnlạirấthàihước.Chalàngườingaythẳng,nhưngtínhkhílạikhôngđượctốtcholắm,cólúcchatứcgiậnchỉvìmộtviệcrấtnhỏ.KhuônmặtgầygòcủachakhitứcgiậncónétgìđógiốngvớiLỗTấntiênsinh,khiếnngườitaphảirợntócgáy.Ngoàiviệcthithoảngtứcgiậnra,bìnhthườngcharấthòanhãvàkhoandung,đâycũnglàấntượngmàchađểlạitronglòngnhiềungười.

Khimìnhcònnhỏ,chathườngkểchuyệnchomìnhnghe,bâygiờmặcdùkhônghaykểchuyệnnữarồi,nhưnghaichaconvẫnthườngxuyênkểchuyệnvuimỗikhirảnhrỗi.

Cónhữnghômcảngàychađềungồiởnhà,đâychínhlà“tácgiả”trongtruyềnthuyếtvẫnnói(từtácvàngồitrongtiếngTrunglàtừđồngâm).Ngàynàochacũngngồiởtrongnhà,khôngcónhiềuthờigianxuốngdướiđểrènluyệnthânthể,nếunhưnóitheongônngữthịnhhànhbâygiờ,thìchachínhlàmột“trạchnam”đíchthực(trạchnamlànhữngnamgiớithườngởtrongnhà,thậmchítáchbiệtxãhội).Bởivìthườngxuyênlàmviệcnhiềugiờliền,chabịbệnhđốtsốngcổ,thườngxuyênbịđaulưng,cứngcổ.Khimệtđếnnỗikhôngthểchịuđượcthìchamớilấyđôigiầyvảiđãđinhiềunămmàkhôngchịubỏrangoàiđidạo,đimệtthìgọitaxivề(rấtcócátínhphảikhông).

Chalàmộtngườirấttiếtkiệm,quầnáogiầydépcủachađềulàhàngrẻtiền,thậmchínhiềulúcchađượcmờiđihọpmàkhôngcóđếnmộtbộquầnáotửtếđểmặc.Nhưngchalạirấtđầutưchoviệchọcvàsựpháttriểncủamình,khônghềtiếctiền.Đểmìnhdùngcảmthấythoảimái,bút,vởcủamìnhđềulàđồtốt.Khilêntrunghọcphổthông,mìnhởnộitrútrongtrường,chakhôngthểloviệcănuốngcủamình,cólúcsợmìnhănkhôngtốt,buổitrưachagọiđiệnchomình,hỏixemmìnhăngì,sốngthếnào.Tómlạichalàngười“Khônglochobảnthânmìnhmàchỉlochongườikhác”.

Mìnhhầunhưkhônghỏiquánhiềuvềcôngviệccủachanhưngphươngphápvàquanđiểmgiáodụccủachathìmìnhhiểurấtrõ.

Vềphươngdiệngiáodụcmình,mặcdùchakhôngcónhiềuyêucầunhưnhữngbậcphụhuynhkhác,cũngkhôngbaogiờyêucầumìnhthiphảiđượcbaonhiêuđiểm,xếpthứmấy,chỉcầnmìnhcốgắnghếtsứclàđược.Nhưngchaquảnmìnhrấtnghiêm,chỉcầncáigìchayêucầulàmìnhnhấtđịnhphảilàmđược,vànếunhưmìnhđãđồngýthìmìnhnhấtđịnhphảihoànthànhnhiệmvụtrongthờigianđãquyđịnh.Nếukhôngthựchiệnđượclờihứa,thìsẽdùng“giapháp”vớimình,ngượclạinếunhưmìnhlàmtốt,chasẽthưởngchomình!

