Phúclànhcủađất

KnutHamsun

NguyễnThànhNhândịch

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

TIỂUSỬTÁCGIẢ

NhàvănKnutHamsun (4/81859–19/2/1952) tên thật làKnudPederson. Ông chào đời tại xã Lom, huyện Gudbrandsdalen, (naythuộc tỉnhOppland)miềnNamNaUy; là con thứ tư trongmộtgiađìnhnghèođôngcon(bảyngườicon).Nămônglênbốn,cảgiađìnhchuyểntớisinhsốngtạiquậnHamarøy,tỉnhNordland,miềnBắcNaUy.

Từnămlênchín,ôngphảitớigiúpviệcchoôngchúđanglàmviệctại một bưu cục, thường xuyên bị đánh và bỏ đói. Những chấnthươngtinhthầnvàthểxácnàyđãkhắcsâudấuấntrongôngvàlànguyênnhâncủanhữngdichứngthầnkinhmãntínhvềsau.

Năm 1874, ôngbỏ trốn trở vềLom, và từđóbắt đầumột cuộcsốnglangthangphiêubạtkhắpđóđây,hai lầnsangMỹ(1882-1884

và1886-1888);nếmtrảiđủmùikhổải, làmđủmọithứnghềngỗngtrênđời:thưkýtiệmtạphóa,bánhàngrong,phụchữagiày,phụtáchoquanchứchànhchánhxã,giáoviên tiểuhọc,vàhàngchục thứnghềkhông tênkhác.Từnămmườibảy tuổi,ôngcũngbắtđầu tậptànhviếtlách.

Năm1890,tácphẩmSult(Đói)củaôngđượcxuấtbản,gâychấnđộnglớntrongvăngiớibấygiờvớimộtbútpháplạ lùngsâuthẳm,môtảrấtxácthực,tinhvi,nhưngđôikhicũngkháhàihướcnhữngcảmxúcvàýtưởngcủamộtnhàvăntrẻđanghồikhốnkhó.Cólẽđâylàtácphẩmgâyấntượngsâusắcnhấtchogiớiphêbìnhhọcgiảcũngnhưbạnđọctoàncầukểtừngàynórađờichotớinay.Tácphẩmnàycũngđãđượcdựngthànhphimhailần.Lầnthứnhấtnăm1966,doHenningCarlsen(sinh1929)nhàsảnxuấtphimlừngdanhngườiĐanMạchđạodiễn; lần thứhainăm2001dođạodiễn,biênkịchngườiMỹMariaGieseđạodiễn.

Từđótrởđi,bútlựccủaôngngàycàngdồidàosungmãn.Vềmặtbútpháp,ônglàmộttrongnhữngnhàvăncùngthờikhácnhưJamesJoyce (1882-1941), Marcel Proust (1871-1922) và Virginia Woolf(1882-1941)…đãkhai thácmộtcách tài tình thủphápDòng ý thức ;hìnhthànhnêntràolưuvănhọchiệnđại.

Tổngcộngôngđãviếttrênbamươicuốntiểuthuyếtvànhiềutácphẩm kịch, thơ… Trong đó nổi bật nhất là:Đói (Sult-1890);Nhữngđiều bí ẩn (Mysterier-1892); Pan [1] (Pan-1894); Victoria (Victoria-1898);Dướiánh sao thu (UnderHøststjærnen -1906);Gã lang thangchơi đàn không dây (EnVandrer spillermedSordin-1909) ; Niềm vuicuốicùng(DensidsteGlæde-1912);Phúclànhcủađất(MarkensGrøde-1917);Trênlốimònhoang(PaagjengroddeStier-1949)…

Năm1917,ôngmuamộtđiềntrangởNørholm,miềnNamNaUy,luivềđósốngmộtcuộcđờiẩndật,viếtvănvàlàmviệcnôngđiền.

Năm 1920, ông đoạt giảiNobel văn chương nhờ bộ tiểu thuyếtPhúclànhcủađất.

Xuất phát từ chủ nghĩa cá nhân, sự oán ghét chủ nghĩa tư bảnhiệnđạicủabảnthânvàdohâmmộtruyềnthốngtưtưởngNietzchetrong chủ nghĩa Phát xít cũng như đã có sẵn cảm tình với Đức dochínhnghĩacủanướcnàytrongThếchiếnI, trong lúcđócông luậntại NaUy lại nghiêng về Anh và Pháp, dần dần trong ông đã hìnhthànhmộtcảmtìnhsailệchvớichủnghĩaxấuxanày.

Năm 1932, ông gặp Hitler và Joseph Goebbels – Bộ TrưởngTuyên truyền của Đức Quốc Xã. Dù không bao giờ gia nhập ĐảngPhátxít,ôngđãcónhữnghànhđộngvàphátngônbàytỏrõrệttháiđộủnghộĐứccủamình,chẳnghạnnhưtuyênbốvớinhữngngườiđồngbào rằng: “Tất cả chúng tađều làngườiĐức” trong thời gianĐức chiếm đóng Na Uy, hoặc công khai viết lời ca tụngHitler khinghetinôngnàychếtrằng:“Ôngấylàmộtchiếnbinh,mộtchiếnbinhcủanhân loại,vàmộtnhàtiêntricủanềncông lýđốivớimọiquốcgia.”

SauThế chiến II, ông bị công chúng ghét bỏ; do được coi là bịbệnhtâmthầnnênôngkhôngphảingồitùmàchỉbịphạttiền80.000đôlaMỹ(1947).Kểtừđóchotớikhilìađời,ôngsốngtrongcảnhlẻloinghèokhổ,bịmọingườixungquanhxalánh.

Ngày19-2-1952,KnutHamsunquađờiởthịtrấnGrimstad,miềnNamNaUy,hưởngthọ92tuổi.

Hồiđầunăm2009,khiNaUypháthànhđồngtiềnmệnhgiá200

Kroner (khoảng 500.000 đồng VN) in hình ông và tiếp sau đó lànhững hoạt động trọng thể tưởng niệm 150 năm ngày sinh củaHamsun,đãcónhiềuquanđiểmgaygắtphảnđốitừnhiềunướctrênthếgiới.Dĩnhiên,bêncạnhđócũngcónhiềuýkiếnđồngtình,biệnminhchonhữnghoạtđộngnóitrên.

Nếukhôngxét tớiquanđiểmchínhtrịcủaKnutHamsun–vốnđã trămphần trăm sai trái, không có gì cần bàn cãi nữa (có lẽ bảnthân Knut Hamsun cũng đã nhận ra những sai lầm của ông trongquãng thờigiancuốiđời), có thểkhẳngđịnhđaphầnnhữngdisảnvănhọcmàôngđểlạichonhânloạilàvôcùngquýbáu.Vàngườiđọcchúngtacóthểtriânôngởkhíacạnhnày.

SàiGòn,3-2010

NguyễnThànhNhân

DIỄNTỪNOBELCỦAKNUTHAMSUN(*)

Tôisẽphảilàmgìtrướcmộtsựrộnglượngbaodungchoángngợphồnngườinhưthế?Đôichântôikhôngcònđặttrênmặtđất,tôiđangbướcgiữakhôngtrung,đầutôiquaycuồngchaođảo.Thậtkhómàtựchủbảnthânvàođúnglúcnày.Ngàyhômnayvinhhạnhvàtiềntàiậpxuốngngườitôi.Tôivẫnchínhlàtôi,nhưngtôikhôngcònđứngvữngbởitặngvậtdànhchoquêmẹcủatôi,bởinhữnggiaiđiệutrongbàiquốccacáchđâymộtphútđãvangdộikhắpsảnhđườngnày.

Cũng có lẽ đây không phải là lần đầu tôi không đứng vững trên đôichân.Vàonhữngngàytrẻtrunghạnhphúccủatôiđãtừngcónhữnglầnnhưthế;cócuộcđờicủamộtgãtrẻtuổinàomànhữngsựkiệnnhưthếlạikhông

xảy ra?Không,nhữngngười tuổi trẻduynhấtmàvớihọđây làmột cảmgiáclạlùnglànhữngthanhniênbảothủ,nhữngngườigiàtrướctuổibẩmsinh,nhữngngườikhôngbiếtýnghĩacủaviệcbịcuốntrôiđi.Khôngđịnhmệnhtệhạinhấtnàocóthểậpxuốngmộtthanhniênhaythiếunữhơnviệctrởnêncốthủmộtcáchvộivãtrongsựcẩntrọngvàsựphủnhận.Trờiđấtcũngbiếtrằngcónhiềucơhộiởchặngcuốiđờiđểđượccuốntrôiđi.Đólàgì?Chúngtavẫnlàchínhchúngta,khôngcònngờgìnữa,vàtấtcảnhữngđiềuđórấttốtlànhđốivớichúngta!

Tuy nhiên, tôi không được tự cho phépmình hân thưởng cái trí khônchấtpháctạiđâytrướcmộthộiđồnglỗilạcthếnày,đặcbiệtlàkhitiếptheosautôisẽlàmộtvịđạibiểucủanềnkhoahọc.Tôisẽsớmngồixuốnglại,nhưnghômnaylàmộtngàytrọngđạicủatôi.

Tôiđãđượcchọnradolòngrộnglượngcủaquývị,đượcchọnratrongsốnhiềungànngườikhác,vàđượcđộivòngnguyệtquếlênđầu!Nhândanhquêhươngtôi,tôixincámơnViệnHànlâmThụyĐiểnvàtấtcảmọicôngdânThụyĐiểnvềniềmvinhdựmàhọđãbantặngchotôi.

Vớitưcáchcánhân,tôicúiđầudướisứcnặngcủanhữngvinhhạnhlớnlaonhưthế.NhưngtôicũngtựhàorằngcácquývịtrongViệnHànlâmđãđánhgiáđôivaicủatôicònđủvữngđểgánhchịuchúng.

Lúcnãy,mộtdiễngiảlỗilạcđãnóirằngtôicócáchviếtcủariêngtôi[2],vàđiềutôisắpnóilàcólẽtôichỉcóthểkhẳngđịnhđiềunày,khôngcòngìhơnnữa.Tuynhiên, tôiđãhọcđượcđôiđiềugìđótừmọingười,vàcóngườinàolạikhônghọcđượcchútgìtừtấtcảmọingười?TôiđãhọcđượcrấtnhiềuđiềutừthicaThụyĐiển,và,đặcbiệthơnnữa,từnhữngbàithơtrữtìnhcủathếhệvừaqua.Giánhưtôithôngthạovềvănhọcvànhữngcáitênvĩđạicủanóhơn,tôicóthểtiếptụctríchdẫnchúngtrànggiangđạihảivàbày tỏ lòng triânchocáiphẩmchấtmàquí vịđãquá rộng lượng tìm

thấytrongtácphẩmcủatôi.Tuynhiên,thốtratừmộtcánhânnhưtôi,điềunày sẽ chỉ làmột sự phô trương, là những ấn tượng âm thanh nông cạnkhôngcómộtnốt trầmnàođểhỗtrợchochúng.Tôikhôngcònđủtrẻđốivớiviệcnày;tôikhôngcònsứcmạnh.

Không,điều tôi thật sựmuốn làmngay lúcnày,dướiánhđènrực rỡ,trướcmặthộiđồnglẫylừngnày,làrắctungchomỗimộtngườitrongsốquívịnhữngmónquà,nhữngđóahoa,nhữngquàtặngthica–đểtrẻthêmlầnnữa,đểcưỡitrênđầungọnsóng.Đólàđiềumàtôiaoướcmuốnlàmtrongdịp trọngđại này, cơmay cuối cùngnàyđối với tôi. Tôi khôngdám thựchiệnnó,vìtôisẽkhôngkhỏitỏralốbịch.Hômnaytiềntàivinhhạnhđãtrútxuốngngười tôi,nhưngcònthiếumộtmónquà, thứquantrọngnhất trongtất cả, thứ duy nhất có ý nghĩa,món quà của tuổi trẻ.Không ai trong sốchúngtagiàtớimứckhôngnhớtớinó.Đúnglàchúngta,nhữngngườiđangtrởvềgià,nênluilạimộtbước,vàlàmđiềuđóvớiphẩmcáchvàsựkhoandung.

Tôikhôngbiếtmìnhnênlàmgì–tôikhôngbiếtđâulàđiềuđúngđắnđểlàm, nhưng tôi xin nâng ly chúcmừng tuổi trẻ củanướcThụyĐiển, chúcmừngnhữngngườitrẻtuổiởkhắpmọinơi,chúcmừngtấtcảnhữnggìtrẻtrungtrongcuộcsống.

(*)Nguồn:http://www.hamsun.dk/uk/hamsun_citat.html

[1]ThầnđiềndãtrongthầnthoạiHyLạp.

[2]TrướckhiHamsunđọcdiễntừnhậngiải,GiáosưOscarMonteliusđãnóivớiông:“Tôibiếtôngthíchđượcnóitớicàngítcàngtốt,nhưngtôikhôngthểkềmlòngđểđoanchắcvớiôngrằngtấtcảchúngtôi,nhữngngườihâmmộquyểnPhúclànhcủa

đất,đềuhânhoanđượcdiệnkiếnông.”

QuyểnI

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

CHƯƠNGI

Conđườngtrảidàiquanhữngtruônghoangrồingượcvàorừng–ai làngườimởlốiđầutiên?Mộtngườiđànông,kẻtớiđâytrướcnhất.Trướckhianhtớikhôngcólốimònnàocả.Sauđó,vàiconthúhoangnàykháclầntheonhữngdấuvếtnhạtnhòabăngquađầmlầyvà vùng hoang địa, làm cho chúng hằn sâu hơn; tiếp đến một tayngườiLapp [3]pháthiệnralốimònvàđitheoconđườngđóđểtìmbầytuầnlộccủamình.CứthếconđườngbăngquavùngAlmenningbaolađãđượchìnhthành–nhữnglốimònchungvôchủ;vùngđấtkhôngngười.

Ngườiđànôngđivềhướngbắc.Anhváctheomộtcáibaotờicỡlớnnhất,trongđựngthứcănvàvàidụngcụ.Mộttrángđinhthôkệch,vớimộtbộrâukẽmhungđỏvàvàicáisẹonhỏtrênmặtvàđôibàntay, ở chỗ những vết thương cũ, không biết do lao động hay đánhnhau?Cólẽanhđãtừngởtùvàđangtìmnơiẩnnáu;cũngcólẽanhlàmộttriếtgiatìmkiếmsựanbình.Dùlàngườinàyhaykẻnọ,anhđã tới đó;một bóngngười giữa chốnbao la quạnhquẽ.Anh chầmchậmbước; quanh anh các loài chim thú đều imbặt; thỉnh thoảnganhthốtlênmộthaitừ;tròchuyệnvớichínhmình.“Ờ,phải,phải…”anh tựnhủ.Đóđây,nơinhững truônghoangnhường chỗ chomộtmảnhđấtmàumỡhơn,mộtkhoảnhđấttrốnggiữarừng,anhđặtcáibaoxuốngvàđiquanhkhảosát;mộtlúcsauanhquaylại,hấtcáibaolênvaivàđitiếp.Ngàycứthếtrôiqua,nhìnmặttrờiđoángiờ;đêmbuôngxuống,anhngảngườixuốngcạnhbụithạchnam,đầugốilên

tay.

Sauvàigiờnghỉngơi,anhlạitiếptụclênđường:“Ờ,phải…”–lạitiếnvềhướngbắc,nhìnmặttrờiđoángiờ;ănmộtbữagồmbánhlúamạchvàphomátsữadê,uốngnước từdòngsuối, rồiđi tiếp.Hômnayanhvẫntiếptụchànhtrình,vìcórấtnhiềukhoảnhđấttốttrongrừngcầnđượckhámphá.Anhđangtìmkiếmcáigì?Mộtnơiở,mộtmảnhđất?Cólẽanhlàmộtkẻdicưlìabỏquêhươngbảnquán;anhcảnhgiácnhìnquanh;thỉnhthoảnglạitrèolênđỉnhđồinhìnra.Mặttrờilạilặn.

Anhmentheométâymộtthunglũng;nhữngcánhrừngvânsamxenlẫnvớithôngrậmrạp,bêndướilàthảmcỏ.Nhiềugiờnhưthế.Ánh chiều hôm buông xuống, nhưng tai anh đã thoáng nghe thấytiếngnướcchảyrócráchmơhồ,và,nhưgiọngnóicủamộtsinhvật,nókhiếnchoanhphấnchấn.Anhtrèolêndốcvànhìnthấycáithunglũng đang chìm khuất nửa phần trong bóng tối bên dưới; mé bênngoàilàbầutrờihướngnam.Anhnằmxuốngnghỉ.

Ánhbanmaiphơibàytrướcanhmộtdảirừngvàđồngcỏ.Anhđixuốngvànhìn thấymột sườnđồi xanhngát; xa xaphíadưới, thấpthoángmột dòng suối, vàmột con thỏ rừng vừa phóngngang qua.Anhgậtđầu,cóvẻhàilòng–dòngsuốikhôngrộnglắmnênmộtconthỏcóthểdễdàngnhảyqua.Mộtcongàgôtrắngđangnằmtrongtổrít lêngiậndữkhinghe tiếngchânanh,vàanh lạigậtđầu:chimvàthúđểsăn–đâylàmộtđịađiểmtốt.Nhữnglùmthạchnam,việtquấtvàdâudạiphủkínmặtđất;cócảnhữnglùmdươngxỉnhỏvànhữngbụilộcđềcóhoahìnhsaobảycánh.Anhdừnglạiđâyđóđểđàoxớivớimộtdụngcụbằngsắt,vàtìmthấynhữnglớpđấttơixốphoặcđấtlẫnthanbùn,đãtrởnênmàumỡnhờnhữngthângỗmụcvànhữngthảmlárụngsuốtcảngànnăm.Anhgậtđầu,ýnóiđãtìmđượccho

mìnhmộtnơicưngụ:phải,anhsẽởlại,sinhsốngtạiđây.Anhbỏrahaingàyđikhảosátvùngđấtxungquanh,quaytrởlạichỗsườnđồivào chiều tối.Banđêmanhngủ trên chiếc giường làmbằngnhữngnhánhláthông;anhđãcảmthấyđâylàchốnquênhà,vớimộtchiếcgiườngnhánhláthôngbêndướimộttảngđánhôra.

Côngviệckhókhănnhấtcủaanhlàtìmrađịađiểmnày,cáichốnkhôngngườinày,nhưnglạilàchốnnươngthâncủaanh.Bâygiờcònnhiều việc phải làm. Anh bắt đầu ngay lập tức, lột vỏ bạch dươngtrongnhữngcánhrừngxa,tronglúcnhựavẫncòntrongnhữngthâncây.Anhépvàphơikhônhữngmảnhvỏcây, sauđógom lại thànhmộtbónặng,vácnósuốtnhiềudặmtrởvềlàngđểbán.Rồiquaytrởlạisườnđồi,vớinhữngbaotờimớiđựngthựcphẩmvàđồdùng;bộtmìvàthịtheo,mộtcáinồi,mộtcáithuổng–rađivàquayvềtheoconđường đã tới, lúc nào cũng mang vác thứ này thứ khác. Một phukhuân vác bẩm sinh, một dáng người chậm rãi lê chân giữa cánhrừng.Nhưthểanhyêuquýcôngviệccủamình–lêbướctrênnhữngchặngđườngdài vớinhữnggánhnặng trênvai;như thể cuộc sốngmàkhôngcómộtvậtnặngtrênvaithậtlàmộtđiềubấthạnh,khôngphảilàcuộcsốngđốivớianh.

Mộthômanhtrởvềvớithứkhácngoàinhữngthứváctrênvai;bacondêđượccộtdâynốivớinhau.Anhtựhàovềnhữngcondêcủamìnhvàchămsócchúngrấttậntình.Thếrồingườilạđầutiênđãđingang,một taydumụcngườiLapp;khinhìn thấyđàndê,hắnbiếtrằngđâylàmộtngườimuốnngụcưtạiđó,vàhắntròchuyệnvớianh.

“Ôngbạnsẽsốngmãiởđâychứ?”

“Ờ,”anhnói.

“Ôngbạntêngì?”

“Isak.Anhcóbiếtmộtphụnữtừbấtcứchỗnàocóthểtớiđâyvàgiúpđỡkhông?”

“Không,nhưngtôisẽnóimộtlờivềchuyệnnàyvớitấtcảnhữngngườitôigặp.”

“Phải,cứlàmnhưthế.Hãynóirằngởđâykhôngcóaitrôngnomlũsúcvậtgiúptôi.”

TayngườiLapptiếptục lênđường.Isak–phải,hắnsẽnóimộtlờivềviệcđó.Ngườiđànôngtrênsườnđồikhôngphảilàmộtkẻtrốntránh;anhtađãnóitênmình.Mộtkẻtrốntránh?Anhtaắtsẽbịtìmra.Chỉlàmộtngườilaođộng,mộtngườilaođộngcầncù.

Anh tiếnhànhcắt cỏkhômùađôngchođàndê củamình,phátquangmảnhđất,cuốcmộtcánhđồng,thugomđáđểdựngmộtbứctường.Tớiđầuthuanhđãxâyđượcchomìnhmộtngôinhà,mộtcănlềucỏ,chắcchắc,bềnvữngvàấmáp;nhữngcơnbãokhôngthểlàmnólunglayvàkhônggìcóthểxôđổnó.Đâylàmộtngôinhà;anhcóthểvàotrongvàđóngcửa,ởlạiđó;cóthểđứngtrênbậccửa,mộtchủnhânôngcủangôinhà,nếucóaiđóđiqua.Tronglềucóhaiphòng;một đầu dành cho anh, còn đầu kia cho đàn gia súc.Ở phía trongcùngsátváchđálàvựacỏkhô.Mọithứđềucấtởđó.

Thêm hai người Lapp nữa đi ngang, cha và con trai. Họ đứngnghỉ,đặthaibàntaylênnhữngmảnhvándàicủamình,quansátcănlềuvàmảnhđấttrống,chúýtớitiếngchuôngcổdêởmétrênsườnđồi.

“Xinchào,”haichaconngườiLappnói. “Đây làmộtngườidântốttớiđểsinhsống.”NhữngngườiLappthườngnóitheokiểuđó,vớinhữnglờitângbốc.

“Ôngbiếtmộtphụnữnàogầnđâyđểgiúpviệckhông?”Isaknói,luônnghĩtớimộtđiềuduynhất.

“Phụ nữ giúp việc? Không, nhưng chúng tôi sẽ nói một lời vềchuyệnđó.”

“Phải,nếuôngtốtbụng.Rằngtôicómộtngôinhàvàchútítđấtởđây,vàmấycondê,nhưngkhôngcóngườiđànbànàogiúpđỡ.Hãynóithế.”

Chà,anhđãtừngtìmkiếmmộtngườiphụnữđểgiúpmìnhmỗilầnđixuốnglàngvớinhữngbóvỏcây,nhưngchẳngtìmraaicả.Họthườngnhìnanh,mộtgóaphụhoặcmộtphụnữlớntuổichưachồngnàođó,nhưngtấtcảđềungạiđưaralờiđềnghị,bấtkểtrongđầuhọnghĩgì.Isakkhôngthểbiếtnguyêndo.Khôngthểbiếtnguyêndoư?Aichịutớisốngvớimộtngườiđànôngtrongchốnrừnghoang,cáchxaquánhiềudặmđất–mộtchặngđườngdàitrọnngàyđểtớingôinhà gần nhất? Và bản thân người đàn ông trông cũng chẳng dễthươnghay thúvịchútnào,cònkhuyamới thế;vàkhianhnói,vớiđôimắthướnglêntrời,thìđókhôngphảilàgiọngnamcaomàlàmộtgiọngthôkệch,cógìđógiốngnhưgiọngcủamộtconthú.

Chà,hẳnanhphảimộtmìnhxoayxởmàthôi.

Vàomùa đông, anh làm những cái máng gỗ lớn và bán chúngtrong làng, băng qua lớp tuyết để vác về những bao thực phẩm vàdụngcụ.Anhgặpkhókhănkhiphảirờinhà.Khôngcóaitrôngnomđàndê;anhkhôngthểđixalâuđược.Vậyanhlàmcáchnào?Nhucầukhiếnanhtrởnênthôngminh;bộóccủaanhkhỏemạnhvàchưasửdụngnhiều;anhđãhuấnluyệnnóngàycàngtốthơn.Cáchđầutiêncủaanh là thả lũdê trước lúc lênđườngđểchúngcó thểănnhữngcâycỏmọcthấptrongrừng.Nhưnganhnghĩramộtkếhoạchkhác.

Anh lấymộtcáixô,một thùngđựngnước lớn,và treonócạnhconsông sao chomỗi lúc chỉmột giọt nước rơi vào đó,mấtmười bốntiếng để cái thùng đầy nước. Khi nó đầy tràn, sức nặng đã đủ, cáithùngchìmxuống, vàdođó sẽkéomột sợidâynối liềnvới vựa cỏkhô,mộtcánhcửasậpmởra,vàbabócỏkhôrơiquađó–mấycondêđượcchoăn.

Đấylàcáchcủaanh.

Mộtýtưởngsángsuốt,cólẽđãđượcThượngđếgửixuống.Anhkhôngcóaigiúpđỡngoài chínhbản thân.Ý tưởngđóphụcvụchonhu cầu của anh tới cuối thu, rồi đợt tuyết đầu tiên rơi xuống, rồimưa, và tuyết lại rơi, rơi suốtngàyđêm.Thế là cỗmáy của anhbịchệchchoạc;cáithùngđầytuyếtmởcánhcửasậpquásớm.Anhđậyphíatrênthùnglại,vàmọithứlạiổnthỏatrongmộtthờigian;thếrồimùađông tới, giọtnướcđóngbăng thànhmộtcộtbăng,vàcỗmáyngưnghoạtđộnghẳn.

Lũdêphảilàmtheoôngchủcủachúng:họccáchnhịnăn.

Nhữngthờiđiểmkhókhăn–anhcầnđượcgiúpđỡ,vàchẳngcóaigiúpcả,thếnhưnganhvẫntìmramộtcách.Anhmiệtmàilàmviệctạinhà;anhlàmmộtkhungcửasổvớihaicánhcửakínhthậtsự,vàhômđólàmộtngàysángsủavàtuyệtdiệutrongđờianh.Khôngcầnphảiđốtlửađểnhìnthấy;anhcóthểngồitrongnhàvàlàmnhữngcáimáng gỗ nhờ ánh sáng ban ngày.Những ngày tốt đẹp hơn, nhữngngàyxánlạnhơn…phải!

Anh không đọc cuốn sách nào, nhưng những ý nghĩ của anhthườnghướngvềThượngđế;đólàlẽtựnhiên,xuấtpháttừtínhtìnhmộcmạcvàlòngkínhsợ.Nhữngvìsaotrêntrời,cơngiótrongđámcâycối,tấmmàntuyếtquạnhhiuvàgiăngtrảirộngkhắp,mỗingày

sứcmạnhcủađấttrờinhiềulầnphủđầytâmtríanhvớisựnghiêmtrangsâuthẳm.AnhlàmộtkẻtộilỗivàkínhChúa;vàonhữngngàyChủnhậtanhtắmgộidolòngsùngkínhđốivớicáingàythiêngliêngđó,nhưngdùgìđinữaanhcũngvẫnlàmviệctrọntuần.

Mùaxuânđến;anhcuốcxớimảnhđấtcủamìnhvàtrồngkhoai.Bầygiasúccủaanhđãtănglên;cảhaicondêcáiđềusinhđôi,đưatổngsốđàndê lênbảycon.Anhlàmchochúngmộtcáichuồnglớnhơn,chuẩnbịchosựgia tăngnhiềuhơnnữa,vàcũng lắp thêmhaicánh cửakínhởđó.Phải, giờđâymọi thứđềuxán lạn rực rỡhơntheomọicách.

Thếrồicuốicùngsựgiúpđỡ,ngườiphụnữanhcầnđãtới.Nànglượnlờquanhquẩnmộtlúclâu,điquađi lạingangsườnđồitrướckhidámđếngần;tớitậnxếchiềunàngmớilòdòđixuống.Nàngtớinhưthếđó–mộtcôgáitocao,mắtnâu,ngườiđậmvàthô,vớiđôibàntaytokhỏe,chânmangmộtđôigiàyđinúicổcaothôkệch,nhưthểnànglàmộtthổdânLapp,vàmộtcáitúidamèovắtvẻotrênvai.Khôngcòntrẻlắm;nóinăngnhãnhặn;khoảnggầnbamươituổi.

Chẳngcógìđểsợ,nhưngnàngchàoanhvàvộivãnói:“Tôiđangbăngquadãyđồivàđitheolốinày,chỉthếthôi.”

“Vậyhả,”anhnói.Anhgầnnhưkhônghiểuýcủanàng,vìnàngnóinăngngọngnghịu,vàcònquaymặtsangmộtphía.

“Phải,”nàngnói,“cảmộtchặngđườngdàiđểtớiđây.”

“Ừ,đúngvậy,”anhnói.“Cônóilàbăngquadãyđồihả?”

“Vâng.”

“Đểlàmgì?”

“Tôicóbàconởđó.”

“À,vậyracôcóbàconởđó?Côtêngì?”

“Inger.Cònông?”

“Isak.”

“Isak?Ừm.Ôngsốngởđâymộtmình,cólẽthế?”

“Phải,ởđây,vậyđó.”

“Sao,thếcũngkhôngtệlắm,”nàngnóiđểlàmanhvuilòng.

Lúcnàyanhđãtrởnênthôngminhhơnkhisuynghĩvềmọisự,vàanhgiậtmìnhbởinàngđếnchínhvìviệcđóchứkhôngphảiviệcnàokhác;đãlênđườngtừhaihômtrướcchỉđểtớiđây.Cólẽnàngđãngheđượctinanhcầncómộtphụnữgiúpviệc.

“Hãyvàonhànghỉchân,”anhnói.

Họbướcvàolềuvàănmộtítthứcănnàngđãmangtới,rồiuốngmộtítsữadêcủaanh;sauđóhọphathứcàphêmànàngmangtớitrongmộtcáitúibongbóng.Họngồithoảimái,cùnguốngcàphêchotớigiờngủ.Vàogiữađêm,anhmuốnngủvớinàng,vànàngưngchịu.

Sánghômsaunàngkhôngrađi;suốtngàyhômđónàngkhôngđimàgiúpviệcquanhnhà;vắtsữađàndê,cọrửanồiniêucácthứvớicátmịnkhiếnchúngtrởnênsạchbóng.Nàngkhôngđiđâunữa.NàngtênInger.CònanhtênIsak.

Giờđây,mộtcuộcđờikhácđãđếnvớingườiđànôngcôlẻ.Đúng,ngườivợnàycủaanhcócáchnóinăngngọngnghịulạlùng,vàluônquaymặt sangmột bên, vì nàng bị sứtmôi, nhưng điều đó khôngquantrọng.Nếumôinàngbìnhthường,ắthẳnnàngkhôngbaogiờđếnvớianh;anhnênbiếtơnvìnàngbịsứtmôi.Vàsovớichuyệnđó,bản thânanh cũngkhôngxinhđẹpgì. Isak vớibộ râukẽmvà thânhìnhthôkệch,mộtgãđànôngtrôngdữtợnvàcáukỉnh;phải,nhưmộtgãđànôngnhìnquamộtvếtrạntrênkínhcửasổ.Dángvẻcủaanhkhôngphảilàdángvẻcủamộtngườidịudàng;nhưthểmộtgãBarabbas[4]cóthểbộcphátvàobấtcứlúcnào.ViệcIngerkhôngbỏđithậtlàmộtđiềukỳdiệu.Khianhđikhỏivàlạiquayvềnhà,Ingervẫncómặttronglều;cảhailàmột,ngườiphụnữvàtúplều.

Anhphảinuôithêmmộtmiệngăn,nhưngkhôngcógìmấtmátởviệcnày; giờ anhđược tựdohơn, có thểđi vàở theonhu cầu cầnthiết.Vàcónhữngviệccầnphảicoisócởxanhà.Cóconsông;nhìnthậtthíchmắt,sâuvàchảyxiết;mộtconsôngkhôngthểxemthường;nóphảiđến từmộtnguồn suối lớn trêndãyđồi.Anhmang theo ítdụngcụđánhbắtcávàđithămdò;xếchiều,anhquayvềvớimộtgiỏcáhồivàcáhồichấmhồng.ĐâylàmộtđiềuthậttuyệtđốivớiInger,vàlàmộtđiềukỳdiệu;nàngrấtđỗivuimừng,vìchưatừngquenvớinhữngthứthứcănngonlànhnhưthế.Nàngvỗtayvàkêulên:“Sao!Bấtcứnơinào…”Vànàngnhanhchóngnhậnthấyanhhàilòngvớisựngạcnhiêncủanàng,tựhàovềnó,vìthếnàngnóithêmvớicùngmộtgiọng–ồ,nàngchưahềnhìnthấynhữngconcánhưthếbaogiờ,làmsaoanhcóthểxoayxởđểtìmđượcnhữngthứnhưthếchứ!

Ingercũnglàmộtphúclànhtheonhiềucáchkhác.Đầuóckhôngthôngminhsắcsảolắm,cólẽ,nhưngnàngcóhaiconcừucáiđãsinhconởchỗmộtngườibàconnàođó,vàđãmangchúngvề.Đólàđiềutốtnhấtmàhọcóthểướcaoởtúplều;lũcừuvớilenvàbốnconcừu

nonthêmvàosốgiasúccủahọ;nóđangtăngtrưởng,tohơn;giasảncủahọtănglênmộtcáchlạlùngkỳdiệulàmsao.VàIngermangtớithêmnhiềuthứ;quầnáo,nhữngthứlặtvặtcủariêngnàng,mộttấmgươngsoi,mộtmớhạtcườm,mộtcáiguồngsesợi,vànhữngchiếclượcchải lôngcừu.Saochứ,nếunàngcứtiếptụckiểuđóthìchẳngbaolâutúplềusẽđầytràntừnềntớimáivàkhôngcònchỗtrống!TớilượtIsakngạcnhiênvớitấtcảnhữngthứtàisảnnày,nhưnglàmộtngườiđànônglặnglẽvàchậmlời,anhkhôngnóigìcả,chỉbướcrakhỏingạchcửavànhìnthờitiết,rồilạiđivào.Phải,anhthậtlàmaymắn,anhcảmthấyngàycàngyêunànghơn,hoặcbịthuhútvềphíanànghơn,hoặcbấtcứđiềugìcóthểxảyra.

“Emkhôngviệcgìphảiđưahếtmọithứđóvề,”anhnói.“Chúngnhiềuhơnmứccầnthiết.”

“Tôisẽcónhiềuhơnnếumuốnlấy.VàngoàiracòncócậuSivert–anhcónghenóivềôngấykhông?”

“Không.”

“Sao,ôngấylàmộtngườigiàucó,ngoàiracònlàthủquỹhuyện.”

Tìnhyêukhiếnmộtgãngốc trởnênkhônngoan. Isakcảmthấyanhphảilàmmộtđiềugìđóquantrọng,vàđãlàmquátrớn.“Tôisẽnóigìnhỉ,emkhôngcầnbậntâmvớiviệcđàokhoai.Chiềunaykhivềnhàtôisẽtựlàm.”

Rồianhcầmlấyrìuvàđivàorừng.

Nàngnghethấytiếnganhđốncâytrongrừng,khôngxalắm;nàngcóthểđoántừtiếngrìuchanchátrằnganhđanghạmộtthâncâylớn.Nànglắngnghemộtlúc,rồiđirađồngkhoaivàbắtđầuđào.

Tìnhyêukhiếnmộtgãngốctrởnênkhônngoan.

Isaktrởvềnhàvàoxếchiều,lôitheosợithừngcộtquanhmộtsúcgỗlớn.Ồ,anhchàngIsakgiảnđơnvàngâythơđó,anhtạorađủmọitiếngồnàovớisúcgỗcủamình,hokhúckhắcvàđằnghắng,tấtcảchỉđểnàngbướcravàngạcnhiênvềanh.Vàchắcchắnlàthế:

“Sao, anhmất trí à,” Inger nói khi bước ra. “Công việc đó phảichăngdànhchomộtngườiđơnđộc?”Anhkhôngđáp;khônghềnóilờinàovềbấtcứđiềugì.Làmnhiềuhơnchútítsovớicôngviệccủamộtngườiđơnđộckhôngcógìđángnói–khônglàgìcả.Mộtsúccâycoiđược,hả!

“Vàanhsẽlàmgìvớinó?”nànghỏi.

“Ồ, chúng ta sẽ xem sao,” anh trả lờimột cách thờ ơ, như thểkhôngđểýtớinàngđangđứngđó.

Nhưngkhianhthấyrằngnàngđãđàokhoai,anhchẳnghàilòngchútnào.Nhưthểnàngđãlàmnhiềukhôngkémgìanh;vàđólàđiềuanhkhông thích.Anh tháo sợi thừng rakhỏi súcgỗvàđi vào rừngmộtlầnnữa.

“Sao,anhchưalàmxonghả?”

“Chưa,”anhnóicộclốc.

Vàanh trở lại vớimột súcgỗkhácgiốngsúc trước, chỉ cóđiềukhôngcótiếngồnàohoặcdấuhiệunàotỏrahụthơi;kéonólênchỗtúplềunhưmộtconbòđực,vàđểnónằmởđó.

Mùahèđóanhđốnđượcrấtnhiềugỗ,vàmangchúngvềlều.

[3]CòngọilàSami,mộttộcthổdânsinhsốngởkhuvựcBắcÂu,nghềchínhcủahọlànuôituầnlộc,đánhcá,bẫythúhoang.

[4]NhânvậttrongThánhkinh,cótínhtìnhhunghăngbạongược.

CHƯƠNGII

MộthômIngergóiítthứcănchovàocáitúidamèo.“Tôitínhđithămmấyngườibàcon,chỉđểcoihọsinhsốngrasao.”

“Ờ,”Isaknói.

“Tôiphảinóichuyệnvớihọvềnhiềuthứ.”

Isakkhôngrangoàingayđể tiễnchânnàngmàchờmột lát.Vàcuốicùngkhilóngngóngbướcra,trônganhhơibồnchồnkhổsởvàđầysợhãi,Ingerđãsắpkhuấtdángsaubìarừng.

“E hèm,” anh đằng hắng và gọi to, “Em sẽ quay lại chứ?” Anhkhôngcóýhỏinàngcâuđó,nhưng…

“Quaylại?Sao,anhnghĩgìtrongđầuvậy?Dĩnhiênlàtôisẽquaylại.”

“Ừm.”

Thếlàmột lầnnữaanhbịbỏ lạimộtmình–ờ,phải…!Vớisứckhỏe của anh, và tình yêu lao động trong người, anh không thể ởkhôngđirađivàomãi;anh lênđường,đốncây,hạnhữngthâncâysuônthẳng,vàchặtbằnghaiđầucủachúng.Anhlàmcôngviệcnàysuốtngày,rồivềvắtsữadêvàđingủ.

Tronglềubâygiờtrốngvắngmộtcáchđángbuồn;imlặngnặng

nềgiăngkhắpnhữngbứcváchtrộnthanbùnvànềnđất;mộtsựcôđộc sâu thẳm trang nghiêm. Cái guồng se sợi và những chiếc lượcchải lôngcừuvẫnnằmởchỗcủachúng;ngaycảmớhạtcườmvẫnđượccấtgiữantoàntrongmộtcáigiỏbêndướimáinhà.Ingerchẳngmangtheovậtgìcủanàngcả.NhưngIsak,đơngiảnmộtcáchkhôngthể tưởng, chợt thấy sợbóng tối củanhữngđêmhè trong sáng, vànhìnthấynhữngHìnhdángvàSựvậtđanglenlénlướtquacửasổ.Anh trởdậy trướcbìnhminh, khoảnghai giờ theo ánh sáng, và ănđiểm tâm,mộtdĩa to cháo yếnmạch cho suốt cảngàyđể tiết kiệmthờigiannấunướng.Vàoxếchiềuanhcuốclậtmộtmảnhđấtmớiđểlàmmộtcánhđồngkhoairộnghơn.

Anh lần lượt làmviệc với thuổngvà rìu suốtbangày;hômsauIngersẽvềtới.Cũngnêncómộtdĩacádànhchonàngkhinàngvềtớinhà.Nhưngconđườngthẳngdẫntớidòngsôngnằmtrênlốinàngsẽđingang,vàviệcnàycóvẻnhư…Vìthếanhđivòngmộtđoạnxahơn;một conđườngmới,băngquadãyđồimàanh từng thấy trướcđó.Nhữngtảngđáxámvànâu,vànhữnghònđánặngnằmrảirác,nặngnhư đồng hoặc chì. Có thể có nhiều thứ trong những hòn đá nặngnày;vànghoặcbạc–anhkhôngbiếtvềnhữngthứđóvàkhôngquantâm.Anhđếnchỗdòngnước,quăngmồi,vàđêmấycáđớpcâurấtkhá.AnhmangvềnhàmộtgiỏcámàhẳnIngersẽmởtomắtđểnhìn!Buổisáng,khiquayvềtheolốicũ,anhnhặtvàihònđánhỏtrênđồi;chúngcómàunâu,vớinhữngđốmxanhdươngthẫmđóđây,vànặngmộtcáchlạlùngtronglòngbàntay.

Ingervẫnchưavềtới.Đãlàngàythứtư.Anhvắtsữadênhưđãtừnglàmkhicònởmộtmìnhvàkhôngaigiúp;rồianhđilênmộtmỏđágầnđómangđávề,nhiềuđốnglớncácphiếnđávuôngvàdẹt,đểxâymộtbứctường.Anhbậnrộnkhôngngơitayvớiđủchuyện.

Vàoxếchiềungàythứnăm,anhquayvàolềuđểnghỉvớichútsợhãi trong lòng;nhưngnhữngchiếc lượcchải lôngcừu,cáiguồngsesợivànhữnghạtcườmvẫncònđó.Tronglềutrốngvắngbuồntênhvà không có đếnmột âm thanh; giờ khắc dài ra, và cuối cùng, khinghethấygìđógiốngnhưtiếngchânởbênngoài,anhtựnhủrằngđóchỉlàtưởngtượngmàthôi.“Chà,lạyChúa!”anhlẩmbẩm,thấylòngtuyệtvọng.Isakkhôngphảilàngườigiỏimồmmép.Lạicótiếngchânbướcbênngoài,vàkhoảnhkhắcsaucóvậtgìđóthoángquacửasổ;mộtvậtgìđócósừng,sốngđộng.Anhbậtdậy laotớicửa,vàtrôngkìa,một ảo ảnh! “Thần thánhhaymaquỷ vậy,” Isak lẩmbẩm, anhkhôngphảilàngườigiỏimồmmép.Anhnhìnthấymộtconbòcáivừabiếnmấtvàochuồnggiasúc.

Giánhưanhkhôngđứngđóvàtựmìnhnghethấy–Ingerđangkhẽ nói với con bò trong chuồng – hẳn anh không tài nào tin nổi.Nhưnganhđứngđó.Vàngaytứckhắcmộtmốinghingờđentốihiệnratrongđầuanh:mộtngườivợthôngminh,phải,mộtngườitạoranhữngđiềukỳdiệu–nhưng,thật làquáđáng,vàđólàtừduynhấtchođiềuđó.Mộtcáiguồngsesợivàdămchiếc lượcchải lôngcừu;thậmchícảmớhạtcườmthìcònđược,cólẽ,dùchúngtớiđâymộtcách quá tốt đẹp theo bất kỳ cách thức đúng đắn và tự nhiên nào.Nhưngmộtconbòcái,bắtgặptìnhcờkhinóđanglạctrênđườnghaytrongmộtcánhđồngthìlạikhác–điềunàykhôngthểbỏqua,vàphảiđượclàmrõngaylậptức.

Ingerbướcrakhỏichuồng,nóivớimộttràngcườirộphachúttựhào:

“Tôiđâymà.Tôivừamangconbòcáivề.”

“Hừm,”Isaknói.

“Vìnómàtôiđilâunhưthế–dắtnóquađồikhôngdễchútnào.”

“Vậylàemđãmangvềmộtconbò?”anhnói.

“Vâng,”nàngđáp, sẵnsàngvỡòa ravới sự tuyệtvờivàgiàucótrênquảđất.“Cólẽanhkhôngtintôihả?”

Isakesợđiềutệhạinhất,nhưngkhôngtỏvẻgì,chỉnói:

“Vàonhàvàănchútgìđi.”

“Anhthấynóchưa?Mộtconbòcáiđẹp,phảikhông?”

“Ờ,một con bò cái đẹp,” Isak nói. Và cố hết sức hỏimột cáchngẫunhiên,“Ởđâumàemcónóvậy?”

“TênnólàSừngVàng.Anhxâycáibứctườngđằngkialàmgìvậy.Anhsẽtựgiếtmìnhvìcôngviệc,thếđó.Nè,lạinhìnconbòđi.”

Họtớinhìnconbò,vàIsakđangmặcquầnáolót,nhưngviệcđókhôngquantrọng.Họnhìnnó,nhìnmãi,mộtcáchcẩnthận,vàomọibộphận,vàlưuýtớitấtcảnhữngdấuvết,đầuvàvai,môngvàđùi,nơicólôngmàuđỏvàtrắng,vàcáchnóđứng.

“Emnghĩlànóbaonhiêutuổirồi?”Isakhỏivớivẻcảnhgiác.

“Nghĩà?Saochứ,chínhxác lànóvừamớitrònbốntuổi.Chínhtôinuôilớnnó,vàtấtcảbọnhọđềunóirằngnólàconbòxinhđẹpnhấtmàhọtừngnhìnthấy.Nhưnganhnghĩởđâycóđủthứcănchonóănhaykhông?”

Isakbắtđầutin,nhưanhquásẵnlòngđểtin,rằngtấtcảđềuổnthỏa.“Đừnglogìvềthứcăn,chà,sẽcóđủthứcănmà.”

Thế rồi họ đi vào nhà để ăn uống và cùng nhau quamột buổichiều. Họ nằm trò chuyện về con bò cái; về sự kiện trọng đại đó.“Chẳngphảinócũnglàmộtconbòdễmếnsao?Nósẽcócon.VàtêncủanólàSừngVàng.Anhngủchưa,Isak?”

“Chưa.”

“Vàanhnghĩsao,nóđãnhậnratôi;nhậnratôingaylậptức,vàđitheotôinhưmộtconcừunon.Đêmquabọntôiđãnằmtrênđồimộtlúc.”

“Vậyhả?”

“Nhưngcầnphảicộtnólạisuốthè,khôngthìnósẽchạymất.Mộtconbòvẫnlàmộtconbò.”

“Trướcđónóởđâu?”cuốicùngIsakhỏi.

“Sao,vớinhữngbàconcủatôi,chủcủanó.Vàhọrấttiếckhimấtnó,tôicóthểbảoanhthế;bọnnhóckhócầmlênkhitôidắtnóđi.”

Cóthểnàonàngbịaratấtcảnhữngthứnày,vànghĩramộtcáchnhanhnhẹnnhưvậyhaykhông?Không,khôngthểcóchuyệnnày.Nóphảiđúng,conbòlàcủanàng.Chà,họđangtrởnêngiàucó,vớitúplềunày,vớinôngtrạinày;saochứ,nókhátốtđẹpđốivớibấtkỳai.Phải,họsẽsốngổnvớitấtcảnhữngthứsẵncómàhọcóthểướcao.Ôi,cáicônàngIngernày;anhyêunàngvànàngcũngyêuanh;họlàngười tằn tiện; họ sống với sự khôn ngoan nguyên thủy, và khôngthiếuthứgì.“Chúngtađingủthôi!”Họđingủ.Vàlạithứcgiấcvàosánghômsau, vớinhững thứđểngắmnhìn,những vấnđề cần coisóc; phải, sự cần lao và niềm vui thú, những lúc thăng trầm, đó làcáchthứccủacuộcđời.

Chẳnghạnnhưvớinhữngsúcgỗkia–Isaksẽcốlắpghépchúnglạivớinhau.Anhđãchúýquansátkhiđixuốnglàng,vớichínhđiềunàytrongtâmtrí,đãnhìnthấychúngđượcthựchiệnrasao;anhcóthểtựmìnhxâynhà,tạisaokhông?Ngoàira,đólàmộttráchvụcủaanh,nóphảiđượcthựchiện.Khôngphảihọđãcómộtnôngtrạivớibầycừu,mộtnôngtrạivớimộtconbòcái,đãcónhiềuvàsẽcòncónhiều dê hơn nữa hay sao? Chỉ lũ gia súc không thôi cũng đã quáđôngđúcsovớitúplều,cầnphảilàmmộtđiềugìđó.Vàtốtnhấtlàtiếnhànhnóngaylậptức,tronglúckhoaitâyvẫncònrahoa,vàtrướckhi mùa cắt cỏ bắt đầu. Inger sẽ giúp một tay trong chuyện nàychuyệnkhác.

Isakthứcgiấctrongđêmvàngồidậy,Ingercònđangsayngủsauchuyếnđidàivấtvả.Anhđirachỗchuồngbò.Đừngnghĩrằnganhsẽtrò chuyện với conbò cái với bất kỳ lời lẽ nịnhnọt đáng tởmnào;không,anhchỉkhẽvỗvềnó,vànhìnkhắpngườinóthêmlầnnữa,đểxemcótìnhcờbắtgặpbấtkỳdấuhiệuvếttíchnàochothấynóthuộcvềmộtchủnhânxalạhaykhông.Khôngmộtdấuhiệu,khôngmộtvếttích,vàIsaklenlénđira,nhẹcảlòng.

Gỗđangnằmđó.Anhhạchúngxuống, lănnhữngsúcgỗvề,rồinhấcchúng lên,xếpchúngtựavào tườngtrongmộtcáikhungnhà;mộtcáisườnlớnđểlàmphòngkhách,vàmộtcáisườnnhỏ–cầncómộtcănphòngngủ.Đâylàmộtcôngviệcnặngnề,cựcnhọc,vàtâmtríanhđặthếtvàonó;anhquênkhuấymất thờigian.Một lànkhóitỏa lên từ cái lỗ trênmái lều, Ingerbước ra và gọi anhvào ănbữasáng.

“Anhlạibậnbịuchuyệngìthế?”Ingerhỏi.

“Emsẽsớmbiếtmà,”Isakđáp,vàchỉcóthế.

Chà,cáigãIsakđóvớinhữngbímậtvàcungcáchháchdịchcủaanhta!Nhưnganhthấyvui,cólẽthế,khinànghỏihanthắcmắc,tỏratòmòvềnhữngviệcanhđangthựchiện.Anhănđôichút,vàngồitronglềumộtlúctrướckhirangoàitrởlại.Anhcóthểmongđợiđiềugì?

“Ừm,” cuối cùng anh nói, đứng lên. “Như thế này không được.Hômnaykhôngthểngồirảnhrangởđây.Cócôngviệccầnlàm.”

“Trôngnhưanhđangxâydựng,”Ingernói.“Cáigìthế?”

Vàanh,cáigãđànôngsắpsửamộtmìnhdựngnhàvớigỗnày,trảlờimột cách khiêmnhường: “Chà, em có thể tha hồ nhìn thấy, tôiđanglàmnómà.”

“Vâng…Vâng,tấtnhiên.”

“Xâycất.Sao,theotôithấythìkhôngcòncáchnàokhác.Emđưavềtrạimộtconbò,nghĩalàphảicómộtcáichuồngbò,tôinghĩvậy.”

Ingertộinghiệp,khôngquákhônngoanthườngxuyênnhưanh,nhưIsak,vịchúatểsángtạođó.Vàchuyệnnàyxảyratrướckhinànghọccáchbiếtanh,thấuhiểucáchanhsắpđặtmọithứ.Ingernói:

“Sao,cóphảianhđangxâymộtcáichuồngbòkhôngđó?”

“Thìsao,”anhnói.

“Nhưnganhkhôngcóýđóchứ?Tôinghĩanhnênxâymộtngôinhàtrướcđã.”

“Nghĩ thếà?” Isaknói,vớivẻmặtnhư thểanhchưabaogiờ tựmìnhnghĩrachuyệnđótrongđời.

“Phải,saochứ.Vànhốtlũsúcvậttronglều.”

Isaksuynghĩmộtchút.“Phải,cólẽtốtnhấtlàlàmnhưvậy.”

“Đó,”Ingernói,vuimừnghớnhởvìthắnglợi.“Anhthấykhông,nóichocùngtôicũnggiỏiđấychứ.”

“Ờ,đúngthế.Vàemnóigìvềmộtngôinhàvớihaicănphòngbêntrong?”

“Hai phòng? Ồ…! Sao, nó sẽ giống như nhà của những ngườikhác.Anhnghĩlàchúngtacóthểlàmđượchả?”

Họlàmđược.Isakđiradựngnhà,khắckhíalênnhữngsúcgỗvàghépdầnsườnnhà;anhcũngxoayxởlàmmộtcáinềnlòsưởivàlòsưởivớinhữnghònđáđãnhặt,dùthứsaukhálàrắcrối,vàbảnthânIsakkhôngphải lúcnàocũnghài lòngvớicôngviệccủamình.Mùacắtcỏtới,anhbuộcphảitrèotừcôngtrìnhxâydựngcủamìnhxuốngvàđitớinhữngsườnđồigầnxa,cắtcỏvàvácvềnhữngbócỏkhôtotướng.Thếrồimộtngàymưanọanhphảiđixuốnglàng.

“Anhxuốnglànglàmgì?”

“Chà,tôikhôngthểnóichínhxácđược…”

Anhlênđường,ởlạiđóhaingày,rồitrởvềvớimộtcáibếplò–mộtngườiđànôngbươnbảbăngquacánhrừngvớimộtcáibếplòbằngthéptrên lưng.“Đây làviệcngoàikhảnăngthựchiệncủamộtngườiđànông,”Ingernói.“Anhsẽtựgiếtmìnhvớicáicáchđó.”Isaktháo dỡ cái lò sưởi đá xuống, vì trông nó không hợp với ngôi nhàmới,vàđặtcáilòthépvàovịtrí.“Khôngphảiaicũngcómộtcáibếplò,”Ingernói.“Thậtkỳdiệubiếtbao,chúngtađangănnênlàmra!…”

Vẫnđanglàmùacắtcỏ;Isakvácvềnhữngbócỏkhô,vìcỏtrongrừng khác với cỏ trong đồng, tiếc là nó ở xa quá. Giờ đây chỉ vàonhữngngàymưaanhmớicóthờigianrỗichocôngviệcxâycất;đólàmộtcôngviệckéodài,và thậmchícho tới thángTám,khi tấtcảcỏkhôđãđượccấtgiữantoànbêndướitảngđá,ngôinhàmớichỉvừađượchoànthànhmộtnửa.RồitớithángChín:“Nhưthếnàykhôngổn,”Isakbảo.“Tốthơnemnênchạyxuốnglàngvàtìmmộtngườilêngiúp.”Dạo sau này Inger tỏ ramệtmỏi và không chạy tới chạy luinhiều,nhưngnàngvẫnsẵnsànglênđường.

Nhưng Isak lại đổi ý; lại khoác lên cái cung cáchháchdịch củamình,vàbảoanhsẽtựxoayxởmộtmình.“Chảviệcgìphảidâyvớingườikhác,”anhnói;“tôicóthểtựmìnhxoayxở.”

“Côngviệcnàykhôngphảichỉmộtngườilàm,”Ingernói.“Anhsẽtựlàmmìnhkiệtsức.”

“Cứgiúptôiđưamấythứnàylên,”Isaknói,vàchỉcóthế.

ThángMười tới,vàIngerphảingưng làmviệc.Đây làmộtđiềukhônghay,vìnhữngruikèophảiđượcdựngxongbằngmọigiá,vàngôinhàphảiđượcchemáitrướcnhữngtrậnmưathu;khôngđượcbỏlỡngàynào.ChuyệngìkhôngổnđãxảyrachoInger?Khôngngãbệnhđấychứ?Lúcnàythỉnhthoảngnàngvẫnlàmphomáttừsữadê,nhưngngoàiviệcđónàngkhông làmthêmgìngoại trừdờichỗconSừngVàngmỗingàykhoảngchụclầnđểnógặmcỏ.

“Lầnsaukhianhxuốnglàng,”nàngnói,“hãymangvềmộtcáigiỏhoặcmộtcáithùngcỡlớn.”

“Emcầncáiđóđểlàmgì?”Isakhỏi.

“Tôisẽcầntớinó,”Ingerđáp.

Isak kéo những chiếc kèo nhà lên vớimột sợi thừng, Inger láichúngđibằngmộttay;cóvẻnhưchỉcầncónàngquanhđóđãlàmộtsự phụ giúp. Công việc tiếp tục từng chútmột;mái nhà không caolắm,nhưnggỗlàmnhàkhátovànặngđốivớimộtngôinhànhỏ.

Thờitiếtítnhiềuvẫnđẹp.Ingertựmìnhđưakhoaivàonhà,cònIsakphảihoànthànhviệclợpmáitrướckhimưatới.Đêmnọđàndêđượcđưavàolềuvàtấtcảngủvớinhauởđó;bằngcáchnàođóhọđãxoayxởđược,họđãxoayxởbằngmọicách,vàkhônghềcàunhàuthanvãn.

Isakchuẩnbịchomộtchuyếnđikhácxuốngngôilàng.Ingernóirấtnhúnnhường:

“Anhnghĩanhcóthểmangvềmộtcáigiỏhoặcmộtcáithùngcỡlớnkhông?”

“Tôiđãđặtmuavàitấmkínhcửasổ,”Isaknói.“Vàmộtcặpcửara vào sơn sẵn. Tôi phảimang chúng về,” anh nói, theo cung cáchháchdịchcủamình.

“Ờ,vậythìthôi.Cáigiỏkhôngphảilàchuyệnlớn.”

“Emmuốngìvớimộtcáigiỏ?Đểlàmgì?”

“Đểlàmgì?…Chắclàanhkhôngcóđôimắttrêntrán!”

Isaklênđường,chìmsâuvàosuynghĩ.Haihômsauanhquayvề,vớimộtcánhcửasổ,mộtcánhcửachophòngkhách,mộtcánhcửachophòngngủ;anhcũng treo trướccổmìnhmộtcái thùnggỗ lớn,đựngđầynhữngthứcầndùng.

“Mộtngàynàođóanhsẽtựgiếtchếtmìnhthôi,”Ingerbảo.

“Vậyhả,thậtthếsao!”Thậtra,cònkhuyaIsakmớichết;anhlấyratừtrongtúimộtlọthuốc–mộtlọdầuthô–vàtraonóchoIngervới lời dặn thường xuyên thoa nó để chóng khỏe trở lại. Còn cónhữngcánhcửasổvàcửaravàosơnsẵnmàanhcóthểhuênhhoangvề chúng; anh bắt tay ngay vào việc lắp chúng vào khung.Ôi chao,nhữngcánhcửasổnhỏnhắn,chỉlàđồđãdùngrồi,nhưngtấtcảđềuđượcsơnmới lạibằngsơnđỏvàsơntrắng;hầunhưviệcnàycũngtốtđẹpkhôngkémviệctreonhữngbứctranhlêncácbứctường.

Thếlàhọchuyểnsangngôinhàmớivànhốthếtbầygiasúcvàotúplều,chỉcómộtconcừumẹđượcđểlạivớiconbòcáiđểnókhôngthấylẻloi.

Họđãlàmrấttốt,nhữngngườithợxâyởvùngđấthoangvuđó:phải,bảnthânhọđãlàmộtsựlạlùngvàmộtđiềukỳdiệu.

CHƯƠNGIII

Isaklàmlụngtrênmảnhđấtchotớikhisươnggiábắtđầurơi;cónhữngphiếnđá và rễ cây cần đượcđào lên và dọnquang, và cánhđồngphảiđược sanbằngđể chuẩnbị chonăm tới.Khiđất rắn lại,anhrờikhỏicôngviệcđồngángvà trở thànhmộtgã tiềuphu,đốncâyrừngvàcắtchúngthànhnhiềukhúcgỗ.

“Anhmuốngìvớitấtcảnhữngkhúcgỗnày?”Ingerhỏi.

“Ồ,rồichúngsẽcóíchthôi,”Isakthuậnmiệngđáp,nhưthểanhkhôngcómộtkếhoạchnào.NhưngIsakcómộtkếhoạch,đừnglo.Ởđâycómộtcánhrừngnguyênsinh,mộtcánhrừngrậmrạp,sátbêncạnhngôinhà.Ngoàira,phảitìmđượccáchnàođóđểđưagỗxuốnglàngvàomùađôngnămấy;nhiều thôndân sẽvuimừngkhi có củiđốt.ViệcnàycóvẻkháổnvàIsakkhôngcònngờgìvềđiềuđónữa;anhmiệtmài với công việc trong rừng, đốn những thân cây và cắtchúngrathànhtừngkhúc.

Ingerthườngluitớiđểquansátanhlàmviệc.Anhkhôngchúý,làmravẻnhưviệcnàngtớikhôngcógìđángkểvàkhônghềlàđiềumàanhmuốnnànglàm;nhưngnàngrấthiểuviệcnàngcómặtởđókhiếnanhvuidạ.Đôikhihọtròchuyệnvớinhautheomộtcáchthứckhálạlùng.

“Emkhôngtìmrachuyệngìđểlàmngoàiviệcđirađâyđểbịđóngbăngtêcứnghaysao?”

“Tôi còn đủ khỏe,” Inger nói. “Nhưng tôi không thấy cómột ýnghĩanàotrongviệcanhtựđàyđọachotớichếtbằngcôngviệcnhưanhđanglàm.”

“Vậyhả!Emhãynhặtcáiáokhoáccủatôivàmặcvàođi.”

“Mặccáiáokhoáccủaanh?Cóthểthôi,thậtđó.Bâygiờtôikhôngcó thời gian để ngồi đây, còn có con SừngVàng sắp đẻ con và cácthứ.”

“Hả,embảolàđẻcon?”

“Anhlàmnhưanhkhôngbiết!Nhưngđiềuanhđangnghĩtớilúcnàylàchínhvềconbêđó.Cóthểđểnólạivàchocaisữakhông?

“Cứlàmtheoýcủaem;việcbòđẻcácthứkhôngphảilàchuyệncủatôi.”

“Tốtlắm,thậtđángtiếcnếuphảiănthịtconbê,vớitôilàvậy.Vàchúngtachỉcònlạimộtconbòcái.”

“Theotôithấythìemsẽlàmđượcviệcđóbằngbấtcứcáchnào,”Isaknói.

Đólàcáchcủahọ.Nhữngngườidâncôlẻ,ngoạihìnhxấuxívàđãhoàntoàntrưởngthành,nhưnglàmộtphúclànhvớingườikia,vớilũsúcvậtvàvớitrầngian.

ThếrồiSừngVàngđẻcon.Mộtngàytrọngđạitrongchốnhoangvu,mộtnỗihânhoan,mộtniềmvuisướng.Họchonóuốngnướcbộtlúamạch,vàIsakcảmthấykhôngcầnphảitiếtkiệmbột,dùanhđãphải vác bột trên suốt con đường về nhà. Vàmột con bê xinh xắnđangnằmđó,mộtconbêđẹpđẽhôngmàuhungđỏgiốngnhưmẹnó,

trông ngơ ngácmột cách buồn cười trước sự nhiệmmầu của việcbướcchânvào thếgiới.Chỉvàibanămnữa,nócũngsẽcóconcủariêngmình.

“Khi lớn lên,nó sẽ làmột conbò cái đẹp tuyệt vời,” Ingerbảo.“Giờthìchúngtasẽgọinólàgì?Tôikhôngthểnghĩra.”

Ingercótínhkhítrẻcontheocáchcủanàngvàkhôngcótríkhônngoanvềbấtcứviệcgì.

“Gọinó là gì à?” Isaknói. “Sao, SừngBạc, tấtnhiên, còn tên gìkhácđược?”

Đợt tuyếtđầu tiênđến.Ngaykhi có thểđiquamộtconđường,Isaklênđườngxuốnglàng,đầyvẻbímậtvàgiấugiếmnhưthườnglệ,khiIngerhỏimụcđíchcủaanh.Và,chắcchắn,lầnnàyanhtrởvềvớimộtsựngạcnhiênmớivàkhómàtưởngtượngra.Mộtconngựavàmộtcỗxetrượttuyết.

“Thật ngốc nghếch,” Inger nói. “Và anh không bắt trộmnó đấychứ,tôiđoánthế?

“Bắttrộmnó?”

“Ờ,vậythìtìnhcờbắtgặpnó?”

Lúcnày,giámàanhcóthểnói:“Đâylàngựacủatôi–củachúngta…”Nhưngnóichocùng,thậttình,anhchỉthuênómàthôi.Chỉthuêngựavàxetrượttuyếtđểchuyênchởnhữngkhúcgỗcủaanh.

Isakđánhxexuốnglàngvớinhữngsúccủi,mangtrởvềthứcăn,cátríchvàbộtyếnmạch.Vàmộthômanhtrởlênvớimộtconbòđựcnon trênxe;đãmuanóvớigiágầnnhưchokhông,vì lýdoởdưới

làngđangthiếucỏkhô.Gầyốmgiơxương,khôngchútgìxinhđẹp,nhưngnócómộtbộkhungkháổn,vàkhôngcầngìhơnlàđượcchoănđầyđủđểpháttriểnngonlành.Vàvớiconbòcáihọđãcósẵn…

“Lầnsauanhsẽmangvềthứgìnữa?”Ingerhỏi.

Isakmangvềmộtloạtđồdùng.Nhữngtấmvánvàmộtlưỡicưamà anh đã đổi được với những súc gỗ; một hòn đá mài, một cáikhuôn làmbánhxốp, các thứdụngcụ– tất cảđềuđổiđược từgỗ.Ingernhưvỡtungravìnhữngthứđồphongphúđó,vàmỗilầnnhưthếnàngđềunói:“Cáigì!Thêmđồđạcnữasao!Khichúngtađãcógiasúcvàtấtcảcácthứmàmộtconngườicóthểnghĩra!”

Họ có đủ cho các nhu cầu trong thời gian ngắn sắp tới, và lànhữngngườiănnênlàmra.MùaxuântớiIsaksẽlạibắttayvàoviệcgì?Anhđãnghĩhếtmọiđiềukhiđixuốngchỗnhữngsúcgỗvàomùađôngđó;anhsẽphátquangthêmnhiềuđấttrênsườnđồivàsanbằngnó,đốnthêmnhiềugỗđểhongkhôtrongsuốtmùahè,vàchởxuốnglàngvàichuyếnkhituyếtrơi.Việcnàyđãcókếtquảrấttuyệt.

NhưngcòncómộtvấnđềkhácmàIsakđãnghĩtớivôsốlần:cáiconSừngVàngđó,nó từđâu tới,nó từng là củaai?Trênđời chưatừngcóngườivợnàonhưInger.Ôichao!Nànglàmộttạovậthoangdã, cho phép anh làm gì tùy ý với nàng, và vui sướng vì điều đó.Nhưng…giảsửnhưmộtngàynàođóngườitatớitìmconbòvàmangnóđi,vàđiềutệhạihơncóthểđếnsauđó?BảnthânIngerđãnóigìvềconngựa:“Anhkhônglấytrộmnóđấychứ,tôiđoánthế,haytìnhcờbắtgặpnó?”Đólàýnghĩđầutiêncủanàng,phải.Đólàđiềumànàngđãnói;aicóthểnóiđượcnàngcóđángtinhaykhông.Anhsẽlàmgì?Anhđãnghĩtớiđiềuđónhiềulần.Vàchínhanhđãmangvềđâymộtngườibạnđờichoconbòcáiđó–chomộtconbòăntrộm,

cóthể!

Vàanhsẽphảitrảlạiconngựa.Thậtđángtiếc,vìnólàmộtconthúnhỏthânthiện,vàđãtrởnênmếnhọ.

“Khôngsao,”Ingeranủi.“Anhđãlàmđượcnhữngđiềukỳdiệu.”

“Phải,nhưngvàongaylúcnàykhimùaxuânđangtới,vàkhitôiđangcầnmộtconngựa…”

Sánghômsauanhlặnglẽchởchuyếngỗcuốicùng,vàởlạilànghaingày.Anhđibộtrởvềnhàvàongàythứba,dừnglạikhitớigầnnhàvàđứng lắngnghe.Cómộtâmthanh lạ lùngbên trong…Tiếngtrẻconkhóc–Phải,ôiTrời!…Vâng,đúngthế;nhưngđólàmộtđiềuthậtlạlùng.VàIngerkhônghềthốtmộtlờinào.

Anhbướcvàonhà,vàvậtđầutiênlàcáithùnggỗđựnghàng–cáithùnggỗtrứdanhmàanhđãtreotrướccổđểmangvềnhà;nóởđó,được treo lên trần nhà vớimột sợi dây ởmỗi đầu,một cái nôi vàgiườngngủchođứabé.Ingerđãthứcdậy,đangđi loanhquanhvớibộáoquầnxộcxệch–nàngđãvắtsữachoconbòvàlũdê,nhưđóchỉlàmộtngàybìnhthường.

Đứabéđãnínkhóc.“Emđãxongxuôivớinó?”Isaknói.

“Phải,giờtôiđãxongxuôivớinó.”

“Ừm.”

“Nórađờivàobuổitốiđầutiênanhđi.”

“Ừm.”

“Tôi chỉviệc cởiđồ ravà treocáinôiởđó,nhưngviệcđócũngquánhiềuvớitôi,vàtôiphảinằm.”

“Saoemkhôngnóitrướcvớitôi?”

“Sao,tôikhôngthểnóichínhxáckhinàothìnórađời.Nólàcontrai.”

“Thếà,mộtđứacontrai.”

“Vàtôikhôngtàinàonghĩrachúngtasẽgọinólàgì,”Ingernói.

Isaknhìngươngmặtnhỏđỏau;nórấtđầyđặn,vàkhôngbịsứtmôi,vớimộtmáitócdàyrậmtrênđầu.Mộtcucậubénhỏxinhxắnđốivớigiaitầngvàvịtrícủanótrongmộtcáithùnggỗđựnghàng;Isakcảmthấymìnhyếuớtmộtcáchlạlùng.Ngườiđànôngvạmvỡđứngđóvớimộtphépmầutrướcmặtanh;mộttạovậtđầutiêntrongmộtmànsươngthiêngliêng,lúcnàyđangđốidiệncuộcđờivớimộtgươngmặt bé bỏng nhưmột biểu tượng. Năm tháng trôi qua, rồiphépmầunàysẽlàmộtgãđànông.

“Anhđiănđi,”Ingernói.

***

Isaklàmộtgãtiềuphu,đốncâyvàcưagỗ.Hiệngiờanhlàmviệctốt hơn trước nhờ cómột cái cưa. Anh làm việc ở ngoài rừng, vànhữngđốnggỗlớntănglên;anhlàmmộtconđường,mộtthịtrấntừchúng, xây dựng từ những đống gỗ xếp lên nhau. Dạo này Ingerquanhquẩntrongnhànhiềuhơn,khôngrangoàiđểquansátanhlàmviệcnhưtrước;giờthìchínhIsakphảitìmcớvềnhàmộtlúcrồilạitrởra.Thật lạ lùngkhicómộtcucậubénhỏnhưthếtrongnhà!Dĩ

nhiênlàIsakchưabaogiờnghĩtớiviệcchúýtớinó–nóchỉlàmộtvậtnhỏbétrongmộtcáithùngđựnghàng.Cònnóivềviệcưathíchnó…Nhưngkhinókhóc,chà,chỉlàbảnchấtconngườikhihơicảmthấychútgìđóđốivớimộttiếngkhócnhưthế;mộttiếngkhócoaoanhỏnhoinhưthế.

“Đừng sờnó!” Inger nói. “Với đôi tay dínhđầynhựa thông cácthứcủaanh!”

“Nhựa thông, thật tình!” Isak nói. “Sao chứ, tay tôi không dínhchútnhựathôngnàotừkhitôicấtngôinhànày.Đưathằngbéchotôi,đểtôibếnó–nào,nóvẫnổnthôimà!”

***

VàođầuthángNăm,mộtngườikháchtìmđến.Mộtngườiđànbàtừphíabênkiadãyđồiđã tớicáichốnquạnhhiuchưaai từngđếnđó;bàlàhọhàngcủaInger,dùkhônggầnlắm,vàhọchàomừngbà.

“Tôinghĩtôichỉnhìnqua,”bànói,“đểxemconSừngVàngsốngrasaotừkhinórờikhỏichúngtôi.”

Ingernhìnđứabévànóivớinóbằngmộtgiọnghơithươngxót:“Chà,chẳngaihỏixemnósốngrasao,nóchỉlàmộtvậtbéxíuxiu.”

“Sao,vềphầnthằngbéđó,aicũngcóthểthấynósốngrasao.Mộtthằngnhócnhỏxíuxinhđẹpcác thứ.VàIngerà,nàocóaingờsaumộtnămsẽtìmthấycháuởđâyvớinhàcửa,chồngconvàmọithứthếnày.”

“Cangợichẳngphảilàviệccủatôi.Nhưngcómộtngườingồiđóđãgiúptôiđượcthếvàchẳngcógìhơn.”

“Vàđãcướinhau?Không,chưacưới,tôithấy.”

“Chúngtôisẽxemxétviệcđó,khirửatộichothằngbé,”Ingernói.“Chúngtôiđãcướinhautrướcđó,nhưngkhôngthểđixuốngnhàthờcácthứ.Anhbảosao,Isak?”

“Cướinhau?”Isaknói.“Sao,vâng,tấtnhiên.”

“Nhưngnếudìmuốngiúpchúngtôi,Oline,”Ingernói.“Hãylênđâyvàihômkhingơiviệcvàtrôngchừnglũsúcvậtởđâytrong lúcchúngtôiđikhỏi.”

Vâng,Olinesẽlàmnhưthế.

“Sauđóchúngtôisẽxemxétđểdìkhôngbịthiệtthòi.”

Sao,vềchuyệnđó,bàđểchohọxửtrí…“Vàanhđanglạixâycất,tôithấy.Cáiđódùngđểlàmgì?Khôngphảiđãxâycấtđủrồisao?”

Ingernhìnthấycơhộivàchộplấyngay:“Chà,dìphảihỏianhtavềviệcđó.Tôikhôngbiết.”

“Xây cất?” Isak nói. “Ồ, cái đó chẳng có gì đáng nói. Một cáichuồng,có lẽ,nếuchúngtôicần tớinó.DìđangnóigìvềconSừngVàng?Dìcómuốnthấynókhông?”

Họđiquachuồngbò,ởđócócảbòmẹlẫnbòconđểkhoe,cảmộtconbòđựcnữa.Vịkháchgậtđầu,nhìnmấyconvậtvàcáichuồng;tấtcảđềuđẹpđẽvàsạchđếnkhôngthểsạchhơnđược.“HãytinởIngertrongviệccoisócmấyconvật,”Olinenói.

Isakđưaramộtcâuhỏi:“TrướcđâySừngVàngởchỗcủadì?”

“Phải,từkhinócònlàmộtconbê.Nhưngkhôngphảiởchỗtôimàởchỗcontraitôi.Nhưngcũngnhưnhaucảthôi.Vàchúngtôivẫncònnuôimẹcủanó.”

Trongsuốtmộtthờigiandài,Isakchưangheđượctintứcnàotốtđẹphơnthế;mộtgánhnặngđãđượctrútđi.SừngVànglàcủaanhvàIngermộtcáchtrungthực.Thật lòng,anhđãnghĩ tớiviệcrũbỏsựkhóchịucủamìnhbằngmộtcáchrấtđángtiếc:giếtconbòvàomùathuđó,cạosạchda,chônđôisừng,vàthếlàsẽxóasạchmọidấuvếtcủa con bò cái SừngVàng trên cõi đời này. Giờ thì không cần làmchuyệnđónữa.VàanhthấyrấtđỗitựhàovềInger.

“Phải,Inger,”anhnói.“Côấylàngườiquảnlýmọithứ,điềuđóđúng. Không thể tìm ra người sánh bằng cô ấy. Đây là một chốnnghèonànchotớikhitôitìmđượcngườivợcủamình,nhưdìcóthểbảo.”

“Saochứ,chuyệnnàytựnhiênthôi,”Olinenói.

Và thế là người đàn bà từ phía bên kia dãy đồi, con người nóinăngmềmmỏngvàkhákhônngoantênlàOlinenàyđãởlạivớihọvàingày,ngủtrongmộtcănphòngnhỏ.Vàkhibàlênđườngtrởvềnhà,bànhậnđượctừIngermộtbólencắtratừđàncừu.Chẳngviệcgìphảichegiấubólenđó,nhưngOlinechúýđểIsakkhôngnhìnthấynó.

Thế làchỉcònlạiđứabé,Isakvàvợanhnhưtrước; lại thếgiớinhưtrước,vàcôngviệctrongngày,vớinhiềuniềmvuilớnnhỏ.SừngVàngchonhiềusữa,lũdêđãsinhconvàcũngchonhiềusữa;Ingerđãlàmđượcnhiềuphomátđỏvà trắng,đangcấtgiữchờchín tới.Kếhoạch củanàng làđểdànhphomát cho tới khiđủđểmuamột cáikhungcửi.Ồ,cônàngIngerđó;nàngbiếtcáchdệtvải.

Và Isakxâymột cái chuồng–anh cũng cómộtkếhoạch riêng,khôngcònngờgìnữa.Anhdựngmộtcăncháiởmộtbênhông túplều,vớihaitấmvánđôi,làmmộtcửaravàovàmộtcửasổnhỏgọnvớibốn tấmkính; lợpmái bằngnhững tấmvánbìa.Anh làmcôngviệcđóchotớikhiđấtđãtantuyếtvàanhcóthểcắtcỏ.Tấtcảnhữngthứđóđềuhữudụngvàcầnthiết;khôngcónềnnhà,khôngcónhữngbứcváchphẳngphiu,nhưng Isakđãgắnmột tấmváchngăn,dànhchỗchomộtconngựa,vàmộtcáimángcỏ.

ĐãgầncuốithángNăm.Mặttrờiđãlàmtantuyếtởkhuđấtcao;Isakdùngcỏlợpmáicănchuồngvàhoànthànhnó.Rồimộtsớmnọanhănmộtbữacho cảngày,mang theo ít thứcăn, vai vác cuốcvàthuổng,vàđixuốnglàng.

“Hãymang về ba thước vải hoa, nếu được,” Inger gọi với theoanh.

“Emcầnthứđóđểlàmgì?”Isakhỏi.

Isak xanhà thật lâu; như thể anhđã ra đimãimãi. Ingernhìnthờitiếtmỗingày,chúýtớihướnggió,nhưnàngđangchờmộtconthuyềnbuồm;banđêmnàngrangoàiđểlắngnghe;thậmchícònnghĩtớiviệcbếconđitìmanh.Thếrồicuốicùnganhtrởvề,vớimộtconngựavàmộtcỗxe.“Xùy,đứnglại!”Isakhéttokhianhvềtớinhà,héttothếđểcóngườinghethấy.Vàconngựarấtngoanngoãn,đứngimphăngphắc,gậtđầuvớimáilềucỏnhưthểnóđãlạibiếtnơinày.Dùsaođinữa, Isakphảigọi to, “Này, rađâyvàgiữconngựamộtchútđượckhông?”

Ingerbướcra.“Nóởđâura?Ồ,Isak,anhđãthuêlạinóhở?Anhởđâusuốtthờigianqua?Đãsáungàyrồi.”

“Emnghĩtôicóthểởđâu?Phảiđilùngsụcmọiphíađểtìmmộtconđườngchochiếcxecủatôi.Emgiữgiùmconngựamộtlátđượckhông?”

“Chiếc xe của anh!Anhkhôngđịnhnói là anhđãmua chiếc xenày?”

Isak lặng thinh; Isak nở nang từng khúc ruột với những điềukhôngthốtnênlời.Anhnhấckhỏixemột lưỡicàyvàmột lưỡibừamàanhđãmua;đinh,dụngcụcácthứ,mộthònđámài,mộtbaohạtgiốnglúa.“Thằngbéthếnào?”anhhỏi.

“Convẫnổn.Anhđãmuachiếcxenàyphảikhông,đólàđiềutôimuốnbiết.Ởđâytôiđãaoướcmãimộtcáikhungcửi,”nàngnói,nửađùanửathật,trongnỗivuimừngvìanhđãquayvề.

Isaklạiimnhưthócmộtlúclâu,bậnrộnvớinhữngviệcriêngcủaanh, trầmngâmsuy tính,nhìnquanhđể tìmmộtnơi cất giữ tất cảnhữngthứđồđạcvàdụngcụ;khótìmrachỗchotấtcả.Nhưngcuốicùng,khiIngerthôihỏi,vàbắtđầunóivềconngựa,anhthoátkhỏisựimlặngkiêukỳcủamình.

“Đãbaogiờemthấymộttrangtrạimàkhôngcómộtconngựavàxe,càyvàbừavàtấtcảcácthứcònlạihaychưa?Vàvìemmuốnbiết,saochứ,tôiđãmuaconngựavàchiếcxeđó,vàtấtcảmọithứtrongđó,”anhnói.

Ingerchỉcóthểlắcđầulẩmbẩm:“Ôichao,tôichưabaogiờthấymộtngườiđànôngnàonhưthế!”

Isak không còn nhún nhường khiêm tốn; anh đã đáp trả đượcchuyệnconSừngVàng,nhưmộtquý tộc. “Emthấyđó,”anhcó thể

nói.“Tôiđãmangvềmộtconngựa;thếlàchúngtahòanhau.”

Anhđứngđó,thẳngvànhanhnhẹn,tráivớithóiquencủamình;lạidờicáilưỡicày,cầmnólênbằngmộttayvàmangnótớiđặtdựavào tường.Ồ, anh có thể xoay xở tạo nênmột điền trang! Anh lấynhữngthứkhác:lưỡibừa,hònđámài,mộtcáichĩaba,tấtcảnhữngthứnôngcụđắttiền,nhữngbáuvậtcủangôinhàmới,mộtlôdàicácthứ.Tấtcảnhữngkhícụcầnthiết–khôngthiếuthứgì.

“Ừm.Vềphầncáikhungcửi,chúngtacũngsẽcónó,tôidámnóithế,miễn là tôicònkhỏe.Vàđây làvảihoacủaem,chỉcómột loạimàuxanhtrời,vìthếtôilấynó.”

Anhmangvềvôsốthứ.Mộtcáigiếngkhôngđáy,cóđủmọithứtrênđời,nhưmộtcửatiệmởthànhphố.

Ingerbảo:“TôiướcgìOlinecóthểnhìnthấytấtcảnhữngthứnàykhidìấyởđây.”

Đúnglàđànbà!Phùphiếmnhẹdạlạlùng–nhưthểđólàchuyệnquan trọng! Isak khịtmũimột cách coi thường dù có lẽ chính anhcũngkhôngkhóchịugìnếuOlinecómặtởđóđểnhìn.

Đứabéđangkhóc.

“Vào nhà coi chừng thằng bé đi,” Isak nói. “Tôi sẽ lo cho conngựa.”

Anhtháocươngchoconngựavàdắtnóvàochuồng:phải,đâylàIsakđangđưaconngựacủamìnhvàochuồng.Chonóăn,vuốtvenóvàđốixửnhẹnhàngvớinó.Vàbâygiờmónnợlàbaonhiêu,vớiconngựavàcỗxeđó?–tổngcộngmọithứlàmộtmónnợlớn;nhưngtất

cảsẽđượctrảvàomùahèđó,khônglo.Anhcónhữngchồnggỗđểtrảnợvàmộtsốvỏbạchdươngđãcắthồinămngoái,chưakểtớinhữngsúcgỗnặng.Cóđủthờigian.Nhưngsauđó,khiniềmtựhàovàvinhquangđãnguộiđichút ít,cónhữnggiờkhắccayđắngtrongnỗisợhãivàloâu;tấtcảtùythuộcvàomùavụ,vàocáchthứcnămđóxoayvần.

Ngàythánglạiđượclấpđầybằngcôngviệcđồngáng,ngàycàngcónhiềucôngviệcđồngáng;anhphátquangnhữngmảnhđấtmới,dọnsạchnhữngrễcâyvàđá;cày,bónphân,bừa,làmviệcvớicuốcvàthuổng,phávỡnhữnggòđấtvànghiềnnátchúngbằngtaychân;luônluônlàmộtnôngdângắnbóvớiđấtđai,trảirộngnhữngcánhđồngranhưnhữngtấmthảmnhung.Anhchờthêmđôingày–đãcódấuhiệutrờisẽmưa–khiđóanhsẽgieolúa.

Ngượcvềtrướcnhiềuthếhệđãtrôivàoquênlãng,cácbậctiềnnhâncủaanhđãtừnggieolúa;mộtcáchtrangnghiêm,vàomộtbuổichiềutrờilặng,tốtnhấtlàvớimộtcơnmưaphùnấmáp,mộtítlâusauchuyếndicưcủanhữngbầyngỗngxám.Khoaitâylàmộtthứmớimẻ,khôngcógìbíẩn,khôngdínhdánggìtớitôngiáo;đànbàvàtrẻconcóthểtrồngchúng–nhữngquảtáođấtđếntừnhữngmiềnhảingoại,giốngnhưcàphê;mộtthứthựcphẩmngonlành,rấtgiốngcủcảivàcủcảivàng.Nhưnglúathìkhôngkémgìsovớibánhmì;cólúahoặckhôngcólúacónghĩalàsốnghoặcchết.

Isak,kẻgieohạt,đibộđầutrần,vớilòngkínhChúa.Trôngnhưmộtgốccâycótay,nhưngtronglònganhlạigiốngnhưmộtđứatrẻcon.Mỗilượtnémđượcthựchiệnmộtcáchcẩntrọng,trongmộttinhthầncamchịuhiềnhòa.Trôngkìa!Nhữnghạttíhonđósẽnảymầmvàlớnlên,trổlá,vàlạichothêmnhiềulúa;vìthếlúađượctrồngtrênkhắptráiđất.Palestine,Mỹ,cảnhữngthunglũngcủachínhNaUy–

mộtthếgiớirộnglớn,vàđâylàIsak,mộthạtbụibétíteoởgiữatoàncõi thế,một người gieo hạt. Những cơnmưa hạt lúa tí hon tỏa rathànhhìnhrẻquạttừbàntayanh;bầutrờiđầymâytốtlành,hứahẹnsẽcómộtcơnmưanhỏ.

CHƯƠNGIV

Đãlàthờigianrỗiviệcgiữahaimùa,nhưngOlinekhôngđến.

LúcnàyIsakđãngơiviệcđồngáng;anhcósẵnhaicáiháivàhaicáicàocỏchoviệccắtcỏphơikhô;anh làmnhữngtấmván lótsàndài cho chiếc xe để chở cỏ khô, tìm ra hai thanh trượt cùng mộtmiếnggỗthíchhợpđểlàmmộtchiếcxetrượttuyếtmùađông.Anhlàmnhiềuvậthữuích.Thậmchícảnhữngcáikệ.Anhlắphaicáikệtrongnhà,nhưmộtnơi tuyệtdiệuđể cất giữnhiều thứ, chẳnghạnmộtcuốnniênlịch–cuốicùnganhđãmuamộtcuốn–vànhữngcáimuỗngcanh,nhữngbìnhvạikhôngdùngtới.Ingerhàilòngmộtcáchdễdãi;nàngnghĩrấtnhiềuvềmọithứ.VídụnhưconSừngVàng,giờthìkhôngsợnóchạymấtnữa,vìđãcóconbêvàconbòđựclàmbầubạn; nó chạy quanh rừng suốt ngày. Cả đàn dê cũng đang béo tốt,nhữngchiếcvú của chúnggầnnhưquét lê trênmặtđất. Ingermaymộtchiếcáothụngdàitừtấmvảihoaxanhvàmộtcáimũnhỏxinhxắnhếtmựcvớicùngchấtliệu–nhữngthứđódànhcholễrửatội.Bảnthânthằngbénhiềulầnquansátnànglàmviệc;nólàmộtbétraikỳdiệuđượcbanphúclành,vànếunàngrấtthíchgọinólàEleseusthìsaochứ,Isakchorằngnàngphảicócáchthứccủamình.Khichiếcáothụngđãhoànthành,nóđượcnốithêmmộtmảnhđuôidài,gầnmộtthướcrưỡivảihoa,vàmỗiin-sơtiềnmuanóđềuđượcsửdụng;nhưngthếthìsao–đứabélàconđầulòngcủahọ.

“Cònnhữnghạtcườmcủaem?”Isakhỏi.“Nếucóbaogiờdùng

tớichúng…”

Ồ,nhưngIngerđãnghĩtớichúng,nhữnghạtcườmcủanàng.Cứtinmột ngườimẹ về chuyện đó. Inger không nói gì, và rất tự hào.Khôngcónhiềuhạtcườmlắm,khôngđủđểlàmmộtcáivòngcổchothằngbé,nhưngtrôngchúngsẽrấtđẹpkhiđínhvàophíatrướcchiếcmũcủanó,vàchúngsẽnằmởđó.

NhưngOlinekhôngtới.

Nếukhôngvì lũ gia súc,hẳnbangườibọnhọđã lênđườngvàquaytrởvềnhàvàovàihômsauvớiđứatrẻđãđượcđặt tênthánhtheođúngphéptắc.Vànếunhưkhôngvìchuyệnkếthôn,hẳnIngerđãđimộtmình.

“Nếuchúngtahoãnvụkếthônlạiítlâuthìsao?”Isaknói.NhưngIngerkhôngmuốnhoãnlại;ítnhấtphảicầntớimườihoặcmườihainămtrướckhiEleseusđủlớnđểởnhàchămnomviệcvắtsữatronglúchọđikhỏi.

Không,Isakphảisửdụngđầuócmìnhđểtìmramộtcách.Toànbộmọithứđãxảyratheocáchnàođómàhọkhônghềbiết;cólẽvấnđềkếthôncũngquantrọngkhôngkémviệcrửatội–làmsaoanhbiếtđược?Thờitiếttrôngcóvẻmuốnhạnhán–mộtcơnhạnhántệhại;nếumưakhôngđếnsớm,mùamàngcủahọsẽbịcháyrụi.Nhưngtấtcảnằmtrongbàn tay củaChúa. Isakchuẩnbịđixuống làngvà tìmmộtaiđólêngiúp.Tấtcảnhữngdặmđườngđómộtlầnnữa!

Vàtấtcảnhữngrốirennhặngxịđóchỉvìviệckếthônvàrửatội.Phải,nhữngngườidânởnơihẻolánhgặpđủthứphiềntoáilớnnhỏ.

CuốicùngOlineđãtới…

Vàgiờđâyhọđãkếthônvàrửatội,mọithứnghiêmchỉnhtheotrìnhtự;họđãnhớraphảikếthôntrước,đểđứabécóthểđượcrửatộivới tưcách làconcủamộtđôivợchồngđãkếthôn.Nhưngcơnhạnhánkéodài, vànhững cánhđồng lúanhỏbé khô rangnứtnẻ,nhữngtấmthảmnhungấyđãkhôrangnứtnẻ–vìsao?TấtcảđềunằmtrongbàntaycủaChúa.Isakcắtcỏtrênnhữngđồngcỏcủaanh;chỉcómộtítcỏtrênđồngchotấtcảnhữnggìanhđãchămbónvàomùaxuânấy.Anhmiệtmàicắtcỏtrênnhữngsườnđồi,ngàycàngđixahơn;cắtcỏ,quayvềvàchởvềnhànhữngbócỏkhô,nhưthểanhkhôngbaogiờbiếtmệt–vìanhđãcómộtconngựavàmộtnôngtrạicónhiềukhođụn.NhưngchotớigiữathángBảyanhphảicắtlúađểlàmrơm,vìkhôngcòncáchgìkhác.Vàgiờđâytấtcảtùythuộcvàoviệcthuhoạchkhoaitây.

Cònnhữngbụikhoaitâyđóthìsao?Cóphảichúngchỉlàmộtthứđếntừnhữngmiềnhảingoại,nhưcàphê;mộtthứsangtrọng,mộtthứvượtmứcbình thường?Ồ,khoai tây làmột thứcâykiêuhãnh;hạnhánhoặcmưarào,nóvẫncứpháttriểnnhưnhau.Nóchếnhạothờitiếtvàsẽchịuđựngbấtcứđiềugì;chỉcầnxửsựtửtếvớinó,vànólạimọcramườilămnhánh.Khôngphảilàthứnướccủamộtquảnho,màlớpthịtcủamộtquảhạtdẻ,sẽđượcluộchaynướng,cóthểsửdụng theomọi cách.Mộtngườiđànôngcó thể thiếu lúađể làmbánhmì,nhưngcứchoanhtakhoaitâyvàanhtasẽkhôngchếtđói.Cứ nướng chúng trong than hồng là đã có thứ để ăn tối; cứ luộcchúngtrongnướclàđãcósẵnbữađiểmtâm.Cònvềthịt,ngườitaítkhicầntớichúng.Khoaitâycóthểdọnlênvớithứgìbạnthích;mộtcốcsữa,mộtconcátrích,thếlàđủ.Ngườigiàucóănchúngvớibơ;dânnghèothìcũngxongvớimộtnắmmuối.IsakcóthểlàmcảmộtbữatiệcvớichúngvàonhữngngàyChủnhật,vớimộtítkemlàmtừsữacủaSừngVàng.Thứkhoai tây tộinghiệpbịxemthường–mộtphẩmvậtđượcbanphúclành!

Nhưngbâygiờmọithứđềucóvẻđentối,ngaycảvụthuhoạchkhoaitây.

Mỗingày,Isaknhìnlênbầutrờivôsốlần.Vàbầutrờivẫnxanhtrong.Cónhiềubuổi chiều trông cóvẻnhưmột cơnmưađang tới,Isakđivàonhàvànói,“Rốtcuộccóvẻnhưchúngtasẽcócơnmưađó.”Vàvàigiờsautấtcảlạituyệtvôhyvọngnhưtrước.

Tới lúc này cơn hạn hán đã kéo dài bảy tuần, và sức nóng rấtnghiêmtrọng;suốtthờigianđókhoaitâytiếptụcrahoa;rahoamộtcáchkỳ lạ,phi tựnhiên.Nhữngcánhđồng lúanhìn từmộtkhoảngcáchxanhưnằmdướimộtlớptuyết.Tấtcảnhữngchuyệnnàysẽkếtthúckhinào?Cuốnniênlịchchẳngnóigì–nhữngcuốnniênlịchthờibuổinàykhôngphảilàchúngnhưtrướcnữa;mộtcuốnniênlịchngàynaykhôngtốtchútnào.Hiệntại,trờilạicóvẻsắpmưa,vàIsakbướcvàotìmInger:“Đêmnaysẽcómưa,theoýChúa.”

“Trôngtrờicóvẻnhưthếà?”

“Phải.Vàconngựađangrùngmìnhchútít,theokiểucủachúng.”

Ingerliếcracửavàbảo,“Phải,anhthấyđó,nósẽtớingaythôi.”

Mộtvàigiọtrơixuống.Nhiềugiờtrôiqua,họănbữatối,vàkhiIsakbướcragiữamànđêmđểnhìn,bầutrờivẫnxanh.

“Được,được,”Ingernói,“trờisẽchomộtngàynữađểphơikhôsốđịaycuốicùng,”nàngnói,cốgắnganủianh.

Isakđãháiđịay,càngnhiềucàngtốt,vàháiđượckhánhiều,tấtcảđềulàloạihảohạng.Đólàmộtthứcỏkhôtốt,vàanhcũngđốixửvớinónhưvớicỏkhô,chenólạibằngnhữngvỏcâytrongrừng.Chỉ

cònmộtítnằmngoàitrời,vàgiờđây,khiIngernóivềnó,anhtrảlờimộtcáchtuyệtvọng,“Tôisẽkhôngđưanóvàonếutrờinắng.”

“Isak,anhkhôngcóýđịnhđóđâu!”Ingernói.

Vàhômsauanhvẫnkhôngđưasốđịayvàonhà,chắcchắnthế.Anhbỏmặcnóởngoàivàchẳnghềđụngtớinó,nhưanhđãnói.Cứmặcnónằmởnơinóđangnằm,dùsaothìtrờicũngkhôngmưa;cứmặcnónằmởnơinóđangnằmvớilòngkínhChúa!AnhcóthểmangnóvàoởmộtthờiđiểmnàođótrướclễGiángsinh,nếunhưmặttrờichưathiêurụinó.

Isakbịtổnthươngsâusắc.Việcngồiởngoàitrênbậccửavànhìnranhữngmảnhđấtcủamình,cảmthấy làchủnhânôngcủa tấtcả,khôngcònlàmộtniềmvuithú.Đồngkhoaitâyđangrahoamộtcáchđiênrồvàđanghéokhôđi;cứmặcchosốđịayđónằmởnơinóđangnằm–anhquantâmgìcơchứ?CáianhchàngIsakđó!Aicóthểnói;có thể anh cómột ýnghĩ tinhquáinàođó trongđầuđối với tất cảnhững dửng dưng đơn giản ấy; nói cho cùng, có lẽ anh biết mìnhđang làmgì,khicốtheodõibầutrờixanhvớisựthayđổicủavầngtrănglúcbấygiờ.

Chiềutốihômđótrôngcóvẻnhưtrờisẽmưalầnnữa.“Anhnênđưasốđịayđóvàonhà,”Ingernói.

“Đểlàmgì?”Isakhỏi,cóvẻrấtngạcnhiên.

“Phải, anh với sự vô lý của anh – nhưng nói cho cùng trời sẽmưa.”

“Nămnaytrờisẽkhôngmưa,emcóthểtựmìnhthấy.”

Nhưngmặcchotấtcảnhữngchuyệnđó,trờiđêmtrởnêntối lạlùng.Họcóthểnhìnthấyquakínhcửasổrằngtrờiđangtốisầmđi–phải,vànhưthểcómộtthứgìđóđậpvàonhữngtấmkínhcửa.Mộtthứ gì đó ẩmướt, bất kể nó là gì. Inger thức giấc. “Trờimưa!Hãynhìnrakínhcửasổ.”

Nhưng Isak chỉ khịt mũi. “Mưa à? Chả có mưa chút nào. Emkhôngbiếtmìnhđangnóigìđâu.”

“Chà,giảvờthếlàkhôngtốt,”Ingernói.

Isakđangvờvịt–phải,đúngvậy.Trờiđangmưa,chắcchắn làthế,vàđólàmộtcơnmưalớn–nhưngngaykhimưavừađủđểlàmhỏngsốđịaycủaIsakthìtrờitạnh.Bầutrờitrongxanh.“Tôiđãnóigìnhỉ,”Isaknóimộtcáchcốchấp.

Trậnmưakhôngảnhhưởnggìtớivụkhoaitây,vànhiềungàyđếnrồiđi;bầu trời trongxanh. Isakbắt tayvàoviệc trênchiếcxe trượtchởgỗ,chămchỉlàmlụng,lênkếhoạchmộtcáchnhúnnhườngvớithanhtrượtvàcàngxe.Vâng, trờiđấtạ!Nhữngngàyđếnrồiđi,vàđứatrẻ lớn lên. Ingerđánhkemvà làmphomát;khôngcónguycơnghiêm trọngnào; nhữngngười dânnày có trí khôn và có thể làmviệcđểkhông chết vìmộtnăm tệhại.Ngoài ra, sau chín tuần,mộttrậnmưa lành thông thường đã đến,mưanhư trút nước suốtmộtngày đêm, suốtmười sáu tiếng.Nếu nó tới trước đó hai tuần, hẳnIsaksẽnói,“Giờthìđãmuộn!”Vànhưthườnglệ,anhnóivớiInger,“Embiếtđó,cơnmưasẽcứuđượcmộtítkhoai.”

“Phải,”Ingerđápmộtcáchhyvọng.“Nósẽcứuđượckhánhiều,rồianhsẽthấy.”

Vàgiờđâymọithứtrôngkháhơn.Mưarơimỗingày;tốt,những

trậnmưatrọnvẹn.Mọithứtrôngxanhtươitrởlại,nhưbởimộtphépmầu.Khoai tây vẫn còn rahoa, tệhơn trước, vớinhững chùmquảlớnmọcraởcácngọncây,nơi lẽrachúngkhôngxuấthiện;nhưngkhôngaicóthểnóicóthứgìdướinhữngrễcây.Isakkhôngdámnhìnthửxemsao.ThếrồimộthômIngerrangoàivàpháthiệnrahơnhaichụccủkhoainhỏdướimộtgốckhoai.“Vàchúngcóthêmnămtuầnnữađểlớnlên,”Ingerbảo.Ồ,cáicônàngIngerđó,luôncốanủivànóinăngmộtcáchđầyhyvọngvớicáimôisứtcủamình.Nghenàngnóikhônghayhogìcholắm,vìcómộtthứtiếngxìxàonhưhơinướcthoátratừmộtcáivanbịròrỉ,nhưngđồngthờinócũnglàmộtniềmanủiở giữa chốnhoang vu.Và lúcnàonàng cũng làmột tâmhồnhạnhphúcvuitươi.

Mộthôm,nàngbảovớiIsak,“Tôiướcgìanhcóthểlàmthêmmộtcáigiường.”

“Thếà!”anhnói.

“Sao,khôngcầnphảivội,nhưngvẫn…”

Họbắtđầuthuhoạchkhoaitây,vàkếtthúctrướcngàylễThánhMichael,theotậpquán.Đólàmộtnămởmứctrungbình–mộtnămtốtđẹp;một lầnnữahọ thấy rằngkhoai tâykhôngchịuảnhhưởngthời tiết nhiều lắm, vẫn cứ phát triển bình thường, và có thể chịuđựng tốt.Mộtnămtrungbình–mộtnămtốtđẹp…Ồ,có lẽkhông,nếuhọxemxétmộtcáchchínhxác,nhưngnămnayhọkhôngthểlàmđiềuđó.Mộtngàynọ,gãngườiLappđinganglốiđóđãnóikhoaitâycủahọthậttốt;ởdướilàngthìtệhơnrấtnhiều,anhtabảo.

VàgiờđâyIsakcóthêmvàituầnđểlàmđấttrướckhisươnggiáxuống.Bầygiasúcđượcthảrong,gặmcỏởnơinàotùythích;thậttốtkhi làm việc mà có chúng quẩn quanh gần đó và nghe thấy tiếng

chuông,dùthỉnhthoảngnócũnglàmanhmấtchút ít thờigian.Cáiconbòđựcranhmađócó thểhúcđầuvàođốngđịay;cònvềphầnđàndêthìchúngtảnmáckhắpnơicaothấp,thậmchícảtrênmáilều.

Nhữngchuyệnphiềntoáilớnnhỏ.

MộthômIsaknghethấymộttiếnghétđộtngột;Ingerđứngởbậccửavớiđứabétrêntay,chỉvềphíaconbòđựcvàconbòcáinonxinhđẹpSừngBạc–chúngđanglẹonhau.Isaknémcuốcxuốngvàchạyvềphíađôibò,nhưngđãquámuộn,theonhưhọthấy.Chuyệnquáiquỷấyđãđượcthựchiện.“Ồ,đồnhãiranhbénhỏ,nócònquánon–sớmhơntớinửanăm,mộtđứatrẻcon!”Isakđưanóvào lều,nhưngđãquámuộn.

“Tốt, tốt,” Ingernói, “nói cho cùngviệcnày cũngkhôngquá tệ,theocáchnàođó;cứđợixem,chúngtasẽcócảhaiconbòđẻcùngmộtlúc.”Ồ,cáicônàngIngerđó;khôngsángdạnhưngườita,cólẽ,thếnhưng,vớinhữnglờiđó,hẳnnàngđãbiếtmìnhđịnhlàmgìkhithảlỏngđôibòsánghômđó.

Đôngtới,Ingerchảilenvàxesợi,Isakchởvềnhiềucủiđốt;củitốtvàđườngđithuậnlợi;tấtcảnợnầncủaanhđãthanhtoánxongxuôi;ngựavàxe,càyvàbừalàcủariênganh.AnhđánhxexuốnglàngvớiphomátsữadêcủaIngervàmangvềlensợi,mộtcáikhungcửi,nhữngcon thoivàsuốtcuốnchỉ các thứ;mangvềbộtyếnmạchvàthựcphẩm,nhiềuvánvàđinhhơn;mộthômanhmangvềmộtcâyđèndầu.

“Cũngthậtnhưtôiđangởđây,tôikhôngthểtinnổi,”Ingernói.Nhưngtừlâunàngđãnghĩtớimộtcâyđèndầuchotấtcảcácthứđó.Họthắpnólênngaytốiđó,vàsốngtrongchốnthiênđường;vàchắcchắn bé Eleseus sẽ cho rằng đó là mặt trời. “Hãy xem nó cứ nhìn

chằmchằmnhưthếkia,”Isakbảo.VàgiờđâyIngercóthểsesợivàobuổitốinhờánhđèndầu.

AnhcũngmuavảiđểmayáovàmộtđôigiàydamớichoInger.Nàngcũngđãyêucầumộtítthuốcnhuộmlen,vàanhmangchúngvề.

Rồimộthômanhtrởvềvớimộtcáiđồnghồtreotường.Vớicáigìchứ?–Mộtcáiđồnghồtreotường.ĐiềunàythậtlàquásứctưởngtượngđốivớiInger;nànghoàntoànchoángngợpvàkhôngnóiđượclờinào. Isak treonó lên tường, chỉnh lạikim theophỏngđoán, lêndâycót,vàđểchonóđổchuông.Thằngbéquaymắtvềphíaâmthanhrồinhìnmẹnó.“Phải,concóthểlấylàmlạ,”Ingerbảovàbếthằngbélên. Ở đây, tại một nơi cô quạnh, trong tất cả những thứ tốt đẹp,khôngcóthứnàotốthơnmộtcáiđồnghồđểtrảiquamùađôngtămtối,vớitiếngchuôngbáogiờấmáp.

Khichuyếngỗcuốicùngđãđượcchởđi,Isaklạitrởthànhmộtgãtiềuphu,đốncâyvàchấtđống,xâydựngnhữngconđườngcủaanh,cáithịtrấngỗcủaanh,chomùađôngkếtiếp.Lúcnàyanhngàycàngđixanhàhơn,đãcósẵnmộtdảiđấtrộnglớnởsườnđồiđểcanhtác.Anhkhôngcòncắtngắngỗnữamàchỉđốnnhữngcây lớnnhấtđãkhôngọn.

Dĩnhiên,anhbiếtrấtrõđiềumàIngernghĩ tớikhinàngđòicóthêmmột cái giường; tốt nhất nên vội vàng lên và hoàn thành nó.Mộtxếchiềuuámanhtừrừngtrởvềnhà,vàchắcchắnlàthế,Ingerđãsinhnởxongxuôi–mộtbé traikhácđangnằmđó.Cái cônàngInger này!Đúng ngay sáng hôm ấy nàng đã cố thuyết phục anh đixuốnglànglầnnữa:“Lầnnàyconngựaphảicóchuyệngìđóđểlàm,”nàngbảo.“Cứănkhôngsuốtcảngày.”

“Tôikhôngcóthờigianchomấychuyệnvớvẩnđó,”Isaknóingắn

gọn,vàđira.Giờthìanhđãhiểu;nàngmuốnanhtránhđichỗkhác.Vàtạisao?Chắcchắnlàcóanhởquanhnhàthìtốthơnchứ.

“Vìsaoemkhôngbaogiờbáochongườitabiếtchuyệngìsắpxảyra?”anhhỏi.

“Anh tựdọngiườngchomìnhvàngủ trong cănphòngnhỏđi,”Ingernói.

Vềchuyệnđó,khôngchỉlàlàmmộtcáikhunggiường,cầnphảicóvảiđểtrảigiường.Họchỉcómộtmộttấmmềnda,vàkhôngthểcómộttấmkhácchotớimùathukếtiếp,khihọthịtmấyconcừuthiến–vàthậmchíkhiđóhaitấmdacũngkhôngđủđểlàmmộttấmmền.Isaktrảiquamộtthờigiancựckhổ,vớicáirétbanđêm;anhcốvùimìnhtrongđốngcỏkhôbêndướitảngđálồi,cốngủchungvớimấycon bò. Isak trở thành kẻ không nhà.May cho anh lúc ấy là thángNăm;chẳngbaolâuthángSáusẽtới;rồithángBảy…

Họđãxoayxởlàmnênmộtcơngơituyệtdiệu,ởđótrongvùnghoangdã;cấtnhàchochínhhọvàchuồngchobầygiasúc,phátquangđấtđaivàtrồngtrọt,tấtcảchỉtrongbanăm.Isaklạixâycất–giờanhđangxâycấtcáigì?Mộtcáichuồngmới,mộtcáicháinhôratừngôinhà.Khắpchốnvangđộngtiếngbúakhianhđóngnhữngcâyđinhdàichín in-sơ.ThỉnhthoảngIngerbướcravàbảotiếngồnquá lớnđốivớibọntrẻ.

“À,bọntrẻ,hãyvàonhàvànóichuyệnvớichúng,hátbàigìđó.Cóthể cho thằngEleseusmột cáinắp thùngđểnó tự gõ.Tôi chỉ đóngmấycâyđinhlớnởchỗnàythôi,trênnhữngchiếcxàngang,chúngsẽgánhchịucảmáinhà.Sauđóchỉđóngmấytấmvánvớiđinhhaiin-sơrưỡi,nhẹnhàngnhưcấtnhữngngôinhàbúpbê.”

ChẳngcógìlàlạnếuIsakvẫngõđậpầmvang.Kialàmộtthùngđựng cá trích, và bột, và tất cả các thứ thực phẩm để tạm trongchuồngngựa;vẫntốthơnlàđểchúngngoàitrời,cólẽthế,nhưngthịtlợnđãbị ôi; cầnphải cómột cái kho thựcphẩm, vàđiềuđó rất rõràng.Cònvềphầnlũtrẻ,chúngmauchóngquenthuộcvớitiếngồn.Eleseuscóchiềuhướnghơiốmyếu,nhưngđứakiaănuốngmộtcáchngonlành,nhưmộtđứabébéotốt,vàkhinókhôngkhócthìnóngủ.Mộtđứabédiệukỳ!IsakkhôngphảnđốiviệcđặttênnólàSivert,dùbảnthânanhthíchcáitênJacobhơn.ĐôikhiIngercóthểlàmđiềuđúng.Eleseusđượcđặttheotêncủavịlinhmụcởgiáoxứcủanàng,vàchắcchắnđó làmộtcái tênđẹp;nhưngSivertđượcđặt theotêncủaôngcậunó,viênthủquỹhuyện,mộtngườigiàucó,khôngcóvợcongìđểthừakếdisảncủaông.Họkhôngthểlàmđiềugìtốthơnlàđặttênthằngbétheotênông.

Rồimùaxuânđến,vàcôngviệccủamùavụmới;tấtcảđềugắnvớiđấtđaitrướcngàyWhitsun.[5]KhichỉphảichămnommộtmìnhEleseus,Ingerkhôngbaogiờcóthìgiờđểgiúpchồngnàngvìbịcộtchặt vàođứa conđầu lòng củamình; giờđây, vớihaiđứabé trongnhàthìlạikhác;nànggiúpchồngởnhữngcánhđồngvàloliệumộtsốcôngviệcvặtvãnhnàykhác;trồngkhoaitây,gieocàrốtvàcủcảitrắng.Mộtngườivợnhưthếkhôngphảidễtìm.Ngoàiranàngcòncókhungcửicủamình;nhữngkhirỗiviệcnànglạichuivàocănphòngnhỏvàsemộthaiốngchỉ,maynhữngquầnáolótvớinửaphầnlàlenchomùađông.Rồinàngnhuộmlen,màuđỏvàxanhdươngchonàngvàhaiđứanhỏ;cuốicùngnàngphanhiềumàuđểlàmmộttấmmềnchoIsak, tấtcảchỉmột taynàng.Khôngcóchuyệngiải tríởkhungcửicủaIngermàlàlàmranhữngvậthữudụngvàcầnthiết,vàtấtcảđềutốtđẹp.

Chà,họđanglàmviệcrấtcừ,nhữngcưdângiữachốnhoangvu

này;họđãtiếnrấtxa,vànếumùamàngnămnaybội thuhọsẽtrởthành những thôn dân đáng ganh tị. Còn thiếu thứ gì nữa ở chốnnày?Cólẽlàmộtcáivựacỏkhô;mộtnhàkhovớimộtcáisânđậplúabêntrong–nhưngcáiđósẽđếnvàođúnglúc.Phải,nósẽđến,khônglo,chỉcầndànhthờigiancholúcấy.VàgiờthìSừngBạcđãđẻcon,đàncừuđãcócừunon,đàndêcũngsinhcon,nhữngconthúcontrởnênđôngđúc.Cònnhữngvịchủnhâncủangôinhàthìsao?Eleseusđãbiếtđi,đimộtmìnhbấtcứlúcnàonómuốn,vàSivertbébỏngđãđượcrửatội.CònInger?Vớimọidấuhiệuvàbiểuhiện,đangchuẩnbịchomộtkỳsinhnởkhác;nàngkhôngphảiloạingườimàbạngọilàsinh nở hiếm hoi.Một đứa bé khác – chà, với Inger chỉ là chuyệnnhỏ!Dùvậynàngkhátựhàovềchúngkhichúngrađời,chắcchắnlàthế.Những tạovậtbénhỏxinhđẹp,nhưbấtkỳmộtai có thểnhìnthấy.Về lâudài,Thượngđếkhôngchỉbanphúc chonhữngđứabéđang lớn xinh đẹp đó. Inger còn trẻ và đang ở lứa tuổi chínmọngnhất.Nàngkhôngđẹp,vàsuốtthờithơấuđãphảiđaukhổvìđiềuđó,bịđẩyrabênlềvàbịcoithường.Nhữnggãthanhniênkhôngbaogiờđểýtớinàngdùnàngcóthểkhiêuvũcũngnhưlàmviệc.Họkhôngthấycógìngọtngàoởnàngvàquaysangkẻkhác.Nhưnggiờthìthờigian đã đến; nàng đangnở rộ nhưmột bônghoa và thường xuyênmangthai.BảnthânIsak,chúatểvàchủnhâncủanàng,vẫnnghiêmtrangvàlãnhđạmnhưthườnglệ,nhưnganhđãănnênlàmravàrấthàilòng.ViệcanhlàmsaođểsốngchotớikhiIngerđếnlàmộtđiềubíẩn;khôngcònngờgìnữa,chỉ sốngnhờvàokhoai tâyvàsữadê,hoặccóthểđánhliềuvớinhữngthứthứcănkhôngtên;giờđây,anhđãcótấtcảnhữngthứmàmộtngườiđànôngcóthểnghĩtớitrongnơichốnngụcưcủamìnhtrêntrầnthế.

Lạixuấthiệnmộtcơnhạnkhác,mộtnămmới tồi tệ.GãngườiLappOs-Anders,đếncùngconchócủamình,mangtới tin tứcrằngthôndândướilàngđãcắtlúacủahọđểlàmcỏkhô.

“Thật làmộtchuyệnđángbuồn,” Ingernói, “khiphảiđếnnướcđó.”

“Phải,nhưnghọcócá trích.Mộtmẻđầy,người tabảo thế.CậuSivertcủabàsẽcấtmộtnôngtrại.”

“Sao,trướcđâyôngấykhôngthíchthế.”

“Đúngvậy.Vàmuốngiốngnhưbà,vì tấtcảcác thứtrôngcóvẻnhưthế.”

“Saochứ,vềchuyệnđó,tạơnTrời,chúngtôicóđủchocácnhucầunhỏbécủamình.Ởquênhàngườitanóigìvềtôitrênnày?”

Os-Anderslúclắcđầumộtcáchbấtlực;khôngthểkểhếtnhữngđiềutotáthọđãnói;nhiềukhôngkểxiết.Mộtgãnóinăngthúvị,nhưmọithổdânLapp.

“Nếuôngmuốnmộtlysữabâygiờ,chỉviệcnóira,”Ingerbảo.

“Thậtkhôngđángđểbàphảimấtcông.Nhưngnếubàcóchútgìchoconchónày…”

SữachoOs-Andersvà thứcănchoconchó.Os-Andersđộtngộtngẩngđầulên,khicómộtthứâmnhạcnàođóởbêntrongnhà.

“Đólàgìvậy?”

“Chỉlàcáiđồnghồcủachúngtôi,”Ingernói.“Nóđổgiờtheocáchđó.”Ingernởtừngkhúcruộtvớiniềmtựhào.

Gã người Lapp lại lúc lắc đầu: “Nhà và gia súc và đủ các thứ.Khôngvậtgìmộtngườiđànôngcóthểlàmramàbàkhôngcó.”

“Ừ,chúngtôiphảibiếtơnvềchuyệnđó,đúngvậy.”

“Tôiquênnữa,Olinegửilờihỏithămbà.”

“Oline?Bàấythếnào?”

“Bàấycũngkhôngtệlắm.Giờnàychồngbàđiđâu?”

“Anhấylàmviệcởđâuđótrênđồng.”

“Họnóiôngtachưamua,”gãngườiLappthờơnói.

“Mua?Ainóithế?”

“Sao,đólàlờihọnói.”

“Nhưnganhấymuatừaiđược?Đâylàđấtcôngmà.”

“Phải,đúngthế.”

“Vàanhấyđãđổmồhôitrêntừnglátthuổng.”

“Ờ,họnóiNhànướclàmchủtấtcảđấtđai.”

Ingerkhôngthểlàmgìhơnvớichuyệnnày.“Phải,cóthểlàthế.CóphảiOlinenóithếkhông?”

“Tôikhôngnhớrõlắm,”gãngườiLappnói,vàđôimắtgianxảocủahắnđảoquanh.

Inger tựhỏivìsaohắnkhôngxinthứgìcả;Os-Andres luônxinxỏ,nhưtấtcảmọingườiLappkhác.Os-Andersnhồithuốcvàocáitẩuđấtsétcủahắnrồiđốtlửa.Mộtcáitẩucựckỳ!Hắnrítthuốcchotớikhigươngmặtgiànhănnhúmtrôngnhưnhữngdấuhiệumathuật

củamộtphùthủy.

“Không cần phải hỏi mấy đứa nhỏ đó có phải là con của bàkhông,” hắn nói, lại nịnh nọt. “Chúng giống hệt bà. Hình ảnh củachínhbàkhicònbé.”

Ingerlàmộtngườidịdạng;nhữnglờiđókhôngđúng,dĩnhiên,nhưngnàngthấynởtừngkhúcruộtvớiniềmtựhàovềtấtcảnhữngđiềuđó.NgaycảmộtngườiLappcũngcóthểlàmvuitráitimcủamộtbàmẹ.

“Nếucáibao tời củaôngkhôngđầynhư thế, tôi sẽ tìmchoôngthứgìđểbỏvàođó,”Ingernói.

“Không,bàkhôngcầnmấtcônglàmthế.”

Ingerđivàonhàvớiđứabétrêntay;EleseusởngoàivớigãngườiLapp.Cảhaikếtbạnvớinhaungaylậptức;đứabétrôngthấyvậtgìđólạlùngtrongcáibao,mộtvậtmềmvàcólôngtơ,vàmuốnsờvàonó.Conchóđứngcảnhgiác,sủavàrênrỉ.Ingerbướcravớimộtgóithứcăn;nàngkêulênvàngồixuốngbậccửa.

“Ôngcócáigìtrongđóvậy?Đólàgì?”

“Cógìđâu.Chỉlàmộtconthỏrừng.”

“Tôiđãthấynó.”

“Thằngbémuốnnhìn.Conchóbắtđượcnóhồisángnàyvàgiếtchếtnó,vàtôimangnótheo…”

“Thứcăncủaôngđây,”Ingernói.

[5]NgàyChủnhậtthứ7saulễPhụcsinh

CHƯƠNGV

Mộtnăm tồi tệkhôngbaogiờđếnđơn lẻ. Isakđã trởnênkiênnhẫnvàsẵnsàngđónnhậnvậnsốcủamình.Lúabịhéoquắtvàcórấtítcỏkhô,nhưngkhoaitâytrôngcóvẻlạiquatruôngmộtlầnnữa–khá tệhại, tất cảmọi thứ,nhưngchưađếnmứcxấunhất. Isakvẫncòn số củi và gỗmùa trước để bán trong làng, và việc đánh bắt cátríchởbờbiểntrúngđậm,vìthếdânlàngcónhiềutiềnđểmuacủi.Thậtsự,đãcó thể thấytrướcrằngvụthuhoạch lúasẽ thấtbại–vìlàmsaoanhcóthểđậplúakhikhôngcókhochứavàsânđập?Cứgọinólàdựbáo;đôikhicũngchẳngcóhạigìtrongviệcđó.

Còncónhữngchuyệnkháckhôngdễgạtrakhỏitâmtrí.MộtgãngườiLappnàođóđãnóigìvớiIngervàomùahèđó–mộtđiềugìđóvềviệcchưamua?Muaà,anhphảimuacáigìđây?Kialàđất,kialàrừng;anhđãphátquangvàcanhtác,đãxâydựngmộtthôntrạigiữamộtchốntựnhiênhoangdã,đãkiếmmiếngănchobảnthânvàgiađìnhmình,khôngxinxỏbấtkỳmộtaithứgìmàchỉlàmlụngcanhtácmộtmình.AnhthườngnghĩkhixuốnglàngsẽtớihỏingàiLensmand(quanchứchànhchínhphụtráchmộtxã)vềvụnày,nhưngđãluôngácnólại;vịLensmandđókhôngphảilàmộtngườidễdàngtiếpxúc,mọingườibảothế,vàIsakkhôngphảilàngườigiỏimồmmép.Ôngtacóthểnóigìnếuanhtớiđó–anhtớivìviệcgì?

MộtngàyđôngnọchínhvịLensmandđãđánhxelênchỗcủaanh.Mộtngườiđànôngđicùngvớiôngta,vànhiềugiấytờtrongmộtcái

túi. Chính là Geissler, vị Lensmand đó. Ông ta nhìn sườn đồi mởrộng, đã dọn sạch cây rừng, bằng phẳng và liền lạc bên dưới lớptuyết;cólẽôngtanghĩrằngtấtcảđềulàđấtđãcanhtác,vìôngtanói:

“Chà,anhđãcócảmộtnôngtrạilớn.Anhkhôngmonglàcótấtcảnhữngthứnàymàkhôngmấtgìcảchứ?”

Đúnglàchuyệnđórồi!Isakhoảngkinhvàkhôngnóilờinào.

“Anhnêntớigặptôitrướctiênđểmuamiếngđất,”Geisslernói.

“Vâng.”

VịLensmandnóivềviệcđịnhgiá,vềcácranhgiới,cáckhoảnthuếphảiđóngchoNhànước,vàkhiôngtađãgiảithíchchútítvềvấnđề,Isakbắtđầuthấyrằngnóichocùngtrongđócómộtsựhợplýnàođó.Ôngtaquaysangngườibạnđồnghànhcủamìnhmộtcáchchếgiễu.“Nào,vìanhtựgọimìnhlàmộtgiámđịnhviên,phạmviđấtđãcanhtácởđâythếnào?”Ôngtakhôngchờngườikiađápmàtựmìnhghivàosổmộtconsốphỏngchừng.RồiôngtahỏiIsakvềmùamàng,thuđượcbaonhiêucỏkhô,baonhiêugiạkhoaitây.Rồivềcácranhgiới.Họkhôngthểđiquanhkhuvựcđểđánhdấukhituyếtngậptớithắtlưng;vàvàomùahèkhôngaicóthểlênđâyđược.BảnthânIsaknghĩsaovềphạmvicủađấtrừngvàđồngcỏ?–Isakkhôngcóýtưởngnàocả. anhđã luônnghĩ về chốnnàynhư làđất củamình trong chừngmựcanhcóthểnhìnthấy.VịLensmandbảorằngNhànướcđòihỏiphảicónhữngranhgiớixácđịnh.“Vàphạmvicànglớn,thìanhcàngphảitrảnhiềutiền.”

“Vâng.”

“Vàhọsẽkhôngchoanhtấtcảnhữnggìanhnghĩanhcóthểnuốt

trôi;họchỉchophépanhởmộtmứcđộhợplýchocácnhucầucủaanh.”

“Vâng.”

Ingermang ít sữa vào cho hai vị khách; họ uống sữa, và nàngmangvàothêmmộtít.VịLensmandnàymàlàmộtngườigắtgỏngà?ÔngtavuốttócEleseus,vànhìnvàovậtgìđómàthằngbéđangchơi.“Đangchơivớinhữnghònđásao?Cho taxemnào.Ừm,nặngđấy.Trôngnhưmộtloạiquặng.”

“Córấtnhiềuthứđáđótrênđồi,”Isaknói.

VịLensmandquaylạivớicôngviệc.“Anhmuốnnhấtlàvềhướngnamvàhướngtâytínhtừđây,tôicholàvậy?TacứcholàhaiFulôngvềhướngnamnhé?(1Fulông=1/8dặmAnh=201m.)

“HaiFulông!”viêntrợlýcủaôngcảmthán.

“AnhkhôngthểcanhtácvớihaitrămthướcAnh,”ngườisếpnóingắngọn.

“Chỗđógiábaonhiêu?”

“Khôngthểnóiđược.Tấtcảđềutùythuộc.Nhưngtôisẽấnđịnhgiá thấp nhất trong khả năng của tôi trong bản báo cáo; nó trải rakhắpnhiềudặmtừbấtcứchỗnàovàkhóđitới.”

“NhưnghaiFulông!”viêntrợlýlặplại.

VịLensmandghimộtcáchchínhxác,haiFulôngvềhướngnam,vàhỏi:“Còndãyđồithìsao?Anhmuốnbaonhiêuvềhướngđó?”

“Tôi sẽ cầncho tới chỗcónước.Ở trênđócómộtnguồnnướclớn,”Isaknói.

VịLensmandghichúđiềuđó.“Vàbaoxavềphíabắc?”

“Sao, hướng đó không phải là vấn đề lớn.Hầu hết chỉ là đồngthạchnamvàítcócâychogỗ.”

VịLensmandấnđịnhranhgiớivềphíabắclàmộtFulông.“Phíađông?”

“Hướngđócũngkhôngquan trọng.Chỉ toàn làđồnghoang trơtrụitừđâychotớiThụyĐiển.”

VịLensmandlạighichép.Ônglàmmộtphéptínhnhanh,vànói:“Đâysẽlàmộtmiếngđấtrộng,dùchỉởmứcđó.Dĩnhiênlàởbấtkỳchỗnàogầnlàngnósẽđángmộtkhoảntiềnto;khôngaicóthểmuanổinó.Tôi sẽnộpmộtbảnbáo cáo, vànói rằngmột trămDaler làcôngbằng.Anhnghĩsao?”ônghỏitaytrợlý.

“Giốngnhưchokhông,”ngườikianói.

“Một trămDaler?” Ingernói. “Isak,anhchẳngviệcgìnhậnmộtmiếngđấttonhưvậy.”

“Không,”Isaknói.

Taytrợlývộivãxenvào:“Đóchínhlàđiềutôimuốnnói.Nóquálớnsovớiôngbà.Haingườisẽlàmgìvớinó?”

“Canhtácnó,”ngàiLensmandnói.

Ôngđãngồiđóviếtláchvàlàmviệctrongđầu,vớitiếngtrẻcon

khóc thỉnh thoảng nổi lên; ông không muốn lặp lại toàn bộ mọichuyệnmộtlầnnữa.Nếuthế,ôngsẽvềnhàrấtmuộnvàođêmđó,cólẽkhôngthểtrướcbìnhminhđược.Ôngnhétmớgiấytờvàotúi;vấnđềđãấnđịnhxong.

“Thắngngựavàoxeđi,”ôngbảongườibạnđồnghành;rồiquaysangIsak:“Nóithậttình,họnênchokhônganhmiếngđấtnày,vàcònphảitrảtiềnchoanhnữalàkhác,theocáicáchlàmviệccủaanh.Tôisẽnóihếtlờikhigửibảnbáocáo.RồichúngtasẽchờxemNhànướcđòibaonhiêuchochứngthưsởhữu.”

Khómànóiđược Isak cảm thấy thếnàovề chuyệnđó.Nói chocùng,phầnnàođóanhkhôngphiềnlònglắmkhithấyrằngmiếngđấtcủamìnhcómộttrịgiácao,saunhữnggìanhđãthựchiện.CònvềsốtiềnmộttrămDaler,anhcóthểxoayxởđểtrảhết,khôngcònngờgìnữa,saumột thờigian.Anhkhôngcònvướngbậngìvềnó;anhcóthểtiếptụclàmviệcnhưđãlàmtrướcđó,phátquangvàtrồngtrọt,đưavềnhữngsúcgỗtừnhữngcánhrừngkhôngngườichămsóc.

Isakkhôngphảilàloạingườilolắngchờxemđiềugìsẽtới;anhlàmviệc.

IngercámơnvịLensmandvàhyvọngôngsẽnóigiúphọmộtlờivớiNhànước.

“Vâng,vâng.Nhưngtôikhôngnóivềtôi.Tấtcảnhữnggìtôiphảilàmlànóinhữnggìtôiđãnhìnthấy,vànhữnggìtôisuynghĩ.Đứabénhỏnhấtởđằngkiabaonhiêutuổirồi?”

“Gầnsáutháng.”

“Traihaygái?”

“Trai.”

VịLensmandnàykhôngphải làmộtbạochúa,màlàmộtngườihờihợtvàtậntâmquámức.ÔnglàmngơtaytrợlýBredeOlsen.Taynày, do đặc tính chức vụ của y, lẽ ra phải làmột chuyên gia trongnhữngvấnđềnhưthế;vấnđềđãđượcgiảiquyếtngaylậptức,vớisựphỏngchừng.ThếnhưngđâylàmộtvấnđềkhánghiêmtrọngđốivớiIsakvàvợanh–phải,vàđốivớinhữngconcháukếthừacủahọ,cóthểđốivớinhiềuthếhệ.Nhưngôngđãlậpmộthồsơvềnóngaytạichỗ,vìđiềuđólàmônghàilòng.Đồngthờiôngcũnglàmộtngườitốtbụng;ôngmóctừtrongtúiramộtđồngtiềnsángloángvàtraonóchobéSivert;rồiônggậtđầuchàonhữngngườikhácvàđirachỗchiếcxetrượt.

Độtnhiênônghỏi:“Cácbạngọinơinàylàgì?”

“Gọinóư?”

“Phải.Têncủanólàgì.Chúngtaphảicómộtcáitênchonó.”

Chưaaitừngnghĩtớiđiềunàytrướcđó.IngervàIsaknhìnnhau.

“Sellanraa?”vịLensmandnói.Hẳnôngđãtựnghĩranó;cólẽnókhôngphảilàmộtcáitêngìcả.Nhưngôngtachỉgậtđầu,vàlặplại,“Sellanraa!”rồiđánhxeđi.

Lạiấnđịnhtheophỏngđoán,bấtkỳchuyệngìcũngổn.Cáitên,giácả,nhữngranhgiới…

Vài tuần sau, khi Isakđi xuống làng, anhngheđượcnhững lờiđồn vềmột chuyện gì đó liên quan tới LensmandGeissler; cómộtcuộcđiềutravềmộtkhoảntiềnnàođóvàôngkhônglýgiảiđược,và

vụ việcđãđượcbáo cáo lên thượng cấp củaông.Ổ,những chuyệnnhưthếđãxảyra;cómộtsốkẻsẵnlònglaoquacuộcđờibằngbấtcứcáchnào,chotớikhihọdẫmcảlênnhữngngườiđibộ.

ThếrồimộthômIsakxuốnglàngvớimộtxecủi,vàquayvề,cònai khác trở về cùng anh trên cỗ xe trượt nữa ngoài LensmandGeissler.Ôngbướcrakhỏihàngcâylênchỗconđường,vẫytayvàchỉđơngiảnnói:“Anhđưatôiđicùngchứ?”

Họđimột lúc,khôngainói lờinào.Một lầnngườihànhkháchrút từ trong túi ramột chai rượubẹt vàđưa lênnốc; rồimời Isak,nhưnganhtừchối.“Tôielàchuyếnđinàysẽlàmkhổcáibaotửcủatôi,”vịLensmandbảo.

ÔngbắtđầunóingayvềvụđấtđaicủaIsak.“Tôiđãgửingaybảnbáocáo,vớimộtkiếnnghịthathiếttheolýlẽcủatôi.Sellanraalàmộtcái tên đẹp. Thực ra, họ nên cho không anh chỗ đất đó, nhưng tấtnhiênlàkhôngnóinhưthếđược.Nếutôilàmthế,họchỉcảmthấybịxúcphạmvàápcáigiácủachínhhọlênnó.TôiđãđềnghịnămmươiDaler.”

“Thếà.Ngàibảolànămmươi?Khôngphảilàmộttrăm?”

Geissler nhíu mày suy nghĩ một lát. “Theo tôi nhớ thì là nămmươi.Vâng…”

“Thếbâygiờngàiđịnhđiđâu?”Isakhỏi.

“QuabênVesterbotten,tớichỗhọhàngcủavợtôi.”

“Khómàđiquaconđườngđóvàothờiđiểmnàytrongnăm.”

“Tôisẽxoayxở.Anhcóthểđivớitôimộtchặngkhông?”

“Chà;ngàiphảiđimộtmìnhthôi.”

Họ về tới nông trại, và vị Lensman ở lại đêm, ngủ trong cănphòngnhỏ.Sánghômsau,ônglạilôichairượura,vànhậnxét:“Tôichắcchắnlàchuyếnđinàysẽlàmkhổcáibaotửcủatôi.”Vớinhữngchuyện khác, ông cũng giống như lần trước, tốt bụng, quả quyết,nhưnghayquantrọnghóavàítquantâmtớinhữngchuyệnriêngcủamình.Nóichocùng,cólẽmọichuyệnsẽkhôngtệlắm.Isakđánhliềuchỉrarằngkhôngphảitoànbộsườnđồiđềuđượctrồngtrọtcả,màchỉlànhữngkhuvựcnhỏđóđây.VịLensmandtiếpnhậnthôngtinđóvớimộtvẻlạlùng.“Tôibiếtrõđiềuđó,tấtnhiên,vàolầntrướckhitôitớiđây,khitôilậpbảnbáocáo.NhưngBrede,cáitayđivớitôi,anhtakhôngnhậnrađiềuđó.Brede,anhtachảtốttínào.Nhưnghọchỉlàmviệctrênbàngiấy,Vớimọicơsởmàtôiđãghivào,vàchỉmộtvàibócỏkhô,mộtvàigiạkhoai,họsẽnóingaylậptứcrằngnóphảilàđấtxấu,đấtrẻ,anhcóhiểukhông.Tôiđãlàmhếtsứcvìanh,vàanhhãynhớ lấy lời tôi, chuyệnđó sẽ ổn thôi.Đấtnước cần cóhai trămbamươingàngãthuộcloạingườinhưanh.”

Vị Lensmand gật đầu và quay sang Inger. “Đứa nhỏ nhất baonhiêutuổi?”

“Nóchỉmớichínthángthôi.”

“Vàlàmộtbétrai,phảikhông?”

“Vâng.”

“Nhưnganhphảitheodõivàgiảiquyếtxongxuôichuyệnđóngaykhi nào có thể,” ông lại nói với Isak. “Hiện giờ cómột người khácmuốnmua, ở giữa chỗ này và làng, và khi anh ta làm chuyện đó,miếngđấtnàysẽcógiáhơnnữa.Anhhãymuangaybâygiờ,chiếm

lấychỗtrước,vàcứđểchogiátănglênsauđó;theocáchđó,anhsẽnhậnđượcmộtsựđềnbùnàođóchotấtcảnhữngcầnlaoanhđãđặtvàonó.Chínhanhlàngườiđãkhởisựcanhtácởđây.Trướcđâynóchỉlàmộtvùngđấthoangvu.”

Họrấtbiếtơnlờikhuyêncủaông,vàhỏikhôngphảichínhôngsẽsắpxếpvụnàyhaysao.Ôngđáprằngôngđãlàmtấtcảnhữnggìcóthể; bây giờ mọi chuyện tùy thuộc ở Nhà nước. “Giờ tôi sẽ quaVesterbotten,vàtôisẽkhôngquaylại,”ôngnóithẳngvớihọ.

Ông cho Ingermột đồng tiền vàng, và số tiền đó là quá nhiều.“Anhcóthểmangmộtítthịtxuốngchogiađìnhtôidướilàngkhigiếtthịt lần sau,”ôngnói. “Vợ tôi sẽ trả tiềnchoanh.Mangxuốngmộtthỏiphomátgìđóbấtcứkhinàoanhcóthể.Bọntrẻthíchnó.”

Isakđivớiônglênđồi;đấtởtrêncaochắchơn,dễcanhtáchơnphíadưới.IsaknhậnđượccảmộtđồngDaler.

LensmandGeisslerrờinôngtrạitheocáchđó,vàôngkhôngquaylại.Khôngphảilàmấtmátlớn,ngườitabảo,ôngđangtìmkiếmnhưlàmột con người hay ngờ vực,một kẻ phiêu lưu. Không phải ôngkhôngcókiếnthức;ônglàmộtngườibiếtnhiềuhiểurộng,đãhọchỏimônnàymônkhác,nhưngôngsốngquátựdovàtiêutiềncủanhữngngườikhác.SauđómọichuyệnvỡlỡrarằngôngđãrờikhỏilàngsaumộtlờikhiểntráchgaygắtcủaAmtmand [6]Pleym,thượngcấpcủaông;nhưngkhôngcómộthànhđộngchínhthứcnàoảnhhưởngtớigiađìnhông,vàhọtiếptụcsốngởđó–mộtthờigiandàisauđó–vợvàbangườiconcủaông.VàítlâusaukhoảntiềnkhôngthểgiảitrìnhđãđượcgửivềtừThụyĐiển,vìthếkhôngthểnóirằngvợvàcácconcủaGeisslerbịgiữlạinhưnhữngcontinmàchỉđơngiảnởlạilàvìhọmuốnthế.

IsakvàIngerkhôngcólýdogìđểthanphiềnvềnhữnggiaodịchgiữaGeisslervàhọ.Vàkhôngthểnóiđượcngườikếnhiệmcủaôngsẽlàloạingườinào–cólẽhọsẽphảilàmlạitoànbộchuyệnnàymộtlầnnữa!

NgàiAmtmandcửmộttrongcácviênthưkýcủaôngtớilàngđểtrở thànhLensmandmới.Ông tavàokhoảngbốnmươi, là con traicủamột quan tòa địa phương, tên làHeyerdahl. Ông ta thiếu điềukiệnđểtheohọcđạihọcvàtiếnthântheocáchđó;thayvìthế,ôngtabuộcphảingồitrongmộtvănphòng,viếtláchởmộtcáibàngiấysuốtmườilămnăm.Ôngtachưakếthôn,khôngbaogiờcóđủkhảnăngđểkiếmmộtngườivợ.Sếpcủaôngta,AmtmandPleym,đãtiếpnhậnôngtatừngườitiềnnhiệm,vàtrảchoôngtacùngmộtkhoảnlươngkhốnkhổnhưtrước;Heyerdahlnhậnnó,và tiếptụcngồiviếtởcáibàngiấynhưtrước.

Isakthuhếtcanđảmvàtớitìmgặpôngta.

“Hồ sơ của trường hợp Sellanraa… Chúng đây rồi, vừa mớichuyểnvềtừỦyban.Họmuốnbiếttấtcảmọichuyện–toànbộvụviệc đang trong tình trạng rối renđáng sợ, nhưGeissler đãđể lại,”viênquanchứcnói.“Ủybanmuốnđượcthôngbáocòncókhoảnthuhoạchđángkểnàoliênquantớitrangtrạiđókhông.Cóthuđượcgỗlâunămkhông.Cókhảnăngvềquặnghaynhữngthứkimloạigiátrịtrên các dãy đồi kề bên không. Có ghi chú về nguồn nước, nhưngkhôngcó lờinàovềviệcđánhbắt cá.CáiôngGeisslernàycóvẻđãcung cấp những thông tin nhất định, nhưng ông ta không đáng tincậy,vàởđâytôicứphảilàmlạitoànbộvụviệctheoôngta.Tôisẽđilên Sellanraa để kiểm tra kỹ lưỡng và định giá. Đi lên đó hết baonhiêudặm?Tấtnhiên,Ủybanyêucầurằngcầnphảivẽnhữngranhgiớiphùhợp:vâng,chúngtôisẽphảixemxétcácranhgiớitheođúng

trìnhtự.”

“Xác định các ranh giới vào mùa này không phải là việc nhẹnhàng,”Isaknói.“Không,chotớimuộnhơnvàomùahè.”

“Dùsaođinữa,nóphảiđượcthựchiện.Ủybankhôngthểchờtớitậnmùahèđểcócâu trả lời.Chính tôi sẽ lênđóngaykhi có thểđiđược.Trongbấtkỳtrườnghợpnàothìtôicũngphảiđilênméđó,cómộtngườiđangyêucầumuamộtmảnhđấtkhác.”

“Cóphảiđólàngườisẽmuađấtgiữatôivàngôilàngkhông?”

“Không thể nói, tôi chắc chắn. Rất có thể. Thật ra, đó là mộtngườitừvănphòngởđây,viêntrợlývănphòngcủatôi.Anhtacũnglàmởđâyhồi thờiGeissler.ĐãhỏiGeissler về chuyệnđó, tôihiểu,nhưngGeisslerđãlãngtránh;bảorằnganhtakhôngthểcanhtáccảmộttrămthướcđất.VìthếanhtađãgửiđơnlênngàiAmtmand,vàtôiđãđượcchỉthịxemxéttoànbộvụviệc.LạithêmmộtvụrốirencủaGeissler!”

LensmandHeyerdahlđilênnôngtrại,vàđưaviêntrợlýBredeđicùng.Họbịướtsũngngườikhibăngquanhữngđồngcỏ,vàcònướthơnnữa trướckhihọkết thúcviệc lêbước tìmnhữngđườngranhgiới qua lớp tuyết đang tan và bùn tuyết ở khắp trên dưới nhữngngọnđồi.NgàiLensmandbắttayvàoviệcmộtcáchsốtsắngvàohômđầu,nhưngđếnngàythứhaiôngtathấyđãquáđủvàtựhàilòngvớiviệcđứngyêntronghầuhếtthờigian,chỉtrỏvàlahétvềcáchướng.Khôngcóthêmlờinàovềviệcthămdòquặngtrên“dãyđồitiếpgiáp,”còn về phần những thu hoạch có thể bán được – họ sẽ nhìn quanhữngcánhđồngtrênđườngtrởvề,ôngtanói.

Ủybanyêucầuthôngtinvềkhánhiềuđiểm–cónhữngbảngkê

chotấtcảcácthứ,khôngcònngờgìnữa.Điềuduynhấtcóvẻhợplýlàcâuhỏivềgỗ.TấtnhiêncómộtítgỗtốtnằmtrongnhữngranhgiớimàIsakđangđềnghịđượcgiữ,nhưngkhôngđủđểtínhtớichuyệnbán buôn; không có nhiều hơnmức cần thiết để duy trì nông trại.Thậmchínếucónhiềugỗđinữa, ai sẽ làngườiđưachúngđi suốtnhiềuđặmđườngtớinơicóthểbánđượcchúng?ChỉcóIsak,lănlóckhắprừngnhưmộtconthuyềngắnbánhxeđểchởmộtvàisúcgỗtốtxuốnglàngvàomùađông,đổilấyvánxẻđểlàmnhàcửa.

CóvẻnhưGeissler,conngườikhóhiểuđó,đãgửimộtbảnbáocáo không dễ dàng đánh đổ.Người kế nhiệm của ông đang đi quatoànbộquátrìnhmộtlầnnữa,cốtìmranhữngsaisótvànhữngđiềurànhrành làkhôngchínhxác–nhưng tất cảđềuvô ích.Điềuđángchúýlàôngtaliêntụchỏiýkiếncủaviêntrợlý,vàlưuýtớinhữnggìanhtanói,mộtđiềumàkhôngbaogiờGeissler làm.Ngoài ra,phảichorằngviêntrợlýđócũngđãthayđổiýkiếncủachínhy,vìgiờđâybảnthânycũng làmộtngườimuốnmua lạiđấtcôngdoNhànướcquảnlý.

“Còngiácảthìsao?”vịLensmandhỏi.

“NămmươiDaler là khoản cao nhấtmà họ có thể đòi hỏimộtcáchcôngbằngđốivớibấtkỳngườimuanào,”taychuyêngiađáp.

LensmandHeyerdahl soạn thảo bản báo cáo củamình với vănphongchảichuốt.Geisslerđãviếtrằng:“Ngườiđànôngnàycũngsẽđóngthuếđấthàngnăm;anhtakhôngthểcóđủtiềnđểtrảhơnnămmươi Daler chomảnh đất, dưới hình thức trả góp trong thời hạnmườinăm.Nhànướccóthểchấpnhậnđềnghịcủaanhta,hoặctướclấyđấtđaivàthànhquảlaođộngcủaanhta.”Heyerdhalviết:“HiệnnayanhtađangnhúnnhườngcầuxinđượcnộpđơnnàylênỦyban:

rằnganhtasẽđượcphépsởhữumảnhđấtnày,màtrênđó,dùkhôngcóquyềnsởhữuchínhđáng,anhtađãtạoranhữngcảithiệnđángkểcho tới thời điểm này, với một giá tiền là 50 – năm mươi –Speciedaler,sốtiềnsẽđượctrảgóphàngnămnàycóvẻphùhợpvớiviệcchialôtươngtựcủaỦyban.”

LensmandHeyerdahlhứavớiIsaksẽcốlàmhếtsức.“Tôihyvọngsẽthànhcôngtrongviệcđemtớichoanhquyềnsởhữuđiềnsảnnày,”ôngtanói.

[6]QuanchứcđứngđầumộtkhuvựchànhchínhcấphuyệnởNaUy.

CHƯƠNGVI

Conbòđựclớnsẽđượcbánđi.Nóđãpháttriểnthànhmộtconthúkhổnglồ,vàviệcnuôinóquátốnkém;Isaksẽđưanóxuốnglàngđểđổilấymộtconbòmộttuổi.

ĐólàýkiếncủaInger.VàchắcchắnlàIngercónhữnglýdoriêngkhimuốnIsakrờikhỏinhàvàođúngcáingàycụthểấy.

“Nếucóđi, thì tốtnhất làanhnênđingayhômnay,”nàngnói.“Conbòđangtrongtìnhtrạngtốt;nósẽcógiácaovàothờiđiểmnàytrong năm. Anh hãy đưa nó xuống làng, và họ sẽmang nó ra bánngoàithịtrấn–nhữngngườithịdânsẽtrảbấtcứthứgìchomónthịtcủahọ.”

“Phải,”Isaknói.

“Chỉmonglàconvậtkhônggâyrắcrốitrênđường.”

Isakkhôngtrảlời.

“Nhưngtuầnquanóđãđượcthảđiquanhquẩn,vàđãquenvớicácthứ.”

Isakimlặng.Anhlấymộtcondaolớn,gàinóvàomộtcáibaoởhông,rồidẫnconbòđựcđi.

Nólàmộtconthútolớn,bộdabóngnhoángvàtrôngthậtkinh

khủng,đôimônglắclưkhinóbướcđi.Nóhơicótậtởchân;khichạy,nónghiềnnát các loài cây cỏ thấp với bộngực củamình;nó giốngnhưmộtcáiđầumáyxelửa.Cổnótođếnmứcgầnnhưbiếndạng;cósứcmạnhcủamộtconvoiởcáicổđó.

“Chỉmongnókhôngnổiđiênlênvớianh,”Ingernói.

Isaksuynghĩgiâylát.“Sao,nếunóxửsựkiểuđó,tôisẽphảigiếtnógiữađườngvàvácthịtxuốnglàng.”

Inger ngồi xuống bậc cửa. Nàng đang đau; mặt nàng đỏ ửng.NàngcốkềmđôichânmìnhchotớikhiIsakđãđikhỏi;giờđâyanhvàconbòđựcđãrakhỏi tầmnhìn,vànàngcóthểcất tiếngrênmàkhông e ngại. Thằng Eleseus đã nói được chút ít, nó hỏi: “Mẹ đauhở?”“Vâng,đau.”Nóbắtchướcnàng,đèđôibàntaylênhôngvàrênrỉ.NhócSivertcònđangngủ.

IngerbếEleseusvàonhà,đưachonóthứgìđóđểchơitrênsànnhà,vàlêngiườngnằm.Giờsinhnởđãtới.Nànghoàntoàntỉnhtáosuốt thời gianđó, luônđểmắt tớiEleseus, liếc nhìn chiếc đồnghồtrêntườngđểxemgiờ.Khônghềkêulavàhầunhưkhôngcửđộng;cuộcđấutranhnằmtrongcáccơquannộitạngcủanàng–mộtgánhnặngnớilỏngvàtrượtrakhỏingườinàng.Gầnnhưcùnglúcđónàngnghe thấy một tiếng khóc lạ lùng trên giường, một giọng nhỏ béthiêng liêng;đứabé tộinghiệp,đứabénhỏxíu tộinghiệp… lúcnàynàngkhôngnghỉngơimàlạinhổmlênvànhìnxuống.Cáigìvậy?Mặtnàngtáinhợtđigiâylát,khôngcònchútbiểuhiệnnàocủakhảnănghiểubiết;mộttiếngrênphátra;mộtcáchkhôngtựnhiên,khôngthểcó–mộthơithởbịtắtnghẽn.

Nàngngảlưngxuốnggiường.Mộtphúttrôiqua;nàngkhôngthểnghỉ ngơi, tiếng khóc trên giường ở phía dưới kia lớn dần, nàng

nhổmlênlầnnữavànhìn–ÔiTrời,điềukinhkhủngnhất!Khôngvuisướng,khônghyvọng–vànólàmộtbégái!

Isak chưa thểđi xaquáhaidặm.Anhchỉmới rờinhà chưa tớimộtgiờ.Chỉ trong chưađầymườiphút Ingerđã sinh rađứabé vàgiếtchếtnó…

Isak trởvềvàongày thứba,dắt theomộtconbòmộtnămtuổigầnchếtđói.Convậthầunhưkhôngthểđiđược;chuyếntrởlênnôngtrạilàmộtcôngviệckéodài.

“Anhđãlàmcáchnào?”Ingerhỏi.Bảnthânnàngđangrấtốmyếukhổsở.

Isakđãxoayxởrấtkhéo.Thậtvậy,conbòđãnổiđiênởkhoảnghaidặmcuối,anhphảicộtnólạivàđitìmngườilànglêngiúp.Thếrồikhianhquaylại,nóđãdứtđứtdâyvàphảimấtnhiềuthờigianđểtìmranó.Nhưngbằngcáchnàođóanhcũngđãxoayxởđượcvàbánnóchomộtnhàbuôntronglàngvớimộtgiácao.Ngườinàymuađểbán lại cho nhữngngười hàng thịt trên thị trấn. “Và đây là con bòmới,”Isaknói.“Hãychobọntrẻrađâynhìn.”

Bất kỳmột sựbổ sungnào chođàn gia súcđều làmột sự kiệntrọngđại.Ingernhìnkỹconbò,hỏigiánóthếnào;nhócSivertđượcphépngồi lênlưngnó.“Dùsaothìtôisẽnhớtớiconbòlớn,”Ingernói.“Nóthậtlàđẹpvàbóngmượt.Tôimonglàhọsẽgiếtnómộtcáchnhanhgọn.”

Lúc này làmùa bận bịu, có nhiều việc để làm. Những con thúđược thả ra; trong căn chuồng trống là những hòm và thùng đựngkhoaigiống.Nămấy Isakgieonhiều lúahơnnămtrước,vàcốgieochúng thậtđều.Anhđánh luốngđể trồng cà rốt và củ cải trắng, và

Ingergieohạt.Mọithứlạitiếptụcnhưtrước.

Trongmộtquãng thời gian, Ingerđi lại vớimột túi cỏ khôbêndướilớpváyđểchegiấubấtkỳthayđổinàoởthânhìnhcủanàng,rútbỏdần từngchútmộtvàcuối cùngvứtđi toànbộ túi cỏ.Rốtcuộc,mộthômIsakđãnhậnrađiềugìđóvàngạcnhiênhỏi:

“Nè,cáithaithếnào?Đãxảyrachuyệngì?Tôinghĩ…”

“Không.Lầnnàythìkhông.”

“Thếà.Saovậy,cógìkhôngổn?”

“Tôicholàchỉvậythôi.Isakà,anhnghĩanhsẽmấthếtbaolâuđểlàmhếtđấtcủachúngta?”

“Vâng, nhưng… em muốn nói là em gặp rắc rối, không nhưthườnglệ?”

“Phải,chínhthế,phải.”

“Nhưngcònchínhem,emcóbịtổnthươnggìsauđókhông?”

“Không.Isak.Tôinghĩchúngtanênnuôimộtconheo.”

Isakkhôngthểnhanhchóngthayđổiđềtàitheokiểuđó.Anhimlặng giây lát rồi cuối cùng bảo: “Phải,một conheo. Chính tôi cũngnghĩtớichuyệnđómỗimùaxuân.Nhưngtrướctiênchúngtacầncónhiều khoai đã, nhiều củ nhỏ hơn, ngoài ra phải thêmmột ít lúa;chúngtachưacóđủthứcănchomộtconheo.Chúngtahãychờxemnămnaymọisựthếnàođã.”

“Nhưngcómộtconheolàđiềutốt.”

“Phải.”

Nhiềungày trôiqua,mưaxuống,đồng lúavàđồngcỏ trông rấtxanh tươi–ồ,nămnayhóa ra lại tốt, đừng lo!Những sựkiện lớnnhỏ,tấtcảđềucólượtcủamình:thựcphẩm,ngủnghêvàlàmlụng;nhữngngàyChủnhật,vớiviệcrửamặtvàchảiđầu,vàIsakngồichễmchệvớimộtchiếcáođỏmớidoIngerdệtvàmaylấy.Rồimộtsựkiện,mộtsựcốđángchúýtrongvòngquaybìnhlặng:mộtconcừuđirongvớiconcủanóđãbịmắckẹtvàomộtkhehởgiữahaitảngđá.Nhữngconkháctrởvềnhàvàochiềutối.IngernhậnrangaycóhaiconcừubịmấtvàIsaklênđườngtìmchúng.ÝnghĩđầutiêncủaIsaklàtạơnTrờivìhômđólàChủnhật,vìthếanhkhôngphảirờibỏcôngviệcvàphímất thờigian.Anh lùngsụckhắp–cóvôsốchỗcầntìm;trongcùng lúc đó cả nhà đang lo lắng.Ngườimẹ bảo lũ trẻ nín lặng vớinhữnglờingắngọn;cóhaiconcừuđangđilạcvàchúngphảingoan.Tấtcảcùngchiasẻcảmgiác;chuyệngìxảyrađềulàmộtvấnđềchotoànthểcáicộngđồngnhỏbéđó.Ngaycảmấyconbòcáicũngbiếtcógìđóbấtthườngđangdiễnravàtròchuyệnvớinhautheocáchriêngcủachúng,vìthỉnhthoảngIngerlạibướcrangoài,hướngvềmérừngvàgọito,dùtrờiđãgầnsụptối.Đólàmộtsựkiệnởchốnhoangvu,một chuyện khôngmay.Thỉnh thoảngnàng lại cất tiếnghúdài gọiIsak,nhưngkhôngcólờiđáplại.Hẳnanhđangởngoàitầmnghe.

Haiconcừuởđâu,điềugìđãxảyravớichúng?Cómộtcongấuchăng?HaylàlũsóitừThụyĐiểnvàPhầnLanđãtrànxuốngnhữngdãyđồi?Hóarachẳngphảithếnàymàcũngkhôngphảithếkia.Isaktìmthấyconcừucáibịkẹtcứngtrongmộtkheđá,vớimộtcáichânbịgãyvàráchtoạc.Cólẽnóđãkẹtởđókhálâu,bởivì,bấtchấpnhữngvết thương,convật tộinghiệpđãgặmtới tậnsátgốcnhữngbụicỏnằmtrongtầmvới.Isaknhấcconcừulênvàgiảithoátnó;ngaylậptứcnócắmcúigặmcỏ.Concừunonchạytớimẹnóđểbúsữa–việc

làmrỗngbầuvúbịthươnggiờđâylàmộtsựgiảitỏatốtlành.

Isakthugomđávàlènkíncáikhenguyhiểmđólại;mộtchỗtệhại;nósẽkhônglàmgãythêmchâncủamộtconcừunàokhácnữa!Isakmangdâyđeoquầnbằngda;anhtháochúngravàcộtvàogiữangườicủaconcừuđểlàmchỗtựachobầuvú.Rồianhnhấcconvậtlênvai,lênđườngtrởvềnhà,concừunonchạytheoanhsátgót.

Sauđó, anhbăngnẹpvàbó thuốc cho con cừu.Trongvòngvàingàyconcừubắtđầucogiậtbànchâncủacáichânbịthương;chỉlàdocơnđaucủachỗgãykhinó liền trở lại.Phải,mọichuyện lại trởnênổnthỏa–chotớikhicómộtsựkiệnnàođóvàolầnkếtiếp.

Lạilàvòngquaymỗingày;tấtcảmọichuyệnnhỏnhặtđềuquantrọng đối với những cư dân này. Ồ, chúng không hề là chuyện vặtvãnhchútnào,màlànhữngdiễnbiếncủavậnmệnh,mangtớichohọhạnhphúc,niềmanủivàsựthịnhvượng,hoặcchốnglạihọ.

Vàothờigianrỗigiữahaimùa,Isakbàonhẵnvàithâncâyanhđãđốn;chắcchắnchúngsẽđượcdùngvàoviệcnàyhayviệckhác.Anhcũngđàolênmộtsốtảngđáhữudụngvàvácchúngvềnhà;ngaykhiđãđủđá,anhdựngmộtbứctường.Khoảngmộtnămtrướcđây,hẳnlàIngerđãlấylàmlạ,tựhỏichồngmìnhđangdựtínhchuyệngìvớitấtcảnhữngthứnày.Giờđâydườngnhưnàngcứbậnbịusuốtvớinhữngviệcriêngcủamình,vàkhônghỏihangìcả.Ingervẫnbậnrộnluôntaynhưtrước,nhưngnàngbắtđầucahát,đâylàmộtđiềumớimẻ,vànàngđangdạyEleseusmộtbàikinhcầubuổichiều;đâycũnglàmộtđiềumớimẻ.Isakthấynhớnhữngcâuhỏicủanàng;chínhsựtòmòvà lờikhenngợicủanàngđốivớinhữnggìanhthựchiệnđãkhiếnchoanhthấylònghồhởi,thấymìnhlàmộtngườiđànôngcómộtkhônghai.Nhưnggiờnàngchỉđingang,khôngnóilờinào,hoặc

nhiều lắmchỉ làmộtcâurằnganhđang tựgiếtmìnhvớicôngviệc.“Côấyđãgặp rắc rối sau cái lần cuối cùngđó, theonhữnggì côấynói,”Isaktựnhủ.

MộtlầnnữaOlinelạighéthămhọ.Lẽrabàphảiđượcchàođónân cần nếu tất cả đều như trước, nhưng giờ đây đã khác. Ngay từphútđầuIngerđãchàobàvớivẻmiễncưỡng;dùsaođinữa,đãcómộtđiềugìđókhiếnIngerxembànhưmộtkẻthù.

“Tôinghĩrằngtôilạitớivừađúnglúc,”Olinenói,vớimộthàmýtinhtế.

“Ýcủadìlàsao?”

“Cònsaonữa,đểlàmlễrửatộichođứabéthứba.Dạonàynóthếnào?”

“Không,”Ingernói.“Vềviệcđócólẽdìnêntránhgâyrắcrốichochínhmình.”

“Thếà?”

Olinequaysangkhenngợilũtrẻ,chúngđãlớnphổnglênvàthậtlàxinhđẹp;Isakđãkhaikhẩnthêmnhiềuđấtvàlạisắpsửaxâycất,quavẻngoàicủacácthứ–vớihọthậtkhôngbaogiờcóchuyệnkếtthúc;mộtđịađiểm tuyệtdiệuvàkhómà tìm ramảnhđấtnàonhưthế.“Thếlầnnàyanhtađịnhxâycấtcáigìvậy?”

“Hãyđimàhỏianhta,”Ingernói.“Tôikhôngbiết.”

“Không,”Olinenói.“Đókhôngphảilàviệccủatôi.Tôichỉngóquađểxemmọisựrasaovớicáccháuởđây;nhìnthấythếvớitôilàmộtniềmvui sướng.Còn về phần conSừngVàng, tôi sẽ khônghỏi hay

nhắcgìtớinó,nóđãrơivàođúngchỗ,nhưaicũngcóthểnhìnthấy.”

Họtròchuyệnthânmậtmộtlúc;Ingerkhôngcòncóvẻkhóchịu.Cáiđồnghồtrêntườnggõnhữngnốtnhạcêmtai.Olinenhìnlênvớiđôimắtrưngrưng; trongsuốtcuộcđờihènmọncủamìnhbàchưabaogiờnghethấymộtthứnhưthế–nógiốngnhưtiếngđànorgantrong nhà thờ, Oline bảo. Inger cảm thấymình giàu có và trở nênquảngđạiđốivớingườibàconnghèocủanàng,nàngnói:“Hãyđivàophòngkếbênđểxemcáikhungcửicủatôi.”

Olineở lại suốthômđó.Bà tròchuyệnvới Isak,khenngợimọiviệcanhđãlàm.“Tôinghenóianhđãmuamiếngđấtvớihàngnhiềudặm về các hướng. Anh không thể lấy không nó được à? Tôi thấychẳngmanàocóthểđoạtlấynótừanh.”

Isakcảmthấycầnđượcngợikhenvàgiờmọithứđãtốthơn.Lạicảm thấymình làmột đấng trượng phu. “Tôi sẽmua nó từ Chínhphủ,”Isaknói.

“Ờ,Chínhphủ.Nhưngchắcchắnlàhọchẳngviệcgìphảidínhvàomộtcuộcmuabán,phảikhông?Bâygiờanhđangxâycấtthứgì?”

“Sao,tôikhôngbiết.Dùsaothìcũngkhôngcógìnhiềulắm.”

“Phải, anh đang khấm khá; anh đang xây cất và trở nên khấmkhá.Gắncửasơnchongôinhà,vàmộtcáiđồnghồtrêntường.Tôiđoánlàanhđangcấtmộtngôinhàlớnmới.”

“Dì,vớicáchnóingốcnghếchcủadì…”Isaknói.Nhưnganhrấthài lòng,vàbảovới Inger: “Emcó thể làmmónkemsữa trứngchongườikháchđếnthămnàykhông?”

“Khôngđược,”Ingerbảo,“Vìtôiđãmangđánhsữahếtcảrồi.”

“Đó khôngphải là cáchnói ngốcnghếch,”Oline vội vàngnêu ýkiến,“Tôichỉlàmộtngườiđànbàgiảndịđanghỏithămchobiết.Vànếuđókhôngphảilàmộtngôinhàlớnmới,thìsaochứ,nósẽlàmộtkhothóclớnmới,tôidámbảothế;vàtạisaokhông?Vớitấtcảnhữngđồng lúa và đồng cỏ này, đẹp đẽ và tăng trưởng tốt; phải, và đầynhữngsữavàmật,nhưThánhkinhnói.”

Isakhỏi:“Theocáchnhìncủadìthìsao,vềmùavụvàcácthứ?

“Saochứ,nóvẫnởđónhưhiệngiờ.GiảsửnhưnămnayThượngđếkhôngthiêurụitấtcả,xinChúaTrờithathứchocâunóiđócủatôi.TấtcảđềunằmtrongbàntayvàquyềnnăngtolớncủaNgười.Nhưngvềphầnchúngta,khôngcónơinàosánhđượcđịađiểmnàycủaanh,vàđólàsựthậttrangnghiêm.”

Ingerhỏithămnhữngngườihọhàngkhác,đặcbiệtlàcậuSivertcủanàng.Ônglàmộtnhânvậtlớncủagiađình,vàlàchủnhữngngưtrườnggiàucá;thậtkỳlạkhiôngcóthểtìmracáchđểtiêuxàitấtcảnhữnggìmìnhcó.HaingườiđànbàtròchuyệnvềcậuSivert,vàtheocáchnàođóIsakcùngcôngviệccủaanhđãbịgạtrangoàilề;bâygiờkhôngcóaihỏihangìnữavềviệcxâycấtcủaanh,vì thếcuốicùnganhnói:

“Ờ,nếudìmuốnbiếtthìtôiđangthửcấtmộtnhàkhovớimộtcáisânđậplúa.”

“Hệtnhưtôiđãnghĩ,”Olinenói.“Nhữngngườicóđầuócthậtsựđềulàmtheocáchđó.Nghĩtrướcđoánsaucácthứnhưcầnphảithế.Chẳngcóchuyệnlớnbénàomàanhkhôngnghĩtới.Anhbảolàmộtcáisânđậplúaà?”

Isak làmộtđứa trẻcon.Những lời tângbốccủaOline luồnvàođầuanh,vàanhđáp lạimộtcáchhơingốcnghếchvớinhững lời lẽvănhoa:“Cònvềphầncănnhàmớiđó,nócũngcầnphảicómộtcáisânđậplúagiốngnhưvậy.Ýtôilàthế.”

“Mộtcáisânđậplúa?”Olinelúclắcđầu.

“Thếýnghĩacủaviệctrồnglúalàởđâunếuchúngtachảcóchỗnàođểđậpchúng?”

“Phải,đólàđiềutôimuốnnói,chẳngcóviệcgìmàanhlạikhôngnghĩsẵntrongđầumình.”

MộtlầnnữaIngerđộtnhiêntỏrakémvui.Vìlýdonàođócuộctròchuyệngiữahaingườikiakhiếnnàngthấybựcbội,vànàngxenvào:

“Lạicònkemsữatrứng!Kemtừđâurachứ?Câunólêntừsôngchắc?”

Olinevộivàngdànhòa.“Inger,Chúaphùhộchocháu,đừngnóithếcháuạ.Đừngnóigìvềkemhaykemsữatrứng.Mộtmụgiànhưtôichảcógìlàmngoàiviệclêlatừnhàsanghàngxóm…!”

Isakngồimộtlátrồiđứnglênvàđộtngộtnói:“Tôingồikhôngởđâyvàogiữangàytronglúccònphảivácđávềchobứctườngđó!”

“Phải,chắcchắnlàcầntớikhánhiềuđá.”

“Đáà?”Isaknói.“Dườngnhưchảbaogiờđủcả.”

KhiIsakđikhỏi,haingườiđànbàtiếptụcmộtcáchvuivẻtrongmột thờigian;họngồihàngnhiềugiờcà riềngcà tỏi về chuyệnnọ

chuyệnkia.Vàoxếchiều,Olinephảiđirađểxemgiasúccủahọđãtăngtrưởngrasao:mấyconbòcái,mộtconbòđực,haiconbê,mộtbầy dê vàmột bầy cừu. “Tôi không biết đâu là chỗ kết thúc nữa,”Olinenói,mắthướnglêntrời.

VàđêmđóOlineởlại.

Sánghômsaubàlạilênđường.Mộtlầnnữa,bàcómộtbógìđóđểmangtheo.Isakđanglàmviệcởchỗmỏđá,vàbàđivòngsanglốikhácđểanhkhôngnhìnthấy.

Hai tiếng sau,Olinequay trở lại, bước vàonhà vàhỏingay lậptức:“Isakđâu?”

Inger đang giặt giũ.HẳnOline đã đi ngang qua chỗmỏ đá nơiIsak đang làm, và lũ trẻ ở đó với anh; Inger đoán ra ngay đã cóchuyệngìđókhôngổn.

“Isak?Dìmuốngìởanhta?”

“Muốngìởanhta?Sao,khôngcógì.Tôichỉmuốngặpanhtađểchàotạmbiệt.”

Im lặng.Olinengồixuốngmộtcáighếkhôngcầnđợimờimọc,gieongườixuốngnhưthểđôichânbàkhướctừkhôngmuốnmangbà nữa. Thái độ của bà như định tỏ ra rằng có vấn đề nào đó rấtnghiêmtrọng;bàđangcốvượtquanó.

Ingerkhôngcònkềmchếnổi.Nétmặtnàng thậtkinhkhủngvàđầyphẫnnộkhinàngnói:

“TôiđãthấythứmàdìgửichotôiquaOs-Anders.Phải,nóđúnglàmộtthứthậttốtđẹpđểgửiđi.”

“Sao…cáigì…?”

“Cáiconthỏđó.”

“Ýcủacháulàgì?’Olinehỏivớimộtgiọngnhẹnhàngđếnlạ.

“Thôi,đừngchốinữa!”Ingerhétlên,đôimắtlongsòngsọc.“Tôisẽlấycáimuỗngcanhnàyđậpvỡmặtdìra,chờđó!”

Đánhbà?Phải,nàngđã làmchuyệnđó.Olinenhậncú tấncôngđầutiênnhưngchưatémàchỉkêulên:“Hãycoichừngđiềucôđanglàm,côem!Tôibiếtđiềumàtôibiếtvềcôvànhữngviệclàmcủacô!”Ingerlạitấncông,xôOlinetéxuốngnềnnhà,laotớichỗbàvàấnhaiđầugốixuốngngườibà.

“Côkhôngđịnhgiết tôiđấychứ?”Olinehỏi.Ngườiđànbàkinhkhủngvớicáimôisứtđangquỳgối trênmìnhbà,một tạovậtkhỏemạnhvũ trang thêmmộtcáimuỗngcanh to,nặngnhưmộtcáidùicui.MặtmàyOlineđãbịthâmtímvàchảymáu,nhưngbàvẫnkhônghềhéttolên.“Vậyralàcôđangcốgiếtchếtcảtôi!”

“Phải,giếtbà,”Ingernói,lạiđậplầnnữa.“Đó!Tôisẽnhìnbàchếttrướckhixongviệcvớibà.”Lúcnàynàngđãchắcchắnvềchuyệnđó.Olineđãbiếtbímậtcủanàng,giờthìchẳngcógìlàquantrọngnữa.“Tôisẽđậpnátcáimặtsúcvậtcủabà.”

“Cáimặt súc vật?”Oline thởhổnhển. “Ôi dào!Hãy tựnhìn lạimặtcủamìnhđi.VớicáidấucủaChúatrênđó.”

Olinecứngcỏivàsẽkhôngchịuđầuhàng; Ingerbuộcphải thôitungnhữngcúđậpđanglàmnàngkiệtsức.Nhưngnàngvẫnđedọa–nhìn trừng trừng vàomắt của bà dì và thề rằngnàng còn chưa kết

thúcvớibàta.“Sẽcònnhiềunữa,phải,nhiềunữa.Hãychờtớikhitôilấymộtcondao.Tôisẽchobàthấy!”

Nàngđứnglên,vàdichuyểnnhưthểđangtìmmộtcondao,mộtcondaoăn.Nhưngcơnthịnhnộcủanàngđãquahồitệnhất,vànàngquay lạinguyềnrủa,chửibới.Oline lạicốnhấcngười lênchiếcghếdài,khắpmặtbàtímbầm,sưnglênvàchảymáu;bàvéntócrakhỏitrán,trải tấmkhăntrùmđầuravànhổnướcbọt;cảmiệngbàcũngtímbầmvàsưng.

“Côlàđồquỷsứ!”Bànói.

“Bàđãsụcsạotrongrừng!”Ingerlalên.“Đólàđiềumàbàđãlàm.Bàđãtìmrangôimộnhỏởđó.Tốthơnbànênđàothêmmộtcáichomìnhngaylúcđó.”

“Phải, cô chờ đó,”Oline nói,mắt bà sáng rực ý định phục thù.“Tôi sẽkhôngnói gì thêm,nhưng cô cứ chờxem, sẽkhông cóngôinhàhaiphòngxinhđẹpnào,vớinhữngđồnghồâmnhạcvàcácthứchocôđâu.”

“Dùsaothìbàcũngkhôngtướcđoạtchúngkhỏitôiđược!”

“Phải,cứchờxem.CôsẽthấyOlinenàycóthểlàmgì.”

Và họ cứ tiếp tục như thế. Oline không chửi rủa, và gần nhưkhônghềcaogiọng,cómộtcáigìđógầnnhưlànhẹnhàngtrongsựđộcáclạnhlẽocủabà,nhưngbànguyhiểmmộtcáchcayđắng.“Cáibóđóởđâuà?Tôibỏ lạinótrongrừng.Nhưngcôsẽcó lạinó.Tôikhônggiữlencủacôđâu.”

“Thếà,bànghĩtôiđãlấycắpnósao?”

“Phải,côbiếtrõnhấtnhữnggìcôđãlàm.”

Thếlàhọnóiquanóilạivềbólen.Ingerđềnghịchỉchobàdìthấyconcừuđãbịcắtlen.Olinehỏimộtcáchêmái,lặnglẽ:“Phải,nhưngaibiếtcôlấytừđâuraconcừuđầutiên?”

Ingerđưa ra tênnhữngngườivàđịađiểmnơimàconcừuđầutiên của nàng ra đời cùng với bầy cừu non. “Và bà nên coi chừngnhữngđiềubànói,”nàngđedọa.“Hãycẩnthậncáimiệngcủamình,khôngthìbàsẽphảihốitiếc.”

“Hahaha!” Oline cười khẽ. Oline chưa bao giờ thua cuộc, chưabaogiờđểchongườitabịtmiệngmình.“Miệngcủatôihả?Thếcònmiệngcủacôthìsao,côcháuthânmếncủatôi?”Bàchỉvàocáimôisứt của Inger, nói rằng cô là một hình ảnh kinh khủng đối vớiThượngđếvàconngười.

Ingergiậndữđáptrả,vàvìOlinebéotốt,nànggọibàlàmộttảngmỡ,“mộttảngmỡchónhưbà.Bàđãgửichotôimộtconthỏ,tôisẽđềnđápchobàvềchuyệnđó.”

“Lạithỏnữaà?”Olinenói.“Nếutôicóbấtkỳtộilỗinàothìcũngchưabaogiờcóvềconthỏđó.Trôngnónhưthếnào?”

“Trông nó như thế nào? Sao chứ,một con thỏ luôn luôn trôngnhưthếnào?”

“Nhưcô.Đúnglàhìnhảnhđó.”

“Bàcútra,cútngay!”Ingergàolên.“ChínhbàđãnhờOs-Andersmangconthỏđótới.Tôisẽtrừngphạtbà;tôisẽ làmchobàởtùvìđiềuđó.”

“Tùà?Cônóitớinhàtùphảikhông?”

“Ồ,bàghenghétganhtịvềmọi thứbànhìnthấy;bàghét tôivìmọithứtốtđẹpmàtôicó,”Ingerlạinói.“Bàđãnổilòngganhghétvìtôi có Isakvàmọi thứởđây.ÔiTrời,bàdìơi, tôiđã làmgìvớibànào?Nàophảilàlỗicủatôikhiconcáicủabàkhôngthànhđạtvàtrởnêntồitệ,mọiđứatrongsốchúng?Bàkhôngthểchịuđượchìnhảnhcácconcủatôi,vìchúngxinhđẹpvàmạnhkhỏe,vàđượcđặttêntốthơncácconcủabà.Nàophảilỗicủatôinếumáuthịtcủachúngtốtđẹphơnmáuthịtcủaconbà?”

NếucómộtđiềucóthểkhiếnchoOlinenổigiậnthìđóchính làđiềunày.Bàđãnhiềulầnlàmmẹ,vàtấtcảnhữnggìbàcóđềulàcủaconcáibà,nhưtrướcgiờvẫnthế;bàphóngđạivềchúng,khoáclácvềchúng,kểnhữngđiềuto tátmàchúngchưabaogiờthậtsự làm,vàchegiấunhữnglỗilầmcủachúng.

“Côđangnóigì thế?”Olineđáp. “Ồ, saocôkhôngchìmvàomộhuyệtcủamìnhvìxấuhổnhỉ!Concáicủatôi!Chúnglàmộtđànthiênthầnsovớicácconcủacô.Côdámnóivớitôivềcácconcủatôisao?ChúnglàbảymónquàcủaThượngđếtừkhichúngcònbébỏng,vàtấtcảgiờđâyđềutrưởngthành.Côdámnói…”

“ThếcònLise,ngườiđãbịởtù,thìsaonhỉ?”Ingerhỏi.

“Không bao giờ nó làm điều gì. Nó vô tội nhưmột bông hoa,”Olineđáp. “VàbâygiờnóởBergen; sống trongmột thị trấnvàđộimộtcáimũ.Nhưngcòncôthìsao?”

“ThếcònNils.Ngườitađãnóigìvềanhta?”

“Ồ, tôi sẽkhông tựhạ thấpmình…Nhưngcómộtđứa trongsố

cácconcủacôhiệnbịchôntrongrừngngoàikia.Côđãlàmgìvớinóhả?”

“Bâygiờ…!Một,hai,ba,bàcútngay!”IngerlạigàolênvàlaotớiOline.

NhưngOlinekhôngcửđộng,thậmchíkhôngđứnglên.Sựdửngdưngbình thảncủabàkhiến Ingerbị tê liệt,nàng lùi lại, lẩmbẩm:“Hãychờchotớikhitôilấycondaođó.”

“Đừngbậnlòng,”Olinenói.“Tôisẽđi.Nhưngcòncô,một-hai-bađuổingườibàconcủamìnhracửa…Không,tôisẽkhôngnóithêmgìnữa.”

“Đirakhỏicáinhànày,đólàtấtcảnhữnggìbàcầnlàm!”

NhưngOline chưađi vội.Cảhai lại rơi vàonhững lời xỉ vả, lạimộtlầnnữalờiquatiếnglạihồilâu,vàkhichiếcđồnghồđiểmnửagiờ,Olinephálêncườikhinhmiệt,khiếnIngernổiđiênhơnbaogiờhết. Cuối cùng cả hai bình tĩnh lại đôi chút, và Oline chuẩn bị lênđường.“Tôicòncảconđườngdàitrướcmặt,”bànói,“vàtrờikhátốiđể lên đường. Sẽ không có gì sai khi có một chút thức ăn lúc điđường…”

Ingerkhôngđáp.Giờđâynàngđãtỉnhtáolại,vàrótnướcramộtcáichậuđểOlinerửamặt.“Đó,nếubàmuốnrửaráychomình,”nàngnói. Cả Oline cũng nghĩ rằng nên tự rửa ráy cho sạch sẽ chỉnh tề,nhưngkhôngthểnhìnthấymáuởchỗnào,vàrửakhôngđúngchỗ.Ingerquansátmộtlúc,rồigiơngóntayrachỉ.

“Đó,rửaởchỗđónữa,phíatrênmắtcủadì.Không,khôngphảiconmắtđó,conkia;dìkhôngthểthấytôiđangchỉchỗnàosao?”

“Làmsaotôithấycháuđangchỉmắtnào,”Olineđáp.

“Vàcònchỗkianữa,cạnhmiệngdì.Dìsợnướcà?Nóđâucócắndì!”

Rốtcuộc, Inger tự tayrửachongườibệnh, rồinémchobàmộtchiếckhăn.

“Điềutôimuốnnói,”Olinenóitronglúcđanglau,vàgiờthìhoàntoàn hòa hoãn. “Là về Isak và lũ trẻ, làm sao họ vượt qua chuyệnnày?”

“Anhtabiếtkhông?”Ingerhỏi.

“Biếtà?Anhtađãđếnvànhìnthấynó.”

“Anhtanóigì?”

“Còncóthểnóigìnữa?Anhtakhôngnóiđượclờinào,cũngnhưtôithôi.”

Imlặng.

“Tấtcảlàlỗicủadì,”Ingerhétlên,bắtđầukhóc.

“Lỗicủatôi?Tôiướcgìtôisẽkhôngcógìhơnnữađểtrảlời!”

“DùsaothìtôicũngsẽhỏilạiOs-Andersđểchắcvềchuyệnđó.”

“Phải,cứlàmđi.”

Họ nói những lời nàymột cách lặng lẽ, và giờ đây dường nhưOlinecóvẻítthùhậnhơn.Oline,bàđúnglàmộtchínhtrịgiatàibavànhanhchóngtìmracácmưuchước;lúcnàybànóinhưthểđang

rấtcảmthông–thậtlàmộtđiềukinhkhủngđốivớiIsakvàlũtrẻkhichuyệnđóbịpháthiện!

“Vâng,”Ingernói,lạikhócthútthít.“Cháuđãnghĩtớinghĩluivềchuyệnđó suốt đêmngày.”Olinenghĩ bà có thể giúp, và trở thànhmộtvịcứutinhchohọtrongcơnhoạnnạn.BàcóthểtớivàởlạitrạinàyđểcoisóccácthứtronglúcIngerđangởtù.

Ingerngưngkhóc;ngưngmộtcáchđộtngộtnhưthểđểlắngnghevàsuynghĩ.“Không,dìkhôngquantâmtớilũtrẻ.”

“Tôimàkhôngquantâmtớichúng?Saocháulạicóthểnóimộtđiềunhưthế?”

“À,tôibiết…”

“Saochứ,nếucóthứgìđótrênđờimàtôicảmthấyvàquantâm,thìđólàbọntrẻcon.”

“Phải,đốivớiconcáicủadì,”Ingerđáp.“Nhưnglàmsaodìcóthểquantâmtớiconcáicủatôi?Vàkhitôinghĩtớiviệcdìđãgửiconthỏđótớikhôngvìđiềugìkháchơnlàđểlàmtôisụpđổhoàntoàn.Ồ,dìchẳngtốtgìhơnmộtđốngnhữngthứđộchại!”

“Tôisao?”Olinenói,“Cóphảicháumuốnnóitớitôi?”

“Vâng,tôimuốnnóitớidìđó,”Ingernói,vàkhóc,“dì làmộtkẻxấuxa,vàtôisẽkhôngtindì.Vàdìcũngsẽlấytrộmhếtcảlennữa,nếudìtới.Vàtấtcảphomátsẽvàobụngconcáicủadìthayvìconcáicủatôi.”

“Ồ, cháuđúng làmộtkẻ xấuxakhinghĩ ramộtđiềunhư thế!”Olineđáp.

Inger khóc, laumắt, nói đôi lời gì đó. Oline không cố ép buộcnàng.NếuIngerkhôngquantâmtớiýkiếnđó,thìbàcũngthế.BàcóthểtớiởvớithằngNilscontraimình,nhưvẫnluônlàmthế.NhưngbâygiờIngersắpphảiđitù,đốivớiIsakvàbọntrẻvôtộisẽlàmộtthờikỳkhókhăn;Olinecóthểởlạivàđểmắttớimọiviệc.“Cháucóthểsuynghĩchokỹ,”Olinenói.

Hômđó Ingerđã chịu thua.Nàngkhóc, lắcđầuvànhìnxuống.Nàngđirangoàinhưngườiđangbịmộngdu,góimộtgóithứcănchoOlinemangtheo.“Cháukhôngphảimấtcônglàmthế,”Olinenói.

“Dì không thể đi suốt quãng đường đómà không có gì để ăn,”Ingernói.

KhiOline đã đi khỏi, Inger len lén ra khỏi nhà, nhìn quanh vàlắngnghe.Không,khôngcóâmthanhnàotừchỗmỏđá.Nàngtớigầnhơn,vànghethấylũtrẻđangchơivớinhữnghònđánhỏ.Isakđangngồi,giữcáixàbengởgiữahaiđầugối,vàtựalênnónhưtựalênmộtchiếcgậy.Anhtangồiđó.

Ingerlenlénđitớibìarừng.Cómộtchỗnơimànàngđãcắmmộtcâythánhgiánhỏxuốngđất;hiệngiờcâythánhgiáđãbịngã,vàmặtđấtởchỗđóđãbịxớilên.Nàngkhomxuốngvàdùnghaitayvunđấtlại.Rồinàngngồiđó.

Nàngđãđiravìthắcmắc,đểxemngôimộnhỏđãbịOlinequấyrầyrasao;giờđâynàngngồilạiđóvìđàngiasúcchưavềngủđêm.Nàngngồiđókhóclóc,lúclắcđầuvànhìnxuống.

CHƯƠNGVII

Vàngàythángtrôiqua.

Một thời kỳ phúc lành cho đất đai, vớimặt trời và những cơnmưa;vụmùatrôngrấtkhá.Việcphơicỏgiờđãsắpkếtthúc,vàhọđãthu được thật nhiều cỏ khô; gần như họ không còn chỗ để chứachúng.Một số được cất giữ bêndưới những tảng đá nhô ra, trongchuồng ngựa, hoặc ngay trên nền nhà; cái kho bên chái được dọntrốngmọithứđểlấychỗchocỏkhô.BảnthânIngerthứckhuyadậysớm làm lụng,mộtngười trợgiúpđáng tin cậy. Isak tậndụngmọicơnmưađểdànhthờigianchoviệclợpmáicáikhomới,vàítracũngđãgầnhoànthànhbứctườngởhướngnam;mộtkhicáinhàkhođãsẵn sàng, họ có thể tống cỏ khô vào tùy thích. Công việc đang tiếntriển;họsẽxoayxởđược,đừnglo!

Và,phải,nỗibuồnvàtaihọalớncủahọcònđó,việcđóđãđượcthựchiện,vàđiềugìsẽđếncứđến.Hầuhếtnhữngviệctốtđềukhôngđểlạidấuvếtgì,nhưngmộtđiềuxấuluônluôntìmđến.NgaytừđầuIsakđãđónnhậnsựviệcmộtcáchhợplý.Anhkhôngnóinhữnglờinặngnềnào vềnó,mà chỉđơngiảnhỏi vợmình: “Tại sao em làmchuyệnđó?”Ingerkhôngtrảlờicâuhỏi.Mộtlátsau,anhlạihỏi:“Bópcổnó,emđãlàmnhưthếphảikhông?”

“Vâng,”Ingerđáp.

“Lẽraemkhôngnênlàmđiềuđó.”

“Đúngvậy,”nàngđồngý.

“Vàtôikhôngthểhiểuđượcvìsaoemcóthểtựđẩymìnhtớiviệclàmđó.”

“Nógiốnghệtnhưtôi,”Ingernói.

“Ýcủaemlàsao?”

“Miệngcủanó.”

Isaksuynghĩmộthồivềđiềuđó.“Ờ,phải,”anhnói.

Vàlúcấyhọkhôngnóithêmgìvềchuyệnđónữa;ngàythángthoiđưa,vẫn thanhbìnhnhưcũ; có cảmột lượng lớncỏkhôcầnđượcđưavàokho,vàmộtvụmùabộithucầnthuhoạch,vìthếởmứcđộnàođósựviệcđãtrôituộtraphíasautâmtríhọ.Nhưngdùsaothìnóvẫncòntreolơlửngbêntrênhọ,bêntrênnôngtrại.HọkhôngthểhyvọngOlinegiữbímật;điềuđóvượtquátầmmongđợi.VàthậmchínếuOlinekhôngnóilờinàothìnhữngngườikháccũngsẽnói;nhữngchứng nhân câm lặng sẽ tìm được một người nói hộ; những bứctườngcủangôinhà,nhữngthâncâymọcquanhngôimộnhỏtrongrừng. Os-Anders người Lapp sẽ tung ra những lời bóng gió; ngaychínhbảnthânIngercũngsẽlàmlộchuyện,khiđangngủhayđangthức.Họđãchuẩnbịchođiềuxấunhất.

Isakđónnhậnsựviệcmộtcáchhợplý–còncóthểlàmgìkhácđược?Giờ thì anhđãbiết vì sao Inger luôn luônquan tâm tới việcđượcởmộtmìnhvàomỗilầnsinhnở;ởmộtmìnhvớinhữngnỗilosợ của nàng về việc đứa bé sẽ ra sao, và đốimặt vớimối nguymàkhôngcóaibêncạnh.Cảba lầnnàngđều thựchiệnmộtviệcgiốngnhau.Isaklắcđầu,thấythươngxótchosốphậnhẩmhiucủanàng–

Inger tộinghiệp.AnhđãbiếtchuyệntayngườiLapptớiđóvớiconthỏ,vàđã tha thứchonàng.Điềunàydẫn tớimột tìnhyêu lớn laogiữahọ,mộttìnhyêuhoangdại:họnhíchlạisátbênnhautrongcơnhoạnnạnchung.Ingerdànhchoanhtrọncảmộttìnhcảmngọtngàotuyệt vọng, vàngườiđànông cường tráng thôkệchnày, kẻ chuyênkhuânvácnhữnggánhnặngnày,cảmthấytrongmìnhmộtnỗithèmmuốnkhátkhaovôtậnđốivớinàng.CònInger,vớitấtcảnhữngkiểucách của nàng, chẳng hạnmang đôi giày thô kệch nhưmột ngườiLapp,lạikhônghềlàmộttạovậtnhỏbénhănnheonhưnhữngphụnữLappmàcóvócngườitokhỏe.Bấygiờđãlàmùahè,vànàngđilạichântrần,vớiđôichânđểtrầngầntớigối–Isakkhôngthểrờimắtkhỏiđôichântrầnđó.

Suốtmùahènàngđilạiquanhquẩn,hátvéovonnhữngbàithánhcavàdạychoEleseusđọckinhcầunguyện;nhưngtrongnàngdậylênmộtniềmcămghétphiđạođứcđốivớimọingườiLapp.VànàngnóivớibấtkỳngườiLappnàođiquamộtcáchkháthẳngthắnvềđiềuđó.Mộtngườinàođócóthểlạimangchúngtới;rấtcóthểhọlạicómộtcon thỏ rừng trong túi củamìnhnhư trước; cứmặchọđi theo conđườngcủahọ,vàchuyệncũsẽkhôngcòntáidiễn.

“Mộtconthỏrừng?Thỏrừngnào?”

“Chà,cólẽanhkhôngnghenóiOs-Andersđãlàmgìlầnđóhả?

“Không.”

“Ờ,tôikhôngquantâmtớiviệcaibiếtchuyệnđó,anhtalênđâyvớimộtconthỏrừng,khitôiđangcómang.”

“Ồ,thậtlàmộtđiềuđángsợ!Thếđãxảyrachuyệngì?”

“Đừng bận tâm chuyện gì đã xảy ra, anh chỉ việc cuốn xéo, thếthôi.Đâylàítthứcăn,vàcuốnxéođi.”

“Bà cómảnhdanào sót lạiđâuđókhông,để tôi vá lại giày củamình?”

“Không,nhưng tôi sẽ cho anhnếmvài gậynếu anhkhôngbiếnđi!”

ThờibấygiờmộtngườiLappxinxỏrấtnhúnnhường,nhưngcứnóikhôngvớigãcoi,gãsẽtrởmặtvàđedọa.MộtcặpvợchồngngườiLappvàhaiđứabéđingangquatrại;lũtrẻđượccửtớinhàđểxin,chúng trở lại vànói rằngkhông thấyaiởđó cả.Bốnngườibọnhọđứngđómộtlúcvàtròchuyệnbằngngônngữcủahọ,rồingườiđànôngđilênđểxemsao.Gãđivàotrạivàởlạiđó.Rồivợgãlên,sauđólàlũtrẻ;cảbọnđứngbêntronglốiravào,tròchuyệnbằngthổngữLapp.Ngườiđànôngđặtđầumìnhlêncửavànhìnquakhevàotrongphòng;trongđócũngkhôngcóngườinào.Chiếcđồnghồbáogiờ,vàcảgiađìnhđứngnghemộtcáchngạcnhiên.

HẳnIngerphảicómộtlinhcảmnàođórằngcóngườilạtớigần;nàngvộivãxuốngđồi,vàtrôngthấybọnngườiLapp,thêmnữađólànhữngngườiLappxa lạ.Nànghỏi thẳnghọđang làmgìởđó.“Cácngườimuốngìởtrongnày?Cácngườikhôngthấy làkhôngcóaiởnhàhaysao?”

“Ừm…”ngườiđànôngậmừ.

“Biếnkhỏiđây,”Ingerlặplại,“vàđitheođườngcủacácngười.”

ĐámngườiLappchậmrãiđira,đầymiễncưỡng.“Chúngtôichỉlắngnghecáiđồnghồcủabà,”ngườiđànôngnói;“nónghethậtkỳ

diệu,đúnglàvậy.”

“Bàkhôngcóchútbánhmìthừanàosao?”Vợgãnói.

“Cácngườitừđâutới?”Ingerhỏi.

“Từnguồnnướcméngoàikia.Chúngtôiđãđisuốtđêm.”

“Vàbâygiờcácngườiđịnhđiđâu?”

“Băngquadãyđồi.”

Ingergóichohọmộtítthứcăn;khinàngđira,ngườiđànbàlạibắtđầuxinxỏ:mộtchútvảiđểlàmnón,mộtítlen,mộtmẩuphomát–bấtcứmóngì.Ingerkhôngcóthờigianđểlãngphí,Isakvàbọntrẻđangởtrênđồngcỏ.“Cácngườiđingayđi,”nàngnói.

Ngườiđànbàcốnịnhnọt.“Chúngtôinhìnthấytrạicủabàtrênnày,vàbầygiasúc,cảmộtbầylớn,nhưnhữngngôisaotrêntrời.”

“Phải,mộtsựkỳdiệu,”ngườiđànôngnói.“Bàkhôngcómộtđôigiàycũnàođểtặngchonhữngngườithiếuthốnà?”

Ingerđóngcửa lạivàquaytrở lạicôngviệccủamìnhtrênsườnđồi.Ngườiđànônggọivớitheonàng.Nànggiảvờkhôngnghethấy,vàđitiếp.Nhưngnàngnghethấycâunóirấtrõràng:“Cólẽbàkhôngmuốnmuamộtconthỏrừngnào?”