Cáchgiáodụccủachakhiếnmìnhcóthêmnhiềukỹnăng,chađãtạochomìnhrấtnhiềucơhộiđểmìnhrènluyện,chacòndạychomìnhphươngphápthànhcôngmàbảnthânchađãtrảinghiệmvàđúckết:tốchất+khảnăngnhậnthức+hứngthú+tựtin+chịukhó+cơhội.Khảnăngnóivàviếtcủamìnhđềulàdochaluyệntừngchúttừngchútmột,cóthểnóinếukhôngcósựdạydỗcủacha,mìnhsẽkhôngcócơhộiđểviếtphụlụcnày,chínhlàchađãchomìnhđượcvuivẻhọctập,khỏemạnhtrưởngthành,vìthếmớicómìnhnhưngàyhômnay.

Nhưngsáchcủachamìnhcũngkhônghiểulắm,bởivìphầnlớnnhữngcuốnsáchđólàsáchvềgiáodục(hơnnữarấtnhiềucuốnliênquanđếnviệcgiáodụcmình,vìthếchodùmìnhkhôngđọcsáchmìnhcũngbiếttrongsáchviếtgì),mộtsốítviếtvềtâmlývàtìnhcảm.Vềtìnhcảmmìnhvẫnchưathểhiểu,vàcũngkhônghứngthú.NhữngcuốnsáchtâmlýgiốngnhưCổvũchínhbảnthânmìnhmìnhchỉxemquamộtlần.Khicònnhỏ,đọcsáchcủacha,mìnhkhônghiểuýnghĩasâuxa,bâygiờmìnhđãlớnhơnrồinhưngcũngchỉhiểuđượcmộtphầnnhữnggìchaviếtthôi.Nhưngvìởvớichalâu,chodùkhôngxemsáchcủacha,mìnhvẫnbiếtchalàngườithếnào.

Chalàmviệcrấtchămchỉ,thườngdànhrấtnhiềuthờigianchonhữngchitiếtrấtnhỏtrongbàiviết.Mìnhhỏichatạisaophảitỉmỉnhưvậy,chanóinếukhôngviếtrõràng,độcgiảđọcsẽhiểulệchđi,lúcđóchỉvìlỗicủamìnhmàđộcgiảđọckhônghiểu,thậmchílàhiểunhầm,nhưvậylàcólỗivớiđộcgiả,làmộttácgiảkhôngđạtyêucầu.Bấtluậnlàviếtsáchhaylàmngười,đềuphảicólươngtâm,vìvậymàchađượcrấtnhiềuđộcgiảyêuthích.Chalàmộtngườirấtnghiêmtúctrongcôngviệcvàcuộcsống,mộtngườiyêucuộcsống,yêucôngviệc.

Chacònlàngười“cóthểlênphòngkhách,cóthểxuốngnhàbếp”.Chakhôngnhữngbiếtcáchđốinhânxửthế,lạicòncóthểlàmrấtnhiềumónănngon.Điểmnàythìmìnhbiếtrấtrõ.Mặcdùkhảnăngnấunướngcủachakhôngthể

sovớinhữngđầubếpgiỏi,nhưngvẫnđủlàmmìnhhàilòng.Mỗibữacơm,nhìntrênbànăntoànnhữngmónănngon,mìnhnghĩchathậtsựlàmộtngườichaxuấtsắc.Tàikhí,nănglựcthìkhôngcầnbànđến,cáigìcũngbiết,còncóthểđưamìnhđidulịchtừNamđếnBắc.Cómộtngườicha“đatàiđanghệ”nhưvậymìnhthấythậttuyệtvời!

Cónhữnglúcchasẽbảomìnhchochanhữngýkiếnnhậnxét,sauđóchasẽsửanhữngkhuyếtđiểmđótheoýkiếncủamình,điểmnàynhữngphụhuynhkhácsẽkhônglàmnhưvậy,chamìnhquáilàquáiởđiểmnày!