Không thể nhầm được về những gì gã đã nói. Có thể bản thânngườiLappđóchỉnóimộtcáchvôtình;aiđóđãkểchogãnghe,cólẽthế.Hoặccũngcóthểgãcóhàmýxấu.Dùsaođinữa,Ingerxemnónhưmộtlờicảnhbáo–mộtthôngđiệpvềchuyệnsắpxảyra…

Ngàythángtiếptụctrôi.Nhữngcưdânnàylànhữngngườimạnhmẽ;điềugìsẽđếncứđến;họcứlàmcôngviệccủamìnhvàchờđợi.Họsốnggắnbóvớinhaunhưnhữngconthúrừngxanh;họngủvàăn; phần lớn nămđó đã trôi qua nên họ thử đào những dây khoaimới,vàthấyrằngchúngrấttovànhiềubột.Ngọnroisắphạxuống–vìsaonócònchưađến?ĐãlàcuốithángTám,chẳngbaolâulạisangthángChín;họcóđượcđểyênđếnhếtmùađônghaykhông?Họsốngtrongsựcảnhgiácthườngtrực;đêmđêmhọbòsátlạigầnnhautrongcáihangcủamình,tạơntrờiđấtrằngngàyhômđóđãtrôiquayênổn.ThờigiancứthếlướttrôichotớimộtngàythángMười,rồingàiLensmandtìmđếncùngmộtngườiđànôngvàmộtcáitúixách.Luậtphápđãbướcchânquacửanhàcủahọ.

Cuộcđiềutrakéodàimộtthờigian.Ingerđượcgọitớivàthẩmtra riêng;nàngkhôngchốibỏđiềugì cả.Ngôimộ trong rừngđượckhaiquật,thihàiđượclấylênđểkiểmnghiệm.Cáithânhìnhbébỏng–nóđượcquấntrongchiếcáochoàngrửatộicủaEleseusvàđộimộtcáimũcóđínhhạtcườm.

Dườngnhư Isak đã tìm ra lời trở lại. “Phải,” anhnói, “giờ đâychúngtacóthểgặpđủchuyện.Tôiđãnóitrướcrồi,emkhôngbaogiờnênlàmchuyệnđó.”

“Đúngvậy,”Ingernói.

“Emđãlàmthếnào?”

Ingerkhôngđáp.

“Emcóthểtìmthấynótrongtimmình…”

“Nótrônggiốnghệttôi.Vìthếtôinắmlấyvàvặncổnó.”

Isakchậmrãilắcđầu.

“Thếrồinóchết,”Ingernóitiếp,bắtđầukhóc.

Isakimlặngmộtlúc.“Thôiđược,thôiđược,giờthìđãquámuộnđểkhócvìchuyệnđó,”anhnói.

“Tócnómàunâu,”Ingernứcnở,“ởphíasauđầunó…”

Vànàngkhôngnóithêmgìnữa.

Thờigianlướttrôinhưtrước.Ingerkhôngbịnhốt;luậtphápđầylòng thương xót. LensmandHeyerdahl chỉ hỏi nàngnhững câuhỏimàôngcóthểđặtrachobấtkỳngườinào,vàchỉnói,“Thậtđángtiếckhi những chuyện như thế lại xảy ra.” Inger hỏi ai đã tố cáo nàng,nhưngvịLensmandtrảlờirằngkhôngcómộtaicụthể;nhiềungườiđãnói vềvụđó, vàôngđãnghevềnó từnhiềunguồn.KhôngphảingaychínhnàngcũngđãnóigìđóvềchuyệnđóvớivàingườiLapphaysao?

Inger–phải,nàngđãnóivớivàingườiLappvềOs-Anders,gãđãtớivàmangtheomộtconthỏrừngnhưthếnàovàomùahèđó,mangtớicáimôisứtchođứaconchưarađờicủanàng.VàphảichăngOlinelàngườiđãgửiconthỏtới?VịLensmandkhôngbiếtgìvềchuyệnđó.Nhưngtrongbấtkỳtrườnghợpnào,ôngcũngkhôngthểnghĩtớiviệcđặtbútviếtmộtcâuchuyệnmêtínngumuộinhưthếvàobảnbáocáocủamình.

“Nhưngmẹtôiđãtrôngthấymộtconthỏrừngtrướckhisinhratôi,”Ingernói…

Cáikhothócđãhoàntất;nólàmộtnơirộngrãi,cónhữngkệchất

cỏkhôởcảhaiphíavàmộtcáisânđậplúangaychínhgiữa.Cáicháiđểđồvànhữngchỗchấtđồtạmthờikhácgiờđâyđượcdọntrống,toànbộcỏkhôđượcđưavàokhothóc;lúamáđãchín,đượcphơikhôthànhtừngđống,vàđượcchởvề.Ingerđàocủcảivàcủcảitrắng.Lúcnàytấtcảmùamàngcủahọđãđượcđưavàokho.Vàmọithứcóthểtốtlànhvớihọ–họđãcótấtcảnhữnggìhọcần.Isakđãkhởisựtrênmộtmảnhđấtmới,trướckhisươnggiátới,đểtạomộtcánhđồnglúalớnhơn;Isaklàmộtnôngdân.NhưngmộthômnọtrongthángMườimột,chợtIngernói,“Giờlẽranóđãđượcsáuthángtuổivàbiếttấtcảchúngta.”

“Nóichuyệnđóbâygiờkhônghayđâu,”Isaknói.

Khimùađôngtới,Isakđậplúatrênsânđậpmới,vàIngerthườngxuyên giúp đỡ anh, với đôi tay làm việc nhanhnhẹn không kémgìanh,trongkhilũtrẻnôgiỡntrongnhữngđụncỏkhôởhaiphía.

Thóctrònmẩyhạt.Vàođầunămmớinhữngconđườngđềutốt,và Isakbắtđầuchởgỗxuống làng;giờđâyanhđãcónhữngkháchhàngthườngxuyên,vàthứgỗđãphơikhôtrongmùahèđượcmuavớigiácao.MộthômanhvàIngerđồngýrằnghọnênchởconbòđựcnon xinh đẹp xuống cho phu nhânGeissler, ngoài ra còn thêm vàomộttảngphomát.Bàrấtvui,vàhỏigiátiềnlàbaonhiêu.

“Khôngbaonhiêu cả,” Isaknói. “NgàiLensmandđã thanh toántrướcrồi.”

“Cầu Trời phù hộ cho ông ấy, ông ấy đã trả tiền rồi sao?” phunhânGeisslernói, cảmđộngvới ýnghĩđó.Đểđáp lễ,bàgửinhiềuthứlênchoEleseusvàSivert–cácthứbánhtrái,nhữngcuốntruyệntranhvàcácmónđồchơi.KhiIsaktrởvềvàIngertrôngthấycácthứđó,nàngquaymặtđivàkhóc.

“Saovậy?”Isakhỏi.

“Khôngcógì,”Ingerđáp.“Chỉlà…giờconbégiờđãtrònnăm,vàcóthểnhìnthấytấtcảnhữngthứnày.”

“Phải,nhưngembiếtnórasaorồimà,”Isaknói,đểanủi.“Vànóichocùng,cóthểchúngtathoátkhỏichuyệnnàydễhơnlàchúngtađãnghĩ.GiờtôiđãtìmraGeisslerởđâurồi.”

Ingerngẩnglênnhìn.“Nhưngviệcđógiúpíchgìđượcchochúngta?”

“Tôikhôngbiết.”

SauđóIsakváclúatớicốixayvàmangbộttrởvề.Thếrồianhlạitrởthànhmộtgãtiềuphu,đốngỗđểchuẩnbịchomùađôngkếtiếp.Cuộcđờianhtrôiquatrongviệcnàyviệcnọ,theomùavụ;từnhữngcánhđồngranhữngkhurừng,rồilạiquayvềvớinhữngcánhđồng.Cho tớinayanhđãcầncù laođộngởchốnnàyđượcsáunăm,cònIngerthìnămnăm;mọiviệccóthểtốtlành,chỉcầngiánhưnóđượcchophépkéodài.Nhưngkhông.Ingerlàmviệcởkhungcửicủanàngvàchămsóc lũsúcvật;mọingườicũngthườngnghethấynànghátnhữngbản thánhca,nhưngđó làmột tiếnghátđáng thương;nànggiốngnhưmộtcáichuôngkhôngcóhạt.

Ngaykhinhữngconđườngvừađi lạiđược,nàngđượcchogọixuốnglàngđểthẩmtra.Isakphảiởlạinhà.Vàtronglúcmộtmìnhởđó,anhchợtnghĩtớiviệcđisangThụyĐiểnđểtìmGeissler;vịcựuquanchứcnàyđãrấttốtvớihọ;vàcóthểvẫnchìatayragiúpđỡchonhữngngườiởtrạiSellanraabằngmộtcáchnàođó.NhưngkhiIngertrởvề,tựnàngcũngđãhỏivềvụviệc.Nóimộtcáchnghiêmtúc,tộinàyphảibị tùchungthân, theoĐoạnI.Nhưng…Rốtcuộc,nàngđã

đứngtrongtòaánvàthútộimộtcáchđơngiản.Hainhânchứngcủalàngđãnhìnnàngmộtcáchthươnghại,vàvịquantòađãđặtcâuhỏimột cách tốt bụng; nhưng với tất cả những chuyện đó, nàng vẫnkhông thểđốiđầuvớinhững lập luậnsáng tỏcủa luậtpháp.Cácvịluậtsưlànhữngnhânvậtvĩđạiđốivớicácthôndânbìnhthường;họcóthểtríchdẫnđoạnnàyphầnnọ;họđãhọcthuộcnằmlòngnhữngđiềunhưthế,sẵnsànglôichúngravàobấtcứlúcnào.Ồ,họthậtsựlànhữngconngườivĩđại.Vàngoàinhữngkiếnthứcđóra,khôngphảihọluônlàngườivôcảm,thậmchícóđôikhikhônghoàntoànlàkẻnhẫn tâm. Inger không có lý do gì để than phiền về tòa án; nàngkhôngnhắcgìtớiconthỏrừng,nhưngkhinànggiảithíchtrongnướcmắtrằngnàngkhôngthểtànácđốivớiđứacontậtnguyềntộinghiệpcủamìnhbằngcáchđểchonósốngsót,vịquantòagậtđầu,mộtcáchlặnglẽvànghiêmtrang.

“Nhưng,”ôngtanói,“hãynghĩvềchínhbảnthânbà;bàcómộtcáimôisứt,nhưngnóđâucópháhỏngcuộcđờibà.”

“Không,nhờChúa.”Đólàtấtcảnhữnggìnàngnói.Nàngkhôngthểkểchohọnghevềtấtcảnhữnggìnàngtừngâmthầmchịuđựngkhicònbé,khilàmộtthiếunữ.

Nhưngvịquantòahẳnđãhiểuđôiđiềuvềýnghĩacủacâunóiđó;bảnthânôngtacũngcómộtchânbịtậtbẩmsinhvàkhôngthểkhiêuvũđược.“Cònvềhìnhphạt,”ôngtanói,“tôikhómàbiếtđược.Thậtsự,nócóthểlàtùchungthân,nhưng…tôikhôngthểnói,cólẽchúngtôicóthểgiảmtội,ởmứcthứhaihaythứba,từmườihaiđếnmườilămnăm,hay từ chínđếnmườihainăm.Cómộtủybanđanghọpbànđểcải tiếnhình luật, làmchonótrởnênnhânđạohơn,nhưngphán quyết cuối cùng chưa được đưa ra.Dù sao thì chúng ta cũngphảihyvọngchođiềutốtnhất.”

Ingertrởvềtrongtrạngtháithẫnthờcamchịu;họchưathấycầnthiếtphảigiamnàngvào lúcnày.Hai tháng trôiqua; rồimộtchiềukia,khiIsakđicâucátrởvề,vịLensmandvàviêntrợlýmớicủaôngđãtớiSellanraatrướcđó.

Ingerrấtvuivẻ,vàchàođónchồngnàngmộtcáchâncần,khenngợimẻcácủaanh,dùanhchỉmangvềnhàđượcchútítcá.

“Tôiđịnhnóigìcà,cóaitớiđâykhông?”anhhỏi.

“Cóaià?Saochứ,aicóthểtớiđây?”

“Có những dấu chân mới ở bên ngoài. Những người đàn ôngmangủng.”

“Saochứ,khôngcóaingoàingàiLensmandvàmộtngườikhác.”

“Họmuốngì?”

“Anhbiếtđiềuđómàkhôngcầnphảihỏi.”

“Cóphảihọtớiđểđưaemđikhông?”

“Đưa tôi đi? Không, chỉ là về hình phạt. Chúa rất nhân từ, nókhôngtệnhưtôitừnglosợ.”

“Phải,”Isaknônnaonói.“Cólẽlàkhônglâulắmhả?”

“Không,chỉvàinămthôi.”

“Baonhiêunăm?”

“Saochứ,anhcóthểnghĩnólànhiều,cólẽ.NhưngtôirấtbiếtơnChúavềmọisự.”

Ingerkhôngnóilàbaolâu.Mộtlúcsau,cũngtrongchiềuhômđó,Isak hỏi khi nào họ sẽ đến để đưa nàng đi, nhưng nàng không thểhoặckhôngmuốnnóiđiềunày.Nànglạitrởnêntrầmngâm,vànóivềđiềusắpsửađến;nàngkhôngbiếthọlàmthếnàođểxoayxở,nhưngnàngchorằnghọnênmờiOlineđến.VàIsakkhôngđưarađượckếhoạchnàotốthơn.

Nhântiện,chuyệngìđãxảyravớiOline?Nămđóbàkhôngđếnnhư thường lệ. Bà có đi xamãimãi hay chăng, khi giờ đây bà đãphiềnlòngvềmọiđiềuởhọ?Mùalàmviệcđãqua,nhưngOlinevẫnkhôngđến–phảichăngbàmongđợihọtớiđónbà?Khôngcònngờgìnữa,bàđanglacànấnná,cáitảngmỡtođùngấy,conquáivậtấy.

Rốtcuộcmộthômbàđãtới.Mộtconngườithậtkhácthường–nhưthểchưacóchuyệngìxảyralàmxấuđicảmtìnhgiữahọ;thậmchíbàcònđanmộtđôitấtmớichoEleseus,bàbảothế.

“Chỉtớiđểxemmấyngườiđanglàmănthếnàoởđây,”bànói.

Vàhóarabàđãmangtheoquầnáovàvậtdụngcủamìnhtrongmộtcáibaotời,đểlạinótrongkhurừngbêncạnh,sẵnsàngchoviệcởlại.

ChiềuhômđóIngerkéochồngramộtbênvànói:“AnhcónóigìđóvềviệcđitìmGeisslerphảikhông?Bâygiờchínhlàthờigianrảnhrỗi.”

“Phải,”Isaknói.“GiờthìOlineđãđến,tôicóthểlênđườngsớmvàosángmai.”

Ingertỏrabiếtơnvàcámơnanh.“Vànhớmangtheotiền,”nàngnói,“tấtcảsốtiềnanhcóởđây.”

“Saovậy,emkhôngthểgiữtiềnởđâyà?”

“Không.”nàngđáp.

Ingersửasoạnmộtgóitothứcănngaylậptức,vàIsakthứcgiấclúctrờivẫncòntối,chuẩnbịđểlênđường.Ingerrangoàiđứngtrênbậccửađểtiễnanh;nàngkhôngkhóclóchaythởthanmàchỉnói:

“Họcóthểđếnđưatôiđivàobấtkỳngàynào.”

“Emkhôngbiếtlàlúcnàosao?”

“Không, tôi không thể nói. Và tôi không cho là nó sẽ tới ngay,nhưngdùsaothì…GiánhưanhcóthểtìmthấyGeissler,cólẽôngấycóthểnóiđôiđiềugìđó.”

GiờđâyGeissler có thể làmgìđể giúphọ?Khônggì cả.NhưngIsakvẫnlênđường.

Còn Inger?Ồ,nàngbiếtnhiềuhơn lànàngmuốnnói ra,khôngcònngờgìnữa,.CũngcóthểchínhnànglàngườiđãchomờiOlinetới.KhiIsaktrởvềtừThụyĐiển,IngerđãrađivàOlineởđóvớihaiđứabé.

Đólàmộttintứcđentốichomộtkẻmớitrởvềnhà.GiọngcủaIsaklớnhơnthườnglệkhianhhỏi:“Côấyđãđirồi?”

“Phải,”Olineđáp.

“Vàohômnào?”

“Saungày anh rờinhà.”Và giờđây Isakbiết rằng Ingerđãđẩyanhrangoàicuộcmộtcáchcódụngý–đólàlýdovìsaonàngthuyết

phụcanhmangtheotiền.Ồ,nhưnglẽranàngnêngiữmộtítchobảnthânmìnhtrongchuyếnhànhtrìnhdàiđó!

NhưnglũtrẻkhôngthểnghĩtớichuyệngìkhácngoàiconheonhỏmàIsakđãmangvề.Đólàtấtcảnhữnggìanhcóđểđổilạisựvấtvảcủamình;cáiđịachỉmàanhcóđãlỗithời,vàGeisslerkhôngcònởThụyĐiểnmàđãquayvềNaUyvàhiệngiờđangởTrondhjem.Cònvề phần con heo, Isak đã bế nó trên tay suốt chặng đường, cho nóuống sữa từmột cái chai và nằm ngủ với nó trên ngựcmình giữanhữngngọnđồi.AnhđãmongchờniềmvuicủaIngerkhinàngnhìnthấynó;bâygiờ,EleseuscùngSivertnôđùavớinó,vànólàmộtniềmvuiđốivớichúng.VàIsak,tronglúcquansátchúng,đãquênhếtnỗivấtvảcủamìnhtrongkhoảnhkhắc.Ngoàira,OlinecómộtthôngđiệptừvịLensmand;cuốicùngNhànướcđãraquyếtđịnhvềvụđấtđaiởSellaraa.Isakchỉcầnđixuốngvănphòngvànộpkhoảntiền.Đâylàmộttinlành,vàđãngănanhkhỏirơivàocơntuyệtvọngtồitệnhất.Mệtnhoàivàđuốisứcnhưthếnhưnganhvẫngóiítthứcănvàomộtcáitúirồilênđườngđixuốnglàngngay.CólẽanhđãômấpchúthyvọngnhỏnhoinàođóvềviệcgặpIngermộtlầnnữatrướckhinàngrờikhỏiđó.

Nhưnganhthấtvọng.Ingerđãrađi–trongtámnăm.Isakcảmthấy nhưmình đang chìm trongmột màn sương tối tăm và trốngrỗng; chỉ nghe thấy loáng thoáng đoạn này đoạn khác trong tất cảnhữnggìvịLensmandnói–nhữngđiềuđángtiếcnhưthếlạixảyra…hyvọngnósẽlàmộtbàihọcchocôấy…cảitạovàtrởthànhmộtphụnữtốthơnsaunày,vàkhônggiếtconcủacôấynữa!

LensmandHeyerdahlđãkếthônvàonămtrước.Vợôngkhôngcóýđịnhtrởthànhmộtbàmẹ–cámơn,vớibàtathìkhôngconcáigìhết!Vàbàtachưacóđứaconnào.

“Vàbâygiờ,”vịLensmandnói,“vấnđềvềSellanrra.Cuốicùngtôiđãcóchứctráchđểgiảiquyếtnómộtcáchdứtkhoát.Ủybanrấthàilòngchuẩnyviệcbánmiếngđất,ítnhiềuthểtheonhữngđiềukhoảnmàtôiđãđềnghị.”

“Ừm,”Isaknói.

“Nó từng là một vụ việc kéo dài, nhưng tôi hài lòng biết rằngnhữngnỗlựccủatôiđãkhônghoàntoànvôích.Nhữngđiềukhoảnmàtôiđềxuấtđãđượcđồngýhầuhếtmàkhôngcóngoạilệ.”

“Khôngcóngoạilệ?”Isaknóivàgậtđầu.

“Đâylàchứngthưsởhữu.Anhcóthểđăngkýchuyểnnhượngởphiênhọpđầutiên.”

“Vâng,”Isaknói.“Vàtôiphảitrảbaonhiêu?”

“MườiDalermộtnăm.Ủybanđãcómột thayđổinhỏởđây–mườiDalerthayvìnăm.Anhkhôngphảnđốigìđiềuđóchứ,tôiđoánvậy?”

“Miễnlàtôicóthểloliệuđểtrả,”Isaknói.

“Vàtrongmườinăm.”

Isaknhìnlên,hơihoảnghồn.

“Đólànhữngđiềukhoảnbắtbuộc,Ủybanđãnhấtquyết.Ngaycảnhưthế,thậtsựnóvẫnkhôngphảilàmộtgiácaochocảmiếngđấtđãphátquangvàtrồngtrọtnhưhiệnnay.”

IsakcómườiDalerchonămđó–đó làsốtiềnmàanhcóđược

nhờnhữngchuyếngỗvànhờnhữngtảngphomátmàIngerđãlàm.Anhtrảtiềnvàvẫncònlạimộtít.

“May cho anh làỦy ban không nghe thấy gì về vợ của anh,” vịLensmandnói.“Khôngthìhọcóthểbánchomộtngườikhác.”

“Phải,”Isaknói.AnhhỏivềInger.“Cóđúnglàcôấysẽđixatrongtámnăm?”

“Đúngđó.Vàkhông thể thayđổi, luậtphápphảiđược thực thi.Thậtrathìhìnhphạtđólàrấtnhẹ.Bâygiờcómộtđiềumàanhphảilàm,đólàdựngnhữngranhgiớirõrànggiữađấtcủaanhvàđấtcủaNhà nước.Một đường thẳng, trực tiếp, theo những dấumà tôi đãcắmtrênmiếngđấtvàđãghivàosổđăngkýcủatôilúcđó.Gỗphátquangkhỏiđườngranhgiớithuộcsởhữucủaanh.Lúcnàođótôisẽlênđểnhìnxemanhđãlàmđượcnhữnggì.”

Isaklêgóttrởvềnhà.

CHƯƠNGVIII

Thờigianquanhưbay?Phải,khimộtngườiđànôngđanggiàđi.Isak không già, anh chưamất đi nguồn sinh lực củamình; nhữngnămđócóvẻquádàiđốivớianh.Anhlaotáctrênđấtcủamìnhvàmặcchohàmrâukẽmmọcthếnàotùythích.

Thỉnhthoảng,sựđơnđiệucủavùnghoangđịabịphávỡbởihìnhảnhmộtngườiLappđingang,hoặcbởichuyệngìđóxảyrađốivớimộttrongsốcácconthúởnôngtrại,rồitấtcảlạitrởvềnhưcũ.Cólầncảmộtđoànngườitớicùngmộtlúc;họnghỉlạiởSellanraa,đượcđãiítthứcănvàmộtcốcsữa;họhỏiIsakvàOlinevềconđườngbăngquadãyđồi;họđangđánhdấuđườngdâyđiệnthoại,họbảo.VàcómộtlầnGeisslertới–chínhGeisslerchứkhôngphảiaikhác.Ôngtớiđó,tựdovàthoảimáinhưhồinào,từdướilànglên,cóhaingườiđicùng ông, mang theo những dụng cụ khai thác mỏ, cuốc chim vàthuổng.

Ồ, cái ngài Geissler này! Không hề thay đổi, vẫn giống hệt hồinào;gặpgỡvàchàohỏinhưthểkhôngcóchuyệngìxảyra,tròchuyệnvới lũ trẻ, bước vào nhà rồi lại trở ra, nhìn khắp miếng đất, mởnhữngcánhcửachuồngbòvàvựacỏrồinhìnvào.“Tuyệtlắm!”ôngbảo.“Isak,anhvẫncònnhữnghònđáđóchứ?”

“Nhữnghònđánào?”Isaknói,vàtựhỏi.

“Nhữnghònđánặngtôitrôngthấythằngbéđangchơikhitôiở

đâylầntrước.”

Nhữnghònđáởbênngoài trongkhochứa thứcăn,đượcdùnglàmvậtnặngcàithenchonhữngcáibẫychuột;Isakmangchúngvào.Geisslervàhaingườiđànôngkiểmtrachúng, tròchuyệnvớinhau,gõđậpchúngởchỗnàychỗkhác,đosứcnặngcủachúngtronglòngbàntay.“Đồng,”họnói.

“Anhcóthểđivớichúngtôivàchỉchochúngtôichỗanhtìmthấychúngkhông?”Geisslerhỏi.

Cảbọncùngđivớinhau;chỗIsaktìmthấychúngkhôngxalắmnhưnghọở lại trênđồisuốthaingày, tìmkiếmnhữngmạchquặngkimloạivàsănbắnđâyđó.HọtrởxuốngSellanraavớihaitúiđựngđầynhữnghònđánặng.

TrongthờigianđóIsakđãcómộtcuộcnóichuyệnvớiGeissler,vàđãnóichoôngnghemọichuyệnvềphầnmình:vềviệcmuamảnhđất,đãlêntớigiámộttrămthayvìnămchụcDaler.

“Đóchỉlàchuyệnvặt,”Geisslernóimộtcáchthoảimái.“Anhcócảngànđồng,cólẽthế,thuộcphầncủaanhtrêndãyđồi.”

“Thếà!”Isaknói.

“Nhưngtốthơnanhnênđăngkýnhữngchứngthưđócàngsớmcàngtốt.”

“Vâng.”

“KhiđóNhànướckhông thểhoạnhhọegì vềnónữa, anhhiểukhông.”

Isakhiểu.“XấunhấtlàchuyệnvềInger.”anhnói.

“Phải,”Geisslernói,vàtiếptụctrầmtưlâuhơnthườnglệ.“Cóthểđưavụánraxửlại.Vạchratoànbộsựviệcmộtcáchđúngđắn;rấtcókhảnănghìnhphạtsẽgiảmđiđôichút.Hoặcchúngtacóthểđưavàomộtđơnxinânxá,vàcuốicùngcóthểviệcđócũngđưađếnmộtkếtquảtươngtự.”

“Sao,nếunhưcóthểlàmthế…”

“Nhưng không nên cố xin ân xá ngay. Phải đợi ít lâu. Điều tôimuốnnóilà…anhtừngmangcácthứxuốngchovợtôi,thịt,phomátcácthứ,phảikhông?”

“Sao,vềchuyệnđó,ngàiđãtrảtrướccảrồi.”

“Vậysao?”

“Vàđãtậntìnhgiúpchúngtôinhiềuthứ.”

“Không hề,”Geissler nói ngắn gọn. “Đây, nhận lấy cái này.” VàôngmócramấytờgiấybạcDaler.

Geisslerkhôngphảilàloạingườinhậnmàchẳngchịumấtgì,điềuđórất rõràng.Vàdườngnhưôngcórấtnhiều tiền trongngười, từcáchcáitúicủaôngphìnhlên.ChỉcóTrờibiếtthậtsựôngcótiềnhaykhông.

“Nhưngcôấyđãviếtrằngmọichuyệnđềutốtđẹpổnthỏa,”Isaknói,quaytrởlạivớiýnghĩcủamình.

“Cáigì?Ồ,vợanh!”

“Phải.Vàvìđứabéđãrađời.Côấycómộtbégái,sinhtronglúccôấyởđó.Mộtconbérấtxinhxắn.”

“Tuyệt!”

“Vâng,vàhiệngiờtấtcảbọnhọđềurấttốt,giúpcôấymọithứ,côấynóithế.”

“Nhìn đây,”Geissler nói, “tôi sẽ gửi nhữngmẫu đá này cho vàichuyêngiavềquặngmỏđểtìmxemcóthứgìtrongchúng.Nếuchúngcómộttỷlệđồngkhakhá,anhsẽtrởthànhmộtngườigiàucó.”

“Ừm,”Isaknói.“Vàôngnghĩkhoảngbaolâuthìchúngtacóthểlàmđơnxinânxá.”

“Ờ,cólẽkhônglâulắmđâu,tôisẽviếtnógiùmanh.Tôisẽsớmquay lạiđây.Anhvừanóigìnhỉ,vợanhđẻmộtđứabésaukhi rờikhỏiđây?”

“Vâng.”

“Vậylàhọđãđưacôấyđikhiđangmangthai.Đólàmộtđiềumàhọkhôngcóquyềnlàm.”

“Thếà?”

“Dùsaothìviệcnàysẽthêmvàomộtlýdođểcôấyđượcthảrasớmhơn.”

“Vâng,nếuđiềuđócóthể…”Isaknóivớilòngbiếtơn.

Isakkhôngbiếtgìvềnhữngthưtừdàidòngqua lạigiữacáccơquanhữutráchkhácnhaucóliênquantớingườiđànbàđangmang

thai.Nhàchứctráchđịaphươngđãđểchonàngtựdotrongkhivụviệcđangchờxửvìhailýdo:trướctiên,họkhôngcónhàgiamtronglàngđểgiamgiữnàng,và,thứhailàhọmuốntỏracàngkhoandungcàngtốt.Hậuquảđólàđiềumàhọkhôngthểtiênliệuđược.Sauđó,khihọđếnđưanàngđi,khôngcóaiđềnghịxemxétvềtìnhtrạngcủanàng,vàbảnthânnàngcũngkhôngnóigìvềchuyệnđó.Cólẽnàngđãche giấumột cách có dự tính, để cómột đứa bé ở vớimình trongnhữngnămbịgiamcầm;nếunàngcưxửtốt,chắcchắnnàngsẽđượcphépthỉnhthoảngtớithămnó.Hoặccólẽnàngchỉđơngiảnthờơvàlênđườngmộtcáchbấtcẩn,bấtchấptìnhtrạngcủamình…

Isakcầncùlàmlụng,đàonhữngconmươngvàkhaikhẩnthêmđấtmới,dựngcácđườngranhgiớigiữađấtđaicủaanhvàcủaNhànước,vàthuđượcmộtlượnggỗmớitrongmùa.Nhưnggiờđây,khiIngerkhôngcònởđóđểkinhngạcvớinhữngviệclàmcủaanh,anhlàmtheothóiquenhơnlàvìbấtkỳniềmvuinàotrongnhữnggìanhthựchiện.Vàanhđãđểchohaiphiênhọptrôiquamàkhôngđăngkýcácchứngthưsởhữu,khôngquantâmmấytớichuyệnđó;cuốicùng,mùathuấyanhđãcốtậptrungtinhthầnđểlàmnóchoxong.GiờđâymọisựkhôngtốtnhưmongmuốnđốivớiIsak.Vẫnlặnglẽvànhẫnnạinhưhồinào–phải,nhưnggiờđâylàvìanhkhôngcònquantâmgìnữa.Anhchếbiếndathúlàvìphảilàmchuyệnđó–nhữngtấmdadêvàdabê–ngâmchúngdướisông,đặtchúnglênvỏcâyvàthuộcchúngđểsẵnsàngchoviệcmaygiày.Vàomùađông–ởlầnđậplúađầutiên–anhđểriêngrasốhạtgiốngchomùaxuântới,đểkhôngcònlovềchuyệnđó;tốtnhấtnênchuẩnbịtrướcnhữnggìcóthể;anhlàmộtngườilàmviệccóphươngpháp.Nhưngđólàmộtcuộcsốngxámngắtvàcôđộc;phải, lạyChúa!Lại trởthànhmộtngườikhôngvợ,vàtấtcảnhữngđiềucònlại…

GiờđâycócònvuithúgìđâukhingồinhàvàonhữngngàyChủ

nhật, đã tắm rửa sạch sẽ, vớimột chiếc áo sơmi thẳng thớm trênngười,khikhôngcómộtaiđểkhoesựnhẵnnhụibảnhbao!NhữngngàyChủnhậtlànhữngngàydàinhất,nhữngngàymàanhbuộcphảirảnhrangvớinhữngýnghĩảmđạm;khôngcógìđể làmngoàiviệclangthangvơvẩnkhắptrại,tínhđếmmọiviệcphảiđượchoànthành.Anh luôn luôn dắt lũ trẻ đi cùng, luôn bế một đứa trên tay. Nghechúngtánchuyệnnhauvàtrảlờinhữngcâuhỏivềmọithứcủachúngcũnglàmộtcáchđểvơibớtnỗiniềm.

AnhgiữOlinelạivìkhôngthểtìmđượcngườinàokhác.Và,nóichocùng,Olinecũngcó ích theocáchnàođó.Chải lôngcừuvàkéosợi,đan tấtvàgăng tay, làmphomát–bàcó thể làmtất cảnhữngviệcđó,nhưngbà thiếu cáidángvẻhạnhphúc của Inger, vàkhôngđặttâmhồnmìnhvàocôngviệc;tấtcảnhữngviệcbàgiảiquyếtđềukhôngphảicủa riêngbà.Cómộtvậtmà lầnđó Isakđãmua từcửatiệmdướilàng,mộtcáilọTrungHoavớicáinắphìnhđầuchó.Thậtra nó làmột loại hộp đựng thuốc lá, và được đặt trênmột cái kệ.Olinetháocáinắpravàđánhrơinótrênnềnnhà.Ingerđãđểlạimộtítcànhhoavânanhgiâmbêndướitấmkính.Olinetháotấmkínhra,vàkhiđặtnólại,đãấnnómộtcáchquámạnhvàcóácý;ngàyhômsautấtcảnhữngcànhgiâmđềuchếthết. Isakkhông thểchịuđựngmộtcáchkhádễdàngtấtcảnhữngchuyệnnhưthế;anhcóvẻkhôngvuivàbiểulộra,vàvìởIsakkhôngcóchútgìgọilàtếnhịnhẹnhàng,nênanhbàytỏnómộtcáchthẳngthắn.Olineítquantâmtớinhữngtháiđộ;vẫnnóinăngmềmmỏngnhưmọilúc,bàchỉnói:“Nào,tôicóthểgiúpgìkhông?”

“Tôikhôngthểnóiđượcđiềuđó,”Isakđáp.“Nhưnglẽradìnênđểyêncácthứ.”

“Tôisẽkhôngchạmvàohoacủacôấynữađâu,”Olinenói.Nhưng

nhữngcànhhoaấyđãchếtmấtrồi.

Thêm nữa, làm thế nào mà dạo sau này bọn người Lapp lạithường xuyên lên Sellanraa đến thế?Chẳng hạnOs-Anders, chả cócông việc gì đó, lẽ ra hắn nên đi qua theo đường của hắn.Hai lầntrongmộtmùahèhắn tớiquadãyđồi,vànênnhớrằngOs-AnderskhôngcócontuầnlộcnàođểđitìmmàchỉsốngnhờvàoviệcxinxỏvàănnhờởđậuvàonhữngngườiLappkhác.Ngaykhihắntớitrại,Olinerờibỏcôngviệccủamìnhvàhuyênthuyêntángẫuvớihắnvềmọingườitronglàng,vàkhihắnrađi,cáibaotờicủahắnnặngtrĩuđủthứđồ.Isakkiênnhẫnchịuđựngchuyệnnàysuốthainăm,khôngnóilờinào.

RồiOlinelạimuốncógiàymới,vàanhkhôngthể lặngimđượcnữa.Dạođólàmùathu,vàOlinevẫnmanggiàyhàngngàythayvìđilạibằngguốcgỗhaydépdathô.

“Ừm,hômnaytrôngcóvẻtốtđẹp,”Isaknói.Đólàcáchanhmởđầu.

“Phải,”Olineđáp.

“Eleseus,sốphomáttrênkệđócóphảiconđãđếmlàmườithỏihồisángnày?”

“Vâng,”Eleseusđáp.

“Ờ,bâygiờchỉcònchín.”

Eleseusđếmlại,vàsuynghĩmộtlúctrongcáiđầunhỏbécủanó,rồinónói:“Vâng,nhưngrồiOs-Andersđãlấyđimấtmột.Thếlàđủmười.”

Sauđólàmộtkhoảnhkhắcdàiimlặng.RồithằngSivertbébỏngcũngthửđếmlạivàbảovớianhnó:“Thếlàđủmười.”

Lạilặngim.CuốicùngOlinecảmthấybàphảinóigìđó.

“Phải, tôi đã chohắnmộtmẩunhỏ xíu, đúng là thế. Tôi khôngnghĩ rằngviệcđócóhạigì.Nhưngchúngnó là trẻcon,chúngchưathểnóilênđượcnhữnggìchúngnghĩ.Vàtôicóthểnghĩhoặcđoánrachúnggiốngaihơn.Vìđókhôngphải làcáchcủaanh, Isakà,đó làđiềutôibiết.”

Ẩnýquáđơngiảnđểbỏquakhôngxéttới.“Lũtrẻkhátốt,”Isaknóingắngọn.“NhưngtôimuốnbiếtOs-Andersđãtừng làmđiềugìtốtchotôivàgiađìnhtôi.”

“Điềugìtốt?”

“Phải,đólàcáimàtôimuốnnói.”

“Os-Andresđãlàmđiềugìtốt…?”

“Phải,vìtôisẽchohắnphomátđểđáplại.”

Olineđãcóthờigianđểsuynghĩvàlúcnàyđãcósẵncâutrảlời.

“Chà,tôisẽkhôngnghĩnhưanhđâu,Isak,tôisẽkhônglàmthế.Cầu Trời, có phải tôi là người đầu tiên bắt đầu vớiOs-Anders haykhông?Tôiướctôisẽkhôngbaogiờcònsốngđểrờikhỏichốnnàynếutôicóbaogiờnhắcnhiềutớitêncủahắn.”

Olineđãthànhcôngrựcrỡ.Isakphảinhịnthua,nhưanhđãtừngnhịnthuanhiềulầntrướcđó.

NhưngOlinecònnhiềuđiềuđểnói.“Vànếuanhmuốnnóirằngởđâytôiphảiđilạichântrần,vớimùađôngđangtớicácthứ,vàkhôngbaogiờđượclàmchủcácthứkiểunhưmộtđôigiày,sao,anhcứviệcvuivẻmànóithế.Tôiđãnóivềchuyệnđócáchđâybabốntuần,rằngtôicầngiày,nhưngkhôngbaogiờcódấuhiệunàovềmộtchiếcgiàychotớitậnhômnay,vàtôiđangởđây.”

Isaknói: “Cógìkhôngổnvớiđôi guốc củadì vậy,dìkhông thểmangchúnghaysao?”

“Cógìkhôngổnvớichúng?”Olinelặplại,hoàntoànchưachuẩnbị.

“Phải,đólàcáimàtôimuốnbiết.”

“Vớiđôiguốccủatôi?”

“Phải.”

“Được…tôichảilôngcừuvàkéosợi,chămsócgiasúcvàcừucácthứ,chămnomlũtrẻởđây,anhkhôngcógìđểnóivềchuyệnđósao?Tôicũngmuốnbiết;côvợđócủaanh,kẻởtùvìnhữnghànhvicủacôta,anhcóđểcôtađichântrầntrêntuyếthaykhông?”

“Cô ấymang guốc,” Isak đáp. “Còn để đi tới nhà thờ và viếngthămcácthứ,saochứ,dépdathôcũngquáđủđốivớicôấy.”

“Phải, và tất cả những thứ đẹp hơn cho việc đó, không ngờ gìnữa.”

“Phải,côấylàthế.Vàkhicôấymanggiàydavàomùahè,côấynhétmộtnắmcỏvàotrongchúng,vàkhôngbaogiờkhôngcó.Nhưngcòndì,dìcứmangtấtbêntronggiàyquanhnămsuốttháng.”

Oline nói: “Về chuyện đó, tôi sẽmang guốc vào đúng lúc, chắcchắnthế.Tôikhôngnghĩcầnphảivộimangnhữngđôiguốctốtngaylập tức.” Bà nóimềmmỏng và khẽ khàng, nhưng với đôimắt hơikhéphờ,vẫnlàOlinequỷquyệtnhưhồinào.“CònvềphầnInger,”bànói,“đứabéđánhtráo[7],nhưchúngtagọicôta,côtatừngđitheolũconcủatôivàhọcđượcđiềunàyviệcnọ,côtađãlàmnhưthếnhiềunăm.Vàđâylàđiềumàchúngtanhậnđượcchonó.VìtôicómộtcongáiđangsốngởBergenvàđộimộtcáimũ,tôichorằngđólàcáimàIngerphảirađiđểtìmkiếm;đitớiTrondhjemđểmuamộtcáimũ,hêhê!”

Isakđứng lên và rời khỏi phòng.Nhưng giờđâyOline đã phơimở tâmhồn của bà ra,mởkhóa cái kho của sựđen tối bên trong;phải, bà đã phát ra những tia bóng tối,Oline đã làmđiều đó.NhờTrời,khôngcóđứaconnàocủabàcógươngmặtbịchẻtoạtragiốngnhưmộtconrồngđangphunlửa,cóthểnóithế;nhưngcólẽvớiđiềuđóchúngcũngkhôngphảilàthứtệnhất.Không,khôngthểcóngườinàonhanhchóngvàdễdàngxóabỏđứatrẻmàhọsinhranhưthế–bópnóchếtnghẹtbằngmộtcúvặn…

“Hãycẩnthậnvớinhữnggìbàđangnói,”Isakhétlên.Vàđểhàmý của anh hoàn toàn rõ ràng, anh nói thêm: “Bà,mụ phù thủy giàđángbịnguyềnrủa!”

NhưngOlinekhôngquantâmtớinhữnggìbàđangnói;khônghề,hêhê!Bàngướcmắtlêntrờivànóibónggiórằngmộtcáimôisứtcóthểnhưthếnàythếkhác,nhưngdườngnhưcóngườinàođóđãđưanóđiquáxa,hêhê!

CólẽIsakcũngmừngvìrốtcuộcđãantoànrakhỏinhà.VàanhcòncóthểlàmgìngoàiviệcmuamộtđôigiàychoOline?Chỉcònlà

một nông phu giữa chốn hoang vu; không còn chút tư thế nào củamộtvịthầnđểanhcóthểnóivớingườigiúpviệccủamình:“Cútđi!”AnhsẽbấtlựcnếukhôngcóOline;dùcónóigìhaylàmgì,bàchẳngviệcgìphảisợ,vàbàbiếtđiềuđó.

Giờđâyđêmlạnhlẽohơn,vớimộtvầngtrăngtròn;nhữngvùngđất đầm lầy cứnghơn cho tới lúc chúng gầnnhư có thể chịuđựngđượcngườiđiqua,nhưngrồichúnglạiloãngrakhimặttrờilódạng,lại trở thànhmộtđầmlầykhông thểvượtqua. Isakxuống làngvàomộtđêmlạnhgiá,đểđặtgiàychoOline.AnhmangtheomấythỏiphomátchophunhânGeissler.

Ở giữa đường xuống làng đã xuất hiện một cư dân mới. Mộtngườigiàucó,khôngngờgìnữa,vìanhtađãmờidân làng tớixâynhàchomình,và thuêngườicàymộtmảnhđấtcátđể trồngkhoai;bảnthânanhtakhônglàmhoặclàmrất ít.NgườimớinàylàBredeOlsen,trợlýcủangàiLensmand,mộtngườiphảilênđườngkhicầnmờimộtbác sĩ hay cần giết thịtmột conheo.Y chưa tới bamươi,nhưngđã cóbốnđứa conphải trôngnom, chưakể tới vợ y, ngườikhông hơn gì một đứa trẻ con. Ồ, nói cho cùng, có lẽ Brede cũngchẳngkhấmkhágì;sốtiềnmàykiếmđượctừviệcchạyđâychạyđótrong những việc linh tinh và thu thuế từ những người chưa nộpkhôngphảilànhiều.Vìthếbâygiờyđangthửđầutưvàođấtđai.Yđãvaymộtkhoảnởngânhàngđểcấtnhàgiữavùngđấthoang.YgọinơiđólàBreidablik;vàchínhphunhâncủaLensmandHeyerdahlđãnghĩracáitêntuyệtvờiđó.

Isakvộivãđiquangôinhà,khôngphíthìgiờđểnhìnvào,nhưnganhcóthểtrôngthấyquacửasổtấtcảbọntrẻđãthức,khásớmvàolúcđó.Isakkhôngcóthờigianđểmất,nếuanhmuốnvềtớichỗnàytrong chuyến trở vềnhàđêmmai, trong lúcđường cònđang cứng.

Mộtngườiđànôngsốnggiữachốnhoangvuphảinghĩtới,cânnhắcnhiềuđiềuvàthuxếpmọiviệctốtnhấttrongkhảnăngchophép.Lúcnàykhôngphảilàthờiđiểmanhbậnrộnnhất,nhưnganhlolắngcholũtrẻphảiởlạimộtmìnhvớiOline.

Khiđangđi,anhnghĩvềlầnđầutiênanhđãđếntheoconđườngnày.Thờigianđã trôiqua,hainămcuối thậtdài; cónhiềuđiều tốtlànhởSellanraa,vàcũngcònnhiềuđiềuchưatốt–vâng,lạyTrời!Vàbâygiờlạicóthêmmộtngườikhácđangkhaikhẩngiữavùnghoangđịa.Isakbiếtnơinàyrấtrõ;nólàmộttrongnhữngmảnhđấttốtmàanhđãlưuýtrênđườngđilên,nhưnganhđãđixahơn.Chỗnàygầnlànghơn,tấtnhiên,nhưnggỗkhôngtốtlắm,đấtđaiítđồidốchơn,nhưngcũngítmầumỡhơn;dễlàmởbềmặtnhưngkhómàcàycuốcsâuhơn.CáigãBredeđósẽthấyrằngkhôngchỉđơngiảnxớilậtlớpđất lên làcó thể tạođượcmộtcánhđồngtốt.Vàvìsaoykhôngcấtmộtcáikhochứađồởcuốikhothócđểcấtnhữngchiếcxevànôngcụnhỉ?Isakđểýthấycómộtcỗxebịbỏmặctrênkhoảngsântrốngbênngoài,khôngcheđậygìcả.

Anh xong xuôi công việc với người thợ giày, và, vì phu nhânGeisslerđãrờikhỏinơiấy,anhbánsốphomátchongườichủtiệm.Vàobuổichiều,anhlênđườngquayvềnhà.Lúcnàysươnggiáđangrơidàyhơn,vàđườngđitốt,chắcchắn,nhưngIsaklêchânmộtcáchnặngnềvìnhữngchuyệnđó.AicóthểnóikhinàoGeisslermớiquaytrởlại,khigiờđâyvợôngtacũngđãrađi;cólẽôngchẳngbaogiờvềnữa?Ingerđãđixa,vàthờigianđangtiếptụctrôi…

Anhkhôngnhìn vàonhà củaBrede trênđường về; trái lại, anhđánhmộtđườngvòngxahơn,tránhxangôinhàđó.Anhkhôngquantâmtớiviệcdừng lại và trò chuyệnvớimọingười, chỉ lêbước tiếntới.CỗxecủaBredevẫnnằmngoàitrời–phảichăngymuốnđểmặc

nóởđó?Chà,đólàviệcriêngcủay.BảnthânIsakhiệnđangcómộtcỗxe riêngvàmộtnhàkhođểchứanó,nhưngchẳngvuigìhơnvềchuyện đó.Nhà của anh chỉ làmột nửa ngôi nhà; trước đây nó đãtừnglàmộtngôinhà,nhưnggiờđâychỉcònlàmộtnửa.

Trờiđãsángrõkhianhđitớimộtchỗcóthểnhìnthấynôngtrạicủamìnhtrênsườnđồi,vàanhthấyhơivuidùkhámệtmỏisaubốnmươitámtiếngđiđường.Ngôinhàvànhữngkhochái,chúngđứngđó,khóicuộnlêntừốngkhói;cảhaiđứanhỏđangởngoài,vàđangchạy xuốngđón anh khi anh xuất hiện.Anhbước vàonhà, và thấymộtđôi vợ chồngngườiLappđangngồi.Olineđứngdậy trongnỗingạcnhiên:“Sao,anhđãvềtớirồi!”Bàđangđuncàphêtrênbếplò.Càphê?Càphênhé!

Isak từngnhìn thấymộtviệc tươngtự trướcđó.KhiOs-AndershaybấtkỳngườiLappnàokháctới,OlinesẽđuncàphêtrongcáinồinhỏcủaIngersuốtmộtlúclâusauđó.BàlàmchuyệnnàytronglúcIsakđangởtrongrừnghaytrênđồng,vàkhianhtrởvềmộtcáchđộtngộtvànhìnthấynó,bàkhôngnóilờinào.Nhưnganhbiếtrằngmỗilầnnhưthếanhsẽnghèohơndomấtthêmmộtthỏiphomáthaymộtbó len.VàanhkhôngnhấcbổngOline lênbằngnhữngngón tay vàbópnátbàvìcáitínhbiểnlậncủabàchỉvìmộtniềmtin.Nóichung,anhđangthậtsựcốgắngtrởthànhmộtngườitốthơn,tốthơnnữa,bấtchấpýnghĩcủaanhlàgì,vìsựanbìnhtrongnhàhayvìmộtniềmhy vọngnàođó rằngThượngđế sẽ sớm trao trả Inger lại cho anh.Anhđangcóchútgìđómêtínvàhaysuytưởngvềmọichuyện;ngaycảsựcảnhgiácgiảnđơncủaanhcũngkhángâythơtheocáicáchcủanó.Đầu thuấyanh thấycỏ trênmáichuồngngựađãbắtđầu trượtxuốngở bên trong. Isak nhấmnhấmbộ râu củamìnhmột lúc, rồimỉmcười,nhưmộtngườithấuhiểuđượcmộtcâunóigiỡnchơi,anhđặtvàicáisàochéoquađểchốngnó lên.Anhkhônghềnóimột lời

cayđắng.Vàmộtchuyệnkhác:cáinhàkhonơianhcấtgiữthựcphẩmchỉđượcdựngtrênnhữnghònđáchấtcaoởbốngóc,vàđểtrốngởgiữa.Mộtthờigiansaulũchimbénhỏbắtđầutìmthấyđườngbayquanhững khoảng trống lớn của bức tường, và cứ vùng vẫyở bêntrongmàkhôngthoátrangoàiđược.Olinephànnànrằngchúngmổthứcănvàpháhỏngthịtvàlàmchocáikhothứcănrốitunglên.Isakbảo:“Phải,nhữngconchimbénhỏtộinghiệpđóđãbayvàovàkhôngthểbayratrởlại.”Vàgiữađộdàycủamộtmùabậnrộnanhchợttrởthànhmộtngườithợđáđitrámkínnhữngchỗtrốngtrênbứctường.

ChỉcóTrờibiếtchuyệngìđangdiễnratrongđầuanhkhianhlàmnhữngđiềunhưthế;cólẽanhtưởngtượngIngercóthểsớmtrởvềvớianhvìsựdịudàngmềmmỏngcủaanhchăng.

[7]AChangeling:TheotruyềnthuyếtdângianchâuÂuvàtôngiáodângian,một“đứabéđánhtráo”làconcủamộtvịtiên,ngườikhổnglồ,yêutinhhaymộtsinhvậttruyềnthuyếtnàođókhácđãbịbímật tráođổichomộtembéconcủa loàingười.Nhữngđứabéđánhtráonóichungthườngthiểuchứcnăng,bịdị tậtbẩmsinhhaychếtyểu.

CHƯƠNGIX

Nhữngnămtrôiqua.

Một lầnnữacónhiềukhách tìmđếnSellanraa;mộtviênkỹ sư,vớimộtngườiđốccôngvàhaingườithợ,lạiđánhdấunhữngđườngdâyđiệnthoạitrênnhữngngọnđồi.Theotuyếnđườngmàlúcnàyhọđanglàm,đườngdâycóthểđingangquabêntrênngôinhàchútít,vàmột con đường thẳng sẽ cắt ngang qua khu rừng. Không có hại gìtrongchuyệnđó.Nócóthểkhiếnchochỗnàybớtquạnhquẽđi,mộtthoángnhìncủathếgiansẽlàmchonósángsủahơn.

“Chỗnày,” viênkỹ sưnói, “sẽ là chặng giữa củahai đườngdâybăngquacácthunglũngởcảhaiphía.Cókhảnănghọsẽđềnghịanhnhậncôngviệcbảodưỡngđườngdâychocảhai.”

“Thếà,”Isaknói.

“MỗinămanhsẽcóhaimươilămDalerđúttúi.”

“Ừm,vậytôisẽlàmgìđểcósốtiềnđó?”Isakhỏi.

“Bảo trì đường dây, sửa những dây điện khi cần, dọn quangnhữngcâyrừngtrêntuyếnđườngkhichúngmọccao.Họsẽgửitớiđâymộtcáimáynhỏtrongnhàđểtreotrêntường,nósẽbáochoanhbiếtkhinàohọcầnanh.Vàkhiđó,anhphảirờibấtkỳcôngviệcgìđanglàmđểlênđường.”

Isaksuynghĩthậtkỹ.“Tôicóthểlàmtốtviệcđóvàomùađông,”anhnói.

“Thế không được, công việc phải kéo dài suốt cả năm,mùa hècũngnhưmùađông.”

“Khôngthểlàmđược,”Isaknói.“Mùaxuân,hèvàthutôicòncócôngviệcđấtđaivàkhôngcònthờigianchonhữngviệckhác.”

Viênkỹsưnhìnanhmộtlúc,rồiđặtmộtcâuhỏilạlùng:“Anhcóthểkiếmratiềntheocáchđókhông?”

“Kiếmratiền?”Isakhỏi.

“Anhcóthểkiếmtiềntrongmộtngàybằngcáchlàmviệctrênđấtnhiềuhơnsovớilàmchochúngtôikhông?”

“Sao,vềchuyệnđótôikhôngthểnóiđược,”Isaknói.“Chỉlàthếnày,ôngthấyđó,tôiởđâychínhvìmảnhđấtnày.Tôicónhiềungườivàcòncónhiềusúcvậthơnphảinuôisống,vàchínhmảnhđấtnuôidưỡngchúngtôi.Đâylàcuộcsốngcủachúngtôi.”

“Nếuanhkhôngnhận,tôicóthểtìmmộtngườikhác,”viênkỹsưnói.

Nhưngdườngnhư Isak chỉ nhẹnhõmhơn với lời đe dọa.Anhkhôngmuốnlàmphậtlòngnhânvậtlớnnày,vàcốgiảithích:“Chỉlàvầy,”anhnói,“tôicómộtconngựavànămconbòcái,vàthêmmộtconbòđực.Tôicóhaimươiconcừuvàmườisáucondê.Nhữngconthúchochúngtôithứcăn,lenvàda;chúngtôiphảichochúngthứcăn.”

“Phải,phải,tấtnhiên,”ngườikianóingắngọn.

“Phải,vìthếtôimớinói,làmsaotôichochúngănkhiphảichạyđixanhiều lần trongmùabận rộnđể làmviệc trên tuyếnđườngđiệnthoại.”

“Khỏinóithêmgìnữa,”viênkỹsưnói.“Tôisẽlấyngườiđànôngmédướichỗanh,BrederOlsen;anhtasẽvuimừngnhậnnó.”Ôngtaquaysangngườicủamìnhvớimộtlờivắntắt:“Nào,cáccậu,chúngtatiếptục.”

LúcnàyOlinecảmthấytừcáchnóicủaIsakrằnganhcứngcổvàkhôngbiếtđiều,vàbàsẽchấnchỉnhnó.

“AnhđãnóigìvậyIsak?Mườisáucondê?Khôngcóhơnmườilămcon,”bànói.

IsaknhìnOline,vàbànhìnlạianh,nhìnthẳngvàomặt.

“Khôngphảilàmườisáucondêsao?”Anhhỏi.

“Không,”bàđáp,nhìnmộtcáchbấtlựcvềphíanhữngngườilạ,nhưthểmuốnbảorằnganhthậtkhôngbiếtphảitráigìsất.

“Thếà,” Isakkhẽnói.Anhdúimột chỏmrâuvàogiữahaihàmrăngvàđứngnhấmnhấmnó.

Viênkỹsưvàngườicủaôngtađilàmcôngviệccủahọ.

Bâygiờ,nếunhưIsakmuốnbàytỏsựkhônghàilòngvớiOline,cólẽcònđậpchobàmộttrậnnữavìnhữngviệclàmcủabà,thìđâylàcơhộicủaanh–mộtcơhộiTrờichođểlàmchuyệnđó.Họchỉcònlạimộtmìnhtrongnhà;lũtrẻđãđitheonhữngngườiđànôngkhihọlênđường,vàOlineđangngồicạnhbếplò.Isakđằnghắnglấygiọngmột hai lần, chỉ để cho thấy rằng anh sắp nóimột điều gì đó nếu

muốn.Nhưnganhkhôngnóigìcả.Đólàsứcmạnhtâmhồncủaanh.Cái gì chứ, chẳng lẽ anh lại khôngbiết số dê củamìnhnhưbiết rõnhữngngóntaytrênhaibàntayhaysao–ngườiphụnữnàycóđiênkhông? Có thể nàomột trong số dê lại bị đếm nhầm, khi anh biếttườngtậntừngconmộttrongsốchúngvàtròchuyệnvớichúngmỗingày–mườisáucondêcủaanh?HẳnlàOlineđãbánbớtmộtconvàohômtrước,khingườiđànbàtừBredabliklênđâyđểnhìntrangtrại. “Ừm,” Isaknói,và lầnnày lời lẽđã tuôn tớiđầu lưỡicủaanh.Olineđãlàmgìvớinó?Khôngchínhxáclàgiếtchết,cólẽ,màlàmộtđiều gì gần như thế. Anh có thể nói một cách nghiêm chỉnh chếtngườinhưthếvềcondêthứmườisáuđó.

Nhưnganhkhôngthểđứngđómãi,ngaygiữaphòng,khôngnóilờinào.“Ừm,”anhnói.“Thếsao!Vậylàbâygiờchỉcómườilămcondê,dìnóithế?”

“Đólàtấtcảconsốtôiđãđếm,”Olinenhẹnhàngtrảlời.“Nhưngtốthơnanhnêntựmìnhđếmlạixemsao.”

Bâygiờlàthờiđiểmcủaanh–anhcóthểlàmviệcđóngaybâygiờ:đưađôitayravàlàmchoOlinethayđổihìnhdạngmộtcáchđángkể,vớichỉmộtcúkẹpduynhất.Anhcóthểlàmđiềuđó.Nhưnganhkhông làm,màchỉnhấnmạnhkhi tiếnvềphía cửa: “Bâygiờ tôi sẽkhôngnóigìnữa.”Vàanhđira,nhưthểđãchứngtỏmộtcáchthẳngthắnrằng,lầnsau,anhsẽcónhữnglờichínhxácđểnói,đừnglo.

“Eleseus,”anhgọito.

Eleseusởđâu,lũtrẻởđâu?Chachúngcóchuyệncầnhỏichúng;giờchúngđãlànhữngcucậulớn,vớiđôimắtbiếtnhìnngóquansát.Anhtìmthấychúngbêndướisànkhothóc;chúngđãbòvàosâuhếtmứcchophép,trốnkỹvàkhôngthểnhìnthấy,nhưnglạitựphảnbội

mìnhbởinhữngtiếngxìxàololắng.Giờthìchúngbòranhưhaitộiphạm.

Sựthậtlàthếnày:Eleseusđãtìmthấymộtmẩubútchìmàumàviên kỹ sư bỏ lại, và đã chạy theo ông ta để trả lại, nhưng nhữngngườiđànôngtolớnvớisảibướcdàiđãđixavàorừng.Eleseusdừnglại.Nóchợtnghĩramộtýrằngnócóthểgiữmẩubútchì–ướcgìnócóthể!NóđilùngnhócSivert,đểítnhấtcảhaicùngchiachungtộilỗinày,vàcảhaiđứađãbòxuốngsànkhothócvớivậtmàchúngnhặtđược.Ôichao,cáimẩubútchìđó–nólàmộtsựkiệntrongcuộcđờichúng,một vậtdiệukỳ!Chúng tìm thấynhữngmẩudămbàovà tôđầylênđónhữngdấuhiệu;mẩubútchì,chúngkhámphára,cómộtđầutạoranhữngvếtmàuxanhtrờivàđầukia làmàuđỏ,vàchúngthaynhausửdụngnó.Khichachúnggọichúngquátovàdứtkhoát,Eleseus thầm thì: “Họđã trở lạiđể tìmcâybút chì!”Trongkhoảnhkhắc,tấtcảniềmhânhoancủachúngbiếnmất,bịquétsạchkhỏitâmtríchúng,vàtráitimnhỏbécủachúngbắtđầuđậpthìnhthịchmộtcáchkinhkhủng.Hai anhembò ra.Eleseus chìa câybút chì ra,nóđây,chúngchưalàmgãynó;chỉướcgìchúngchưabaogiờtrôngthấynó.

Khôngthấyviênkỹsưđâuhết.Timchúngđãtrởlạimộtnhịpđậplặnglẽhơn;thậtnhẹnhõmkhithoátkhỏisựcăngthẳngđángsợđó.

“Hômquacómộtphụnữởđây?”chachúngnói.

“Vâng.”

“Ngườiphụnữtừchỗdướikia.Cácconcóthấybàtađikhông?”

“Vâng.”

“Bàtacóđemtheomộtcondêkhông?”

“Không,”haiđứabénói.“Mộtcondê?”

“Khirờikhỏiđâybàtacómangtheocondênàokhông?”

“Không.Dênào?”

Isaktựhỏinhiều lần.Vàoxếchiều,khiđàngiasúcvềnhà,anhđếmquađàndê–cómườisáucon.Anhđếmlại lầnnữa,đếmnămlần.Cómườisáucon.Khôngmấtconnàohết.

Isakthởđềutrởlại.Nhưngtấtcảnhữngchuyệnnàycónghĩalàgì,Oline,conngườikhốnkhổđó,chẳnglẽbàtakhôngthểđếmtớisốmườisáu?Anhgiậndữhỏibà:“Tấtcảnhữngchuyệnvôlýnàylàgì?Cómườisáucondê.”

“Cómườisáuconà?”Bàhỏivớivẻngâythơvôtội.

“Phải.”

“Ồ,vậythìtốt.”

“Bàđếmgiỏilắm.”

Olinelặnglẽtrảlờibằngmộtgiọngbịtổnthương,“Vìtấtcảsốdêcóởđó,saochứ, tạơnTrời,vậy thìanhkhôngthểnóiOlineđãăntươinuốtsốngchúng.Vàtốtchonónữa,convậttộinghiệp.”

Olineđãhoàntoànchoanhvàobẫyvớitròxỏlácủabà;anhhàilòng,tưởngtượngrằngtấtcảđềutốt.Anhkhônghềnghĩtới,chẳnghạn,việcđếmnhữngconcừu.Anhkhôngbậntâmtớiviệcđếmsốgiasúcnữa.Nói cho cùng,Oline không xấunhưanh tưởng, bà coi sóc

nhàcửachoanhtheomộtcáchthứcriêng,vàđãchămsócgiasúccủaanh;bàchỉđơngiảnlàmộtkẻngốcnghếch,vàđólàđiềutệnhấtởbà.Cứđểbàởlại,đểbàsống–khôngđángbậntâmtớibà.NhưngcuộcsốnglúcnàyvớiIsaklàmộtcuộcsốnguámvàkhôngcóniềmvui.

Nhiềunămtrôiqua.Cỏđãmọcđầytrênmáinhà,thậmchítrênmáikhothóc,mớihơnvàinăm,cũngxanhngắtcỏ.Lũchuộthoang,cưdâncủarừngxanh, từ lâuđãtìmđược lốivàonhàkho.Chimsẻngôvàđủloạichimnhỏkháckéotớiđótừngđàn;trênsườnđồicónhiềuchimhơn;ngaycảlũquạcũngđãtới.Vàkỳdiệunhấtlà,vàomùahètrước,nhữngconmòngbiểnđãxuấthiện.Đànmòngbiểnbaysuốtchặngđườngtừbờbiểnđểtớiđócưngụtrênnhữngcánhđồnggiữachốnhoangvu.TấtcảnhữngsinhvậthoangdãgầnxađềubiếtrấtrõvềnôngtrạicủaIsak.VàEleseuscùngnhócSivertđãnghĩgìkhinhìnthấynhữngconchimbiển?Ồ,đólànhữngconchimđếntừmộtchốnxaxôi;khôngnhiều lắm,chỉcósáuconchimtrắng, tấtcảđềugiốnghệtnhau,núngnínhđiquađilạikhắpnhữngcánhđồng,thỉnhthoảngmổmộtngọncỏ.

“Chaà,chúngtớiđểlàmgì?”Haicậubéhỏi.

“Ởngoàibiểnđangcóthờitiếtxấu,”chachúngđáp.Ồ,việcnhìnthấynhữngconmòngbiểnnàythậtlàmộtđiềulớnlaovàbíẩn!

VàIsakđãdạychohaiđứacontraicủaanhbiếtnhiềuđiềutốtvàhữu ích. Chúng đang ở tuổi đến trường, nhưng ngôi trường lại ởdướilàngcáchxanhiềudặm,ngoàitầmvới.IsaktựmìnhdạycholũtrẻhọcđánhvầnvàonhữngngàyChủnhật,nhưngkhôngphảianh,không phải gã nông phu bẩm sinh của đất đai này là người có thểmang tới cho chúngmột trìnhđộ giáodục caohơn; cuốn sách vấn

đápgiáo lývàcuốnThánhkinhnằmlặng lẽ trênkệvớinhững thỏiphomát.Rõràngtừcáicáchanhxửlývới lũtrẻ,Isakđãnghĩrằngđốivớiđànôngtốthơnnêntrưởngthànhmàkhôngcầntớikiếnthứcsách vở. Chúng là niềm vui và hạnh phúc đối với anh, cả hai đứa;nhiềulầnanhnghĩtớicáingàychúngcònlànhữngsinhvậtbétíteo,vàmẹchúngkhôngchoanhdạydỗchúngvìtayanhdínhđầynhựathông.Thếđấy,nhựathông,thứsạchnhấttrênđời!Nhựađườngvàsữadêvà tủy, chẳnghạn, tất cảđều lànhững thứ tuyệtvời,nhưngnhựathông,thứnhựasạchchảyratừcâythôngthìkhôngcònlờiđểtả!

Haiđứatrẻcứthếlớnlêntrongmộtthiênđườngbẩnthỉuvàdốtnát,nhưngchúngđềulànhữngđứatrẻxinhxắnkhiđãtắmrửa,mộtchuyệnthỉnh thoảngxảyra;nhócSivert làmộtcậubé tuyệtvời,dùEleseuscóphầnxinhđẹpvàsâusắchơn.

“Làmthếnàolũmòngbiểnbiếtvềthờitiết?”Nóhỏi.

“Chúngbịốmtheo thời tiết,”chanóđáp. “Nhưngvềchuyệnđóchúng khônghơn gì lũ ruồi. Chuyện xảy ra thế nào với lũ ruồi chakhôngthểnói,chúngbịđôngmáuhaychóngmặthaygìđó.Nhưngđừngbaogiờđậpmộtconruồi,vìđiềuđóchỉkhiếnnótệhơn,hãynhớđiềuđó,cáccon!Conmònglàmộtloạikhác,nótựchếtđi.Mộtngày hè nào đó nó đột nhiên xuất hiện, và ở đó; rồimột ngày độtnhiênnóbiếnmất,vàđólàkếtcụccủanó.”

“Nhưngnóchếtnhưthếnào?”Eleseushỏi.

“Mỡtrongngườinócứnglại,vànónằmđóchết.”

Mỗingày chúng lại họcmộtđiều gì đómới.Ví dụ, khinhảy từnhữngtảngđácaoxuốngphảingậmlưỡitrongmiệngvàkhôngđược

đặtnógiữahaihàmrăng.Khi chúng lớnhơnvàmuốnđược thơmthokhiđi lễnhàthờ,vấnđề làphảichàxátngườivớimột loạihoacúcngảinhỏmọctrênsườnđồi.Ngườichanàycóđầyhiểubiếtkhônngoan.Anhdạychohaicậubévềnhữngtảngđá,vềđálửa,vìsaomàđátrắnglạicứnghơnđáxám.Anhcóthểtạora lửatừđá.Anhdạychúng vềmặt trăng, rằng khi phía lõm của trăngở bên tay trái thìtrăngđangtròndần,vàkhinóởbêntayphảithìtrăngđangkhuyếtdần;hãynhớđiềuđó,cáccon!Thỉnhthoảng,Isaknóivềnhữngviệckháxavờivàtrởnênbíẩn;mộtthứSáunọanhtuyênbốrằngviệcmộtconlạcđàđượclênthiênđàngcònkhóhơnlàviệcmộtngườixỏchỉ qua lỗ kim.Một lần khác, trong lúc nói với chúng về vầng hàoquang của các thiên thần, anh giải thích rằng các thiên thần gắnnhữngvìsaoởđếủngcủahọthayvìnhữngcáiđinhđầuto.Việcdạydỗnhữngđiều tốt vàđơngiản rấtphùhợpvớinhữngcưdângiữavùnghoangđịa;vịthầygiáoởdướilànghẳnphảiphìcườivớitấtcảnhữnglờidạyđó,nhưnghaiđứaconcủaIsakthấynhữngthứnàycóích cho cuộc sốngnội tâm của chúng. Chúng đượcdạy dỗ và huấnluyện cho cái thế giới bé nhỏ của riêng chúng, và còn gì có thể tốthơn?Vàomùathu,khigiếtthịtgiasúc,haicậubérấttòmòsợhãivàthấynặnglòngvìnhữngconthúsắpphảichết.Isakgiữconvậtbằngmộttayvàtaykiachọctiết;Olinekhuấyhuyết.Condêgiàcórâuvàkhônngoanbịdẫnra;haicậubéđứngởgócnhànhìntrộm.“Giờnàygió lạnh nhiều bụi quá,” Eleseus nói và quay đi để chùimắt. NhócSivertkhócmộtcáchcôngkhaihơn,khôngthểkềmđượctiếngkêu:“Ồ,condêgiàtộinghiệp!”Khicondêđãbịgiết,Isaktớichỗchúngvàdạychúngbàihọcnày:“Đừngbaogiờđứngđónóirằng‘Convậttộinghiệp’vàtỏrathươngxótkhicácconthúbịgiết.Việcđósẽkhiếnchochúnglìlợmvàkhógiếthơn.Hãynhớđiềuđó!”

Nhiềunămcứthếtrôiqua,vàlạisắptớimùaxuân.

Ingerđãviếtthưvềnhàđểbáorằngnàngvẫnkhỏe,vàđanghọchỏinhiềuthứởnơinàngđangsống.ĐứabégáikhálớnconvàđượcđặttênlàLeopoldine,theongàynóchàođời,ngày15tháng11.Nàngbiếtlàmnhiềuthứvàlàmộtthiêntàivềkhâuruavàthêuđan,nàngcóthểtạonênnhữnghìnhthêuđẹptrênvảilanhhayvảibạt.

ĐiềukỳlạởbứcthưnàylàchínhIngerđãtựtayviếtđúngchínhtả.Isakkhônghọchànhnhiềunhặngìmấynênanhphảinhờngườiđànôngởcửatiệmdướilàngđọchộthư;nhưngmộtkhianhđãđưanóvàođầumìnhthìnónằmlạiđó;khitrởvềnhàanhđãnhớnónằmlòng.

Vàgiờđâyanhngồixuốngmộtcáchnghiêmtrangởđầubàn,mởláthưra,vàđọctochohaiđứaconnghe.AnhrấtmuốnOlinetrôngthấyanhcó thểđọc thưmộtcáchdễdàngrasaonhưnganhkhôngnóitrựctiếplờinàovớibà.Khiđọcxong,anhnói:“Nào,Eleseusvàcon,Sivert,chínhmẹcủacácconđã tựmìnhviết lá thưnàyvàhọcđượctấtcảnhữngthứđó.Ngaycảđứaemgáibétíxíucủacácconcũngbiếtnhiềuhơntấtcảchúngtaởđây.Hãynhớđiềuđó!”Haicậubéngồiyên,tựhỏitrongimlặng.

“Phải,đólàmộtđiềurấttuyệt,”Olinenói.

Và ý của bà là sao? Có phải bà nghi ngờ rằng Inger không nóiđúngsựthật?HoặcbàđãnghingờvềkhảnăngđọccủaIsak?KhôngdễbiếtđượcthậtsựOlinenghĩgìkhibàngồiđóvớigươngmặttầmthườngđangnóilênnhữngđiềuđentối.Isakquyếtđịnhlàmngơbà.

“Vàkhimẹcủacácconvề,haiđứaạ,cácconcũngsẽhọcviết,”anhnóivớihaiđứatrẻ.

Olineđảomớquần áođang treo gầnbếp lò đểhong khô; nhấc

mộtcáinồi,đảolạimớquầnáo,nóichunglàtỏrabậnrộnluôntay.Trongsuốtthờigianđóbàsuynghĩ.

“Thậttốtđẹpvàtuyệtvờihệtnhưmọithứởđây,”cuốicùngbànói.“Tôinghĩhẳnanhcómuamộtgóicàphêchonhà.”

“Càphêà?”Isaknói.Câunóitrôituộtđi.

Olineđápmộtcáchlặnglẽ:“Chotớinaythỉnhthoảngtôiđãmuatừtiềnriêngcủatôi,nhưng…”

Càphêlàmộtmóntrongmơvàtrongnhữngcâuchuyệnthầntiênđối với Isak,một dải cầu vồng. Anh không nổi giận với bà, không,nhưngvìlàngườisuynghĩchậmchạp,cuốicùnganhmớisựcnhớsựăn tànpháhại củabà với nhữngngườiLapp, và anhnóimột cáchchuachát:

“Phải,tôisẽmuacàphêchodì,tôisẽmua.Mộtgóicàphê,phảikhông?Saokhôngmua luônmộtcân?Mộtcâncàphê, trong lúcdìthèmnó.”

“Khôngcầnnóikiểuđó,Isak.ThằngNilsemtôinócócàphê;cảởdướitrạiBreidablikhọcũngcócàphê.”

“Phải, vì họ không có sữa.Ở chỗ đó họ không có tớimột giọtsữa.”

“Cólẽlàthế.Nhưnganh,kẻbiếtnhiềunhưthế,vàđọcthưnhanhnhưmộtcongiánchạy,anhnênbiếtrằngcàphêlàmộtthứphảicótrongnhàcủamọingười.”

“Bàđúngthậtlà!”Isaknói.

TớiđâyOlinengồixuốngvàcóvẻkhôngmuốnlặngim.“CònvềcônàngIngerđó,”bànói,“nếunhưtôidámnóimộtlờinào…”

“Cứnóinhữnggìdìmuốnnói,cũngchẳngcógìlàquantrọngđốivớitôi.”

“Côấysẽvềnhà,vàđãhọcđượcmọithứ.Vàtrênmũcủacôấyhẳncóđínhnhữnghạtcườmvàlôngchim,cólẽthế?

“Phải,cóthểlàthế.”

“Vâng,”Olinenói,“vàcôấycóthểcámơntôichútđỉnhvềtấtcảnhữnggìđãgiúpcôấytrởnênxinhđẹpvàtuyệtvờinhưthế.”

“Bà?”Isaknói.Câunóitrôituộtđi.

Oline đáp một cách nhún nhường: “Phải, chính nhờ việc làmkhiêmtốncủatôimàcôấymớiđixa.”

Isakkhôngthốtnổilờinàovớicâunóiđó;mọingôntừcủaanhđềubịkềmhãmlại,anhngồiđónhìntrừngtrừng.Anhcónghelầmkhông?Olinengồiđónhưthểchưahềnóigì.Không,trongmộttrậnchiếnngôntừIsakhoàntoànthuacuộc.

Anh lao ra khỏi nhà, đầy những ý nghĩ đen tối.Oline,một conquáivậtđãlớnlêntrongsựxấuxavàtrởnênbéotốttừnó–tạisaoanhkhôngvặncổbàngaytừnămđầutiên?Anhnghĩnhưthế,cốlấylạibìnhtĩnh.Lẽraanhcóthểlàmđiềuđó–anh?Dùvậy,anhkhôngthể.Vìkhôngthểtìmraaitốthơn.

Vàrồimộtđiềulạlùngxảyra.Isakđivàochuồngvàđếmlũdê.Chúngởđóvớilũdêcon,đủsố.Anhđếmbầybò,conheo,mườibốncongàmái,haiconbê.“Mìnhđãquênmấyconcừu,”anhtựnhủ;anh

đếmbầycừu,vàvờnhưlolắngvìerằngcómộtconnàobịmất;anhđãbiếtđiềuđólâurồi;tạisaoanhlạiđểchonóxảyra?Chínhlàcáchnày.TrướcđâyOlineđãchơikhămanhmộtlần,bảorằngmộttrongcáccondêbịmất,dùtấtcảsốdêvẫncònđủởđó;lúcấyanhđãlàmomxòmlênvềchuyệnđó,nhưngkhôngcómụcđíchnàocả.Nhữnglầnxungđột giữaanhvớiOline luôngiốnghệtnhưnhau.Rồi, vàomùathu,mùamổthịt,anhđãthấyngayrằngthiếumấtmộtconcừucáinhưnganhkhôngđủcanđảmyêucầubàgiảithíchvàolúcđó.Vàtừđótrởđianhchưabaogiờcóđủcanđảm.

Nhưnghômnayanhcứngrắn; Isakcứngrắn.LầnnàyOlineđãkhiến anh rất giận. Anh đếm lại bầy cừu lần nữa, đặt ngón trỏ lêntừngconvàđếmlớntiếng–Olinecó thểnghethấynếumuốn,nếunhưbàcómặtởngoài.VàanhnóinhiềuđiềugaygắtvềOline–nóitoáng lên; rằng bà đã dùngmột phương phápmới của riêngmìnhtrongviệc cho cừuănnhư thếnào,mộtphươngphápchỉđơngiảnkhiếnchúngbiếnmất–đây,mộtconcừucáiđãđơngiảnbiếnmất.Bàlàmộtconmụtrộmcắp,hoàntoànlàthế,vàcóthểbàbiếtđiềuđó!Ồ,anhnhữngmuốnOlineđứngởbênngoàivànghethấy,vàsẽsợhếthồnmộtlần.

Anhsảibướcrakhỏichuồnggiasúc,tớichuồngngựavàđếmconngựa;từđóanhsẽđivào–sẽđivàonhàvànóilênýnghĩcủamình.Anhbướcnhanhđếnnỗiáocủaanhphồnglênởphíasau.NhưngdùmuốndùkhôngOlinecũngđãnhậnrađiềugìđó,đangnhìnquakínhcửasổ;bàxuấthiệnởcửa,lặnglẽvàvữngvàng,vớihaicáixôtrongtay,đangtrênđườngđitớichuồngbò.

“Bàđãlàmgìvớiconcừucáicóđôitaibẹp?”Anhhỏi.

“Concừucái?”Bàhỏilại.

“Phải.Nếunócònđâythìbâygiờnóđãcóhaiconcừucon.Bàđãlàmgìnó?Nóluônsinhđôi.Bàđãlàmmấtcủatôitấtcảbacon,bàcóhiểukhông?”

Olinehoàntoànbịápđảo,hoàntoànbịtiêudiệtbởilờicáobuộc;bàlúclắcđầu,vàđôichânbàdườngnhưtanchảyrabêndướithânngười–bàcóthểtéquỵvàtựlàmchomìnhbịthương.Trongsuốtthờigianđóđầubàbậnrộn;tríkhônnhanhnhạycủabàluôngiúpđỡbà;luônphụcvụbàrấttốt;lúcnàynókhôngđượclàmbàthấtbại.

“Tôiăntrộmdêvàăntrộmcừu,”bàlặnglẽnói.“Vàtôilàmgìvớichúng, tôimuốn biết điều đó? Tôi không ăn tươi nuốt sống tất cảchúngmộtmìnhđược,tôicholàvậy?”

“Bàbiếtrõnhấtbàđãlàmgìvớichúng.”

“Thếà!Nhưthểtôichưacóđủvàthừathãithịt,thứcăncácthứ,vớinhữngthứanhchotôi,Isak,nêntôiphảilấycắpthêm?Nhưngdùsaotôisẽnóirằngtôichưabaogiờcầnnhiềuđếnthế,suốtmấynămnay.”

“Được,bàđãlàmgìvớiconcừu?CóphảiOs-Andersđãlấynó?”

“Os-Anders?”Olinephảiđặthaicáixôxuốngvàchắphaitaylại.“Tôichưabaogiờcónhiềutộihơnđểtrảlời!Anhđangnóigìvềtấtcảnhữngchuyệncừucáivàcừuconnàyvậy?Cóphảianhmuốnnóicondêvớiđôitaibẹp?”

“Bàđúngthậtlà!”Isaknói,quayđi.

“Được,nếuanhkhôngphảilàmộtphépmầu,Isakạ,tôisẽnói…Ởđâyanhcómọithứmàanhmuốn,vàmộtđàncừu,dêđôngđúcvà

cácthứtrongchuồng,vàanhvẫnchưathấyđủ.Làmsaotôibiếtconcừunàovàhaiconcừunonnào,bâygiờanhđangcốtốngkhứtôiđiphảikhông?AnhnêntạơnThượngđếvìtìnhthươngcủaNgườitừthếhệnàysangthếhệkhác,anhnênlàmthế.Bâygiờlàmùahèvàchỉtớimùađôngsau,vàanhlạicómùacừuđẻmộtlầnnữa,vàlạicónhiềuhơngấpbalần.”

Ồ,cáingườiđànbàtênlàOlinenày!

Isakbỏđi,càunhàunhưmộtcongấu.“Mìnhthậtngốckhikhônggiếtchếtbàtangayngàyđầutiên!”Anhnghĩ,tựđặtchomìnhđủmọicáitên.“Mìnhthậtđúnglàthằngđần,mộtđốngrác!Nhưngvẫnchưaquámuộn; cứ đợi đấy, cứmặc bà ta vào chuồng bò nếumuốn. Sẽkhôngkhônngoannếulàmbấtcứđiềugìngayđêmnay,nhưngngàymai…phải,ngàymai,vàobuổisáng.Mấttoibaconcừu!Vàcàphê,bàtanóithế!”

CHƯƠNGX

Ngàyhômsau,vậnmệnhđãanbàymộtsựkiệnlớn.Mộtvịkháchtới trại–Geissler.Trênnhữngcánhđồnghoangkhôngcòn làmùahè,nhưngGeisslerkhônglưutâmtớitìnhtrạngcủađấtđai;ôngđibộđến, chânmangmột đôi ủng cao sang trọng với nhữngmiệng ủngrộngbóngloáng;vàcònmangmộtđôigăngtaymàuvàngtrôngthậtlịchsự;mộtngườiđànôngtronglàngváctheocácvậtdụngcủaông.

Thậtra,ôngđếnđểmuamộtmiếngđấtcủaIsak,ởtrênđồi–mộtmỏđồng.Vàgiácảthìsao?Nhântiện,ôngcũngcómộttinnhắntừInger – nàng sống ổn, mọi người đều thích nàng; ông đã tớiTrondhjemvàgặpnàng.“Isak,anhđãlàmđượcmộtviệcgìđóởđâyrồi!”

“Phải,tôicholàthế.VàngàiđãgặpInger?”

“Anhcócáigìởđóvậy?Dựngmộtchiếccốixaycủariêngmình,phảikhông?Đểxay lúacủachínhanh?Tuyệt.Vàanhđãkhaikhẩnđượckhánhiềuđấttừkhitôiởđâylầntrước.”

“Côấykhỏekhông?”

“Hử?Ồ,vợanh!Vâng,côtamạnhkhỏe.Chúngtahãyvàophòngkếbên.Tôisẽkểchoanhnghe.”

“Phòngđókhôngngănnắp,”Olinexenvào.Olinecó lýdoriêng

của bà để không muốn họ vào đó. Dù sao thì họ cũng đi vào cănphòng nhỏ, và đóng cửa lại. Oline đứng trong bếp và không ngheđượcgì.

Geisslerngồixuống,đưabàntaymạnhmẽvỗlênđầugối.Ông–vịchủnhânsốphậncủaIsak.

“Anhcóbáncáilôđấtcóđồngđóchưa?”ônghỏi.

“Chưa.”

“Tốt.Tôisẽmuanó.Vâng,tôiđãgặpIngervàcảvàingườikhác.Cô ấy sẽ sớm được thả ra, nếu như tôi không lầm, vụ án đã đượctrìnhlênđứcvua.”

“Đứcvua?”

“Vâng,đứcvua.Tôiđi vàovànói chuyệnvới vợanh,họ lo liệuchotôichuyệnđó,tấtnhiên,khôngcógìkhókhăntrongchuyệnđó,vàchúngtôinóichuyệnkhálâu.‘Chà,Inger,côthếnàorồi?Tốtđẹphử?’ ‘Sao, tôikhôngcógìđể thanphiền.’ ‘Muốn trởvềnhàkhông?’‘Vâng,tôisẽkhôngnóilàkhông.’‘Vàcôsẽsớmvềthôi,’tôinói.Vàtôiphảinóivớianhđiềunày,Isakạ,Ingerlàmộtcôgáitốt.Khôngkhóclóc,chẳngcótớimộtgiọtnướcmắtmàchỉmỉmcườivàcườito…họđãchữachomiệngcôấy,bằngcáchgiảiphẫu,maynólại.‘Tạmbiệt,’tôinói.‘Côsẽkhôngcònởđâylâuđâu,tôihứavớicôđiềuđó.’

“Khi tôi tới gặpngài giámđốc, ông ta tiếp tôi, tấtnhiên, khôngkhókhăngìtrongviệcđó.‘Ởđâycómộtphụnữnênđượcthảravàchotrởvềnhà,IngerởSellanraa,’tôinói.‘Ingerhả?’Ôngtanói.‘Sao,phải.Côtalàmộtngườitốt,tôiướcgìcóthểgiữcôtalạihaimươinăm,’‘Chà,ôngsẽkhônglàmthếđâu,’tôinói.‘Côấyđãởđâykhálâu

rồi.’‘Khálâu?’Ôngtanói.‘Ôngcóbiếtvìsaocôtabịnhốtkhông?Tôibiếthếtmọichuyệnvềnó,’tôinói,‘khicònlàLensmandởhuyệnđó.’‘Ồ,’ôngtanói, ‘saoôngkhôngngồixuốngđi,’Đólàmộtcâunóirấtđúng,tấtnhiên.‘Sao,’vịgiámđốcnói,‘ởđâychúngtôilàmnhữnggìcóthểchocôta,vàcảcongáibébỏngcủacôtanữa.Vậylàcôtađếntừvùngcủaông,phảikhông?Chúngtôiđãgiúpchocôtacómộtcáimáymayriêng;côtađãvươnlênđứngđầutrongxưởng,vàchúngtôiđãdạy cô tanhiều thứ,dệt, công việcnội trợ,nhuộmvải, cắtmay.Ôngnóiđãởđâyquálâuà?Vâng,tôiđãcócâutrảlờicủachínhmìnhchochuyệnđó,nhưngcóthểđợi,vìthếtôichỉnóivụcủacôtađãbịlàmrối tung lên,vàphảixemxét lại;bâygiờ,saukhi tuchỉnhhìnhluật,cólẽcôtasẽđượcânxáhoàntoàn.’Vàtôikểchoôngtanghevềconthỏrừng.‘Mộtconthỏ?’Vịgiámđốcnói.‘Phải,mộtconthỏ,’tôinói. ‘Vàđứabé chàođời vớimột cáimôi sứt.’ ‘Ồ,’ ông tanói,mỉmcười,‘tôihiểu.Vàôngnghĩhọnêngiảmánnhiềuhơnvìchuyệnđó?’‘Họ khônghề giảm chút nào,’ tôi nói, “vì nó không đượcnhắc tới.’‘Thôiđược,tôidámnóirằngnóichocùngbảnáncũngkhôngtệlắm.’‘Dùsaothìcũngkhátệđốivớicôấy.’‘Ôngcótinrằngmộtconthỏthểtạoranhữngđiềumầunhiệmkhông?’Ôngtahỏi. ‘Vềchuyệnđótôikhôngbàntớiviệcmộtconthỏcótạoranhữngđiềumầunhiệmhaykhôngngaybâygiờ.Vấnđề là, tácđộngcó thểxảyracủaviệcnhìnthấymột con thỏ đối vớimột phụ nữ bị khiếm khuyết, trong tìnhtrạngcủacôấy.’ ‘Ồ,’ôngtasuynghĩmộtlúcrồicuốicùngnói, ‘Ừm,cóthể,cóthể.Dùsao,chúngtôikhôngquantâmtớiconthỏđó.Tấtcảnhữnggìchúngtôiphảilàmlàđónnhậnnhữngngườihọgửitớichochúngtôichứkhôngphảisửađổihìnhphạtcủahọ.VàtheohìnhphạtcủaInger,côtachưahoànthànhthờihạn.’

“Vâng,lúcđótôibắtđầunóiđiềumàtôimuốnnóichohết.‘Trướctiên,cómộtsơsótnghiêmtrọngtrongviệcđưacôtatớiđây,’tôinói.‘Mộtsơsót?’‘Vâng.Ngaytừđầukhôngbaogiờnênchuyểncôtatới

đâytrongtìnhtrạngcủacôtalúcđó.’Ôngtanhìntôitrântrân.‘Đúng,điềuđóhoàntoànđúng,’ôngtanói. ‘Nhưngnókhôngdínhdánggìtớichúngtôiởđây,ôngbiếtđó.’‘Vàthứhai,’tôinói,‘chắcchắnlàcôtasẽkhôngbịgiamsuốthaithángmàkhôngcómộtlưuýnàotớitìnhtrạngcủacôtatừcácquanchứcởđây.’Câuđóđãđốngụcôngta,tôicóthểthấy;ôngtakhôngnóigìmộtlúclâu.‘Ôngđượcchỉthịlàmđạidiệnchocôấy?’Cuốicùngôngtahỏi.‘Phải,làtôi,”tôiđáp.Ồ,lúcđóôngtabắtđầukểhọđãhàilòngvềcôấynhưthếnào,vàkểchotôinghemộtlầnnữanhữnggìhọđãdạycôấyvàlàmchocôấyởđó–‘ngaycảdạychocô taviết’,ông tanói. ‘Vàđứabéđượcđưarachonhữngngườiđànghoàngnuôidưỡng,vânvân’.RồitôinóivớiôngtamọichuyệnởnhàrasaokhiIngerđikhỏi.Haiđứaconnhỏbịbỏlại,vàchỉcómộtphụnữ làmthuêchămsócchúng,vàmọichuyệncònlại.‘Tôicómộttờđơncủachồngcôta,’tôinói,‘màtôicóthểnộpnếuvụánđượclấylênxemxétlại,hoặcsẽlàmmộtláđơnxinânxá.‘Tôimuốnxemláđơnđó,’vịgiámđốcnói.‘Được,’tôiđáp.‘Ngàymaitôisẽmangnótớivàogiờthămviếng.’”

Isakngồilắngnghe–thậtxúcđộngkhinghemộtcâuchuyệnkỳdiệutừmộtmiềnđấtxaxôi.AnhdõitheomiệngcủaGeisslervớiđôimắtmùquáng.

Geisslernóitiếp:“Tôiđithẳngvềkháchsạnvàviếtmộtláđơn;tựtôilàmtoànbộmọithứ,anhhiểukhông,vàkýtên‘IsakởSellanraa.’Tuynhiên,đừngnghĩrằngtôinóilờinàochốnglạicáchthứchọquảnlýcác thứ trongnhà tù.Khôngmột lờinào.Hômsau tôi tớivới tờđơn. ‘Mờiôngngồi.’viêngiámđốcnóikhitôibướcvàocửa.Ôngtađọckỹnhữnggìtôiviết,gậtđầuởđoạnnàyđoạnkhác,rồicuốicùngbảo: ‘Rất tốt, thật sự rất tốt.Có lẽkhómàđưavụán lênđểxử lại,nhưng…’‘Chờchútđã,’tôinói.‘Tôicòncómộthồsơkhácmàtôinghĩsẽ làmrõvấnđề.’Lại tómđượcông ta,anhthấyđó. ‘Ờ,’ông tavội

vàngnói,‘tôiđãsuynghĩkỹvềvấnđềnàytừhômqua,vàtôichorằngcónhữngcơsởtốtvàđầyđủđểxinânxá.’‘Vàláđơnsẽnhậnđượcsựhỗtrợcủangàigiámđốc?’tôihỏi. ‘Tấtnhiên,vâng,tôisẽđưaralờitưvấntốtnhấtcủamình.’Thếlàtôicúichàovànói:‘Xincámơnông,vớitưcáchmộtphụnữđaukhổvàmộtgiađìnhtannát.’Sauđóôngtanói:‘Tôinghĩkhôngcầncóthêmbấtcứlờikhainào,ýtôilàtừhuyện,vềvụáncủacôấy.Chínhôngbiếtngườiphụnữnày, thế làquáđủrồi.’Tấtnhiênlàtôibiếtvìsaoôngtamuốngiảiquyếtvụviệccàngêmthắmcàngtốt,vìthếtôiđồngý:nóivềchuyệnđóchỉtrìhoãntiếntrìnhthuthậpthêmcáctưliệu…

“Vàanhđãnghehết toànbộ câu chuyện, Isak ạ.”Geisslernhìnđồnghồcủamình.“Còngiờthìhãychuyểnsangcôngviệc.Anhcóthểđivớitôilênmiếngđấtđólầnnữakhông?”

Isak là một sinh vật nặng nề, một con người chậm chạp; anhkhôngdễdàngthayđổiđềtàingaytứckhắc;anhhoàntoànchìmđắmtrongnhữngýnghĩvàthắcmắc,vàbắtđầuhỏivềchuyệnnàychuyệnnọ.Anhbiếtđượcrằngđơnthỉnhnguyệnđãđượctrìnhlênđứcvua,vàcóthểđượcquyếtđịnhvàomộttrongnhữngcuộchọpđầutiêncủaHội đồng Nhà nước. “Tất cả những chuyện này đúng làmột phépmầu,”anhnói.

Sauđóhọđilênđồi;Geissler,ngườigiúpviệccủaôngvàIsak,vàhọ đi ra ngoài khoảng vài giờ. Chỉ trong một thời gian rất ngắnGeisslerđãđitheomạchquặngquamộtmảnhđấtrộngvàđánhdấucácgiớihạncủakhuđấtôngmuốncó.Ôngtađitớichỗnày,chỗnọ,khắpmọinơi.Nhưngtrongmọicửđộngvộivãcủaôngkhônghềcógìtháiquá;phánxétnhanh,nhưngkhátốtchotấtcảmọichuyện.

Một lầnnữa,họquayvềnôngtrạivớimộtbaotờiđầycácmẫu

quặng – ông móc giấy bút ra và ngồi xuống để viết. Tuy vậy, ôngkhôngđặthoàn toàn tâmtrívàoviệcviết láchmà thỉnh thoảngvẫntròchuyện.“Chà,Isak,lầnnàythìkhôngphảilàmộtmóntiềntotátlắmchomiếngđất,nhưngdùthếnàođinữa, tôicóthểtrảngaytạichỗchoanhhaitrămDaler.”Sauđóônglạitiếptụcviết.“Nhớnhắctôitrướckhitôiđi,tôimuốnxemcáicốixaycủaanh,”ôngnói.Rồiôngbắtgặpnhữngdấuhiệuxanhđỏgìđótrênkhungcửivàhỏi,“Aivẽmấy hình đó vậy?” Đó là hìnhmột con ngựa vàmột con dê doEleseusvẽ;nóđãdùngcâybútchìmàutrênkhungcửivànhữngthứđồgỗởkhắpchốntrongnhàvìkhôngcógiấy.“Khôngtệchútnào,”Geisslernói,vàchoEleseusmộtđồngtiền.

Geisslertiếptụcviếtthêmmộtlát,rồingẩnglên.“Chẳngbaolâunữasẽcóthêmngườimuađấtquanhchỗanh.”

NghethấythếIsakđáp:“Đãcóngườirồi.”

“Thếà!Aivậy?”

“Ồ, trước tiên là người ở Breidablik, như họ gọi, ông Brede, ởBreidablik.”

“Anhtaư?Xì!”Geisslerkhịtmũivớivẻcoithường.

“Ngoàiracũngcóthêmmộthaingườinữađãmua.”

“Tôingờ làhọchả tốt chútnào,bấtkỳai trongsốhọ,”Geisslernói.Vàđồngthờinhậnracảhaiđứabétraiđangcómặttrongphòng,ông nắm tay nhóc Sivert và cho nómột đồng tiền. Geissler làmộtngườikhácthường.Nhântiện,đôimắtôngđãbắtđầucóvẻbịđau;cómàuđỏởcáckhóemắt.Cóthểlàdothiếungủ;hoặccũngcóthểdouốngrượu.Nhưngtrôngôngkhôngcóvẻgìlàchánnản;vàtronglúc

nói chuyệnnàychuyệnkhác,khôngcònngờgì rằngôngcũngđangsuynghĩvềhồsơcủamình,vìđộtnhiênôngcầmbútlênvàviếtthêmgìđó.

Cuốicùngdườngnhưôngđãhoàntất.

ÔngquaysangIsak:“Ờ,nhưtôiđãnói,vụthỏathuậnnàykhôngbiếnanhthànhngườigiàucóngaylậptức.Nhưngcóthểsẽcónhiềuhơnnữa.Chúngtôisẽxácđịnhđểsaunàyanhnhậnđượcthêm.Dùsaođinữa,bâygiờtôicóthểđưachoanhhaitrăm.”

Isakkhônghiểulắmtoànbộchuyệnnày,nhưnghaitrămDalerởbấtcứgiánàocũngvẫnlàmộtphépmầukhác,vàlàmộtkhoảntiềnphi lý.Tấtnhiênanh có thểnhậnnó trêngiấy chứkhôngphải tiềnmặt,nhưngsaocũngđược.NgaylúcnàyIsakchỉnghĩtớimộtchuyệnkhác.

“Vàngàinghĩlàcôấysẽđượcânxá?”Anhhỏi.

“Hử?Ồ,vợanh!Được,nếutronglàngcómộtphòngđiệntín,tôisẽđánhđiệntớiTrondhjemđểhỏixemcôấyđãđượcthảrachưa.”

Isakđãnghemọingườinóivềđiệntín;mộtđiềukỳdiệu,mộtsợidây treo trênmấy chiếc cột cao,một cái gìđóhoàn toànvượtkhỏimặtđấtbìnhthường.Việcnhắctớinólúcnàydườngnhưlàmlunglay niềm tin của anh vào những lời to tát củaGeissler, và anh nônnónghỏi:“Nhưnggiảsửđứcvuanóikhông?”

Geisslernói:“Trongtrườnghợpđó,tôisẽgửitưliệubổsungcủatôi,mộtlýgiảiđầyđủchotoànbộvụviệc.Vàrồihọphảitrảtựdochocôấy.Khôngcógìphảingờvựccả.”

Sauđóôngđọclạinhữngthứđãghi;bảnhợpđồngmuađất.TraotayngayhaitrămDalertiềnmặt,vàsauđólàmộttỷlệphầntrămcaotừnhữngthunhậphoặcchuyểnnhượngsauđócủamảnhđấtcómỏđồng.“Kýtêncủaanhởđây,”Geisslernói.

Isakcó thểkýmộtcáchdễdàng,nhưnganhkhôngphải làmộthọcgiả; trongsuốtđờimìnhanhkhôngđixahơnviệckhắcnhữngchữ viết tắt tên họ lên gỗ. Nhưng cáimụOline đáng ghét ấy đangnhìn; anh cầm lấy cây bútmáy–một vật quánhẹđối với tay anh,quayđầucóngòixuốngvàviết–viếttêncủaanh.Geisslerviếtthêmvàogìđó,cóthểđoánlàmộtlờigiảithích,vàngườiđànôngđicùngôngkýtênvớitưcáchmộtnhânchứng.

Mọiviệcxongxuôi.

NhưngOlinevẫnởđó,đứngbấtđộng–thậtsựlúcnàybàthấycứngcảthânngười.Chuyệngìsẽxảyra.

“Dọnbữa tối lênbànđi,dìOline,” Isaknói, có thểvớiđôi chútnghiêmtrang,saukhikýtênlênmộttờgiấy.“Chúngtôicóthểmờingàimộtbữaăn,”anhnóithêmvớiGeisller.

“Mùithơmlắm,”Geisslernói.“Thịtvàthứcuốngngon.Đây,tiềncủaanhđây,Isak!”Geisslermócvítiềnra–nódầycộm–rútratừđóhaixấpbạcgiấyvàđặtchúngxuống.“Hãytựmìnhđếmlại.”

Khôngmộtcửđộng,khôngmộtâmthanh.

“Isak,”Geisslernhắclại.

“À,phải,”Isakđáp,vàlẩmbẩm,thấychoángngợp,“Tôiđãkhôngđòihỏiđiềunày,cũngsẽkhông,saunhữnggìngàiđãlàm.”

“Trongxấpđólàmườitờmườiđồng,cònxấpnàylàhaimươitờnămđồng,”Geisslernóivắntắt.“Vàtôihyvọngvềlâudàiphầncủaanhsẽcònnhiềuhơnnữa.”

Và chính lúc đóOline hồi phục lại từ trạng thái thôimiên.Rốtcuộcđiềukỳdiệuđãxảyra.Bàdọnthứcănlênbàn.

SánghômsauGeisslerrachỗconsôngđểngắmcáicốixay.Nókhánhỏ,vàđượcxâydựngmộtcáchthôkệch;phải,mộtcáicốixaychonhữngchúlùn,nhữngngườitíhon,nhưngmạnhmẽvàhữuíchcho công việc củamột người. Isak dẫn vị khách củamình lên phíatrêndòngsôngmộtđoạn,chỉchoôngthấyconthácnhỏmàanhđãthựchiệnđượcmộtít,đểlàmquaymộtcáimáycưa,nếuThượngđếcho anh sức khỏe. “Điềuduynhất,” anhnói, “là đườngđến trườnghọc quá xa: tôi sẽ phải gửi hai đứa nhỏ ở lại dưới làng.” NhưngGeissler,luônnhanhchóngtìmramộtcách,thấykhôngcógìphảilovề chuyện đó. “Sẽ có thêm nhiều ngườimua đất và đến định cư ởđây,”ôngnói.“Khôngbaolâunữasẽcóđủngườiđểbắtđầumộtngôitrường.”

“Phải,cóthể,nhưngkhôngphảitrướclúchaiđứacontôiđãlớn.”

“Chà,saokhôngchochúngsốngởmộttrangtrạitronglàng?Anhcóthểchởchúngvàmộtítthứcănxuống,rồilạiđưachúngvềsaubatuần,sáutuần;chuyệnđókhádễvớianhmà,phảikhông?”

“Phải,cóthể,”Isaknói.

Vâng,mọichuyệnsẽkhádễdàng,nếunhưIngertrởvềnhà.Anhđãcóđủnhàcửa,đấtđai,thứcănvànhữngthứtuyệtvời,cảmộtsốtiềnlớn,cộngthêmsựkhỏemạnhvàsức lựccủaanh;anhrắnnhưthép.Sựkhỏemạnhvà sức lực–phải, tràn trề và cònnguyênvẹn,

theomọicách,sựkhỏemạnhvàsứclựccủamộtngườiđànông.

KhiGeisslerđãđikhỏi,Isakbắtđầusuynghĩtớinhiềuđiềutáobạo.Vâng,chẳngphảiGeissler,conngườiđầyphúclànhđốivớitấtcảbọnhọ,đãnóilúcchiatayrằngôngsẽsớmgửimộttinnhắn–sẽgửimộtbứcđiệntínngaykhicóthểhaysao.“Anhcóthểghétớibưuđiệntrongthờigiannửatháng,”ôngđãnóithế.Vàbảnthânđiềuđóđãlàmộtchuyệnkhádiệukỳ.Isakbắttaylàmmộtcáighếngồichocỗxe.Tấtnhiênlàmộtcáighếcóthểtháorờikhidùngxeđểchởphânbón,nhưngkhicầnchởbấtkỳaisẽcóthểgắnnóvàotrởlại.Vàkhianhđãlàmxongcáighế,trôngnótrắngtoátvàmớitoanhđếnnỗicầnphảisơnnótốiđi.Vềchuyệnsơn,cóđủcácthứcầnthựchiện!Toànbộtrangtrạicầnđượcsơn lại.Vàsuốtbaonămquaanh luônnghĩ tớiviệcxâymộtcănnhàkhođànghoàng,cócảmộtchiếccầuđểchởmùamàng thu hoạch vào trong. Anh cũng đã nghĩ tới việc lắp dựng vàhoàntấtcáimáycưađó;tớiviệcràolạitấtcảđấttrồngtrọtcủaanh;việcđóngmộtconthuyềntrêncáihồtrênđồi.Anhđãnghĩ tớiviệcthựchiệnnhiềuthứ.Nhưngdùanhlàmviệcmộtcáchcầncù–cầncùđếnvôlý–nócótácdụnggìsovớithờigian?Thờigian–chínhthờigian là thứ quá ngắn. Trước khi anh biết đã tới ngày Chủ nhật, vàngaysauđóđãlạilàChủnhật!

Trongbấtkỳtrườnghợpnào,anhcũngsẽsơnnhàcửa;điềuđóđãđượcquyếtđịnhvànhấnmạnh.Nhàcửađứngđóxámxịtvàtrầntrụi–nhưnhữngngôinhàchỉmặcđôiống tayáo.Vẫncòncó thờigian trướckhi tớimùabận rộn;mùaxuângầnnhưsắp tới;nhữngchồinhỏđãnhúlên,nhưngtrênmặtđấtvẫncònbănggiá.

Isakđixuốnglàng,mangtheovàichụctrứngđểbán,vàmangsơntrởvề.Cóđủsơnchomộtcông trình, chocáinhàkho,vànóđượcsơnđỏ.Anhmangvềthêmnhiềusơn,lầnnàylàmàuvàngnhạt,cho

chínhngôinhà.“Phải,đúngnhưtôiđãnói,ởđâysẽđẹpđẽvàtuyệtvời,”Olinelầmbầmhàngngày.Phải,khôngcònngờgìnữa,Olinecóthểđoánđược,rằngthờigiancủabàởSellanraasẽsớmkếtthúc;bàkhácứngcỏiđểchịuđựngnó,dùkhôngphảikhôngcayđắng.Cònvềphầnmình,giờđâyIsakkhôngcòntìmcáchtrảmốithùxưavớibànữa, dù bà vẫn cứ hay ăn cắp vặt và vứt bỏ các thứmột cách kháhoangtoàngchotớicùng.Anhtặngbàmộtconcừuthiếnnonđểlàmquà;nóichocùng,bàđãởvớianhmộtthờigiandài,vàlàmviệcvớikhoảntrảcông ítỏi.VàOlinecũngkhôngxửtệ lắmvớibọntrẻ;bàkhông nghiêm khắc và công bằng mấy, nhưng có sở trường riêngtrong việc xử lý với bọn trẻ: lắngnghenhữngđiều chúngnói, và ítnhiềuđểmặcchochúnglàmgìtùythích.Nếuchúngtớigầntronglúcbàđanglàmphomát,bàsẽchochúngmộtchútđểnhấmnháp;nếuchúngxinphépđượcmiễnrửamặtvàomộtChủnhậtnàođó,bàsẽchophépchúng.

Saukhiđãkhoáclênnhữngbứctườngcủamìnhlớpáođầutiên,Isaklạiđixuốnglàngvàmangvềtấtcảlượngsơnmàanhcóthểváctheo.Anhquétlêntổngcộngbalớpsơn,vàsơntrắngcáckhungcửasổcùngcácgóctường.Giờđây,khitrởvềvànhìnlênngôinhàcủamìnhtrênsườnđồi,anhthấynógiốngnhưmộtcungđiệnthầntiên.Chốnhoangvuđãcóngườicưngụvàkhôngcòncóthểnhậnrađượcnữa,mộtphúclànhđãđếnvớinó,cuộcsốngđãmọclênởđótừmộtgiấcmơdài,nhữngconngườisinhsốngởđó,trẻconnôđùaquanhnhữngngôinhà.Vàcánhrừngtrảixa,rộng lớnvà tốtbụng,hướngthẳnglênbầutrờicaoxanhthẳm.

NhưnglầncuốicùngkhiIsakxuốnglàngđểmuasơn,ngườichủtiệm trao cho anhmộtphong thưmàu xanhbiển trên cóđóngdấutriệnvàanhphảitrảnămxu.Đólàmộtbứcđiệntínđượcchuyểntớiqua đường bưu điện. Cầu Trời ban phúc cho ngàiGeissler đó, ông

đúnglàmộtconngườikỳdiệu!Ôngđãđánhđiệnvàilời,rằngIngerđã được tự do, “Sẽ về tới nhà trong thời gian sớm nhất có thể:Geissler.”Vàlúcnàycáicửatiệmbắtđầuxoaytrònmộtcáchlạlùng;cáiquầytínhtiềnvànhữngngườitrongtiệmđộtnhiênlùiraxa.Isakcảmthấyhơnlànghethấymìnhđangnói,“Trờiđấtơi!”và“XincatụngvàcámơnThượngđế!”

“Cóthểcôấysẽcómặtởđâykhôngmuộnhơnngàymai,”ngườichủtiệmnói,“nếunhưcôấyrờiTrondhjemđúnglúc.”

“Thếà!”Isaknói.

Anhđợi cho tớingàyhômsau.Ngườibưu táđếnvớinhững láthư,từbếntàunơicontàuhơinướcghévào,nhưngkhôngcóInger.“Vậylàcôấysẽkhôngcómặtởđâychotớituầnsau,”ngườichủtiệmnói.

Nóichocùng,cũngtốtthôi,khicóthờigianchờđợi–Isakcòncónhiềuviệccầnlàm.Làmsaoanhcóthểhoàntoànquênđibảnthânmình,vàbỏquađấtđai củaanh?Anh lênđường trởvềnhàvàbắtđầuchởphânbónrađồng.Chẳngbaolâuviệcđóđãxongxuôi.Anhcắmmộtchiếcxàbengxuốngđấtđểquansátbănggiátanđitừngàynàysangngàykhác.Lúcnàymặttrờitovàmạnhmẽ,tuyếtđãtan,câyláxanhmơnmởnkhắpnơi; lũgia súc rađồngđểgặmcỏ. Isakcàysuốtmộtngày,vàmấyhômsauanhgieolúa,trồngkhoai.Vàcảhaiđứa trẻ nữa, cũng ra trồng khoai như những thiên thần; chúng cónhữngbàntaybénhỏđượcbanphúclành,vàchachúngcòncóthểlàmgìhơnngoàiviệcngắmnhìn?

SauđóIsakmangcỗxerasôngrửasạch,rồigắncáighếvào.Anhtrò chuyện với lũ nhóc về chuyến du hành nhỏ; anh phải có mộtchuyếnduhànhnhỏxuốnglàng.

“Nhưngchasẽkhôngđibộsao?”

“Hômnay thìkhông.Chađãquyếtđịnhhômnayđixuống làngvớixevàngựa.”

“Bọnconcóthểđicùngkhông?”

“Cácconphảilànhữngđứatrẻngoan,vàởnhàlầnnày.Mẹcủacácconsẽsớmvềnhà,vàbàsẽdạychocácconnhiềuđiều.”

Eleseusrấtnônnónghọchỏicácthứ;nóhỏi:“Chaà,khichaviếtchữlêntờgiấyđó,cảmgiácnónhưthếnào?”

“Sao,gầnnhưkhôngcócảmgiácgì,chỉnhưkhôngcócáigìtrongbàntay.”

“Nhưngnócótrượtnhưởtrênbănghaykhông?”

“Cáigìtrượt?”

“Cáicâybútmáymàchadùngđểviết?”

“Phải,cócâybútmáy.Nhưngconphảihọccáchdẫndắtnó,consẽthấy.”

NhưngnhócSivertlạilàmộtkiểuđầuóckhác,vànókhôngnóigìvềnhữngcâybútmáy;nómuốnđượcngồitrênxe,chỉcầnngồilênghếtrướckhithắngngựavào,vàcứthếmàlái,láithậtnhanhtrongmột cỗ xe không ngựa. Và chính nhờ ý kiến đó, người cha đã chophépcảhaiđứađượcngồitrênxecùngđivớianhmộtchặngdàixuôiconđường.

CHƯƠNGXI

Isakđánhxeđichođếnlúcanhtớimộtcáiaogiữarừnghoang,vàanhdừnglạiởđó.Mộtcáiaogiữacánhđồngthạchnam,đen,sâu,vàmặtnướcnhỏhoàntoàntĩnhlặng;Isakbiếtnótốtchoviệcgì;gầnnhưanhkhôngdùngtớiloạigươngsoinàongoàimộtmặtnướcnhỏgiữađồnghoangnhưthế.Đểcoihômnay trônganhgọngàngxinhđẹpthếnào,vớimộtchiếcsơmiđỏ,anhlấyramộtchiếckéovàtỉagọnbộ râu củamình.Mộtviệc làmvô ích;phải chănganh sắp làmchomìnhtrởnênđẹptraingaytứckhắckhicắtsạchbộrâuđãmọcsuốt năm năm qua? Anh tỉa đi tỉa lại, ngắm nhìnmình trong tấmgươngmặtnước.Lẽraanhcóthểlàmtấtcảnhữngviệcnàyởnhà,nhưng anhmắc cỡ khi thực hiệnnó trướcmặtOline; thật quá sứcchịuđựngkhiđứngđótrướcmũibàvàkhoácvàomộtchiếcsơmiđỏ.Anhtỉađi tỉa lại,mộtsốrâurơixuốngtấmgươngrõràngcủaanh.Cuối cùng conngựa trởnênnônnóng và bước về phía trước; Isakđànhtạmbằnglòngvớichínhmìnhnhưthế,vàlạiđứnglên.Thậtsự,vìlýdonàođó,anhcảmthấymìnhtrẻhơnra–cóquỷsứbiếtthếlàthếnào,nhưngtheocáchnàođótrôngthanhmảnhhơn.Isakđánhxexuôixuốnglàng.

Hômsaucontàuđưathưtới.Isaktrèolênmộttảngđácạnhcầutàucủangườichủtiệm,nhìnra,nhưngvẫnkhôngthấyIngerđâucả.Cónhiềuhànhkhách,nhữngngườilớnvàlũtrẻconđicùnghọ–LạyTrời!Nhưngkhôngcó Inger.Anhđã luivềphíasau,ngồi trên tảngđá,nhưngkhôngcầnthiếtphảiởphíasauthêmnữa;anhtrèoxuống

vàđitớichỗcontàuhơinước.Nhữngthùnghànghóađangđượclănlênbờ,mọingườivànhữngtúithư,nhưngIsakvẫnthiếuthứmàvìnóanhđãtớiđây.Cógìđóđằngkia–mộtphụnữvớimộtbégái,đãlêntớichỗbếntàu;nhưngtrôngngườiphụnữđóxinhđẹphơnInger–dùIngercũngrấtdễcoi.Cáigì–saovậy–nhưngđóchínhlàInger!“Ừm,”Isaktựnhủ,vàbươntớiđểđónhọ.Nhữnglờichàohỏi:“Chàongày lành,” Inger nói, và chìa tay ra; hơi lạnh, hơi xanh xao sauchuyến đi, và do bị ốm trên đường. Isak cứ đứng ngẩn ra đó; cuốicùnganhnói:

“Ừm.Hômnaytrờiđẹpnhỉ.”

“Tôi đã thấy anhđi xuống,” Inger nói. “Nhưng tôi khôngmuốnlênbờcùngvớisốđôngkia.Vậylàanhvừaxuốnglànghômnayhả?”

“Ờ,vâng.Ừm.”

“Vàởnhàmọingườivẫnkhỏe,mọithứvẫnổn?”

“Phải,cámơn.”

“Đây là Leopoldine; nó chịu đựng chuyến đi tốt hơn tôi.Leopoldine,đâylàchacủacon;hãyđếnbắttaythậtngoanngoãnđinào.”

“Ừm,”Isaknói,cảmthấyrất lạ lùng–phải,anhgiốngnhưmộtngườixalạvớihọ.

Ingernói:“Nếuanhtìmthấymộtcáimáymayởchỗcontàu,đólàcủatôi.Vàcảmộtcáirươngnữa.”

Isak bước đi, hơn cả sẵn lòng, để tìm cái rương; những ngườitrên tàu chỉ cho anh nó là cái nào. Cáimáymay lại làmột chuyện

khác;Ingerphảitựđixuốngvàtìmnó.Nólàmộtcáihộpxinhđẹp,cóhìnhthùkỳ lạ,vớimộtcáinắptrònbêntrên,vàmộtcái tayxách–mộtcáimáymayởnhữngvùngnày!Isaknhấccáirươngvàcáimáymaylênvai,rồiquaysangvợvàcon:

“Tôisẽmangnhữngthứnàylênngayrồitrởlạilochonó.”

“Trở lạivìai?”Ingerhỏi,vớimộtnụcười.“Mộtbégái lớnnhưthế,anhnghĩlànókhôngtựđiđượcà?”

HọđilênchỗIsakđểlạicỗxevàconngựa.

“Anhđãmuamột conngựamới?” Inger hỏi. “Và đó là thứmàanhđãcó,mộtcỗxevớimộtchỗngồibêntrong?”

“Đólàđiềutựnhiên,”Isaknói.“Cáitôimuốnnóilà:côcómuốnănchútgìđókhông?Tôicómangtheosẵntấtcảcácthứ.”

“Hãy chờ tới khi chúng ta đi được một lúc đã,” nàng nói.“Leopoldine,concóthểleolênghếkhông?”

Nhưng cha nó không để nó làm thế; nó có thể rơi xuống dướibánhxe.“Côhãyngồivớinóvàtựđánhxe.”

Thếlàhọđánhxelênđường,Isakđibộtheosau.

Anhnhìnhaingườingồitrênxetronglúcbướcđi.ĐólàInger,ănmặcmộtcáchlạlùng,trôngkỳlạvàxinhđẹp,giờthìkhôngcòncáimôisứtmàchỉlàmộtcáisẹonhỏxíuởmôitrên.Khôngcòntiếngxìxàokhinóichuyện;nàngnóirõràngmọithứ,vàđó làđiềukỳdiệuhơnhếtthảy.Mộtchiếckhănchoàng lenxámvàđỏvớimộtđườngviềntuyệtdiệutrùmlênmáitócđencủanàng.Nàngquaylạivàgọianh:

“Thậtđángtiếckhianhkhôngmangtheomộttấmmềnda;conbésẽthấylạnhkhiđêmxuống,tôingờthế.”

“Nócóthểmặccáiáokhoáccủatôi,”Isaknói.“Vàkhichúngtalên tớichỗcánhrừng, tôiđãđểsẵnmột tấmmềnda trênđườngởđó.”

“Ồ,anhđãđểmộttấmmềntrongrừngà?”

“Phải,tôikhôngmuốnmangnótheosuốtcảchặngđường,vìcókhicôkhôngđếnhômnay.”

“Ừm.Lúcnãyanhnóigìnhỉ,haiđứabévẫnkhỏemạnh?”

“Phải,cámơncô.”

“Tôichorằnggiờđâychúngđãlànhữnganhchàngtolớn?”

“Phải,đúngthế.Chúngvừamớitrồngkhoaixongđó.”

“Ồ,”ngườimẹnói,mỉmcười,vàlắcđầu.“Chúngđãcóthểtrồngkhoairồisao?”

“Sao chứ, Eleseus, nó giúp một tay trong chuyện này, và nhócSivertthìgiúptrongchuyệnkhác,”Isaknóimộtcáchtựhào.

BéLeopoldineđangđòicóthứgìđóđểăn.Ồ,mộtsinhvậtbénhỏxinhđẹp;mộtconbọrùatrênmộtcỗxengựa!Nónóichuyệnvớimộtgiọng ngân nga như hát, một giọng nói lạ lùng, như nó đã học ởTrondhjem. Thỉnh thoảng Inger phải phiên dịch. Nó có những đặcđiểmcủacácanhnó,đôimắtnâuvàđôimábầudục,tấtcảđềuthừahưởngtừmẹchúng;phải,chúnglàconcủamẹchúng,vàviệcđóthậtlàtuyệt!Isakhơimắccỡvớicôcongáibébỏngcủaanh,mắccỡvới

đôigiàynhỏxíuvàđôitấtlendài,mỏngvàchiếcváyngắncủanó;khinóđếngặpngườichaxalạcủamình,nóđãkhẽnhúngốichàovàđưabàntaynhỏxíurachoanh.

Họđivàorừngvàdừnglạiđểnghỉngơivàănmộtbữa.

Con ngựa được cho ăn cỏ khô; Leopoldine chạy tung tăng trêncánhđồngthạchnam,vừaănvừađi.

“Anhkhôngthayđổinhiềulắm,”Ingernói,nhìnchồngmình.

Isak liếcmắt vềmột phía và nói, “Không nhiều, cô nghĩ thế à?Nhưngcôđãtrởnênrấttuyệtcácthứ.”

“Haha!Không.Giờtôilàmộtbàgiàrồi,”nàngnóivớivẻđùacợt.

Chẳngíchgìkhichegiấusựthật:giờIsakkhôngchắcănchútnàovềbảnthânanh.Anhkhôngtìmthấysựbìnhtĩnhmàvẫngiữvẻxacách,mắccỡ,nhưthểhổthẹnvềchínhmình.Làmsaobâygiờvợanhlạicóthểgiàđiđược?Nàngkhôngthể íthơnbamươi–nói thếcónghĩa là nàng không thể nhiều hơn, tất nhiên. Và Isak, với tất cảnhữnggìanhvừaănxong,chợtkéomộtnhánhthạchnamlênvàcắnvàonó.

“Gìthế,anhđangănthạchnamà?”Ingerkêulênvàcườirộ.

Isaknémnhánhcâyxuống,tọngđầymộtmiệngthứcăn,vàđilênchỗconđường,nắmlấyhaichântrướccủaconngựavànhấcbổngphần trước của nó lên cho tới lúc con vật đứng trên hai chân sau.Ingernhìnanhvớisựngạcnhiên.

“Anhlàmthếchivậy?”nànghỏi.

“Ồ,nórấtthíchđùa,”Isaknói,vàthảconngựaxuốnglại.

Nào,anhđãlàmthếvìlýdogì?Chỉlàmộtthôithúcđộtngột;cólẽanhlàmthếđểcheđậynỗibốirốicủamình.

Họlạikhởihành,vàcảbađibộmộtchặng.Họtớimộtnôngtrạimới.

“Cáigìởkiavậy?”Ingerhỏi.

“ĐólàchỗởcủaBrede,anhtađãmuanó.”

“Brede?”

“AnhtagọinólàBreidablik.Cóđồngcỏrộng,nhưngítgỗ.”

Họnóivềcáinôngtrạimớikhiđingangquanó.IsaknhậnthấycỗxecủaBredevẫncònđểngoàitrời.

Lúcnàyđứabébắtđầubuồnngủ,vàIsaknhẹnhàngbếnótrêntay.Họtiếptụcđi.Chẳngbao lâuLeopoldinengủthiếpđi,vàIngernói:

“Chúngtasẽlấytấmmềntrùmnólạivànócóthểnằmtrongxengủbaolâutùyý.”

“Nósẽbị lắcvỡ thành từngmảnhmất,” Isaknói,và tiếp tụcbếnó.Họbăngquanhữngcánhđồngthạchnamvàlạiđivàorừng.

“Xùy,đứnglại!”Ingernói,vàconngựadừnglại.NàngbếlấyđứabétừtayIsak,bảoanhdờichỗcáirươngvàchiếcmáymayđểchừamộtchỗchoLeopoldineởcuốixe.“Lắcư?Khônglắcchútnàođâu!”

Isaksắpxếplạicácthứ,quấnđứabétrongtấmmềnvàgấpchiếcáokhoáclại,đặtdướiđầunó.Rồihọlạilênđitiếp.

Ngườiđànôngvàvợanhtángẫuvềchuyệnnàychuyệnnọ.Mặttrờivẫncòntreocaochotớitậnxếchiều,vàthờitiếtkháấmáp.

“Olinengủởđâu?”Ingerhỏi.

“Trongcănphòngnhỏ.”

“Thếà!Cònbọnnhóc?”

“Chúngngủtrêngiườngchúngtrongphònglớn.Trongđócóhaicáigiường,ngaysaukhicôđikhỏi.”

“Nhìn anh bây giờ xem,” Inger nói, “tôi có thể thấy anh chẳngkhác gì lúc trước. và đôi vai của anh nữa, chúng đã vác hàng trămgánhnặngtrênconđườngnày,nhưngcóvẻchúngchưatrởnênyếuđivìchuyệnđó.”

“Ừm.Cóthể.Điềutôimuốnnóilà:Suốtnhữngnămởđócôsốngrasao?Cóchịuđượckhông?”Ồ,lúcnàylòngIsakđangtrởnênmềmdịu;anhhỏinàngcâuđó,vàtựhỏitrongđầumình.

VàIngerđáp”“Phải,khôngcógìđểthanphiềncả.”

Họtròchuyệnvớinhaumộtcáchxúcđộng,vàIsakhỏinàngđibộ cómệtkhông, cómuốn trở lênxengồimộtkhúcđườngkhông.“Không,cámơn,”nàngnói.“Nhưngtôikhôngbiếtchuyệngìxảyravớimìnhhômnaynữa;saukhibịốmtrêntàu,tôicứthấyđóibụngsuốt.”

“Sao,cômuốnăngìđókhông?”

“Có,nếuanhkhôngngạiphảidừnglạiquálâu.”

Ôichao,cáicônàngIngerđó,có lẽviệcđókhôngphải làvìbảnthânnàngmàvìIsak.Nàngmuốnanhănthêmlầnnữa,anhđãlàmhỏngbữaăncuốicủamìnhvớiviệcnhấmnhápnhánhthạchnam.

Buổi chiều còn sáng và ấm áp, và họ chỉ phải đi thêm vài dặmnữa;họngồixuốngvàănthêmlầnnữa.

Ingerlấytừrươngramộtcáigóivàbảo:

“Tôicómangtheovàithứchohaiđứacontrai.Chúngtahãyđiđếnbụicâyphíatrước,ởđóấmhơn.”

Họđitớichỗbụicây,vànàngkhoevớiIsakcácthứ;nhữngsợidâyđeoquầncókhóachohaiđứacontrai,nhữngcuốnsáchvởtậpviếtvớicácmẫuchữởđầutrang,mộtcâybútchìchomỗiđứa,mộtcondaonhípchomỗiđứa.Vànàngcũngcómộtcuốnsáchtuyệtvờicho chínhmình. “Nhìnnày, có tên tôi trongđó.Một cuốnkinh cầunguyện.”Đólàmộtmónquàkỷniệmcủaviêngiámđốc.

Isaktánthưởngtừngvậtmộttrongimlặng.Nànglôiramộtmớcổáo,chúng làcủaLeopoldine.VànàngtraochoIsakmộtcáikhănquàngcổbónglángnhưlụa.

“Cáinàylàchotôi?”anhhỏi.

“Vâng,choanh.”

Anhcẩnthậncầmnótrêntayvàvuốtvenó.

“Anhnghĩnócóđẹpkhông?”

“Đẹp,saochứ,tôicóthểđikhắpthếgiớivớimộtchiếckhănnhưthếnày.”

Nhưngnhữngngón tay của Isakkhá thôkệch; chúngdính chặtvàothứvảilụalạlùngđó.

BâygiờIngerkhôngcònmóngìđểkhoenữa.Nhưngkhinàngđãgóitấtcảcácthứlại,nàngngồiimởđó;vàtheocáchnàngngồi,anhcóthểtrôngthấyđôichânvàđôitấtviềnđỏcủanàng.

“Ừm,”anhnói.“Tôicholàcácthứđóđượclàmởthịtrấn?”

“Tôimualenởthị trấn,nhưngtôi tựđanlấychúng.Chúngkhádài,lêntớitrênđầugối,xemnày…”

Mộtlátsaunàngnghethấytiếngmìnhthìthầm:

“Ồ,anh…anhcũngvẫnyhệt,yhệtnhưhồinào!”

***

Sau lần tạmdừngđóhọ lạiđi tiếp, Ingerngồi lên,nắm lấydâycương.“Tôicũngcómuamộtgóicàphê,”nàngnói.“Nhưngtốinayanhkhôngthểnếmđược,vìnóchưađượcranglên.”

“Chưacầntớinótốinayđâu,”anhnói.

Mộtgiờsaumặttrờilặnxuống,vàtrờitrởlạnhhơn.Ingerxuốngxeđibộ.HọcùngquấnchặthơntấmmềnquanhLeopoldine,vàmỉmcườikhithấynócóthểngủngonđếnthế.Haivợchồnglạitròchuyệnvớinhautrênđường.NghethấygiọngnóicủaIngerthậtlàmộtniềmvuithú;giờđâykhôngaicóthểnóirõrànghơnnàngđược.

“Cóphảichúngtađãcóbốnconbòcái?”Ingerhỏi.

“Nhiềuhơn,”Isakđápmộtcáchtựhào.“Chúngtacótámcon.”

“Támconbòcái!”

“Nghĩalàtínhcảconbòđực.”

“Anhcóbánđượcchútbơnàokhông?”

“Có,vàtrứngnữa.”

“Cáigì,giờchúngtacócảgànữaà?”

“Phải,tấtnhiênlàchúngtacó.Vàmộtconheonữa.”

Ingerngạcnhiênvớitấtcảnhữngchuyệnnàyđếnnỗinànghoàntoànquênmấtbảnthânmình,vàdừnglạimộtlúc.“Xùy,đứnglại!”VàIsakrấttựhào,nóitiếp,cốápđảonànghoàntoàn.

“CáingàiGeisslerđó,”anhnói,“cônhớôngtachứ?Gầnđâyôngtađãquaylại.”

“Ồ?”

“Tôiđãbánchoôngtamộtmỏđồng.”

“Thếsao!Cáigìchứ,mộtmỏđồng?”

“Phải,đồng.Ởtrênđồi,nằmởphíabắcdòngnước.”

“Anh…anhkhôngcóýnóilàôngtađãtrảtiềnchoanhđểmuanóchứ?”

“Phải, ông tađã làm thế.Geissler khôngphải làngườimuamàkhôngtrảtiền.”

“Vậyanhđãcóbaonhiêu?”

“Ừm.Chà,côkhôngtinnổiđâu,tớihaitrămDaler.”

“AnhcóhaitrămDaler!”Ingerkêulên,mộtlầnnữadừngxelạivớimộttiếng“Xùy!”

“Vâng,tôicó.Vàtôiđãtrảhếttiềnmuađấttừlâurồi,”Isaknói.

“Chà,anhthậtlàmộtđiềukỳdiệu,đúngvậy!”

Thậtsự,việctrôngthấyIngerhoàntoànkinhngạcvàbiếnnàngthànhmộtngườivợgiàucólàmộtniềmvuithú.Isakkhôngquênnóithêmrằnganhkhôngmắcnợởcửatiệmhaybấtkỳchỗnàokhác.VàanhkhôngchỉcóhaitrămDalercủaGeisslerchưađụngđến,màcònnhiềuhơn thế– thêmmột trămsáumươiDalernữa.Phải,họnênbiếtơnThượngđế!

HọlạitròchuyệnvềGeissler;Ingercóthểkểôngtađãgiúpnàngđượctrảtựdonhưthếnào.Nóichocùng,dườngnhưđókhôngphảilàmộtcôngviệcdễdàngchoôngta;ôngđãmấtmộtthờigiandàiđểtiếnhànhcôngviệcvàđãtớigặpviêngiámđốcrấtnhiềulần.GeisslercũngđãviếtthưchomộtngườinàođótrongsốủyviênHộiđồngNhànước,hoặc ai đókhác cóquyền cao chức trọng;nhưngôngđã làmviệc này sau lưng viên giámđốc, và khi nghe thấy chuyệnnày viêngiámđốcđãnổicơnthịnhnộ,khôngcógìphảingạcnhiênvềđiềuđó.NhưngGeissler khônghề e sợ; ông yêu cầu xemxét lại vụ án,mộtphiêntòamới,mộtcuộckiểmtramới,vàmọithứ.Vàsauđóđứcvuaphảiký.

VịcựuLensmandGeisslerluônlàmộtngườibạntốtvớicảhaivợchồnghọ,vàhọthườngtựhỏivìsao;ôngtachẳngnhậnđượcthứgìtừđiềuđóngoài lời cámơnnghèonàn củahọ–đó là điềumàhọkhôngthểhiểunổi.IngerđãnóichuyệnvớiôngtaởTrondhjem,vàkhôngthểhiểuđượcôngta.“Cóvẻnhưôngtakhôngquantâmchútnàotớibấtkỳmộtaitronglàngtrừchúngtara,”nànggiảithích.

“Ôngtađãnóithếsao?”

“Phải.Ông tanổigiậnvớidân làngởđây.Ông tasẽchỉchohọthấy,ôngtabảothế.”

“Thếà!”

“Vàmộtngàynàođóhọsẽhiểura,vàthấytiếcnuốivìđãđánhmấtôngta,ôngtabảothế.”

Họđãtớichỗbìarừng,vàđãnhìnthấyngôinhàcủamình.Ởđócónhiềutòanhàhơntrước,vàtấtcảđềuđượcsơnphếtmộtcáchđẹpđẽ.Ingergầnnhưbiếtlạinơichốnnàylầnnữa,vàđứnglặngngườiđi.

“Anh,anhkhôngnóirằngđólàchỗcủachúngtachứ,tấtcảcácthứđó?”Nàngcảmthán.

CuốicùngbéLeopoldineđãthứcgiấcvàngồidậy,lúcnàyđãnghỉngơiđầyđủ;họbếnóravàđểchonóđibộ.

“Bâygiờchúngtalênchỗđóphảikhông?”Nóhỏi.

“Phải.Nólàmộtnơixinhđẹp,phảikhông?”

Cónhữnghìnhthùbénhỏđangchuyểnđộngởcạnhngôinhà;đó

làEleseusvàSivert,đangtiếptụcdõinhìn.Lúcnàychúngđangchạyùatới.Ingerbịxâmchiếmbởimộtcơnlạnhđộtngột–mộtcơnlạnhđángsợtrongđầu,vớitiếngkhụtkhịtvàtiếngho–thậmchíđôimắtnàngđỏtấylênvàrưnglệ.Đitàuluônkhiếnchongườitamắcphảimộtcơncảmcúmđángsợ–khiếnmắtngườitaướtđẫmcácthứ!

Nhưngkhihaicậucontraichạyđếngần,chúngđộtngộtdừnglạivànhìnchòngchọc.Chúngđãquênmẹchúngtrôngnhưthếnào,vàchúngchưahềnhìnthấycôemgáinhỏcủamình.Nhưngchachúng–chúngkhônghềnhậnraanhchotớikhianhtớithậtgần.Anhđãcắtsạchbộrâurậmcủamình.

CHƯƠNGXII

Giờđâymọithứđềutốtđẹp.

Isakgieoyếnmạch,bừavàvunđất.BéLeopoldinetớivàmuốnngồilêncáitrụcbừa.Ngồilêncáitrụcbừaư?–Không,nócònquábévàchưabiếtgìvềviệcđó.Cácanhcủanóhiểubiếthơn.Khôngcóchỗngồitrêncáitrụcbừacủacha.

Nhưng người cha nghĩ thật là vui thích khi nhìn thấy béLeopoldineđếnvớianhmộtcáchtincậynhưthế;anhtròchuyệnvớinó,vàchỉnócáchđithậtkhéoquanhữngcánhđồng,đểđôigiàycủanókhôngdínhđầyđất.

“Đólàcáigìvậy?Saochứ,nếuhômnayconkhôngmặcchiếcyếmmàu xanh biển?Nào, đến cho cha xem; không, nómàu xanh biển,đúng là thế.Vàmột cái chuông tròn các thứ.Cònnhớ khi conđếntrên con tàu lớn không? Và những thứ máy móc, con trông thấychúngrồichứ?Đúngthế,vàbâygiờthìchạyvềnhàvớicácanhcủaconđi,chúngsẽtìmchoconthứgìđóđểchơi.”

Olineđãrađi,vàmộtlầnnữaIngerthựchiệnnhữngcôngviệccũcủamình,trongnhàvàngoàisân.Cólẽnàngđãhơiquáđángtrongviệcgiữgìnsựsạchsẽvàtrậttự,chỉđểchứngtỏrằnggiờđâynàngsẽthựchiệnmọiviệctheocáchkhác.Vàthậtsựđólàmộtđiềukỳdiệukhinhìnthấynàngđãtạođượcmộtthayđổilớn;ngaycảnhữngtấmkínhcửa sổ trong túp lều cũ cũngđược lau sạch, vànhữngcáihộp

đượcdọnrangoài.

Nhưng đó chỉ là những ngày đầu tiên, tuần lễ đầu tiên; sau đónàngbắtđầuíthămhởhơntrongcôngviệc.Thậtsựkhôngcầnthiếtphải rước đủmọi phiền toái về những chuồng bò các thứ; giờ đâynàngđãcócáchsửdụngthờigiantốthơn.Ingerđãhọcđượcnhiềuđiềuởnhữngngườidânthịtrấn,vàsẽrấtđángtiếcnếukhôngdùngđếnchúng.Nànglạilôicáikhungsesợivàkhungcửira–đúngvậy,thậm chí nàng còn nhanh nhẹn và khéo léo hơn trước – hơi quánhanhnhẹn–phải!–nhấtlàkhiIsakđangnhìnnàng;anhkhôngthểnghĩralàmsaomàmộtngườinàođócóthểhọccáchsửdụngnhữngngóntaycủamìnhtheocáchđó–nàngcónhữngngóntaydài,đẹpsovớiđôibàntaytolớn.NhưngIngercómộtcáchbuôngviệcnàybắtsangviệcnọngaytrongmộtlúc.Phải,phải,giờđâycónhiềuthứđểlotoanhơn trước, và có lẽ nàng không cònnhẫnnại như trước;mộtchútgìđóbồnchồnđãtìmđượccáchlenlỏivàođầuóccủanàng.

Đầu tiên là những loài hoa mà nàng mang về – những củ vànhánhgiâm;ngaycảnhữngcuộcsốngbénhỏnàycũngcầnđượcnghĩtới.Cửasổquánhỏ,gờquáhẹpnênkhôngthểđặtcácchậuhoalênđó, ngoài ra nàng cũng không cónhững chậuhoa. Isakphải chế ranhữngcáihộptíhonchonhữngcụmhoathuhảiđường,hoavânanhvà hoa hồng. Thêm nữa,một cửa sổ thôi thì không đủ – hãy hìnhdungmộtcănphòngchỉcómộtcửasổ!

Và, “Ồ,nhântiện,” Ingernói, “Tôimuốncómộtcáibànủi,anhbiếtđó.Ởtrạikhôngcócáinàohết.Tôicóthểdùngmộtcáibànủiđểủiđồkhimayváyáocácthứ,anhkhôngthểlàmviệcmộtcáchchínhxácmàkhôngcómộtcáibànủi.”

Isakhứa sẽnhờngười thợ rènởdưới làng làmmột cáibànủi

hạngnhất.Ồ,Isaksẵnsànglàmbấtcứchuyệngì,làmtấtcảnhữnggìnàng yêu cầu bằngmọi giá; vì anh có thể thấy rất rõ rằng giờ đâyIngerđãhọchỏiđượcnhiềuthứvàtrởnênthôngminhkhôngaisánhkịp.Nàng cũng nói theomột cách thức khác hẳn, văn hoa hơn, sửdụngnhữngtừngữthanhlịch.Nàngkhôngbaogiờhétgọianhnhưtrước:“Hãytớimàănđinày!”Thayvìthế,nàngnói:“Bữaăntốiđãsẵnsàng,nếuanhvuilòng.”Giờđâymọithứđềukháchẳn.Hồitrướcanhsẽtrảlờimộtcáchđơngiản“Ừ”hoặckhôngnóigìhết,vàtiếptụclàmviệcmột látnữamớivào.Bâygiờ,anhnói “Cámơn”vàđivàonhàngaylậptức.Phảigiờđâymọisựđãkhácđi–cólẽhơitốtđẹphơnchútíttheonhiềucách.KhiIsaknóivềphânsúcvậtmộtcáchthôlỗ,theokiểunôngdân,Ingersẽgọinólàphânbón,“vìlũtrẻ,anhbiếtđó.”

Nàng rất cẩn thận với các con, và dạy dỗ chúngmọi điều. Chophép bé Leopoldine nhanh chóng làm quen với công việc thêu đancủa nàng, và hai đứa con trai với việc viết và tới trường; chúng sẽkhôngchậmtrễkhitớilúcphảiđihọcởdướilàng.ĐặcbiệtEleseusđãtrởnênmộtđứatrẻthôngminh,nhưngcònnhócSivertthìkhôngcógìxuấtsắccholắm,nếuphảinóisựthật–mộtđứatrẻbốcđồng,liềulĩnh.Thậmchínócònmạohiểmthửvặnốcvíttrêncáimáymaycủamẹnó,vàđãxẻoranhiềumảnhgỗnhỏtừbànghếvớicondaonhípcủanó.Ingerđãdọasẽlấylạicondao.

Tấtnhiênlàlũtrẻcótấtcảnhữngconvậttrongtrangtrại,ngoàiraEleseusvẫncòngiữmẩubútchìmàu.Nósửdụngcâybútrấtthậntrọng,vàítkhichoemtrainómượn,vìtheothờigian,tấtcảnhữngbứctườngđềuphủđầynhữnghìnhvẽxanhđỏ,vàmẩubútchìngàycàngbéđi.Cuối cùngEleseusbuộcphải ấnđịnh thời gian sửdụngcủaSivert,chỉchomượncâybútvàongàyChủnhật,vàchỉđượcvẽmộthình.Sivertkhônghàilòngvớicáchsắpxếpnày,nhưngEleseus

làmộtngườikhôngdễcựlại.Khôngkhỏehơncholắm,nhưngnócóđôicánhtaydàihơnvàcóthểxoayxởtốthơnkhichúngcãicọnhau.

Nhưng thằng bé Sivert đó! Thỉnh thoảng nó lại bắt gặpmột tổchimtrongrừng;cólầnnónóivềmộtcáchangchuộtmànótìmra,vàkhoáclácđủthứvềchuyệnđó;lầnkhácthìmộtconcátobằngcảmột người đàn ôngmà nó từng nhìn thấyở ngoài sông.Nhưng rõràng tất cả đều do nó bịa ra; nó có khuynh hướng đổi đen thànhtrắng,nhưnglàmộtđứacónăngkhiếuvềnhữngthứđó.Khiconmèocáiđẻcon,chínhnólàngườimangsữatớichoconmèo,vìconmèokhôngưaEleseus lắm.Sivertkhôngbaogiờmệtmỏivới việcđứngnhìnvàocáithùngđầynhữngchuyểnđộng,mộtcáitổcủanhữngbànchânlôngláđangcoquẫy.

Nó cũng chú ý hàng ngày tới đàn gà; con gà trống với dáng vẻhốngháchvàbộlôngđẹpđẽ;nhữngcongàmáithongthảdạoquanhvàkêucụccục,bớiđấthoặckêucụctácomxòmnhưthểbịđaukinhkhủngmỗikhichúngđẻtrứng.

Cómộtconcừuthiếnlớn.NhócSivertđãđọckhánhiềuvềgiốngvậtmànótừngbiếttrướcđó,nhưngnókhôngthểnóirằngconcừuthiếncómộtcáimũiLaMãxinhđẹp,ôiTrời!Nókhôngthểnóiđiềuđó.Nhưngnócóthểlàmtốthơnthế.Sivertbiếtconcừuthiếntừcáingàynócònlàmộtconcừunon,nóhiểuconcừuthânthiệnvớinó–một người bà con, một tạo vật anh em. Có lần nọ, một ấn tượngnguyênsơlạlùngđãlóelêntrongđầunó:đólàmộtkhoảnhkhắcmànókhôngbaogiờquênđược.Concừuthiếnđanglặnglẽgặmcỏtrênđồng; đột nhiên nó ngóc cao đầu, ngưng nhai nhóp nhép, chỉ đơngiảnđứngđónhìnra.Sivertbấtgiácnhìntheovềhướngđó.Không,không có gì đáng chú ý.Nhưng bản thân Sivert cảmnhậnđược cóđiều gì lạ lùngbên trongnó: “Gầnnhư thểnóđangđứngnhìn vào

vườnđịađàng,”nónghĩ.

Vàcónhữngconbòcái–mỗiđứatrẻcóhaicon–nhữngconvậtđồsộ, thânthiệnvàthuầntínhđếnnỗichúngđểchobạnchạmvàochúngbất cứ lúcnàobạn thích; cứmặc cho lũngười trẻ con vỗ vềchúng. Có một con heo, trắng và có tính cách riêng biệt khi đượcchămsócmộtcáchtửtế,lắngnghemọiâmthanh,mộtanhchàngvuinhộn, luônháohứcvới thứcăn,nhạycảmvớinhữngcúcùvàbồnchồn nhưmột cô con gái. Và cómột con dê đực.Ở Sellanraa luônluôncómộtcondêđựcgià,vìngaykhiconnàychếtđiđãcómộtconkhácthaychỗnó.Vàcógìbuồncườiđểnhìnđâucơchứ?Ngaylúcnàynócócảmộtđàndêđểcoisóc,nhưngđôikhibịốmvàthấymệtmỏi với cả bầy, nónằmxuống,một hình ảnh trầm tư, có râu,mộtngười cha thật sự. Rồi trong khoảnh khắc nó lại vùng dậy và đuổitheobầy.Nóluônluônđểlạiphíasaumộtlànkhôngkhíkhaikhai.

***

Vòng quay hàng ngày của trang trại cứ thế tiếp diễn. Thỉnhthoảng,một du khách đi ngang qua đó trên đường lên dãy đồi cấttiếnghỏi:“Mọithứởđâythếnàovớicácbạnvậy?”

VàIsakđáp:“Ổncả,cámơn.”

Isak làm việc miệt mài, tham khảo cuốn niên lịch trong tất cảnhữnggìanhthựchiện,ghilạinhữngthayđổicủamặttrăng,lưuýtớinhữngdấuhiệu của thời tiết và làmviệc tiếp.Anhđãmởđượcmộtconđườngxuốnglàngnêngiờđâyanhcóthểđánhxexuốngđó,nhưngđaphầnanhvẫntựmìnhvácđồ;vácnhữngbaophomáthoặcdathuộc,vỏcâyvànhựathông,bơvàtrứng;tấtcảnhữnggìanhcóthểbán,đểmangvềnhững thứhànghóakhác.Không,vàomùahèanhkhôngthườngđánhxeđi–vìmộtđiều,chặngđườngtínhtừtrại

Breidablik,phầncuốicủaconđường,đượcduytrìquátệ.AnhtừngđềnghịBredeOlsengiúpnângcấpconđườngvàthựchiệnphầnviệccủay.BredeOlsenhứanhưngkhônggiữlời.VàIsaksẽkhôngyêucầuythêmlầnnữa.Thàlàtựvácđồtrênvaimìnhcònhơn.VàIngerbảo:“Tôikhôngthểhiểulàmthếnàoanhcóthểxoayxởđượctấtcảnhữngviệcđó.”Ồ,nhưnganhcóthểxoayxởđượcbấtcứthứgì.Anhcómộtđôi ủng, nặng và dầy không thể tưởng, với những mảnh thép lớndướiđếgiày,cảnhữngnútdâygiàycũngđượcgiacốthêmvớinhữngđầuđinhbằngđồng–thậtkỳlạkhimộtngườicóthểđiđượcvớimộtđôiủngnhưthế.

Trênđườngxuốnglàng,anhbắtgặpnhiềutoánngườiđanglàmviệctrênđồng;đanghạnhữngtrụđávàcốđịnhnhữngcộtđiện.Mộtsốngườitrongbọnlàdânlàng,cảBredeOlsencũngcómặtởđó,bấtchấpviệcyđãmuamảnhđấtriêngcủamìnhvàcầnlàmviệctrênđó.IsaktựhỏikhôngbiếtBredelấyđâurathờigian.

ViênđốccônghỏiIsakcóthểbánchohọnhữngcộtgỗhaykhông.Isaknóikhông.Khôngdùanhsẽđượctrảgiácao?–Không–Ồ,Isakđãtrởnênnhanhnhạyhơntrongnhữngcuộcthỏathuậncủamình,anh có thểnói không.Nếuanhbán chohọ vài cột gỗ, chắc chắn làtrongtúianhsẽcótiền,thêmrấtnhiềuDalernữa,nhưnganhkhôngcódưgỗ,chẳngkiếmchácđượcgì từviệcđó.Viênkỹsưphụtráchđíchthântớiđểđềnghị,nhưngIsaktừchối.

“Chúngtôicóđủcột,”viênkỹsưnói,“nhưnglấychúngtừchỗđấtcủaanhthìdễdànghơn,vàtiếtkiệmđượctiềnvậnchuyển.”

“Tôi không có đủ gỗ cho chínhmình,” Isak nói. “Tôimuốn lắpdựngmộtcáimáycưavàcưaxẻcácthứ;cómộtsốcôngtrìnhmàtôicầncósớm.”

TớiđâyBredeOlsenxenvào:“Nếutôi làanh,tôisẽbáncộtchohọ,Isakạ.”

Vớitấtcảlòngkiênnhẫn,Isaknhìnyvànói:“Phải,tôidámnóilàanhsẽbán.”

“Ờ,vậythìsao?”Bredehỏi.

“Chỉcóvấnđềtôikhôngphảilàanh,”Isaknói.

Nghethấycâunàymộtvàingườithợcườikhúckhích.

Phải,Isakcóđủlýdođểlàmngườihàngxómcủaanhphảingậmmiệnglạivàochínhlúcấy;ngaytronghômấyanhđãtrôngthấybacon cừu trong những cánh đồng ở Breidablik, và anh biếtmột controngsốđó–concừucóđôitaibẹpmàOlineđãbánđổbántháođi.Ycóthểgiữnó,Isaknghĩ,khitiếptụcđi;Bredevàvợycóthểcómọiconcừuhọmuốn,đốivớitôi!

Vụviệccáimáycưaluônnằmtrongýnghĩcủaanh;đúngnhưanhđãnói.Mùađôngtrước,khinhữngconđườngcòncứng,anhđãchởlên đó cái lưỡi cưa tròn và những thứ phụ tùng, đặt hàng từTrondhjemthôngquacửatiệmdướilàng.Hiệngiờcácbộphậnđangnằmtrongmộtkhochứađồ,đượctrétdầucẩnthậnđểchốngrỉsét.Anhcũngđãmuamộtsốxàđể làmkhung;anhcóthểbắtđầucôngviệcnếumuốnnhưnganhhoãnnólại.Vìsaovậy?Phảichănganhbắtđầu trở nên uể oải, phải chăng anh đang nản lòng thoái chí Anhkhôngthểtựhiểuđượcđiềunày.Cólẽđốivớinhữngngườikhácviệcnàychẳngcógìđángngạcnhiên,nhưngIsakkhôngthểtinđượcnó.Phảichăngđầuócanhđãbỏđiđâu?Anhchưabaogiờsợphảibắttaylàmmộtviệcgìtrướcđó;vìlýdonàođóhẳnlàanhđãđổithay,kểtừthời điểm anh dựng cái cối xay ngang qua con sông, cũng to lớn

chừngấy.Anhcó thể tìmsựgiúpđỡởdưới làng,nhưnganhsẽcốlàmmộtmình lần nữa; anh sẽ khởi sự vàomột ngày nào đó – vàIngercóthểgiúpanhmộttay.

AnhnóivớiIngervềviệcđó.

“Ừm,tôikhôngbiếtliệucôcótìmrathờigiantrongnhữngngàynàyđểgiúptôilàmcáimáycưađókhông?”

Ingersuynghĩmộtlúc.“Vâng,nếutôicóthểxoayxởđược.Vậylàanhsắpdựngmộtcáimáycưa?”

“Phải,dựđịnhcủatôilàthế.Tôiđãtínhtoántấtcảtrongđầu.”

“Nócóvấtvảhơnviệcdựngcáicốixaykhông?”

“Vất vả hơn nhiều, hơn gấpmười lần. Sao chứ, tất cảmọi thứphảikhítkhaovàchínhxác,chotớiđườngnétnhỏnhất,vàbảnthâncáicưamáyphảinằmđúngngaychínhgiữa.”

“Ướcgìanhcóthểxoayxởđược,”Ingernóimộtcáchtrầmngâm.

Isakbịxúcphạm,anhđáp,“Vềchuyệnđó,chúngtasẽchờxem.”

“Anh không tìm đượcmột người giúp anh sao, một ai đó biếtviệc?”

“Không.”

“Tốt,vậythìanhsẽkhôngthểxoayxởđược,”nànglặplại.

Isakđặtbàntaylêntóc,nhưmộtcongấuđangnhấcbànchâncủanólên.

“Tôicũngđangsợchuyệnđó,”anhnói.“Sợrằngtôicóthểkhôngxoay xở được. Và đó là lý do vì sao tôimuốnmột người hiểu biếtnhiềunhưcôgiúptôimộttay.”

Nhưng rốt cuộc Isak khôngđạt được gì. Inger lắc đầu rồi quaymặtđimộtcáchtànnhẫn,vàsẽkhôngdínhdánggì tớicáicưacủaanh.

“Vậythì…”Isaknói.

“Sao,anhmuốntôiđứngướtsũngdướisôngđểgiúpanh?Thếaisẽ làmmọicôngviệcmayvá,coisócgiasúcvànhàcửavàmọi thứcònlại?”

“Khôngaicả,điềuđóđúng,”Isaknói.

Ồ,anhchỉcầnsựgiúpđỡđểdựngcộtởbốngócvàởgiữachohaicạnhsườndài,chỉthếthôi.Inger–cóphảithậtsựlòngdạcủanàngđãtrởnênkháchẳntrongthờigiansốnggiữanhữngngườidânthịtrấn?

ThựctếlàIngerđãthayđổirấtnhiều;bâygiờnàngnghĩtớiđiềutốtđẹpchungcủahọíthơnlàtớichínhbảnthânnàng.Nàngđãsửdụnglạicáikhungsesợivàkhungcửi,nhưngcáimáymayhợpvớinànghơn; vàkhi cái bànủiđến từ chỗngười thợ rènnàngđã sẵnsàng trở thànhmột người thợmay được đào tạo đầy đủ. Giờ đâynàngđãcómộtnghềnghiệp.NàngbắtđầubằngcáchmaymộtcặpváyyếmnhỏchoLeopoldine.Isaknghĩrằngchúngthậtxinhxắnvàkhenngợichúng;Ingerbónggiórằngnóchẳnglàgìsovớinhữnggìnàngcóthểlàmkhicốgắng.

“Nhưngchúngngắnquá,”Isaknói.

“Ởthịtrấnngườitaănmặctheocáchđó,”Ingernói.“Anhchẳngbiếtgìvềviệcnàyđâu.”

Isakthấyrằnganhđãđixaquá,vàđểđềnbù,anhnóiđôiđiềuvềviệcmuaítvảivócchochínhInger,vàđểmaythứnàyhoặcthứkhác.

“Đểmaymộtcáiáochoàng?”Ingernói.

“Phải,hoặcthứgìcôthích.”

Ingerđồngýcómộtthứgìđóđểmaymộttấmáochoàng,vàmôtảloạivảimànàngmuốn.

Nhưngkhiđãmayxongtấmáochoàng,nàngphảitìmraaiđóđểkhoenó;dođó,khihaicậubéxuốnglàngtheohọc,Ingerđicùngvớichúng.Vàcóthểchuyếnđiđóchỉlàmộtchuyệnnhỏnhặt,nhưngnóđãđểlạidấutích.

Đầu tiênhọ tới trạiBreidablik, vànữchủnhânBreidablikcùngconcáicủachịtarangoàiđểxemaiđangđingangqua.Ingervàhaiđứabéngồiđótrênxe,đangđixuốngmộtcáchkiêuhãnh–haicậubé trên đường tới trường, chỉ có thế, và Inger khoácmột chiếc áochoàng.VợchủtrạiBreidablikcảmthấynhoinhóitrướccảnhtượngđó;tấmáochoàngmàlẽrachịtacóthểthựchiệnnếukhôngcó–lạyTrời–chịtakhôngmởđượccửatiệmnàovớisựnguxuẩnnhưthế–nhưng… chị ta có lũ con củamình–Barbro, đã làmột cô gái lớn,Helge,đứakế,vàKathrine,tấtcảđềuởtuổiđếntrường.Haiđứalớnđã từngđihọc trướcđó,khihọcònsốngdưới làng,nhưngsaukhidờilênBreidablik,lênmộtnơixaxôihẻolánhgiữađồngkhôngmôngquạnh,họbuộcphảitừbỏchuyệnđó,vàmặcchobọntrẻquaytrởlạivớicảnhdốtnát.

“Cólẽchịmuốncómộtítthứcănchohaicậunhỏ,”ngườiđànbànói.

“Thứcănà?Chị cónhìn thấycái rươngởđâykhông?Đó là cáirươngdulịchcủatôimàtôiđãmangtheovềnhà,tôicóđầythứcăntrongđó.”

“Trongđócóloạigìthế?”

“Loạigì?Tôicónhiềuthịtvàthịtheo,ngoàiracòncóbánhmì,bơvàphomát.”

“Phải,ởtrênSellanraachịkhôngthiếuthứgì,”ngườikianói;vàđàn connghèonàn,máhóp của chị ta trònmắt vểnh tai lắngnghecuộctròchuyệnvềnhữngthứthứcăndồidàonày.“Chúngsẽởđâu?”Ngườimẹhỏi.

“Tạinhàcủaôngthợrèn,”Ingerđáp.

“Vậysao!”ngườikianói.“Phải,cácconcủatôicũngsẽsớmtrởlạitrường.ChúngsẽởtạinhàcủangàiLensmand.”

“Thếà!”Ingernói.

“Phải,hoặcởnhàcủaôngbácsĩ,cólẽ,hoặcnhàcủamụcsư.DĩnhiênlàBredequenthânvớinhữngnhânvậtlớnởđó.”

Ingersờsoạngtấmáochoàngcủamình,vàtìmcáchlậtnólênđểmộtđườngviềnlụađenhiệnraphíatrước.

“Chịmuachiếcáochoàngnàyởđâuthế?”Ngườiđànbàhỏi.“Cólẽlàtừmộtngườitừngởvớichị?”

“Tôitựmaylấynó.”

“Phải,phải,đúngnhưtôitừngnói:Tàisảnvàgiàucóđầyđủtràntrề…”

Ingerđánhxeđitiếp,cảmthấynởtừngkhúcruộtvàhàilòngvớichínhmình, và, khi vào tới làng, có thểnàngđãhơi quá tựhào vềdángvẻcủamình.

PhunhânHeyerdahlkhônghàilòngkhinhìnthấytấmáochoàngđó;ngườiđànbàởSellanraađangquênmấtthânphậncủamình–đangquên rằng cô tađến từđâu saunămnămvắngnhà.Nhưng ítnhấtIngercũngđãcócơhộikhoechiếcáochoàng,vàvợcủaôngthợrèncùngvợcủathầygiáocứnghĩmãi tớiviệccómộtchiếcáonhưthếchochínhhọ–nhưngviệcnàyphảiđợimộtthờigian.

VàgiờđâyIngersớmbắtđầucókhách.Mộthoặchaiphụnữđếntừmékiadãyđồivìtòmò.CólẽOlineđãcócơhộinóiđôiđiềungượcvớiýmuốncủabà,vớingườinàyhayngườinọ.NhữngngườimớiđếnmangcáctintứctừnơisinhtrưởngcủaInger;tựnhiênlàIngernênmờihọmột cốc càphê và chohọngắmnhìn cáimáymay củanàng!Nhữngcôgáitrẻđếntừngđôitừbờbiển,từtronglàng,đểxinlờikhuyêncủaInger;bấygiờđãlàmùathu,vàhọđãdànhdụmđểmayáomới, thếnênhọmuốnnànggiúphọ.Dĩnhiên là Ingerbiếtmọithứvềcácthờitrangmớinhất,saukhisốngởthếgiớingoàikia,vàthỉnhthoảngnànglạihơiátlờihọđôichút.Bảnthânnàngrạngrỡvàvuivẻhẳnlênvớinhữngcuộcviếngthămnày;nàngcũngtỏratốtbụng và sẵn lòng giúp đỡ, ngoài ra còn rất thôngminh trong côngviệc;nàngcóthểcắtvảimàkhôngcầntớimẫu.Đôikhinàngcònmaytrọncảmộtchiếcváydàitrênchiếcmáycủanàng,tấtcảđềukhônglấytiềncông,vàtraotấmáolạichocáccôgáivớimộtcâunóiđùavui

vẻ:“Nào!Bâygiờcáccôcóthểtựmìnhđínhnútnhé!”

VàocuốinămIngerlạiđượcmờixuốnglàngđểmayquầnáochomộtsốnhânvậtlớnởđó.Ingerkhôngthểđi;nàngcómộtngôinhàcầnđượcchămsóc,ngoàiracòncócảmộtđàngiasúc,tấtcảnhữngcôngviệctrongnhà,vànànglạikhôngcóngườigiúpviệc.

Khôngcócáigì?Ngườigiúpviệc!

MộthômnàngnóivớiIsak:

“Giánhưcóaiđógiúpđỡtôi,tôicóthểdànhnhiềuthờigianhơnchoviệcmayđồ.”

Isakkhônghiểu.“Giúpđỡgì?”

“Vâng,giúpviệctrongnhà,mộtngườihầugái.”

HẳnIsakphảibướclùivềsaukhinghethấycâunày;anhcườirộmột lát trongbộrâukẽmcủamình,vàxemđó làmộtcâunóigiỡnchơi.“Phải,chúngtanêncómộtcôhầugái.”

“Nhữngbànội trợtrongthị trấn luôncómộtngườihầu,”Ingernói.

“Thếsao!”Isaknói.

Chà,cólẽngaylúcấyIsakkhôngởtrongtâmtrạngvuivẻnhất,khôngchínhxáclàdịudàngvàhàilòng,không,vìanhđãbắttayvàolàmcáimáycưa,vàđólàmộtcôngviệcchậmchạp,vấtvả;anhkhôngthểmộttaygiữnhữngthanhxà,taykiacầmcáiốngli-vô,vàcốđịnhcácđầu trong cùngmột lúc.Nhưngkhihaiđứacon traiquayvề từtrườnghọc,côngviệcdễdànghơn;haiđứatrẻgiúpíchđượcnhiều

việc, cầuChúaphùhộchúng!Đặcbiệt làSivert,nó làmột thiên tàitrongviệcđóngđinh, cònEleseus thì kháhơn trongviệc xử lýmộtđường thẳng.Tới cuối tuầnđó, Isak vàhai cậubéđã thật sựdựngđượcnhữngcộtchính,đượccốđịnhchắcchắnvớinhữngmảnhnêmdàyngangvớinhữngthanhxànhà.

Công việc đã được thực hiện tốt, theo cách nào đómọi thứ đãđượcthựchiệntốt.NhưnggiờđâyIsakbắtđầucảmthấymệtmỏikhichiềuxuống–bấtkểnólàgì.Khôngchỉlàviệcdựngmộtcáimáycưavàhoànthànhnó–ngoàinóracòncómọithứkhác.Cỏkhôđãđưavàokho,nhưnglúavẫncònđứngđó,chẳngbaolâusẽphảicắtvàchấtđốngchúnglại;lạicònkhoaitâynữa,chúngcũngcầnsớmđượcđàolên.Nhưnghaiđứatrẻlàmộtsựgiúpsứcdiệukỳ.Anhkhôngcámơnchúng; đó không phải là cung cách giữa nhữngngười dânnhưhọ;nhưnganhrấthàilòngvớichúngvềmọichuyện.Thỉnhthoảnghọlạingồixuốnggiữachỗlàmvàtròchuyệnvớinhau,ngườichagầnnhưđềnghịcácconcốvấnvềviệchọsẽlàmgìkếtiếp.Đólànhữnggiâyphúttựhàođốivớihaicậubé.Chúngcũngđãhọcđượccáchsuynghĩkỹtrướckhinóira,đểkhôngphạmphảisailầm.

“Thậttiếcvìkhôngthểchemáiđượctrướcnhữngtrậnmưathu,”chachúngnói.

Giámà Inger vẫn giống nhưngày cũ!Nhưng dườngnhư Ingerkhôngcònkhỏenhưtrước,vàđiềuđókhátựnhiênsauthờigiandàinàngbịnhốtgiữanhữngbứctường.Nhưngviệccảtâmtrícủanàngdường như cũng thay đổimới làmột vấn đề. Dường như giờ đâynàng trởnênxa lạ, ít suynghĩ, ítquan tâm; lơ là,hờihợt–đâycóphảilàIngerkhông?

Mộthômnàngnóivềđứabémànàngđãgiếtchết.

“Tôithậtlàngungốckhilàmchuyệnđó,”nàngnói.“Hẳnchúngtacó thểkhâucáimiệngcủanó lại, và tôikhôngcầnphảibópcổnó.”Bâygiờnàngkhôngbaogiờlẻnrachỗngôimộbéxíutrongrừng,nơitrướcđâynàngđãtừnglấpđấtvớiđôitaycủamìnhvàdựnglênmộtcâythánhgiánhỏ.

NhưngIngerchưaphảilàhoàntoànvôtâm;nàngvẫnquantâmtớimấyđứa con còn lại, giữ cho chúng sạch sẽ vàmayáomới chochúng;nàngthườngngồimuộnlúcđêmvềđểváđồchochúng.Thamvọngcủanànglàđượcnhìnthấychúngthànhcôngtrongđời.

Lúađãđượcchấtđống,vàkhoaiđãđượcđàolên.Rồimùađôngtới.Không,cáimáycưachưađượcchemáivàomùathuấy,nhưngnóichocùng,đó làđiềukhôngthể tránhđược,vàđókhôngphải làvấnđềsốnghaychết.Mùahètớisẽcóđủthờigianvàphươngtiện.

CHƯƠNGXIII

Nhữngcôngviệcmùađônglạigiốngnhưtrước;chởgỗ,sửachữanôngcụ.Ingertrôngnhàvàmayvávàothờigianrỗi.Haicậubélạitrởxuốnglàngchohọckỳdàiởtrường.Trongnhiềumùađôngtrướcchúngđãcómộtđôivántrượttuyếtdùngchung;chúngxoayxởkhátốttheocáchđótronglúccònởnhà,mộtđứachờkhiđứakiađangtới lượt sử dụng củamình, hoặcmột đứa đứng sau đứa kia. Phảichúngđãxoayxởtốtvớichỉmộtđôivántrượt,nólàvậtđẹpnhấtmàchúngbiết,vàchúngvôtư,vuisướng.Nhưngởdướilàngmọisựlạikháchẳn.Trườnghọccóđầyvántrượt;ngaycảnhữngđứatrẻởtrạiBreidablik dường như cũng có mỗi đứa một đôi. Và kết cục củachuyệnnàylàIsakphảilàmthêmmộtđôimớichoEleseus,Sivertgiữđôicũđểdùngriêng.

Isak làm nhiều hơn thế; anh mua cho bọn trẻ quần áo tốt vànhững đôi ủng thật bền. Nhưng khi việc đó đã xong, anh tới chỗngườichủtiệmvàhỏimuamộtchiếcnhẫn.

“Mộtchiếcnhẫnư?”Ôngtanói.

“Mộtchiếcnhẫnđeo tay.Phải, tôiđã làmănkhấmkhánêngiờphảitặngchovợtôimộtchiếcnhẫn.”

“Anh muốn lấy một chiếc nhẫn bạc hay nhẫn vàng, hay chỉ lànhẫnđồngmạtrônggiốngnhưvàng?”

“Cứcholàmộtchiếcnhẫnbạc.”

Ngườichủtiệmsuynghĩmộtlát.

“Nghenày,Isak,”ôngtanói.“Nếuanhmuốnlàmđiềuđúngđắnvàtặngchovợanhmộtchiếcnhẫnmàcôtakhôngphảixấuhổkhiđeonó,tốthơnanhnênmuamộtchiếcnhẫnvàng.”

“Cáigì!”Isaknóilớn.Dùcóthểtrongthâmtâmanhđãtừngsuynghĩsuốtvềmộtchiếcnhẫnvàng.

Họnghiêm túc trao đổi với nhau về vấnđề đó, và đồng ý thựchiệnmộtcáchđolườngnàođóđốivớichiếcnhẫn.Isaktrầmngâmvàlắcđầu,chorằngđólàmộtviệctotátquá,nhưngngườichủtiệmtừchốiđặt bất cứ thứgì khácngoàimột chiếcnhẫnvàng. Isak trở vềnhà,âmthầmhàilòngvớiquyếtđịnhcủamình,nhưnghơilolắngvìtấtcảnhữngchuyệnđó,vìmứcđộquáxamàanhđãthựchiện,tấtcảchỉvìtìnhyêudànhchovợanh.

Mùađôngấycómộtđợttuyếtđẹpởmứctrungbình,vàvàođầunăm,khiđườngxáđãcóthểđilạiđược,dânlàngbắtđầuchởnhữngcâycộtđiệnlênnhữngcánhđồnghoang,bỏchúnglạiởnhữngchặnggiữa đường. Họ đưa những nhóm lớn lên, ngang qua Breidablik,ngangquatrạiSellanraa,vàgặpnhữngnhómmớiởméngoài,đangđixuốngvớinhữngcộtđiệntừmékiadãyđồi–tuyếnđườngđãhoànthành.

Cuộcsốngcứthếtiếptụcngàynàysangngàykhác,khôngcósựkiện lớnnào.Dù sao thì có gì đểmà xảy ra chứ?Mùa xuân tới, vàcôngviệcdựngcộtbắtđầu.BredeOlsenlạicómặtởđóvớicácnhómthợdùlẽraanhtanênlàmviệctrênđấtcủamìnhvàomùađó.“Thậtlạlùngkhianhtacóthờigian,”Isaknghĩ.

Bản thân Isakkhôngcóđủ thờigianđểănvàngủ;việc cầnkíptrướcmắtbâygiờlàphảihoànthànhcôngviệctrongmùa,vớitấtcảđấtđaianhđãđưavàotrồngtrọt.

Rồi,giữahaimùa,anhlợpmáichocáimáycưa,vàcóthểbắtđầulắpcácbộphậncủamáy.Vàbạnhãynhìnxem,anhkhôngdựngnênmộtcông trìnhbằnggỗquádiệukỳ,nhưngnóvữngchắc,nhưmộtngườikhổnglồcủadãyđồi,đứngđóđểgiúpích.Cáimáycóthểhoạtđộngvàcưanhưmộtcáimáycưavẫnthựchiện;Isakđãquansátcẩnthậnkhicònởdướilàngvàsửdụngtốtnhữnggìanhquansátđược.Nó khỏe mạnh và nhỏ bé, cái máy cưa mà anh đã dựng nên này,nhưnganhhàilòngvớinó;anhkhắcngàythángbêntrêncửaravàovàđặtdấuhiệucủamìnhlênđó.

Vàmùahènămấy,cuốicùngmộtchuyệnkhácthườngđãdiễnraởSellanraa.

Nhữngngười côngnhânđườngdây lúcnàyđã lênxaphía trênđồngcỏđếnmứcmộtxếchiềunọtoánthợđầutiênđãtớinôngtrạivàxinđượctrúlạiđêm.Họđượcchongủtrongcáikhothóclớn.Vàonhữngngày tiếp theo,một toánkhác lại tới, và tất cảđềuở trọ tạiSellanraa.Côngviệctiếptụctiếntriển,vượtquachỗtrangtrại,nhưngnhữngngườithợvẫnquaylạiđểngủtrongkhothóc.MộtchiềuthứBảyviênkỹsưphụtráchtớiđóđểtrảtiềncôngchothợ.

Khitrôngthấyviênkỹsư,Eleseusthấytimnónhảychồmlên.Nóchuồnrakhỏinhàđể tránhbịhỏihanvềcâybútchìmàu.Ôichao,giờchắcsẽgặprắcrốitođây–vàchẳngthấySivertđâucả;nósẽphảimộtmìnhđốimặtvớichuyệnnày.Eleseuslẩnvòngquagócnhànhưmộtbóngmanhợtnhạt,bắtgặpmẹnó,vàcầuxinmẹnóbảoSiverttới.Giờđâyviệcđócũngchẳnggiúpíchđượcgì.

Sivertítsuynghĩvềchuyệnđóhơn–nhưngkhiđónókhôngphảilàthủphạmchính.Haianhemđiraxamộtchútvàngồixuống,rồiEleseusnói:“Bâygiờemhãynóiđólàem!”

“Emsao?”Sivertnói.

“Emnhỏhơn,ôngấysẽkhônglàmgìemđâu.”

Sivertsuynghĩ,vàthấyrằnganhnóđanggặpcảnhkhốnkhó;nócũnghãnhdiệnkhicảmthấyanhmìnhcầntớisựgiúpđỡcủamình.

“Saochứ,emcóthểgiúpanhquakhỏichuyệnnày,cólẽ,”nónóivớimộtgiọngchữngchạc.

“Phải,nếuemchịunhận!”Eleseusnói,vàtraochoemnómẩubútchìmàucònlại.“Emcóthểgiữlấynó,”nónói.

Chúng cùng quay về nhà, nhưng Eleseus nhớ ra nó có vài việcphảilàmchoxongởchỗmáycưa,hayđúnghơn,ởcốixaylúa;cóđôiviệcnóphảingóqua,vàviệcđósẽchiếmmấtítthờigian–nóchưahoàntấtđược.Sivertvàonhàmộtmình.

Viênkỹ sưngồiđó, đangphátnhững tờ tiền giấy và tiềnđồng.Khiôngtađãxongviệc,Ingermangbìnhsữarachoôngtacùngmộtcáily.Ôngtacámơnnàng,rồinóichuyệnvớibéLeopoldine,vàkhinhậnranhữnghìnhvẽtrêntường,ôngtahỏingayaiđãlàmđiềuđó.“Cóphải là cháukhông?”Ông tahỏi,quay sangSivert.Có lẽngườiđànôngnàycảmthấymìnhmắcnợchútgìđóvềsựhiếukháchcủaInger,vàkhenngợinhữnghìnhvẽchỉđểlàmnàngvuilòng.Vềphầnmình, Ingergiải thíchđầuđuôi: chínhcáccậunhóccủanàngđãvẽnhữnghìnhđó–cảhaiđứabọnchúng.Chúngkhôngcógiấychotớikhinàngtrởvềnhàvàchămsócmọisự,vìthếchúngđãtôlênkhắp

cácbứctường.Nhưngnàngkhôngnỡlausạchchúngđi.

“Sao, cứđểnhư thế,”viênkỹ sưnói. “Giấyà, cóphảibàđãnóithế?”Vàôngtarútramộtxấpgiấyto.“Này,cứvẽtrênđóchotớikhichúquaytrởlại.Vàcháulàmthếnàođểcóbútchì?”

Sivertbướctớitrướcvớimẩubútchìnócó,vàchothấymẩubútchỉcònchútxíu.Vàtrôngkìa,ngườiđànôngchonómộtcâybútchìmàumớitoanh,thậmchícònchưagọt.“Đây,bâygiờcháucóthểbắtđầulạitừđầu.Nhưngnếuchúlàcháuthìchúsẽtônhữngconngựamàuđỏvànhữngcondêmàuxanhdương.Cháuchưabaogiờnhìnthấymộtconngựamàuxanhdương,đúngkhông?”

Sauđóviênkỹsưlênđường.

Ngaychiềuhômấy,mộtngườiđànôngtừdướilàngđếnvớimộtcáigiỏ–ôngtatraomộtsốchaigìđóchonhữngngườithợrồi lênđườngtrởvề.Nhưngsaukhiôngtađikhỏi,khắpchốnkhôngcònyêntĩnhnữa;cóaiđóchơimộtchiếcphongcầm,nhữngngườiđànônglớntiếngchuyệntrò,vàcótiếngháthò,thậmchícócảkhiêuvũ,ngaytạiSellanraa.MộttrongsốnhữngngườiđànôngmờiIngerranhảy,vàInger–aicóthểnghĩvềnàngnhưthế?–Nàngcườilớnđôitiếngrồiđãthậtsựnhảyhếtvàivòng.Sauđó,mộtsốkháclạimờinàng,vàrốtcuộcnàngđãnhảykhôngítchútnào.

Inger – ai có thể nói được nàng nghĩ gì trong đầu?Nàng đangkhiêuvũởđâymộtcáchvuivẻ,cólẽlàlầnđầutiêntrongđờinàng;sauđóbịtìmkiếmvàtậntìnhsănđónbởibamươingườiđànông,vànàngchỉ cómộtmình,ngườiduynhấtđể chọn,khôngcóaiđể thếchỗ cho nàng. Và những người thợ đường dây lực lưỡng đó – họnhấcnànglênmớighêlàmsao!Tạisaolạikhôngkhiêuvũ?EleseusvàSivertđãngủsaytrongcănphòngnhỏ,khônghềbịquấyrầybởi

mọitiếngồnàobênngoài;béLeopoldinethứcgiấc,nhìnmẹnómộtcáchthắcmắckhinàngđangnhảy.

Isakởngoàiđồngsuốt thờigianđó;anhđãđingaysaubữaănchiều,vàkhianh trởvềnhàđểngủ,mộtngườinàođóđãmờianhmột chai. Anh uống chút ít, rồi ngồi xem khiêu vũ, với Leopoldinetrênđùi.

“Côđangcómộtthờigianvuivẻ,”anhnóivớiIngermộtcáchtốtbụng,“đêmnayhãynhảychođúngvàonhé!”

Một lúc sau, tiếng nhạc dừng lại, và cuộc khiêu vũ kết thúc.Những người thợ chuẩn bị lên đường– họ sẽ đi xuống làng trongphầnthờigiancònlạicủabuổichiều,vàsẽởđósuốtngàyhômsau,vàquaytrởlạivàosángthứHai.ChẳngbaolâumọithứởSellanraalạihoàntoànimắng.Cóhaingườithợlớntuổiởlại,họquaytrởvềkhothócđểngủ.

TrongđêmIsakthứcgiấc–Ingerkhôngcóởđó.Cólẽnàonàngđi raxemmấyconbòcái?Anhngồidậyvàđi thẳng tớichuồngbò.“Inger!”Anhgọi.Khôngcótiếngtrả lời.Nhữngconbòquayđầulạinhìnanh;mọithứđềuyêntĩnh.Bấtgiác,theothóiquencũ,anhđếmsốđầubò,đếmcảđàncừu;cómộtconcừucái có thóiquenxấu làngủởngoàichuồngtrongđêm,vàlúcnàynóđangởngoài,“Inger!”anh gọi thêm lần nữa. Vẫn không có tiếng trả lời. Chắc chắn nàngkhôngthểcùngđivớihọxuốnglàng.

Đêmmùahèsángvàấmáp.Isakngồilạitrênbậccửamộtlúc,rồianhđi ra rừngđể tìmcon cừu.Vàanhbắt gặp Inger. Inger vàmộtngười khác.Họ ngồi trong bụi thạch nam, nàng đang quay cáimũlưỡi trai của anh ta trênmột ngón tay, cả hai đang trò chuyện vớinhau–cóvẻnhưhọlạitheođuổinàng.

Isakchậmchạpbướcvềphíahọ.Ingerquaylạivàtrôngthấyanh,vàkhomngười về trướcngay tại chỗnàngđangngồi;mọi sự sốngđềuthoátrakhỏingườinàng,nàngrủngườixuốngnhưmộtmiếnggiẻ.

“Ừm.Côcóbiếtlàconcừucáiđólạixổngrangoàikhông?”Isakhỏi.“Nhưngkhông,côkhôngbiếtđâu,”anhnói.

Taythợđườngdâytrẻtuổinhặtlấycáimũcủamìnhvàbắtđầukhépnépđilảngraxa.“Tôisẽđuổitheonhữngngườikia,”anhtanói.“Chúcôngbàngủngon.”Khôngaiđáplại.

“Thếracôđangngồiởđây,”Isaknói.“Cólẽsẽởngoàithêmchútnữahả?”Vàanhquaylưngtrởvềnhà.Ingerđứnglênvàđitheosau.Vàhọđinhư thế,ngườiđànôngđi trước,ngườivợ theo sau, theokiểuthắngngựacontrướcconsau.Họvềnhà.

HắnIngerđãtìmrathờigianđểsuynghĩ.Ồ,nàngđãtìmramộtcách. “Tôi đang đi theo con cừu cái,” nàng nói. “Tôi thấy nó lại rangoài.Rồimộttrongsốnhữngngườithợtớivàgiúptôitìm.Chúngtôichỉvừangồixuốngthìanhtới.Bâygiờanhsẽđiđâu?”

“Tôià?Cóvẻnhưtốthơntôinêntựđitìmconvật.”

“Không,không,đivàonhànằmnghỉđi.Nếucóaiđóphảiđi,hãyđểtôi.Hãyvàonhànằmnghỉ,anhcầnđượcnghỉngơi.Cònvềchuyệnđó,concừucóthểởnơinóđangở,đâykhôngphảilàlầnđầu.”

“Vàđểnóbịmột con thú rừngnàođóăn thịt,” Isaknói, rồi lạibướcra.

Inger chạy theo anh. “Đừng, đừng, không đáng làm như thế,”

nàngnói.“Anhcầnnghỉngơi.Hãyđểtôiđi.”

Isaknhượngbộ.NhưnganhkhôngmuốnIngerrangoàitìmkiếmmộtmình.Thếlàhọcùngnhauđivàonhà.

Ingerquayđitìmlũtrẻngay;đivàocănphòngnhỏđểthămhaicậubé,nhưthểnàngđãđirangoàivìmộtviệcvặtrấttựnhiên;thậtsự,gầnnhưnàngđangcốgắngbùđắp lạichoIsak–nhưthểnàngmonganhsẽyêunàngnhiềuhơnnữavàotốihômấy–saukhinàngđãgiảithíchmọichuyệnmộtcáchrànhmạchnhưthế.Nhưngkhông,Isakkhôngdễbịlaychuyển;anhthàlànhìnthấynànghoàntoànđaukhổvàmấttựchủvìănnăncònhơn.Phải,điềuđóhẳnsẽtốthơn.Điềuquantrọnglànàngđãrủngườixuốngtronggiâylátkhianhtớichỗnàngngồitrongrừng;cáikhoảnhkhắcngắnngủicủasựxấuhổ–cógìlàtốtnếutấtcảmọithứtrôiquaquásớm?

Vào hôm sau, anh cũng rất nhẹ nhàng, và đó làmột ngày Chủnhật; đi ra ngoài để nhìn cái máy cưa, nhìn cái cối xay, nhìn quanhữngcánhđồng,vớibọntrẻhaymộtmìnhanh.CómộtlầnIngercốđi cùngvới anhnhưng Isakquayđi: “Tôi sẽđi lên chỗdòng sông,”anhnói.“Trênđócómộtthứ…”

Hẳnnhiên làanhđangcónhữngphiềnmuộntrongđầu,nhưnganhâmthầmchịuđựngnó,vàkhôngtỏvẻgì.Ồ,cómộtcáigìđóthậtvĩđạiởIsak;cũnggiốngnhưngườiDoThái,đượchứahẹnvàcứbịlừadốimãi,nhưngvẫncứtintưởng.

TớithứHaisựcăngthẳngđãchùngxuống,vàcùngvớingàyqua,ấntượngvềbuổichiềuthứBảybấthạnhấyphaimờdần.Thờigiancóthểchữalànhnhiềuthứ;mộtxiênthịt,mộtcốcsữa,mộtbữaănngonvàmộtđêmngongiấc,vànósẽchữalànhnhữngvếtthươngtệhạinhất.SựphiềnmuộncủaIsakkhôngtệhạinhư lẽranócóthể;

nóichocùng,anhkhôngchắcrằnganhcóbịđốixửxấuhaykhông,ngoài ra, anh còn có nhiều việc khác phải nghĩ tới;mùa thu hoạchđangtớigần.Vàcuốicùng,nhưngkhôngkémphầnquantrọng,giờđâyđườngđiệnthoạiđãhoànthành;họsẽđượcsốngyênbìnhtrongmộtkhoảngthờigian.Mộtconđườngsángánhđèn,mộtđạilộcủađứcvua,đãcắtngangquabóng tối của rừng; cónhữngcộtđiệnvàdâyđiệnchạydàiquanhữngngọnđồi.

Vàongày thứBảy trả lươngkế tiếp,đợt trả cuốiởđó, Isak tìmcáchđirakhỏinhà–anhmuốnthế.Anhđixuốnglàngvớiphomátvàbơ, và quay lại vào tốiChủnhật. tất cảnhữngngười thợđã rờikhỏikhothóc;cónghĩalàgầnnhưtấtcả;ngườiđànôngcuốicùngđãbị trượt lộnnhàorakhỏisân–cónghĩa là tấtcả, trừkẻcuốicùng.Isakcóthểthấyrằngnhưthếcũngchưaphảiđãantoàntrọnvẹn,vìcómộtcáibọccònnằmlạitrênsànkhothóc.Chủnhâncủanólàaianhkhôngthểnói,vàcũngkhôngcầnbiết,nhưngcómộtcáimũlưỡitraitrêncáigói–mộtsựxúcphạmconmắt.

Isaklẳngcáibọcrangoàisân,némcáimũtheosaunó,vàđóngcửalại.Rồianhđivàochuồngngựavànhìnquacửasổ.Vànghĩthếnày:“Cứđểcáibọcnằmđó,cứđểcáimũnằmđó,chúngcóthểlàcủamộtngười.Hắnlàmộtthứđồcặnbã,khôngđángchomìnhbỏcông”– có thể anhđãnghĩ thế.Nhưng khi gã đó tới nhặt lại cái bọc củamình,ysẽkhôngthểngờrằngIsakcómặtởđóđểnắmchặtcánhtayyvàđểlạimộtdấutímbầmtrêncánhtayđó.Cònvềviệctặngchoymộtcúđávăngrakhỏinơiđótheomộtcáchmàyphảinhớđời–saochứ,Isaksẽtặngchoycảđiềuđónữa!

Thế là Isak rời khỏi cánh cửa sổ trong chuồng ngựa, đi trở lạichuồngbòvànhìnratừđó,vàkhôngthểyênlòng.Cáibọcđượcbuộtchặtbằngdây;cáitênkhốnkhổđókhôngcókhóachotúicủay,vàsợi

dâyđãbungra–Isakkhôngthểchắcrằnganhcómạnhtayquávớicáibọcđókhông.Bấtkểthếnào–anhkhôngchắcanhđãhànhđộngmộtcáchđúngđắnhaykhông.Anhđãởdướilàngtrướcđó,xemxétcáimáybừamớicủamình,mộtcáimáybừamới toanhmàanhđãđặthàng–ồ,mộtcỗmáydiệukỳ,mộtthầntượngđểtônthờ,vànóchỉvừatớiđó.Mộtvậtnhưthếphảimangtheocùngvớinómộtphúclành. Và những quyền năng bên trên, những quyền năng dẫn dắtbướcchâncủaconngười,ngaylúcnàyhẳnđangtheodõiđểxemanhcó xứng đáng với một phúc lành không. Isak suy nghĩ rất lung vềnhững quyền năng bên trên; phải, anh đã từng tậnmắt nhìn thấyThượngđế,mộtđêmnọtrongmùagặt,ởtrongrừng;đúnghơn,đólàmộthìnhảnhlạlùng.

Isakđirangoàisânvàkhomngườixuốngcáibọc.Anhvẫncònđangnghingại;anhđẩycáimũcủamìnhvềphíasauvàgãiđầu,việcnàymangtớichoanhvẻngoàicủamộtkẻbấtchấptấtcảtronggiâylát;mộtcáigìđókiêuhãnhvàbấtcẩn,nhưkiểucáchcủamộtngườiTâyBanNha.Nhưngrồihẳnanhđãsuynghĩmộtđiềugìđónhưthếnày:“Không,mìnhởđây,vàchẳngcóchútgìtuyệtvờihayxuấtsắc;chỉlàmộtkẻthấphèn.”Thếrồianhcộtchặtcáibọclạilầnnữa,nhặtcáimũ lên,vàmang tấtcả trởvàokho thóc.Vàchuyệnđóđãđượcthựchiệnxong.

Khianhrakhỏikhothócvàđangtrênđườngtớichỗcốixay,cáchxakhỏicáisân,cáchxakhỏimọithứ,ngườitakhôngnhìnthấyIngerởchỗcửasổcủangôinhà.Không,vậythìcứđểnàngởnơimànàngmuốn–chắcchắnnàngđangnằmtrêngiường–nàngcònởđâukhácđược?Nhưngtrongnhữngngàyxưacũ, trongnhữngnămthángvôtưđầu tiênđó, Ingerkhôngbaogiờnghỉngơi,màngồisuốtnhữngđêmđểchờđợianhkhianhđixuốnglàng.Giờđâyđãkháchẳn,kháctrongmọicách.Chẳnghạnnhưkhianhtặngchonàngcáinhẫnđó.

Có thể cómột thất bại nào hoàn toàn hơn thế hay không? Isak đãkhiêmtốnquámức,vàkhôngdámgọinólàmộtchiếcnhẫnvàng.

“Khôngtotátgìmấy,nhưngcôcóthểđeonóvàongóntayđểthửxem.”

“Nóbằngvàngà?”Nànghỏi.

“Phải,nhưngchiếcnàykhôngdàymấy,”anhnói.

Vàtớiđây lẽranàngphải trả lời:“Phải,nhưngthậtsựnóbằngvàng.” Nhưng thay vì thế nàng đã nói: “Không, nó không dày lắm,nhưngvẫn…”

“Không,nóchẳngcógiátrịhơnmộtchiếcnhẫncỏlàmấyđâu,”cuốicùnganhnói,vàtừbỏniềmhyvọng.

NhưngIngerthậtsựvuisướngvềchiếcnhẫnvàđeonótrênbàntayphảicủanàng,trôngrấtđẹpkhinàngđangmayvá;thỉnhthoảngnàngchophépnhữngcôgáitronglàngđeothửvàongóntaycủahọmộtlúckhihọtớiđóđểyêucầuviệcnàyviệcnọ.Isakngốcnghếch–khônghiểurằngnàngtựhàovềnóngoàilờiđểnóihaysao!…

Chẳng lợi lộc gì khi ngồi đómộtmình trong chỗ cối xay, lắngnghetiếngthácsuốtđêm.Isakkhônglàmđiềugìsai;anhkhôngcólýdogìđểtrốntránh.Anhrờichiếccốixay,điquamấycánhđồng,vàvềnhà–bướcvàonhà.

Và rồi, đó thực sự là một Isak bẽn lẽn, ngượng nghịu và vuimừng.BredeOlsenngồiđó,ngườilánggiềngcủaanh,vàkhôngcóaikhác;đangngồiđóuốngcàphê.Phải, Ingerđãngồidậy,haingườibọnhọchỉđơngiảnvàlặnglẽngồiđó,nóichuyệnvàuốngcàphê.

“Isakđâyrồi,”Ingernóimộtcáchvuivẻ,đứngdậyvàrótchoanhmộtcốccàphê.“Chàoanh,”Bredenói,vàcũngvuivẻnhưthế.

Isak có thể thấy rằngBredeđã trảiquabuổi chiềuvới toán thợđường dây, đêm cuối trước khi họ lên đường; y là kẻ tệ nhất vềchuyệnđó, có lẽ,nhưngkhá thân thiệnvàvui tính.Yhơikhoác lácchútchút,theocáchcủamình:thậtsựkhôngcóthờigianđểbậntâmtới công việc đường dây này, nông trại đã chiếm hết cả ngày củangười ta–nhưngykhông thể từchốikhiviênkỹsưquánônnóngmuốn có y. Hóa ra Brede đã nhận công việc thanh tra đường dây.Khôngphảivìtiền,tấtnhiên,ycóthểkiếmđượcgấpnhiềunhiềulầnsốtiềnđóởtronglàng,nhưngykhôngmuốntừchối.Vàhọđãchoymộtcáimáynhỏgọngắnlêntường,mộtvậtnhỏbélạlùng,bảnthânnócũnglàmộtloạimáyđiệnthoại.

Phải,Bredelàmộtanhchàngbiếngnhátvôtíchsựvàkhoáclác,nhưngIsakkhônghềcóáccảmgìvớiyvềtấtcảnhữngđiềuđó;anhvôcùngnhẹnhõmkhitìmthấyngườilánggiềngcủamìnhtrongnhàchiềuhômđóthayvìmộtngườixalạ.Isakcóđầuócbìnhtĩnh,nhữngcảmgiác, tínhkhíkiênđịnhvàbướngbỉnhcủamộtnôngdân;anhtángẫu vớiBrede và gậtđầu vớinhững lờinông cạn của y. “ThêmmộtcốcchoBrede,”anhnói.VàIngerrótcàphê.

Ingernóivềviênkỹsư;mộtconngườitốtbụngkhôngthểtả;đãnhìnnhữnghìnhvẽvàchữviếtcủabọntrẻ,thậmchícònnóigìđóvềviệcnhậnEleseusvàolàmviệcdướiquyềnôngta.

“Làmviệcvớiôngtaà?”Isaknói.

“Phải,rathịtrấn.Làmcôngviệcghichépcácthứ,mộtviênthưkýtrongvănphòng,tấtcảchỉvìôngtarấthàilòngvớichữviếtvàhìnhvẽcủathằngbé.”

“Thếà!”Isaknói.

“Vâng,thếanhbảosao?Ôngtacũngsẽxácnhậnlạichuyệnnày.Đốivớitôiđâylàmộtđiềutuyệtvời.”

“Phải,đúnglàmộtđiềutuyệtvời,”Bredenói.“Vàkhiôngkỹsưnóiôngtasẽ làmđiềugì,ôngtasẽthựchiệnnó.Tôibiếtôngta,vàanhchịcóthểtinởtôivềchuyệnđó.”

“TheotôibiếtthìchúngtasẽkhôngcóEleseusđểdựphòngchocôngviệctạinôngtrạinàynữa,”Isaknói.

Sauđólàmộtkhôngkhíimlặngđauđớn.Isakkhôngphảilàmộtngườidễđốithoại.

“Nhưngnếuchínhthằngbémuốnnhậnlời,”cuốicùngIngernói,“vàcũngthíchnhưthếthìsao?”Lạiimlặng.

Thế rồiBredenói vớimột tràng cười rộ: “Tôiước gì ông ta đềnghịmột trongnhữngđứaconcủa tôi.Tôi cóđủconđểdựphòng.NhưngBarbrolàđứalớnnhất,vànólàcongái.”

“Vàlàmộtđứacongáirấtngoan,”Ingernói,vìlịchsự.

“Phải,tôikhôngchốiđiềuđó,”Bredenói.“Barbrokhángoan,vàthôngminhtrongchuyệnnàychuyệnnọ.NósắpđếngiúpviệcởnhàngàiLensmand.”