Mộtngàytrongkỳnghỉhènăm2009,chanóivớimình:“Conyêu,conlớnlêntừngngày,chỉmộtthángnữaconlêntrunghọcphổthôngrồi,haichaconmìnhđãsốngvớinhauhơnmườinămrồi,hômnaychacómộtýkiếnnhưthếnày,mongconủnghộcha,chamuốnconnóichochaxemtrongmắtconchalàmộtngườichanhưthếnào,nóiramườiưuđiểmvàmườikhuyếtđiểmcủacha.Concứsuynghĩ,lúcnàoviếtxongthìđưachocha”.Mìnhvuivẻ“tuânlệnh”,quahơnmộtthángcẩnthậntổngkết,khimìnhchuẩnbịđihọctrunghọcphổthông,mìnhđưachochamộttờgiấyvớinhanđề“Mườiưukhuyếtđiểmlớncủacha”vàdặnchakhôngđượcgiậnmình.

Toànbộnộidungcủatờgiấy“Mườiưukhuyếtđiểmlớncủacha”nhưsau:

Mườiưuđiểmlớn:①Làngườitốt.②Nóichuyệnhàihước.③Thíchkếtbạn,nănglựcgiaotiếptốt.④Cótàiănnói,cókhảnăngthuyếtphụcngườikhác.⑤Sốngtiếtkiệm.⑥Hiếukínhngườigià,đốitốtvớingườithân,bạnbè.⑦Nấuănngon.⑧Làmviệcchămchỉ,chịukhó.⑨Chânthành,thẳngthắn.⑩Yêucôngviệc,cótinhthầntráchnhiệm.

Mườikhuyếtđiểmlớn:①Tínhkhínóngnảy,khôngtiếpthunhữngýkiếncủangườikhác.②Thườngxuyênnóibậy.③Cólúctựchorằngmìnhrấttàigiỏi.④Đánhconvìviệcnhỏ.⑤Hayởbênngoàicãinhauvớingườikhác.⑥Thườngchomìnhlàđúng.⑦Chorằngmìnhlàlãogia,ngườikhácphảinghetheomình.⑧Từtrướctớinaychưabaogiờtựkiểmđiểmbảnthân.⑨Nhữngđạolýgiảngchongườikhácbảnthânlạikhônglàmđược.⑩Khôngsạchsẽ.

Ởmặtsautờgiấymìnhcònviếtthêm:“Đâylànhữngsuynghĩthậtcủacon,xinchađừngtứcgiận”.

Hihi,saukhiđọctờgiấy,chanóichuyệnvớimìnhmộtlúc,chanóinhữngđiềumìnhchỉrađềuđúng,nhưngcómộtsốđiềuthìhơikhoatrươngmộtchút.Hiệuquảcủatờgiấynàyrấttốt,thờigiansauđó,chađềunỗlựcđểsửachữanhữngkhuyếtđiểmvàcótiếnbộrấtlớn.

Đólàchacủamình,nếuđểchomìnhchấmđiểm,mìnhchỉcóthểchấmchochachínmươiđiểm.Cácbạncólẽsẽhỏimình:Chacủabạntốtnhưvậy,tạisaokhôngchấmđiểmtuyệtđối?Mìnhsẽtrảlời:Phảiđểchochakhônggianđểtiếnbộchứ!Hơnnữa,khôngcóailàhoànhảocả,mìnhchỉmuốnchabớttứcgiậnhơn,chúýnhiềuhơnđếnsứckhỏe,nhưvậycóthểlàmviệctốthơn!

Từkhicongáivượtlớp,xuấtbảnvàicuốnsách,nhậnđượcsựquantâmsâurộng,bấtluậnlàtruyềnthônghayđộcgiảđềuchorằng:PhạmKhươngQuốcNhấtlàthầnđồng!Làthiêntài!Bấtluậnlàtrảlờiphỏngvấnhaylàtrảlờicâuhỏicủathínhgiả,tôiđềutrảlời:“PhạmKhươngQuốcNhấtkhôngphảilàthầnđồng,cũngkhôngphảilàthiêntài”.

Đâylàmộtsựsailầmvềmặtnhậnthức,IQcủaPhạmKhươngQuốcNhấtchỉcaohơnmộtchútsovớimứcthôngthường,chỉsốIQnhưconmộtlớpcũngphảicótớimấychụcbạn,toànquốccótrămtriệubạn.Từkhisinhrachođếnnay,conchẳngcóbiểuhiệnnàokhácbiệtsovớingườibìnhthường.

Ngườidẫnchươngtrình-thầyLýCườngcủachuyênmục“Traođổi”ĐàiTruyềnhìnhThiênTânđãtừnghỏimẹYYkhisinhYYcóphảilàtiếngkhóccủaconkhácvớitiếngkhóccủanhữngđứatrẻkhác?Mẹconđùanói:Tiếngkhócthìkhôngcógìkhácvớinhữngđứatrẻkhác,nhưnglúcđómắtconmộtmắtnhắm,mộtmắtmở,sauđóthìcứnhưvậytrongmộtthờigiandài,mẹconcứnghĩmộtmắtcủaconcóvấnđề.VìthếmàthầyLýCườnglạiđùatiếp:“Xemra,nhàaimàsinhcon,khiconvừarađời,nhấtđịnhphảixemlàconcómởmộtmắt,nhắmmộtmắthaykhông,nếunhưđúnglàvậythìtươnglaisẽgiốngnhưPhạmKhươngQuốcNhất,lớnlênsẽlàmộtthiêntài”.

Tấtnhiênđâychỉlànóivuithếthôi.

KhitôinóiYYchỉlàmộtđứatrẻbìnhthườngthìkhôngaiđồngývớiýkiếncủatôi.Họdùngđúngmộtgiọngđiệuđểphảnbáclạitôi:“Khôngphảilàthầnđồngthìtạisaolạitàigiỏinhưvậy?Chỉmấtbanămrưỡihọcxongtiểuhọc,xuấtbảnsáchChơiquatiểuhọc,hainămrưỡihọcxongtrunghọccơsở,lạixuấtbảncuốnsáchThờitrunghọccơsởvuivẻcủaPhạmKhươngQuốcNhất…Đứatrẻbìnhthườnglàmsaocóthểlàmđượcnhưvậy?”.

Tôiđãtừngnóiđùanhưthếnày:“Nếukhivừasinhconbịbếnhầm,thìđứabébịbếnhầmkiasẽgiốngnhưPhạmKhươngQuốcNhấtcủabâygiờcònPhạmKhươngQuốcNhấtbịnhànàobếđithìsẽgiốngconcủanhàđó”.Vìthế,tôimuốnnóirằngnhữnggìPhạmKhươngQuốcNhấtlàmđượckhôngcógìlàthầnkỳ,chỉlàphươngphápgiáodụctronggiađìnhcósựkhácbiệt.Thựcra,chỉcầncósựhướngdẫnđúngđắn,giáodụccóphươngpháp,thìhầuhếtmọiđứatrẻđềucóthểlàmđượcnhưPhạmKhươngQuốcNhất.

Trênthếgiớikhôngtồntạithiêntàivớiýnghĩathựcsự,nhữngthiêntàiđềuphảiđượcpháthiện,bồidưỡngvàtựbảnthânnỗlựcmớicóthểtrởthànhthiêntài.TấtnhiênPhạmKhươngQuốcNhấtkhôngphảilàthiêntài,sựtrưởngthànhcủaconnếunóilàthànhcôngthìtôinghĩđólàdophươngphápdạyhọctheođốitượng.Nóitheomộtcáchkhác,nếunhưchamẹcủanhữngtrẻkháccóthểhiểuconcáicủahọgiốngnhưtôi,kịpthờipháthiệnvàkhaithácnhữngđiểmmạnhcủacon,đồngthờicósựhướngdẫnkhoahọc,mỗiđứatrẻđềucóthểtrởthành“thầnđồng”và“thiêntài”.