“TớinhàngàiLensmand?”

“Vâng, tôi phải cho nó đi. Vợ của ông ta cứ khăng khăng vềchuyệnđó,tôikhôngthểtừchối.”

Lúcnàytrờiđãsắpsáng,vàBredeđứnglêntừgiã.

“Tôicóđểmộtcáibọcvàmộtcáimũtrongkhothóccủaanh,”ynói.“Nghĩalànếunhữngngườikiachưacuỗmnóđi,”ynóithêmvớivẻcợtđùa.

CHƯƠNGXIV

Vàthờigiantiếptụctrôi.

Vâng, rốt cuộc Eleseus đã được gửi tới thị trấn; Inger lo liệuchuyệnđó.Cậuởđómộtnăm,thếrồicậuđượcxácnhận,vàsauđócómộtvịtríthườngxuyêntrongvănphòngcủaviênkỹsư,vàngàycàngtrởnêngiỏigianghơntrongcôngviệcviếtláchcácthứ.Cứxemnhữngláthưmàcậugửivềnhà–đôikhiviếtbằngmựcđỏvàđen,trônggầnnhưnhữngbứctranh.Vàcáchdiễndạt,nhữngtừmàcậusửdụngtrongđó.Thỉnhthoảngcậuhỏixintiềnđểchitiêu.Mộtcáiđồnghồđeotayvàdâyđeo,chẳnghạn,cậuphảicónóđểkhôngngủquênvàobuổisángvàởlạimuộntrongvănphòng;tiềnchomộtcáitẩu và thuốc lánữa, các viên thưký trẻ trong thị trấn luôn luôn cónhữngthứnhưthế.Vàmộtthứmàcậugọilàtiềnbỏtúi,mộtthứmàcậugọilànhữnglớphọcthêm,nơicậuhọcvẽ,thểdụcvànhữngvấnđềkhácphùhợpvớiđẳngcấpvàđịavịcủacậu.Nóichung,giữchoEleseustiếptụclàmviệctrongthịtrấnkhôngphảilàmộtvấnđềnhẹnhàng.

“Tiềnbỏtúià?”Isaknói. ‘Cólẽđólàtiềnđểcấtgiữtrongtúicóphảikhông?”

“Đúnglànó,khôngcònngờgìnữa,”Ingernói.“Đểkhôngbịhoàntoàn rỗng túi. Và nó không nhiều lắm, chỉ thỉnh thoảngmộtDalerthôi.”

“Phải,chỉcóthế,”Isaknóimộtcáchcaynghiệt.“NaymộtDalervàmaimộtDaler…”NhưnganhcaynghiệtlàvìnhớEleseusvàmuốncậutrởvềnhà.“VềlâudàisẽtốnkhánhiềuđồngDaler,”anhnói.“Tôikhôngthểtiếptụcnhưthếnày;côphảiviếtthưbảonórằngnókhôngthểcóthêmnữa.”

“Thếsao,vậythìrấttốt!”Ingernóivớigiọngbịxúcphạm.

“ThằngSivertcókhoảntiềnbỏtúinàokhông?”

Ingerđáp:“Anhchưabaogiờsốngtrongmột thị trấn,vàvì thếanhkhôngbiếtmấychuyệnnày.Sivertkhôngcầntiềnbỏtúi.Vànóivềtiền,SivertkhôngphảilàngườithiếutiềnkhiôngcậuSivertcủanóchết.”

“Côkhôngbiếtđâu.”

“Phải,nhưngtôibiết.”

Vàtheocáchnàođóđiềunàykháđúng;ôngcậuSivertđãnóigìđóvềviệclậpSivertlàmngườithừakếcủaông.ÔngđãnghenóivềEleseusvànhữngviệclàmtotátcủacậutrongthịtrấn,vàcâuchuyệnkhiếnôngkhônghàilòng;ônggụcgặtđầu,cắnmôivàlẩmbẩmrằngmộtđứacháuhọđượcđặt theo têncủaông–đặt theo tênôngcậuSivert–khôngnêntớinướcphảicầntiền.Nhưngkhoảngia tàimàông cậu Sivert được cho là đang sở hữu là gì? Có thật là ngoài cáinôngtrạilôithôivàbãiđánhcácủamìnhôngcòncócảmộtđốngtiềnvàtàisảnnhưdânlàngthườngnghĩ?Khôngaicóthểnóichắcchắn.Vàngoàichuyệnđóra,bảnthânôngcậuSivertlàmộtngườicốchấp;ôngdứtkhoátrằngnhócSivertnêntớiởvớiông.Điềunàylàvấnđềdanhdựđốivớiông;ôngcóthểđónnhậnnhócSivertvàchămsócnó,nhưviênkỹsưđãlàmvớiEleseus.

Nhưnglàmsaothựchiệnđượcđiềuđó?ChonhócSivertsốngxanhà?Việcđómiễnbàn.GiờđâynólàtấtcảsựtrợgiúpcònlạiđốivớiIsak.Ngoàira,bảnthâncậubécũngkhôngmấymongmuốntớisốngvớiôngcậunổitiếngcủanó–nóđãcốmộtlần,nhưngrồilạiquayvềnhà.Nórắnchắc,đanglớnvụtnhưthổi;lôngtơlúnphúnmọctrênđôimá,đôibàntayto lớn,mộtđôinô lệ tựnguyện.Vànó làmviệcnhưmộtngườiđànông.

Isakkhómàxoayxởlàmxongcáikhothócmớinếukhôngcósựgiúp sức của Sivert, nhưng giờ thì nóđangđứngđó, với chiếc cầu,nhữnglỗthônghơicácthứ,tongangvớicáikhoởnhàchaxứ.Đúng,nóchỉ làmộtcông trìnhnửaphầngỗchephủbằngvánbìa,nhưngđượcxâydựngcựckỳchắcchắn,vớinhữngnẹpsắtởcácgócvàđượcphủquanhbằngthứvándàymột in-sơtừcáimáycưacủaIsak.VàSivert đã đóng nhiều đinh, đã nhấc những chiếc xà nặng để dựngkhungnhàchotớilúcnógầnngấtxỉu.Sivertrấthợptínhhợpnếtvớichanó,miệtmàilàmviệcbêncạnhanh;nóđượclàmratừcùngmộtchấtliệuvớiIsak.Thếnhưngnóvẫnkhôngvượtlênkhỏinhữngcáchthứcđơngiảnnhưđilênđồitìmcâycúcngãiđểchàxátchocómùithơm khi tới nhà thờ. Chính bé Leopoldine mới là đứa có nhữngtưởngtượngphongphútrongđầu,mộtđiềurấttựnhiên,vìnólàcongái,vàlàđứacongáiduynhất.Mùahèđó,nếubạnmuốnbiết,nóđãphát hiện ra rằng nó không thể ăn cháo yếnmạch vào bữa tốimàkhôngcómậtđường–đơngiảnlàkhôngthể.Vànócũngchẳnggiúpíchgìmấytrongbấtkỳloạicôngviệcnào.

Ingervẫnchưatừbỏýtưởngkiếmmộtngườigiúpviệc;nàngđưaravấnđềvàomỗimùaxuân,vàmỗilầnnhưthếIsaklạibướngbỉnhphảnđối.Nàngcóthểlàmmọicôngviệccắtmayvàdệt,chưakểđếnlàmranhữngđôidépthêu,chỉcầnnàngcó thờigianchomình!Vàdầnvềsau,Isaktỏraítcứngrắnhơntronglờitừchốicủaanhdùanh

vẫncòncàunhàu.Tronglầnđầutiênanhđãthốtlên“Thếà!”vànóicảmộttràngdàivềchuyệnđó;khôngphảilàvấnđềđúngsaihaylýlẽ,cũngkhôngphảivìsựkiêuhãnh,mà,lạyTrời!từsựmệtmỏi,từsựgiậndữvớiýtưởngđó.Nhưnggiờđâydườngnhưanhđangnhượngbộ,nhưthểthấyxấuhổ.

“Nếu có lúc nào tôi cần đến sự giúp đỡ trong nhà, thì chính làngaybâygiờ,”Ingernói.“ThêmvàinămnữaLeopoldinesẽđủlớnđểlàmviệcnàyviệckhác.”

“Sựgiúpđỡ?”Isaknói.“Dùsaothìcômuốnđượcgiúpcáigì?”

“Giúpcáigì,thậttình?Chảlẽkhôngphảichínhanhcũngđãđượcgiúpđỡđósao?KhôngphảilúcnàoanhcũngcóSivertgiúphaysao?”

Isakcóthểnóigìvớimộtcuộccãicọvônghĩanhưthế?Anhtrảlời:“Phải,được;khicôcómộtcôgáiởđây,tôingờrằngcôcóthểcàybừavàgặtvàloliệumọithứmộtmình.VàkhiđóSivertvàtôicóthểđitheođườngcủachúngtôi.”

“Cứcho là thế,”Ingerđáp.“Nhưngtôisẽnói thếnày: tôicóthểchoBarbrođếnđâyngaybâygiờ;trongthưnógửivềnhàcóviếtvềviệcđó.”

“Barbronào?”Isakhỏi.“CóphảicômuốnnóicongáicủaBrede?”

“Phải,hiệngiờnóđangởBergen.”

“TôisẽkhôngnhậncongáicủaBredetớiđây,”anhnói.“Bấtkểcônhậnai,tôikhôngmuốncónó.”

Thế còn tốthơn là chẳngđược gì; Isak chỉ từ chối khôngnhậnBarbro;anhkhôngcònnóirằnghọsẽkhôngcóngườihầunàocả.

BarbroởtrạiBreidablikkhôngphảilàloạicongáimàIsakchấpnhận;côhờihợtvàhaydaođộnghệtnhưchamình–cólẽgiốngcảmẹcônữa–mộtsinhvậtbấtcẩn,khôngcóchúttínhnếtvữngvàngnào.Côkhôngsống lâutạinhàcủavịLensmand;chỉmộtnăm.Saukhilàmlễthêmsức,côtớigiúpviệcởnhàôngchủtiệm,vàởđóthêmmộtnămnữa.Ởđâycôtrởnênsùngđạovàtheođạo,vàgianhậpvàoĐộiquânCứutếkhinótớilàng,đilạikhắpchốnvớimộtcáibăngđỏtrêntayáovàváctheomộtcâyđànghita.CôtớiBergentrongtrangphụcđó,trênconthuyềncủangườichủtiệm–đólàhồinămngoái.Vàcôvừagửivềnhàmộtbứcảnhcủamình.Isakđãtrôngthấynó;mộtthiếunữlạ lùng,vớimáitócuốnquănvàmộtsợidâyđồnghồdàilủnglẳngtrênngực.ChamẹcôrấttựhàovềcôcongáiBarbrobénhỏ,vàkhoetấmảnhvớitấtcảmọingườitớiđó;thậttuyệtkhitrôngthấycôđãhọchỏiđượcnhữngcungcáchthànhthịvàtấntớitrongđờinhưthếnào.Cònvềphầncáibăngđỏvàcâyđànghita,hìnhnhưcôđãtừbỏchúng.

“Tôimang theo tấm ảnh và khoe nó với Lensmand phu nhân,”Bredenói.“Bàấylạikhôngnhậnranó.”

“NósẽtớisốngtạiBergenchứ?”Isakhỏimộtcáchngờvực.

“Sao,trừphinóchuyểntớiChristiania[8],cólẽthế,”Bredenói.“Ởđâycógìchonólàmđâu?Bâygiờnócómộtchỗlàmmới,vớitưcáchquảngia,chohaingườithưkýtrẻ.Họkhôngcóvợhayphụnữcủariêngmình,vàhọtrảchonókhátiền.”

“Baonhiêu?”Isakhỏi.

“Nókhôngnóichínhxáctrongthư.Nhưngphảihoàntoànkhácvớinhữnggìnhữngcưdânởđâytrả,điềuđólàrõràng.Saochứ,nónhậnđượcquàGiángsinh,vàcảquàtrongnhữngdịpkhác,chưakể

tớitiềncôngcủanó.”

“Thếà!”Isaknói.

“Anhkhôngthíchnótớiđâylàmphảikhông?”Bredehỏi.

“Tôià?”Isaknói,lùitrởlại.

“Không,tấtnhiênrồi,hehe!Đóchỉlàmộtcáchnói.Barbrosốngkháổntạinơinóđangở.Tôiđịnhnóigìcà?Anhkhôngnhậnthấycógìkhôngổnvớiđườngdâyđixuốngchứ?”

“Vớiđườngdâyđiệnthoại?Không.”

“Không,không….Nókhôngcótrụctrặcgìnhiềutừkhitôinhậncôngviệc.Vàtôicòncóchiếcmáyriêngcủamìnhtrêntườngđểcảnhbáonếucóchuyệngìxảy ra.Vàihômnữa tôi sẽđidọc theođườngdâyđểxemmọiviệcrasao.Tôicóquánhiềuthứphảiquảnlýtrôngnom,nhiềuhơncôngviệccủamộtngười.Nhưngchừngnàotôicònlàmthanhtraởđây,vàcòngiữmộtchứcvụchínhthức,dĩnhiêntôikhông thể lơ là với những bổn phận của mình. Nếu tôi không cóđườngdây,dĩnhiên…vàcóthểnósẽkhôngkéodàicholắm…”

“Sao?”Isaknói.“Anhđangnghĩtớiviệctừbỏnóà,cólẽthế?”

“Chà,tôikhôngthểnóiđíchxác,”Bredenói.“Tôichưahoàntoànquyếtđịnh.Họmuốntôichuyểnxuốnglàngtrởlại.”

“Aicầntớianh?”Isakhỏi.

“Ồ,tấtcảbọnhọ.NgàiLensmandmuốntôitrởlạilàmtrợlýởđó,cònôngbácsĩthìmuốntôiđánhxechoôngta,vàvợcủaôngmụcsưthìnhiềulầnbảorằngbàtamuốntôigiúpmộttay,nếunhưđókhông

phảilàmộtquãngđườngquáxa.Cáidảiđấtđồiđóthếnào,Isak–cáimảnhđấtmàanhđãbánđó?Anhcónhậnđượcnhiềunhưhọnóihaykhông?”

“Phải,họkhôngnóidối,”Isakđáp.

“Nhưngdù sao thìGeisslermuốnnóđể làmgì cơ chứ?Nóvẫnnằmyênởđó–mộtchuyệnlạlùng!Hếtnămnàysangnămkhácvàchưacóailàmgìcả.”

Đó làmột chuyện lạ lùng. Bản thân Isak vẫn thường tự hỏi vềchuyệnđó;anhđãnóichuyệnvớingàiLensmandvềnó,vàhỏiđịachỉcủaGeissler,nghĩ làsẽviết thưchoôngta…Phải,đó làmộtđiềubíẩn.

“Tôikhôngthểnóigìđượcvềchuyệnđó,”Isaknói.

Bredekhônggiấudiếmsựquan tâmcủa y tới vụmuabánnày.“Họnóirằngởtrênkiacòncónhiềuloạiđáđóhơn,”ynói,“ngoàichỗđấtcủaanhra.Có lẽtrongđấtcónhiềuhơnmứcmàchúngtabiết.Thậtđáng tiếckhi chúng tacứngồiđâynhưnhữngconvậtcâmvàchẳngbiếtgìvềnó.Tôiđãnghĩtớiviệchômnàođótôisẽđíchthânlênđóđểnhìnthửxem.”

“Nhưnganhcóbiếtgìvềkimloạicácthứhaykhông?”Isakhỏi.

“Sao,tôibiếtchútít.Vàtôiđãhỏimộthaingườikhác.Dùsaothìtôi cũngphải tìm ra thứ gì đó; tôi không thể sống vàduy trì cả giađìnhtrêncáinôngtrạibétínày.Điềuđóhoàntoànkhôngthểđược.Với anh thì là chuyện khác vì anh cómọi thứ gỗđó và đất tốt bêndưới.Đấtởđâyxấuquá.”

“Đấtđồngcỏkhátốt,”Isaknóivắntắt.“Bảnthântôicũngcóthứđấtyhệtvậy.”

“Nhưngởđâykhôngcómươngdẫnnước,”Bredenói…“Ngườitakhôngthểlàmgìđược.”

Nhưng người ta có thể làm được. Hôm đó khi đi xuống conđườngIsakđãđểýnhữngkhoảngđấttrốngkhác;haitrongsốchúngthấpvàởgầnlànghơn,nhưngcómộtmảnhởxaphíabêntrên,nằmgiữaBreidablikvàSellanraa–phải,hiệnnayngười tabắtđầukhaikhẩnchỗđấtnày;ngàyxưakhiIsaklênđâyđầutiên,tấtcảchỉlàđấthoangbỏphế.Vàbangườicưdânmớilàdânđếntừmộthuyệnkhác;nhữngngười có đầu óc, thôngquadáng vẻmọi thứ.Họkhôngbắtđầubằng cáchmượn tiềnđể xâynhà; không, họ lênđâymộtnăm,làmcôngviệctrongmùarỗicủamìnhvàlạirađi;biếnmấttămnhưthểhọđãchết.Đólàcáchlàmđúngđắn;đàorãnhnướctrướctiên,rồimớicàyvàgieohạt.HiệngiờAxelStrömởgầnđấtcủaIsaknhất,làngườilánggiềngsátbêncủaanh.Mộtanhchàngthôngminh,chưavợ,đếntừHelgeland.AnhtađãmượncáibừamớicủaIsakđểbừađất,vàchưatớinămthứhaianhtađãdựngđượcmộtkhochứacỏvàmộttúplềuchochínhmìnhcùngmộtcặpgiasúc.AnhtagọitrạicủamìnhlàMaaneland,vìtrôngnórấtđẹpdướiánhtrăng.Bảnthânanhtacũngkhôngcóphụnữgiúpviệc,vàkhótìmđượcsựtrợgiúpvàomùahèkhinằmởmộtchỗquáxa,nhưnganhtađãtìmcáchxoayxởđượcmọi thứmột cáchđúngđắn, không cònngờgì về chuyệnđó.KhôngnhưBredeOlsenđã làm, trước tiêndựngmộtngôi nhà, rồikéo lên cả một gia đình lớn với con cái còn bé các thứ, trong khikhôngcóđấthaygiasúcgìđểkiếmmiếngăn.BredeOlsenthìbiếtgìvềviệcdẫnnướcvàođồngcỏvàkhaipháđấtmới?

TayBredenàybiếtcáchphungphíthờigiancủamình.Mộthômy

đingangSellanrra,lênchỗdãyđồi–chỉđơngiảnlàtìmcáckimloạiquý.Chiềuhômđóyquaytrởlại;chẳngtìmđượcthứgìcụthể,ybảo,nhưngcónhữngdấuhiệunhấtđịnh,vàygụcgặcđầu.Ysẽsớmquaylênđó,vàđikhắpnhữngngọnđồi,chotớitậnThụyĐiển.

Vàđúngvậy,Bredelạiquaylên.Ythíchviệcnày,khôngcònngờgìnữa;nhưnglầnnàyygọiđólàcôngviệccủađườngdây–phảiđilênvàxemxéttoànbộtuyếnđường.Tronglúcấyvợvàcácconcủayởnhàcoisócnôngtrại,hoặcđểmặcnótựtrôngnomlấychínhnó.IsakthấymuốnbệnhvàmệtmỏivìnhữngcuộcviếngthămcủaBredenênbỏrakhỏiphòngmỗikhiytới;thếlàIngervàBredethườngngồitrò chuyện vui vẻ với nhau.Họ có thể nói về chuyện gì được nhỉ?Bredethườngxuốnglàng,vàluôncónhữngtinmớiđểkểchonhữngnhânvậtlớndướiđónghe;mặckhác,Ingerluôncóthểrútranhiềuchuyện từ chuyến hành trình nổi tiếng của nàng tới Trondhjem vàthờigiannàngởđó.Nàngđãtrởnênlắmchuyệntrongnhữngnămxanhà,và luônsẵnsàngtánchuyệnbaođồngvớibấtkỳai.Không,nàngkhôngcònlàIngerthẳngthắn,giảndịcủangàyxưanữa.

NhiềuthiếunữvàphụnữtiếptụcđếnSellanrrađểnhờcắtmộttấmváyhaymaymộtđườngviềndàibằngchiếcmáymay,vàIngerđãgiúphọtiêukhiểnkhátốt.Olinelạitới,khôngthểngănđượcđiềuđó,cólẽ;vàocảmùaxuânlẫnmùathu;nóinăngnhãnhặn,mềmnhưbơvàhoàntoàngiảdối.“Chỉđểxemmọithứởchỗcôthếnào,”mỗilầntớibàđềunóithế.“Vàtôirấtmongnhìnthấyhaicậubé,tôirấtmếnchúng,chúnglànhữngthiênthần.Phải,giờchúngđãlànhữnganhchàngto lớn,nhưngthật lạ lùng…tôikhôngthểquênđược lúcchúngcònnhỏvàđượctôichămsóc.Vàhaingườilạitiếptụcxâycấtởđây,biếnnơinàythànhcảmộtthịtrấn.Cólẽsẽcómộtcáichuôngđểkéoởmáikhothócnữacũngnên,giốngnhưởnhàvịchaxứ.”

CólầnOlinetớivàmangtheomộtphụnữkhác,vàhaingườibọnhọcùngIngercómộtngàythúvịvớinhau.CàngcónhiềungườingồiquanhIngercàngcắtmaytốthơn,nàngtrổ tàibiểudiễn,múamaychiếckéovàthoănthoắtđưachiếcbànủilạiqua.Nónhắcnàngnhớtớicáinơimànàngđãhọcđượcnhữngthứnghệthuậtnày;đólàởTrondhjem. Có vẻ như nàng không hề ở tù gì cả, theo cách thôngthường,mà làđã theohọc trongmộthọc viện,nơingười ta có thểhọccáchmay,dệtvàviếtchữ,ủiđồvànhuộmvải–tấtcảnhữngthứđónàngđãhọcđượcởTrondhjem.Nàngnói vềnơiđónhưnói vềquênhà;ởđónàngquenbiếtrấtnhiềungười,nhữngviêngiámthị,nữđốccôngvàngườidựhọc;trởvềđâylạithậtlàchánchườngtrốngvắngvàkhổsởkhitựpháthiệnranànghoàntoànbịcắtrờikhỏicuộcsốngvàxãhộimànàngđãtrởquenthuộc.Thậmchícóđôilầnnàngcònvờnhưbị cảm lạnh–không thể chịunổikhôngkhí rétbuốtởđây;suốtnhiềunămsaukhiquayvềnàngítkhilàmcáccôngviệcbênngoài trong tất cả cácmùa. Nàng thật sự cầnmột người giúp việcchínhvìnhữngcôngviệcbênngoàiđó.

“Phải,Trờicứuvớtchúngta,”Olinenói,“vàtạisaocôkhôngthểthậtsựcómộtngườihầuchứ,khicôcóđủcủacảivàhọcvấnvàcảmộtngôinhàđẹpcácthứthếnày!”

Thậtvuisướngkhitìmđượcsựđồngcảm,vàIngerkhôngtừchốinó.Nànglàmviệcởchiếcmáycủamìnhchotớikhichỗđórunglênvàchiếcnhẫntrênngóntaynàngsánglấplánh.

“Đấy,côcóthểtựmìnhthấy,”Olinenóivớingườiphụnữđicùngbà.“Đúngnhưtôiđãnói,Ingercôtađeomộtchiếcnhẫntrênngóntay.”

“Dìcómuốnxemnókhông?”Ingernóivàtháonóra.

DườngnhưOlinevẫncònngờvực;bàxoayxoaynótrongnhữngngóntaycủamìnhnhưmộtconkhỉvớimộtquảhạch,nhìnvàocáinhãnhiệu.“Phải,đúngnhưtôinói:Ingervớitấtcảnhữngcủacảivàsựgiàucócủacôta.”

Ngườiphụnữkiacầmchiếcnhẫnvớisự tônkínhvàmỉmcườimộtcáchkhépnép.“Chịcóthểđeothửnómộtlúcnếumuốn,”Ingernói.“Đừngsợ,nókhôngbịvỡrađâu.”

Ingertỏratửtếvàtốtbụng.NàngkểchohọnghevềngôinhàthờởTrondhjem, và bắt đầu như thế này: “Có lẽ hai người chưa từngnhìnthấyngôinhàthờởTrondhjem?Không,haingườichưatừngtớiđó!”Vànhưthểđólàngôinhàthờcủariêngnàng,từcáicáchnàngcatụngnó,khoáclácvềnó,kểchohọnghechiềucaovàchiềurộng;nólàmộtsựdiệukỳ!Bảyvịlinhmụccóthểđứngđógiảngđạocùngmộtlúcvàkhôngbaogiờnghethấynhau.“VàtôicholàhaingườichưahềnhìnthấycáigiếngcủaThánhOlaf?Nónằmngaychínhgiữanhàthờ,vềmộtphía,vàđólàmộtcáigiếngsâukhôngđáy.Khichúngtôitớiđó,mỗingườichúngtôicầmtheomộthònđánhỏvàgieonóxuốnggiếng,nhưngnókhôngbaogiờchạmtớiđáy.”

“Khôngbaogiờchạmtớiđáy?”Haingườiđànbàthìthầm,lúclắcđầu.

“Và ngoài ra còn có cả ngàn thứ khác trong ngôi nhà thờ đó,”Inger cảm thánmột cách vui sướng. Bắt đầu là cái rương bạc. NóchínhlàcáirươngbạccủachínhđứcThánhOlaflinhthiêng.NhưngThánhđườngCẩmthạch–đólàmộtthánhđườngnhỏxíuhoàntoànbằngcẩmthạchnguyênchất–nhữngngườiĐanMạchđãcướpnókhỏichúngtahồichiếntranh…”

Đã tới giờhai người phụnữphải đi.Oline kéo Inger sangmột

bên,dẫnnàngđi vàophòngchứa thứcănnơibàbiết cất giữ tất cảnhữngthỏiphomát,vàđóngcửalại.“Gìthế?”Ingerhỏi.

Olinethì thầm:“Os-Anders,hắnkhôngdámtớiđâynữa.Tôiđãbảovớihắn.”

“Thếà!”Ingernói.

“Tôiđãbảohắnnếunhưhắndám,saunhữnggìhắnđãgâyrachocháu.”

“Phải,”Ingernói.“Nhưnghắntừngđếnđâynhiềulầntrướcđó.Vàhắncóthểđếnnếumuốn,tôikhôngsợ.”

“Không,đúng là thế,”Olinenói. “Nhưng tôibiếtnhữnggìmìnhbiết,vànếucháumuốn,tôisẽbuộctộihắn.”

“Thếà!”Ingernói.“Không,dìchẳngviệcgìphảilàmchuyệnđó.Khôngđángbỏcôngđâu!”

Nhưng không phải nàng không vui khi có Oline đứng về phíamình; việc đó làm nàng tốn một thỏi pho mát, chắc chắn, nhưngOlinehếtlờicámơnnàng:“Đúngnhưtôinói,đúngnhưtôiluônluônnói:Inger,côtachovớicảhaibàntay;côtakhônghềmiễncưỡng,khônghềhàtiện!Không,cólẽcháukhôngsợgìOs-Andres,nhưngtôiđãcấmchỉhắnkhôngđượctớiđâynữa.Đólàviệctốithiểumàtôicóthểlàmchocháu.”

ThếrồiIngernói:“Dùsaođinữa,cótổnhạigìnếuhắntới?Hắnkhôngthểlàmtôitổnthươngđượcnữa.”

Olinevểnhđôitailên:“Thếsao,cháuđãhọcđượccáchnàođó,cólẽ?”

“Tôisẽkhôngbaogiờcóconnữa,”Ingerđáp.

Tớiđóhọngưnglại,mỗingườiđềunắmtrongtayconbàichủtốtkhôngkémngườikia:vìOlineđangđứngđóbiếtrấtrõrằnggãngườiLappOs-Andersđãchếtvàongàyhômtrước…

***

VìsaoIngerlạibảosẽkhôngcóconnữa?Nàngkhôngcógìhụchặcvớichồng,cuộcsốnggiữahọkhônghềcógìbấtđồngmâuthuẫn– có thể nói như thế. Họ có những cách thức nhỏ nhặt của riêngmình, nhưng hiếm khi cãi vã nhau, và nếu có cũng không kéo dài;chẳngbaolâuhọlạilàmhòavớinhau.VànhiềukhiđộtnhiênIngertrởlạigiốngnhưdạotrước,chămchỉlàmviệcởchuồngbòhaytrênđồng;nhưthểnàngđãkhỏekhoắntrởlại.VàvàonhữnglúcnhưthếIsaknhìnvợanhvớiđôimắtbiếtơn;giánhưanhlàloạingườicóthểnóingayranhữnggìmìnhtrongđầu,hẳnlàanhđãnói:“Ừm.Vậylàsaohả?”hoặccâunàođóđạiloại,chỉđểchứngtỏrằnganhcảmkíchđiềuđó.Nhưnganhđợiquálâu,vàlờikhencủaanhđếnquámuộn.Vìthế,khôngcònngờgìnữa,Ingercảmthấykhôngđángbỏcông,vàkhôngquantâmtớiviệctiếptụcnữa.

Hẳnlànàngcóthểsinhconchotớiquánămmươi;hiệntại,cólẽnàngđãgầnbốnmươi.Nàngđãhọchỏiđượctấtcảmọithứởhọcviện – chẳng lẽ nàng cũng học được cách tự lừa dối chínhmình?Nàngđãquayvề,đượcđàotạohọchànhcẩnthậnsaumốiquanhệlâudàivớinhữngphụnữgiếtngườikhác;cólẽnhữngngườiđànôngcũngđãdạychonàngđôiđiềugìđó–nhữngtùnhân,nhữngvịbácsĩ.MộthômnàngnóivớiIsaknhữnggìmộtysĩtrẻtừngnóivềtộiácbénhỏcủanàng:“Vìsaogiếttrẻconlạilàmộttộiphạm–phải,ngaycảnhữngtrẻconmạnhkhỏe?Nóichocùng,chúngchẳnglàgìcảngoài

mộtđốngthịt.”

Isakhỏi:“Vậykhôngphảibảnthânanhtacũngđộcácmộtcáchkhủngkhiếphaysao?”

“Anhta!”Ingercảmthán,vàbảoanhtađãtốtđếnthếnàođốivớibảnthânnàng;chínhanhtađãnhờmộtbácsĩkhácgiảiphẫumiệngchonàngvàgiúpnàngtrởlạithànhngười.Giờngườitachỉnhìnthấymộtcáisẹomàthôi.

Phải,chỉmộtcáisẹo.Vànàng làmộtphụnữđẹptheocáchcủamình,caoráo,khôngquábéo,dangăm,vớimáitócdầy;vàomùahèhầunhưnàngchỉđichânkhông,vớimépváyvéncao;Ingerkhôngsợngườikhácnhìnthấybắpchânmình.Isaknhìnchúng–vìaicóthểkhôngnhìnchúngchođược!

Họkhônghề cãi lẫynhau, không. Isak không giỏi cãi cọ, và vợanhđã trởnênnhanh trí hơn trong việc đối đáp lại.Với Isak,mộtcuộccãicọratròphảimấtmộtthờigianlâumớinổra,anhlàmộtkẻlùđùchậmchạp;anhthấymìnhbịmắcbẫytrongnhữnglờinóicủanàng,vàgầnnhưkhôngnóiđượcgì;ngoàira,anhrấtyêumếnnàng–Isak làmột tìnhnhânmãnh liệt.Và thường làanhkhôngcónhucầuđốiđáplại.Ingerkhôngcógìđểphànnàn;anhlàmộtôngchồngtuyệthảotheonhiềucách,vànàngđểchoanhyên.Nóichocùngnàngphảithanphiềnvềđiềugìcơchứ?Isakkhôngphảilàmộtngườicóthểcoithường;rấtcóthểnàngđãlấyphảimộtngườitệhơn.Anhcómệtmỏikhông?Đúng,đôikhianhtỏramỏimệt,nhưngkhôngcógìnghiêmtrọng.Anhvẫncòncườngtráng,đầysức lựcchưa lãngphí,giống như bản thân nàng, và vào mùa thu đó, trong đời sống vợchồngcủahọ,ítnhấtanhcũnghoànthànhvaitròcủamìnhmộtcáchsayđắmkhôngkémgìnàng.

Nhưngphảichăngởanhkhôngcógìđẹpđẽhaytônquý?Không.Vàở đâynàng trở thànhngười vượt trội. Có lẽ đôi khi Inger cũngthầm nghĩ nàng đã từng gặp gỡ những người đàn ông đẹp hơn;nhữngquýôngđẹptraivớinhữnggậyba-toong,nhữngkhăntayvànhữngcổáohồcứng–ôi,nhữngquýôngởthịtrấnđó!VìthếnànggiữIsaktạivị trícủaanh,đốixửvớianh,nhưtrongthựctế,khônghơnmứcanhxứngđáng.Anhchỉ làmộtnôngphu,mộtanhchàngquêmùacụcmịchcủachốnđồnghoang;giánhưngaytừđầumiệngnàngđượcnhưbâygiờhẳnnàng sẽkhôngbaogiờ chọnanh; chắcchắnlànhưvậy!Ngôinhàanhđãtraonàng,cuộcsốnganhđãdângtặngnàng, khá là nghèonàn; ít nhất nàng cũngđã có thể lấy ai đóngaytạilàngcủamình;vàsốnggiữanhữnglánggiềngbạnhữu,thayvìởđâynhưmộtkẻbơvơgiữarừnghoang.Giờđâynókhôngcònlànơichốnchonàng;nàngđãhọcđượccáchnhìncuộcđờitheocáchkhác.

Thật lạ lùngkhimộtngười có thểđi tới chỗnhìnmọi thứmộtcáchkháchẳn!GiờđâyIngerkhôngthấyvuithúgìtrongviệcngắmnghíamộtconbêmớiđẻ;nàngkhôngcònvỗtaykinhngạckhiIsaktừtrênđồiđixuốngvớimộtgiỏcáto;không,nàngđãsốngsuốtsáunămgiữanhữngđiều to táthơn.Vàgầnđây thậmchínàngđã thôikhôngcòndịunhẹngọtngàokhigọianhvàoăntối.“Thứcănđãsẵnsàng,anhcóvàokhông?”làtấtcảnhữnggìnàngnóibâygiờ.Vànghenókhônghayhochútnào.Thoạt tiênIsak thấyhơi thắcmắc,đó làmộtcáchnóikỳlạ;mộtcáchnóichịu-hay-khôngtệhại,khôngcóchútquantâm.Vàanhđáp:“Sao,tôikhôngbiếtlànóđãsẵnsàng.”NhưngkhiIngerchỉrarằngdùsaođinữaắthẳnanhphảibiết,hoặccóthểđoánra,bằngvị trímặt trời,anhkhôngnói thêmgì,vàđểchomọichuyệntrôiđi.

A,nhưngcólầnanhnắmđượcthópcủanàngvàtậndụngnó–đó

làkhinàngcốlấytrộmtiềncủaanh.Isakkhôngphảilàlàngườibủnxỉntheocáchđó,nhưngrõràngđólàtiềncủaanh.Áichà,lầnấysuýtchútnàngđãgặpvạto!Nhưngngaycảkhiấy,khôngchínhxácIngerlàngườihoàntoànxấuxa;nàngcầntiềnchoEleseus–chođứacontraiEleseus yêuquý củanàngở thị trấn,một lầnnữađanghỏi xinđồngDalercủanó.Chảlẽđểchonósốngởđógiữanhữngngườisangtrọngvớinhữngcái túi rỗngkhông?Nóichocùng,nàngcó trái timcủamộtbàmẹ.Trướctiênnànghỏixintiềncủachanó,vàthấyrằngđiềunàychẳnghayhogì,nênđãtựlấytiền.KhôngbiếtIsakđãnảysinhngờvựctừtrướchaychỉtìnhcờpháthiệnra–dùsaođinữa,nóđã bị phát hiện. Và đột nhiên Inger thấymình bị xiết chặt bởi haicánhtay,bịnhấcbổngkhỏinềnnhà,vàngãđánhoạchlạixuốngnềnnhà.Đómộtchuyệnlạthườngvàkinhkhủng–mộtkiểumưaxốixả.Giờ đây đôi bàn tay của Isak không hề yếu ớt, không hềmệtmỏi.Ingerrênlênmộttiếng,đầunànggậtrasau,nàngrunrẩyvàtrảlạisốtiền.

NgaycảkhiấyIsakcũngnóirất ít,dùIngerkhôngcốcảnngănanhnói.Những gì anhđãnói đềudứt khoát, như thường lệ, trongmộthơi thởkhókhăn:“Hừ!Cô…côkhôngxứngđángởtrongngôinhànày!”

Nànghầunhưđãbiếtvềanhtrởlại.Ôichao,nhưngđóhẳnphảilàmộtnỗicayđắngđãtíchtụtừlâuvàkhôngthểđènénxuống.

Mộtngàykhổsở,mộtđêmdài,vàmộtngàyđihoang.Isakrakhỏinhàvànằmởbênngoài,vìcầnphảiđưacỏkhôvàokho,Sivertcũngở ngoài với cha nó. Inger có bé Leopoldine và lũ gia súc làm bạn;nhưngnàngthấylẻloivìtấtcảnhữngchuyệnđó,gầnnhưkhócsuốtbuổivàlúclắcđầuvớichínhmình.Trongsuốtđờimìnhtrướcđó,chỉcómộtlầnduynhấtnàngcảmthấyxúcđộngđếnvậy,vàngàyđólại

hiệnvề trong tâmtrí;đó làkhinàngnằmtrêngiườngmìnhvàbópnghẹtmộtđứabémớichàođời.

Isakvàcontraiđiđâu?Họkhônghềởkhông;không,họđãrờikhỏi công việc cắt cỏ khoảng một ngày đêm, và đã đóng một conthuyền trên hồ. Ồ,một con thuyền thật thô kệch và xấu xí, nhưngchắcchắnvàtốtnhưnhữnggìhọđãtừnglàm;giờhọđãcómộtconthuyềnvàcóthểđiđánhcábằnglưới.

Khihọvề tớinhà cỏđãđượcphơikhô.Họđã lừa ýTrờibằngcáchtinvàonó,vàkhôngmấtmátgì;họđãcóđượcnhờnó.VàkhiSivertchìamộtcánhtayravànói:“Ồ!Mẹđãphơikhôcỏ!”Isaknhìnranhữngcánhđồngvànói“Ừm.”Isakđểýthấyrằngmộtsốcỏkhôđãbịchuyểnđi;lúcnàyhẳnIngerphảiởnhàđểlàmbữatrưa.Thậtsựnàngđã làmrất tốtkhiđưacỏvàokho, saukhianhđãkhinhbỉnàng ngày hôm trước và nói “Hừ!” Cỏ khô không phải là nhẹ; hẳnnàngphảilàmviệckhávấtvả,ngoàira,cònphảivắtsữamọiconbòcáivàdê…“Vàonhàvàănchútgìđi,”anhnóivớiSivert.

“Chakhôngvàonhàsao?”

“Không.”

Mộtlátsau,Ingerbướcra,đứngkhépnéptrênbậccửavàbảo:

“Nếu anh nghĩ tới bản thânmìnhmột chút, hãy vào nhà và ănchútgìđi.”

Isakcàunhàukhinghethấythếvànói“Ừm.”DùsaothìcũngthậtkỳlạkhiIngertỏranhúnnhườngđếnnỗisựcốchấpcủaanhbịlunglay.

“Nếuanhcóthểgắnthêmvàicáirăngvàochiếccàocỏcủatôi,tôicó thể tiếp tục vớimớ cỏ khô,” nàng bảo. Phải, nàng bước tới bênchồngmình,vịchủnhâncủachốnnày,đểyêucầumộtđiều,vàbiếtơnrằnganhđãkhôngkhướctừnómộtcáchkhinhmiệt.

“Côđãlàmđủrồi,”anhnói,“càocỏvàđánhxechởvềcácthứ.”

“Không,chưađủ.”

“Dùsao thìbâygiờ tôikhôngcó thờigianđểsửacáicào.Côcóthểthấychẳngbaolâunữatrờisẽmưa.”

VàIsakđilàmcôngviệccủaanh.

Khôngngờgìnữa,tấtcảnhữnglờiđólàđểngănnàngkhỏilàmviệccựcnhọc;vìvàiphútbỏrađểchữacáicàocỏsẽđượcbùđắpgấpmườilầnbằngcáchđểchoIngertiếptụclàmviệc.Dùsao,Ingercũngbước ra với cái cào cỏ, và làm công việc phơi cỏ với sự hăng say.Siverttớivớiconngựavàcỗxe,cùngcắmcúilàm,mồhôiđầmđìa,vàcỏkhôđãđượcđưahếtvàokho.Đólàmộtviệctốt,vàIsakmộtlầnnữachìmvàosuynghĩvềnhữngquyềnnăngtrêncaođãdẫndắttấtcả những đường đi nước bước của chúng ta – từ việc lấy cắpmộtDalerchotớiviệcthuhoạchcỏkhô.Ngoàira,conthuyềnđangnằmđó;saumộtthờigiandàinghĩtớinónhiềulần,conthuyềnđãđượchoànthành;nónằmđó,trênhồ.

“Vâng,tạơnTrờiđất!”Isaknói.

[8]TứcOslo,thủđôcủaNaUyngàynay.

CHƯƠNGXV

Đólàmộtbuổichiềuhoàntoànkháclạ:mộtbướcngoặt.Ingerđãđichệchkhỏiđườngsuốtmộtthờigiandài;vàmộtcúnhấcbổnglênkhỏisànnhàđãđặtnàngtrởlạiđúngchỗcủamình;Khôngbênnàonhắc tới chuyệnđã xảy ra. Sauđó Isak cũng thấy xấuhổ với chínhmình– tất cả chỉ vìmộtDaler,mộtmón tiềnvặt vãnh,mànói chocùnghẳnanhđãchonàng,vìbảnthânanhcũngvuilòngchođứacontrai số tiềnđó.Và thếnàynữa–khôngphải số tiềnđócũng làcủachínhIngerhaysao?CómộtthờiđiểmIsakthấytớilượtanhtrởnênnhúnnhường.

Có nhiều loại thời gian xảy đến.Một lần nữa, hẳn tâm trí củaIngerđãthayđổi,cóvẻ làthế;một lầnnữanàngtrởnênkháchẳn;dầndàquênđinhữngcungcách lịch thiệp củamìnhvàbiến thànhmộtconngườimới:ngườivợcủamộtkẻkhaihoang,đứngđắn,trầmtư như nàng đã từng là thế trước kia. Hãy nghĩ xem, một cú xiếtmạnhtaycủamộtgãđànôngcóthểtạonênnhữngđiềukỳdiệuđếnthế!Nhưng điều đó đúng; đây làmột phụ nữ khỏemạnh, khá biếtđiều,nhưngđãbịthờigiangiamhãmlâungàytrongmộtkhôngkhígiả tạo làmchohưhỏngvà lệch lạc–vànàngđãhúcđầuvàomộtngườiđànôngđứngvữngvàngtrênđôichâncủaanhta.Chưaphútgiâynàoanhrờikhỏivịtrítựnhiêncủamìnhtrênmặtđất,trênđấtđai.Khônggìcóthểlaychuyểnđượcanh.

Cónhiềuloạithờigian.Nămkếtiếphạnhánlạitới,chậmrãigiết

chết sinh vật cỏ cây và bàomòn lòng can đảm của con người. Lúađứngđó và teoquắt lại; khoai tây– thứkhoai tây kỳdiệu– chúngkhôngbịteoquắtlạinhưngcứrahoa,rahoamãi.Nhữngcánhđồngcỏchuyểnthànhmàuxámnhưngkhoaitâythìvẫncứrahoa.Nhữngquyềnnăngtrêncaodẫndắtmọithứ,khôngcònngờgìnữa,nhưngnhữngcánhđồngđangchuyểnthànhmàuxám.

RồimộthômGeisslertới–cuốicùngcựuLensmandGeisslerđãtới.Thậttốtkhibiếtrằngôngchưachếtvàlạixuấthiện.Nhưngbâygiờôngtớiđểlàmgì?

Quavẻngoàicủaông, lầnnàyGeisslerkhôngmangtheonhữngđiềungạcnhiên lớn; khôngmuanhữngquyềnkhaimỏ,mang theonhữnghồsơvàcácthứđạiloại.Ôngănmặctuềnhtoàng,máitócvàbộrâucủaôngđãngãbạc,vàkhóemắtôngđỏhơntrước.Ôngcũngkhôngđemtheongườinàođểđeocácthứcủaôngmàchỉcấtnhữnggiấytờcủaôngtrongtúi,thậmchíkhôngcócảmộtcáitúixách.

“Xinchào,”Geisslernói.

“Xinchào,”IsakvàIngerđáplại.“Thậthânhạnhtiếpđónngài!”

Geisslergậtđầu.

“Và xin cám ơn về tất cả những gì ngài đã làm lần đó ởTrondhjem,”Ingernóithêm.

Isakgậtđầukhinghethấythếvànói:“Phải,cảhaichúngtôichịuơnngàivềviệcđó.”

NhưngviệcbàytỏnhữngcảmgiácvàtìnhcảmkhôngphảilàcáchthứccủaGeissler,ôngnói:“Vâng,tôichỉđingangquađểsangThụy

Điển.”

Vớimọirắcrốitrongđầuhọdocơnhạnhán,nhữngngườichủtrạiSellanraavuimừnggặplạiGeissler;họchoôngthứtốtnhấthọcóvàrấthânhoanlàmnhữnggìhọcóthểlàmchoôngsautấtcảnhữngđiềuôngđãlàm.

XemrabảnthânGeisslerkhôngcórắcrốigì;ôngtatrởnênnóinhiều ngay lập tức, nhìn ra những cánh đồng và gật đầu. Ông vẫnvươnthẳngngườinhưmọilúcvàtrôngnhưthểcótớivàitrămDalertrongtúi.Việcôngcómặtởđókhiếnchohọphấnchấnvàlàmmọithứsángsủahẳnlên;ôngkhôngphảilàkẻchọccườiầmĩ,màchỉlàmộtngườinóinănglinhhoạt.

“Sellanraa,mộtnơiđẹpđẽ,mộtnơituyệtdiệu,”ôngnói.“Vàgiờđâyđãcónhữngkẻkháclầnlượttớiđây,từkhianhkhởiđầu,Isakạ.Bảnthântôiđếmđượcnăm.Cóthêmainữakhông?”

“Bảytấtcả.Cóhaingườikhôngthểnhìnthấytừchỗconđường.”

“Bảy hộ dân; cứ cho là năm mươi người. Sao, chẳng bao lâuquanhvùngnàysẽđôngđúcdâncư.Vàanhđãcómộttrườnghọcrồi,tôinghethấythế?”

“Phải,chúngtôicó.”

“Đó, tôiđãnói gìnhỉ?Một trườnghọc cho chính cácbạn,nằmbêndướitrạicủaBrede,ngaychặnggiữa.HãyhìnhdungBredevớitưcáchmộtchủtrạitrongvùngđấthoang!”VàGeisslercườirộvớiýnghĩ đó. “Phải, tôi đã nghe thấymọi chuyện về anh, Isak ạ; anh làngườigiỏinhấtởđây.Vàtôimừngvìđiềuđó.Anhđãcócảmộtcáimáycưaphảikhông?”

“Phải, nó chỉ thế thôi.Nhưng nó phục vụ chúng tôi khá tốt, vàthỉnhthoảngtôicưachonhữngngườidướilàngchútđỉnh.”

“Hoanhô!Đólàcáchlàmđúng!”

“Tôimừngvìnghe thấynhữnggìngàinghĩ vềnó,Lensmandạ,nếuthếhẳnngàicũngmuốntựmìnhnhìnthấycáimáycưa.”

Geisslergậtđầuvớidángvẻcủamộtchuyêngia;vâng,ôngsẽxemquanó,kiểmtranócẩnthận.Rồiônghỏi:“Anhcóhaicậucontrai,phảikhông,đứakia thếnào?Trongthị trấn?Thưkýtrongmộtvănphòng?Ừm,”Geisslernói.“Nhưngcònthằngbénàythìtrôngcóvẻlàloạicườngtrángđây,cháutênlàgì?”

“Sivert.”

“Cònđứakia?”

“Eleseus.”

“Vànó làmtrongvănphòngcủamộtkỹsư.Nóchorằngsẽhọchỏi được gì ở đó?Một công việc chết đói. Tới với tôi còn tốt hơnnhiều,”Geisslernói.

“Phải,” Isaknói,vì lịchsự.Vào lúcđóanhcảmthấythươnghạichoGeissler.Ồ,trôngnhưthểconngườitốtbụngđókhôngthểcóđủtiềnđểthuênhữngviênthưký;phảitựmìnhlàmviệcvấtvả.Cáiáokhoáccủaôngđãráchtảtơiởđôicổtayáo.

“Ngàikhôngcóđôitấtdàinàokhôráođểmangsao?”Ingerhỏi,vàmang ramột đôi của chính nàng. Chúng có từ những ngày đẹpnhấtcủanàng;đẹpvàmỏng,vớimộtđườngviền.

“Không, cámơn,”Geissler nói ngắn gọn, dù hẳn ông đã bị ướtsũngcảngười.“Nótớivớitôithìtốthơnnhiều,”ônglặplại,nóivềEleseus.“Tôirấtcầntớinó.”Ôngmóctừtrongtúiramộthộpđựngthuốclánhỏbằngbạcvàdùngnhữngngóntayđùanghịchnó.Cólẽnólàvậtcógiátrịduynhấtmàôngcòngiữlạilúcnày.

NhưngGeisslerrấthiếuđộng,luônthayđổitừthứnàysangthứkhác. Ông nhét cái hộp lại vào túi và bắt đầu một chủ đề mới.“Nhưng,đólàgìthế?Sao,nhữngcánhđồngtrởthànhxámcảthếư.Tôinghĩđólàvìbóngrâm.Đơngiảnlàđấtđãkhôrang.Đitheota,Sivert.”

Ôngđộtngộtrờikhỏibàn,khôngnghĩgì tới thứcănnữa,quayngười lại từcửađểnói“Cámơn”với Ingervềbữaăn,vàbiếnmất,Sivertđitheoông.

Họđirasông,Geisslernhìnngómộtcáchchămchúxungquanh.“Đâyrồi!”ôngkêulênvàdừnglại.Rồiônggiảithích:“Tạisaolạiđểchođấtcủacháukhôrangkhicháucómộtdòngsôngđủlớnđểnhấnchìmnótrongmộtphút?Ngàymai,cánhđồngđósẽxanh!”

Hoàntoànngạcnhiên,Sivertđáp:“Dạ.”

“Đàoxéotừđây,thấykhông?Trênmộttriềndốc.Mặtđấtbằng;phảitạoramộtloạikênhdẫnnước.Cháucómộtcáimáycưaởđó,tachorằngcháucóthểtìmđượcvàitấmvándàitừđâuđó?Tốt!Chạyđivàlấymộtcáicuốcchimvàmộtcáithuổng,vàbắtđầutừđây;tasẽquaylạivàđánhdấumộtđườngchínhxác.”

Ôngchạytrởvềnhà,đôiủngcủaôngkêuìọp,vìchúnghoàntoànướtsũng.ÔngbảoIsaklàmnhữngcáiống,thậtnhiềuống,đểđặtởnhữngnơiđấtkhôngnênbịcắtnhỏrabởinhữngmươngdẫnnước.

Isakcốphảnđốirằngnướckhôngthểchảyxađếnthế;đấtkhôsẽhúthếtnótrướckhinótớinhữngcánhđồngkhôhạn.Geisslergiảithíchrằngviệcđóchỉxảy ra trongmột thờigian;đầu tiênđấtphảiuốngchútít,nhưngrồidầndầnnướcsẽchảytiếp–“đồnglúavàđồngcỏsẽxanhvàogiờnàyngàymai.”

“Thếsao!”Isaknói,vàquaysanglấyhếtsứcnệnchặtnhữngtấmvándài.

GeisslerlạivộivãquayrachỗSivert:“Đúngthế,cứlàmnhưthế.Khôngphảimìnhđãbảonólàmộttaycườngtránghaysao?Cứtheonhữngcáicọcnày,cháuhiểukhông,ởnơitađãđánhdấu.Nếucháuđụngphảiđấtđácuộihoặcđátảngthìngoặtsangvàđivòngquanó,nhưngphảigiữđộbằng,cùngmộtđộsâu;cháuhiểuýtakhông?”

RồiônglạiquayvềvớiIsak:“Thếlàđãxongmộtcái.Tốt!Nhưngchúngtacầncónhiềuhơn,cólẽkhoảngnửatá.Cứthếmàlàm,Isak;anhthấyđó,vàongàymaichúngtasẽcómọithứđềuxanh.Chúngtađãcứuđượcmùamàngcủaanh!”VàGeisslerngồibệtxuốngđất,vỗđầugốivớicảhaibàntay,vuivẻ, tròchuyện,suynghĩtrongnhữngkhoảng thời gian nhanh như chớp mắt. “Có nhựa hắc ín, xơ dâythừnghaybấtkỳthứgìđóởtrạikhông?Tuyệt lắm,cóđủmọithứ.Anhthấyđó,khibắtđầunhữngconmươngnàysẽbịròrỉởnhữngchỗ rìa, nhưng saumột thời gian gỗ sẽnở ra, và chúng sẽ kínnhưmộtcáichai.Xơdâythừngvànhựahắcín,cholàanhcũngcó!Cáigì?Anh bảo là đã đóngmột con thuyền hả?Nóở đâu?Ở trên chỗ hồnước?Tốt!Tôiphảinhìnquanómộtcái.”

Ồ,Geisslerđúnglàconngườiđầyhứahẹn.Nhẹnhàngđến,nhẹnhàngđi–vàdườngnhưôngtạoranhiềuồnàohơntrước.Ônglàmviệctheotừngđợt,nhưngkhilàmthìlàmvớimộttốcđộđiêncuồng.

Nóichocùng,ởôngcómộtsựưuviệthơnngườinhấtđịnh.Đúng,ôngcóhơicườngđiệu–việclàmchomọithứxanhtươitrởlạivàogiờnàyngàymainhưôngđãnóilàđiềubấtkhảthi,dĩnhiên,nhưngvớitấtcảnhữngđiềuđó,Geisslerlàmộtconngườisắcsảo,xétđoánvàquyếtđịnhmộtcáchmaulẹ:vâng,Geisslerlàmộtconngườikỳlạ.VàchínhôngchứkhôngaikhácđãcứuvãnđượcmùamàngnămđóởSellanraa.

“Anhđãcưađượcbaonhiêurồi?Khôngđủ.Anhcàngđặtnhiềugỗ,nướcsẽcàngchảynhanhhơn.Nếuđược,cưachúngvớiđộdàihaimươi hoặc haimươi lăm bộ. Ở trại có tấm ván nào dài cỡ đókhông?Tốt,mangchúngrađây.Anhsẽthấymìnhđượcđềnđápthếnàovàomùathuhoạch!”

Ônglạihiếuđộngkhôngyên,lạichạylênchỗSivertlầnnữa.“Đólàcáchlàm,anhbạnSivertạ;cứtiếptụctốtnhưthế.Chacháuđangchếranhữngcốngnướcnhưmộtnhàthơ,cónhiềuhơnmứctatừngnghĩ.Hãychạyvềvàmangđếnmộtít,vàchúngtasẽbắtđầu.”

Suốtbuổichiềuhômấylàmộtquãngthờigianvộivã;Sivertchưabaogiờtrôngthấymộtcôngviệcđiêncuồngđếnthế;nóchưaquennhìnthấymọithứđượchoànthànhởnhịpđộđó.Họgầnnhưkhôngcóthờigianđểăn.Nhưngnướcđãchảyrồi!Ởchỗnàychỗkháchọphải đào sâu hơn,một cái cống phải được nâng lên hay hạ xuống,nhưngnướcđãchảy.Bangườiđànônglàmchotớikhuya,dínhchặtvàocôngviệcvàhăngháiràtìmbấtkỳsaisótnào.Nhưngkhinướcbắtđầuthấmlêntrênnhữngchỗđấtkhônhất,cómộtnỗihânhoanvuisướngởSellanraa.“Tôiquênđemtheocáiđồnghồ,”Geisslernói.“Mấygiờrồikhôngbiết?Phải,vàogiờnàyngàymainósẽxanhtươi!”

VàonửađêmSiverttrởdậyđểxemmọithứdiễnbiếnrasaovà

thấychanócũngđãrakhỏinhàvớicùngmộtmụcđích.Ồ,nhưngđólàmộtthờigianlykỳ–mộtngàycủanhữngsựkiệnlớnlao!

NhưngvàohômsauGeisslernằmlạitrêngiườngchotớigầngiữatrưa, bây giờ khi công việc đã xong ôngmệt đừ người. Ông khôngbuồndậyđểxemconthuyềntrênhồ;cònvềđiềumàôngđãnóihômtrước,ôngsẽkhôngbaogiờbậntâmtớiviệcnhìncáimáycưa.Ngaycảnhữngcôngviệctướitiêucũngkémlàmôngquantâmhơnlúcđầu–vàkhi ông thấy rằng cảđồng lúa lẫnđồng cỏđềukhông trởnênxanhtốttrongthờigianmộtđêm,ôngnảnchí,khôngbaogiờnghĩtớiviệcnướcđãchảythếnào,đãchảysuốtthờigianđó,vàngàycànglanxahơntrênmặtđất.Ôngthoáiluimộtchútvàbảo:“Cầncóthờigian.Cólẽcácbạnsẽkhôngthấythayđổinàotrướcngàymai.Nhưngmọichuyệnsẽtốtđẹp,đừnglo.”

MuộnhơntrongngàyBredeOlsenthơthẩntới;ymangtớimộtsốmẩuđáđểnhờGeisslerxem.“Vàlầnnàycómộtthứgìđókhácvớibìnhthường,theotôinghĩ,”Bredenói.

Geisslerkhông thèmnhìnmấyhònđá. “Đó là cáchanhquản lýmộtnôngtrạihaysao,”ônghỏimộtcáchkhinhmiệt,“langthangtrênnhữngngọnđồiđểtìmmộtgiatài?”

Rõ ràng giờđâyBrede khôngnghĩ tới việc bị người sếp cũ củamìnhđưavàocôngviệc;ygaygắt trả lời,khôngcóchútkính trọngnào,đốixửvớiviêncựuLensmandnhưmộtngườinganghàng:“Nếuôngnghĩtôiquantâmtớinhữnggìôngnói…”

“Anhvẫnkhôngcóđầuóchơntrướcchútnào,”Geisslernói.“Khicứlãngphíthờigiancủamìnhnhưthế.”

“Thế bản thân ông thì sao?” Brede đáp. “Ông thì thế nào, tôi

muốnbiết?Ôngcómộtcáimỏcủamìnhởđây,vàôngđãlàmđượcgìvớinó?Hử!Nằmđóchẳnglàmgì.Phải,ônglàloạingườicómộtcáimỏ,phảikhông?Hềhề!”

“Cútkhỏichỗnàyngay,”Geisslernói.VàBredekhôngởlạilâu.Yvácnhữngmẫuđá,lênđườngđểtiếptụccuộclangthangcủamình,khôngmộtlờichàotạmbiệt.

Geissler ngồi xuống và bắt đầu xemnhững tờ giấy với vẻ trầmngâm.Dườngnhưôngđangbịsốt,vàlúcnàyđangmuốnxemxétquacông việc của cái mỏ đồng, tờ hợp đồng, những phân tích. Đó làquặngtốt,gầnnhưlàđồngnguyênchất;ôngphảilàmgìđóvớinó,vàkhôngđểchomọithứtrôiđi.

“Thậtsựtôilênđâylàđểxửlýtoànbộchuyệnnày,”ôngnóivớiIsak.“Tôiđãnghĩtớichuyệnbắttayvàocôngviệcởđây,vàsẽsớmlàmchuyệnđó.Tìmnhiềungườiđểlàmviệcvàđiềuhànhcôngviệcmộtcáchđúngđắn.Anhnghĩsao?”

Isakthấytiếcchongườiđànôngnày,vàkhôngmuốnnóibấtcứđiềugìchốnglạichuyệnđó.

“Đâylàmộtvấnđềcóliênquancảtớianh,anhbiếtđó.Tấtnhiênlàcónhiềuthứbựcmình;sẽcónhiềungườiởquanhđây,vàđôikhisẽ hơi ồn ào lộn xộn. Và việc đánhmìn trên những ngọn đồi. Tôikhông biết anh có thích điều đó hay chăng.Mặt khác, sẽ có nhiềungườihơn tronghuyệnnơi chúng ta bắt đầu, và anh sẽ cómột thịtrường tốt sátngaybêncạnhđểbáncácsảnphẩmnông trạivàcácthứtươngtự.Tựđưaragiácủachínhanhnữa.”

“Phải,”Isaknói.

“Ngoài ra còn có phần chia của anh trong cáimỏ.Anh sẽ kiếmđượcmộttỷlệphầntrămcao,anhbiếtđó.Mộtkhoảntiềnlớn,Isakạ.”

Isak đáp: “Ngài đã trả cho tôi rất hậu, và nhiều hơn mức cầnthiết…”

Sáng hôm sau Geissler lên đường, vội vã đi về hướng đông đểsangThụyĐiển.“Không,cámơn,”ôngnóingắngọnkhiIsakđềnghịđicùngông.Gầnnhưlàmộtnỗiđaukhitiễnônglênđườngtrongbộđồnghèonànđó,đibộvàchỉcómộtmình.Ingerđãsắpsẵnmộtgóithức ăn cho ôngmang theo, tất cả đều ngon lành như nàng có thểlàm,vàcảnhữngcáibánhxốpđặcbiệt.Thậmchínhưthếcũngcònchưađủ;nàngcóthểchoôngthêmmộtbìnhkemvànhiềutrứnggà,nhưngôngkhôngmuốnmangtheochúng,vàIngerthấythấtvọng.

Bản thânGeissler hẳn cũng thấy khó chịu khi rời Sellanraamàkhông trả tiền chonhững thứôngnhậnđượcnhưông vẫn thườnglàm;vìthếôngvờnhưmìnhđãtrả;vờnhưthểôngđãtrảmộttờtiềngiấylớn,vànóivớibéLeopoldine:“Đây,bécon,cóthứnàychocháunữa đây.” Và ông trao cho nómột cái hộp bằng bạc, cái hộp đựngthuốclácủaông.“Cháucóthểrửasạchnóvàdùngnóđểcấtnhữngcâykimgútvàcácthứ,”ôngnói.“Thậtsựnókhôngphảilàmộtmóndùngđểlàmquà.Nếutôiởnhà,tôicóthểtìmchonómộtthứgìđókhác;tôicócảđốngcácthứ…”

NhưngcôngtrìnhdẫnnướccủaGeisslervẫncònlạisaukhiôngđãrađi;nónằmđó,hếtngàylạiđêm,tuầnnàysangtuầnkhác,tạonênnhữngđiềukỳdiệu;nhữngcánhđồnglúabiếnthànhmàuxanh,khoaitâythôirahoa,lúavươncaongọn…

Nhữngngườikhaihoangtừcáchộxabêndướibắtđầutớiđó,tất

cảđềunônnaođượcđíchthânnhìnthấyđiềukỳdiệu.AxelStröm–người lánggiềngở trạiMaaneland,ngườikhôngcóvợvàkhôngcóphụnữnàogiúpđỡmàchỉtựxoayxởlấy–cảanhtacũngđến.Hômđóanhcótâmtrạngvuivẻ;anhkểchohọngheanhvừanhậnđượclờihứacủamộtcôgáisẽtớigiúpsuốtmùahè–vàviệcđóđãcấtkhỏitâm trí anhmột gánh nặng. Anh không nói cô gái đó là ai, và Isakkhônghỏi,nhưngđóchínhlàBarbro,congáicủaBrede.PhảitốntiềnmộtcúđiệntíntớiBergenđểgọicôvề;nhưngAxeltrảtiền,dùanhkhôngphảiloạingườihoangphí,màđúnghơn,làmộtanhchàngkeokiệt.

Chínhcáicôngtrìnhdẫnthủyđãlôicuốnanhtớihômđó;anhđãxemxétnókỹcàngtừđầunàytớiđầukia,vàrấtthíchthú.Trênđấtcủa anh không có sông lớn, nhưng anh cómột con suối; anh cũngkhôngcóvánđểlàmcốngnước,nhưnganhsẽđàomươngtronglòngđất;nócó thể thựchiệnđược.Chotới lúcđó,mọi thứtrênđấtcủaanhchưatớimứchoàntoàntệhạivìnónằmthấpdướinhữngchânđồi;nhưngnếucơnhạnhántiếptục,cảanhcũngphảilàmhệthốngtướitiêu.Khiđãnhìnthấyđiềumìnhmuốn,anhlênđườngquayvềngaylậptức.Không,anhsẽkhôngvàonhà,khôngcóthờigian;anhsẽbắtđầuđàomươngngaychiềuhômđó.Vàthếlàanhlênđường.

ĐiềunàyhoàntoànkhácvớicungcáchcủaBrede.

Ồ,Brede,giờnàycóthểyđangchạykhắpcácnôngtrạiđểthôngtin:hệthốngdẫnthủykỳdiệuởSellanraa!“Khônglợilộcgìkhilàmlụngquánhiềutrênđấtcủabạn,”ynói.“HãynhìnIsaktrênkia;anhtađàovàđàothậtdàichotớilúccuốicùnganhtacónướcchotoànbộmảnhđất.”

Isak rất nhẫnnại, nhưngnhiều lần anhước gì anh có thể tống

khứcáigãcứquanhquẩnkhắpSellanraavớinhữnglờikhoácláccủay.Bredeđặthếtchỗdựavàođườngdâyđiệnthoại;chừngnàoycònlàmộtcôngchức,bổnphậncủaylàgiữtuyếnđườngổnđịnh.Nhưngcôngtyđiệnthoạiđãnhiềulầnkhiểntráchyvềtộilơlà,vàmộtlầnnữađềnghịgiaocôngviệcđóchoIsak.Không,khôngphảiđườngdâyđiệnlàthứcứnằmsuốttrongđầuóccủaBredemàlàcáimỏquặngtrêndãyđồi;bâygiờđólàýtưởngduynhấtcủay,mộtchứngnghiện.

DạonàyythườngxuyêntạtvàoSellanraa,tinchắcrằngyđãtìmthấykhobáu;ythườnggậtđầuvànói:“Tôichưathểnóivớianhvềnóđược,nhưngtôikhôngngạinóirằnglầnnàytôiđãtìmramộtthứgìđóđángchúý.”Tấtcảnhữnglãngphíthờigianvànănglượngđóchẳngđểlàmgì.Vàkhiquayvềngôinhànhỏcủamìnhvàochiềutối,y sẽquẳngxuốngsànnhàmộtbao tảinhỏđựngnhữngmẫuđá,vàphìphèohútthuốcsaumộtngàylàmviệc,nhưthểkhôngngườinàocóthểlaođộngnhọcnhằnhơnthếchomiếngănmỗingàycủamình.Ytrồngmộtítkhoaitâytrênđấtchualẫnthanbùn,vàcắtnhữngbụicỏ tựmọc trênmặt đất quanhnhà–đó là công việc nhànông củaBrede.Ychưabaogiờđượcsinhrađểlàmmộtnôngdân,vàchỉcóthểcómộtkếtcụcduynhấtchotấtcảchuyệnnày.Máinhàcủayđãrơithànhtừngmảng,vànhữngbậcthềmdẫntớinhàbếpđãbịhủyhoạidoẩmthấp;một tảngđámàinằmtrênmặtđất,vàcỗxengựavẫnbịbỏmặckhôngchechắnngoàitrời.

CólẽBredelàngườimaymắn,vìnhữngvấnđềnhonhỏnhưthếkhôngbaogiờkhiếnyphảibậnlòng.Khilũconlănphiếnđámàicủayđểchơiđùa,yrấttửtếvàkhoandung,thậmchícònđíchthângiúpchúnglănphiếnđá.Mộtconngườixuềxòadễchịu,lườinhát,khôngbaogiờnghiêmtúc,nhưngcũngkhôngbaogiờnảnchí,mộttínhcáchnhunhược,vôtráchnhiệm;nhưngycũngxoayxởđểcóthứcănchobản thân và gia đình từng ngàymột; bằng cách nào đó đã xoay xở

được.NhưngkhôngthểhyvọngrằngngườichủtiệmcóthểtiếptụcnuôisốngBredevàgiađìnhcủaymãiđược;ôngtađãnóithếnhiềulần với chính Brede, và giờ đây ông ta nói câu đó với sự nghiêmchỉnh.Bredethừanhậnrằngôngtađúng,vàhứasẽxoaychuyểntìnhthế–ysẽbánnôngtrạicủamình,vàrấtcókhảnăngkiếmđượcmộtkhoảntiềnkhakhátừnó–vàsẽthanhtoánnhữnggìymắcnợởcửatiệm!

Ồ,nhưngdù thếnào thìBredecũngsẽbán,ngaycảkhi lỗvốn;mộtnôngtrạithìcóhayhogìđốivớiy?Ylạithấynhớngôilàng,nhớcuộcsốngdễchịu lacàngồi lêđôimáchởđó,vànhớcáicửahàngnhỏ,nóhợpvớiyhơnlàcắmcúilàmviệcởđâyvàcốquênđithếgiớibênngoài.

LàmsaoycóthểquênnhữngcâythôngNoelvànhữngbuổitiệctùng,hoặcnhữngbuổiđại tiệcquốcgiavàongàyQuốckhánh,hoặcnhữngquầyhàngphúcthiệnbàytrongnhữngcănphònghọp?Ythíchtròchuyệnvớinhữngngườicùngđẳngcấp,traođổinhữngtintứcvàquan điểm, nhưng ở đây thì có ai để mà trò chuyện? Dường nhưIngerởtrạiSellanraalàngườithuộcloạicủaytrongmộtthờigian,nhưngrồicôtađãthayđổi–giờđâykhôngthểmoitừmiệngcôtalấymộttừ.Ngoàira,côtatừngbịởtù;vàvớimộtngườiởđịavịcủay–không,điềuđókhôngbaogiờcó.

Không,yđãphạmsailầmkhirờikhỏilàng;nóđãthảibỏy.YghinhớvớilòngganhghétrằngvịLensmandđãcómộttrợlýkhác,vàvịbácsĩđãcómộtngườikhácđánhxechoông ta;yđãbỏchạykhỏinhữngngườicầnmình,vàgiờđâykhiykhôngcònởđó,họđãxoayxởđượcmàkhôngcần tớiy.Nhưngnhữngngườiđóđãchiếmchỗcủay–dĩnhiênlàhọkhônggiỏigiangcholắm.Nóimộtcáchchínhxác,y,Brede,nênquayvềlàngtrongchiếnthắng!

RồicòncóBarbro–vìsaoyủnghộýtưởngđưacongáilêngiúpviệcởSellanraa?Ờ,đólàsaukhibànbạcvớivợy.Nếumọichuyệndiễntiếntốt,điềunàycónghĩalàmộttươnglaitốtchocôgái,cólẽlàmộttươnglaicủaloạingườinhưhọ.ViệclàmquảngiachohaithưkýởBergennóichunglàổn,nhưngaicóthểnóiđượcvềlâudàinósẽnhậnđượctừviệcđócáithứgì?Barbrolàmộtthiếunữxinhxắn,vàthíchlàmđẹp;nóichocùng,ởđâycóthểlàmộtcơhộitốthơnchonó.VìởSellanraacóhaicậucontrai.

NhưngkhiBrede thấy rằngkếhoạchnày sẽkhôngbaogiờ tiếntriển,ynhắmvàomộtkếhoạchkhác.Nóichocùng,việckếthônvớinhàIngerkhôngphảilàmộtmẻcálớn–Inger,ngườiđãtừngởtù.VàcòncónhữngchàngtraikháccóthểnghĩtớingoàihaicậucontraiởSellanraa, chẳnghạnnhưAxelStröm.Cậu tacómộtnông trạivàmột túp lều riêng. Cậu ta làmột người biết cópnhặt dànhdụmvàxoayxởtừngchútmộtđểlàmchủmộtsốgiasúcvàcácthứđạiloại,nhưngchưacóvợvàkhôngcóngườiphụnữnàogiúpđỡ.“Được,tôikhôngngạinóivớicậu,nếucậunhậnBarbro,nósẽ là tất cả sự trợgiúpcậucần,”Bredeđãnóivớicậuta.“Nhìnxem,đâylàhìnhcủanó;cậucóthểthấyđó.”

Vàsaukhoảngmộttuần,Barbrotới.Axelđangvàogiữamùacắtcỏkhôvàphảicắtcỏvàobanngàyvàphơicỏvàobanđêm,tấtcảchỉmộtmình.ThếrồiBarbro tới!Đây làmột thứcủaTrờicho.Barbrosớmchứngtỏrằngcôkhôngngạilàmviệc;côgiặtquầnáo,lauchùirửaráycácthứ,nấuăn,vắtsữavàgiúpviệcngoàiđồngcỏ–côgiúpváccỏkhôvềkho.Axelđãquyếtđịnhtrảchocômộtkhoảntiềncôngcaovàkhônghềmấtmátvềchuyệnđó.

Ởđâycôkhôngchỉ làmộtbứcảnhcủamột thiếunữxinhđẹp.ThânhìnhBarbrothẳngvàthanhmảnh,giọnghơikhàn,tỏracóđầu

ócvàkinhnghiệmtrongnhiềucáchkhácnhau–côkhôngphảilàmộtđứatrẻcon.Axel tựhỏiđiềugìđãkhiếnchomặtcôgầyvàhốchácđến thế. “Tôi đã biết em nhờ nétmặt,” anh nói; “nhưng trông emkhônggiốngbứcảnh.”

“Đóchỉlàvìchuyếnđi,”côđáp,“vàviệcsốngtrongthịtrấntrongsuốtthờigianđó.”

Vàthậtthế,chẳngbaolâucôđãtrởnêntròntrịavàdễnhìntrởlại.“Hãyghinhớlờitôivềchuyệnnày,”cônói,“mộtcuộchànhtrìnhvànếpsốngtrongthịtrấnnhưthếsẽlàmanhbịgiảmsứckhỏechútđỉnh.”Cô cũngnóibónggió vềnhững thứ cámdỗ của cuộc sốngởBergen–ngườitaphảicẩnthậnkhiởđó.Nhưngtrongkhihọngồitròchuyện,cônàixinanhmuamộttờbáo–mộttờnhậtbáoBergen–đểcôcóthểđọcchútítvàxemtintứccủathếgiới.Côđãquenvớiviệcđọc,nhàhátvàâmnhạc,vàmộtnơinhưthếnàythậtlàbuồntẻ.

Axelhài lòngvớinhữngkếtquảcủasựtrợgiúpmùahènày,vàđặtmuamộttờbáo.AnhcũngthấychánvớinhữngcuộcthămviếngthườngxuyêncủagiađìnhBrede,nhữngngười thường tạtvàochỗcủaanhvàănuống.Anhnônnóngchứngtỏrằnganhcảmkíchcôgáigiúpviệcnày.Vàcòncóđiềugìcóthểxinhđẹphơn,chấtpháchơnlàhìnhảnhBarbrongồiđó trongmột chiềuChủnhật,dạonhững sợidâyđàn và cahát đôi chút với giọng khànkhàn?Axel cảmđộng vìmọithứ,vìnhữngbàicalạlùng,êmái,vìcáithựctếgiảnđơnrằngđãcóaiđóthậtsựngồiđóháttrongcáinôngtrạinghèonàncủaanh.

Đúng,trongsuốtmùahèanhđãhọccáchbiếtthêmnhữngkhíacạnhkháctrongtínhcáchcủaBarbro,nhưngnhìnchunganhthấyhàilòng.Cô cónhữngmê thích củamìnhvàđôi khi có thể trả lờimộtcáchhấptấp;hơiquánhanhtrongviệcđáplời.Chẳnghạnchiềuthứ

Bảyđó,khiAxelphảixuốnglàngđểmuasắmvàithứ,Barbrođãlàmsaikhirờikhỏitúplềuvàđàngiasúc,bỏmặctrangtrại.Họcóđôilờiqualạivềchuyệnđó.Vàcôđãđiđâu?Chỉlàvềnhàcô,vềBreidablik,nhưngvẫn…KhiAxeltrởvềlềuđêmđó,Barbrokhôngcóởđó;anhkiểmlạiđàngiasúc,tựnấuthứgìđóchomìnhrồiđingủ.TớisángBarbromớivềđến.“Tôichỉmuốnxemviệcbướctrởlạitrênmộtsàngỗnónhưthếnàothôi,”côkhinhkhỉnhnói.VàAxelkhôngthểnghĩrađiềugìđểnói,thấyrằnganhchỉcómộttúplềucỏvớimộtcáisànnhàđấtnện.Tuynhiênanhcũngnóirằngnếuthếthìanhcóthểkiếmvàimảnhván,vàchắcchắnanhsẽcómộtngôinhàvớimộtcáisàngỗkhicó thờicơ!Barbrocóvẻănnănkhingheanhnói thế;côkhôngphảihoàntoànkhôngtốt.VàvìhômđólàChủnhật,côđingayvàorừngvàháinhữngcànhbáchxùtươiđểtrảilênsànđấtnện.

Vàrồi,khithấycôtốtbụngvàxửsựmộtcáchdễthươngđếnthế,Axelcòncóthểlàmgìkháchơnlàlôirachiếckhăntrùmđầumàanhđãmuachocôvàochiềuhômtrước,dùanhđãnghĩ tớiviệcgiữnóthêmmộtthờigian,đểnhậnđượcđôichútlòngtôntrọngđềnđáplạitừcô.Vàtrôngkìa!Côrấthàilòngvớinó,trùmthửnóngay–phải,côquaysanganhvàhỏitrôngcôtrùmnócóđẹpkhông.Vâng,thậtsựtrông cô rất xinhđẹp; và cô có thểđội cáimũ lông cũ của anhnếuthích, và trông cô rất đẹp với cáimũ!Barbro cười rộ và cốnói đôiđiềuthậtsựtốtđẹpđểđáp lại;cônói:“Tôi thíchđinhàthờvàhọpnhómđạo với chiếc khănnày hơnnhiều so với độimột cáimũ.ỞBergen,dĩnhiên,chúngtôiluônluônđộimũ–tấtcảngoạitrừnhữngngườihầugáiđếntừmiềnquê.”

Lạilàbạncủanhau,mộtcáchtốtđẹp.

KhiAxelđưaratờnhậtbáoanhđãnhậnởtrạmbưucục,Barbrongồixuốngđọccáctintứctrênthếgiới:mộtvụtrộmởmộtcửahàng

trang sức trênmộtđườngphốởBergen,một cuộc cãi lộngiữahaingườigipxiởmộtphốkhác;mộtpháthiệnkinhkhủngởcảng–thihàicủamộttrẻsơsinhgóitrongmộtchiếcáosơmicũvớihaitayáođãbịcắtrời.“Tôitựhỏiaicóthểlàmchuyệnđó?”Barbronói.Vàcôcũngđọcbảngiácảthịtrường,nhưcôluônlàmthế.

Mùahècứthếtrôiđi.

CHƯƠNGXVI

Sellanraacónhữngthayđổilớn.

Người ta không cònnhận ranơinàynhưnóhồi đầunữa:máycưa,cốixaylúa,vàđủcácloạicáckiểucôngtrìnhxâycất–vùngđấthoangvugiờđã làmiềnquêcóngườicưngụ.Vàcòncónhiều thứhơnnữađểmàtớiđó.NhưngcólẽIngerlàđiềulạlùngnhấttrongsốđó;nàngđãthayđổithậtnhiều,lạitrởnêntốtđẹpvàthôngminhgiỏidắn.

Bảnthânsựkiệnlớnlaohồinămngoái,khimọithứđãđitớihồinguykịch,cólẽgầnđủđểbiếnđổinhữngcungcáchlơlàđểnhđoảngcủanàng;thỉnhthoảngcónhữnglầntáiphạm,nhưkhinàngnhậnramìnhlạibắtđầunóivề“họcviện”vàngôinhàthờởTrondhjem.Ồ,nhữngđiềurấtưngâythơ;vànàngtháochiếcnhẫnra,hạmépchiếcváytáobạoxuốngvàiphân.Nàngđãtrởnêntrầmtư,trangtrạiyêntĩnhhơnvàcáccuộcthămviếngítđi;nhữngcôgáivàphụnữdướilànggiờđâyhiếmkhitới,vìIngerkhôngcònquantâmmongmỏigặphọ.Khôngaicóthểsốnggiữavùngđấthoangvulạicóthờigianchonhữngthứnguxuẩnđó.Hạnhphúcvàsựvôlýlàhaiđiềukháchẳnnhau.

Trong vùng hoang địa, mỗi mùa đều có những điều kỳ diệu,nhưngluônluôn,khônghềthayđổi,làcáiâmthanhmênhmangtrầmtrọngđócủađấttrời,cáicảmgiácbịvâyquanhtứphía,bóngtốicủakhurừng,vẻđẹpcủacác loàicâycối.Mọithứđềunặngnềvàmềm

mại,khôngcóýnghĩnàolàbấtkhảởđó.ỞphíabắcSellanraacómộtcáihồnhỏ,mộtvũngnướcđơnthuần,khônglớnhơnmộtvũngnướcmưa.Ởđócónhữngconcánhỏtíhonkhôngbaogiờlớnhơn,sốngvàchếtởđóvàkhônghềcódụngíchgì–LạyTrời!Khôngcódụngíchgìtrêntráiđất.MộtchiềuIngerđứngởđólắngnghetiếngchuôngcổbò;mọithứquanhnàngnhưđãchết,nàngkhôngnghethấythứgì;thếrồicómộtbàicavọnglêntừhồnước.Mộtbàicanhonhỏ,rấtkhẽkhàng,hầunhưkhônghiệnhữu,hầunhư lạcmất.Đó làbài cacủanhữngconcátíhon.

***

ỞSellanraahọcómộtđiềumaymắn,cứmỗimùaxuânvàmùathuhọ có thểnhìn thấynhững conngỗngxámbay thành từngđànbên trênvùnghoangđịa;nghe thấy tiếngkêu tròchuyệncủachúngvọnglạigiữakhôngtrung–đólàmộtcuộctròchuyệnrômrả.Vànhưthể trái đất đứng yên trong khoảnh khắc, cho tới khi đội hình củachúngđãbayqua.Vànhữnglinhhồncủaconngườibêndưới,khiđóhọcócảmthấymộtsựyếuđuốilướtxuyênquahọ?Họquaylạivớicôngviệccủamình,nhưngtrướchếtphảihítsâulấymộthơithở;cóthứgìđóđãnóivớihọ,thứgìđótừphíabênngoài.

Nhữngđiềukỳdiệulúcnàocũngởxungquanhhọ;vàomùađôngcó những vì sao; cũng trongmùa đông, thường có những vầng bắccựcquang,mộtbầutrờicủanhữngđôicánh,mộtđámcháylớntrongnhững lâu đài của Thượng đế. Thỉnh thoảng, không thường xuyênlắm,họnghethấytiếngsấm.Đasốnóđếnvàomùathu,vàđólàmộtsựvậttốitămvàtrangnghiêmđốivớiconngườivàsúcvật;nhữngconthúăncỏgầnnhàtúmtụmlạivớinhauvàđứngchờđợi.Chúngkhomđầuxuống–đểlàmgì?Chờgiâyphútcuốicùng?Vàconngười,conngườiđứnggiữachốnhoangvuvớimáiđầucúixuống,đangchờ

đợigì,khisấmtới?Chờđợicáigì?

Mùaxuân,phải,vớisựvộivã,niềmhânhoanvuisướngbốcđồngcủanó;nhưngcònmùathu!Nógợilênmộtnỗisợbóngtối,xuikhiếnngườitađọckinhcầunguyệnbuổichiều;cónhữnghìnhảnhquanhquấtvànhữngcảnhbáotrongkhôngtrung.Vàomùathu,ngườitacóthểrangoàimộthômnàođóđểkiếmtìmmộtđiềugìđó–đànôngthì tìmmộtsúcgỗchocôngviệccủamình,đànbàthìđuổitheogiasúcchạyrongsaukhinấmmọclên:họsẽtrởvềnhàvớinhiềubímậttrongđầu.Họcóvôtìnhdẫmlênmộtconkiến,nghiềnnátphầnthânsau của nó dính sát vào con đường, vì thế phần thân trước của nókhôngthểtựgiảiphóngchonó?Hoặccóbướcquágầnmộtcáitổgàgôtrắng,khiếncongàgômẹphảikêurít lênvàlaotớihọ?Ngaycảnhữngcâynấmbò[9]tolớncũngkhônghềhoàntoànvônghĩa;khôngchỉ đơn thuần làmột khoảng trốngmàu trắng trong conmắt. Loàinấm lớnnàykhông rahoa,nókhông chuyểnđộng,nhưng có gì đóđangđảo lộntrongdángvẻcủanó;nó làmộtconquáivật,mộtvậtgiốngnhưmộtláphổiđứngđó,sốngđộngvàtrầntrụi–mộtláphổikhôngcómộtthânhình.

Cuối cùng Inger trở nên chán nản, cảnh vật hoang vu đè nặngxuốngnàng,nàngtrởnênsùngđạo.Làmthếnàonàngcóthểchốnglạinó?Khôngaicóthểchốnglạinógiữachốnđồnghoang;cuộcsốngởđókhôngchỉlàcôngviệcvàcuộcsốngtrầnthếnhọcnhằn;còncólòngmộđạo,nỗisợhãicáichếtvànhữngđiềumêtíndịđoan.CólẽInger cảm thấy rằngnàngcónhiều lýdođể sợsựphánxét củađấttrời hơn những người khác, và nó không trôi lướt qua nàng; nàngbiếtThượngđếđiquanhnhưthếnàotrongbuổixếchiềuđểxemxétcõi hoang vu của ngài với đôimắt huyền bí; phải, ngài sẽ tìm thấynàng.Nàngkhôngthểđổithaynhiềulắmtrongcuộcsốnghàngngàycủa mình; đúng, nàng có thể chôn giấu chiếc nhẫn vàng của nàng

xuốngtậnđáymộtrươngquầnáo,nàngcóthểviếtthưchoEleseusvàbảonócũngnêntheođạo;sauđó,nàngkhôngcòntìmrađiềugìkhácngoàiviệclàmtốtcôngviệccủamìnhvàkhôngđểchobảnthânănkhôngngồirồi.Phải,còncómộtđiều;nàngcóthểănmặcnhữngáoquầnkhiêmtốn,chỉthắtthêmmộtdảiruybăngxanhquanhcổvàonhữngngàyChủnhật.Sựnghèotúngnàylàgiảtạo,khôngcầnthiết–nhưngnólàsựthểhiệncủamộtloạitriếtlý,tựhạnhụcmình,khắckỷ.Dảiruybăngxanhkhôngcònmới;nóđượccắtratừmộtcáimũmàbéLeopoldinekhôngcònđộivừanữa;nóbịphaimàuởchỗnàychỗkhác,và,nóithật,hơibẩnchútxíu–giờđâyIngerđeonónhưlàmộtmẩutrangsứckhiêmnhườngvàonhữngngàylinhthánh.Phải,cólẽnàngđãtrởnênphilý,giảvờnghèonàn,cốgắngnoitheomộtcách giả tạonhữngngười cùngkhổ sống trongnhữngnơi chốn tồitànbẩnthỉu;nhưngthậmchílàthế–sựtrốnchạycủanàngcóvĩđạihơnkhôngnếumóntrangsứckhốnkhổđólàthứtốtnhấtcủanàng?Hãyđểchonàngsốnganlành,nàngcóquyềnsốnganlành!

Nàngthựchiệnmộtcáchtốtđẹpquámứcmọi thứvàchămchỉhơnmứccầnthiết.Trongtrạicóhaingườiđànông,nhưngIngernắmngaylấycơhộikhicảhaiđixakhỏitrại,tựmìnhbắttayvàoviệccưagỗ;vàđâulàýnghĩatốtđẹpcủaviệctựhànhxáctheocáchđó?Nànglàmộttạovậtkhôngquantrọng,cógiátrịquábénhỏ,nănglựccủanàngquátầmthường;sẽkhôngaichúýtớiviệcnàngsốnghaychếttrongkhuvựcnày,trongquốcgianày,màchỉtạinơiđây,giữavùngđấthoangvu.Ởđây,nànggầnnhưvĩđại–kẻvĩđạinhất,ởmọimứcđộ;và có thểnàngnghĩ rằngmìnhxứngvớimọi sự trừngphạtmànàngtựđưaravàchịuđựng.Chồngnàngbảo:

“Sivert và tôi, chúng tôiđãnói chuyệnvềviệcnày; chúng tôi sẽkhôngchocôcưagỗvàtựlàmchomìnhkiệtsức.”

“Tôilàmnóvìlươngtâm,”Ingerđáp.

Lương tâm!Một lầnnữa từnàykhiến Isak trầmngâm.Anhđãtiếnbộhơn theonăm tháng, suynghĩ chậmchạpnhưng chắc chắnkhianhmuốnđạttớibấtcứđiềugì.Lươngtâmphảilàthứgìđókhámạnhmẽnếunócó thểđảongượchoàn toànIngernhưthế.Vàdùthếnàođinữa,câunóicủaIngercũngtạoramộtthayđổitronganh;anhnắmbắtđượcnótừnàng,trởnênthuầntính,vàsuyngẫmnhiềuhơn.Cuộcsốngnặngnềvàlạnhlùngvàomùađôngấy;anhtìmsựcôđộc,tìmmộtnơiẩnnáu.Đểdànhdụmnhữngcâygỗcủamìnhanhđãmua thêmmộtmảnh rừng bên cạnh của nhà nước, chạy thẳng vềhướngThụyĐiển,vớimột sốcâygỗ tốt, vàgiờđâyanhđốnhạgỗmộtmình,từchốimọisựgiúpđỡ.Sivertđượclệnhởnhàđểngănmẹnókhôngđượclàmviệcquánhiều.

Vàcứthế,trongnhữngngàyđôngngắnngủi,Isaklênđườngtớichỗlàmtrongbóngtốivàtrởvềnhàtrongbóngtối;khôngphải lúcnàocũngcótrănghaybấtkỳmộtvìsaonào,vàđôikhilốimònanhđivàobuổisángcóthểbịtuyếtchephủkhiđêmxuống,vìthếanhgặpkhókhăntrongviệctìmđường.Vàmộtchiềunọđãcóchuyệnxảyra.

Anhđãvề tớigầnnhà; trongánhtrăngsángtỏanhcó thểnhìnthấySellanraađứngđótrênsườnđồi,táchbiệtkhỏikhurừng,nhưngtrôngbénhỏvàchìmsâutrongđất,vìtuyếtđãtạothànhmộtmôcaoquanhnhữngbức tường.Bâygiờanhđãcónhiềugỗhơn,và Ingercùnglũtrẻsẽngạcnhiênkhinghethấyanhlàmgìvớinó–mộttòanhàtuyệtvờianhđãxâycấtsẵntrongđầu.Anhngồixuốngmặttuyếtnghỉchốclát,đểtrôngkhôngcóvẻmệtnhọckhivềtớinhà.

Vạnvậtquanhanhimlìm,vàThượngđếđangbanphúclànhtrênsự tĩnh lặng, trầm tưnày, vìnókhông làgì khácngoài sự tốt lành!

Isak làmột người cần lao, đang ngồi trongmột khoảng trống giữarừng,vàanhnhìnlướtquamặtđất,tựhỏi lầnsausẽphátquanggìtiếp;nhấcbỏnhữngtảngđánặngkhỏitâmtrícủaanh–Isakcómộttàinăngthậtsựđốivớiviệcđó.Giờđâyanhbiếtcómộtkhoảnhđấtsâu, lộ thiên trênmảnh đất củamình; nó chứa đầy quặng; luôn cónhữnglớpmàngkimloạitrêntừngvũngnướcnhỏởđó–vàbâygiờanhsẽđàonó.Anhđánhdấunhữngkhoảnhvuôngvắnbằngđôimắt,lênkếhoạchchotấtcả,xétsuytấtcả,chúngsẽtrởnênxanhtươimàumỡ;vớianhđiềuđógiốngnhưlàđiềuđúngđắnvàtrậttự,vàngoàiracònlàmộtniềmvuisướng…

Anhđứnglên,vàchợtcảmthấybốirối.Ừm.Chuyệngìđãxảyravậy?Nàocógìđâu,chỉlàanhđãngồixuốngmộtlát.Lúcnàycóvậtgìđóđangđứngtrướcmặtanh,mộtSinhthể,mộtLinhthần;lụaxám–không, không có gì hết. Anh cảm thấy lạ lùng, bước tới trướcmộtbướcngắnphânvân,vàđithẳngvàomộtcáinhìn,mộtcáinhìnkỳvĩ,mộtđôimắt.Ngaylúcđónhữngcâydươnglárunggầnđấybắtđầukêuxàoxạc.Bấtkỳngườinàocũngbiếtrằngđôikhimộtcâydươnglárungcóthểxàoxạckêu lênmộtcách lạkỳkinhkhủng;dùsaođinữa,chưabaogiờtrướcđóIsaknghemộttiếngxàoxạckinhkhủnglạlùngđếnthế,vàanhrùngmình.Anhđưamộtbàntayraphíatrước,vàcólẽđólàcửđộngbấtlựcnhấtmàmộtbàntaytừngthựchiện.

Nhưngvậttrướcmặtanhlàgì?Đólàhìnhảnhdomaquáitạorahaylàthựctại?TrongsuốtđờimìnhhẳnIsakphảisẵnsàngthềrằngđây làmộtquyềnnăngcaohơn,vàanhđãtừngcó lầnthậtsựnhìnthấynó,nhưngvậtmàanhnhìnthấylúcnàytrôngkhônggiốngnhưThượngđế.CólẽlàThánhthần?Nhưngdùsaothìvậtđangđứngđógiữamộtnơixaxôihẻolánhnàylàgì?Haiconmắt,mộtcáinhìn,vàkhôngcòngìkhácnữa?Nếunóđếnvớianhđể lấyđi linhhồnanh,sao,hẳnlàviệcđósẽphảixảyra;nóichocùng,nósẽxảyramộtngày

nào đó, và rồi anh sẽ lên cõi thiên đường, sống giữa những ngườihạnhphúc.

Isaknônnóngmuốnbiếtchuyệngìsẽxảyrakếtiếp;anhvẫncònđangrunrẩy;dườngnhưtừcáihìnhdángtrướcmặtanhphátramộtsựlạnhlẽo–hẳnđóphảilàQuỷdữ!VàtớiđâyIsakkhôngcònchắcchắnvềlýlẽcủamình.ĐócóthểlàQuỷdữ–nhưngnómuốngìđây?Anh,Isaknày,đãlàmđiềugì?Chẳnglàmgìngoàiviệcngồiimvàsuyngẫmchuyệntrồngtrọtđấtđai,trongýnghĩcủamình,nhưthườnglệ–chắcchắnlàkhôngtổnhạigìtớiaitrongchuyệnđó?Ngaylúcđóanhkhôngthểnghĩrađượcmộtlỗilầmnàokhác;anhchỉđangtrênđường trở về nhà từ nơi làm việc trong rừng,một gã tiều phu đóimệt,đangtrởvềtrạiSellanraa–anhkhôngcóýlàmhạitớiai…

Anh lạibước tới trước thêmmộtbước,nhưngchỉ làmộtbướcnhỏ, và, phải nói thật, anh lui lại ngay tức khắc. Ảo ảnh đó khôngnhượngbộ. Isakcaumày,nhưthểbắtđầungờvựcmộtđiềugìđó.NếuđólàQuỷdữ,sao,cứmặckệnó;Quỷthìkhôngtoànnăng–vídụnhưLuther,chínhôngđãsuýtgiếtđượcconquỷ,chưakểtớinhiềungườikhiến chonóphải trốnchạybằngcách làmdấu thánhgiávàđọc tênChúa Jesus.Khôngphải Isak có ý định thách thức kẻnguyhiểmtrướcmặtmình;anhkhôngnghĩtớichuyệnngồixuốngvàcườivàomặtnó,nhưnghẳnnhiênanhđãtừbỏýtưởngbanđầucủamìnhvềcáichếtvàthếgiớitiếptheo.Anhbướctớithêmhaibước,thẳngvềphíaảoảnh,làmdấuthánhgiávàhétlớn:“NhândanhChúaJesus!”

Ừm.Cùngvớigiọngnóicủachínhmình,anhtỉnhtáotrởlại,vàmột lần nữa nhìn thấy Sellanraa trênmé sườn đồi. Đôimắt trongkhôngtrungđãbiếnđi.

Anh lênđườngtrởvềnhàngay,vàkhôngtháchđốbóngmađó

thêmnữa.Nhưngkhithấymìnhđãlạiantoàntrênbậccửa,anhhắnggiọngvớimộtýthứcvềsứcmạnhvàsựantoàn;anhbướcvàonhàvớisắcmặtkiêuhãnh,nhưmộtngườiđànông–phải,mộtngườiđànôngtrêncõithế.

Ingergiậtmìnhkhitrôngthấyanh,vàhỏiđiềugìkhiếnchoanhtáinhợtnhưthế.

Và khi đó anh không chối bỏ việc đã nhìn thấy chính bản thânQuỷdữ.

“Ởđâu?”nànghỏi.

“Ởtrênkia.Ngaymétrêntrạicủachúngta.”

Vềphầnmình,Ingertỏrakhôngcótháiđộghentị.Nàngkhôngkhenngợianhvềchuyệnđó,đúng,nhưngtrongcáchcưxửcủanàngkhôngcógìchothấymộtcôngviệcvấtvảhaysựphảnđốimangtínhkhinhmiệt.Bạnthấyđó,vềsaunàyIngerđãtrởnêndịudàngvàtốtbụnghơnchútít,bấtkểnguyênnhânlàgì;vàlúcnàynàngchỉđơngiảnhỏi:

“ChínhbảnthânQuỷdữà?”

Isakgậtđầu:trongchừngmựcanhcóthểnhìnthấythìchínhlànóchứkhôngaikhác.

“Vàanhlàmsaotốngcổnóđiđược?”

“TôibướctớinóvàđọctênChúaJesus.”

Ingerlắcđầu,hoàntoànbịápđảo,vàphảimấtmộtlúcnàngmớicóthểbàybữatốicủaanhlênbànđược.

“Dùsaođinữa,”cuốicùngnàngnói,“chúngtôisẽkhôngđểanhđimộtmìnhtrongrừngnữa.”

Nànglolắngchoanh–vàkhibiếtđiềunàyanhthấydễchịu.Anhtỏramạnhbạonhưmọingày,vàhoàntoànkhônglưutâmtớichuyệnanhđimộtmìnhhaycóngườiđicùng;nhưngđiềunàychỉnhằmlàmtâmtrícủaIngerdịulạichứkhôngphảiđểdọadẫmnàngnhiềuhơnmứccầnthiếtvớiđiềuđángsợđãxảyravớianh.Việcbảovệnàngvàtấtcảbọnhọchínhlàtráchvụcủaanh;anhlàNgườiđànông,làKẻchỉhuy.

NhưngIngercũngnhìnthấucảđiềunày,vàbảo:“Ồ,tôibiếtanhkhôngmuốnlàmtôisợ.NhưnganhphảiluônmangSivertđicùng.”

Isakchỉkhịtmũi.

“Anhcóthểbấtngờbịốmhaythấykhóởtrongrừng,dạogầnđâyanhkhôngkhỏecholắm.”

Isaklạikhịtmũi.Ốmà?Mệt,cólẽthế,vàhơiđuốisứcđôichút,nhưngcònốm?Ingerkhôngcầnphảibắtđầulolắngvàxemanhnhưmộtgãngốc;anhcònkhákhỏemạnh;ăn,ngủvàlàmlụng;đơngiảnlàthểchấtcủaanhrấtkhỏe,đólàđiềukhônghềthayđổi!Cólầnkhiđangđốncây,thâncâyđãngãxuốngđầuanhvàlàmtaianhđứttoạt,nhưnganhxemnhẹchuyệnnày.Anhgắnlạicáivànhtaivàovịtrícũvàgiữnónằmđóbằngcáchđội trùmcáimũ lên trênnó suốtngàyđêm; và nó đã liền trở lại theo cách đó. Với những khó chịu trongngười,anhtựchữachomìnhvớimộtthứvỏcâyluộcvớisữađểlàmchomồhôitoátra–đólàvỏcamthảo,muaởcửatiệm,mộtcáchtrịbệnhcổxưavàđángtincậycủacácbậctiềnnhân.Nếuanhbịđứttay,anhtrịvếtthươngbằngmộtthứchấtlỏngcóchứamuốiluônmangtheobênngười,vànósẽlànhlặntrongvàibahôm.Chưatừngcóvị

bácsĩnàođượcmờitớiSellanraa.

Không,Isakkhôngbịốm.MộtcuộcchạmtránvớiQuỷdữcóthểxảyrangayđốivớimộtngườikhỏemạnhnhất.Vàsauđóanhthấychuyếnmạohiểmđócũngkhôngtệcholắm;trái lại,dườngnhưnóđãcủngcốthêmchoanhsứcmạnh.Vàkhimùađôngsắptớigần,đókhôngphải làmột thờigianđáng sợđểđợi chờcho tớimùaxuân,anh,NgườiđànôngvàKẻchỉhuy,bắtđầutựcảmthấymìnhgầnnhưlàmộtvịanhhùng:anhthấuhiểunhữngđiềunày;chỉtinvàochínhmìnhvàtấtcảsẽổnthỏa.Trongtrườnghợpcầnthiết,anhcóthểtựmìnhxuađuổiQuỷdữđi!

Nhìnchung,ngàybâygiờdàihơnvàtrongsánghơn;mùalễPhụcsinhđãqua,Isakđãchuyểnvềtấtcảsốgỗ,trôngmọithứđềusángsủa,mọingười lại có thể thởphào saukhimộtmùađôngnữa trôiqua.

Một lần nữa Inger là người đầu tiên trởnên tươi tỉnh; lúc nàynàngtỏravuivẻhơntrongsuốtmộtthờigiandài.Vìsaovậy?Chà,chỉvìmột lýdođơngiản; Ingerđã lại trởnênnặngnề, lạimột lầnnữamangthai.Mọithứtrongđờinàngđềudiễnramộtcáchdễdàng,khônghềvướngmắcởbấtkỳchỗnào.Nhưngchaoôi,saucáicáchnàngđãphạmtội!Chuyệnnàytốtđẹpđếnnỗinàngkhôngcóbấtkỳquyềngìđểmongchờ.Phải,nàng làngườimaymắn,rấtmaymắn.Mộthôm,chínhIsakcũngnhậnrađiềugìđóvàđãhỏithẳngnàng:“Trôngnhưthểcôlạiđangcómang;côbảosao?”

“Phải,tạơnThượngđế,chắcchắnlàthếrồi,”nàngđáp.

Cảhaiđềukinhngạcnhưnhau.DĩnhiênkhôngphảivìIngerđãquá tuổi sinh nở; trong đầu Isak, theomọi giá nàng chưa quá già.Nhưngmộtđứaconkhác…được,được…VàmỗinămbéLeopoldine

lạiđến trườngởmédưới trạiBreidabliknhiều lần–điềuđókhiếntrạikhôngcònđứanhỏnào–ngoàira,giờđâyLeopoldinecũngđãlớn.

Vàingàytrôiqua,vàIsakdànhtrọnthờigiancuốituần–từchiềuthứBảychotớisángthứHai–chomộtchuyếnxuốnglàng.Khilênđường,anhkhôngnóimụcđíchlàgì,nhưngkhiquayvề,anhmangtheomộtbégái.“ĐâylàJensine,”anhnói.‘Đếnđểgiúpviệc.”

“Anhđúngthậtlà,”Ingernói,“tôikhôngcầngiúpgìhết.”

Isakđáprằngnàngcầntớimộtsựgiúpđỡ–ngaylúcnày.

Cầnhaykhôngcần,đâyvẫnlàmộtýnghĩtốtbụngvàhàophóngcủaanh; Inger thấybối rốivàbiếtơn.Côbémới tới làcongáicủangườithợrènvàdùthếnàođinữanósẽởlạivớihọtừnaychotớihếtmùahè,vàrồihọsẽxemsao.

“TôiđãgửimộtbứcđiệnchothằngEleseus,”Isaknói.

ChuyệnnàythậtsựkhiếnchoIngerkinhngạc;khiếnchongườimẹ kinh ngạc.Một bức điện? Phải chăng anhmuốn làm cho nànghoàntoànbốirốivớisựchuđáocủamình?GầnđâynàngrấtbuồnvìđứacontraiEleseusđangsốngxanhàngoàithịtrấn–trongcái thịtrấnđầyácýđó;nàngđãviếtthưchonónóivềThượngđế,vàcũnggiảithíchvớinórằngchanóđangbắtđầuchìmngậptrongcôngviệcra sao; và trang trại thì đang ngày càng phình lớn ra; nhóc Sivertkhôngthểxoayxởmọithứmộtmình,ngoàira,nósẽcótiềnthừakếtừôngcậunóvàomộtngàynàođó–nàngđãviếttấtcảnhữngđiềunày,vàđãgửichonótiềnđểchitiêutrongchuyếnhànhtrìnhmộtđikhôngtrởlạinày.NhưnggiờđâyEleseusđãlàmộtthịdân,vàkhônghềmongmuốnsốngmộtcuộcsốngnhànông;nótrảlờiđôiđiềuvề

việcnósẽlàmđượcgìnếuquaytrởvềnhà?Laođộngtrongmộtnôngtrạivàvứtbỏmọikiếnthứchiểubiếtnóđãcóđược?“Thựctếlà,”đólàcáchviếtcủanó,“bâygiờconkhôngmuốntrởvề.Vànếumẹcóthểgửichomột ítđồ lót,consẽkhôngphảimuachịumấythứđó.”Nóviếtnhưthế.Vâng,mẹnóđãgửichonócácthứ–đãgửichonómộtsốlượngđángkểcácthứquầnáolótvàolúcnàylúckhác.Nhưngkhinàngđãthayđổivàtheođạo,nhữnglớpvảyđãrơikhỏimắtnàng,vànànghiểurằngEleseusđãbáncácmónđồlótđóđểtiêutiềnvàocácthứkhác.

Cha nó cũng nhìn thấy điều này. Anh không bao giờ nói tớichuyệnđó;anhbiết rằngEleseus làconcưngcủaInger,vànàngđãkhóclóc,lắcđầurasaovìnó;nhưnghếtmẩuvảidệtnàytớimẩukháclạirađitheocùngmộtcách,vàanhbiếtsốđồlótđónhiềuhơnmứcbấtkỳmộtngườiđangsốngnàocóthểdùngtới.Nhìnchung,phảiđitớiđiềunày: Isakphải trở lại làNgườiđànông vàKẻ chỉhuy– làngười đứng đầu trong nhà, phải bước vào cuộc và can thiệp. Chắcchắn làviệcnhờngườichủtiệmgửiđibứcđiệnđãtốnmộtsốtiềnkinhkhủng;nhưngtrướctiên,mộtbứcđiệnsẽtạomộtấntượngđốivớicậucontrai,ngoàira,việcIsaktrởvềnhàvàkểlạichoIngernghecũnglàmộtđiềugìđótốtđẹpkhácthường.Anhđãváccáirươngcủacôbégiúpviệctrênlưngkhiquaygótvềnhà;nhưngvớitấtcảnhữngchuyệnđó,anhthấy lòngtựhàovàtrànngậpnhữngbímật lớn laomàanhtừngcóvàocáihômanhtrởvềnhàvớichiếcnhẫnvàng…

Sauđó làmột quãng thời gian tuyệt diệu. Trong suốtmột thờigiandài,Ingerkhôngthểbàytỏđủchoôngchồngthấynàngcóthểtốt và hữu ích ra sao. Giờ đây nàng thường nói với với anh, nhưnhững ngày xưa: “Anh sẽ đày đọamình cho tới chết vì công việc!”Hoặc:“Đâylàviệcmàkhôngcóbấtkỳngườiđànôngnàochịunổi.”.Hoặc:“Nào,anhđừnglàmviệcnữa;hãyvàonhàvàdùngbữatối.Tôi

đãlàmchoanhítbánhxốp!”Vàđểlàmvuilònganh,nàngbảo:“Tôirấtmuốnbiết,ngaybâygiờ,anhtínhgì trongđầuvới tấtcảnhữngthứgỗđó,vàanhsắpxâydựngcáigìkếtiếp?”

“Sao,tôichưathểnóiđược,”Isakđáp,làmravẻbímật.

Phải,hệtnhưnhữngngàyxưa.Vàsaukhiđứabéchàođời–đólàmộtbégái–mộtbégáitolớn,xinhxắn,cứngcápvàlànhlặn–Isakhẳn phải là một tảng đá hay một sinh vật khốn khổ nếu như anhkhôngtạơnThượngđế.Nhưnganhsẽxâydựngcáigì?SẽcóthêmnhiềutintứcđểOlineđilangthangđồnthổi–mộtcôngtrìnhmớiởtrạiSellanraa.Mộtcháinhàmới–nósẽlàmộtngôinhàmới.Vàgiờđây ở trại Sellanraa có nhiều người – họ có một cô hầu gái; vàEleseus, cậu ta sẽ trở về nhà; vàmột bé gáimới toanh của họ vừachàođời–ngôinhàcũgiờđâychỉnhưmộtcănphòngphụ,khônghơn.

Dĩnhiên,mộthômnọanhphảinóivớiIngervềnó;nàngrấttòmòmuốnbiết,vàdùcóthểIngerđãbiếttrướchếtmọithứ,từSivert–cảhaingườibọnhọthườngthìthầmvớinhau–nàngtỏvẻrấtđỗingạcnhiênnhưbấtcứmộtaicóthểngạcnhiên,buôngthỏngđôitayxuốngvànói:“Anhđúngthậtlà…anhkhôngđịnhlàmthếchứ?”

VàIsak,vuinhưmởcờtrongbụng,đáplờinàng:“Saochứ,vớiviệcmangthaicủacôtôikhôngbiếtsẽcóthêmbaonhiêutrẻconởcáitrạinày,cóvẻnhưđólàđiềutốithiểutôicóthểlàm.”

Giờđâyhaingườiđànôngrakhỏinhàmỗingàyđểvácđávềlàmtườngchongôinhàmới.Họcùngnhaulàmhếtsứctheocáchriêngcủa mình: người trẻ tuổi hơn, với thân hình trẻ trung vững trải,nhanhchóngtìmracáchcủamình,đểđánhdấunhữngtảngđáphùhợp; người kia lớn tuổi hơn– rắn rỏi, với đôi cánh tay dài và sức

nặngthânhìnhđểấnchiếcxàbengxuống.Khihọđãgiảiquyếtđượcmộtcôngviệcđặcbiệtkhókhăn,họthườngngồinghỉmộtlátvàtròchuyệnvớinhautheocungcáchlạlùng,kínđáocủariênghọ.

“Brede,ôngtanóivềviệcbáncáitrại,”ngườichanói.

“Phải,khôngbiếtôngtasẽđòigiábaonhiêuchocáitrạiđó?”Đứacontrainói.

“Phải,chacũngtựhỏithế.”

“Chakhôngnghethấygìsao?”

“Không.”

“Connghenóilàhaitrăm.”

Ngườichasuynghĩmộtlátrồibảo:“Connghĩsao,tảngđánàycótốtkhông?”

“Tùyvàoviệcchúngtacónạylớpvỏcủanórađượchaykhông,”Sivertnói,vàđứngphắtdậy, traocáibúachêmchochacậu,còntựmìnhcầmchiếcbúatạ.Cậulấyhếtsứcmình,nhóngót lênvàgiángchiếcbúatạxuống; lạinhấcbúa lênvàgiángxuống;cóđếnkhoảnghaimươinhátbúa–haimươinhátbúanhưsấmsét.Cậukhôngđểphícôngcụcũngnhưsứclực;đólàmộtcôngviệcnặngnhọc;áosơmicủacậunhănnhúmdồnxuốngchỗ lưngquần,khiếnphía trướcthânhìnhcậutrởnêntrầntrụi;cậunhóngót lênởmỗi lầnđểnhátbúamạnhhơn.Haimươinhát.

“Nào!Hãynhìnxem!”Ngườichakêulên.

Đứacontraingưngtay,vàhỏi:“Nócósuysuyểngìkhông?”

Vàhọcùngnằmxuốngnhìntảngđá;nhìnconquáithú,conquỷđó;không,nóchưahềsuysuyểnchútnào.

“Chatínhsẽthửvớimỗicáibúatạ,”ngườichanói,vàđứnglên.Vẫnlàmộtcôngviệcnặngnhọc,chỉdùngđếnsức,chiếcbúatạnóngđỏlên,lớpthépbịnghiếnbẹp,cáilưỡibúacùnđi.

“Đầubúasẽbịtuột,”anhnóivàdừnglại.“Vàchasẽkhôngchạmtayvàotảngđánàynữa,”anhnói.

Ồ,anhkhôngbaogiờđịnhthế;đókhôngphảilàýnghĩcủaanh,rằnganhsẽkhôngchạmtayvàocôngviệcnàynữa!

Ngườichanày,conngườivạmvỡnày,đơngiản,đầynhẫnnạivàtốtbụng,anhsẽđểchocontraicủamìnhgiángnhữngnhátbúacuốicùngđểchẻtảngđá.Vànónằmđó,bịtáchlàmđôi.

“Phải,conđãnắmđượcmánhlớicủanó,”ngườichanói.“Ừm,phải…Breidablik…cóthểlàmđượcđôiđiềutừcáitrạiđó.”

“Phải,nênnghĩthế,”đứacontrainói.

“Chỉlàmảnhđấtbịđàorãnhvàxớilênkhánhiều.”

“Ngôinhàphảiđượchoànthành.”

“Phải,tấtnhiênlàthế.Phảithựchiệntấtcả,nghĩalàđầutiênsẽcókhánhiềuviệc,nhưng…Chađịnhnóigìnhỉ,concóbiếtmẹconcóđilễnhàthờvàoChủnhậttớihaykhông?”

“Dạ,mẹcónóigìđóvềchuyệnấy.”

“Thếà!…Ừm.Giờhãymởtomắtconravàtìmmộtcáibậccửa

lớnngon lành chongôinhàmới.Con chưa tìm thấymộtmiếngđánàonhưvậyhả?”

“Chưa,”Sivertđáp.

Vàhọlạilaovàocôngviệc.

Haihômsaucảhaiđồngýrằnggiờđâyhọđãcóđủđáchonhữngbức tường. Lúc bấy giờ là xế chiều thứ Sáu; họ ngồi nghỉ và tròchuyệnvớinhaumộtlúc.

“Ừm,conbảosaohả?”ngườichanói.“ChúngtacónênnghĩkỹvềBreidablikkhông?”

“Ýchalàsao?”đứaconhỏi.“Sẽlàmgìvớinó?”

“Sao,chakhôngbiết.Có trườnghọcởđó,vàbâygiờnónằmởgiữaconđườngnày.”

“Vậythìsao?”đứaconhỏi.“Conkhôngbiếtchúngtasẽlàmgìvớinó;nókhôngđánggiánhiềuđếnthế.”

“Đólàđiềumàconđangnghĩtớihả?”

“Không,khôngphảitheocáchđó…TrừphiEleseusảnhmuốncócáitrạiđóđểlàm.”

“Eleseusà?Ồ,không,chakhôngbiết…”

Mộtkhoảngngưngdài,haingườiđànôngcăng thẳngsuynghĩ.Ngườichabắtđầuthugomlạicáccôngcụ,góighémđểvềnhà.

“Phải,trừphi…”Sivertnói.“Chacóthểhỏixemảnhnóithếnào.”

Người cha kết thúc vụ việc: “Được, còn có một ngày nữa, vàchúngtacũngchưatìmđượccáibậccửa.”

NgàyhômsaulàthứBảy,vàhọphảilênđườngsớmđểbăngquadãyđồicùngđứabé.Jensine,côhầugái,muốnđicùngvớihọ;mộtbàmẹđỡđầu,đólàđiềucuốicùngmàhọphảitìmratrongsốnhữngbàconcủaIngerởmébênkiadãyđồi.

TrôngIngerrấtxinhđẹp;nàngđãmaychomìnhmộtchiếcváydễthương,viềntrắngởcổvàhaicổ tay.Đứatrẻmặctoànmàutrắng,vớimộtdảiruybănglụaxanhmớiluồnquanếpváy;nhưngnólàmộtđứabétuyệtvời,chắcchắnthế,đãcóthểmỉmcườivànóibibô,nằmvàlắngnghetiếngđồnghồgõtrêntường.Chanóđãchọntênchonó.Đó làquyềncủaanh;anhđãquyếtđịnh thế– chỉ việc tinvàoanh!AnhđãdodựgiữaJacobinevàRebecca,vìcảhaiđềucóquanhệtớianh; cuối cùng anh tới gặp Inger và hỏimột cách e thẹn: “Nào, cônghĩsao,vềcáitênRebecca?”

“Sao,vâng.”Ingerđáp.

Vàkhi Isaknghe thấy thế,anhđộtnhiêntrở lạiđộc lậpvà làvịchủnhântrongngôinhàcủamình.“Nếunócầncómộtcáitên,”anhnóimộtcáchdứtkhoát,“đósẽlàRebecca!Tôisẽxemxétviệcđó.”

Vàdĩnhiênanhsẽđicùngcảnhómtớinhàthờ,phầnlàđểmangvác,phầnlàvìkhuônphép.KhôngthểđểRebeccađượcrửatộimộtcáchsaiphéptắc!Isaktỉalạibộrâuvàmặcmộtchiếcsơmiđỏ,nhưtrongnhữngngàycòntrẻtrung;trờiđangvàolúcthờitiếtnóngnựcnhất,nhưnganhcómộtbộvétmùađôngmới,mặctrôngrấthợp,vàanhđãmặcnó.Nhưngvới tất cảnhững thứđó, Isakkhôngphải làmộtngườiưaphôphanglòeloẹt;chẳnghạnnhưlúcnày,anhmangmộtđôiủngtonặngchochuyếnđi.

SivertvàLeopoldineởlạiđểtrôngnhà.

Rồihọchèothuyềnbăngquahồ,vàđâylàmộtviệcdễdànghơntrướckia,khihọcònphảiđivòngsuốtcảquãngđường.Nhưngkhihọđãbăngngangđượcnửađường,và Ingernới lỏngcổáođểchoRebeccabú,Isaknhậnracóthứgìđótreolấplánhtrênmộtsợidâyquanhcổnàng;bấtkểnólàthứgì.Vàtrongnhàthờanhnhậnthấynàngđãđeochiếcnhẫnđótrênngóntay.Ồ,Inger–nóichocùng,quảlànàngđãrấtcoitrọngnó!

[9]Cow-mushroom

CHƯƠNGXVII

Eleseustrởvềnhà.

Cậuđãxanhàvàinăm,vàđãpháttriểncaohơnchamình,vớiđôibàntaytrắngtrẻovàmộtvệtsẫmởphíamôitrên.Cậukhônglàmbộtịch,màdườngnhưmongmuốntỏratựnhiênvàtốtbụng;mẹcậungạc nhiên và hài lòng. Cậu cùng ở trong căn phòng ngủ nhỏ vớiSivert; hai anh em rất hòa hợp với nhau và thường xuyên chơi xỏnhauchovui.Nhưng,mộtcáchtựnhiên,Eleseusphảigópphầnvàoviệccấtnhà;vànókhiếncậutrởnênmệtmỏivàkhốnkhổ,cậuhoàntoànvôdụngvìđủloạimệtnhọcvềcơthể.MọiviệccòntệhơnkhiSivert phải đi khỏi và để lạimọi thứ cho hai người còn lại. Khi đóEleseusgầnnhưlàmộtchướngngạivậthơnlàmộtsựtrợgiúp.

ThếSivertđiđâu?ĐólàvìmộthômnọOlineđãvượtquadãyđồivớilờinhắctừôngcậuSivertrằngôngđanghấphối;vàtấtnhiênlàanhchàngSiverttrẻtuổiphảilênđường.Ngaylậptứcmộttìnhcảnhtệhạidiễn ra–khônggì tệhơn có thể xảy ra khi Sivertphảiđi xangayvàolúcnày.Nhưngkhôngthểngănviệcđólại.

Olinenói:“Tôikhôngcóthờigianđểchạynhữngviệc linhtinh,vàđólàsựthật,nhưngvớitấtcảnhữngchuyệnđó…tôiđãyêumếnnhữngđứabéởđây,tấtcả,vànhócSivert,vànếutôicóthểgiúpnóvềviệcnhậnthừakế…”

“NhưngcậuSivertcótệlắmkhông?”

“Tệà?Trờiđấtphùhộchúngta,ôngấyđanglịmdầntừngngàymột.”

“Vậyôngấyđangnằmtrêngiườnghả?”

“Nằmtrêngiường?SaocháucóthểnóimộtcáchnhẹnhõmvàlơlàvềcáichếttrướctòaáncủaThượngđếnhưvậy?Không,ôngcậuSivertcủacháusẽkhôngcònchạynhảygìnữatrêncõiđờinày.”

Dườngnhư tất cảnhữngchuyệnnàycónghĩa làôngcậuSivertkhôngcònsốngbaolâunữa,vàIngernhấtquyếtrằngSivertphảilênđườngngaylậptức.

NhưngôngcậuSivert,mộtônggiàxỏlákhôngthểcảisửađược,khônghềnằmchờchếttrêngiường;thậmchíchưahềbịgiamhãmởtrêngiườngchútnào.KhiSiverttrẻtới,cậuthấyrằngcáichốnnhỏbéđóđangtrongmộttìnhtrạngrốirenvôtrậttựkinhkhủng;họchưahoàntấtmộtcáchđúngđắncôngviệcmùaxuân–thậmchíchưachởhếtrađồngnhữngphânbónmùađông;nhưngcònvềviệcđangtiếndầntớicáichết,cậukhônghềnhìnthấydấuhiệunàocủanó.ÔngcậuSivertgiờđãlàmộtcụgiàtrênbảymươi;ônglàmộtdạngngườitànphế, lang thang trongnhàvớiquầnáo lôi thôi,và thườngnằmmộtlúctrêngiường.Ôngcầnsựgiúpđỡchocáitrạiđótrongnhiềucách,chẳnghạnnhưvớinhữngtấmlướicátríchđangtreođếnmụctrongnhữngnhàkho.Ồ,nhưngvớitấtcảnhữngđiềuđó,ôngchưađếnlúcsắptrúthơithởcuốicùngchútxíunào;ôngvẫncóthểăncáthiuvàphìphèotẩuthuốc.

KhiSivert tớiđóđượcnửagiờvàđãnhìn thấymọi thứ ra sao,cậumuốnquaytrởvềnhà.

“Nhàà?”Ôngcụhỏi.

“Chúngcháuđangcấtmộtngôinhà,vàđúnglàchacháukhôngcóaiđểgiúpmộttay.”

“Thếsao!”Ôngcậunói.“VậyEleseuscóvềnhàkhông?”

“Có,nhưngảnhkhôngquenvớicôngviệc.”

“Vậycháutớiđâylàmgì?”

SivertkểchoôngnghevềOlinevàthôngđiệpcủabà,vềviệcbàđãnóirằngôngcậuSivertsắpchết.

“Sắp chết?” Ông cụ kêu lên. “Bà ấy bảo là ta sắp chết, có phảikhông?Mộtmụgiàngungốcđángnguyềnrủa!”

“Hahaha!”Sivertcười.

Ôngcụnghiêmkhắcnhìncậu.“Sao?Cháucườinhạomộtônggiàđanghấphối,phảikhông,vàcháuđãđượcđặttêntheotacácthứ!”

NhưngSivertcònquátrẻđểcóthểsắmmộtbộmặtthiểunãosầubichochuyệnđó;cậuchưabaogiờquantâmnhiềutớiôngcậucủamình.Vàbâygiờcậumuốnquaytrởvềnhà.

“Thếư, cháunghĩ thếư?”Ôngcụnói. “Dù tađang sắp chết, vàđiềuđóđãđưacháutớiđây,cóphảikhông?”

“ĐólàdoOlinebảothế,”Sivertđáp.

Ôngcậuimlặngmộtlúc,rồinóitiếp:“Cháutrôngkìa.Nếucháuchữatấmlướiđólạiđànghoàng,tasẽchocháuxemmộtthứ.”

“Ừm,làcáigìvậy?”Siverthỏi.

“À,đừngbậntâm,”ônggiàgiậndỗinóivàlạileolêngiường.

Rõràngđâysẽlàmộtcôngviệckéodài.Sivertnhănmặtđaukhổ.Cậurangoàivàquansátquanhcáitrại;mọithứbịbỏbêkhôngquantâmtớimộtcáchđángxấuhổ;bắtđầucôngviệcởđâylàmộtđiềuvôvọng.Sauđómộtlúc,khicậutrởvàonhà,ôngcụđãngồidậy,đangsưởiấmbênbếp.

“Thấycáiđóchứ?”Ôngchỉvàomộtcáirươnggỗsồinằmtrênsàndướichânmình.Đólàcáirươngtiềncủaông.Thậtra,đólàmộtcáirươngghépđượclàmđểđựngnhữngchairượu,giốngthứrươngmànhữngvịquan tòavànhữngnhânvật lớnkhácdùngđểmang theokhidulịchquanhđấtnướcvàothờixưa,nhưnggiờthìkhôngcócáichainàotrongđó;ôngcụđãtừngdùngnóđểđựngnhữngvănkiệnhồsơvớitưcáchlàthủquỹcủahuyện;hiệngiờôngcấtgiữtiềnvànhữngbảnthuchitrongđó.Lờiđồnchorằngnóđầynhữngcủacảikhôngđếmxuể;dânlàngthườnglắcđầuvàbảo:“Áichà!GiámàtôicónhiềunhưnhữngthứnằmtrongcáirươngcủaôngcụSivert!”

CụSivertlấytừcáirươngramộttờgiấyvànghiêmtrangnói:“Tacholàcháubiếtđọc?”

Siverttrẻkhônggiỏivềchuyệnđólắmởbấtkỳýnghĩanào,điềuđóđúng,nhưngcậucũngítnhiềuhiểuđượcnóghirằngcậusẽthừakếtấtcảnhữnggìôngcậucủamìnhđểlạikhiôngấychết.

“Đó,”ôngcụnói.“Vàbâygiờcháucóthểlàmtheoýmuốn.”Rồiôngđặtlạitờgiấyvàocáirương.

Sivert trẻ không có ấn tượng gì cho lắm; nói cho cùng, tờ giấykhôngnóichocậubiết thêmgìsovớinhữngđiềucậuđãbiết trướcđó;ngaytừhồicònbécậuđãngherằngmộtngàynàođócậusẽcó

nhữnggìôngcậuSivertđể lại.Tậnmắtnhìnthấykhobáucóthể làchuyệnkhác.

“Cháungờlàcóvàithứđẹpđẽtrongcáirươngđó,”cậunói.

“Khôngcógìnhiềuhơncháunghĩ,”ôngcụnóingắngọn.

Ôngnổigiậnvàthấtvọngvớiđứacháuhọcủamình;ôngkhóacáirương lại và leo lêngiường.Ôngnằmđó, tuôn ra từng tràng thôngtin.“Tatừnglàthủquỹhuyệnvàgiámsátviêntiềncôngcộngtronglàngnàytrênbamươinăm;takhôngcầncầuxinmộtbàntaygiúpđỡcủabấtkỳai!Tamuốnbiết aibảovớiOline rằng tađangnằmchờchết? Ta có thể cử ba người vàmột cỗ xe ngựa đểmời bác sĩ nếumuốn.Đừnggiởtròvớita,chàngtraitrẻ!Cóvẻnhưkhôngthểchờchotớilúctaxuôitayhả.Tasẽđưachocháuxemmọigiấytờvàcháusẽthấy,vàchúngởđó,trongcáirương.Đólàtấtcảnhữnggìtaphảinói.Nhưngnếu cháu bỏ đi ngay lúc này và bỏmặc ta, cháu có thểnhắnvớiEleseusbảonó tớiđây.Nókhôngđượcđặt theo tên tavàđượcgọibằngcáitêncúngcơmcủata,cứđểnótớiđây.”

Nhưngvới tất cảnhững lời lẽdọanạtđó,Sivert chỉnghĩ trongmộtthoáng,vànói:“Dạ,cháusẽbảoEleseustới.”

OlinevẫncònởtạiSellanraakhiSivert trởvề.BàđãcóđủthờigianđểghéxuốngthămAxelStrömvàBarbro,vàquayvềđầynhữngbímậtcùngnhữnglờithìthầm.“CáiconnhỏBarbrođógầnđâyđangmưutínhgìđó.CóChúabiếtđiềuđócónghĩalàgì.Nhưngđừngnóirằng tôi đã nói thế nhé!Và Sivert đã trở về rồi đấy hử?Tôi cho làkhôngcầnphảihỏicótingì,phảikhông?CậuSivertcủacháuđãquytiên?Phải,ôngđãcaotuổihạcrồi,đãgầnkềmiệnglỗ.Sao,chưachếtà?Chà, chà, chúng ta phải tạ ơn nhiều thứ, và đó làmột lời trangnghiêm!Cháubảolàtađangnóivớvẩnhả?Ồướcgìtakhôngbaogiờ

có thêmgì để trả lời! Làm sao ta biết đượcông cậu của cháuđangnằmđó là chỉ làmộtkẻgiả vờ trướcChúa?Sẽkhông sốngbao lâunữa,đólànhữnggìtanói.VàtavẫnkhẳngnhậnđiềuđókhiđếnlúcởtrướcngaicủaChúa.Đólànhữnggìcháunói?Chà,vàôngtakhôngnằmđó trêngiườngvới chínhconngười củamình,khoanhhai taytrướcngựcvànóirằngmọiviệcsẽsớmkếtthúc?”

Khôngviệcgìphải cãi lývớiOline,bàkhiếnnhữngđối thủcủamìnhbốirốivớinhữnglờilẽvàhạgụchọ.KhibàbiếtrằngôngcậuSivertđãchogọiEleseustới,bàchộpngaylấyđiềuđó,vàlợidụngnóchoriêngmình:“Cháuđâyrồi,vànhìnxemtacónóivớvẩnkhông.ÔnggiàSivertđangkêugọingườibàconcủamìnhvàkhaokhátnhìnthấymáu thịt của ông; phải, ông đã gần ngày xuôi tay nhắmmắt!Cháu không thể từ chối ông ấy, Eleseus; hãy lên đường ngay đi vàthămôngcậucủacháulúccuộcsốngvẫncòntrongôngấy.Tacũngsẽđiđườngđó,chúngtasẽcùngđi.”

OlinekhôngrờikhỏiSellanraakhichưakéoIngerramộtbênđểthìthầmnhiềuhơnvềBarbro.“Tôikhôngcónóilờinàođấy,nhưngtôicóthểnhìnthấynhữngdấuhiệu!Vàgiờđâytôichorằngnósẽtrởthànhvợvàcácthứởcáinôngtrạiđó.Phải,cónhữngngườisinhrachonhữngđiềuvĩđại,vìtấtcảđềucóthểbénhỏnhưnhữnghạtcáttrongbiểncảởbuổiđầu.VàaimàngờđượcmộtchuyệnnhưthếởcáiconnhỏBarbrođó!Phải,Axelchắcchắnlàmộtngườicầncùvàđangănnên làmra,vàđấtđai tốt,nhữngphươngtiệncácthứnhưcháucóởđây,nónhiềuhơnmứcchúngtabiếtởchỗcủachúngtamébênnàydãyđồi,nhưcháubiếtlàlờichânthật,Inger,khicháuchàođờivàđãtựvượtthoátkhỏinơichốncủamình.Barbrocóítlentrongmộtcáirương,chỉlàthứlenmùađôngthôi,tôikhônghỏixinvànókhôngbaogiờđềnghịchotôi.ChúngtôichỉnóiXinchàovàTạmbiệt,với tấtcảnhữnggì tôiđãbiếtvềnótừkhinócòn làmộtđứabéhỉ

mũichưasạchtrongsuốtthờigiantôiởtrạiSellanraavìlýdocháuđixavàhọchỏikiếnthứcởHọcviện…”

“Bé Rebecca đang khóc,” Inger nói, cắt ngang lời của Oline.Nhưngnàngchobàmộtnắmlen.

Thế là có cảmột bài diễn văn cámơn từOline: phải, bản thânIngerkhônggiốngnhữnggìbàđãnóivềBarbro;vàkhôngtìmđâurangườigiốngnhưnàng trongviệcchongườikhác thứnày thứkhác;phải, nàng ta sẽ chođi cho tới khi chỉ còn tay trắng, và chonhữngngón tay củamình cho tới xương, khôngbao giờ thanphiền. Phải,hãy vào nhà và thăm em bé thiên thần nhỏ nhắn, và chưa bao giờtrong đời này cómột đứa bé nào giốngmẹ nhưRebecca – không.Ingercónhớmộthômnọnàngđãnóirằngnàngsẽkhôngbaogiờcóconnữa?Phải,giờthìnàngcóthểthấy!Không,tốthơnnênlắngnghenhữngngườiđãlớntuổivàđãcóconcáiriêng,vìaicóthểđolườngđượcnhữngcáchthứccủaChúaTrời,Olinenói.

Sauđóbà lênđường theo sauEleseusbăngqua cánh rừng, teoquắtđivìtuổitácgiànuavàđêtiện,luônchĩamũivàomọithứ,bấtkhảtiêudiệt.GiờbàđangđitớichỗôngcụSivert,đểnóichoôngbiếtrằngbà,Olinenày,đãxoayxởthuyếtphụcđểEleseuschịutớiđó.

NhưngEleseuskhôngcầnbịthuyếtphục,khôngcókhókhăngìởđó.Bởivì,bạnhãynhìnxem,rốtcuộcEleseusđãchuyểnbiếntốthơnlúcmớibắtđầu;mộtchàngtraitaonhãtheocáchcủacậu,tốtbụngvàdễ chịu từ khi còn bé, chỉ có điều không khá lắm về sứcmạnh thểchất.Khôngphảikhôngcólýdokhicậukhôngmuốntrởvềnhàlầnnày;cậubiếtrõmẹmìnhđãtừngởtùvìgiếttrẻsơsinh;cậuchưabaogiờnghemộtlờinàovềchuyệnđóởthịtrấn,nhưngởnhàvàtronglàngmọingườiđềunhớ.Vàkhôngphảikhôngcólýdokhicậusống

chungvớinhữngbạnbèthuộcloạikhác.Cậuđãtrởnênnhạycảmvàcócảmxúcvềcáiđẹpnhiềuhơnhẳnlúcnàotrướcđó.Cậubiếtrằngmộtcáinĩacũngthậtsựcầnthiếtnhưmộtcondao.Vớitưcáchmộtngười làmnghề kinh doanh, cậu dùng những từ ngữ của hệ thốngtiền tệmới, trong lúcđó,ởvùngđấthoangvungoàikiamọingườivẫn cònđếm tiềnbằngđồngDaler cổ.Vâng, khôngphải cậukhôngsẵnlòngbăngquadãyđồitớinhữngvùngkhác;ởđây,tạinhàmình,cậu thường xuyên bị buộc phải kềm hãm hãm lại sự vượt trội củamình.Cậucốhếtsứcđểđiềuchỉnhbảnthântheonhữngngườikhác,vàcậuxoayxởtốt;nhưngcứphải luônthậntrọng.Phải,chẳnghạnnhưkhicậumới trởvềSellanraahai tuần trước,cậuđãmang theochiếcáokhoácnhẹmùaxuâncủamình,dùtrờiđang làmùahè;vàkhitreonólênmộtcâyđinh,lẽracậucũngnênxoaynósaochotấmbảng tên bằng bạc với những chữ cái viết tắt tênmình ló ra ngoài,nhưngcậuđãkhônglàmthế.Vàvớicâygậycủacậucũngvậy.Đúng,thậtranóchỉlàmộtcáicándùmàcậuđãtháobỏđicáigọng;nhưngởđâycậukhôngthểsửdụngnónhưởthịtrấn–đuđưanótrêncánhtay–màchỉmangnósátvàođùimộtcáchgiấudiếm.

Không,chẳngcógìđángngạcnhiênkhiEleseusbăngquadãyđồi.Cậukhônggiỏiviệccấtnhà;cậugiỏiviệcviếtthư,mộtđiềumàkhôngphải ai cũng làmđược,nhưng trong cảnhàkhôngcóai thèmquantâmtớinghệthuậtnàytrừmẹcậu.Cậulênđườngbăngquakhurừngmộtcáchvuivẻ,ởkháxaphíatrướcOline;cậucóthểchờbàởmộtchặngxahơn.Cậuchạytungtăngnhưmộtconbê;cậuvộivàng.TheocáchnàođóEleseusđanglẩntrốnkhỏiSellanraa,cậusợbịnhìnthấy.Bởivì,nóithật,cậuđãmangtheocảchiếcáokhoácmùaxuânlẫncâygậychochuyếnhành trìnhnày.Ởmébênkiađồi có thểcócơmaynhìnthấymọingườivàđượcmọingườinhìnmình;thậmchícậucònthểđilễnhàthờ.Vàdothếcậutoátmồhôimộtcáchvuisướngdướisứcnặngkhôngcầnthiếtcủachiếcáokhoácmùaxuântrongánhmặt

trờinóngbỏng..

Họkhôngnhớtớicậutronglúcxâycất,tráilạilàkhác.IsakđãcólạiSivert,vàSivertđánggiángangvớimộtcảmộtđámngườigiốngkiểuanhcậutrongcôngviệcđó;cậucóthểgắnmìnhvàocôngviệctừsángtớitối.Khôngmấtbaolâuhọđãdựngxongkhungnhà;nóchỉcóbamặttường,vìhọdựnglênnótừmộtngôinhàkhác.Vàhọítgặprắcrốihơnvềgỗ;họcóthểcắtnhữngmảnhvánởchỗchiếcmáycưa,vàđồngthờicòncóthêmnhữngmảnhvánbìachoviệclợpnhà.Thếlàvàomộthômđẹptrờicănnhàđãđượchoànthànhtrướcmắthọ,đãlợpmái,làmsànvàlắpcửasổ.Họkhôngcònthờigianđểlàmgìhơngiữacácmùa;việclắpvántườngvàsơnphếtphảichờthôi.

Thế rồi Geissler đến với một đoàn người theo sau, băng quanhữngngọnđồitừThụyĐiển.Vànhữngngườiđicùngvớiôngngồitrênlưngngựa,vớinhữngconngựalángmướtvànhữngbộyênmàuvàng;chắcchắnhọphảilànhữngnhàduhànhgiàucó;nhữngngườiđànôngbéo tốt, to cao;những conngựaoằnngườidưới sứcnặngcủahọ.BốnquýôngvàGeisslerhọpthànhmộtnhóm,vàrồicómộtcặpngườihầu,mỗingườidắttheomộtconngựachởđồ.

Nhữngkỵsĩxuốngngựaởbênngoàitrại,vàGeisslernói:“ĐâylàIsak.Đâychínhlàvịbátướccủachốnnày.Chàongàylành,Isak!Tôiđãquaylại,anhthấyđó,nhưtôiđãnói.”

Geisslervẫngiốnghệtngàynào.Trongsuốtchặngđườngđóôngđãđibộ,cungcáchcủaôngchothấyôngkhôngcóchútýthứcnàovềviệcthấpkémhơnnhữngngườicònlại;phải,chiếcáokhoácbungchỉtrôngcóvẻcùngkhổcủaôngkhoáchờhữngtrêntấmlưngđãteotóplại,nhưngôngcómộtvẻngoàicaoquýđốivớitấtcảnhữngđiềuđó.Thậmchíôngcònnói:“Chúngtôisẽlêntrênđồichốclát,cácquýông

nàyvàtôi,sẽtốtchohọnếugiúphọxuốngcânchútít.”

Bảnthâncácquýôngkhátốtbụngvàvuivẻ;họmỉmcườitrướcnhữnglờicủaGeisslervàhyvọngIsakthứlỗichohọtrongviệctớigâynáo loạntrênđấtcủaanhnhưthếnày.Họcómangtheođồănthứcuốngcủamình,vàkhôngđịnhănchựctrongnhàanh,nhưnghọsẽrấtvuimừngcómộtmáinhàtrênđầukhiđêmxuống.Cólẽanhcóthểbốtríhọnghỉđêmtrongngôinhàmớicấtđó?

SaukhihọđãnghỉngơichốclátvàGeisslerđãvàonhàvớiIngercùng lũ trẻ,cảđoàncùngđi lêndồivàởđóchotớixếchiều.Thỉnhthoảng,trongsuốtbuổichiều,nhữngngườiởSellanraacóthểnghethấynhữngtiếngnổnặngnềtừphíaxa,vàcảđoànđixuốngcùngvớinhiều túi xáchmới đựng cácmẫu quặng. “Đồng xanh,” họ nói, hấtđầuvềphíanhữnghònquặng.Họnóinhiều, tỏ ra rấthiểubiết, vàđangthamkhảomộttấmbảnđồmàhọđãvẽsẵn;trongsốhọcómộtviênkỹsưvàmộtchuyêngiavềmỏ;cómộtngườicóvẻnhưmộtôngchủđấthaymộtviêngiámđốclớn.Họnóivềnhữngđườngraytrênkhôngvàviệckéocáp.ThỉnhthoảngGeisslergópmộtlời,nhưthểtưvấnchohọ;họrấtchúýtớinhữngđiềuôngnói.

“Ailàchủcủamảnhđấtởphíanamhồnước?”mộtngườitrongbọnhỏiIsak.

“Nhànước,”Geisslernhanhnhẩuđáp.Ôngrấttỉnhtáovàsắcsảo,vàđanggiữtrongtaytờgiấymàIsakđãtừngkýtênvào.“Tôiđãnóivới các anh từ trước,Nhànước,” ôngnói. ‘Không cần phải hỏi lại.Nếucácanhkhôngtintôi,cácanhcóthểtựtìmhiểutùyýthích.”

Muộnhơnvàochiềuhômđó,GeisslerkéoIsakramộtbênvànói:“Này,chúngtacóbáncáimỏđồngđókhông?”

Isakđáp:“Sao,vềchuyệnđó,trướckiangàiđãmuanótừtôi,vàđãthanhtoánxongrồi.”

“Đúng,”Geisslernói.“Tôiđãmuamảnhđất.Nhưnglúcđócómộtđiềukhoảnrằnganhsẽcómộttỷlệphầntrămthunhậptừviệckhaithác hay bán nó; anh có sẵn lòng quyết định phần chia của mìnhkhông?”

Isak không thể hiểu nổi vấn đề này, vàGeissler phải giải thích.Isak không thể khai thácmột khumỏmà chỉ làmột nông phu vàngườikhaipháđấtrừng;bảnthânGeisslercũngkhôngthểđiềuhànhmột khu mỏ. Tiền, vốn? Sao, muốn bao nhiêu cũng có, đừng lo!Nhưngôngkhôngcóthờigian,cóquánhiềuviệcphảilàm,luônphảichạykhắpđấtnước,coisóctàisảncủaôngởmiềnnamvàmiềnbắc.Và giờ đây Geissler nghĩ tới chuyện bán nó cho các quý ông ThụyĐiểnnày;họlàbàconcủavợông,tấtcảbọnhọ,vàlànhữngngườigiàucó.“Anhcóhiểuýtôikhông?”

“Tôisẽlàmtheocáchmàngàimuốn,”Isakđáp.

Mộtđiềulạlùng–sựtintưởnghoàntoànnàydườngnhưanủiGeisslermộtcáchdiệukỳtrongtấmáokhoácxơxáccủaông.“Tốt,tôikhông chắc đây có là điều tốt nhấtmà anh có thể làmkhông,” ôngtrầmngâmnói.Rồiđộtnhiênôngchắcchắnvànóitiếp:“Nhưngnếuanhchotôiđượctựdohànhđộngtheoýmình,tôicóthểlàmtốthơnchoanhởbấtkỳgiánàosovớiviệcanhcóthểtựlàmchomình.”

“Ừm,” Isak bắt đầu. “Ngài luôn làmột người tốt đối với tất cảchúngtôiởđây…”

NhưngGeisslercaumàykhinghethấythếvàcắtnganglờianh:“Vậythìđượcrồi.”

Sánghômsaumấyquýôngngồixuốngđểviết.Đólàmộtvụviệcnghiêmtúc; trướchết làmộtbảnhợpđồngbốnmươingànKronerchoviệcbánkhumỏ,rồimộtvănkiệnmàtrongđóGeisslernhượnglạitoànbộsốtiềnnàychovợvàcácconcủaông.IsakvàSivertđượcgọitớiđểchứngnhậnchữkýcủacácvănkiệnnày.Khiviệcđãxong,các quý ôngmuốnmua lại phần trăm của Isak vớimột khoản tiềnbuồncười–nămtrămKroner.Tuynhiên,Geilsslerngănviệcđólại.“Chỉnóiđùathôi,”ôngnói.

BảnthânIsakchỉhiểurấtítvềtoànbộvụnày;anhđãbánchỗđómột lần,vàđãnhận tiền.Nhưng trongbấtkỳ trườnghợpnào,anhkhôngquantâmmấytớinhữngđồngKroner–chúngkhôngphảilàtiềnthậtnhưđồngDaler.Tráilại,Sivertđãtheodõivụmuabánvớinhiềuhiểubiếthơn.

Cómộtcáigìđókhácthường,cậunghĩ,vềgiọngđiệucủanhữnglờiđàmphánnày;trôngnórấtgiốngvớimộtvụviệcgiađìnhgiữacácbên. Một trong những người lạ nói: “Anh Geissler thân mến, anhkhôngnênđểchomắtđỏnhưthế,anhbiếtđó.”Geisslerđáplạimộtcách sắc sảonếukhôngphải là đánh trống lãng: “Không, tôi khôngnên,tôibiết.Nhưngtấtcảchúngtađềukhôngcóđượcthứmàtanêncótrêncõiđờinày!”

Trông rất giốngnhư thểanhemvàbà concủavợngàiGeisslerđang cốmua đứt tài sản của chồng bà, bảo đảm cho họ chống lạinhững chuyến thăm viếng trong tương lai của ông, và cắt đứtmộtmốiquanhệphiềnhà.Cònvềphầncáimỏ,bảnthânnócũngcóchútgiátrịnàođó,chắcchắnlàvậy,khôngaichốicãiđiềuđó;nhưngnónằmcách xa đườngđi lại, và bản thânnhữngngườimua cũngnóirằnghọchỉmuanóđểbánlạichomộtaiđócóthểkhaithácnótốthơn.Khôngcógìphi lý trong chuyệnđó.Họcũng thôngbáo,hoàn

toàn thẳng thắn, rằng họ không có ý tưởngnào về việc họ sẽ kiếmđượcbaonhiêutừnónhưnóhiệnnay;nếunóđượckhaithác,khiđósốtiềnbốnmươingàncóthểhóarachỉ làmộtphầngiátrịcủanó;cònnếunócứnằmđónhưthế,sốtiềnkểnhưđãquẳngquacửasổ.Nhưngtrongbấtkỳtrườnghợpnào,họmuốncómộtquyềnhạnrõràng,khôngphiềntoái,dođóhọđềnghịIsaknămtrămKronerchophầnchiacủaanh.

“Tôithaymặtchoanhta,”Geisslernói,“vàtôisẽkhôngbánphầnchiacủaanhtadướimườiphầntrămsốtiềnmuamỏ.”

“Bốnngàn!”mấyngườikianói.

“Bốnngàn!”Geisslernói.“Đấtlàcủaanhấy,vàphầnchiacủaanhấylàbốnngàn.Nókhôngphảilàcủatôi,vàtôinhậnđượcbốnmươingàn.Hãysuynghĩsâuvềđiềuđó,nếucácanhvuilòng.”

“Vâng,nhưng…bốnngànKroner!”

Geisslerđứnglên,vànói:“Sốtiềnđó,hoặckhôngmuabángìcả.”

Họsuynghĩcẩnthận,thìthàovềchuyệnđó,bướcrasân,traođổimộtlúclâu.“Hãychuẩnbịngựa,”họgọimấyngườihầu.Mộttrongcác quý ông vào nhà gặp Inger và chi trả một cách vương giả chokhoảncàphê,vàiquảtrứngvàviệcởtrọcủahọ.Geisslerbướcquanhquẩnvớivẻbấtcần,nhưngtrongmọilúcôngvôcùngtỉnhtáo.

“Cáicôngtrìnhthủylợiđóđãhoạtđộngthếnàohồinămngoái?”ÔnghỏiSivert.

“Nóđãcứuđượctoànbộmùamàng.”

“Cháuđãcắtcáigòđấtđótừlúctaởđâylầntrước,phảikhông?

“Vâng.”

“Cháuphải cómột conngựakhác trong trại,”Geisslernói.Ôngchúýtớimọithứ.

Một trong số cácngười lạ đi lên. “Nào, chúng tahãy giải quyếtvấnđềnàyvàkếtthúcnó,”ôngtanói.

Tất cảbọnhọ lại trở vàongôinhàmới, và Isak trông thấybốnngàn Kroner đã được đếm sẵn. Geissler nhậnmột tờ giấymà ôngnhét vào túimìnhnhư thểnókhông có chút giá trị gì. “Hãygiữnómộtcáchcẩnthận,”họbảoôngta,“vàtrongvòngvàingàyvợanhsẽnhậnđượcsốtiềnđótừngânhàng.”

Geisslernhăntránlạivànóivắntắt:“Rấttốt.”

NhưnghọcònchưakếtthúcvớiGeissler.Khôngphảiôngđãmởmiệngđểyêucầubấtcứđiềugì;ôngchỉđơngiảnđứngđó,vàhọhiểuvìsaoôngđứngđó:có lẽôngđãquyđịnhtrướcvềmộtvấnđềnhỏnhặtnàođótrongđơntừcủamình.Ngườiđứngđầunhómtraochoôngmộtxấpgiấytờ,vàGeisslerchỉđơngiảngậtđầubảo:“Rấttốt.”

“VàbâygiờtôinghĩchúngtanênuốngmộtlyvớiGeissler,”mộtngườikhácnói.

Họuống,vàkếtthúcchuyệnđó.SauđóhọchàotừgiãGeissler.

NgaylúcấyBredeđilên.Ymuốngì?ChắcchắnlàBredeđãnghethấy tiếng nổ của thuốc súng ngày hôm trước và hiểu rằng cómộtchuyệngìđóđãdiễn ra trênconđườngcủanhữngkhumỏ.Vàgiờđây y cũng tới để sẵn sàng bánmột thứ gì đó. Y đi thẳng quamặtGeissler,vàtraođổitrựctiếpvớicácquýông;yđãtìmthấymộtsố

mẫuđáđángchúýởquanhđây,hoàntoànđặcbiệt,mộtsốtrôngnhưmáu,sốkhácnhưbạc;ybiếtmọikhexótrongnhữngngọnđồixungquanhvàcóthểđithẳngtớimọiđiểm;ybiếtnhữngmạchquặngdàicủamộtthứkimloạinặngnàođó–bấtkểnólàgì.

“Anhcómẫukhông?”Ngườichuyêngiavềmỏhỏi.

Có,Brede cómẫu.Nhưnghọ có thể đi lên và nhìn qua các nơingay bây giờ không?Nó không xa lắm. Nhữngmẫu quặng – ồ, cónhiều baomẫu quặng, cả những rương đầy. Không, y khôngmangchúngtheo,chúngnằmởnhà–ycóthểchạyxuốngmanglên.Nhưngsẽnhanhhơnnếuchạylênđồivàlấythêmmộtít,nếuhọcóthểchờ.

Nhữngngườiđànônglắcđầuvàtiếptụchànhtrìnhcủahọ.

Bredenhìntheohọvớivẻbịtổnthương.Nếuycảmthấymộttiahyvọngnàođólóelênvàolúcnãythìbâygiờnóđãbiếnđi;vậnsốđãchốnglạiy;chưabaogiờcócáigìđiđúnghướng.MaychoBredelàykhôngdễnảnlòng;ynhìntheonhữngngườiđànôngđangphingựaxadần,vàcuốicùngnói:“Chúccácôngmộtchuyếnđithúvị!”Vàchỉcóthế.

Nhưngbâygiờy lạitỏrakhiêmtốnđốivớiGeissler,sếpcũcủamình, không còn đối xử với ông như kẻ ngang hàng, mà sử dụngnhữnghình thức tôn trọng.Geisslerđã lôi từ cái ví tiền củaông ramộtsốgiấy tờnàykhác,vàbấtkỳaicũngcóthể thấyrằngnónhétđầynhữngtờgiấybạc.

“GiámàLensmandcóthểgiúptôimộtít,”Bredenói.

“Hãy quay trở về nhà và canh tác đất của anh cho đúng đắn,”Geisslernói,vàgiúpykhôngchỉmộtít.

“Tôicóthểdễdàngmangtớicảmộtxemẫuquặng,nhưngkhôngphảitốthơnkhiđilênđóvànhìnchínhbảnthânđịađiểmtronglúcchúngnằmđóhaysao?”Bredenói.

Geisslerkhôngđểýtớiynữa,ôngquaysangIsak:“Anhcóthấytôiđãlàmgìvớitờgiấyđókhôngnhỉ?Đólàvậtquantrọngnhất,liênquantớinhiềungànKroner.Ồ,nóđâyrồi,giữamộtxấptiềngiấy.”

“Nhữngngườiđólàai?”Bredehỏi.“Chỉcưỡingựarangoàichơihayđểlàmgì?”

Khôngcònngờgìnữa,Geisslerđãcómộtlúcthậtsựloâu,vàgiờđâyôngđãbìnhthảnlại.Nhưngtrongconngườiôngvẫncòncógìđócủasựsốngvàsựnônnao,đủđểlàmthêmítviệcnữa,ôngđilênđồicùng với Sivert, vàmang theomột tờ giấy lớn, vẽmột bản đồ củamảnhđấtphíanamhồnước– cóTrời biết ôngđangnghĩ gì trongđầu. Vài giờ sau đó, khi ông trở xuống trại, Brede vẫn còn ở đó,nhưngGeisslerkhôngđểýtớinhữngcâuhỏicủay;ôngthấymệtvàgạthắnsangmộtbên.

Ôngngủnhưchếtcho tới sángsớmhômsau, rồiông thứcgiấccùngvớimặttrờivàtrởlạilàôngnhưtrước.“Sellanraa,”ôngnóikhiđangđứngởbênngoàivànhìnquanhquất.

“Tấtcảsốtiềnđó,”Isaknói;“cóphảilàtôisẽcótấtcảsốđó?”

“Tất cả cái gì?”Geisslernói. “ÔiTrời, anhbạn, anhkhông thấyrằnglẽranócònhơnthếrấtnhiềuhaysao?Vàviệccủatôilàthậtsựthanhtoánchoanh,theohợpđồngcủachúngta;nhưnganhđãthấymọi chuyệndiễnbiến thếnào rồi đó.Đó là cách xoay xởduynhất.Anhnhậnđượcgìnào?ChỉcómộtngànDaler,theocáchtínhcũ.Tôiđangnghĩlúcnàyanhcầncóthêmmộtconngựanữachotrangtrại.”

“Phải.”

“À,tôibiếtmộtngười.CáianhchàngtrợlýcủaHeyerdahl,anhtađangđểchotrangtrạicủamìnhlụnbạiđi;quantâmnhiềuhơnvàoviệcchạyquanhđểbánhàng.Anhtađãbánđikhánhiềugiasúccủamình,vàanhtasẽvuilòngbánđiconngựa.”

“Tôisẽđếngặpanhtavềchuyệnđó,”Isaknói.

Geisslervẫybàntayrộngraxungquanhvànói:“Ngàibátước,vịchủđất,đólàanh!Nhàcửa,giasúcvàđấtđãcanhtác,họkhôngthểlàmchoanhchếtđóichodùcócốgắnglàmnhưthế!”

“Không,” Isak nói. “Chúng tôi có đủmọi thứ có thểước aomàThượngđếđãtạora.”

Geisslerđilacàkhắptrại,rồiđộtnhiênlộntrởvàonhàgặpInger.“Côcóthểmột lầnnữa lo liệumột ít thứcănđểtôimangđiđườngkhông?”Ônghỏi.“Chỉcầnvàicáibánhxốp–khôngbơvàphomát;đãcóđủnhữngthứngonlànhtrongchúngrồi.Không,cứlàmnhưtôibảo;tôikhôngthểmangthêmđược.”

Lạiđirangoài.Geisslerkhông lúcnàoyên,ôngđivàongôinhàmới và ngồi xuống viết. Ông đã suy nghĩ trước tất cảmọi điều, vàkhôngcầnnhiềuthờigianđểviếtchúngra.ĐangthảomộtláđơngửichoNhànước,ônggiảithíchmộtcáchtrịnhtrọngvớiIsak–“tớiBộtrưởng BộNội vụ, anh có hiểu không. Phải, tôi không bao giờ hếtnhữngviệccầnphảiloliệungaylậptức.”

Khiđãnhậngóithứcănvàchuẩnbịlênđường,dườngnhưôngđộtnhiênnhớramộtđiềugìđó:“Ồ,nhântiện,tôielàlầntrướctôiđãnợcácbạnthứgìđó,tôiđãrútrakhỏivímộttờgiấybạcvìmục

đíchđó,thếrồilạinhétnóvàotúiáokhoác,Sauđótôitìmthấynóởđó.Cóquánhiềuthứphảinghĩtớicùngmộtlúc…”ÔngđặtthứgìđóvàobàntaycủaIngervàcấtbước.

Phải,Geisslerđãcấtbướcrađi,tỏradũngcảmvớitấtcả.Khônghềchánnảnmàcũngchẳngcóvẻgầntớihồikếtthúccủamình;saunàyônglạitớiSellanraa,vàsauđónhiềunămnữaôngmớichết.MỗilầnôngrađitrạiSellanraanhớôngnhưmộtngườibạn.IsakđãnghĩtớiviệchỏiôngvềtrạiBreidablik,đểnhậnđượclờikhuyêncủaông,nhưnganhkhônghỏi.VàcólẽGeisslersẽcanngănanhchuyệnđó;sẽchorằngviệcmuađấtđểcanhtácvàtraonóchoEleseus–mộtanhthưký–làmộtđiềuliềulĩnh.

CHƯƠNGXVIII

Rốt cuộc ông cậuSivert cũngquađời.Eleseus trải qua ba tuầnsănsócông,vàrồiôngcụchết.Eleseussắpxếptanglễvàloliệumọithứrấttốt;thugomhoavânanhtừnhữngnhàxungquanh[đểlàmtrànghoa],mượnmột lácờđể treocờrũvàmuamột ítvảiđen từcửatiệmđểlàmmànhche;cửngườiđimờiIsakvàIngertớidựlễantáng.Cậuhànhđộngvớitưcáchchủnhà,phụcvụđồănthứcuốngchoquankhách;phải,vàkhithihàiđượcđưara,mọingườiđãhátmộtbàithánhca,Eleseusđãphátbiểuvàilờiphùhợptrướccỗquantài.Ingertựhàovàxúcđộngđếnnỗinàngphảidùngtớichiếckhăntaycủamình.Mọichuyệndiễnramộtcáchtuyệtvời.

TrênđườngtrởvềnhàvớichamìnhEleseusphảicôngkhaimangtheochiếcáokhoácmùaxuân,dùcậucốtìmcáchgiấucâygậytrongtayáo.Mọithứđềuổnchotớikhihọphảibăngquahồtrênmộtchiếcthuyền;khingườichabấtngờngồilênchiếcáokhoác,mộttiếngrăngrắcphátra.“Cáigìthế?”Isakhỏi.

“Ồ,khôngcógì,”Eleseusđáp.

Nhưngcậukhôngquẳngcâygậygãyđi;ngaykhihọvề tớinhà,cậutìmquanhnhàmộtcáiốnghaythứgìđóđểchữalạicâygậy.

“Chúngtasẽsửalạinóổnthôi,”Sivertnói,mộtkẻkhôngthểcảisửatínhtình.“Xemnày,ghépmộtthanhnẹpgỗvàomỗibên,vàquấntấtcảlạivớichỉvuốtsáp…”

“Anhsẽquấnemvớichỉvuốtsáp,”Eleseusnói.

“Hahaha!Chà,cólẽanhthíchquấnnóthậtchặtbằngmộtcáinịtbíttấtđỏhơnhả?”

“Hahaha,” Eleseus cười với câu nói đùa đó; nhưng cậu đi vàophòngcủaInger,xinnàngmộtcáiđêcũ,gọtbỏmộtđầuvàchếthànhmộtcáivòngnốirấtkhá.Ồ,nóichocùngEleseuskhôngphảiquábấttàivôdụng,vớiđôibàntaydàitrắngtrẻo.

Haianhemvẫn trêuđùanhaunhư trước. “Anhsẽ cónhữnggìcậuSivertđểlạichứ?”Eleseusnói.

“Anhcónó?Baonhiêuvậy?”Siverthỏi.

“Hahaha,emmuốnbiếtnólàbaonhiêutrướchả,anhchàngbủnxỉn!”

“Tốt,dùsaođinữa,anhcóthểcónó,”Sivertnói.

“Nónằmgiữanămvàmườingàn.”

“Daler?”Sivertkêulên;cậukhôngthểkềmlạiđược.

EleseuschưahềnghĩtớiđồngDaler,nhưngcậukhôngthíchnóikhôngvàolúcđó,vìthếcậuchỉgậtđầu,vàgáclạichuyệnđóchotớingàyhômsau.

Khiđócậunhắclạivấnđề.“Emcóhốitiếckhihômquachoanhtấtcảsốđókhông?”

“Ngốc quá! Dĩ nhiên là không,” Sivert nói. Đó là lời cậu nói,nhưng– chà,nămngànDaler vẫn lànămngànDaler, vàđókhông

phảilàmộtmóntiềnnhỏ;nếuanhcậukhôngphảilàmộttênthổdândađỏdãmantệhại,anhtanêncholạicậuphânnửa.

“Chà,thậttình,nóichocùnganhkhôngđịnhcuỗmhếtsốdisảnđó,”Eleseusgiảithích.

Sivertkinhngạcnhìncậu.“Thếà,phảikhôngđây?”

“Phải,khôngcógìđặcbiệthết,đólànóithế.Khôngphảilàmónmàemcóthểgọilàkhálắm.”

Eleseusđãcómộtýniệmnàođóvềcácbảnthuchi,dĩnhiên,vàcáirươngtiềncủaôngcậuSivert,cáithùngđựngrượukhéttiếngđó,đãđượcmởravàkiểmtratronglúccậucómặtởđó;cậuđãphảixemxéthếtnhữnggiấytờkếtoánvàlậpmộtbảncânđốithuchi.ÔngcậuSivertkhôngbắtngườicháunàyralàmviệctrênđồnghoặcchữalạinhữngtấmlướibắtcátrích;ôngchocậulàmquenvớimộtđốngcácconsốrốirenphứctạp,mộtcôngviệckếtoánkỳlạnhấttừngđượcbiết.Nếumộtngười phải đóng các khoản thuế củamình lùi lại vàinămvớimột loại tàisản,chẳnghạnvớimộtcondê,hoặcmộtkhốilượngkhôcátuyết,lúcnàychẳngcóthịtmàcũngchẳngcócáđểđưara;nhưngcụSivert rà soát lạikýứccủamìnhvàbảo, “Nóđãđượcthanhtoánrồi!”

“Đúng,vậychúngtasẽxóanóđi,”ôngcụnói.

Eleseus là loại người dành cho công việc này; cậu sáng láng vànhanhnhẹn,cậuđộngviênôngcụtànphếbằngcáchbảođảmvớiôngrằngmọiviệcđềuổnthỏa;cảhairấthòahợpvớinhau,thậmchíđôikhi còn nói đùa với nhau. Có lẽ Eleseus hơi ngốc ở một số điều,nhưngcảôngcậucũngvậy;vàcảhaiđãngồiđósoạnthảonhữngvănkiệnphứctạpkhôngchỉcólợichoSiverttrẻmàchocảngôilàng,cái

cộngđồngmàôngcụđãphụcvụsuốtbamươinăm.Ồ,đólànhữngngàytuyệtdiệu!“Takhôngthểtìmđượcngườinàotốthơncháuđểgiúpgiảiquyếttấtcảnhữngthứnày,cháuạ,”ôngcậuSivertnói.Ôngcửngườiđimuathịtcừuvàogiữamùahè;cátươiđượcmanglêntừbiển,Eleseusđượclệnhchitiềntừcáirương.Họđãsốngkháổn.HọgiữOlinelại–họkhôngthểtìmrangườinàotốthơnđểmờidựmộtbữatiệc,vàcũngchẳngcóaichắcchắnhơnđểlantruyềnrangoàicáctintứcvềsựvĩđạichotớiphútcuốicùngcủaôngcậuSivert.Vàcácbên đều thỏa mãn. “Chúng ta cũng phải làm điều gì đó cho Olinenữa,”ôngcậuSivertnói,“bàlàmộtbàgóavàkhôngkhácholắm.DùsaocũngsẽcóđủchoSivert trẻ.”Eleseus lo liệuchuyệnđóvớimộtvàinétbút;mộtkhoảnbổsungđơngiảnvàobảnchúcthưcuốicùng,vàthếlàOlinecũngtrởthànhmộtđồngthừakế.

“Tôisẽchămlochobà,”ôngcậuSivertnóivớibà.“Nếulầnnàytôikhôngkhálênđượcvàlạitrởvềvớiđất,tôisẽlochobàkhôngbịbỏmặc.”Olinetuyênbốrằngbàkhôngnóinênlời,nhưngbàkhôngphải làkẻkhôngbiết cáchdiễnđạtbằng lời;bàkhóc,xúcđộng tậntâmcanvàtỏrabiếtơn;khôngaicóthểsánhvớiOlinetrongviệctìmramột sự kết nối ngay lập tức giữamộtmón quà trần tục và việc“vĩnhviễnđềnđáplạigấpngànlầntrongthếgiớisẽtới.”Không,bàkhôngphảilàkẻkhôngbiếtdiễnđạtbằnglời.

NhưngcònEleseus?CólẽlúcđầuhẳncậuđãcómộtcáinhìnkhásángsủavềcácvụlàmăncủaôngcậuSivert,nhưngsaumộtthờigiancậubắtđầusuynghĩcặnkẽvềmọithứvàcũngtraođổinữa.Trướchết,cậucốđưaramộtgợiýnhẹnhàng:“Nhữngbảnthuchikhôngchínhxácnhưlẽraphảithế,”cậunói.

“À,đừngbậntâmchuyệnđó,”ôngcụnói.“Sẽcóđủvàdưkhitarađi.”

“Cólẽôngcậucòncómóntiềnnàokhácbênngoài?”Eleseusnói.“Trongmộtngânhàng,hayđạiloại?”Vìlờiđồnđãnóithế.

“Ừm,”ôngcụnói.“Cứcholàthế.Nhưngdùsaothìvớibãiđánhcá,nôngtrại,nhàcửavàgiasản,nhữngconbòcáiđỏvànhữngconbòcáitrắngvàcácthứ,cháuđừnglovềchuyệnđó,nhócEleseusạ.”

Eleseuskhôngbiếtcôngviệcđánhbắtcácó thể trịgiáđếnmứcnào,nhưngcậuđãnhìnthấygiasúc;nóbaogồmmộtconbòcái,lôngnửađỏnửatrắng.HẳnlàôngcậuSivertđãmêsảng.Mộtsốhồsơkếtoáncũngvậy,rấtkhólàmrõđược;chúnglàmộtđốngrốiren,mộtmớbòngbongnhữngconsố,nhất là từngàyđơnvị tiềntệđãthayđổi; viên thủ quỹ huyện thường xuyên xemnhững đồngKroner bénhỏnhư thể chúng lànhữngđồngDalermệnhgiá cao.Không lạgìkhiôngtưởngtượngrằngmìnhgiàucó!Nhưngkhimọithứbịgiảmthiểuxuống thànhmột thứgìđónhưđơnđặthàng,Eleseuse rằngnhữnggìđượcđểlạisẽkhôngcònnhiềulắm.Cólẽkhôngđủđểgiảiquyếtmọithứ.

Phải,Sivertcóthểdễdànghứavớicậurằngtấtcảnhữnggìcủaôngcậusẽthuộcvềcậu!

Haianhemđùacợtnhauvềchuyệnđó.Sivertkhôngchútbuồnphiềnvềvấnđềnày;thậtvậy,cólẽcậusẽkhóchịuhơnnếucậuthậtsựvứtđinămngànDaler.Cậubiếtrõrằngđơnthuầnđóchỉlàsựđầucơkhiđặttêncậutheotêncủaôngcụ;cậukhôngđòihỏibấtcứthứgìởđó.VàgiờđâycậuépEleseusnhậnnhữnggìcóđược.“Nósẽlàcủaanh, tấtnhiên,” cậunói. “Nào, chúng tahãy lập thànhvănbản.Emmuốnthấyanhlàmộtngườigiàucó.Đừngquákiêuhãnhđểkhôngnhậnnó!”

Phải,họđãcườingặtnghẽovớinhaunhiềulần.Thậtsự,Sivertlà

ngườigiúpíchnhiềunhấttrongviệcgiữEleseusởlạinhà;hẳnviệcnàysẽkhókhănhơnnếukhôngcócậu.

Thậtra,Eleseuslạitrởnênhưhỏng;batuầnrảnhrỗiởmébênkiadãyđồikhôngcóíchgìchocậu.Cậucũngđãđilễnhàthờởđóvàtạo ra chúý;phải, thậmchí cậucòngặpmột sốcôgáiởđó.Ở trạiSellanraanàykhôngcóthứgìgiốngthế;Jensine,côhầugái,chẳnglàgìcả,mộtngườilàmcôngkhônghơnkhôngkém,hợpvớiSiverthơn.

“Anhmuốnnhìnxemcái cônàngBarbroởBreidablikđó trôngnhưthếnàokhiđãtrưởngthành,”mộthômEleseusnói.

“Được,hãyxuốngchỗcủaAxelStrömmàxem,”Sivertnói.

EleseusxuốngđóvàomộtngàyChủnhật.Phải, cậuđãrờinhà,mộtlầnnữatìmlạisựtựtinvàlònghănghái;cậuđãnếmmùikíchthích,vàcậukhiếnchomọithứởcáitrạinhỏcủaAxeltrởnênsốngđộnghơn.BảnthânBarbrokhôngdễxemthườngchútnào;vớibấtcứgiánào,côlàngườiduynhấtởgầnbên.Côbiếtchơighitavàsẵnlòng trò chuyện;ngoài ra, côkhông cómùi cúcngảimà tỏa ramộtmùi thơm thật sự, loại mà bạn mua trong tiệm. Về phần mình,Eleseus làm cho hai người kia hiểu rằng cậu chỉ về nhà nghỉ lễ, vàchẳngbaolâusẽquaytrởlạivănphòng.Nhưngnóichocùngởnhàcũngkhôngtệlắm,ởnơichốncũ,vàdĩnhiên,cậucómộtphòngngủnhỏ.Nhưngvẫnkhônggiốngnhưsốngởthịtrấn!

“Khônggiống,điềuđóđúng,”Barbronói, “cuộc sốngở thị trấnrấtkhácvớicuộcsốngnày.”

Axelhoàntoànnằmngoàicuộcđốivớihaithịdânnày;anhthấyngồivớihọthậtchán,vàthíchrangoàixemxétđấtđaicủamìnhhơn.Bộđôiđóđượcbỏmặccholàmnhữnggìhọthích,vàEleseusxoayxở

mọithứmộtcáchtuyệtvời.Cậukểcậuđãđiqualàngbênđểchôncấtôngcậucủamìnhnhưthếnào,vàkhôngquênnhắctớibàidiễnvănmàcậuđãđọctrướccỗquantài.

Khichào từgiã,cậuđềnghịBarbrocùngđivớimìnhmộtkhúcđường.NhưngBarbro cámơn, không sẵn sàng làm theo cung cáchđó.

“Phảichăngởchỗanhsốngngườitalàmnhưthế,”côhỏi–“cáctiểuthưphảiđưanhữngquýôngvềnhà?”

Đó làmột cúđònđauđốivớiEleseus; cậuđỏmặtvàhiểu rằngcậuđãxúcphạmcô.

Tuy nhiên, Chủ nhật sau cậu lại xuốngMaaneland, lần này cómang theo cây gậy.Họ trò chuyện như lần trước, và Axel lại hoàntoànnằmngoàicuộc,nhưlầntrước.“Chacậucómộttrangtrạilớn,”anhnói.“Vàdườngnhưhiệngiờlạiđangxâycất.”

“Phải,vớiôngmọithứrấtổn,”Eleseusnói,nônnóngđượckhoekhoangchút ít. “Ôngcó thểđảmđươngđượcnó.Vớinhữngngườinghèonhưchúngtalạilàchuyệnkhác.”

“Ýcậulàsao?”

“Ồ,anhchưanghe thấyà?Hômnọcómấy tay triệuphúngườiThụyĐiểntớivàmuamộtcáimỏcủaông,mộtcáimỏđồng.”

“Sao,khôngphảichứ?Vậyôngấyđãthuđượcmộtđốngtiềnphảikhông?”

“Rấtnhiều.Chà,tôikhôngmuốnkhoáclác,nhưnggiánàothìnócũngtớinhiềungànđồng.Tôiđịnhnóigìnhỉ?Xâycấtà?Bảnthân

anhcũngcónhiềugỗquanhđây.Khinàothìanhsẽbắtđầu?”

Barbroxenvào:“Khôngbaogiờ!”

Đókhôngphải làsựcườngđiệuhayxấc láođơnthuần.Axelđãgomđủđávàomùathutrướcvàđãchởchúngvềnhàmùađôngđó;hiệngiờ,giữahaimùa,anhđãlàmxongcácmóngtường,hầmchứavàmọithứkhác–tấtcảnhữnggìcònlạilàdựngphầngỗbêntrên.Anhhyvọngsẽlợpđượcmộtphầnmáinhàvàomùathunày,vàđãnghĩtớiviệcđềnghịSivertgiúpanhmộttaytrongvàingày–Eleseusnghĩthếnàovềchuyệnđó.

Eleseusnghĩ rất có thể. “Nhưng vì sao anh khôngđềnghị tôi?”Cậumỉmcườihỏi.

“Cậu?”Axelnói,vàanhnóivới sựkính trọngbấtngờđốivớiýtưởngđó.“Cậucótàinăngđốivớinhữngviệckhác,tôibiếtthế.”

Ồ,thậtthúvịkhithấymìnhđượccangợiởđây,giữachốnhoangvunày!“Sao,tôielàđôitaycủatôikhôngkhálắmvớiloạicôngviệcđó,”Eleseusnóivớivẻtếnhị.

“Đểtôinhìnxem,”Barbronóivànắmlấybàntaycậu.

Axellạibịgạtrakhỏicuộcđốithoại,anhbỏrangoài,đểyênchohaingườibọnhọ.Họcùngmộtlứatuổi,từngđếntrườngvớinhau,nôđùavàhônnhauvàchạytungtăng;vàgiờđây,vớimộtsựbấtcẩnmangtínhkhinhthị,họtròchuyệnvềnhữngngàythángcũ,traođổinhữnghồiức–vàcólẽBarbrocóchiềuhướngmuốnkhoemẽchútđỉnh trước mặt anh bạn của mình. Đúng, anh chàng Eleseus nàykhông giống như những thanh niên thật sự đẹp trai trong các vănphòng,nhữngngườiđeokính,đeođồnghồvàng,vânvân,nhưngcậu

cóthểđượccoi làmộtquýôngtrongvùngđấthoangvu,khôngthểchốibỏđiềuđó.Thếlàcôlấybứcảnhcủamìnhravàkhoevớicậu–lúcấytrôngcônhưthếđó–“Hoàntoànkháchẳnbâygiờ,dĩnhiên.”VàBarbrothởdài.

“Sao,hiệngiờcóvấnđềgìvớicôvậy?”Cậuhỏi

“Anhcónghĩlàtôiđãthayđổixấuđikểtừdạođókhông?”

“Thayđổixấuđià,thậtlà!Được,tôikhôngngạinóivớicôhiệngiờcôxinhhơnrấtnhiều,”cậunói,“ngườitròntrĩnhhẳnra.Xấuđià?Áichà!Thậtlàmộtýtưởnghayho!”

“Nhưng anh cónghĩ đây làmột cái váyđẹphay không?Cắt hởmộtchútởđằngtrướcvàđằngsau.Vàdạođótôicósợidâychuyềnbạcmàanhthấytrongảnh,nócũngđánggiákhốitiền;đólàquàcủamộttrongnhữngviênthưkýtrẻmàtôigiúpviệcdạoấy.Nhưngtôiđãđánhmấtnó.Khôngchínhxác làđánhmất, anhbiếtđó,nhưng tôicầntiềnđểvềnhà.”

Eleseushỏi:“Tôicóthểgiữtấmảnhnàykhông?”

“Giữnó?Ừm.Anhchotôicáigìđểđổilấynó?”

Ồ,Eleseus biết rất rõ điềumà cậumuốnnói, nhưng cậu khôngdám.Thayvìthế,cậunói,“tôisẽchụpảnhcủamìnhkhiquaytrởlạithịtrấnvàgửinóchocô.”

Barbrocấttấmảnh.“Không,nólàtấmduynhấttôicònlại.”

Cómộtnhátquétcủabóngtốilướtquatráitimtrẻtuổicủacậu,vàcậuduỗibàntayvềphíatấmảnh.

“Nào,đưachotôithứgìđóđểđổilấynó,nhanhlên,”cônói,bậtcười.Vàkhiđócậuđứnglên,hôncôtheođúngthểthức.

Sauđómọithứtrởnêndễdàng.Eleseusrạngrỡhẳnlênvàtiếptụcmột cách tốt đẹp.Họ tán tỉnh, cười đùa với nhau, và là nhữngngườibạntuyệtvời.“Khicônắmlấybàntaytôilúcnàynógiốngnhưmộtchiếccánhthiênngahạxuống,ýtôilàbàntaycủacô.”

“Ồ,anhsẽquaylạithịtrấn,vàchẳngbaogiờtrởlạiđây,tôisẽbịbỏrơi,”Barbronói.

“Cônghĩtôilàloạingườiđóư?”Eleseusnói.

“Chà,tôidámnóilàởđóanhcóthíchmộtcônàođó.”

“Không,khôngcó.Chỉgiữa tôivàcô, tôi chưađínhướcgìhết,”cậunói.

“Ồ,vâng,anhđã;tôibiết.”

‘Không,sựthậtnghiêmtrangđấy,tôichưacómà.”

Họtiếptụcnhưthếmộtlúclâu;RõrànglàEleseusđangyêu.“Tôisẽviếtchocô,”cậunói.“Đượckhông?”

“Vâng,”côgáiđáp.

“Vìtôisẽrấtđaukhổnếucôkhôngquantâmtớiđiềuđó,côbiếtđấy.”Vàđộtnhiêncậunổicơnghen,cấttiếnghỏi:“TôinghenóicôđãhứahẹnvớiAxelởđây,cóđúngthếkhông?”

“Axelà?Đừnghòng!”Cônóimộtcáchkhinhmiệt,vàcậurạngrỡtrởlại.Nhưngrồicôtrởnênănnăn,nóithêm:“Axelảnhrấttốtvới

tôi,mặcdù…Vàảnhmangbáovềcho tôiđọc, thỉnh thoảngcho tôithứnàythứkhác,nhiềuthứ.Tôiphảinóithế.”

“Ồ,tấtnhiên,”Eleseusđồngý.“Anhtacóthểlàmộtgãxuấtsắctheocáchcủaanhta,nhưngđókhôngphảilàtấtcả…”

NhưngdườngnhưýnghĩvềAxelđãkhiếnchoBarbrocảmthấyloâu;côđứnglênvànóivớiEleseus:“Anhphảiđirồi;tôiphảicoisóclũgiasúc.”

ChủnhậtkếtiếpEleseusxuốngtrễhơnthườnglệkhánhiều,vàmang theo lá thư của cậu.Đúng làmột lá thư!Trọnmột tuầnkíchđộng,tấtcảmọirắcrốimànómangtớichocậukhiviết,nhưngcuốicùngnóđâyrồi;cậuđãxoayxởđểmởđầuthư:“GửitiểuthưBarbroBredesen. Cho tới nay đã có hai ba lần tôi được hưởng niềm sungsướngvôtảđượcgặplạicô…”

Tớimuộnđếnthếnhưlúcnày,bằngmọigiáBarbrohẳnđãhoàntấtviệccoisóclũgiasúc,vàcólẽđãđingủ.Điềuđókhôngquantrọng–thậtraphảihoàntoàndèdặt.

NhưngBarbrocònthức,đangngồitronglều.Lúcnàytrôngnhưthểcôđãđộtngộtđánhmấtmọiýtưởngvềviệcđốixửtốtvớicậuvàchuyệnyêuđương–EleseuschorằngcólẽAxelđãnắmgiữđượccôvàđãcảnhbáocô.

“Đâylàláthưmàtôiđãhứavớicô,”cậunói.

“Cámơn,”côđáp,vàmởnóra,đọchếtnhưngcóvẻnhưkhôngxúcđộngmấy.“Tôiướcgìcóthểviếthaynhưthế,”cônói.

Eleseusthấtvọng.Cậuđãlàmgì–chuyệngìđãxảyravớicôta

vậy? Và Axel ở đâu? Anh ta không có ở đó. Bắt đầu mệt mỏi vớinhữngcuộcviếngthămvàongàyChủnhậtnày,cólẽ,vàthíchởbênngoàihơn;hoặccóthểanhtacóđôibacôngviệcgìđóphảiởlạikhixuốnglàngngàyhômtrước.Dùsaothìanhtacũngkhôngcómặtởđó.

“Cômuốnngồiđâytrongcáitrạicũchậtchộinàyđểlàmgìtrongmộtbuổitốiđángyêunhưthếnày?”Eleseushỏi.“Hãyrangoài tảnbộđi.”

“TôiđangchờAxel,”Barbrođáp.

“Axel?CôkhôngthểsốngthiếuAxelnhỉ?”

“Vâng.Nhưngảnhsẽmuốncóthứgìđóđểănkhivềtớinhà.”

Thờigian trôi, thờigiannhỏgiọt,họkhôngđếngầnnhauhơn;Barbrotrởnêntráingượchẳnvớingàythường.Cậucốkểlạichocônghevềchuyếnđiquamébênkiadãyđồi,vàkhôngquênnóitớibàidiễnvănđãđọc:“Tôikhôngphảinóinhiềulắm,nhưngnóđãkhiếnchomộtsốngườibọnhọphảirơilệ.”

“Thậtthếư?”Côgáinói.

“VàmộtChủnhậtnọtôitớinhàthờ.”

“Cótintứcgìởđó?”

“Tintứcà?Ồ,khôngcógì.Chỉđểnhìnquanh.Khôngcógìnhiềuởmột vị linhmục, trong chừngmực tôi biết về chuyện đó; ông takhôngcógìhayhocả.”

Thờigiantrôi.

“Anh nghĩ Axel sẽ nói gì nếu ảnh lại thấy anh ở đây tối nay?”Barbrođộtngộthỏi.

Chẳngkhácnàokhôngcòngìđểnói!Nhưthểcôđãđấmcậumộtquả.Chảlẽcôđãquênhếtchuyệnlầntrước?Khôngphảihọđãnhấttrírằngtốinaycậusẽtớiđâysao?Eleseusbịtổnthươngsâusắc,cậulẩmbẩm:“Tôicóthểđi,nếucômuốn.Tôiđã làmgìnào?”Cậuhỏi,đôimôirunrẩy.Cậuđangđaubuồn,đangkhổsở,cóthểdễdàngthấythế.

“Đãlàmgì?Ồ,anhchảlàmgìsất.”

“Tốt,thếthìcóchuyệngìvớicôtốinayvậy?”

“Với tôi? Hahaha! Nhưng nếu nghĩ tới chuyện đó, không ngạcnhiêngìnếuAxelnổigiận.”

“Vậythìtôisẽđi,”Eleseuslặplại.Nhưngcôvẫnlãnhđạm,chẳngchút gì e sợ,mặc cho cậu ngồi đó đấu tranh với những ý nghĩ củamình.Đúnglàmộtngườiđànbàngốcnghếch!

Lúcnàycậubắtđầunổigiận;hồiđầucậuđãhélộsựkhônghàilòngcủamìnhmộtcáchtếnhị:vớiấntượngrằngcôthậtsựlàmộtthiếunữxinhđẹp,và làmộtvinhhạnhchogiới tínhcủamình,hừ!Nhưngkhicáchđókhôngđemtớihiệuquảnào–ồ,hẳncậusẽxửsựtốthơnbằngcáchnhẫnnạichịuđựngvàkhôngnói lờinào.Nhưngcậukhôngthuđượckếtquảnàohayhohơntừcáchđó,cậunói:“Nếutôibiếtcôsẽnhưthếnày,đêmnaytôikhôngbaogiờtớiđây.”

“Tốt,nếuanhkhôngđếnthìsao?”Cônói.“Anhsẽđánhmấtmộtcơhộiđểkhoekhoangcâygậymàanhưathích.”

Ôi chao,Barbro, cô đã từng sốngởBreden, biết cách chế nhạomộtgãđànông;côđãnhìnthấynhữngcâygậythậtsự,vàbâygiờcóthểhỏicậumuốngìkhivừađivừađongđưamộtcáicándùvávíunhưthế.Nhưngcậumặcchocôtiếptục.

“Giờthìtôichorằngcômuốnlấylạitấmảnhmàcôđãchotôi,”cậunói.Vànếucâuđókhôngkhiếncôxúcđộng,chắcchắnlàkhôngcòngìcóthể,vìđốivớinhữngngườidânsốnggiữachốnhoangvu,khôngcógìbịcoilàđêtiệnchobằngviệcđòilạimộtmónquà.

“Cứcholànhưthế,”côlãngtránh.

“Ồ, thôiđược,côsẽcónó,”cậunóimộtcáchdũngcảm.“Tôisẽgửitrảnóngay,đừnglo.Cònbâygiờcólẽcôsẽtrảlạichotôiláthưcủatôi.”Eleseusđứnglên.

Rấttốt;côtrảlạichocậuláthư.Nhưnglúcnày,khilàmđiềuđó,côrưngrưngnướcmắt;cáicôhầugáinàyđãxúcđộng;bạncủacôđãtừbỏcô–giãtừmãimãi!

“Anhkhôngcầnphảiđi,”cônói.“TôimặckệnhữnggìAxelnói.”

Nhưng bây giờ Eleseus đã nắm thế thượng phong, và phải tậndụngnó;cậucámơnvàchào tạmbiệt. “Khimột thiếunữđãxửsựtheocáchđó,”cậunói,“thìkhôngcòngìkhácđểlàmnữa.”

Cậurờikhỏingôinhà,lặnglẽ,vàvừabướcvềnhàvừahuýtsáo,đongđưacâygậy,thủvaimộtngườiđànông.Hừ!MộtlúcsauBarbronốigóttheosau:côđãgọicậumộthailầngìđó.Rấttốt;cậudừnglại,cậuđãlàmnhưthế,nhưngtrởthànhmộtconsưtửbịtrọngthương.Côngồixuốnggiữabụithạchnam,cóvẻănnăn;côlúclắcmộtnhánhcây,vàmộtlúcsaucảcậucũngmềmlònglại,hỏixinmộtnụhôn,lần

cuối cùng, chỉ đểnói lời tạmbiệt, cậunói.Không, cô khôngmuốn.“Hãytỏratốtbụngvàdễthương,nhưcôlầntrước,”cậuvannài,vàđivòngquanhcô,bướcnhanh,cậucóthểnhìnthấycơhộicủamình.Nhưng cô không chịu làmột cô gái dễ thương; cô đứng lên. Và côđứngđó.Tớilúcnày,cậuchỉcònnướcgậtđầuvàcấtbước.

Khicậuđãđikhỏitầmmắt,Axelđộtngộtxuấthiệntừphíasaumộtbụicây.Barbrogiậtmình,bướcluilạivàhỏi:“Gìthế,anhđãởđâu?Đilênconđườngnàyư?”

“Không, tôi đã đi xuống con đường này,” anh đáp. “Nhưng tôinhìnthấyhaingườiởđây.”

“Thếsao?Vàtôidámnóirằnganhthậttốtlắmđó,”côgáikêulên,độtnhiênnổicơnthịnhnộ.Hẳnnhiênlàkhôngdễđốiphóvớicôvàolúc này. “Anh đang rình rập, đánh hơi cái gì đây, tôi muốn biết?Chuyệnnàydínhdánggìtớianh?”

BảnthânAxelcũngkhôngphảiđangtrongtâmtrạngtốt.“Hừm.Vậylàhômnaycậutalạitớiđây?”

“À,nếuanhtatớithìsao?Anhmuốngìvớianhta?”

“Tôimuốngìvớicậuta?Emmuốngìvớicậuta,đómớilàđiềutôimuốnhỏi.Emphảibiếtxấuhổchứ.”

“Xấuhổà?Hừ!Nếuanhhỏitôi,cóthểnóithếnày,”Barbronói.“Tôiởđây,đểngồitrongnhànhưmộtphotượnghả,tôicholàvậy?Dùsaothìtôiphảixấuhổvềcáigìchứ?Nếuanhmuốnđitìmmộtaikhácđểcoisócchỗnày,tôisẵnsàngrađi.Anhnêncẩntrọnglờiăntiếngnóicủamình,đólàtấtcảnhữnggìtôiphảinói,nếuđókhôngphảilàyêucầucaolắm.Bâygiờtôisẽquayvềđểdọnbữatốivàpha

càphêchoanh,vàsauđótôicóthểlàmgìtùyý.”

Họvềtớinhàvớicuộcđấukhẩuđanglúccaotrào.

Không, họ không luôn luôn là bạn thânnhất củanhau,Axel vàBarbro; thỉnh thoảng lại có chuyện.Tới lúcnày, cô gái đã sống vớianh được hai năm, và trước đó họ đã từng cãi cọ; hầu hết là khiBarbronóitớiviệctìmmộtnơikhác.Anhmuốncôgáiởlạiđómãi,địnhcưởđó, cùngchiasẻngôinhàvàcuộcsốngvớianh;anhbiếtanhsẽgặpkhókhănrasaonếubịbỏlạikhôngngườitrợgiúp.Vàcôđãhứanhiềulần–phải,trongnhữnglúcthânthươngtrìumếnhơn,côkhônghềnghĩtớiviệcrađi.Nhưngkhihọcãicọvềbấtcứđiềugì,côluônđedọabỏđi.Nếukhôngcóviệcgìkhác,côphảiđikhámrăngởthịtrấn.Đi,đixa…Axelcảmthấyanhphảitìmramộtbiệnphápđểgiữchâncô.

Giữchâncô?Barbrorấtquantâmtớiviệcanhcốgiữchâncônếucôkhôngmuốnởlại.

“Thếà,vậylàemlạimuốnrađi?”Anhhỏi.

“Vâng,vànếutôimuốnthế?”

“Emnghĩlàemcóthểsao?”

“Chà, tại sao không nhỉ?Nếu anh nghĩ tôi sợ vìmùa đông sắpđến…Nhưng tôi có thể tìmmột chỗ ở Bergen bất kỳ ngày nào tôimuốn.”

Axel nóimột cách khá kiên quyết: “Dù sao đi nữa, sẽmấtmộtthờigiantrướckhiemcóthểlàmđiềuđó.Chừngnàoemcòncómộtđứabé.”

“Chừngnàocòncómộtđứabé?Anhđangnóicáigìvậy?”

Axelnhìnchămchú.Côgáinàycóđiênkhông?Đúng,bản thânanhnênnhẫnnạihơn.Bâygiờ,khiđãcóphươngtiệnđểgiữchâncô,anhđãtrởnêntựtin,vàđólàmộtsailầm;khôngcầnthiếtphảigaygắtvớicôvàchọcchocônổiđiênlên;anhkhôngcầnphảitốnnhiềulờiđểchỉdẫncôtrongviệcgiúpanhvớivụkhoaitâymùaxuânấy–anhcóthểtựmìnhtrồngchúng.Sẽcónhiềuthờigianđểanhkhẳngnhậnthẩmquyềncủamìnhsaukhihọđãkếthôn;chotớilúcđóanhnêncóđủtỉnhtáođểnhượngbộ.

Nhưng… thật là tệ hại, cái sự vụ vớiEleseus, cái cu cậu thư kýnày,kẻđãvênhváođếnvớichiếcgậyvàmọicâuchuyệnhayhocủacậuta.Cứtiếptụcnhưthếvớimộtcôgáikhicôtađãđínhướcvớimộtngườiđànôngkhác–vàtrongtìnhtrạnglúcnàycủacôtanữa!Điềunàynằmngoàikhảnăngthấuhiểu.ChotớilúcđóAxelkhôngcóđốithủnàođểcạnhtranh–giờđâythìđãkhác.

“Đâylàmộttờbáomớichoem,”anhnói.“Vàđâylàmộtchútquàtôimuachoem.Khôngbiếtemcóquantâmtớinóchăng.”

Barbrotỏra lạnh lùng.Họđangngồiđóbênnhau,uốngthứcàphênónghổi từ trongchén,nhưngvới tất cảnhữngđiềuđócôchỉđáplạibằngnhữnglờilạnhlẽonhưbăng:

“Tôichorằngđólàchiếcnhẫnvàngmàanhđãhứachotôitrongsuốthơnmườihaithángvừaqua.”

Tuynhiên,câunóinàyđãđiquáđà,vìnóichocùng,đó làmộtchiếcnhẫn,nhưngkhôngphải làmộtchiếcnhẫnvàng,vàanhchưabaogiờhứachocôthứđó–điềunày làdocôbịađặt;nó làmbằngbạc,bạcthậtmạvàng,vớihaicáimócvàcónhãnhiệubêntrêncác

thứ.Nhưngôichao,chuyếnhànhtrìnhxúiquẩyđócủacôtớiBergen!Barbrođãtừngnhìnthấynhữngchiếcnhẫnđínhhônthậtsự–khôngíchgìđểnóivớicô!