Trongxãhội,mỗingườimộtvẻ,chỉcónhữngphươngthứcgiáodụcphùhợpvớitừngcánhânmớicóthểpháthiệnđượctiềmnăng,thúcđẩysựtrưởngthànhvàpháttriển,nóimộtcáchkháclàgiáodụcbắtbuộcphảiphùhợpvớithiêntínhvàquyluậtpháttriểncủacánhân.

TừkhiYYchàođời,tôilấyvaitròlàmộtngườicha,luônluônquansátcon,từđónắmđượcnhữngđặcđiểmvềtínhcách,nănglựctrítuệcủacongái.Sauđógiaiđoạntrướctuổihọcvàsautuổihọc,tôikiêntrìgiáodụccontheophươngchâmgiáodụcmàtôiđãđặtra,giáodụctheođốitượng.Vídụ,vềphươngdiệnbiểuđạtngônngữYYrấtcóthiênphú,khôngchỉnóiđượctừrấtsớmhơnnữalạinhanhnhảulanhlợi,biểuđạttrôichảy,tôixácđịnhphảibồidưỡngchoconởphươngdiệnnày.Conngàymộtlớn,thìtôicàngbỏnhiềucôngsứchơn.

ChođếnkhiChơiquatiểuhọcđượcxuấtbản,haichaconđếnrấtnhiềunơiđểkýtặngvàquảngbá,tấtcảmọingườiđãtừngngheYYthuyếttrìnhđềucảmthấyrấtkinhngạc:Đứatrẻnàymớinhỏtuổinhưthếmàđứngtrướcbiếtbaonhiêungườikhôngthấyrun,khôngnhữngtựnhiênphóngkhoángmàtưduycònnhanhnhạy,diễnđạtđầyđủ,thậtlàgiỏiquá.Tôinghĩđiềunàykhôngthểkhôngnóiđếnkhảnăngthiênphúcủacon,càngkhôngthểphủnhậnýthứcbồidưỡngcủatôinhiềunămqua.Cònnữa,tôicăncứvàođặcđiểmlàconthíchsuynghĩ,thíchđặtcâuhỏi,nênchútrọnghướngdẫnconhọccáchquansát,họccáchghichéplạimọithứsaukhiquansát.Bâygiờ,nănglựcquansátvànănglựcphântíchcủaYYđềuvượttrộihơnsovớicácbạnđồngtranglứa.Nhiềulúcmẹcủaconcònthankhôngbằngcon.

Việctôiápdụngphươngphápgiáodụctheođốitượngvớicon,điềuthànhcôngnhấtchínhlàconđãvượtlớpthànhcông,chỉdùngthờigianbanămrưỡihọcxongtiểuhọcvàhainămrưỡihọcxongtrunghọccơsở.Cònvềphươngdiệnviếtlách,tôicũngcăncứvàotínhcáchcủacon,hướngdẫnmộtcáchkhoahọc,từngbướcbồidưỡnghứngthúviếtláchchocon.Đãtừngcómộtkhoảngthờigian,YYthấyrấtphảncảmvìcácthầycôởtrườngđềuranhữngđềvăngiốngnhau,tôiủnghộconkhôngviết,màhãycăncứtheosởthíchhứngthúcủacon,viếtnhữngcâuchuyệnấuthơmàconthích.Khitôikhennhữngcâuchuyệnmàconviết,thìhứngthúviếtláchcủaconđượcbộcphát,tôitậndụngcơhộinàycùngconhồitưởnglạinhữngchuyệnthúvịmàconđãtừngtrảiqua,sauđócổvũconcầmbútviếtranhữngcâuchuyệnđó.