“Chiếcnhẫnđó!Hừ!Anhcứđimàgiữnó.”

“Cógìsaivớinónào?”

“Saivớinó?Theotôibiếtthìkhôngcógìsaivớinó,”côđáp.Vàđứnglênđểdọnbàn.

“Sao,emcầnđeonóngaybâygiờ,”anhnói.“Cóthểtôisẽxoayxởmuamộtchiếckhácmộtngàynàođó.”

Barbrokhôngđáp.

TốihômđóBarbrotrởthànhmộttạovậtvôơn.Mộtchiếcnhẫnbạcmới–ítnhấtcôphảinồngnhiệtcámơnanhmớiphải.Hẳnlàtaythưkýđóvớinhữngcungcáchthịdânđãkhiếncôthaylòngđổidạ.Axelkhôngthểkềmđượccâunói:“TôimuốnbiếtcáicậuEleseusđócứtớiđâyđểlàmgì.Cậutamuốngìvớiem?”

“Vớitôi?”

“Phải.Phảichăngcậuta làmộttênngốctớinỗikhôngthểnhìnthấychuyệngìđangxảyravớiemlúcnày?Cậutakhôngcómắttrêntránhaysao?”

Barbroquaythẳngsanganhtakhinghethấythế:“Ồ,vậyraanhnghĩanhđãtómchặtđượctôilàvìchuyệnđó?Anhsẽthấyrằnganhđãsailầm,chỉcóthếthôi.”

“Thếà!”Axelnói.

“Phải,vàtôicũngkhôngởđâynữa.”

NhưngnghethấycâunàyAxelchỉmỉmcười;khôngcườitoetoét,cũngkhôngcườiphìvàomặtcô,không;vìanhkhôngcóýđịnhngăncảncô.Thếrồianhnóimộtcáchvỗvề,nhưvớimộtđứabé:“Hãylàmộtcôgáingoannào,Barbro.Chỉcótôivàem,embiếtđó.”

Và dĩ nhiên cuối cùng Barbro đầu hàng và tỏ ra ngoan ngoãn,thậmchícònlêngiườngvớichiếcnhẫnbạctrênngóntay.

Tấtcảsẽđiđúngđườngvàođúnglúc,đừnglo.

Đốivớihaingườitrongtúplều,vâng.NhưngcònEleseusthìsao?Vớicậuthìrấttệ;cậuthấykhólòngbỏquađượccáicungcáchđángxấuhổmàBarbrođãđốixửvớicậu.Cậukhôngbiếtgìvềchứngloạnthầnkinh,vàxemtấtcảchỉlàsựácđộcđơnthuầnvềphầncôgái;cáicônàngBarbroxuấtthântừtrạiBreidablikđóđãnghĩquánhiềutớibảnthân,mặcdùcôtađãtừngsốngởBergen…

Cậugửitrảlạicôgáitấmảnhtheocáchriêngcủamình–tựtaymang nó xuống một đêm nọ và nhét nó qua cửa vựa cỏ khô, nơiBarbrongủ.Việcđókhôngđượcthựchiệntheobấtkỳcáchthứcthôlỗbấtlịchsựnào,khôngphảivậy;cậuđãlúclắccánhcửamộtlúclâuđểđánhthứccô,vàkhicôchốngcùichỏnhổmlênvàhỏi,“Chuyệngìthế;anhkhôngtìmthấylốiđitrongbóngđêmhaysao?”cậuhiểurằngcâuhỏiđólàdànhchomộtngườikhác,vànóxuyênquatimcậunhưmộtmũikim;nhưmộtlưỡikiếm.

Cậuquaytrởvềnhà,khônggậychống,khôngtiếnghuýtsáo.Cậukhôngmàngtớiviệcsắmvaiđànôngnữa.Mộtnhátdaocắmvàotimkhôngphảilàchuyệnnhẹnhàng.

Vàđócóphảilàlầncuốicùngkhông?

MộtChủnhậtnọcậuđixuốngchỉđểnhìnxem;chỉđểnhìn lénlút.Vớimộtsựkiênnhẫnbệnhhoạnvàphi tựnhiên,cậunằmnấpgiữacácbụicây,nhìnđămđămvềphíacăn lều.Khicuốicùngmộtdấuhiệucủasựsốngvàchuyểnđộngxuấthiện,nóđãđủđểkếtthúchoàntoànmốitìnhcủacậu:AxelvàBarbrocùngbướcravàđitớichỗchuồngbò.Lúcnàyhọđangyêuvàâuyếmvớinhau,phải,họđãcómộtgiờhạnhphúc;họbướcđivớiđôicánhtaychoàngquanhngườinhau,vàanhtasẽgiúpcôvớibầygiasúc.Thếđấy,vâng!

Eleseus quan sát đôi tình nhân vớimột vẻmặt như thể cậu đãđánhmấttấtcả;nhưmộtngườibịphásản.Vàcólẽýnghĩcủacậulànhưthếnày:NàngởđótaytrongtayvớiAxelStröm.Mìnhkhôngthểnghĩravìsaonàngcóthểlàmđiềuđó;đãcómộtthờinàngvòngđôicánhtayquanhngườimình!Vàhọđãbiếnmấtvàocáichuồng.

Tốt,cứđểmặchọ!Hừ!Phảichăngcậuđãnằmđâytrongbụirậmvà quên cả bản thân?Một điều thật tốt đẹp đối với cậu – nằm úpbụng bẹp dúmởđó và quên cả bản thân.Nói cho cùng, cô ta là aichứ?Nhưngcậuvẫnlàconngườicủachínhmình.Hừ!Mộtlầnnữa.

Cậu co chân đứng lên; phủi những nhánh cây và bụi đất khỏiquầnáo,vươnvaivàđứngthẳnglêntrởlại.Lúcnàycơngiậndữvàsựtuyệtvọngcủacậuhiệnradướimộthìnhthứclạlùng:cậuđặtmọiquan tâmvàonhững cơngió vàbắtđầuhátmộtbài tình ca cónộidungcựckỳphùphiếm.Vàtrênnétmặtcậuhiệnlênmộtvẻnghiêmchỉnhkhicậuchútâmháttohếtcỡnhữngđoạntồitệnhất.

CHƯƠNGXIX

Isaktừlàngtrởvềvớimộtconngựa.Phải,cầnlàmđiềuđó;anhđãmuaconngựa từviên trợ lýcủangàiLensmand;conngựađangđượcraobán,nhưGeisslerđãnói,nhưngnótrịgiátới240Kroner–tứclà60Daler.Giángựađãtăngvọtkhỏimọigiớihạn:khiIsakcònbé,giámộtconngựatốtnhấtchỉcó50Daler.

Nhưngtạisaoanhkhôngbaogiờtựnuôilớnmộtconngựa?Anhđãnghĩtớichuyệnđó;đãhìnhdungramộtchúngựaconxinhxắn–anhđãmong chờ chuyệnđó suốt hai nămqua.Đó là việc củamộtnôngdân có thời gian rỗingoài công việcđấtđai và có thểđểmặcnhững khoảnh đất nằmhoang phí ở đó cho tới khi họ cómột conngựa để chở mùa màng thu hoạch về nhà. Viên trợ lý của ngàiLensmandđãnói:“Tôikhôngmàngtớiviệcgiữlạimộtconngựatốnkém;tôikhôngcónhiềucỏkhôhơnmứcnhữngngườiphụnữtrongnhàcóthểtựcắtđượctronglúctôiđanglàmnhiệmvụ.”

Conngựamớinày làmộtýtưởngđãcótừ lâucủaIsak,anhđãtừngnghĩvềnósuốtnhiềunăm;Geisslerkhôngphảilàngườiđãgợirachoanhýnghĩnày.Vàanhcũngđãcónhữngchuẩnbịtrongkhảnăngchophép;mộtchuồngngựamới,mộtsợithừngmớiđểcộtnótrongmùahè; về phần xe thì anh đã có sẵn vài chiếc, anh sẽ đóngthêmvàichiếcchomùathu.Quantrọngnhấtlàcỏkhô,vàanhcũngkhôngquênchuyệnđó,tấtnhiên;khôngthìtạisaoanhlạixemviệcvỡhoangmảnhđất cuối hồi nămngoái là quan trọngđến thế, nếu

khôngphảilàđểnuôimộtconngựamới?Hiệngiờnóđãmọcđầycỏxanh;đólàđểchomấyconbòcáicómang.

Phải,anhđãnghĩtớimọithứ.Chà,cóthểIngerlạikinhngạcvàvỗtaygiốngnhưnhữngngàyxưa.

Isakmang vềnhững tin tức từ làng;Breidablik sẽ bị bánđi, cómộtthôngbáophíangoàinhàthờ.Mộtíthoamàu–cỏkhôvàkhoaitây–cũngsẽbánđicùngvớicácthứcònlại.Cólẽcảgiasúcnữa;chỉvàicon,khôngtocholắm.

“Phải chăng anh ta bán cả ngôi nhà và chẳng chừa lại thứ gì?”Ingerkêulên.“Vậyanhtasẽsốngởđâu?”

“Tronglàng.”

Đúngnhưthế.Bredesắpquayvềlàng.NhưngtrướctiênycốnàiAxelStrömchoysốngởđóvớiBarbro.Ykhông thànhcông.BredechưabaogiờnghĩtớiviệccảntrởmốiquanhệgiữacongáimìnhvàAxel,vìthếycẩnthậnkhôngtựbiếnmìnhthànhmộtsựphiềntoái,dùchắcchắnđólàmộtbướclùikhókhăn,vớitấtcảnhữngđiềucònlại.Axelsẽcấtnhàmớivàomùathuđó;tốtthôi,khianhvàBarbrođãchuyểnsangđó,vàvìsaoBredevàgiađìnhlạikhôngthểcómộttúplều?Không, chuyện không xảy ra như thế với Brede, y không nhìnmọi thứ nhưmột nông dân vàmột kẻ định cư ở vùng đấtmới; ykhônghiểurằngAxelphảidờiđilàvìanhcầntúplềuchosốgiasúcđangtănglêncủamình;túplềusẽtrởthànhmộtcáichuồngbòmới.VàthậmchíkhiBredeđượcgiảithíchvềđiềunày,ykhôngsaohiểuđượcquanđiểmđó;chắcchắnlàconngườiphảiđitrướclũsúcvật,ynói.Không, cách củamộtngười tìmchốnđịnhcư thìkhác; thúvậttrước;mộtconngườiluôncóthểtìmrachomìnhmộtnơitrúẩnvàomùađông.NhưnglúcbấygiờBarbroxenvàomộtcâu:“Thếà,vậyra

anhđặtlũthúvậtlêntrênchúngtôihả?Thậtđúngnhưtôibiếtmà!”ThếlàAxelđãgâythùkếtoánvớicảmộtgiađìnhvìanhkhôngcóchỗđể chứa họ. Nhưng anh không nhượng bộ. Cái anh chàng Axel đókhôngphảilàmộtgãtốttínhngungốc,tráilại,anhđãtrởnênngàycàngcẩntrọng;anhbiếtrõrằngmộtđámđôngnhưthếchuyểnsangsẽmangtớichoanhnhiềumiệngănphảicungứng.Bredelệnhchocôcongái imlặngvàcố làmrõrằngbảnthânythàdời lạixuống làngcònhơn;khôngthểchịuđựngnổicuộcsốnggiữarừnghoang,ynói–chínhvìlýdođómàyđãraobáncáitrangtrại.

Ồ,nhưngthậtsựthìkhôngphảilàBredeđangraobánnó;chínhngânhàngvàngười chủ tiệmmới làkẻđứng sau,dùvì vấnđề thểdiệnhọđểchovụviệcđượctiếnhànhvớitưcáchcủaBrede.Ynghĩysẽkhôngbịmấtmặtkhi làmtheocáchđó.VàBredekhônghềhoàntoànthấtvọngkhiIsakgặpy;ytựanủichínhmìnhvớiýnghĩrằngyvẫn làquan thanh tracủa tuyếnđườngđiệnbáo;dùsaođócũng làmộtkhoảnthunhậpthườngxuyên,vàkhicóthờicơycóthểquaytrởlạichứcvụcũvớitưcáchlàtrợlýcủangàiLensmanvàthếnàythếnọ.Dĩnhiênlàycũnghơimủilòngvớisựđổithay;khôngdễchiatayvớimộtnơichốnmàngườitađãsinhsốngcầnlaotrongsuốtnhiềunăm,và trởnênquan tâm tớinó.NhưngBredekhôngbaogiờnảnlònglâu.Đólàưuđiểmlớnnhất,sứcquyếnrũcủay.Trongđờimình,yđãtừngcóýđịnhtrởthànhmộtnôngdân,niềmhứngkhởiđóđãtừngnảysinhtrongđầuy.Đúng,yđãthấtbạivềchuyệnnày,nhưngyđãvạchranhữngkếhoạchkháccũngtheocáchthứcungdungnhưthếvàđãtiếntriểntốthơn;vàaicóthểnóiđược–cólẽnhữngmẫuquặngcủaycuốicùngsẽ trở thànhmột thứgìđó tuyệtvờikhigặpđúngthờicơ!VềphầnBarbro,yđãbốtríchocongáimìnhsốngổnđịnhởMaaneland,vànósẽkhôngrờibỏAxelvào lúcnày,ycóthểthềnhưvậy–điềuđóthậtsựrấtrõràng,bấtkỳmộtaicũngcóthểnhìnthấyđược.

Không,khôngcógìphảiesợchừngnàoycònkhỏemạnh,còncóthểlàmviệcchobảnthânvàchonhữngngườitrôngcậyvàoy,BredeOlesennói.Vàđámtrẻcũngđanglớndần,đủlớnđểđirangoàivàtựtạolậpđờimình,ynói.Helgeđãtớinhữngbãiđánhcátríchtừtrước,vàKatrinesẽtớigiúpviệcởnhàôngbácsĩ.Chỉcònhaiđứanhỏnhất–à,à,còncóđứathứbađangnằmtrongbụng,đúng,nhưng,dùsaothì…

Isak còn cómột tin khác từdưới làng: Lensmandphunhânđãsinhcon.Ingerđộtnhiênquantâmtớichuyệnnày:“Traihaygái?”

“À,tôikhôngnghenóitớichuyệnđó,”Isakđáp.

NhưngrốtcuộcLensmandphunhâncũngđãsinhcon–sautấtcảnhững lời lẽmàbàđãphátbiểuởcâu lạcbộcácquýbàvề sinhsuấtđanggia tăngởnhữngngườinghèo; tốthơnnêntraochophụnữ quyền bầu cử và cho phép họ có tiếng nói trong những vấn đềriêngcủahọ,bàtađãnóithế.Vàgiờthìbàtađãmắccâu.Vâng,vợcủa ông linhmục đã nói, “Bà ấy đã có tiếng nói trong nhiều thứ–nhưng những việc riêng của bà ấy thì không khá hơn chút nào,hahaha!”Câunóithôngminhđóđãđượclantruyềnkhắplàngvàcónhiều người hiểu nó có nghĩa là gì – Inger cũng không còn ngờ gìnữa;chỉcóIsaklàngườikhônghiểu.

Isakchỉhiểuvềcôngviệc,tráchvụcủamình.Giờanhđãlàmộtngườigiàucó,vớimộtnôngtrạilớn,nhưnganhtiêuxàirấttằntiệnsốtiềnmặttolớnđãlọtvàotúicủamìnhnhờmộtcơhộimaymắn;anhgác số tiềnđó sangbên.Mảnhđấtđã cứuvớt anh.Giả sửanhsốngởdướilàng,cóthểthếgiớirộnglớnsẽtácđộnglênngaycảanh;quánhiềuthúvui,quánhiềucungcáchthanhlịch;cóthểanhsẽmuanhững thứvặtvãnhvôgiá trị vàmặcmộtchiếc sơmiđỏdànhcho

Chủnhậtvàomọingàytrongtuần.Ởđây,giữachốnrừnghoang,anhđược che chắn khỏi mọi điều thái quá; anh sống trong không khítronglành,tắmrửavàonhữngsángChủnhật,vàcũngtắmkhiđilênchỗhồnước.Ồ,nhữngđồngDalerđólàmộtmónquàTrờiban,cầnđượcgiữnguyên.Anhcòn làmgìkhácđược?Nhữngchi tiêu thôngthườngcủaanhđãđượcbùđắplạinhiềuhơnnhờnhữngsảnphẩmtừruộngđồngvàgiasúc.

Eleseusbiếtnhiềuhơn,tấtnhiên;cậuđãkhuyênchacậugửitiềnvàongânhàng.Chà,cólẽđólàcáchtốtnhất,nhưnghiệntạiIsakvẫnđang trì hoãn việc này – có lẽ anh sẽ chẳng bao giờ thực hiện nó.KhôngphảiIsakxemnhẹýkiếncủacontraimình;Eleseuskhôngngungốc;nhưcậuđãcho thấydạosaunày.Hiệngiờ, trongmùacắtcỏkhô,cậuđãthửđụngtayvàolưỡihái–nhưngcậukhôngcókhiếuvềchuyệnđó,không.Cậu luônđứnggầnSivert, vàđãphải liên tục sửdụnghònđámài.NhưngEleseuscóđôicánhtaydàivàcóthểcắtcỏvới cung cách hàng đầu. Cậu, Sivert, Leopoldine và cô hầu gáiJensine,tấtcảbọnhọhiệnđềubậnrộntrênđồngvớiđợtcắtcỏđầutiêncủanămđó.Eleseuscũngkhôngđểchomìnhcóthờigianngơitaymàcứlàmviệcliêntụcchotớikhiđôibàntaycậuphồngdộplênvàphảibólạibằnggiẻrách.Cậuđãbiếngăntrongsuốtmộttuần,tuynhiênvẫnlàmviệckhôngđếnnỗitồi.Cóchuyệngìđóđãxâmchiếmtâmtrícủachàngtrainày;trôngcóvẻnhưcậuđangbịthấttìnhhoặcchuyệngìđótươngtự,mộtnỗibuồnsầukhôngthểnguôikhuâyđangtrànngậpcõilòngcủacậu.Và,hãynhìnxem,hiệnthờicậuđãhúttớimẩuthuốclácuốicùngmàcậuđãmangtừthịtrấnvề;thôngthường,điềuđóđủkhiếnchomộtchàngthưkýđiđậpcửakhắpnơivàtựbàytỏmột cách nhấnmạnh quan điểm củamình về nhiều thứ; nhưngkhông,Eleseuschỉtrởnênvữngvàngvàđứngthẳnghơn;mộtngườiđànôngthậtsự.NgaycảSivert,kẻhayđùacợt,cũngkhôngthểkhiếnchocậuthayđổisắcmặt.Hômnaykhihaingườibọnhọđangnằm

bênbờsôngđểuốngnước,Sivertđềnghịmộtcáchkhinhsuấtrằngsẽhái thêmít rêu tốtvàphơikhôđể làmthuốchút–“Trừphianhthíchhútrêutươihơn?”Cậunói.

“Anhsẽchoemthuốclá,”Eleseusnói,vàđưatayradìmđầuvàvaiSivertxuốngnước.Thếđấy,chonóbiếttay!Sivertngoilên,máitócvẫncònnhỏnướcròngròng.

“TrôngcóvẻnhưEleseusđangtrởnêntốthơn,”Isaknghĩbụng,quansátcậucon traiđang làmviệc.Anhnóivới Inger: “Ừm, tôi tựhỏikhôngbiếtEleseusnócóởlạinhàhẳnhaykhông?”

Vànàngchỉtỏrathậntrọngmộtcáchlạlùng:“Tôikhôngthểnóiđược.Không,tôikhôngchắcsẽnhưthế.”

“Thếđấy!Côcónóilờinàovềchuyệnnàyvớinóchưa?”

“Chưa,à,có,tôiđãnóiđôilờivớinó,cóthể.Nhưngđóchỉlàcáchnghĩcủatôi.”

“Tôimuốnbiết,nào…cholànónêncóriêngmộtmảnhđất…”

“Ýcủaanhlàsao?”

“Nếunólàmtrênmộtmiếngđấtcủariêngnó?”

“Không.”

“Ờ,côđãnóigìchưa?”

“Nói gì chưa? Anh không tự mình nhìn thấy sao? Không, tôikhôngthấyởconngườicủanócóbấtcứđiềugìtheocáchđó.”

“Đừngngồiđónóixấunó,”Isaknóimộtcáchcôngbằng.“Tấtcảnhữnggìtôicóthểthấylànóđangthựchiệnmộtngàylaođộngtốtngoàiđó.”

“Phải,cóthể,”Ingerngoanngoãnđáp.

“Vàtôikhôngthểhiểucôthấycógìsaiởthằngbé,”Isaknóito,rõrànglàkhônghàilòng.“Nólàmviệcngàycàngtốthơn,côcònđòigìnữa?”

Ingerlẩmbẩm:“Phải,nhưngnókhônggiốngnhưtrước.Anhhãythửnóichuyệnvớinóvềnhữngcáiáogilêxem.”

“Vềnhữngcáiáogilê?Ýcôlàsao?”

“Nóđãquenmặcáogilêvàomùahèkhinócònởthịtrấn,nóbảothế.”

Isak trầmngâmmột lúc; điềunày vượt khỏi hiểu biết của anh.“Ờ,nókhôngthểcómộtcáiáogi lêhaysao?”anhnói.Ởđây, Isakkhôngcònsựsâusắccủamìnhnữa;dĩnhiênđâychỉlàýnghĩvớvẩncủanhữngngườiđànbà;trongđầuanh,Eleseushoàntoàncóquyềncómộtcáiáogilêtrắng;nếunólàmchothằngbévuilòng;dùsaothìanhcũngkhôngthểhiểutạisaophảirốilênvềđiềuđó,vàmuốngạtvấnđềnàysangmộtbênđểtiếptục.

“Ờ,cônghĩsaonếunócómiếngđấtcủaBredeđểcanhtác?”

“Ai?”Ingerhỏi.

“Nó,thằngEleseus.”

“Breidablik?Không,khôngđángbỏcôngđâu.”

SựthậtlànàngđãnóichuyệnvềchínhkếhoạchđóvớiEleseus,nàngđãngheđược chuyệnđó từSivert,ngườikhông thểgiữđượcmộtbímậtnào.Vàthậtra,tạisaoSivertlạiphảigiữbímậtchuyệnđókhichắcchắnlàchanóđãnóivớinómộtcáchcódụngýnhằmtìmhiểu ý kiến củanó?Đây khôngphải là lần đầu Isak sửdụng Sivertnhưmộtkẻ trunggian.NhưngEleseusđã trả lờinhư thếnào?Hệtnhưtrước,nhưtrongnhữngláthưnógửitừthịtrấn,rằngkhông,nósẽkhôngvứtbỏ tấtcảnhữngthứđãhọchỏiđược,và lại trở thànhmột con sốkhôngchả cóýnghĩagì.Đó lànhữnggìnóđãnói.Thếđấy, và khi đó nàng đã tung ramọi lý lẽ tốt đẹp củamình, nhưngEleseusđãnóikhôngvớitấtcảnhữnglýlẽđó;nócónhữngkếhoạchkhácchođờinó.Nhữngtráitimsontrẻcónhữngchiềusâukhôndòcủachúng,vàsaunhữnggìđãxảyra,rấtcókhảnăngnókhôngcònmàng tới việcở lạiđể làmbạn lánggiềngvớiBarbro.Ai có thểnóiđược?Nóđãkhá trịch thượngkhinóichuyệnvớimẹnó;nócó thểtìmmộtvịtrítốthơnvịtrítrướcđâyởthịtrấn;cóthểthăngtiếntừchứcthưkýlênnhữngchứcvụcaohơn.Nóphảithăngtiến.Nóphảingoi lên cao trong thế giới này. Có lẽ trong vài năm nó có thể trởthànhmộtLensmand,mộtngườiquản lýhảiđăng,hay làgianhậpHảiquan.Córấtnhiềuconđườngmởrachomộtngườiđànôngcóhọcthức.

Bấtkểthếnàođinữa,mẹcủaElseseusđãnhìnthấuquanđiểmcủa cậu. Ồ, nàng không chắc chắn lắm về bản thân; thế giới chưahoàn toàn buông nàng ra khỏi bàn tay nắm giữ của nó.Mùa đôngtrướcnàngđãđixatớimứcthỉnhthoảngđọcmộttácphẩmcótínhsùngđạorấthaymànàngmangvềtừTrondhjem,từHọcviện;nhưngbâygiờthì…EleseuscóthểlàmộtvịLensmandmộtngàynàođó!

“Tại sao không?” Eleseus nói. “Không phải chính bản thânHeyerdahlcũngtừnglàcựuthưkýởcùngđơnvịđóhaysao?”

Những viễn cảnh tuyệt vời. Chínhmẹ cậu cũng đã khuyên cậuđừngtừbỏsựnghiệpcủamìnhvàtựvứtbỏbảnthân.Mộtngườinhưthếsẽlàmđượcgìgiữachốnhoangvu?

NhưngvìsaoEleseuslạibậntâmlàmlụngvấtvảvàđềuđặnnhưlúcnàykhiđanglaođộngtrênđấtcủachacậu?ChỉcóTrờimớibiết,có thểcậucómột lýdonàođó.Có lẽ trongngườicậuvẫncònchútniềmkiêuhãnhbẩmsinh;cậukhôngmuốnngườikhácvượttrộihơnmình;ngoàira,khôngcóhạigìkhinằmtrongkýứctốtđẹpcủachanóvàocáingàyôngấyrađi.ThậtsựlàEleseuscómộtsốnợnhỏởthịtrấnvànếucóthểgiảiquyếtchúngngay lậptức thì tốtquá–nósẽnângcaouytíncủacậulênnhiều.VàđâykhôngchỉđơngiảnlàvấnđềmộttrămKroner,màlàmộtđiềuđángđểcânnhắcxétsuy.

Eleseuskhônghềngungốc,màtráilại,mộtanhchàngláucátheokiểucủacậu.Cậuđãtrôngthấychamìnhvềnhà,vàbiếtrõIsakđangngồibêncửasổnhìnravàolúcđó.Khônghềcótổnhạigìtrongviệcquaylưngvềphíađómộtlát,làmviệcchămhơnmộtchúttronglúcđó–điềunàykhôngtổnthươngai,vàcóthểcóíchchocậu.

VìlýdonàođóEleseusđãthayđổi;bấtkểđólàgì,mộtcáigìđóbêntrongcậuđãbịlệchlạc,đãbịhủyhoạimộtcáchlặnglẽ;nókhôngxấu,nhưngcócáigìđóđãbịhỏng.Phảichăngcậuđãthiếumộtbàntaydẫndắt trongmấynămqua?Giờđâymẹcậucóthể làmgìgiúpcậu? Chỉ đứng bên cậu và đồng ý. Inger có thể tự cho phépmìnhchoángvángvớinhữngviễncảnhtươnglaisánglạncủađứacontraivàđứnggiữacậuvàchacậu,đểđóngvai tròcủacậu–nàngcó thểlàmđiềuđó.

Nhưngcuối cùng Isak thấybựcdọcvới sựchốngđối củanàng;trongđầuanh,ýtưởngvềtrạiBreidablikkhôngphảilàmộtýtồi.Chỉ

vìchínhvàocáingàyhômđó,khitrởlên,anhđãdừngngựahầunhưkhôngsuynghĩ,đểnhìnvớiconmắtphêphánmảnhđấtbịbạcđãi;phải,nócóthểtrởthànhmộttrangtrạitốttrongnhữngbàntaythíchhợp.

“Tại sao khôngđángbỏ công?” anhhỏi Inger. “Dù sao tôi cũngsuynghĩnhiềuchoEleseus,rằngtôisẽgiúpnóvềchuyệnđó.”

“Nếu anh có chút suy nghĩ nào cho nó thì đừng nói lời nào vềBreidabliknữa,”nàngđáp.

“Thếà!”

“Phải,vìtrongđầunócónhữngýnghĩlớnlaohơnnhữngýnghĩcủachúngta.”

CảIsakcũnggầnnhưkhôngchắcchắnvềmìnhlắmởchuyệnnàyvànókhiếnanhthấyyếuđi,nhưnganhkhôngmuốnphảiphơibàytấtcả,phảinóithẳngvềkếhoạchcủamình.Anhkhôngmuốntừbỏnóvàolúcnày.

“Nósẽ làmnhưtôinói,” Isakđộtngột tuyênbố.Vàanhcấtcaogiọngmộtcáchđedọa,trongtrườnghợpvìlýdonàođóIngercóthểkhónghethấy.“Phải,côcóthểchờxem;tôikhôngchỉnóisuông.Cáitrạiđónằmởchặnggiữa,bêncạnhlàtrườnghọcvàmọithứ;nócóýtưởnglớnlaonàongoàiđiềuđóchứ,tôimuốnbiết?Vớimộtthằngcontrainhưthếtôisẽbỏđóichotớichết–việcđócótốthơnchútnàokhông,cônghĩsao?Vàcôcóthểchotôibiếtvìsaomáuthịtcủachínhtôihóara lại tráingượcvới…vớimáuthịtcủachínhtôihaykhông?”

Isakngưnglời;anhnhậnrarằngcàngnóithìtìnhhìnhcàngtệ.

Anhsắpthayquầnáo,cởinhữngthứđẹpđẽmàanhđãkhoácvàođểđixuốnglàng;nhưngkhông,anhthayđổiýđịnh,anhcóthểcứmặcnhưthế–bấtkểýđịnhcủaanhlàgì.“TốthơncônênnóimộtlờivềchuyệnnàyvớiEleseus,”anhnói.

VàIngerđáp:“Tốtnhấtlàanhtựnóira.Nósẽkhônglàmnhưtôinói.”

Tốt lắm, Isak là kẻ đứng đầu trong nhà, Eleseus phải nghĩ nhưvậy;đểxemEleseuscódámlầmbầm!Nhưng,khôngbiếtcóphảivìanhsợbịthấtbạihaykhông,Isakthoái lui,vànói:“Phải,đúngthế,tôinêntựnóimộtlời.Nhưngvìcónhiềuviệcphảilàm,phảibậnbịuthứnàythứkhác,tôicònphảinghĩtớimộtchuyệnkhác.”

“Hả?….”Ingernóimộtcáchngạcnhiên.

VàIsaklạirakhỏinhà–khôngxalắm,chỉtớicánhđồngxahơn,nhưngvẫn là rakhỏinhà.Anhcóvẻđầybímật,và tìmcách lẩnrakhỏiconđường.Sựthậtlàthếnày:hômnayanhđãmangvềtừlàngmộttintứckhác,vànólàmộttinquantrọnghơnsốcònlại,mộttintrọngđại;vàanhđãgiấunóởbìarừng.Nóđứngđó,trùmkíntrongnhữnglớpbaobốvàgiấy;anhtháolớpbaora,vàkia,mộtcỗmáytolớn.Hãynhìnxem!Đỏvàxanhdương,nhìn thật tuyệt,vớimộtbộrăngvàmộtbộdao,vớinhữngkhớpnốivàcánhtay,nhữngốcvítvàbánh xe–một cỗmáy cắt cỏ.Không, hômnay lẽ ra Isak sẽ khôngxuốnglàngđểmuaconngựamớinếukhôngvìcỗmáyđó.

Anhđứngđóvớivẻmặtcăngthẳngcựckỳ,ônlạitrongóctừđầutới cuốinhữnghướngdẫn sửdụngmàngười chủ tiệmđãđọc lên;anhgắnmộtcái lòxovàochỗnày,dờimộtcáithenvàochỗnọ,tradầuvàotừnglỗvàtừngkhehở,rồinhìnlướtquatoànbộcỗmáylầnnữa.Isakchưabaogiờbiếttớimộtgiờkhắcnhưthếtrongđờimình.

Anhđãcầmlấybútvàkýtênlênmộttờgiấy,mộtvănkiện–phải,đólàmộtthứtrọngđại,khôngcònngờgìnữa.Giốngnhưlầnanhmuacáibừamớivậy–cóquánhiềubộphậnvặnvẹolạlùngtrongđócầnphảixemxét.Chưakểtớicáivòngtrònlớnphảiđượcgắnvàovịtrícủanóvớiđộchínhxáccủamộtnétbútchì,khôngđượclắclưsanghướngđônghayhướngtây,không thìnósẽbayvùmất.Nhưngcáimáycắtcỏnàycủaanh–nóđúnglàmộtcáitổlúcnhúcnhữngcáilòxothép,nhữngbảnlềvàphụkiện,vàhàngtrămđinhvít–cáimáymaycủaIngerchỉlàmộtcáithẻđánhdấusáchsovớinó!

Isak tự thắngmình vào càng xe và thử cáimáy đó.Đây làmộtkhoảnhkhắc tuyệtvời.Vàđó là lýdovìsaoanh lánhkhỏi tầmmắtmọingườivàtựmìnhlàmngựakéo.

Bởivì–chuyệngìsẽxảyranếucáimáybịlắpsaivàkhônghoạtđộngmàlạivăngratừngmảnhvớimộttiếngkêu loảngxoảng!Tuynhiên,một taihọanhư thếkhôngxảy ra; cáimáy có thể cắt cỏ.Vàthật sựnónênnhư thế, saukhi Isakđứngđó, cẩn thậnnghiêncứusuốtnhiềugiờ.Mặttrờiđãlặn.Anhlạitựthắngmìnhvàocàngxevàthửmáy;phải,cáimáycắtđượccỏ.Vàthậtsựnónênnhưthế!

Khisươngbắtđầurơidàysaucáinóngbanngày,vàhaicậucontraibướcra,mỗingườimộtháiđểcắtcỏchuẩnbịchongàyhômsau,Isakxuấthiệnởgầnnhàvànói:

“Hômnayhãycấtmấycáiháiđi.Dắtconngựamớira,cácconcóthể,vàdắtnóxuốngchỗbìarừng.”

Nóixong,thayvìvàonhàđểăntốinhưnhữngngườikhácđãlàmtrướcđó,anhquayngườiđitrởlạiconđườngmàtừđóanhđãđến.

“Chacócầnxekhông?”Sivertgọivớitheoanh.

“Không,”chacậunóivàbướctiếp.

Đầybímật,đầytựhào;vớinhữngcúbungchânhơimạnh,anhbướcđimộtcáchkhệnhkhạng.Mộtngườiđànôngcanđảmnhưthếcó thểbước tới cái chết và sựhủydiệt, trong taykhôngmang theomộtthứvũkhínào.

Haicậucontraitớiđócùngvớiconngựa,trôngthấycỗmáy,vàđứnglặngngườira.Đólàchiếcmáycắtcỏđầutiênởchốnhoangvu,vậtđầutiêntronglàng–đỏvàxanhdương,mộtvậtkỳdiệuđốivớiđôimắtcủaconngười.Vàngườicha,chỉhuycủatấtcảbọnhọ,cấttiếnggọi,ồ,vớimộtgiọngthờơ,nhưthểkhôngcógìkháclạ:“Thắngnóvàocỗmáynày.”

Vàhọláinóđi;ngườichalái.Brrr!Cỗmáyrítlên,vàcắtcỏthànhtừngvệt.Hai cậucon traiđiphía sau,khôngcógì trong tay,khônglàmgìcả,chỉmỉmcười.Ngườichadừnglạivàngoáiđầunhìn.Ừm,khôngđượcsạchnhưýmuốn.Anhvặnmộtcáiđaiốcởchỗnàychỗkhácđểđưamấycondaoxuốngsátđấthơn,vàthửlại.Không,vẫnchưađúng,mọithứchưađều;cáikhungvớinhữnghàngdaodườngnhưhơitưnglênchútít.Ngườichavàhaiđứaconthảoluậnmộthồivềcỗmáy.Eleseusđãtìmthấybảnhướngdẫnvàđangđọcnó.“Đây,nóbảophảingồitrênghếkhichalái–khiđónóchạyđềuhơn,”cậunói.

“Thếà!”ngườichanói.“Phải,chínhthế,chabiết,”anhđáp.“Chađãnghiêncứunórấtkỹ.”Anhleolênghếngồivàkhởiđộnglại;giờđâynóđãchạyđều.Độtnhiêncỗmáyngưnghoạtđộng–nhữngcondaokhôngcắtgìhết.“Xùy!Giờthìcáigìtrụctrặcđây?”Ngườichaleoxuốngkhỏichỗngồi,khôngcònnởtừngkhúcruộtvớiniềmtựhàomà nghiêng gươngmặt lo âu, thắcmắc xuống cỗmáy. Ba cha con

nhìnnóđămđăm;phảicócáigìđótrụctrặc.Eleseusđứngcầmbảnhướngdẫn.

“Đâylàmộtcáichốthaygìđó,”Sivertnói,nhặtlênmặtcỏlênvậtgìđó.

“Thếà,vậythìđúngrồi,”chacậunói,nhưthểđólàtấtcảnhữnggìcầnthiếtđểđưamọithứvàotrậttự.“Chacũngđangtìmcáichốtđó.”Nhưnglúcnàyhọkhôngthểtìmracáilỗđểgắnnóvào–nhândanhsựdiệukỳ,cáilỗđócóthểởđâuđượcchứ?

VàtớilúcnàyEleseuscóthểbắtđầucảmthấymìnhlàmộtnhânvậtquantrọng;chínhcậuđãtìmratờgiấyinnhữnglờihướngdẫn.Họcóthểlàmgìnếukhôngcócậu?Cậuchỉkhálâumộtcáchkhôngcầnthiếtvàomộtcái lỗvàgiải thích:“Theohìnhminhhọacáichốtphảigắnvàođây.”

“Phải,đóđúng là chỗgắnnóvào,” chacậunói. “Chađãgắnnóvàochỗđótronglầntrước.”Vàđểphụchồilạiuytínđãmất,anhralệnhchoSivertđiquanhđểtìmthêmnhữngcáichốttrêncỏ.“Ắtphảicònmộtcáikhác,”anhnói,trôngrấtquantrọng,nhưthểđangchấtchứatấtcảcácthứđótrongđầu.“Contìmracáikiachứ?Tốttốt,vậythìnóđãnằmtronglỗcủanórồi,tốtlắm.”

Ngườichakhởiđộnglại.

“Chờmột lát, cái này sai rồi,” Eleseus kêu lên. Ái chà, Eleseusđứngđóvớihìnhvẽtrêntay,vớiLuậtpháptrongtay;khôngthểtrốnkhỏicậu!“Cáilòxođóbịtrượtrangoài,”cậunóithếvớichamình.

“Phải,vậythìsao?”

“Sao,chaphảigắnnótừdưới,chagắnnókhôngđúng.Nólàmộtcáilòxothép,vàchaphảigắnnótừphíangoài,nếukhôngcáichốtlạibung ra và dừngmấy con dao lại. Cha có thể nhìn trong tấm hìnhnày.”

“Chađãđểđôikínhởnhà,vàkhôngthểnhìnrõ,”chacậunói,hơimềmmỏng.“Concóthểnhìntốthơn,congắnnóvàođi.Chakhôngmuốnđilênnhàđểlấykínhvàolúcnày.”

Giờ thìmọi thứ đều nằm trong vòng trật tự, và Isak đứng lên.Eleseusgọivớitheoanh:“Chaphảiláikhánhanh.Nósẽcắttốthơntheocáchđó.Trongnàyghinhưthế.”

Isak lái, láimãi,vàmọi thứdiễnraêmđẹp,vàBrrr!Cỗmáyrítlên.Cómộtvệtcỏđãcắtrộngtronglằnchạycủanó,nằmgọngàngtheohàng,sẵnsàngđểgomlại.Giờhọcóthểnhìnthấyanhtừnhà,vàtấtcảphụnữtrongnhàbướcra;IngerbếbéRebeccatrêntay,dùnóđãtựbiếtđitừlâu.Họđến–bốnphụnữ,lớnvàbé–vộivã,vớinhững đôi mắt mở to hướng tới cái vật kỳ diệu đó, chen nhau đixuốngđểnhìn.Ồ,giờđãtớithờiđiểmcủaIsak.Anhthậtsựtựhào,mộtconngườiđầyquyềnnăng,ngồitíttrêncao,mặcđồngàynghỉlễ,toànnhữngthứđồđẹp;áokhoácvàmũ,dùmồhôiđangứaranhưtắmkhắp người anh. Anh lượn vòngở bốn góc lớn; chạy quamộtvùngđấtrộng,vònglại,lái,cắtcỏ,lướtngangchỗnhữngngườiphụnữđangđứng;họđứnglặngngười,tấtcảnhữngthứnàyvượtkhỏisứctưởngtượngcủahọ,vàBrrr!Cỗmáyrítlên.

ThếrồiIsakdừnglạivàtrèoxuống.Nônnao,khôngcònngờgìnữa, để được nghe điềumà những người dướimặt đất kia sẽ nói;điềumàhọsẽtìmrađểnóivềmọichuyệnnày.Anhnghethấynhữngtiếngkêubịnénlại;họsợlàmphiềnanhtrongcôngviệccaocảcủa

mình,nhữngngườiđứngtrênmặtđấtnày,nhưnghọquaysangnhìnnhauvớinhữngthắcmắcđầykínhsợ,vàanhnghethấynhữnggìhọnói.Vàgiờđây,anhcóthểlàmộtvịcha-chúanhântừvàlàngườicaitrịtấtcảbọnhọ,anhnói:“Đấy,chachỉlàmchỗđóthôi,vàngàymaicácconcóthểmởrộngnóra.”

“Anhkhông có thời gianvàonhàđể ăn chút gì sao?” Ingernói,hoàntoànbịchếngự.

“Không,tôicòncóviệckhácphảilàm,”anhđáp.

Rồianhtradầulầnnữachocỗmáy;giúphọhiểurằnganhđangđặthếttâmtrívàocôngviệcđầytínhkhoahọcnày.Lạiláimáyra,cắtthêmcỏ.

Vàcuốicùng,saumộthồilâu,nhữngngườiphụnữquaytrởvềnhà.

Isakđạihạnh–conngườihạnhphúcởtrạiSellanraa!

Chẳngbaolâunữanhữnglánggiềngtừmédướisẽkéolên.AxelStrömrấtquantâmtớimọithứ,cóthểngàymaicậutasẽtới.NhưngBredeởngayBreidablik,cóthểysẽcómặtngaytốiđó,Isaksẽphảimiễncưỡngchohọxemcỗmáy,giảithíchvớihọvềnó,bảochohọbiếtnóhoạtđộngnhưthếnào,vàtấtcảmọiđiềuvềnó.Anhcóthểchỉrarằngkhôngngườinàodùngháicóthểcắtcỏđẹpvàsạchđếnthế.Nhưngnó tốn tiền, tấtnhiên–ồ,mộtcỗmáymàuđỏvàxanhdươngnhưthếlàmộtthứđắttiềnkhủngkhiếp!

Isakđạihạnh!

Nhưngkhianhdừng lạiđểtradầu lầnthứba,coikìa!Đôikính

củaanhrơiratừtrongtúi.Vàtệhơnhết,cảhaicậucontraiđềunhìnthấynó.Cómộtquyềnnăngtrêncaonàonằmphíasausựkiệnnhỏnàyhaykhông–mộtlờicảnhbáochốnglạisựkiêucăngngạomạn?Ngàyhômđó,thỉnhthoảnganhlạimangđôikínhđóvàođểnghiêncứu những lời hướng dẫn, không nóimột lời nào; Eleseus đã giúpanh trong chuyệnđó.Phải, lạyTrời, thật tốt khi làmộtngườihiểubiếtsáchvở,khôngcònngờgìnữa.Vànhưlàmộtcáchtỏrakhiêmtốn,IsakquyếtđịnhtừbỏkếhoạchbiếnEleseusthànhmộtnôngdântrong vùng hoang địa; anh sẽ không bao giờ nói một lời nào vềchuyệnđónữa.

Haicậucontraikhônghềlàmtochuyệnvềvụđôikính;tráilạilàkhác.Tấtnhiên,Sivert,kẻhayđùa,phảinóiđôiđiềugìđó;vớicậuthậtsựcóquánhiềuđiềuđểnói.CậuníuốngtayáocủaEleseusvànói:“Này,đinào,chúngtasẽtrởvềnhàvàquẳngmấycáiháinàyvàobếp lửa.Giờthìchasẽcắthết tấtcảchỗcỏvớicỗmáynày!”Vàđóđúnglàmộtcâuđùa.

QuyểnII

CHƯƠNGI

Sellanraakhôngcònlàmộtmảnhđấthiuquạnhgiữachốnhoangvu; cónhiềungười sốngởđây, lớnnhỏbảyngười tất cả.Và trongthời gianngắngiữamùa cắt cỏkhô thỉnh thoảng lại cómộtngười,quenhoặclạ,tớiđểxemchiếcmáycắtcỏ.BredeOlsenlàngườiđầutiên,dĩnhiên,nhưngcảAxelStrömcũngtới,vànhiềulánggiềngkhácởmédưới.Phải,ngaycảtừdướilàng.Vàtừbênkiađồi,Oline,conngườibấtkhảtiêudiệt,cũngtới.

Lầnnàybàcũngmangtheonhữngtintứctừlàngxómcủamình;tớimàkhôngcónhữngcâuchuyệntầmphàokhôngphảilàcáchthứccủa Oline. Những giao dịch và các khoản thu chi của cụ Sivert đãđượcxemxét,vàgiatàiôngđểlạikhôngcòngìcả.Chẳngcógì!

NóitớiđâyOlinemímmôi lạivànhìntừngườinàysangngườikhác.Chà,đócóphảilàmộttiếngthởdàikhông?Máinhàsẽđổsụpxuốngchứ?Eleseuslàngườiđầutiênmỉmcười.

“Chúng ta hãy xemnào.Emđược đặt tên theo cậu Sivert, phảikhông?”cậunhẹnhànghỏi.

VàSiverttrẻcũngnhẹnhàngđáplại:

“Đúngthế.Nhưngemđãtặngchoanhtấtcảnhữnggìmàôngấycóthểđểlạichoem.”

“Vànókhoảngchừngbaonhiêu?”

“Giữanămvàmườingàn.”

“Daler?”Eleseusđộtngộtlalên,nhạilạiemcậu.

Oline,khôngngờgìnữa,nghĩđâylàmộtcâuđùakhôngđúnglúc.Ôidào,bảnthânbàcũngđãbịphỉnhphờ;vìtấtcảnhữngchuyệnđóbàđãcốvắtravàigiọtnướcmắtthậtthàtrướcnấmmộcủacụSivert.Eleseusphảibiếtrõnhấtvìchínhnóđãviếtra:phầncủaOlinelàbaonhiêu,đểanủivàhỗtrợchonhữngnămthángcuốiđờicủabà.Vàkhoảnhỗtrợđóđâurồi?Ôidào,chẳngnhờcậyđượcchútgì!

Olinetộinghiệp;họnênđểlạichobàthứgìđó.Mộttiasánghuyhoàngduynhấttrongcuộcđờibà!Olinechưahềhấngì,đãđượcbanphúcvớinhữngphẩmvậtcủacõitrầnnày.Đãlàmđiềuxấu,phải,đãlenlỏitrongđờibằngnhữngtròxỏlávàđêtiệnnhonhỏtừngàynàysangngàykhác;khỏetungtinđồnnhảmkhôngthuakémmộtngườicómiệnglưỡiđángsợ;phải,làthế.Nhưngkhônggìcóthểkhiếnbàtệhạihơntrước;nhấtlàmộtkhoảntiềncòmđểlạitừngườichết.

Bàđã laođộngnhọcnhằnsuốtđờimình,đãsinhconđẻcáivàdạychúngvàinghệthuậtcủachínhbà;xinănvìchúng,cóthểtrộmcắpvìchúng,nhưngbằngcáchnàođó luônlo liệuđượcchochúng.Một bàmẹ nghèo. Những sứcmạnh của bà không kém gì của cácchínhtrịgiakhác;bàhànhđộngvìbảnthânvàvìnhữngngườithuộcvềbà, tungra lờidiễnthuyếttùytheotìnhhuống,vàđạtđượcmụcđíchcủamình,mỗilầnnhưvậylạikiếmđượcmộtmẩuphomáthaymộtnắmlen;bàcũngcóthểsốngvàchếttrongsựgiảdốitầmthườngvà trí khôn nhanh nhẹn. Có thể trongmột khoảnh khắc nào đó cụSivert đã nghĩ về bà nhưmột nàng thiếu nữmáhồng xinh đẹp trẻtrung;nhưnggiờbàđãgiànua,nhănnheoteotóp,mộtbứctranhvề

sự suy tàn; bà cũng nên chết cho rồi. Bà sẽ được chôn ở đâu? Bàkhôngcóhầmmộgiađình;không,bàsẽbịhạxuốngmộtnấmhuyệtnàođó,nằmgiữanhữngnắmxươngxalạ;phải,cuốicùngrồibàcũngsẽđitớiđó.Oline,đãsinhravàchếtđi.Bàtừngcómộtthờituổitrẻ.Giờtrongbàcócònlạichútgìcủanó,ởgiờthứmườimột?Phải,mộttiasánghuyhoàngđộcnhất,vàđôibàntaycủangườiphụnữ–nôlệnày sẽ chắp lại trong khoảnh khắc. Công lý sẽmang tới cho bà sựtưởngthưởngmuộnmàng;bởibàđãxinănvìlũcon,cóthểtrộmcắpvìchúng,nhưngbằngcáchnàođóluônloliệuđượcchochúng.Mộtkhoảnhkhắc.Vàbóngtốicóthểngựtrịtrongbànhưtrước;mắtbàsángrựclên,nhữngngóntaycủabàngọnguậymộtcáchthamlam.Baonhiêu?Bàhỏi.Sao,khônghơnà?Bàhỏi.Bàsẽlạiổnthôi.Mộtbàmẹnhiềuconcái,đangnhậnchânlạicuộcđời.Điềuđóxứngđángvớimộttưởngthưởnglớnlao.

Nhưngtấtcảđãđitheocáchkhác.Ítnhiềugì,nhữngkhoảnthuchicủacụSivertcũngđãcótrậttựhơnsaukhiEleseuskiểmtra lạichúng; nhưng nông trại, con bò, trại cá, những tấm lưới, hầu nhưkhôngđủđểbùđắpchokhoảntiềnthiếuhụt.VàvớiOline,trongmộtchừngmựcnàođómọithứđãhóarasángsủahơn;bàthiếtthavớiviệccốgắngbảotoànmộtkhoảnđểlạinhỏchomìnhđếnnỗiđãvờnhưquênđinhữngthứmàbà,mộtngườichuyêntungtinnhảmvàngồi lê đôi mách, vẫn còn nhớ rõ, hoặc những vấn đề nổi bật mànhữngngườikháchẳnsẽcốtìnhlàmngơđểtránhgâykhóchịuchonhữngcôngdânkhảkính.Ôichao,Oline!ThậmchíngayhiệngiờbàcũngkhôngnóimộtlờinàochốnglạicụSivert;ôngcụđãlậpdichúctừtấmlòngtửtế,vàlẽrasẽđểlạikhánhiều,nhưnghaingườidoỦybancửtớiđểsắpxếpmọithứđãchơikhămbà.NhưngmộtngàynàođótấtcảsẽtớitaicủaĐấngToànnăng,Olinenóivớivẻđedọa.

Thậtlạlùng,bàkhôngthấycógìnựccườivớithựctếrằngbàđã

đượcnhắcđếntrongtờdichúc;nóichocùng,đó làmộtniềmvinhhạnh;khôngcóaithuộcloạingườinhưbàđượcghitêntrongđó!

NhữngngườiởtrạiSellanraađónnhậntinnàyvớilòngnhẫnnại;không phải họ hoàn toàn không chuẩn bị tinh thần. Đúng, Ingerkhông thểhiểunổi.Ông cậuSivert đã luôn luôn làmộtngười giàucó…

“ÔngấycóthểđứngthẳngnhưmộtconngườichínhtrựcvàgiàusangtrướcChúaTrời,”Olinenói,“nếuhọkhôngăncướpcủaôngấy.”

Isakđangđứngđóvàchuẩnbịrađồng,vàOlinenói:“Thậttiếclàanhphảiđibâygiờ,Isak;vậytôisẽkhôngnhìnthấychiếcmáymới.Họbảolàanhcómộtcáimáymớiphảikhông?”

“Phải.”

“Phải, cónhững câu chuyện vềnó, rằngnó cắt nhanhhơnmộttrămcáihái.Vàcònthứgìmàanhkhôngcó,hảIsak,vớitấtcảnhữngcôngcụvàsựgiàucócủaanh!Vị linhmụcởchỗtôiôngấycómộtchiếccàyvớihaitaycầm;nhưngsovớianhthìôngấychẳnglàgì,vàtôisẽnóithẳngvàomặtôngtanhưthế.”

“Sivertsẽchỉchodìthấycáimáy;nósửdụngcáimáyđógiỏihơnchanó,”Isaknóivàđira.

CómộtcuộcbánđấugiátổchứcởBreidablikvàotrưahômấy,vàanhsẽđi tớiđó;giờcũngvừađúng lúcphải tớiđórồi.KhôngphảiIsakcònnghĩtớichuyệnmuacáitrạiđó,nhưngđólàcuộcbánđấugiáđầutiêntổchứcởchốnhoangvu,vàkhôngtớiđóthìthậtlạ.

Anh đi tới trạiMaaneland và trông thấy Barbro, và chỉ định đi

ngangquavớimộtlờichào,nhưngBarbrogọianhvàhỏicóphảianhđangđixuốngkhông.“Phải,”Isakđáp,dợmchânđitiếp.Chínhnhàcôbịbánđi,vàđólàlýdovìsaoanhtrảlờivắntắt.

“Chúđitớichỗbánđấugiáhả?”Côhỏi.

“Tới chỗ bán? À, tôi chỉ đi xuống một chút. Cô đã làm gì vớiAxel?”

“Axel?Không,cháukhôngbiết.Anhtađixuốngchỗbánđấugiá.Chắcchắnanhtasẽcócơmaymuađượcmộtthứgìđóvớigiágầnnhưchokhông,nhưsốcònlại.”

LúcnàytrôngBarbrocóvẻnặngnề.Phải,vàmiệng lưỡithìsắcsảo,chanhchua!

Cuộcđấugiáđãbắtđầu;IsaknghetiếngngàiLensmandgọito,vànhìnthấymộtđámđôngngười.Khitớigầnhơn,anhkhôngbiếthếttấtcảbọnhọ;cómộtsốđếntừnhữnglàngkhác,Bredeđanglụctungnhữngthứđồlộnglẫynhấtcủamìnhvàtròchuyệntheocungcáchcũcủay.

“Xin chào Isak.Thật là vinhhạnh cho tôi khi anh tới xemcuộcđấugiánày.Cámơn,cámơn.Phải,chúngtađãlàlốixómbạnbèsuốtmấynămnay,vàgiữachúngtachưabaogiờcómộtlờikhôngphải.”Bredetỏracảmđộng.“Phải,thậtlạkhirờibỏmộtnơianhđãsống,đãlàmlụngnhọcnhằnvàtrởnênyêumếnnó.Nhưngngườitacònlàmgìđượckhivậnmệnhđãđịnhthếrồi?”

“Cóthểsaunàyanhsẽổnhơn,”Isakanủi.

“Sao,”Bredenói,vớ lấycâunóiđó,“nói thật tình, tôinghĩsẽ là

nhưvậy.Tôikhôngtiếcnó,khôngmộtchútnào.Tôikhôngnóilàtôiđãtạođượcởđâymộtcơđồ,màđócóthểlàđiềusẽtới;bọntrẻsẽlớn lên và rời khỏi tổ; phải, đúng là vợ tôi đang cómangmột đứakhác; nhưng với tất cả những chuyện đó…” Đột nhiên Brede nóithẳngtintứccủay:“Tôisẽthôicôngviệcđườngdây.”

“Sao?”Isakhỏi.

“Tôisẽtừbỏcáituyếnđiệnthoạinày.”

“Từbỏđườngdâyđiệnthoại?”

“Phải,từnămmớitrởđi.Dùsaothìnócũngcógìtốtđẹpđâu?Vàgiảsửtôiphảiđirangoàilàmviệc,đánhxechongàiLensmandhayôngbácsĩ, rồi trênhết lạiphảicoi sócđườngdây,không,khôngcónghĩalýgìtrongcáchlàmđó.Kháổnkhicóthờigianrỗi,nhưngchạykhắplũngkhắpđồitheomộtđườngdâyđiệnthoạivớikhoảnglươnggầnnhưkhôngcógì,đókhôngphảilàcôngviệcdànhchoBredenày.Ngoàira,tôiđãcựcãivớinhữngngườiởvănphòngvềnó.Họđanglàmomxòmvụđó.”

VịLensmandlặplạicácmứcgiáchonôngtrại.NólêntớivàitrămKroner.Cáitrangtrạiđượcđánhgiácỡđó,và lúcnàygiánhíchlênrấtchậm,chỉtừnămtớimườiKronermỗilượt.

“Sao,chắcchắnlàcáicậuAxelđóđangtrảgiá,”Bredeđộtnhiênkêulên,vàvộivãxenvào.“Sao,cậusẽmuacảcáitrạicủatôinữahả?Cậuchưacóđủđểcoisóchaysao?”

“Tôimuachomộtngườikhác,”Axelđápmộtcáchlãngtránh.

“Tốt, tốt, cũngchẳng tổnhạigì tới tôi, ý tôikhôngphải chuyện

đó.”

Vị Lensmand giơ chiếc búa lên,một người khác lại đưa ra giá,ngaylậptứcnângthêmmộttrămKroner;khôngcóaitrảgiácaohơn,vịLensmand lặpđi lặp lạiconsố,chờmột lát trong lúcgiơcaocâybúa,rồigõxuống.

Aiđãđấugiá?

AxelStröm–đạidiệnchomộtngườikhác.

VịLensmandghichú:Axelvớitưcáchngườiđạidiện.

“Cậumua cho ai vậy?” Brede hỏi. “Tất nhiên, đó không phải làviệccủatôi,nhưng…”

Nhưng lúc này một số người trên bàn của vị Lensmand đangchụmđầuvàonhaubànbạc;cómộtđạidiệntừngânhàng,ôngchủtiệmđãcửtrợlýcủamìnhtới;cóvấnđềgìđó;nhữngngườichủnợkhônghàilòng.Bredeđượcgọilên,vàBrede,bấtcẩnvàvôtưlự,chỉgậtđầuđồngý.“Nhưngaimànghĩnókhôngthểlênnhiềuhơnthếcơchứ?”Ynói.Độtnhiênycaogiọngtuyênbốvớitấtcảnhữngngườicómặt:

“Dùsaomấyngười cũng thấy chúng tôiđang tổ chứcmột cuộcđấugiá,vàtôiđã làmphiềnngàiLensmandtrongcôngviệcnày, tôisẵnsàngbánnhữngthứtôicóởđây:chiếcxe,giasúc,mộtcáichĩaba,mộthònđámài.Giờtôikhôngcầntớimấythứđónữa;chúngtôisẽbánmiếngđấtnày.”

Lúcnàychỉcónhữngcuộctrảgiánhonhỏ.VợcủaBrede,vôtưlựvàbấtcẩnhệtnhưy,vớimọiviễncảnhnođủtrướcmặt,đãbắtđầu

báncàphêởmộtcáibàn.Chịtathấyviệcbuônbánthậtlàvuivẻvàmỉmcười;khiBredetớiđểkiếmmộtcốccàphê,chịtanóiđùavớiyrằngyphảitrảtiềnnhưtấtcảnhữngngườikhác.VàBredecũngrútcáivímỏngdínhcủamìnhrathanhtoántiền.“Cómộtcôvợchocácanhđây,”ynóivớimấyngườikhác.“Sao,cókhátkhông?”

Chiếcxekhôngđánggiámấy.Nóđãởquálâungoàitrờikhôngcógìcheđậy;nhưngcuốicùngAxeltrảthêmnămKronervàmuađượcchiếc xe. Sau đó Axel không mua thêm gì khác, nhưng tất cả mọingườiđềungạcnhiênkhithấycáianhchàngkỹtínhđólạimuanhiềuthứđếnthế.

Rồitớibầygiasúc.Hômnaychúngbịnhốttrongchuồng,đểsẵnsàngđưarađó.Bredecầngìgiasúckhiykhôngcónôngtrạiđểnuôigiữchúng?Ykhôngcóbò;yđãkhởiđầucôngviệctrangtrạivớihaicondê, và giờ có bốn con.Ngoài ra, còn có sáu con cừu.Không cóngựa.

Isakmuamộtconcừucóđôitaibẹp.KhimấyđứaconcủaBrededắtnórakhỏichuồng,anhbắtđầutrảgiángay,vàmọingườinhìnanh.IsakởSellanraalàmộtphúông,ởmộtvịtrítốt,khôngcầnphảicó thêm cừunữa.Vợ củaBredengưngbán cà phêmột lúc và bảo:“Phải,anhcóthểmuanó,Isakạ;nóđãgià,thậtvậy,nhưngnóđẻhaihoặcbaconmỗinăm,vàđólàsựthật.”

“Tôibiết,”Isakđáp,nhìnthẳngvàochịta.“Tôiđãtừngnhìnthấynótrướcđây.”

Trênđườngvề,anhđivớiAxelStröm,dắttheoconcừu.Axelrấtkiệmlời,dườngnhưđanglolắngmộtđiềugìđó,bấtkểđólàgì.Cóthểthấyrằngcậutachẳngcầnphảiphiềnmuộnnhưthế,Isaknghĩ;mùamàngcủacậutakháổn,phầnlớncỏkhôđãđượcđưavàokho,

vàcậutađãbắtđầudựngphầngỗcủangôinhà.Tấtcảđềudiễntiếnnhư phải xảy ra với Axel Ström; một người suy nghĩ chậm chạpnhưngchắcchắnvềkếtcục.Vàgiờđâycậutađãcómộtconngựa.

“VậylàcậuđãmuacáitrạicủaBrede?”Isaknói.“Sẽtựmìnhcanhtácnóchứ?”

“Không,khôngphảichotôi.Tôimuanóchomộtngườikhác.”

“Thếư!”

“Ôngnghĩsao;tôicótrảquácaokhông?”

“Sao,không.Đólàđấttốtđốivớimộtngườibiếtcáchkhaithácnó.”

“TôimuanóchomộtngườianhcủatôiởHelgeland.”

“Thếà!”

“Tôinghĩcólẽtôiđịnhđổivớiảnh.”

“Đổivớianhtaà?”

“VàcólẽBarbrosẽthíchnóhơntheocáchđó.”

“Phải,cóthể.”Isakđáp.

Họđimộtquãngxatrongimlặng.RồiAxelnói:

“Họđãđềnghịtôinhậncôngviệccoicáiđườngđâyđó.”

“Đườngdâyđiện thoại?Ừm.Phải, tôingheBredenóianhta từbỏnó.”

“Ừm, “Axel nói, mỉm cười. “Cũng không nhiều nhỏi gì, nhưngBredeđãbỏnó.”

“Phải,làvậy,”Isaknói,vàcốtìmmộtlờibiệnhộchoBrede.“Mấtquánhiềuthờigianđểcoisócnó,khôngcònngờgìnữa.”

“Họđãthôngbáovớiôngtavềnămmới,nếuôngtakhônglàmtốthơn.”

“Ừm.”

“Ôngnghĩnếutôinhậnnóthìcóđánghaykhông?”

Isaksuynghĩhồilâurồiđáp:“Phải,cótiềnđấy,thậtvậy,nhưngvẫn…”

“Họđềnghịtrảchotôinhiềuhơn.”

“Baonhiêu?”

“Gấpđôi.”

“Gấpđôià?Sao,vậythìtôisẽnóilàcậunênsuynghĩthêm.”

“Nhưnggiờhọcũngđãnốituyếnđườngdàithêmmộtít.Không,tôikhôngbiết làmthếnào thì tốthơn.Ởđâykhôngcónhiềugỗđểbánnhư trênchỗcủaông,và tôi cầnphảimua thêmnhiều thứchocôngviệcmàtôiđãcóhiệngiờ.Vàmuađồthìcầncótiềnmặttrongkhitôikhôngkiếmđượcnhiềulắmtừmiếngđấtvàkhôngcógìnhiềuđể bán. Có vẻ tôi sẽ phải cố gắngmột năm với đường dây để bắtđầu…”

Cả hai người đều không nghĩ tới chuyệnBrede có thể “làm tốt

hơn”vàgiữlạicôngviệcđó.

KhihọlêntớiMaaneland,Olineđãcómặtởđó,đangtrênđườngxuống.Phải,mộtsinhvậtlạlùng,Olineđó,lêlakhắpchốnvớithânhìnhbéotrònnhưmộtcongiòi,vàđãhơnbảymươi,nhưngvẫncònkhỏemạnh.Bàđangngồiuốngcàphêtronglều,nhưngkhinhìnthấyhaingườiđànônglêntới,mọichuyệnphảigáclạichoviệcđó,vàbàđira.

“Xinchào,Axel,vàchàomừngtrởvề từcuộcmuađấugiá.CậukhôngngạikhitôighévàođểxemcậuvàBarbrolàmănrasaochứ?Vàcậuđanglàmănkhấmkhá,tôithấy,đangcấtnhàvàtrởnênngàycànggiàucóhơn!Vàanhđãmuacừuhả,Isak?”

“Phải,”Isaknói.“Cóthểlàbàbiếtnó?”

“Tôibiếtnókhôngà?Không…”

“Vớiđôitaibẹpnày,bàcóthểthấy.”

“Đôi tai bẹp?Anh có ýnói gì?Điều tôi sẽnói là: rốt cuộcaiđãmuacáitrạicủaBrede?TôivừamớinóivớiBarbroởđây,giờaisẽlàlánggiềngcủacôtrênconđườngđó?Tôinóithế.VàBarbro,conbétộinghiệp,nóngồikhóc, thật tựnhiên,chắcchắn thế;nhưngĐấngToànnăngđãbanchonómộtngôinhàmớiởtrạiMaanelandnày…Đôi taibẹp?Tôi từngnhìnthấykhánhiềucừutrongđờivớinhữngđôitaibẹpcácthứ.Vàtôisẽbảovớianh,Isak,cáimáyđócủaanh,gầnnhưđôimắtgiànuacủatôikhôngthểnhìnthấyhayhiểunổi.Vàanhtốnbaonhiêuđểmuanótôicũngkhônghỏitớivìtôichưabaogiờđếmđượctớimứcđó.Axel,nếucậuđãnhìnthấynó,cậubiếttôimuốnnóigì;trôngnógiốngnhưElijah[10]vàcỗxelửacủaôngta,vàChúaTrờithathứchotôinếutôibảolànó…”

Khiđãchuyểntấtcảcỏkhôvàokho,Eleseusbắtđầuchuẩnbịchochuyếntrởrathịtrấn.Cậuđãviếtthưchoviênkỹsưbáorằngcậusắptới,nhưnglạinhậnđượcmộthồiâmkhácthường,rằnglúcnàyđangthờibuổikhókhăn,vàhọphảitiếtkiệm;vănphòngkhôngcầntớisựgiúpviệccủaEleseusvàvịsếpsẽtựlàmnhữngcôngviệcđó.

Nhữngrắcrốicác thứ!Nhưngnóichocùng,mộtviênthanhtrađịachínhthìcầngìmộtnhânviênvănphòng?ChắcchắnlàkhinhậnanhchàngEleseusmới lớn,ôngtachỉmuốnchứngtỏrằngmìnhlàmột con người vĩ đại đối với những thường dân sống giữa chốnhoangvu;vànếuông tachocậuquầnáo,chỗănở,cho tớikhicậuđượcphêduyệt,ôngtacũngđãnhậnđượcsựđềnbùvớicôngviệcviếtláchcủacậu,điềuđóđúng.Giờcậubéđãtrưởngthành,vàmọithứđãkhácxưa.

“Nhưng,”viênkỹsưviết,“nếucậutrởlại,tôisẽlàmtấtcảnhữnggìtôicóthểđểtìmchocậumộtnơikhác,dùcólẽđólàmộtviệckhókhăn,vìngàycàngcónhiềuthanhniênhơnmuốntìmkiếmcơhộiđó.Trântrọng…”

Eleseuscóthểtrởlạithịtrấn,dĩnhiên,khôngcóvấnđềgìtrongchuyệnđó.Cậucótựvứtbỏbảnthânkhông?Cậumuốntấntớitrongđời.Vàcậukhôngnóilờinàovớinhữngngườithânvềtìnhhìnhthayđổi;việcđóchẳngíchgì,vàthậtra,cậucảmthấytoànbộchuyệnnàykhálàhàihước.

Dùsao thì cậu cũngkhôngnói gì.Cuộc sốngởSellanraa lại tácđộnglêncậu;đólàmộtcuộcsốngtầmthường,khôngtêntuổi,lặnglẽvà trì trệ,mộtcuộcsốngnhưmơ;khôngcógìđểchocậuđiquanhkhoekhoang,cặpkínhlàthứcậukhôngcầndùngtới.Cuộcsốngthịtrấnđãphânlycậu,khiếncậuđẹpđẽhơnnhữngngườikhácvàcũng

yếuớthơn;cậubắtđầuthậtsựcảmthấyrằngcậuphảisốngvôgiacưởbấtcứnơinào.Cậuđã lại thíchcáimùicủacâycúcngải.Hãyđểđiềuđótrôiqua.Nhưngchẳngcóýnghĩagìtrongviệcmộtthanhniênlàmnôngđứng lắngnghenhững cô gái vắt sữabò vàonhữngbuổisángvànghĩthếnày:họđangvắtsữa,hãynghenào;hầunhưđólàmộtthứâmthanhtuyệtdiệu,mộtdạngbàicakhôngnóitớigìkhácngoàinhữngdòngnướcnhỏ,khácvớinhữngbannhạcgõrùmbengởthị trấn,Đội quân Cứu tế và tiếng còi của những con tàu chạy hơinước.Thứâmnhạcđangchảyvàomộtcáixô…

Việcbiểu lộquánhiềunhững cảmgiác củamìnhkhôngphải làcáchthứcởSellanraa,vàEleseusthấysợgiâyphútcậuphảinóilờitừgiã.Hiệngiờcậuđãđượctrangbịtốt;mẹcậulạichocậumộtmớđồlót,vàchacậuđãủynhiệmchoaiđóđưatiềnchocậukhicậubướcrakhỏicửa.Tiền!LẽnàoIsakthậtsựcóthừamộtthứnhưtiền?Nhưngđúnglàvậy,khônggìkhác.Ingerđãgợiýrằngchắcchắnđósẽlàlầncuốicùng;bởivìkhôngphảiEleseussẽănnênlàmravàtựmìnhngoilêntrongthếgiớihaysao?

“Ừm,”Isaknói.

Cómộtbầukhôngkhítrangnghiêm,lặnglẽtrongnhà;mỗingườiđãdùngmộtquảtrứngluộctrongbữaăncuối,vàSivertđãrađứngbênngoài, sẵnsàngđixuốngđồicùnganhcậuđểvácgiùmđồđạc.ĐâychínhlàlúcEleseusbắtđầu.

Cậu bắt đầu với Leopoldine. “Chúc khỏemạnh tốt lành,” cô béđáplạilờitừbiệt.CũngtươngtựvớicôhầugáiJenise,côđangngồichảilenvàđáplại“Xinchào.”Nhưngcảhaicôgáiđềunhìncậuđămđăm.Chếttiệtthật!Vàcólẽtấtcảlàvìcậuhơiđỏmắtchútxíu.Cậubắt tay với mẹ mình, và dĩ nhiên là bà khóc một cách công khai,

khôngmàngnhớrằngcậughétviệckhóclócnhưthếnào.“Tạmbiệt.Chúaphùhộchocon!”Bànứcnở.Tệnhấtlàvớichacậu;tệnhấtlàvớiIsak.Ồ,theomọicách;ôngquáxácxơvìlaolựcvàquáđỗitrungthực;ôngđãbếlũtrẻtrêntaymình,đãkểchochúngnghevềnhữngconmòngbiểnvànhữngconchim,con thúkhác,vànhữngđiềukỳdiệu của ruộng đồng; chuyện đó chưa lâu lắm, mới chỉ vài năm…Ngườichađứngcạnhcửasổ,rồiđộtnhiênôngquaylại,nắmchặttaycủađứacontrai,nóinhanhvàdằndỗi:“Ờ,tạmbiệt.Conngựamớiđanglỏngdâyrồi,”vàônglaorakhỏicửa,vộivãbướcđi.Ồ,nhưngchínhôngđãtìmcáchlàmchoconngựabịlỏngdâylúcnãy,vàSivert,thằng nhóc tinh quái, cũng biết chuyện đó, khi nó đứng bên ngoàitheo dõi cha, vàmỉm cười với chínhmình. Và, dù sao đi nữa, conngựachỉđứngtrongđồngcỏ.

CuốicùngEleseusphảichấmdứtvụnày.

Và thế làmẹ cậu phải bước ra hỏi bậc cửa, lại nấc lên và nói:“ChúaTrờiphùhộchocon!”Vàtraochocậuthứgìđó.“Cầmlấynó;vàconkhôngcầnphảicámơncha,ôngấybảoconkhôngcầnlàmthế.Vàđừngquênviếtthư,hãyviếtthườngxuyên.”

HaitrămKroner!

Eleseusnhìnxuốngcánhđồng:chacậuđangnổigiậntrongviệcđóngmột cái cọc cột gia súc xuốngđất; dườngnhưông thấyđó làmộtvấnđềkhókhăn,thậtrađấtởđókhámềm.

Hai anh em đi xuống con đường; họ đi tới trại Maaneland;Barbrođứngđótrênlốiravàovàcấttiếnggọihọtới.

“Anh lại đi xa hở Eleseus? Không, anh phải vào đây và ít nhấtcũngphảiuốngmộtcốccàphê.”

Họbướcvàolều,vàEleseuskhôngcònlàmộtconmồicủananhvuốttìnhyêu,khôngnhảyrakhỏicửasổmàcũngkhônguốngthuốcđộc;không,cậutrảichiếcáokhoácmùaxuânlêntrênđầugối,chúýđặtnósaochotấmbảngtênbằngbạclộra;rồicậudùngkhăntaylautócvànhậnxétmộtcáchtinhtế:“Mộtngàyđẹp,phảikhông?Cổđiểnmộtcáchgiảnđơn!”

CảBarbrocũngkhábìnhthản;côđùanghịchvớichiếcnhẫnbạctrênmộtbàntayvàchiếcnhẫnvàngtrêntaykia.Đúngthế,phảichicôkhôngcómộtchiếcnhẫnvàng.Vàcôđeomộttấmtạpdềdàitừcổxuốngchân,nhưđểnói rằngcôkhônghưhỏngnhưhìnhdángcủamình,bấtkỳaikháccũngcóthểnhưthế.Vàkhicàphêđãsẵnsàngvàkháchcủacôđangnhấmnháp,cômayvátíchút,banđầutrênmộtmảnhvải trắng, rồi thêugìđó lênmộtcáicổáo,vàcứ thế,vớimọicungcáchlàmviệccủamộtcôgái.Barbrokhôngbốirốivớicuộcghéthămcủahọ,vànhưthế tốthơn;họcó thể tựnhiêntròchuyện,vàEleseuscóthểquaytrởlạivớitấtcảvẻbềngoài,trẻtrungvàthôngminhtheoýmuốn.

“ChịđãlàmgìvớiAxel?”Siverthỏi.

“Ồ,ảnhđiquanhđâuđótrongtrại,”côđáp,vươnngườilên.“Vàthếlàchúngtôikhôngcònnhìnthấyanhtrênconđườngnàynữa,tôingờlàvậy?”CôhỏiEleseus.

“Cókhảnănglàthế,”cậuđáp.

“Phải,đâykhôngphải làchỗcủanhữngaiđãquenvới thị trấn.Tôiướcgìtôicóthểcùngđivớianh.”

“Côkhôngcóýđóđâu,tôibiết.”

“Khôngcóýđó?Ồ,tôibiếtsốngởthịtrấnlàgì,vànónhưthếnàoởđây;vàtôitừngsốngtrongmộtthịtrấnlớnhơncủaanh,vềvấnđềđó,vàtôicónênnhớnókhông?”

“Tôikhôngcóýnóithế,”Eleseusvộivàngnói.“SaukhicôđãsốngởBergencácthứ.”Thậtlạlùng,nóichocùngcôđãnhẫnnạibiếtbao!

“Tôi chỉbiết lànếukhôngcóbáođểđọc, tôi sẽkhôngở lạiđâythêmmộtngàynào,”cônói.

“ThếcònAxelthìsao,vànhữngthứcònlại?Đólàđiềutôiđangnghĩtới.”

“VềphầnAxelthìđókhôngphảilàviệccủatôi.Thếcònbảnthânanh;tôingờrằngcóaiđóđangchờanhởthịtrấn?”

Nghethấythế,Eleseuskhôngkềmđượcviệcđóngkịchchútxíu,cậukhépmắtvàcolưỡilại.Cólẽđúnglàcóaiđóđangchờcậuởthịtrấn.Ồ,nhưng cậu có thể xoayxở chuyệnnày theo cáchhoàn toànkháchẳn,vồngaylấycơmay,nếukhôngcóSivertngồiđó.Vàdođócậuchỉcóthểnói:“Đừngnóivớvẩnnhưthế!”

“Thếà,”cônói.Thậtsự,hômnaycôđãtỏrakhôihàimộtcáchvôliêm sỉ. “Vớ vẩn, thật là!... Vâng, anh có thểmong đợi gì ở nhữngngườiởMaaneland?Chúngtôikhôngđẹpđẽvĩđạinhưanh.Không.”

Ồ,côcóthểmàđigặpbọnquỷsứ,Eleseusđãquantâmtớicáigìnhỉ;gươngmặtcô rõ ràngrấtbẩn,vàđiềukiệncủacôgiờđâykháđơnsơ,thậmchíđốivớiđôimắtngâythơcủacậu.

“Côcóthểchơiđànmộtchútkhông?”Cậuđềnghị.

“Không,”Barbrođápngắngọn.“Điềutôimuốnnóilà:Sivert,cậu

cóthểtớivàgiúpAxelmộtngàyvớingôinhàmớihaykhông?Cậucóthểbắtđầuvàongàymai,khitừlàngtrởvềkhông?”

Sivertsuynghĩmột lúc.“Ờ,cóthể.Nhưngtôikhôngmangtheoquầnáo.”

“Tôicó thểchạy lênđó lấyquầnáo làmviệccủacậungaychiềunay,vìthếchúngsẽcósẵnởđâykhicậuquayvề.”

“Ừ,”Sivertnói,“nếuchịcóthể.”

Và lúc này Barbro nôn nao một cách không cần thiết: “Ồ, chỉmongcậutớiđược.Đãsắptớimùahè,vàngôinhàcầnđượcdựngvàlợpmáitrướcnhữngtrậnmưathu.Axelảnhđịnhlênhỏicậunhiềulầntrướcđây,nhưngkhôngthể,vìlýdonàođó.Ồ,cậusẽgiúpchúngtôinhiềuvôkể!”

“Tôisẽgiúpvớihếtkhảnăng,”Sivertđáp.

Vàchuyệnđóđãđượcgiảiquyếtxong.

Nhưnggiờđâytới lượtEleseusbịxúcphạm.CậucóthểthấyrõrằngBarbrorấtthôngminhkhitìmcáchthủlợichomình,vàcảAxelcũngvậy,đểđượcgiúpcấtnhà,nhưngtoànbộchuyệnnàyhơiquágiảnđơn;nóichocùng,nàngchưaphảilàbàchủcủacáitrạinày,vàcũngchưabaolâutínhtừlúccậuhônnàng.Cáicônàngnày!Chảlẽtrongnàngkhôngcómộttítixấuhổnàosao?

“Phải,”Eleseusđộtnhiênnói:“Tôisẽquaylạivàođúnglúcvàsẽlàchađỡđầukhicôđãsẵnsàng.”

Côliếcnhìncậu,vàđáplờivớivẻbịxúcphạmnặngnề:“Chađỡđầu,đúng thật là!Bây giờ ai làngười ănnói vớ vẩnđây, tôimuốn

biết?Sẽcóđủthờigianchoanhkhitôigửilờirằngtôiđangtìmkiếmnhữngôngchađỡđầu!”

VàEleseuscó thể làmgìngoàiviệcphá lêncườimộtcáchngốcnghếchvàướcgìcậucóthểbiếnkhỏichốnnày!

“Cámơnnhé!”Sivertnói,vàđứnglênđểđi.

“Cámơnnhé!”Eleseuscũngnói;nhưngcậukhôngđứnglênmàcũngkhôngcúichàonhưmộtngườiđànôngnênlàmkhinóilờicámơnmộtcốccàphê;cậukhônglàmthế,thậtsự.

“Chotôixemnào,”Barbronói.“Ồ,vâng,nhữngngườithanhniêntôi sống cùngở thị trấn,họ cũngcóbảng tênbạc trênáokhoác, tohơntấmnàynhiều.Ờ,cậusẽghévàotrênđườngtrởvềnhé,Sivert,vàởlạiđêm?Tôisẽlấyquầnáochocậu.”

VàcuộctừgiãBarbrolàthếđó.

Haianhemtiếptụcđi.EleseuskhôngbuồnphiềnchútxíunàovềvụBarbro; cô tacó thểđếnvớibọnquỷsứ.Ngoài ra, cậucóhai tờgiấybạc lớn trong túi!Hai anhemcốkhôngđụng chạm tớinhữngchuyệnbuồn,chẳnghạncáicáchchàotạmbiệtlạlùngcủacha,hoặcviệcmẹđãkhócnhư thếnào.HọđánhmộtđườngvòngxahơnđểtránhphảidừnglạiởBreidablik,vànóiđùavớinhauvềcáimưumẹođó.Nhưngkhihọxuốngtớichỗcóthểnhìnthấyngôilàng,vàđólàlúcSivertphảiquaytrởvềnhà,cảhaicưxửtheomộtcáchhơithiếunamtính.ChẳnghạnnhưSivert,kháyếuđuốikhinóirằng:“Emcholàsẽhơicôđơnmộtchút,cólẽthế,khianhđãđi.”

VàkhiđóEleseusphảihuýtsáovangrân,nhìnxuốngđôigiàyvàtìmthấymộtmảnhdămtrongngón tay,và tìmkiếmmột thứgìđó

trongtúi;mộtítgiấytờ,cậunói,khôngthểtìmra…Ồ,mọichuyệnsẽtrởnên ảmđạmvớihọnếuSivert khôngdành sẵnmộthànhđộngvàophútcuối.“Chạmnào!”cậuđộtngộtlalên,sờvàovaicủangườianhrồinhảyraxa.Sauđómọichuyệntốthơn;họhétlớnvàilờitừbiệt từmột khoảng cách xa, rồimỗi người đi theo con đường củamình.

Địnhmệnhhaycơmay,bấtkểnólàgì.Nóichocùng,Eleseusđãquay trở lại thị trấn, trở lại một vị trí không còn mở ra cho cậu,nhưng đồng thời lại giúp choAxel Ström tìmđượcmột người làmviệcchoanhta.

Họbắttayvàoviệccấtnhàvàongày21thángTám,vàmườingàysaucáinhàđãđượclợpmái.Ồ,đókhôngphảilàmộtngôinhàtrôngtuyệtlắm,vàcũngkhôngcaolắm;điềutốtnhấtcóthểnóivềnólà:đólàmộtngôinhàgỗchứkhôngphảimộtgian lềucỏ.Nhưng ítranócũngcónghĩarằnglũgiasúcsẽcómộtnơitrúẩntuyệtvờivàomùađôngbêntrongcáichotớilúcđóđãtừnglàmộtngôinhàdànhchoconngười.

[10]TứcElias,nhàtiêntringườiIsraelsốngvàothếkỷ9trướcC.N.

CHƯƠNGII

Vàohôm3thángChínkhôngaitrôngthấyBarbrođâucả.Khôngphảicôhoàntoànmấttích,nhưngcôkhôngcómặtởnhà.

Axelđangcốhếtkhảnăngtrongcôngviệccủamộttaythợmộc;anhkhávấtvảkhicốlắpcửasổkínhvàcửaravàochongôinhàmới,vàviệcnàychiếmtrọnthờigiancủaanh.Nhưngtrờiquátrưađãlâumàvẫnchưacólờinàogọianhvàoăn.Anhbướcvàolều.Khôngcóaiởđó.Anhtựlấychomìnhítthứcănvànhìnquanhtronglúcđangăn.Tất cảquầnáo củaBarbrođang treoởđó;hẳn là côđiđâuđóbênngoài,chỉcóthế.Anhtrởlạivớicôngviệccấtnhàvàlàmmộtlúc,rồianhlạinhìnvàolều.Không,khôngcóaiởđó.Hẳncôphảinằmnghỉđâuđó.Anhđitìmcô.

“Barbro!”Anhgọi.Khôngcótiếngtrảlời.Anhtìmquanhcácngôinhà,đithẳngtớimộtsốbụicâyởrìamảnhđất,tìmkiếmquanhquẩnhồilâu,cólẽkhoảngmộtgiờđồnghồ,cấttiếnggọito.Khôngcó.Anhbắtgặpcôởmộtchặngxa,đangnằmtrênmặtđất,bịmấybụicâychekhuất;dòngsuốichảycạnhchâncô.Barbrođichânkhôngvàđểđầutrần,cảngườiướtsũng.

“Emnằmởđâysao?”Anhnói.“Saoemkhôngtrảlời?”

“Tôikhông thể,”côđáp,vàgiọngcôkhànđếnnỗianhhầunhưkhôngngheđược.

“Sao,emđãởdướinước?”

“Phải,bịtrượtxuống,ôichao.”

“Giờemcóđaukhông?”

“Không,giờthìquarồi.”

“Quathậtsao?”

“Vâng,giúptôivềnhà.”

“Nóđâu…?”

“Cáigì?”

“Cóphảinókhông,đứabé?”

“Không,nóchếtrồi.”

“Nóchếtrồisao?”

“Vâng.”

Axel có đầu óc chậm chạp vàhànhđộng chậm chạp.Anhđứnglặngởđó.“Vậynóđâurồi?”Anhhỏi.

“Anhkhôngviệcgìphảibiết,”cônói. “Giúptôiquayvềnhà.Nóchếtrồi.Tôicóthểđinếuanhđỡhộcánhtaytôimộtchút.”

Axel cõng côvềnhàvàđặt côvàomột chiếcghế,nướcvẫncònchảynhỏgiọtkhỏingườicô.“Nóchếtrồisao?”

“Tôiđãbảovớianhrồi,làthếđó,”côđáp.

“Vậyemđãlàmgìvớinó?”

“Anhmuốnchĩamũivàochuyệnđóhả?Anhcóăngìtronglúctôivắngnhàchưa?

“Nhưngemxuốngnướcđểlàmgì?”

“Xuốngnước?Tôitìmvàinhánhbáchxù.”

“Vàinhánhbáchxù?Đểlàmgì?”

“Đểchàmấycáixô.”

“Khônghềcóchuyệngìkiểuđó,”anhnói.

“Anhlolàmcôngviệccủamìnhđi,”cônóikhànkhàn,vàđầyvẻkhóchịu.“Tôilàmgìdướinướcà?Tôimuốnkiếmvàinhánhcâyđểlàmmộtcáichổi.Anhđãăngìchưa,anhcónghekhông?”

“Ănà?”Anhnói.“Giờemthấythếnào?”

“Kháổn.”

“Tôicholàtốthơntôinênmờibácsĩlên.”

“Anhcứ thửcoi!”Cônói,đứng lênvà tìmquầnáokhôđể thay.“Nhưthểanhkhôngcòngìtốthơnđểlàmvớitiềncủaanh!”

Axel trở lại với công việc củamình, anh chỉ làm được chút ít,nhưngcố tìnhgâyồnàovớinhững tiếnggõđập,đểcôcó thểnghethấy.Cuốicùnganhgắnxongcửasổvànhétrêuxungquanhđểgiữcáikhunglại.

TốihômđódườngnhưBarbrokhôngmàngtớichuyệnănuống,

màđilạiquanhquẩn,lubuvớichuyệnnàychuyệnkhác:tớichuồngbòvàogiờvắtsữa,bướcquangưỡngcửavớimộtýnghĩcẩn trọnghơn.Côvàonhàkhođểngủnhư thường lệ.Axelvàođóhai lầnđểtrôngchừngcô,vàcôngủmêmệt.Côđãcómộtđêmngongiấc.

Sáng hôm sau, cô gần như trở lại bình thường, chỉ khàn giọngđếnmứchầunhưkhôngthểnóiđượcgì,vớimộtchiếctấtdàiquấnquanhcổ.Họkhôngthểnóichuyệnvớinhau.Nhiềungàytrôiqua,vàvấnđềkhôngcònmớinữa;cónhiềuchuyệnmùavụcầnlàm,vànóbịgác sangmột bên.Đúng ra, ngôi nhàmới cần được bỏ khôngmộtthờigianđểgỗgắnvàonhauchặthơn,nhưnggiờthìkhôngcóthờigianchochuyệnđó;họphảiđưanóvàosửdụngngay,vàcáichuồngmớiđãsẵnsàng.Khinhàđãlàmxong,họdọnsangđó.Họnhổkhoaivàsauđólạitớimùathuhoạchlúa.Cuộcsốnglạitrởvềnhưtrước.

Nhưngcóđủnhữngdấuhiệu,lớnhoặcnhỏ,rằnggiờmọithứởMaaneland đã khác đi. Lúc này Barbro cảm thấy cô không khác gìnhữngcôhầugái;khôngcòngắnbógìvớichốnnày.Axelcóthểthấyrằngvòngtayômgiữcôcủaanhđãnớilỏngrabởicáichếtcủađứabé.Anhđãtựnhủvớimìnhmộtcáchtựtin:hãychờchotớikhiđứabérađời!Nhưngđứabéđãđếnvàđãđi.CuốicùngthậmchíBarbrocòn tháo hai chiếc nhẫn khỏi ngón tay, và không đeo lại chiếc nàonữa.

“Điềuđócónghĩalàgì?”Anhhỏi.

“Cónghĩalàgì?”Cônói,lắcđầu.

Nhưngnóhầunhưkhôngthểcóýnghĩagìkháchơnlàsựlậtlọngvàruồngbỏcủacô.

Anhđãtìmđượccáithihàibéxíubêndòngsuối.Phảinóilàanh

khônghề tìmkiếmnó;anhbiếtkhá rõnó có thểởnơinào,nhưnganh đã bỏ mặc chuyện này. Thế nhưng ý Trời đã định khiến anhkhôngthểhoàntoànquênđượcnó;chimchócbắtđầubay lởnvởnbêntrênchỗđó,nhữngcongàgôtrắngkêuhétintaivànhữngconquạ,vàrồi, sauđó,mộtđôichimưngởmộtđộcaochóngmặtbêntrên.Thoạttiên,chỉcómộtconchimduynhấtnhìnthấycómộtvậtgìđượcchônởđó,vàdokhônggiữđượcbímậtnhưloàingười,nóđãloantruyềnđiềuđó.SauđóAxelvùngrakhỏisựthờơcủamìnhvàchờđợimộtthờicơđểlẻnrachỗđó.Anhtìmthấycáixácbêndướimộtđốngrêuvànhánhcây,đượclènchặtbằngnhữngphiếnđádẹp,quấntrongmộtmảnhvải,mộtmẩugiẻrách.Vớicảmgiáctòmòvàkinhsợanhkéomẩuvảiramộttí:đôimắtnhắmnghiền,tócđen,mộtbétrai,vàđôichângậplại.Đólàtấtcảnhữnggìanhthấy.Miếngvảiđã từngbịướt,nhưnggiờđãkhô; toànbộ cái xác trônggiốngnhưmộtnắmquầnáogiặtđãvắtnửaphần.

Anhkhôngthểđểmặcnóởđótrongánhsángbanngày,vàtrongtimanh,có lẽ,anhsợsẽcóviệckhông lànhchobản thânanhhoặcchotrangtrại.Anhchạyvềnhàđểlấymộtcáithuổngvàđàocáihuyệtsâuhơn;nhưng,vìquágầnconsuối,nướctrànvàođó,vàanhphảidờicáihuyệtraxakhỏibờsuối.Khiđangđào,anhsợrằngBarbrosẽtớivàpháthiệnracáixácđãbiếnmất;rồianhtrởnêntháchthứcvàhoàntoàncayđắng.Cứmặcchocôtatới,vàanhsẽbắtcôtaquấnlạicái xác gọn gànghơn, tề chỉnhhơn, dùnó có chết nonhay không!Anhthấyrõnhữnggìanhđãđánhmấtdocáichếtcủađứabé;bâygiờlàmsaoanhđốimặtvớiviễncảnhlạibịbỏmặckhôngngườigiúpđỡtrênmảnhđấtnày.Ngoàira,vớisốgiasúcnhiềugấpbalầnsốanhcólúc đầu. Cứmặc cho cô ta đến, anh không quan tâm!Nhưng có lẽBarbrocũngđãmơhồbiếtđượcanhđanglàmgì;dùsao,côkhôngđến,vàAxelphải tựmìnhquấn lại cái thihàivớimọikhảnăng tốtnhất rồi chuyểnnó sang cáihuyệtmới.Anhđặt lạimọi thứởphía

trên,giốngnhưtrước,rồicheđậytấtcảlại.Khianhxongviệc,ngườitakhôngnhìnthấygìkhácngoàimộtnấmđấtxanhnhonhỏgiữamấybụicây.

AnhbắtgặpBarbroởngoàingôinhàkhiquaytrởvề.

“Anhđãđiđâu?”Côhỏi.

Nỗicayđắnghẳnđãrờikhỏianh,vìanhchỉđáp:“Khôngđiđâucả.Cònemđãđiđâu?”

Ồ,nhưngvẻmặtcủaanhhẳnđãkhiếncôcảnhgiác;côkhôngnóigìnữamàchỉbướcvàonhà.

Anhđitheocô.

“Nghenày,” anhnói vàhỏi thẳng, “ý củaem làgìkhi tháomấychiếcnhẫnra?”

CólẽBarbrothấyrằngtốtnhấtnênnhượngbộđôichút;côcườiphálênvàđáp:“Chà,hômnayanhcóvẻnghiêmtrọngquá.Tôikhôngnhịncườiđược!Nhưngnếuanhmuốntôiđeomấychiếcnhẫnvàovàtháochúngravàonhữngngàytrongtuầnthìtôisẽlàmnhưthế!”Vàcôlấyhaichiếcnhẫnra,đeochúngvàotay.

Nhưngkhinhìnthấyanhcóvẻngốcnghếchvàhàilòngvớiđiềuđó,côtrởnêntáobạohơn.“Tôiđãlàmnhữnggìkhácnữa,tôimuốnbiết?”

“Tôikhôngthanphiền,”anhđáp.“Vàemvẫnchỉlàemnhưtrước,suốt thờigian trướcđó,khi em tớiđây lầnđầu.Đó lànhữnggì tôimuốnnói.”

Việcluôngắnbóvàluônđồngývớinhauthậtchẳngdễchútnào.

Axelnóitiếp:“Khitôimualạimảnhđấtcủachaem,tôinghĩrằngcólẽemthíchởđóhơn,vìthếchúngtacóthểdờisangđó.Emnghĩsao?”

Chà, ở đây anh lại nhượng bộ rồi; anh sợmất cô và bị bỏ lạikhôngcóaigiúpđỡ,khôngcóaichămsóctrangtrạivàbầygiasúc.Côbiết!“Phải,lúctrướcanhcónóithế,”côlạnhlùngđáp.

“Phải,tôiđãnói,nhưngtôichưanhậnđượccâutrảlời.”

“Trảlời?Ồ,tôimuốnphátốmkhinghetớinó.”

Axel có thể cho rằng anh đã tỏ ra khoan dung; anh đã để choBredevàgiađìnhôngtaởlạitrạiBreidablik,vàvìchuyệnđóanhđãmuahếtnhữngthứthuhoạchđượccùngvớicáitrại,nhưngchỉchởvềnhàmộtítcỏkhôvàđãđểlạikhoaichohọ.ThậtlàvôlýkhiBarbrotỏ ra ngang ngược như lúc này; nhưng cô chẳng quan tâm gì tớichuyệnđó,vàhỏimộtcáchphẫnnộ:“VậylàanhmuốnchúngtadờixuốngBreidablikbâygiờ,vàbiếncảmộtgiađìnhthànhnhữngkẻvôgiacư?”

Anhcónghelầmkhông?Anhngồilặngmộtlúc,nhìnđămđămvàthởdốc,hắnggiọngnhưthểđểtrảlờimộtcáchtrọnvẹn,nhưngviệcđókhôngxảyra;anhchỉhỏi:“Khôngphảihọsẽchuyểnxuốnglànghaysao?”

“Đừnghỏitôi.Haycólẽanhđãmuamộtchỗchohọởđó?”

Axelvẫnmiễncưỡngtranhcãivớicô,nhưnganhkhôngthểkềmđượcýmuốnđểchocôthấyanhngạcnhiênvềcô,chỉmộtchútthôi.

“Emđangngàycàngtrởnêngắtgỏngvàkhóchịu,”anhnói,“dùemkhôngcóýgâytổnhạigì,cólẽ.”