Cứnhưthế,việcviếtláchcủaconngàymộttiếnbộ,chođếnkhibàivăn“Mìnhđãvượtlớprồi”đượcđăng,thìhứngthúviếtláchcủaconlênđếnđỉnhđiểm.Khiđãxácđịnhlàviếtsách,bìnhquânmỗituầnconsẽviếtbabài,trongthờigiannửanămconđãhoànthànhbảnthảomộttrămnghìnchữmộtcáchnhẹnhàng.Khicuốnsáchdàycộpđượcđặttrướcmặttôi,tôicảmthấyđốivớimộtđứatrẻchỉmớichíntuổimànóithựcsựlàmộtcôngtrìnhlớnvớilượngcôngviệckhổnglồ.NhưngYYđãhoànthànhmộtcáchnhẹnhàng,hơnnữatrongquátrìnhviếtláchconcóđượcrấtnhiềuniềmvui.

Nếutôicũnggiốngnhưnhữngbậcphụhuynhkhác,cứgiaoconchonhàtrườnglàxong,hếttráchnhiệmthìYYchỉcóthểhọcđượcnhữngkiếnthứcvănhóacơbảnnhưchươngtrìnhđãsắpđặt,nhưngkhảnăngriêngcủaconsẽkhôngđượckhaithác.Nhưvậyconkhôngthểthuậnlợinhảylớp,càngkhôngthểviếtđượccuốnsáchChơiquatiểuhọc,ThờitrunghọccơsởvuivẻcủaPhạmKhươngQuốcNhất,vàcuốnsáchhaichaconcùnghợptácNgườichatốt,đứaconngoan,cũngkhôngthểcóđượcnhữngtốchấttổnghợptốtnhưkhảnăngbiểuđạtngônngữ,khảnăngtựlập,nănglựcgiaotiếp,nănglựcthíchứng,khảnăngđốimặtvớithấtbại…

RấtnhiềubậcphụhuynhđềuchorằngPhạmKhươngQuốcNhấtlàmộtđứatrẻxuấtsắc,nhấtđịnhlàrấtnghelờivàkhôngbaogiờphạmlỗi.Thựcrakhôngphảithế,thựctếYYlạilàmộtđứatrẻrấtkhôngnghelời,nhưngconlạibiếtphảitrái.Hơnnữatôikhôngchorằngnhữngđứatrẻbiếtnghelờiđãlànhữngđứatrẻngoan,tôithườngnóivớicon,chodùlàai,chodùlàchahaylàcácthầycôgiáo,conchorằngaisaithìkhôngphảinghe,aiđúngthìnghengườiấy.

Hơnnữa,nhữnglỗilầmmàtrẻphạmphảitrongquátrìnhtrưởngthành,PhạmKhươngQuốcNhấtcũngđềuphạmphải,nhưngconđãcóthểnhậnralỗilầmcủamình,thànhtâmsửalỗi.Tôinóivớicon:“Phạmlỗikhôngđángsợ,điềuđángsợlàkhôngbiếtđãphạmlỗigìvàkhôngsửalỗi”,tôicũnganủicon:“Nhữngđứatrẻkhôngphạmlỗikhônglớnđược”.

Vìvậy,PhạmKhươngQuốcNhấtcũngchỉlàmộtđứatrẻbìnhthường,congiốngnhưnhữngđứatrẻkhác,sốngcuộcsốngcủangườibìnhthường.Chỉduynhấtmộtđiềukhônggiốnglàngoàiviệcđượctiếpnhậnnềngiáodụctheophươngpháptruyềnthống,concònđượctôi“điêukhắc”bằngquanđiểmgiáodụctheođốitượng.Vìthếmàtiềmnăngcủaconđượctôipháthiệnvàkhaithác,cátínhcủaconđượcbảovệvàpháthuy.

Dođó,tôivẫnmuốnnóimộtcâu:Chỉcầnconcáicủabạncótrítuệbìnhthường,khỏemạnh,chỉcầnbạnbỏcông

sức,giáodụctheođốitượng,conbạnsẽtrởthànhmộtđứatrẻkhácvớinhữngđứatrẻbìnhthườngkhác!

CùngcontrưởngthànhvàChơicũnglàmộtcáchđểtrưởngthànhlàhaitácphẩmmàtôivàPhạmKhươngQuốcNhấttâmđắcnhất.Tácphẩmtốtnhấttấtnhiênphảigửiđếnnhàxuấtbảntốtnhất,vìthếtrướckhihoànthànhbảnthảo,tôimuốnthôngquahìnhthứcđấuthầu,tìmđượcmộtnhàxuấtbảnuytín,cókhảnăng,cóđủtựtinđểcóthểchorađờinhữngcuốnsáchbánchạyđượcđộcgiảyêuthích.

Vìthếtôiđãgửi“ThưmờithầupháthànhsáchcủahaichaconĐôngTửvàPhạmKhươngQuốcNhất”chomấychụcnhàxuấtbảnđãmờitôiviếtbảnthảo,đạiđasốnhữngđơnvịxuấtbảnđềurấthứngthúvớihaichủđềnày,nhưngdođiềukiệnxuấtbảnhơicao,cómộtnửađơnvịxuấtbảnđãphảitừbỏ,cònlạihơnmườimấyđơnvịxuấtbảnđãcùngtôibànbạccụthểphươngánhợptác.

Hômđólàngàythứsáu,khoảng9giờtối,cómộtcuộcđiệnthoạitừBắcKinh.Thôngthườngbuổitốitôirấtítkhinhậncuộcgọicủangườilạ.Lúcnày,mộtgiọngnữtrongtrẻocấtlêntrongđiệnthoại:“XinchàothầyĐôngTử!Muộnthếnàymàvẫnlàmphiềnthầy.XintựgiớithiệutôilàTạVănBình,biêntậpcủaNhàxuấtbảnĐạihọcSưphạmBắcKinh,hômnaytôiđượcbiếtlàtácphẩmmớicủathầyvàPhạmKhươngQuốcNhấtđangmờithầutìmnhàxuấtbản,chúngtôirấthứngthú,khôngbiếtthầycóthểgửichochúngtôimộtbảntưliệukhôngạ…?”.

Buổisángngàyhômsau,tôigửichocôVănBìnhnhữngtàiliệuliênquanđếnviệcmờithầulầnnày.Haimươitưtiếngsau,côVănBìnhđãtrảlờilạilànhàxuấtbảncủahọchấpnhậnmọiyêucầumờithầucủachúngtôi,hyvọngcóthểhợptác.Nhậnđượctinnày,tôikhônglậptứcđồngýkýhợpđồng,mànóivớiđốiphươngphảixemxétthậntrọng.CôVănBìnhtrảlờitôirằnghọđãnghiêncứurấtkỹmớiđưaraquyếtđịnhnày.

Bangàysau,tôinhậnđượchợpđồngxuấtbảntừBắcKinh,nhưvậychúngtôiđãkýkếtthànhcông.

Đểcóthểlàmtốtbộsáchnày,giữatháng10năm2012,nhậnlờimớicủaNhàxuấtbảnSưphạmBắcKinh,tôiđượcmờiđếnnóichuyệnbànbạcvềvấnđềbiêntập,quảngbáchocuốnsáchvớitổngbiêntập,tiếnsĩDiệpTử,phótổngbiêntậpLýDiễmHuy,tiếnsĩTạVănBìnhphụtráchbiêntậpvàđộingũtruyềnthông.VìvậymớicóhaicuốnsáchCùngcontrưởngthànhvàChơicũnglàmộtcáchđểtrưởngthànhmàcácbạnđãthấy.

Mỗilầnxuấtbảnmộtcuốnsách,đềuphảicảmơnmộtsốngười.Congáiđượcnhưngàyhômnaylàvìđãnhậnđượcsựgiúpđỡcủarấtnhiềungười,khôngcósựgiúpđỡ,cổvũcủanhữngngườinàythìkhôngcóCùngcontrưởngthànhvàChơicũnglàmộtcáchđểtrưởngthành.

Vìthếmànhândịpcuốnsáchnàyđượcxuấtbản,trướctiênxingửilờicảmơnđếnhiệutrưởngTháiVỹQuang,côchủnhiệmVươngHiểuTrântrườngMầmnonThiênnganhỏLongKhẩuSơnĐông;hiệutrưởngLâmHồngCúc,côgiáochủnhiệmTrươngTiếttrườngMẫugiáonghệthuậtThếkỷmớithànhphốHàngChâu,ChiếtGiang;hiệutrưởngTrươngLinh,côchủnhiệmLýVănTĩnhtrườngMầmnonsố5ĐạihọcCátLâm;côchủnhiệmĐiềnTĩnh,LýBatrườngTiểuhọcConemxưởng228,TrườngXuân,CátLâm;hiệutrưởngTrươngDiênTân,côchủnhiệmÔnKiếnMaitrườngTiểuhọcHoàngThànhTập,thànhphốLongKhẩu,SơnĐông;hiệutrưởngUôngTrinhHọc,côchủnhiệmLýHồngtrườngTrunghọccơsởsố77,thànhphốĐạiLiêntỉnhLiêuNinh;hiệutrưởngCốNgọcTú,giáoviênchủnhiệmBáchDungtrườngTrunghọccơsởsố141,thànhphốThẩmDươngtỉnhLiêuNinh;hiệutrưởngChâuQuốcBinh,chủnhiệmĐổngQuếChitrườngTrunghọccơsởSố8,khupháttriểnsảnnghiệpôtôTrườngXuân,CátLâm;hiệutrưởngTônVĩnhCường,hiệutrưởngTrươngKìnhTống,côchủnhiệmTừLệCầm,LưuThụcYến,LýLệtrườngTrunghọcphổthôngDưỡngChínhTrườngXuân,CátLâm;ViệntrưởngHọcviệnBáochívàTruyềnthôngĐạihọcHắcLongGiangthầyTrịnhÁNam,bíthưTrươngHọcThành,thầyphụtráchCaoCườngvànhữngthầycôgiáo,bạnbèởnhữngngôitrườngmàPhạmKhươngQuốcNhấtđãtừnghọc.NếukhôngcósựchămsócdạydỗcủacácthầycôvàsựchămsócquantâmcủabạnbèthìkhôngcómộtPhạmKhươngQuốcNhấtnhưngàyhômnayvàcũngkhôngcómộtngườichahạnhphúcnhưngàyhômnay.

Nhânđây,tôicũngxinđượcđặcbiệtcảmơnhọcsinhcủatôi,ngườichịemtốtnhấtcủacongái-LiễuĐanvàphụtráchbiêntậpcuốnsáchnày-tiếnsĩTạVănBình,phóbiêntậpvàthẩmđịnhNhàxuấtbảnĐạihọcSưphạmBắcKinh.CóĐanĐanbầubạn,PhạmKhươngQuốcNhấttrảiquabaonhiêukhókhănvấtvảvẫnrạngrỡ,tràntrềsứcsống;nhờsựnỗlựccủacôVănBìnhmàcuốnsáchnàymớiđếnđượcnhàxuấtbảnĐạihọcSưphạmBắcKinh,cảmơncôđãvấtvảbiêntậpcuốnsáchnày.

HaicuốnsáchCùngcontrưởngthànhvàChơicũnglàmộtcáchđểtrưởngthànhđãởtrướcmắtcácbạnđộcgiả,nếunhưnhữngcuốnsáchnàycóthểgiúpcácbậcphụhuynhhiểuđượcphảigiáodụcconcáinhưthếnàothìđólàhạnhphúccủatôi;nếucóthểmangđếnchocácbạnnhỏniềmvuithìđósẽlàniềmhạnhphúccủaPhạmKhươngQuốcNhất.

ĐôngTửTrườngXuân,cuốinăm2012