“Tôi có ý định trong từng lời tôi nói,” cô đáp. “Và tại sao anhkhôngthểchongườinhàtôilênđâyở,hãytrảlờitôiđi!Khiđótôisẽcómẹđỡđầnchútít.Nhưngcólẽanhnghĩtôiítviệcquánênchảcầnđếnaitrợgiúp?”

Trongcâunàycóchútýnghĩa,dĩnhiên,nhưngcũnghoàntoànvôlý.NếuBredetớiđây,họsẽphảisốngtrongtúplều,vàAxelsẽkhôngcóchỗdànhcholũgiasúccủamình.Lạitệhạinhưtrước.Ngườiđànbànàyđangnhắmtớiđiềugì?Chảlẽnàngchưabaogiờcóýthứchaytríkhôntrongđầu?

“Nghenày,”anhnói,“tốthơnemnêncómộtngườihầugáigiúpviệc.”

“Lúc này, vớimùa đông sắp tới và có ít việc hơn bao giờ hết?Không,lẽraanhnênnghĩtớichuyệnđókhitôicầntớinó.”

Ởđây, theocáchnàođócô lạinóiđúng;khicôđangmang thainặngnềvàbịốmnghén,đólàlúcnóitớichuyệngiúpđỡ.NhưnglúcấyBarbrođã tựmình làmhếtmọiviệcnhư thểchuyệnchẳngcógìquantrọng;côvẫnnhanhnhẹnvàthôngminhnhưthườnglệ,làmtấtcảmọiviệcphảilàm,vàchưahềnóinàovềviệccầnngườigiúp.

“Ờ,dùsaothìtôiđãkhôngnghĩrachuyệnđó”anhnóimộtcáchvôvọng.

Imlặng.

Barbrohỏi: “Chuyện anh giành công việc đườngdây của cha là

saovậy?”

“Sao,aiđãnóivềchuyệnđó?”

“Ờ,họbảosẽlàthế.”

“Sao,”Axelnói,“nócóthểxảyra;tôisẽkhôngtừchối.”

“Thếà!”

“Nhưngvìsaoemhỏi?”

“Khôngcógì,”Barbronói;“chỉlàvìanhđãtốngkhứchatôikhỏinhàcửa,vàbâygiờanhlạigiànhlấymiếngbánhtừmiệngôngấy.”

Imlặng.

Ồ,nhưngsựkiênnhẫncủaAxelcũngkếtthúctạiđó.“Tôibảocôđiềunày,”anhhétlên.“Côkhôngxứngvớitấtcảnhữnggìtôiđãlàmchocôvàgiađìnhcô!”

“Vậyư!”

“Không!”Anhnói,đấmmạnhnắmtaylênbàn.Rồiđứnglên.

“Anhkhôngdọa tôiđượcđâu, vì vậyđừngcómơ,”Barbro thútthít,vàđitớicạnhbứctường.

“Dọacô,”anhnói,vàkhịtmũimộtcáchkhinhmiệt. “Tôisẽnóingaymộtcáchnghiêmtúc.Chuyệngìxảyravớiđứabé?Côđãdìmchếtnó?”

“Dìmchếtnóư?”

“Phải.Nóđãởdướinước.”

“Vậyanhđãnhìnthấynóhả?Anhđã…”

“…đánh hơi được nó,” cô định nói thế, nhưng không dám; vớidángvẻcủaAxel,lúcnàykhôngthểgiỡnmặtvớianhđược.“Anhđãtớiđóvàtìmranó?”

“Tôithấynóđãtừngởdướinước.”

“Phải,”cônói, “và lẽranócó thểổn.Nósinhradướinước; tôitrượtxuốngvàkhôngđứnglênđược.”

“Côbịtrượtngãsao?”

“Vâng,vàđứabéchuiratrướckhitôicóthểlênbờ.”

“Hừm.Nhưngcôđãmang theomớgiẻquấn trướckhi rờikhỏinhà,côbịtétrongtrườnghợpnào?”

“Giẻquấn?”Côlặplại.

“Mộtmiếnggiẻtrắng,mộttrongmấycáiáocủatôimàcôđãcắtlàmđôi.”

“Phải,” Barbro nói, “đó là miếng giẻ tôi mang theo để bó mấynhánhbáchxù.”

“Nhánhbáchxù?”

“Vâng.Khôngphảitôiđãnóivớianhtôisẽlàmgìsao?”

“Phải,côcónói.Hoặclàtìmmấynhánhcâyđểlàmmộtcâychổi.”

“Vâng,saocũngđược…”

Lầnnàylàmộtcuộccãicọcôngkhaigiữahọ.Nhưngmộtlúcsau,ngaycảnócũng tắt lịmvàmọi chuyện lạiổn thỏa.Nghĩa là,khôngchínhxáclàổn,không,nhưngcóthểvượtqua.Barbrotỏracẩnthậnvàngoanngoãnhơn;côbiếtmìnhđangtrongtìnhtrạngnguyhiểm.Nhưng theo cách đó, cuộc sống ở Maaneland ngày càng trở nêngượngépvàkhôngchịuđựngnổi.Khôngcònsựthẳngthắn,khôngcònniềmvuigiữahọ,luônluôncảnhgiác.Chuyệnnàykhôngthểkéodài, nhưng chừngnàonó còn tồn tại,Axel buộcphải tạmhài lòng.Anhđãnhậncôgáinàyđếntrại,đãmuốncướicôvàđãcóđượccô,đãcộtcuộcđờianhvàocô;khôngdễthayđổitấtcảnhữngđiềuđó.Barbrođãbiếtmọithứởcáitrạinày:nhữngcáinồivàchậuđểởđâu,khinàothìmấyconbòvàdêmangthai, thứcănmùađôngsẽthiếuhaythừa,cầnbaonhiêusữađể làmphomátvàbaonhiêuchothứcăn.Mộtngườilạsẽkhôngbiếtgìvềnhữngchuyệnnày,vàngaycảkhihọbiết,cólẽkhómàkiếmđượcmộtngườilạ.

Ồ,nhưngAxelđãnhiềulầnnghĩtớichuyệntốngkhứBarbrođivàtìmmộtcôgáikhác tớigiúp;đôikhicô thật là taiquái,vàanhgầnnhưsợcô.Cảnhữngkhimaymắnhòa thuậnvớicô,nhiều lúcanhvẫnlùitrởlạivìsợhãisựácđộckỳlạvànhữngcungcáchtànbạocủacô;nhưngtrôngcô thậtxinhđẹp,vànhiềukhicũngkhángọtngào,chôn sâuanh trongvòng tay củamình.Chuyệnđãdiễn ranhư thế,nhưnggiờthìnóđãquarồi.Không,cámơn.Barbrosẽkhôngcótấtcảmọithứcôngviệckhốnkhổđónữa.Nhưngthayđổikhôngphảilàchuyệndễ…“Vậychúngtahãycướinhaungayđi,”Axelthúcgiụccô.

“Ngay lập tức ư? Không; tôi phải xuống thị trấn để khám răngtrướcđã,sắprụnghếtcảrồi.”

Vậy là lại không có gì để làmngoài việc tiếp tục như trước.VàhiệngiờBarbrokhôngthậtsự lãnhtiềncôngmàcònhơnrấtnhiềukhoảntiềncôngđó;mỗilầncôhỏitớitiềnvàanhđãchocô,côcámơnanhnhưcámơnmộtmónquà.NhưngvớitấtcảnhữngđiềuđóAxelvẫnkhônghiểunổisốtiềnđãđiđâu.Côcầntiềnđểlàmgìgiữachốnhoang vunày?Cô có cất riêng chomình không?Nhưngdànhdụmquanhnămnhưthếđểlàmgìchứ?

CónhiềuđiềuAxelkhôngthểnghĩra.Khôngphảianhđãtặngcômộtchiếcnhẫnhaysao?Phải,mộtchiếcnhẫnbằngvàngthậtsự.Vàhọcũngđãhòathuậnvớinhausaumónquàcuốicùngđó;nhưngnókhôngthểkéodàimãi,cònkhuyamớithế;vàanhkhôngthểcứtiếptụcmuanhẫn tặngcôhoài.Nói tómmột lời, côcóđịnhrờibỏanhkhông?Đànbàlànhữngtạovậtlạlùng!Phảichăngđãcómộtngườiđànôngkhácvớimộtnông trại tốt vànhiềugia súcđangchờcôởmộtnơikhác?ThỉnhthoảngAxelcũngcóthểnệnnắmđấmlênbànvìnổinóngvớinhữngmụđànbàvàsựkhôihàinguxuẩncủahọ.

Mộtsinhvậtlạlùng,dườngnhưBarbrothậtsựkhôngcógìtrongđầungoàiýnghĩvềBergenvàcuộcsốngthịdân.Tốtđẹpvàổnthỏa.Nhưngnếuthế,tạisaocôlạiquayvề,quỷthamabắtcôđi!Bảnthânmộtbứcđiệntíntừchacôcóthểchẳngbaogiờlàmchocônhíchđinửabước;hẳncôphảicómộtlýdonàokhác.Vàhiệngiờcôởđây,khôngngừngbấtmãntừsángchotớitối,từnămnàysangnămkhác.Tấtcảnhữngcái thùnggỗđó, thayvìnhữngcáixôsắtđànghoàng;những cáinồi thay vì những cái chảo; công việc vắt sữa triềnmiênthayvìmộtcuộctảnbộtớitrạilàmbơsữa;nhữngđôiủngnặngnề,những cục xàbôngvàng,một cái gốinhồi cỏkhô; không cónhữngbannhạcquânđội,khôngcómọingười.Sốngnhưthếnày…

Họ có nhiều tranh chấp nhỏ saumột cuộc cãi cọ lớn. Thế đấy,

thỉnhthoảnglạicóchuyện!“Nếuanhthôngminhthìđừngnóithêmgìvềchuyệnđó,”Barbronói.“Vàđừngnóitớinhữnggìanhđãlàmvớichacácthứ.”

“Vậyhả,tôiđãlàmgì?”

“Ồ, anh biết rõ cảmà.Nhưng dù sao thì anh cũng sẽ không làQuanthanhtra.”

“Vậysao!”

“Không,anhsẽkhông làmđược.Tôi chỉ tinchừngnào tôinhìnthấy.”

“Nghĩalàtôichưatốtlắm,cólẽthế?”

“Ồ,tốt,tốt lắm…Dùsaothìanhcũngkhôngthểđọchayviếtvàcũngchưahềnhìnquamộttờbáo.”

“Vềchuyệnđó, tôicó thểđọcvàviếtmọi thứtôicần.Nhưngvềphầnem,với tất cảnhững lời lẽ lắpba lắpbắpđó… tôiphátốmvìnó.”

“Được,vậythìbắtđầulàcáinhẫnđó,”cônóivànémchiếcnhẫnbạclênbàn.

“Vậyhả!”Anhnói,saumộtlúc.“Cònchiếckiathìsao?”

“Ồ,nếuanhmuốnlấylạihaichiếcnhẫnanhđãchotôi,anhcóthểcóchúng,”cônói,cốrútchiếcnhẫnvàngra.

“Côcóthểtỏrakhóưathếnàotùyý.Nếucônghĩtôithèmđểý…”Vàanhbướcrangoài.

Vàkhátựnhiên,chẳngbaolâusauđó,Barbrođeolạicảhaichiếcnhẫn.

Cũngcólúccôchẳngđoáihoàigìtớinhữngđiềuanhđãnóivềcáichết của đứa bé. Cô chỉ khịtmũi và hất đầu. Cô cũng chưa hề thúnhậnđiềugìmàchỉnói:“Được,giảsửtôiđãdìmchếtnó?Anhsốnggiữachốnhoangvunàythìbiếtgìvềnhữngthứởchỗkhác?”Cólầnhọđangnói về chuyệnnày,hìnhnhư côđang cố làmcho anh thấyrằng anh đã nghiêm trọng hóa quá đángmọi chuyện; bản thân côkhôngnghĩtớiviệcrủbỏmộtđứabénhiềuhơnmứcđángphảiquantâmcủavụviệc.CôbiếthaicôgáiởBergenđãlàmchuyệnđó;nhưngmột trongsốhọbịphạt tùhai thángvìcô tangungốcvàđãkhônggiếtchếtnómàchỉbỏmặcchonóbịcóngchotớichết;vàcôgáicònlạiđược thabổng. “Không,”Barbronói, “ngàynay luậtphápkhôngquátànácnhưtrướcđây.Ngoàira,khôngphảilúcnàoviệcđócũngbịphanhphui.”CómộtcôgáiởmộtkháchsạntạiBergenđãgiếthaiđứabé;côtađếntừChristiania,vàđộimộtcáimũ.Mộtcáimũcógắnlôngchim.Họđãphạtcôtabathángtùvìđứabéthứhai,nhưngđứabéđầutiênkhôngbaogiờbịphátgiác,Barbronói.

Axellắngnghetấtcảmấychuyệnnàyvàcàngthấysợhãicôhơn.Anhđãcốgắngđểthấuhiểuvàlýgiảiđôichútnhữngđiềunằmtrongbóng tối, nhưng nói cho cùng cô nói đúng; anh đã làm cho mọichuyệntrởnênquánghiêmtrọngtheocáchcủaanh.Vớitoànbộsựđồi bại xấu xa của cô, Barbro không đáng được dành chomột suynghĩnghiêmchỉnhnào.Việcgiếttrẻsơsinhkhôngcóýnghĩagìđốivớicô,khôngcógìđặcbiệttrongviệcgiếtmộtembé;côchỉnghĩtớinóvớisựphóngtúngvàxấuxavềđạođứcmàngườitacóthểmongđợiởmộtcôhầugái.Điềunàycũngrấtrõràngởnhữngngàysauđó;cô chưabao giờbỏ ramột giờđểnghĩ suy; cô vẫn thoảimái và tựnhiênnhưmọi lúc,nôngcạnvànguxuẩnmộtcáchkhôngthểhoán

cải,một cô hầu gái không thể hoán cải. “Tôi phải đi và khámhàmrăngcủatôi,”cônói.“Vàtôimuốnmộttrongmấycáichoàngmớiđó.”Có một kiểu áo khoác lửng mới từng là thời trang trong vài nămtrước,vàBarbrophảicómộtcái.

Khicôxemmọichuyệnđềutựnhiênnhưvậy,Axelcòncóthểlàmgìhơnngoàiviệcnhượngbộ?Vàkhôngphảilúcnàoanhcũngthậtsựnghingờcô;bảnthâncôchưabaogiờthúnhận.Thậtracôđãchốibỏhếtlầnnàysanglầnkhác,nhưngkhônghềphẫnnộ,khônghềkhẳngđịnh, xemnhưmộtđiềuvặt vãnh,nhưmột côhầugái chốibỏviệcđánhvỡmộtcáiđĩa,dùcôtacólàmhaykhông.Nhưngsaumộtvàituần, Axel không thể chịu đựng thêm được nữa;một hôm anh đãđứnglặnggiữaphòngvàchợtpháthiệnramộtđiều.Lạytrờicaođấtdày!Mọingườihẳnđãnhìnthấycônhưthếnào,nặngnềvớicáithaivàcóthểnhìnthấyrõràngđiềuđó.Vàgiờđâylạicóthânhìnhnhưtrước.Vậythìembéđâurồi?Giảsửnhữngngườikhácđếntìmnó?Sớmmuộngìhọcũngsẽthắcmắcvềnó.Vànếukhôngcógìsaitrái,lẽ ra đứabé phải được chôn cất đànghoàng trongnghĩa trang chứkhôngphảitronglùmbụi,trênmảnhđấtcủaanhởđó…

“Không.Việcđóchỉkhiếnmọichuyệnrốilên,”Barbronói.“Họsẽmổbanhnóravàmởmộtcuộcđiềutracácthứ.Tôikhôngmuốnbịquấyrầy.”

“Chỉmongsaunàymọichuyệnsẽkhôngtrởnêntệhơn,”anhnói.

Barbrohỏimộtcáchdễdàng:“Cógìphảilochứ?Cứđểnónằmởnơinóđangnằm.”Phải,cômỉmcườivàhỏi:“Anhsợnósẽđuổitheoanhà?Hãydứtbỏmấychuyệnvớvẩnđóđi,vàđừngnóithêmgìvềnó.”

“Phải,ờ…”

“Tôicódìmchếtđứabékhôngà?Tôiđãnóivớianhnótựchếtchìmtrongnướckhitôibịtrượtxuống.Tôikhôngbaogiờnghethấynhữngthứmàanhcótrongđầumình.Và,dùsaođinữa,nósẽkhôngbaogiờbịpháthiện.

“MọithứđãbịpháthiệnvớiIngerởSellanraa.”

Barbro suy nghĩmột lúc. “Chà, tôi không quan tâm. Luật pháphiệngiờkháchẳn,vànếuanhđọcbáoanhsẽbiết.Cócảđốngngườiđãlàmchuyệnđó,vàchẳngbịhềhấngì.”Barbrobắtđầugiảithích,dạybảoanh,cóthểnóithế,đểanhcómộtcáinhìnrộnghơnvềcácthứ.Khôngphảicôđãđirathếgiới,trôngthấy,nghethấyvàhiểubiếtnhiềuđếnthếmàchẳngđểlàmgì;giờđâycôcóthểngồiđóvàtỏralàngườihiểunhiềubiếtrộnghơnhẳnanh.Cóbalậpluậnchínhmàcôtiếptụckhaithác:Đầutiên,côkhônglàmchuyệnđó.Thứhai,nóichocùng,đókhôngphảilàđiềugìkinhkhủng,nếugiảsửcôđãlàmnhưthế.Vàthứba,ngườitasẽkhôngbaogiờpháthiệnđượcchuyệnnày.

“Dườngnhưđốivới tôimọi thứđềusẽbịpháthiện,”anhphảnđối.

“Không,donơiđâyxaxôi,”côđáp.Vàđểlàmanhkinhngạchoặcđểđộngviênanh,hoặccólẽchỉdotínhtựphụđơnthuầnmuốnkhoekhoangmột thứgìđó,độtnhiêncô tung ramộtquảbom.Như thếnày:“Tôiđãtừnglàmmộtchuyệnmàkhôngbaogiờbịpháthiện.”

“Em?”anhnói,hoàntoànkhôngtin.“Emđãlàmgì?”

“Tôiđãlàmgìà?Đãgiếtmộtthứ.”

Có lẽcôkhôngđịnhđixađến thế,nhưngbâygiờphải tiếp tục;anhngồiđó,trốmắtnhìncô.Ồ,đókhôngphảilàsựtáotợnlớnlao,

khôngthểkhuấtphục;nóchỉđơngiảnlàlờikhoekhoangthôlỗ,làmravẻhiênngang;cômuốntỏrangườilớnvàlàmchoanhimmiệng.“Anhkhôngtintôihả?”Côlalớn.“Anhcónhớcâuchuyệntrongbáovềcáixáccủamộtđứabéđượctìmthấyởcảngkhông?Chínhtôiđãlàmchuyệnđó.”

“Sao?”

“Thihài củamộtđứabé.Anhkhôngbaogiờnhớbất cứ thứgìhết.Chúngtađãđọcvềnótrongtờbáomàanhmangvề.”

Saumộtlúcanhbậtthốt:“Hẳnlàemmấttrírồi!”

Sựbốirốicủaanhdườngnhưcàngkíchđộngcônhiềuhơn,chocômộtdạngsứcmạnhgiảtạo;thậmchícôcóthểnóithêmchitiết:“Tôiđãbỏnóvàomộtcáihộp; lúcđónóđãchết,dĩnhiên.Tôi làmviệcđóngaykhinóvừarađời.Vàkhiratớibếncảng,tôiquăngnóxuốngbiển.”

Axelngồiimlặngủê,nhưngcôtiếptục.Chuyệnđóxảyrađãkhálâu,nhiềunămtrước,khicôtớiMaanelandlầnđầu.Thếđó,anhcóthể thấy rằng không phải chuyện gì cũng bị người ta phát hiện ra,nhất làkhiđãxảyra từ lâu!Sựđờisẽrasaonếuchuyệngìcũngbịngườitapháthiện?Thếcònnhữngngườiđãcógiađìnhởthịtrấnvànhữngđiềuhọđãlàmthìsaonào?Họgiếtconcáihọtrướckhichúngchàođời.Cónhữngtaybácsĩ loliệuchuyệnđó.Họkhôngmuốncónhiềuhơnmộtđứahoặcnhiềunhấtlàhaiđứa,thếlàhọtớinhàmộttaybácsĩvàtốngkhứnótrướckhinórađời.Ôidào,Axelkhôngcầnnghĩrằngnhữngchuyệnđólàchuyệntrọngđạigìcholắmtrongđời!

“Thếư!”Axelnói. “Vậy tôicho làcôcũngđãtốngkhứđứacuốicùngtheocáchđó?”

“Không.”Côcẩnthậnđáp,“vìtôiđẻrớt.”Nhưngngaycảkhiđócôcũngkhôngxemđólàchuyệngìkinhkhủng.Rõràngcôđãquennghĩrằngnhữngchuyệnđólàtựnhiênvàdễdàng;hiệngiờnókhôngtácđộnggìtớicô.Cólẽlầnđầutiênthìhẳncóchútítkhóchịu,mộtcảmgiácbấtanvềviệcgiếtchếtđứabé;nhưngđứathứhai?Giờcóthểcônghĩtớinóvớimộtkiểucảmgiácmangtínhlịchsử:nhưmộtđiềuđãthựchiệnxong,vàcóthểthựchiện.

Axelrakhỏinhà,tâmhồnnặngtrĩu.Anhkhôngquantâmnhiềutới sựkiệnBarbrođãgiết chếtđứa conđầu lòng, chuyệnđókhôngcanhệgì tớianh.Cảviệccô từngcómộtđứacontrướckhi tớivớianhcũngkhôngquantrọng;côquávôtưlự,vàchưabaogiờgiảvờđiềuđó, trái lại.Côkhônggiấudiếmkiến thứccủamình,vàđãdạyanhnhiềuthứtrongbóngtối.Thậttuyệtvời.Nhưngđứabésaunày,anhkhôngsẵnlòngđánhmấtnó;mộtđứacontraibétí,mộtsinhvậttrắngnhỏxíuquấntrongmộtmảnhgiẻ.Nếucôcótộitrongcáichếtcủađứabé,côđãlàmtổnthươnganh,đãphávỡmộtmốiràngbuộcmàanhtrântrọng,vàbátnướcđổrồikhôngthểhốtlạichođầyđược.Nhưngnói cho cùng, có thể anhđãhiểu sai về cô: cô đã trượt ngãxuốngnướcdotainạn.Nhưngthếthìmảnhgiẻquấn,cáimẩuáomàcôđãđemtheothìsao…

Trong lúcđó,nhiềugiờđã trôiqua;giờăn tối tới,vàmànđêmbuôngxuống.KhiAxelđã lêngiường,đãnằmnhìntrừngtrừngvàobóngtốikhálâu,cuốicùnganhcũngngủthiếpđi,chotớisáng.Vàrồimộtngàymớiđến,vàsauđólànhiềungàykhác…

Barbrovẫnhệtnhưngàynào.Côbiếtquánhiềuvềthếgiới,vàcóthểxemnhẹnhiềuchuyệnvặtvãnhnhỏbémàđốivớicưdânmiềnhoangđịalànghiêmtrọngvàkinhkhủng.Điềunàycũngtốt;côcóđủthôngminhchocảhai,đủthờơđốivớicảhai.Vàcôcũngkhôngcư

xử nhưmột sinh vật đáng sợ. Barbromà làmột con quái vật sao?Khônghề.Côlàmộtthiếunữxinhxắn,vớiđôimắtxanhlơ,mộtcáimũi hơi hếch, và làm việc nhanh nhẹn. Cô hoàn toàn chán nản vàmuốnbệnhvớinông trại vànhững cái chậugỗ, cần cọ rửa thườngxuyên; có lẽ cũng chán nản và muốn bệnh với Axel, với cuộc đờichệchchoạcmàcôđangsốngnữa.Nhưngcôchưahềgiếtmộtcongiasúcnào,vàAxelchưabaogiờnhìnthấycôđứngcạnhmìnhvớimộtcondaogiơcaovàolúcnửađêm.

Chỉcómộtlầnbỗngdưnghọlạinóichuyệnvềcáixáctrongrừng.Axelkhăngkhăngchorằngnênchônnótrongnghĩatrang,trênmảnhđấtđượcbanphép;nhưngcôvẫnnghĩcáchcủacôcũngkháổn.Thếrồicônóiđôiđiềuchứngtỏrằngcôcócáchriêngcủamình.Cũngđủnhạybén,cóthểnhìnxatrôngrộng;cóthểsuynghĩ,vớibộócbénhỏđángthươngcủamộtngườiácđộc.

“NếunóbịpháthiệntôisẽtớinóichuyệnvớingàiLensmand;tôitừnggiúpviệcchoôngta.VàphunhânHeyerdahlcũngsẽnóigiúptôimột tiếng, tôi biết.Khôngphải ai cũng có thể tìmđượcngười giúpviệcnhưthế,vàdùsaothìhọcũngrộnglòngthathứ.Ngoàiracòncócha nữa, ông quen tất cả những nhân vật quan trọng, và bản thântừnglàtrợlýcácthứ.”

NhưngAxelchỉlắcđầu.

“Sao,cógìkhôngổnchứ?”

“Emnghĩlàchaemcóthểlàmđượcbấtcứchuyệngìsao?”

“Anhbiếtnhiềuvềđiềuđómà!”Côhétlêngiậndữ.“Saukhianhđãhủyhoạiôngcácthứ,chiếmđoạtnôngtrạivàcướpmấtmiếngăncủaông.”

Dườngnhưcônghĩrằngthanhdanhcủachamìnhvềsaunàyđãsútgiảm,vàcôcóthểmấtmátdođiềuđó.VàAxelcòncóthểnóigìhơn?Khônggìcả.Anhlàmộtngườithíchhòabình,mộtngườichânbùntaylấm.

CHƯƠNGIII

MùađôngđóAxellạibịbỏmặcmộtmìnhởMaaneland.Barbrođãrađi.Phải,đólàkếtthúc.

Chuyếnđixuốngthịtrấncủacôsẽkhônglâu,côbảo;khônggiốngnhưđitớiBergen;nhưngcôsẽkhôngởlạiđâyđểrụnghếtcáirăngnày tới cáikháccho tớikhimiệngcôgiốngnhưmiệngmộtconbê.“Sẽtốnhếtbaonhiêu?”Axelhỏi.

“Làmsaotôibiếtđược,”cônói.“Nhưngdùsaocũngsẽkhôngtốnxunàocủaanhđâu.Tôisẽtựmìnhkiếmtiền.”

Côcũnggiảithíchvìsaotốtnhấtcônênđingaylúcấy;chỉcóhaiconbò cầnđược vắt sữa, và tớimùaxuân sẽ có thêmhai connữa,ngoàiratấtcảsốdêđềuđangcócon,vàchotớithángSáumớibắtđầuvàocôngviệcmùamàngbậnrộn.

“Cứlàmtheoýcủaem,”Axelnói.

Anhsẽkhôngtốnchútgì,khônghề.Nhưngcôphảicóchútíttiềnđểkhởihành,chỉchútítthôi;cảmộtchặngđườngdài,vàtiềnnhasĩ,ngoàira,côphảicómộttrongsốmấycáiáochoàngmớiđóvàmộtvàithứnhỏnhặt.Nhưng,dĩnhiên,nếuanhkhôngquantâm…

“Chotớilúcnàyemđãcóđủtiền,”anhnói.

“Ừm,dùsaothìcũngtiêuhếtcảrồi.”

“Emkhôngdànhdụmđượcchútnàosao?”

“Dànhdụmđượcchútnào?Nếuthíchanhcóthểnhìnvàorươngcủatôi.TôikhôngbaogiờdànhdụmgìkhicònởBergen,vàlúcđótôilãnhtiềncôngcònnhiềuhơn.”

“Tôikhôngcótiềnđểchoem.”

Anh khómà tin rằng cô sẽ quay lại, và cô đã quấy rầy anh rấtnhiềuvớinhữngýthíchnàynọcủamình;cuốicùnganhđãtrởnênlãnhđạm.Vàdùrốtcụcanhcũngchocô tiền, chẳngđángnhắc tớinó;nhưnganhkhôngthèmđểýtớiviệckhigóighémhànhlýcôđãmangtheorấtnhiềuthứcăn,vàanhtựđánhxeđưacô,cùngvớicáirương,xuốnglàngđểđóntàuhơinước.

Vàchuyệnđóđãxongxuôi.

Anhcóthểmộtmìnhxoayxởởtrại,anhđãhọccáchlàmnhưvậytrướcđây,nhưngvớibầygiasúcthìkhátệhại;nếuanhphảirờikhỏinhà,sẽkhôngcóaichămsócchúng.NgườichủtiệmdướilànggiụcanhmờiOlinetớigiúpviệctrongmùađông,bàđãtừngởSellanraanhiềunămtrướcđó;dĩnhiêngiờbàđãgià,nhưngcònkhỏevàcóthểlàmviệc.VàAxelđãnhờngườigọiOlinetới,nhưngbàkhôngtới,vàchẳngnhắnnhủlờinào.

Cùngmộtlúc,anhlàmviệctrongrừng,đậpsốlúamạchítoicủamìnhvàchămsócbầygiasúc.Đólàmộtcuộcsốnglặnglẽvàcôđộc.Thỉnh thoảng Sivert có thể đánh xe qua từ Sellanraa trên đườngxuốnglàngvàtrởvề,chởtheonhữngsúcgỗ,dathúhoặcsảnphẩmnông trại, nhưng hiếm khi mang trở lên nhà thứ gì; hiện giờ ởSellanraahọkhôngcầnphảimuagìnhiềunữa.

ĐôikhiBredeOlsencũng lê chânquađó, thường làkhámuộn,bấtkểyđangtheođuổichuyệngì.Trôngnhưthểyđangcốbiếnmìnhthànhngườikhôngthểthiếuđượcđốivớinhữngvịlãnhđạocôngtyđiện thoại trong thờigianngắnngủicòn lại,đểgiữ lạicôngănviệclàm.Hiệngiờ,khiBarbrođãđi,ykhôngbaogiờvàonhàthămAxelmàchỉđithẳngqua.Mộtchútsỉdiệnthíchhợpvớitìnhtrạngcủay,khi thấy rằng y vẫn còn sống ở Breidablik và chưa chuyển đi.Mộthôm khi y đang đi ngangmà không thốtmột tiếng chào nào, Axelngănylạivàhỏikhinàoymớinghĩtớiviệcrờikhỏitrại.

“Barbrothếnào,vàcáchnólìabỏcậu?”Bredehỏilại.Vàlờinàydẫntớilờikia:“Cậuchonóđimàkhônggiúpđỡchútgì,chỉgầnthôinhưngsuýtnữanókhôngtớiđượcBergen.”

“Thếà!VậycôấycóởBergenkhông.”

“Phải,rốtcuộccũngtớiđó,nóviếtnhưthế,nhưngkhôngcámơncậu.”

“TôisẽphảimờiôngrờikhỏiBreidablik,vànênnhanhchónglàmviệcđó,”Axelnói.

“Phải, cậu tốt lắm, Brede nói, với một nụ cười nhếch mép.“Nhưngchúngtôisẽchuyểnđivàonămmới,”ynói,vàđitiếp.

ThếlàBarbrođãtớiBergen.Phải,nhưAxelđãnghĩ.Anhkhôngghikhắcvàolòngchuyệnđó?Ghikhắcvàolòng?Không,thậtsự;anhđãêmxuôithoátkhỏinàng.Nhưngdùsaochotớilúcđóanhvẫncònchúthyvọngrằngnàngcóthểquayvề.Đólàđiềuvôlý,nhưngvìlýdonàođóanhđãtrởnênquantâmquánhiềutớicôgáiđó.Phải,tớicôgáiquỷquáiđó.Nàngcónhữnggiâyphútngọtngào,nhữnggiâyphútkhôngthểnàoquên,vàchínhvìmụcđíchngănnàngtớiBergen

màanhchỉchonàngrấtíttiềnđiđường.Vàgiờthìrốtcụcnàngđãtớiđó.Mộtítquầnáocủanàngvẫncòntreotrongnhà,vàcómộtcáimũcógắnlôngchimgóitrongmộttờgiấyđểtronggácxép,nhưngnàngkhônglênđólấychúngđi.Phải,cólẽanhđãghilòngtạcdạchútít,chỉchútítthôi.Vànhưthểđểchếgiễuanhbằngmộtcúđùanặngkýtrongcơnkhốnkhổ,tờbáomàanhđãđặthàngtuầnchonànglạiđến,vàviệcđókhôngngưnglạichotớitậnnămmới.

Thôi,thôi,còncónhiềuchuyệnkhácphảinghĩđến.Anhphải làmộtgãđànông.

Mùaxuânkếtiếpanhsẽcấtmộtcáikhodựavàobứctườngvánởphíabắcngôinhà.Axelkhôngcónhiềucâychogỗ,chúngkhôngmọcsansát,nhưngcóvàicâylinhsamlớnmọcrảirácđóđâyởméngoàimảnh đất của anh,và anh đã đánh dấu những cây ởmé hướng vềSellanraa,đểthungắnbớtquãngđườngchởgỗlênchỗmáycưa.

Mộtsớmmai,anhchobầygiasúcănthêmmộtsuất,đểchúngcóthểnhịntớichiềutối,đónghếtcửa lạivàđirangoàiđốngỗ.Ngoàichiếcrìuvàmộtgiỏthứcăn,anhmangtheomộtcáicàođểdọntuyết.Thờitiếtêmdịu,ngàyhômtrướcđãcómộtcơnbãotuyếtlớn,nhưnggiờnóđãngưng.Anhđitheotuyếndâyđiệnthoạisuốtquãngđườngtớiđiểmđốncây,rồicởiáokhoácravàbắttayvàoviệc.Khinhữngthâncâyđãngã,anhchặthếtnhánh,chỉđểlạithânchính,vàchấtsốgỗthànhđống.

BredeOlsenđi ngangquađó trênđường lênđồi.Đã có rắc rốitrên đường dây, chắc chắn thế, sau cơn bão hôm qua. Hoặc có lẽBrederangoàikhôngvìmộtviệccụthểnào,màchỉdosựnhiệttìnhđơn thuần. Thế đấy, gần đây y rất sốt sắng thực thi bổn phận củamình!Hai người đàn ông không nói gì, chỉ giơmột bàn tay lên để

chàonhau.

Thờitiếtlạithayđổi,giónổilên.Axelnhậnthấyđiềuđó,nhưngvẫnlàmviệctiếp.Đãquabuổitrưakhálâu,vàanhvẫnchưaăn.Thếrồi, trong lúcđốnmộtcây linhsam,khôngbiết làmthếnàoanh lạivướngvàohướngngãcủanó,vàbịtéxuốngđất.Anhgầnnhưkhôngbiếtchuyệnđãxảyranhưthếnào.Nhưngnólàthế.Mộtcâylinhsamlớnđangrungrinhdướigốc:mộtngườiđànôngsẽchonóngãtheomộthướng,cơnbãolạiđẩynótheohướngkhác.Vàcơnbãolàngườithắngcuộc.Nóichocùng,anhvẫncóthểthoátra,nhưngmặtđấtbịtuyếtchephủ.Axelbướcsaimộtbước,tuộtchânrơivàomộtkheđá,nằmdạngchântrênmộttảngđá,vàbị lènchặtxuốngbởisứcnặngcủathâncây.

Chà,giờthìsaođây?Anhvẫncòncóthểthoátthân,nhưng,nhưchuyệnđãdiễn ra, anhđãbịngãmột cúkinhkhủng.Không có cáixươngnàobịgãy,trongchừngmựcanhcóthểnói,nhưngđãbịvặnngườiđitheocáchnàođóvàkhôngthểlêrangoàiđược.Mộtlúcsauanhgỡrađượcmộtbàntay,chốngđỡthânngườivớitaykia,nhưngchiếcrìunằmngoàitầmtayvới.Anhnhìnquanh,suynghĩ,nhưbấtkỳconthúnàomắcbẫysẽ làmđiềuđó;nhìnquanh,suynghĩvàcốtìmcáchthoátratừbêndướithâncây.HẳnlàBredesẽsớmtớiđâytrênđườngđixuống,anhtựnhủ,vàtựchomìnhnghỉxảhơimộtlúc.

Thoạtđầuanhkhônglolắmvềsựkiệnnày,chỉbựcmìnhvìphímấtthờigiờlàmviệc;trongđầuanhkhônghềcóýnghĩnàovềviệcđang gặpnguy cơ, đừngnói tới việc đangbị đedọa tới tínhmạng.Đúng,anhcóthểcảmthấybàntaychốngđỡthânhìnhđangtrởnêntê dại, bàn chân trong kẹt đá cũng ngày càng lạnh giá và bất lực;nhưngkhôngsao,Bredesẽsớmtớiđâythôi.

Bredekhôngtới.

Cơnbãomạnhdần,Axel cảm thấy tuyếtphủđầy trênmặt anh.Chà,lúcnàynóđãrơiratròrồi,anhtựnhủ,vẫnchưalolắmvềmọisự.Phải, thếnàythìanhcũnggiốngnhưmùkhinhìnra,vìgiờđâymọi thứ bắt đầu tung rơi ra trò!Một lúc sau anh la lênmột tiếng.Tiếnghéthầunhưkhông thểđi xa lắm trong gióbão,nhưngnó sẽvangvọngdọctheotuyếnđường,vềphíaBrede.Axelnằmđóvớimọiýnghĩvôíchtrongđầu;giámàanhcóthểvớitớicáirìu,cólẽanhsẽdọnđượcđườngthoátra!Giámàanhcóthểgiởbàntaylên.Nóđangđèlênmộtthứgìđósắcbén,mộtgờđá,vàtảngđáđanglặnglẽ,từtốngậmnhấmlưngbàntaycủaanh.Dùsao,giánhưcáitảngđáquáiquỷnàyđừngnằmởđó.Nhưngchưacóaitừngnghenóivềlòngtửtếởmộttảngđábaogiờ.

Lúcnàytrờiđãxế,đangngàycàngxếbóng, tuyếtrơidày; tuyếtđangphủkínAxel.Tuyếtbaotrùmkhắpmặtanh,mộtcáchvôtộivôtình,thoạttiênnócòntanra,chotớilúcthịtdalạnhcóngđi,vàtuyếtkhôngtannữa.Phải,giờthìnóđangbắtđầurơiratrò!

Anhhéttohaitiếngvàlắngnghe.

Cáirìugiờcũngbịtuyếtchelấpđi;anhchỉcóthểnhìnthấymộtphầncán.Cáigiỏthứcăncủaanhởđằngkia,treotrênmộtthâncây.Giámàanhcóthểvớitớinóđểănmộtchút.Ôi,nhữngnắmthứcănngon lành! Và rồi anh bước xa hơn nữa trong những đòi hỏi củamình,ướcao thêmmộtđiều: giámà lúcnãyanhmặc cái áokhoáctrênngười.Trời lúcnàyđang trở lạnh.Anh lạihét thêmmột tiếngto…

VàBredekiarồi.Ydừnglạitrênđường,đứngyên,nhìnvềhướngAxelkhianhcấttiếnggọi;yđứngđóchỉtrongkhoảnhkhắc,đưamắt

nhìnnhưthểđểxemcógìkhôngổn.

“Xinđưagiùmtôicáirìuđượckhông?”Axelyếuớtgọi.

Bredevộinhìn lãngđinơikhác.Lúcnàyyđãhoàn toàný thứcđượcchuyệngìxảyra.Y liếcnhìn lênđườngdâyvàhìnhnhưđanghuýtsáo.Ycóýgìkhilàmđiềuđó?

“Nè,đưagiùmtôicáirìuđượckhông?”Axel la lớnhơn.“Tôibịkẹtbêndướithâncâyởđâynày.”

Nhưng lúc này Brede trở nên nhiệt tình một cách lạ lùng vớinhiệmvụcủamình,y tiếptụcnhìn lênnhữngsợidâyđiện,vàhuýtsáoliêntục.Axelcũngnhậnrarằngyđanghuýtsáomộtcáchvuivẻ,nhưthểđểphụcthù.

“Ôichao,vậylàôngsẽgiếttôi.Thậmchíkhôngđưagiùmtôicáirìuđó?”Axelkêulên.VàlúcđónhưthểcótrụctrặcgìởđườngdâyphíadướimàBredephảitớixemxétngay.Ycấtbước,vàkhuấtkhỏitầmmắttrongmàntuyết.

Thếđấy,thậttình!Nhưngsauđó,vâng,mọithứnóichungcóthểkhảquannếuAxelcóthểtựmìnhxoayxởđểvớitớicáirìumàkhôngcósựtrợgiúpcủabấtkỳai.Anhcănghếtmọicơbắptrênlồngngựcđể nhấc lên sức nặng to lớn đang đè anh xuống; thân cây chuyểnđộng, anh có thể cảm thấynó rung lên,nhưng tất cảnhữnggì anhnhậnđượcchỉlàmộttrậnmưatuyết.Vàsauvàinỗlựcnữa,anhchịuthua.

Lúcnàytrờibắtđầusụptối.Bredeđãđimất.Nhưngycóthểđibaoxa?Axellạilahét,vànóithẳngvàilời.“Ôngbỏmặcchotôichếtởđâyphảikhông,nhưmộtkẻsátnhân?”Anhkêulên.“Ôngkhôngnghĩ

tớiviệcgìsẽxảyrasao?Vàviệcđưamộttayragiúpsẽđánggiámộtconbò,khôngíthơn.Nhưngônglàmộtconchó,Brede,khibỏmặcchomộtngườibịchết.Thếđấy,vàsẽcónhiềungườihơnbiếtchuyệnnày,đừng lo, cũngđúngnhư tôiđangnằmđây.Và thậmchíkhôngthèmđếnđểđưagiúptôicáirìuđó…”

Im lặng. Axel cố đẩy thân cây lần nữa, nâng nó lên đượcmộtchút,vàđemlạimộttrậnmưatuyếtnữa.Lạichịuthuavàthởdài;lúcnàyanhđãkiệtsứcvàbắtđầubuồnngủ.Ởnhàcóbầygiasúc,chúngđangđứngtronglềuvàrốnglênđòithứcăn,chưacómộtmiếngcỏngụm nước nào từ sáng; giờ thì không còn Barbro để chăm sócchúng.Không.Barbrođãrađi,lìabỏvàrađi,mangtheocảhaichiếcnhẫn, vàng và bạc. Trời đang sụp tối, phải, hoàng hôn, đêm; phải,phải…Nhưngcònphảinghĩtớicáilạnhnữa;bộrâucủaanhđãđóngbăng,chẳngbaolâunữađôimắtcủaanhcũngsẽbịđóngbăng;phải,giámàanhcócáiáokhoácởđằngkia…vàgiờ làcáichâncủaanh,khôngthểnhưthếđược.Nhưngđúnglà lúcnàymộtchânđãtêdạichotớihông.“TấtcảtrongbàntaycủaChúa,”anhtựnhủ.Cóvẻnhưanhcóthểnóimọilờingoanđạokhimuốn.Trờiđangsụptối,phải;nhưngmột người đàn ông có thể chếtmà không có ánh sángmộtngọnđèn.Lúcnàyanhcảmthấymọithứmềmmạivàtốtđẹpvàanhnhếchmiệngnởmộtnụcườikhiêmtốn,nguxuẩnvà tốtbụng,vớicơnbão tuyếtquanhmình;đây là tuyết củaThượngđế,mộtvậtvôtội!Phải,thậmchíanhcóthểthathứchoBrede,vàkhôngbaogiờnóimộtlời…

Bâygiờanhrấtlặnglẽ,vàngàycàngbuồnngủhơn,phải,nhưthểmộtchấtđộcnàođóđãkhiếnanhtêliệtkhắpngười.Vàbốnphíacóquá nhiều sắc trắng; rừng và đất, những đôi cánh lớn, những bứcmàntrắng,nhữngcánhbuồmtrắng…nócóthểlàgì?Vớvẩn,anhbạnạ!Vàbiếtkhárõrằngđóchỉtoànlàtuyết;anhđangnằmngoàitrời

trong tuyết; việcanhđangnằmđó,bịgămchặtdướimột thâncây,khôngphảilàtưởngtượng.

Anhlạihétlêntrướcmốinguynan,phátramộttiếnggào;ởđótronglớptuyếtlồngngựctolớnrậmlôngcủamộtgãđànôngphồnglênvàphát ramột tiếng rúgàođểngười ta có thểnghe thấynó từngaydướichỗtúplều, lặpđi lặplại.“Phải,mộtconheovàmộtconquáivật,”anh lạihétgọiBrede;“khôngbaogiờcóthểtưởngtượngnổirằngôngbỏmặcchotôichết.Thậmchíkhôngđưagiúptôicáirìu;và tự gọi mình là một con người, hay một con quái thú của cánhđồng?Thôiđược,cứđiđi,vàchúcôngmaymắnnếubỏđilàýmuốnvàsuynghĩcủaông…”

Hẳnlàanhđãngủ;lúcnàyanhhoàntoàntêcứngvàkhôngcònsứcsống,nhưngđôimắtanhvẫnmở;bịđóngbăng,nhưngvẫnmở,anhkhôngthểcụccựahaychớpmắt.Chẳnglẽanhđangngủvớiđôimắtmở?Cólẽanhvừangủgậtkhoảngmộtgiây,haymộtgiờ,chỉcóChúabiết,nhưngOlineđãđứngđótrướcmặtanh.Anhcóthểnghethấytiếngbàhỏi:“NhândanhChúaJesus,hãynóixemtronganhcònsựsốnghaykhông!”Vàbàhỏianhcóphảianhđangnằmđókhông,anhcómấttríhaychưa.

ỞconngườiOlineluôncóđặctínhgìđócủamộtconchórừng;đánhhơivàsụcsạo,luôncómặtởnơicórắcrối;phải,bàsẽđánhhơithấynó.Vàlàmsaobàcóthểxoayxởđiquacuộcđờinếukhôngsốngtheocáchđó?NhữngtiếngkêugàocủaAxelđãtớitaibà,vàvớitrònbảy mươi tuổi của mình bà đã băng đồng tới đó. Lội tuyết lênSellanraa trong cơn bão ngày hôm trước, rồi lại tiếp tục tớiMaaneland;khôngcómộtbóngngườiởđó;bàchogiasúcăn,đứngtrênlốiđinghengóng,vắtsữacholũbòvàogiờvắtsữa,rồilạilắngnghe;cóthểxảyrachuyệngì?…

Thếrồimộttiếngkêuvọngtới,vàbàgậtđầu;Axel,cólẽ,hoặccóthể lànhữngngườisống trênđồi,hoặc lũyêu tinh.Dùsaocũngcóthứgìđóđểtìmtòisụcsạo,đểlầnraýnghĩacủatấtcảnhữngđiềunày.Trí tuệ củaĐấngToànnăngvớibóng tối, khu rừng trong lòngbàntaycủaNgài,vàNgàikhôngbaogiờlàmhạiOline,kẻkhôngđángđểcởidâygiàychoNgài…

Vàbàđứngđó.

Cáirìuà?Olinebớisâutrongtuyết,vàkhôngtìmracáirìunàocả.Vậyhãycốxoayxởmàkhôngcónó,vàbàgắngsứcnhấcthâncâylênvớimộtsứclựckhônghơnmộtđứatrẻcon;bàchỉcóthểlàmlayđộngnhữngnhánhcâyđâyđó.Thử tìmcái rìu lầnnữa.Trờiđã tốiđen, nhưngbàđàobới với cả tay chân.Axel không thểnhúcnhíchbàntayđểchỉ,chỉnóitrướcđónóđãnằmởđâu,nhưnggiờthìnókhôngởđó.“PhảichikhôngquáxaSellanraa,”Axelnói.

ThếrồiOlinebắtđầutìmtheocáchcủabà,vàAxelbảobàrằngởđókhôngcócáirìunàocả.“Ờ,đểcoi,”Olinenói.“Tôichỉnhìnmộttí.Vàđâylàcáigì,cóthể?”

“Bàđãtìmthấynó?”

“Phải,nhờơnhuệcủaĐấngToànnăng,”Olinecaogiọngđáp.

NhưngtrongAxelgiờkhôngcònmấyniềmkiêuhãnh,anhthừanhậnrằngnóichocùnganhđãsailầm,vàcólẽđầuócanhkhôngcònhoàn toànminhbạch.Vàgiờanhsẽ làmgìvới cái rìukhi cónóđórồi?Anhkhôngthểnhúcnhích,vàOlinephảitựmìnhgiảithoátchoanh.Ồ,Olineđã từngcầmrìu trướcđó;đã từngchặtnhiềucủiđốttrongđời.

Axelkhôngthểđiđược,mộtchântêliệtchotớihông,vàlưnganhbịsái;nhữngcơnđaunhóikhiếnanhrênrỉ.Phải,anhchỉcảmthấymộtphầncơthểcủamình,nhưthểcócáigìđóđãbịbỏlạibêndướithâncây.“Khôngbiếtlàchuyệngìcóthểxảyra…”NhưngOlinebiết,vànóivớianhbằngnhữnglờilẽnghiêmtrang;phải,bàđãcứusốngmộtconngười,vàbàbiết;chínhĐấngToànnăngđãgiaochobàsứmệnhnày,nơimàlẽrangàicóthểcửtớinhữngđoànthiênsứ.CứđểchoAxelsuyngẫmvềơnhuệvàsựminhtriếtvôtậncủaĐấngToànnăngngaycảởsựkiệnnày!VàchuyệngìsẽxảyranếuthayvàođóNgàicửramộtcongiuntừlòngđất,đốivớiNgài,mọichuyệnđềucóthể.

“Phải,tôibiết,”Axelnói.“Nhưngtôikhôngthểnghĩramìnhbịcáigì;cảmthấylạlắm…”

Cảmthấylạ,phảikhông?Ồ,chỉcầnchờ,chờchútxíu.Mỗilầnchỉcóthểcửđộngvàduỗiđượcchútchút,chotớikhicuộcsốngquaytrởlại.Vàmặccáiáokhoácvào, cảmthấyấmáp trở lại.NhưngkhôngbaogiờtrongđờimìnhbàquênđượcThiênsứcủaChúaTrờiđãkêugọibàrachỗlốiđitronglầncuốicùngđónhưthếnào,khibàcóthểnghethấymộtgiọngnói–giọngkêuvancủamộtngườitrongrừng.Phải, giốngnhư trongnhữngngàyở chốnThiênđường,khinhữngtiếngkènvangvọngkhắpnhữngbứctườngcủathànhJericho…

Phải,lạlùng.Nhưngtronglúcbànói,Axelđãtậndụngthờigian,họccáchsửdụnglạitứchicủamình,vàbắtđầubước.

Họchậmchạphướngvềnhà.Olinevẫnđóngvaitròvịcứutinhvàhỗtrợchoanh.Bằngcáchnàođóhọđãxoayxởđược.HọbắtgặpBredekhiđixuốngđượcmộtkhúc.“Gìthế?”Bredenói.“Bị thươngà?Đểtôigiúpmộttay.”

Axelkhôngđếmxỉatớiy.AnhđãthềvớiThượngđếsẽkhôngtrảthù,khôngnóinhữnggìBredeđã làm,nhưngngoàiđiềuđóanhtựdo.VàlúcnàyBredeđilênconđườngđóđểlàmgì?PhảichăngyđãnhìnthấyOlineởMaanelandvàđoánrằngbàcóthểnghethấy?

“Và bà tới đây phải không, Oline?” Brede tiếp tụcmột cách dễdàng. “Bà tìm thấycậuấyởđâu?Dướimột thâncây?Chà,đúng làmộtchuyệnlạkỳ,”ynói.“Tôiđanglênchỗđóđểlàmnhiệmvụ,dọctheotuyếnđường,vàhìnhnhưtôinghethấyaiđóđanglahét.Nhanhnhưchớptôiquaylạivàlắngnghe.Bredelàmộtkẻsẵnsàngđưataygiúpđỡkhi cần.Té ra làAxel,nằmdướimột thâncây,bàbảo thế,phảikhông?”

“Phải,” Axel nói. “Và ông cũng đã nhìn và nghe thấy. Nhưngkhônghềgiúpchútgì…”

“LạyChúa,xincứugiúpchúngcon!”Olinelalên,kinhhãi.“Vìconlàmộtkẻtộiđồ…”

Bredegiảithích:“Nhìnthấy?Sao,vâng,đúnglàtôicónhìnthấycậu.Nhưngvìsaocậukhôngkêucứu?Cậunênkêucứunếucóbấtkỳđiềugìkhôngổn.Đúnglàtôicónhìnthấycậu,phải,nhưngchỉnghĩlàcậuđangnằmnghỉmộtlát.”

“Tốthơnôngđừngnóigìthêmnữa,”Axelcảnhcáo.“Ôngbiếtrõôngđãbỏmặctôiởđóvàhyvọngtôisẽkhôngbaogiờđứnglêntrởlại.”

GiờthìOlineđãnhậnratầmquantrọngcủamình;Bredekhôngđượcphépcandựvào.Bàphảilàngườikhôngthểthiếu,khônggìcóthểxảyragiữabàvàAxelkhiếnanhchịuơnnghĩacủabàíthơn.Bàđãcứuanh,chỉmộtmìnhbà.VàbàgạtBredesangmộtbên,thậmchí

khôngđểchoymangcáirìuhaygiỏthứcăn.NhưnglầnsaukhitớichỗcủaBredevàngồitròchuyệnvớiytrongkhinhấmnhápmộtcốccàphê,bàsẽđứngvềphíay.

“Dùsaocũngđểtôimanggiúpcáirìuvàcácthứ,”Bredenói.

“Không,”Olineđáp,nóihộchoAxel.“Cậuấysẽtựmangchúng.”

VàBrede tiếp tục: “Dù sao cậu cũng nên kêu cứu tôi; chúng takhôngphảilàhaikẻtửthùđếnmứccậukhôngthèmnóimộtlờinàochứ?Cậuđãkêucứu?Chà,lẽralúcđócậunênhétto,đểngườitacóthểnghethấy.Gióbãocácthứ…Ítracậucũngnênvẫymộtbàntay.”

“Tôikhôngcòntaynàođểvẫyhết,”Axelđáp.“Ôngđãthấytìnhtrạngcủatôirasao,bịkẹtcứngvàkhóachặttừtứphía.”

“Không,tôithềlàtôikhôngnhậnra.Vâng,tôikhôngnghethấygì.Nào,đểtôimangmấythứđócho.”

Olinexenvào:“Đểchocậutayên.Cậutabịthươngvàđangkhốnkhổ.”

Nhưng lúc này đầu óc củaAxel đang hoạt động trở lại. AnhđãnghenóivềOlinetrướcđó,vàhiểurằngchuyệnnàysẽkhátốnkémchoanh,ngoàiraanhcòncóthểbịquấynhiễudàidàinữa,nếubàcóthểkhẳngđịnhđãmộtmìnhcứusốnganh.Tốthơnnênchiaphầngiữahọcàngnhiềucàngtốt.VàanhđểchoBredemangcáigiỏvàcácthứđồnghề;anhlàmchohọhiểurằngđâylàmộtsựnhẹnhõm,rằnganhthấydễchịukhikhôngphảimangvácchúng.NhưngOlinekhôngchịu,bàgiậtlạicáigiỏ,bàchứkhôngphảiaikhácsẽmangvácnhữnggìcầnmangởđó.Axelbịbỏmặckhôngngườiđỡtronggiây lát,vàBredephảibuôngcáigiỏrađểgiữlấyanh.DùcóvẻnhưgiờđâyAxel

cóthểđứngmộtmình.

Họ đi tiếpmột đoạn theo cách đó, Brede giữmột cánh tay củaAxel,vàOlinemangváccácthứ.Mangvác,lòngđầycayđắngvàbừngbừnglửagiận;đúnglàmộtvaitròkhốnkhổ,xáchmộtcáigiỏthayvìdẫndắtmộtngườibấtlực.RốtcụcBredemuốngìkhiđếnconđườngđó?Đồquỷsứ!

“Brede,”bànói,“họnóigìnhỉ,anhđangbáncáitrạicácthứ?”

“Aicầnbiếttớichuyệnđó?”Bredetrângtráonói.

“Sao, về chuyện đó, tôi không bao giờ nghĩ nó là thứ gì bímậtkhôngthểbiết.”

“Vậysaobàkhôngtớichỗbánvàđấugiávớinhữngngườikia?”

“Tôi á, phải, anh đúng là loại người hay đùa với những ngườinghèo.”

“Ồ, tôinghĩ bàđã trởnên giàu cóphong lưu.Khôngphải là bàđượcđểlạicáirươngcủaôngcụSivertvàtấtcảsốtiềntrongđósao?Hehehe!”

Olinekhôngvui,khôngmềmlòngkhiđượcnhắctớikhoảnthừakếđó.“Phải,cụSivert,ôngtađãcólòngnghĩtớitôi,vàtôisẽkhôngnóikhácđi.Nhưngkhiông tachết,ông tachảđể lạigìnhiều trongnhữngthứcủacảinơitrầnthế.Vàchínhanhcũngbiếtbịlộtsạchvàsống dưới mái nhà của người khác là thế nào; nhưng giờ đây cụSivertsốngtrongnhữnglầuđàicungđiện,cònloạingườinhưanhvàtôibịbỏlạitrêntrầnthếđểbịđáđiđálạidướinhữngbànchân.”

“Chà,bàvànhữngcâunóicủabà!”Bredekhinhmiệtnói,vàquay

sangAxel:“Ờ,tôimừnglàtôiđãtớikịpthời,đểgiúpcậutrởvềnhà.Khôngđinhanhquá,hả?”

“Không.”

NóivớiOline,đứnglênvàcãilývớiOline!Chưabaogiờcóngườiđànôngnàocóthểlàmđiềuđómàkhôngtrảgiá.Chưabaogiờtrongđờibàchịu thua,vàchưabaogiờbà tìmrađối thủ trongviệcxoayvần trờiđất thànhmộtmớ lùngnhùng lẫn lộnnhững tốt xấu, chấtđộcvànhữnglờivônghĩa.Kẻnàygiờđâyđangởtrướcmặtbà:BredelàmnhưthểchínhyđangđưaAxelvềnhà!

“Điều tôi định nói là,” bà khai pháo: “Mấy quý ông lên chỗSellanraa lần đó; anh có khoe với họ những bao đá anh có không,Brede?”

“Axel,”Bredenói,“hãyđểtôicõngcậutrênvai,vàtôisẽcõngcậusuốtquãngđườngcònlại.”

“Không,”Axelnói.“Nhưngôngrấttốtkhiđềnghị.”

Cứthếhọđitiếp;lúcnàykhôngcònxanữa.Olinephảitranhthủthờigiantốtnhấtcủamìnhtrênđường.“Tốthơnanhnêncứucậutavào lúcđang thập tửnhấtsinh,”bànói. “Vàchuyệnthếnào,Brede,anhđingangvànhìnthấycậutađangtrongcơnnguynanchếtngười,nghethấytiếngkêucủacậutavàkhônghềdừnglạiđểgiúp?”

“Bàcẩnthậncáilưỡicủamìnhđó,”Bredenói.

Nếulàmnhưthế,bàsẽthấydễchịuhơn,khiđanglộitronglớptuyếtsâuvàthởchẳngrahơi,vàcònmộtgánhnặngcácthứ,nhưnglặngthinhkhôngnóikhôngphảilàcáchcủaOline.Bàcònthủlạimột

điều,mộtmónngon lành.Chà,nói tới chuyệnđó làmộtđiềunguyhiểm,nhưngbàdámnói.

“HiệngiờcóBarbro,”bànói.“Vàconbéthếnào,cólẽchưabỏđixachứ?”

“Phải,nóđãđi,”Bredeđápmộtcáchbấtcẩn.“Vàđểlạimộtchỗchobàtrongmùađông.”

Mộtlầnnữa,đâychínhlàmộtlờikhơimàothượnghạngđốivớiOline;lúcnàybàcóthểđểchongườitanhìnthấybàlàmộtnhânvậtquantrọngnhưthếnào;khôngaicóthểxoayxởlâungàymàkhôngcóOlinenhưthếnào.Oline,kẻluônđượcmờitớidùởgầnhayởxa.Bàcóthểtớihai,à,bachỗ,vềviệcđó.Cóôngchaxứ–hẳnhọsẽvuimừngkhicóbàởđó.Vàđây làmộtchuyệnkhác–phải,cứđểchoAxelnghethấy,khôngcóhạigì–họđãđềnghịbànhiềuthếnàythếnọchomùađông,chưakểmộtđôigiàymớivàmộtbộdadê trongcuộc thương lượng. Nhưng bà biết mình đang làm gì, tới trạiMaaneland, tới vớimộtngười đàn ônghàophóng và sẽ trả chobànhiều hơn những người khác. À, thế là bà đã tới. Không, chả cầnBredetựlàmkhóchomìnhvớidángđiđó.KhivịChatrêncõiThiênđườngcủabàđãquansátbàsuốtbaonămqua,mởcánhcửanàynọtrướcbướcchânbàvàmờibàvào.VàdườngnhưbảnthânThượngđếcũngđãbiếtNgàiđanglàmgì,cửbàtớiMaanelandvàongàyhômđó,đểcứuvớtcuộcđờicủamột trongcác tạovậtcủangài trêncõithế…

LúcnàyAxelbắtđầumệttrởlại;đôichânanhgầnnhưkhôngthểmangnổithânanh,vàdườngnhưmuốnquỵxuống.Thậtlạ,anhđãkhỏehơntừngchút,cóthểbướcđi,khisựsốngvàấmápquaylạicơthểanh.NhưngbâygiờanhphảitựavàoBrede!Dườngnhưnóbắt

đầukhiOlinekhởisựnóivềtiềncôngcủabà;vàrồi,khibànóivềlúcđangcứusốnganh,nócàngtệhơnbaogiờhết.Phảichănganhđangcốgiảmđithắnglợicủabàlầnnữa?ChỉcóTrờimớibiết.Nhưngđầuócanhcóvẻđanghoạtđộngtrởlại.Khihọtớigầnnhà,anhdừnglạivànói:“Nóichocùng,cóvẻnhưtôikhôngbaogiờđitớiđóđược.”

Khôngnóimộtlời,Bredehấtanhlênlưngvàcõnganhđi.Vàhọđitiếpnhưthế,Olineđầyvẻchuacay,AxelnằmdàitrênlưngBrede.

“Tôiđịnhnóigìnhỉ,”Olinethốtlên,“vềBarbro,khôngphảilàconbéđãđixavớiđứatrẻsao?”

“Đứatrẻ?”Brederênlêndướisứcnặng.Ồ,đólàmộtdiễnbiếnlạlùng;nhưngAxelđểchobảnthânđượccõngđichotớikhianhđứngxuốngngaytạicửanhàmình.

Bredethởhàohểnkhôngrahơi.

“Phải,rốtcụcnócóđượcsinhrahaykhông?”Olinehỏi.

AxelcắtngangbằngmộtlờivớiBrede:“Tôikhôngbiếtđêmnaycóthểvềtớinhàhaykhôngnếukhôngcóông.”VàanhkhôngquênOline:“Vàbà,Oline,ngườiđầutiêntìmthấytôi.Tôixincámơncảhaingườivềtấtcảmọiđiều.”

Axelđãđượccứunhưthếđó…

***

TrongvàingàykếtiếpOlinekhôngnóigìkhácngoàisựkiệntrọngđạiđó;Axelkhávấtvảtrongviệcgiữbàtrongvònggiớihạn.OlinecóthểchỉrađúngcáichỗbàđãđứngtrongphòngkhimộtthiênsứcủaChúaTrờigọibàđiracửađểnghethấytiếngkêucứu.Axelquaylại

vớicôngviệctrongrừng,vàkhiđãđốnđủgỗ,anhbắtđầuchởchúnglênchỗcáimáycưaởtrạiSellanraa.

Tốt,côngviệcmùađôngquenthuộc,chừngnàonócònkéodài;chởlêngỗthôvàmangvềvánxẻ.Cầnvộivãvàhoànthànhcôngviệctrọngđạinàytrướcnămmớitrướckhisươnggiáxuốngnhiềuvàcáimáycưakhôngthểhoạtđộng.Mọiviệcdiễnratốtđẹp,mọiviệcđềunhưý.NếuSiverttừlàngtrởlênvớicỗxetrống,cậusẽdừnglạivàchởgiùmanhbạn lánggiềngmộtsúcgỗ.Vàhaingườibọnhọtraođổinhiềuchuyệnvớinhau,mỗibênđềuvuimừngcódịpchuyệntròvớibênkia.

“Dướilàngcótingìkhông?”Axelhỏi.

“Ờ,khôngcógìnhiều,”Sivertđáp.“Sẽcómộtngườimớiđếnđểkhaikhẩnđất,họbảothế.”

Mộtngườimới.Khôngcógìtotát;đóchỉlàcáchnóicủaSivert.Hiệngiờcứmỗinămlạicónhữngngườimớiđếnđểkhaikhẩnđất;giờđãcó tớinămngườiởmédưới trạiBreidablik.Ởmétrên,mọiviệcdiễnrachậmhơn,vìđấtđaimàumỡhơnđãcóchủrồi.NgườiđãmạohiểmlênxanhấtlàIsak,khianhtớiđịnhcưởSellanraa;anhlàngườitáobạovàkhônngoannhấttrongsốhọ.SauđóAxelStrömđã tới.Vàhiệngiờcòncómộtngườimớikhác.Ngườinàyđãkhaikhẩnmộtmảnhđất trồng trọt lớn vàmột khoảnh rừngởmédướiMaaneland.Cóđủđấtchoanhta.

“Cónghenóiôngtalàngườithếnàokhông?”Axelhỏi.

“Không,”Sivertđáp.“Nhưngôngtađưatớinhữngngôinhàlàmsẵnvàkhôngmấtmấythờigianđểdựngchúnglên.”

“Chà!Vậylàmộttaygiàucóhả?”

“Ờ,cóvẻlàthế.Vàcùngđivớiôngtacómộtcôvợcùngbađứacon;cảngựavàgiasúcnữa.”

“Sao,vậylàmộttaykhágiàucórồi.Cótingìkhácvềôngtanữa?”

“Không,ôngtabamươibatuổi.”

“Têngì?”

“Aron,họbảothế.GọitrạicủaôngtalàStorborg.”

“Storborg?Ừm.Vậyđókhôngphảilàmộttrạinhỏrồi.”[11]

“Ôngtađếntừvùngduyênhải.Cómộttrạicáởđó,họbảothế.”

“Ừm,trạicá.Tựhỏikhôngbiếtôngtacóbiếtnhiềuvềnghềnônghaykhôngnữa?”Axelnói.“Đólàtấtcảnhữnggìcậuđãnghe?Khôngcòngìnữa?”

“Không.Ôngtađãtrảhếtbằngtiềnmặtđểlấychứngthưsởhữu.Đólànhữnggìtôingheđược.Hẳnôngtaphảicócảđốngtiềnvớicáitrạicácủamình,họbảo.Vàbâygiờôngtasẽkhởisựtạiđâyvớimộtcửatiệm.”

“Chà!Mộtcửatiệm?”

“Phải,họbảothế.”

“Ừm.Vậylàôngtasẽmởmộtcửatiệm?”

Đây thật sự làmột tinquan trọng, vàhaingườibạn láng giềngbàn xuôi tánngược vềnó trênquãngđường trở lên.Đó làmột tin

lớn.Cólẽlàsựkiệntrọngđạinhấttrongtoànbộlịchsửcủanơinày;phải,cónhiềuđiềuđểbànvềnó.Cáigãmớitớinày,ôngtasẽmuabánvớiaiđây?Támngườiđãđịnhcưtrênđấtcông?Hayôngtacũngnghĩtớicảviệcthuhútkháchtừdướilàng?Dùsao,cáicửatiệmcókhánhiềuýnghĩađốivớihọ;rấtcóthểnósẽmangnhiềungườitớiđịnhcưhơn.Nhữngmảnhđấtcóthểtănggiátrị.Aicóthểnóiđược?

Họnóiđinóilạichuyệnđónhưthểhọkhônghềthấymệt.Phải,đâylàhaingườiđànôngvớinhữngmốiquantâmvàmụcđíchriêngcủahọ,cũnglớnlaoquantrọngđốivớihọnhưcủanhữngngườiđànôngkhác.Vùngđấtmớinàylàthếgiớicủahọ;côngviệc,mùamàng,thuhoạch,đólànhữngcuộcphiêulưutrongđờihọ.Khôngphảiviệcđócũngkháthúvịvàphấnkhíchhaysao?Chà,thậtsựlàthế.Nhiềuphenhọchỉngủđượcchútít,phảilàmlụngquágiờcơm;nhưnghọchốngchọi,chịuđựngđược,vàviệcđókhôngtệgìcho lắm;việcbịnằmlènchặtdướimộtthâncâysuốtbảytiếngđồnghồkhôngphảilàđiềucó thể làmhỏngđờihọmiễn là tứchicủahọvẫncònnguyên.Một thế giớinhỏhẹp,một cuộcđời không cónhiều triển vọng lớnlao?Chà, thật thế!Cái trạimớiStorborgđóđể làmgì chứ, vớimộtcửa tiệmgiữavùnghoangdã,nơikhôngcónhiều triểnvọnggì cholắm?

HọbànđitánlạichuyệnđóchotớimùalễGiángsinh…

Axelnhậnđượcmộtláthư,mộtphongbìtotrêncóinhìnhmộtconsưtử;nóđếntừNhànước.Anhsẽphảiđilấydâydiện,mộtcáimáyđiệnthoại,cácthứdụngcụđồnghềởchỗcủaBredeOlsen,vàgánhváccôngviệcthanhtrađườngđâykểtừngàyđầuNămmới.

[11]stor(tiếngNaUy)cónghĩalàtolớn.

CHƯƠNGIV

Nhữngđoànngựatiến lênquanhữngtruônghoang,chởnhữngngôinhàchocáccưdânmớiởvùnghoangdã;hếtchuyếnnàysangchuyếnkhác, suốtnhiềungày cho tới khi kết thúc.Bốcdởmọi thứxuốngtrênmộtmảnhđấtsẽđượcgọi làStorborg;sẽcólúcnóphảitrảlờichocáitêncủanó,khôngcònngờgìnữa.Cóbốnngườiđangthugomđátrênđồi,đểlàmmộtbứctườngvàhaihầmchứa.

Chởthêmđồ,thêmnữa.Cácbứcváchcủangôinhàđãđượclàmsẵntrướcđó,chỉcầndựngchúnglênkhimùaxuântới;mọithứđềuđược tính toán gọn gàng chính xác trước cả, mỗimảnh đều đượcđánh số, không thiếumột cánh cửa cái, cửa sổ nào, cả những tấmkínhmàuởmáihiên.Vàmộthôm,mộtcỗxelêntới,chởđầynhữngcọcnhỏ.Đểlàmgì?Mộttrongnhữngcưdânmiềnhạcóthểbảochohọbiết;anhtađếntừmiềnnam,vàđãnhìnthấycuộcsốngnàytrướcđó.“Chúngdànhchomộtkhuvườncóhàngrào,”anhtabảo.Vậylàngườimớitớinàysẽcómộtkhuvườnnằmgiữachốnhoangvu.Mộtkhuvườnlớn.

Mọithứcóvẻtuyệtvời;trongvùngtruônghoangtrảngtrốngnàychưabaogiờcónhữngchuyếnngựaxeđilạidậpdìunhộnnhịpđếnthế,vànhiềungườiđãkiếmbộntiềnnhờvàoviệcchothuêngựa.Đâycũnglàmộtvấnđềđểbànhươutánvượn.Cótriểnvọnglàmratiềntrongtươnglai; taynhàbuônnàysẽmuahàngtừnhiềuvùngkhác;trongnộiđịahaytừhảingoại,chúngsẽđượcnhữngđànngựathồlên

từmébiển.

Phải,trôngnhưthểmọithứsẽmangmộttầmvóclớnlaohơn.Cómột tay đốc công hay quản lý trẻ phụ trách việc chuyên chở; mộtthanhniênsắcsảo,háchdịch;hắncàunhàukhikhôngcóđủngựa,dùsắptớikhôngcònnhiềuchuyếnthồcholắm.

“Nhưnggiờđâucócònchinhiềuđểchởchứ,khinhữngcănnhàđãdựnglên,”họbảo.

“Thếà,cònhànghóathìsao?”Hắnđáp.

Sivert ở trại Sellanraa đánh ngựa lóc cóc ngang qua đó trênđườngvề,xe trống rỗngnhưmọikhi, và tayđốccôngcất tiếnggọicậu: “Xin chào, anhđi lênxe trốngđể làmgì?Saokhôngchởgiùmchúngtôimộtchuyến?”

“Sao,cóthể,”Sivertnói.“Nhưngtôikhôngbiếtgìvềchuyệnnày.”

“CậutaởSellanraa;ởđóhọcóhaiconngựa,”cóaiđóxìxào.

“Cái gì?Anh có hai con ngựa à?” Tay đốc công nói. “Vậymangchúngxuốngđây,cảđôi,đểchởgiúpđồđạcởđây.Chúngtôisẽtrảkháchoanh.”

“Chà,”Sivertnói,“chuyệnđókhôngtệlắm,dámnóithế.Nhưnglúcnàychúngtôiđangbậnbịu,khôngcóthờigian.”

“Sao?Khôngthểdànhthờigianđểkiếmtiền?”Tayđốccôngnói.

NhưngởSellanraakhôngphảilúcnàongườitacũngcóthờigian,cóquánhiềuviệcphảilàm.Họđãthuêngườigiúpviệc.LầnđầutiênmớicómộtviệcnhưthếxảyraởSellanraa:haingườithợđáđếntừ

ThụyĐiển,đểđẽođáchomộtcáichuồngbòmới.

ViệccấtmộtcáichuồngbòđúngnghĩađãlàmộtýtưởnglớncủaIsaksuốtnhiềunămqua.Túplềucỏđangnhốtđàngiasúcquánhỏ,vàkhôngthểsửachữađượcnữa;anhcầncómộtchuồngbòbằngđávới những bức tường đôi và một hầm chứa phân đúng nghĩa bêndưới.Giờnósẽđượctiếnhành.Nhưngcũngcónhiềuviệckháccầnthựchiện,bởiviệcnàyluônkéotheoviệckhác;ởbấtcứgiánào,côngviệcxâydựngdườngnhưkhôngbaogiờkếtthúc.Anhđãcómộtcáimáycưa,mộtmáyxayvàmộtkhochứacỏmùahèchođàngiasúc;việccóthêmmộtcáilòrèncũnglàđiềuhợplý;quãngđườngxuốnglàng quá xa khi cómột cái búa tạ bị vênh lưỡi hoặcmột cáimóngngựacầnchữalại.Chỉđủđểxoayxở,thếthôi.Tạisaoanhlạikhônglàmchứ?Tínhtấtcả,cókhánhiềucănnhàphụlớnbéởSellanraa.

Trang trạiđangngàycàngphình to lên,mộtnơikhá lớn laođồsộ. Hiện giờ không thể xoay xởmà không cómột cô giúp việc, vàJensineđãởlại.Ôngthợrènchacôthỉnhthoảnglạihỏithămchừngnàocôsẽvềnhà;nhưngôngkhôngđặtnặngvấnđềcholắm,mộtconngườidễchịu,vàcólẽcũngcónhữnglýdoriêngđểchophépcôởlại.VàtrangtrạiSellanraa,xaxôinhấttrongnhữngkhucưngụmới,cứngày càng to lớn thêm lên; trang trại, nghĩa là những ngôi nhà vàmảnhđất.Chỉcónhữngcưdânthìvẫnnhưcũ.CáithờimàmộttayngườiLapplangthangcóthểtớinhàvànhậntấtcảnhữngthứhọhỏixinđãquarồi;giờhọhiếmkhitớiđó,dườngnhưthíchđivòngraxavàởbênngoàitầmmắthơn;khôngcònthấymộttaynàovàotrongnhànữa,nếucótới,họcũngchỉđứngchờbênngoài.NhữngngườiLappluôngắnbóvớinhữngmảnhđấtxaxôihẻolánh,trongnhữngnơitămtối;ánhsángvàkhôngkhíkhiếnhọkhóchịu,họkhôngthểphátđạt;họkhôngkhácgìnhữngloàigiòibọ.Thỉnhthoảngmộtconbêhoặcmộtconcừunonbiếnmấtkhôngchút tămhơiởméngoài

trại Sellanraa, chỗ rìa xanhất củamảnhđất.Không thểngănđượcđiềuđó.VàSellanraacóthểchịuđượctổnthấtđó.NgaycảkhiSivertcóthểbắn,cậucũngkhôngcósúng,vàdùsaothìcậucũngkhôngthểbắn;mộtchàngtraitốtbụng,khôngcóchútmáuhiếuchiếnnào;mộttay thíchđùa cợtbẩmsinh: “Và,dù sao, tôingờ là cómộtđạo luậtngăncấmviệcbắnnhữngngườiLapp,”cậunói.

Phải,Sellanraacóthểchịuđượcviệcthỉnhthoảngmấtmátmộtđầugiasúc;nóđứngđó, lớnvàmạnh.Nhưngkhôngphảikhôngcónhữngrắcrối.Ingerkhônghoàntoànhài lòngvớibảnthânvàcuộcsốngtẻnhạtquanhnăm,không;nàngđãtừngcómộtchuyếnđitớimộtnơixa,vàdườngnhưnóđãđểlạitrongnàngmộtnỗibấtmãnkhóchịu.Nócóthểbiếnmấtmộtthờigian,nhưngrồiluônluôntrởlại.Nàngvẫnthôngminhvàcầnmẫnnhưtrongnhữngngàytươiđẹpnhấtcủanàng,mộtngườivợxinhđẹp,mạnhkhỏeđốivớimộtngườiđànôngvạmvỡ.NhưnglẽnàonàngkhôngcònnhớgìtớiTrondhjem;lẽnàonàngkhônghềmơtưởng?Có,nhấtlàvàomùađông.Đôikhinàngthấyhưngphấnvàtràntrềnhựasống,vàmongmuốnnhiềuvôhạn.Nhưngmộtngườiđànbàkhôngthểkhiêuvũmộtmình,vìthếkhôngcócuộckhiêuvũnàoởSellanraacả.Nhữngýnghĩnặngnềvànhữngquyểnkinhcầunguyện?Ờ,có…Nhưngcómộtđiềugìđó,trờiđấtbiết,ởmột loạiđờisốngkhác,mộtđiềugìđótuyệtdiệuvàđộcnhấtvôsong.Nàngđãhọcđượccáchtạmchấpnhậnnhữngđiềubénhỏ;dùsaothìhaingườithợđáThụyĐiểncũngmangtớimộtđiềugìđó;nhữnggươngmặt lạvànhữnggiọngnóimớimẻ trong trangtrại,nhưnghọlànhữngngườiđànônglớntuổi,trầmlặng,thíchlàmviệchơn chơiđùa.Tuynhiên, có cònhơnkhông.Vàmột tronghaingườihátrấtêmtaikhiđanglàmviệc;thỉnhthoảngIngerdừnglạiđểlắngnghe.TênanhtalàHjalmar.

VàđóchưaphảilàtấtcảmọiphiềntoáiởSellanraa.Chẳnghạn,

còncóEleseusnữa–đangthấtvọngngoàithịtrấn.Cậuviếtthưbảorằng vị trí của cậu trong văn phòng của viên kỹ sư không cònnữa,nhưngcậusẽtìmđượcmộtcôngviệckhác,chỉphảichờ.Rồimộtláthưkhácđến;cậuđangchờmộtsựxoaychuyểntìnhhìnhrấtchóngváng,một chức vụhàngđầu; nhưngđồng thời cậu không thể sốngbằngkhôngkhí,vàkhihọgửichocậumộttrămKroner,cậuviếtthưbảorằngnóchỉvừađủđể thanh toánmộtsốmónnợnhỏ…“Ừm,”Isaknói.“Nhưngchúngtacònphảitrảtiềnchohaingườithợđá,vànhiềuthứkhác…hãyviếtthưhỏixemnócómuốntrởvềnhàvàgiúpmộttaykhông.”

Và Inger viết,nhưngEleseuskhônghềnghĩ tới chuyệnquay vềnhà;không,chẳngcónghĩalýgìtrongviệcthựchiệnmộtchuyếnđikhácmàkhôngcómụcđíchgì;thàcậuchếtđóicònhơn.

Chà, có lẽ chẳng cómột chỗ trốngnào cho chức vị hàngđầuởthànhphố,vàcólẽEleseuskhôngđủsắcbénnhưmộtlưỡidaocạođểtiếnthân.CóTrờimớibiết.Cólẽcậucũngkhôngxuấtsắclắmtrongcôngviệc.Viết láchư?Phải cậucó thểviếtkhá tốt, vànhanhnhẹn,chuyêncần,nhưngcó thểvẫn thiếumộtcáigìđóchocôngviệc.Vànếuthế,chuyệngìsẽxảyravớicậuđây?

KhicậurờinhàtớiđóvớihaitrămKroner,thànhphốđangchờđón cậu với nhữngmón nợ cũ, và khi đã trả xong nhữngmón đó,vâng,cậuphảicómộtcâygậyđànghoàngchứkhôngphảimộtcáicándù.Còncónhiềuthứnhỏnhặtnhưnghợplýkhácnữa:mộtcáimũlôngchomùađông,nhưtấtcảnhữngđồngbạncủacậu,mộtđôivántrượtđểđitrênbăngnhưmọingườikhác,mộtcáitămxỉarăngbằngbạc,thứmàngườitadùngđểlàmsạchhàmrăngvàcầmnghịchmộtcáchquýpháikhichuyệngẫuvớibạnbètrongmộtcuộcchèchénnàykhác.Vàchừngnàocòntiền,cậuvẫncònxửsựrấtphonglưu;trong

mộtbuổidạtiệcđểănmừngviệcquaylạithịtrấn,cậukêunửachụcbia,vàkhuichúngmộtcách thoảimái,hếtchainàysangchaikhác.“Sao,haimươihàochongườihầubànư?”Bạncậunói;“Mườihàolàđủrồi.”

“Đừngcóbủnxỉnthế,”Eleseusnói.

Eleseuskhônghềkeokiệthaybủnxỉn,không;cậuxuất thân từmộtgiađìnhkhấmkhá,mộttrangtrạilớn,nơivịBátướcchacậusởhữuvôsốgỗrừng,bốnconngựa,bamươiconbòvàbacỗmáycắtcỏ.Eleseuskhôngphảilàmộttênnóidóc,vàkhôngphảicậulàngườiđã gieo rắc đủ mọi chuyện không tưởng về thái ấp Sellanraa; màchínhlàviênthanhtrahuyện,kẻtựmuavuichomìnhkhithêudệtvềnótrướcđâymộtdạo.NhưngkhôngphảiEleseuskhônghàilòngkhithấynhữngcâuchuyệnđócũngcóítnhiềusựthật.Vìbảnthâncậuchẳnglàgìcả,tốtnhấtcậunênlàcontraicủamộtaiđócóchútdanhgiá; điều này đem lại cho cậu uy tín, và khá hữu ích theo cách đó.Nhưng nó không thể kéo dài mãi mãi; cái ngày đó đã tới khi cậukhôngcòntrìhoãnđượcviệctrảnợ,vàkhiđócậulàmgì?Mộttrongsốcácbạncậutớigiúp,đưacậuvàolàmởchỗchaanhta,mộtcửahiệu tạphóanơinhữngngườinôngdânmuacác thứcầndùng.Cócònhơnkhông.Thậtkhốnkhổchomộtchàngthanhniênchớmtuổitrưởngthànhkhiphảibắtđầuvớimứclươngtậpsựtrongmộtcửatiệmnhỏbé;khôngcóconđườngtắtnàođitớichứcvụLensmand;tuynhiên,nócũngđủchocậusống,giúpcậuvượtquatìnhcảnhtồitệnhất.Vâng,nóichocùng,việcnàycũngkhông tệ lắm.Eleseuscũngsẵnlòngvàthấydễchịuởđó,vàmọingườimếncậu;cậuviếtthưvềnhàbảorằngcậuđangtậptànhbuônbán.

Đâylàthấtvọnglớnnhấtcủamẹcậu.Eleseusđangphụcvụtrongmộttiệmtạphóa,chẳngkháhơnchútnàosovớiviệcphụbánhàng

tạimộttiệmnhỏtronglàng.Dạotrướccậutừngcócáigìđócáchbiệt,khác với những người còn lại; chưa có ai trong số hàng xóm lánggiềngcủahọrathịtrấnsốngvàlàmviệctrongmộtvănphòng.Chẳnglẽcậuđãđể lạcmấtmụctiêu lớncủamình?Ingerkhôngngungốc;nàng biết khá rõ có sự khác biệt giữa người bình thường và ngườikhácthường,dùcólẽkhôngphảilúcnàonàngcũngsuyngẫmvềđiềuđó.Isakđơngiảnhơnvàsuynghĩchậmhơn;hiệngiờanhngàycàngítnghĩ tớiEleseus,nếunhưcóngồingẫmnghĩ;đứacontraicảcủaanhđãdầndần trượt rakhỏi tầmtay. Isakkhôngcònnghĩ tớiviệcphânchiaSellanraagiữahaiđứacontraikhianhxuôitaynhắmmắt.

***

Vàođầumùaxuân,nhữngviênkỹsưvàcôngnhânđếntừThụyĐiển; làmđường,dựng lều trại, làmnhiềuviệckhácnhau,nổmìn,sanlấpmặtbằng,nhậnthựcphẩmtiếptế,thuêngựa,thươnglượngvớinhữngngườichủđấtvềmépnước;tấtcảnhữngchuyệnnàylàgìvậy?Đâylàchốnhoangvu,nơikhôngailuitớitrừnhữngcưdântạichỗ.À,họsắpkhởisựkhaitháccáimỏđồngđó,chỉthếthôi.

Vậy là rốt cuộc việcnày cũngđãdiễn ra;Geissler khônghềnóikhoác.

Đâykhôngphảilànhữngnhânvậtquantrọngđãtớicùngônglầnđó.Không.Haingườibọnhọởlạiphíasau,bậnbịulàmănđâuđó,chắcchắnlàvậy.Nhưngcóviênkỹsưcũ,vàtaychuyêngiamỏđãtớihồiđầu.HọmualạitấtcảnhữngtấmvánthừacủaIsak,muathứcăn,vàtrảgiácaochomọithứ,tròchuyệnmộtcáchtửtếvàtỏrahàilòngvới trại Sellanraa. “Xe trượt trên không,” họ bảo. “Kéo cáp treo từđỉnhcaonguyênxuốngtớimépnước,”họbảo.

“Sao,xuốngchỗcánhtrảngởđâyà?”Isakhỏi,dosuynghĩchậm

chạp.Nhưnghọpháracườikhinghethấythế.

“Không,ởmébênkia,anhbạnạ;khôngphảiménày,sẽphảiđinhiềudặmquá.Không,ởmébênkiacaonguyên,đâmthẳngtớibờbiển;độdốctốtvàquãngcáchkhôngxa lắm.Chởquặngxuyênquakhôngtrungtrongnhữngthùngsắt;ồnósẽhoạtđộngtốt,anhcứchờxem.Nhưngthoạtđầuchúngtôiphảichởxuống;làmmộtconđường,vàsẽchởquặngxuốngbằngxengựa.Chúngtôisẽcầnnămmươiconngựa.Anhthấyđó,chúngtôisẽlàmăntốtđẹp.Vàchúngtôicónhiềunhâncônghơnsovớisốngườiởđây.Sẽcónhiềuhơnnữađếntừmébênkia,nhữngtoánthợ,vớilềumaysẵn,vànhữnglềukhochứađồđạc,dụngcụcác thứ, rồi chúng tôi sẽgặphọvàhợpnhấtvớihọởgiữađường,trênđỉnhđồi,anhhiểukhông?Chúngtôisẽlàmchomọiviệctrôichảy,đừnglo,rồisẽchởquặngtớiNamMỹ.Cóthểkiếmranhiềutriệuđồngtừnó.”

“Thếmấyquýônglầntrướctớiđâyđâurồi?”Isakhỏi.

“Sao,à,họđãbánlại.Anhcònnhớhọà?Không,họđãbánlại.Vànhữngngườiđãmuacủahọlạibánđilầnnữa.Hiệngiờchủcủacáimỏnày, chủcủabất cứkhoản tiềnnàonằmsaunó, làmột công tylớn.”

“ThếcònGeissler,hiệngiờôngấyởđâu?”Isakhỏi.

“Geissler,chưahềnghetênôngta.Ôngtalàai?”

“LensmandGeissler,ngườiđãbánchoanhchỗnàyhồiđầu.”

“Ồ,ralàôngấy!ÔngtatênlàGeisslerhả?CóTrờibiếtgiờôngtaởđâu.Vậyraanhcũngnhớcảôngta?”

***

Nhữngtoánthợnổmìnpháđátrênđồisuốtmùahè.Trongtrangtrạicũngcónhiềucôngviệc.Ingerbậnrộnbánsữavànôngsản,vàviệcnàykhiếnnàngthấyvui.Tậptànhkinhdoanhbuônbán,cóthểnóivậy,vàgặpgỡtấtcảnhữngngườithợđếnvàđi.Isakđiquanhvớicáidángnặngnềcủaanhvàlàmviệctrênđồngruộng;khônggìcóthểquấynhiễuđượcanh.Sivertvàhaingườithợđádựngcáichuồngbòmới.Đólàmộtcôngtrìnhđẹpđẽ,nhưngmấtkhánhiềuthờigianđểhoàn thành nó, khi chỉ có ba người làm; ngoài ra Sivert còn phảithườngxuyênragiúpviệctrênđồng.Lúcnàycáimáycắtcỏthật làhữudụng;vàcũngthậtlàtốtkhicảbangườiphụnữxôngxáocóthểthayphiênnhaucắtcỏ.

Mọisựdiễnratốtđẹp;giờđãcósựsốnggiữachốnhoangvu,vàtiềnbạcmọclên,nởhoakhắpchốn.

VàhãynhìnquaStorborg, trang trại củangười thươnggiamớitới.Có công việc làmăn với quymô tầm cỡ!Cái tayAronnàyhẳnphảilàmộtphùthủy,mộtanhchàngtinhquái;anhtađãbiếttrướcvềnhữnghoạtđộngkhaimỏsắpdiễnra;vàđãcómặtsẵnsàngngaytạichỗ,vớicửatiệmvàkhohàng,đểkiếmlợitốiđa.Kinhdoanhà?Anhtakinhdoanhđủchocảmộtquốcgia.Phải,đủchomộtôngvua!Trướchết, anh tabánnhững thứđồdùnggiađìnhvàquầnáophụnữ; nhưng những người thợmỏ kiếm được nhiều tiền không ngạitiêuxài;khôngchỉvuivẻmuanhữngthứcầnthiết;họmuamọithứ,bất cứ thứ gì. Và trong hầu hết những chiều thứ Bảy, cửa tiệmStorborgđôngnghẹtkhách.Aronthahồhốtbạc;cảngườithưkývàvợanhtađềuđượcgọivàođểgiúpviệcsauquầy,vàbảnthânAroncũngphụcvụ,bánhàngtíchcựctốiđa.Ngaycảkhiđócửatiệmvẫnkhôngvắngkháchchotớitậnkhuya.Vànhữngngườichủngựatrong

làngđãnóiđúng;việcchuyênchởhànghóalêntrạiStorborgvẫnliênmiênkhôngngớt;nhiềulầnhọphảicắtquaconđườngcũvàtạonênnhững đường tắt mới. Cuối cùngmột con đườngmới rộng rãi đãhình thành, rất khác với conđườngmònđầu tiênbăngqua truôngcủaIsak.Aronlàmộtngườibanphúcvàmộtânnhân,đúngvậy,vớicửa tiệmvà conđườngmới của anh ta. Tên thật của anh ta khôngphảilàAron,đóchỉlàtênthánh;nóichínhxác,anhtatênlàAronsen,anhtatựgọimìnhnhưthế,vàvợanhtacũnggọitheoanhta.Họlàmộtgiađìnhkhôngthểxemthường,vớihaicôhầugáivàmộtchàngtraigiúpviệc.

CònvềmảnhđấtởStorborg,chotớilúcnàynóvẫnchưabịchạmtới.Aronsenkhôngcó thìgiờcanhtác.Đàoxớimộtcánhđồngcằncỗi thìcó íchgì?NhưngAronsencómộtkhuvườncóhàngràobaoquanh, trồngnhữngbụi lý chua, cúc tây, thanh lương tràvà câyănquả.Phải,mộtkhuvườnđíchthực.Cómộtconđườngmònrộngdọckhu vườn, nơi Aronsen thả bộ vào những ngày Chủ nhật với tẩuthuốctrênmôi,vàởphíasau làhànghiêncủangôinhà,vớinhữngtấmkínhmàucam,đỏvàxanhdương.Storborg…Vàcólũtrẻ.Bađứabé xinh xắn.Cô bé gái đanghọc cáchđóng vai trò con gái củamộtthươngnhângiàucó,vàhaicậucontraiđanghọccáchbuônbánlàmăn.Phải,bađứabévớimộttươnglaiphíatrước!

Aronsenlàmộtngườibiếttínhtrướcchuyệntươnglai,khôngthìanhtađãchẳngtớiđó.Hẳntaanhcóthểgắnbóvớicáitrạicácủamình,vàrấtcóthểgặpmayvớicôngcuộclàmănđóvàkiếmratiền,nhưngnókhônggiốngnhưchuyệnkinhdoanh;khôngcógìtốthơnthế,mộtđiềutốtnhấtđốivớinhữngthườngdân.Ngườitakhôngngãmũtrướcmộtngưdân.TrướcđóAronsentừngtựtaykéonhữngmáichèotrênconthuyềncủamình;giờthìanhtasẽlắpbuồmchonó.Cómột câumà anh ta luôn sửdụng: “Ngon lành.”Anhdùngnó trong

mọicách.Khimọiviệcêmxuôi,họđang“ngonlành”.Concáicủaanhsẽănnênlàmra,vàthậmchísẽsống“ngonlành”hơncảanhta.Đólàcáchcủaanhta,cóýnóirằngchúngphảicómộtcuộcsốngdễdànghơncuộcsốnganhtừngcó.

Vàbạnhãynhìnxem,mọithứđềutốtđẹp;hàngxómlánggiềngchúý tớianhta,vợanhta,vàcả lũ trẻnữa.Việcnhữngngườidânchúýtớilũtrẻkhôngphảilàchuyệnbìnhthường.Nhữngngườithợmỏrờibỏcôngviệctrênđồixuốngđóđãkhôngnhìnthấygươngmặttrẻ con suốtnhiềungày; khi trông thấymấyđứanhóc củaAronsenchơiđùatrongsân,họtròchuyệnngọtngàovớichúngngaytắp lự,nhưthểhọbắtgặpbaconbúpbêđangnôgiỡn.Lẽrahọcóthểchochúngtiền,nhưngdochúnglàconcáicủamộtnhàbuônnênhọthấykhó làm chuyện đó. Thay vì thế, họ chơi nhạc cho chúng nghe vớinhữngchiếckhẩucầm.GãtrẻtuổiGustafxuống,kẻhoangđàngnhấttrongsốhọ,vớicáimũúplệchmộtbêntai,vớiđôimôiluônsẵnsàngthốtlênmộtcâuvuivẻ;vâng,mỗilầnGustaftới,gãlạichơiđùavớichúng hồi lâu. Lũ trẻ biết gã tới và chạy ra đón họ; gã nhấc bổngchúnglênvàcõngchúngtrênvai,cảbađứa,vànhảymúavớichúng.“Nào!”Gustafnóivànhảymúavớichúng.Rồigãmócchiếckhẩucầmravàthổinhữngkhúcnhạcdặtdìu,chotớikhicảhaicôhầugáibướcranhìngã,vàlắngnghe,vớiđôimắtrưngrưng.Vâng,cáianhchàngGustafđóđúnglàmộttaybạtmạng,nhưnggãbiếtmìnhđanglàmgì!

Mộtlúcsaugãsẽbướcvàotiệmđểquẳngtiềnquacửasổ,muacảmộtbalôđầycácthứ.Rồikhigãlạiđingượctrởlên,trongbalôchỉcònmộtítthứđãmuachochínhgã.VàgãsẽdừnglạiởSellanraa,mởbalôravàkhoevớihọ.Quyểnvởvớimộtđóahoabêngóc,mộtcáitẩuhút thuốcmới vàmột chiếc áo sơmimới, cái khăn tay có viềnren,nhữngthứngọtngàođốivớicácbàcáccô,vànhữngvật lấp lalấp lánh,một sợi dây đồng hồ,một cái la bàn,một con dao nhíp.

Vâng,cảđốngcácthứ.VàcòncónhữngviênpháohoamàgãmuađểphónglênvàoChủnhậtđểmọingườicùngxem.Ingerchogãuốngsữa,vàgãtrêuchọcLeopoldine,bếbổngbéRebeccalênvàquaytrònnótrênkhông.“Ế,ê!”

“Việc xây dựng tới đâu rồi?” Gã hỏi hai người ThụyĐiển. BảnthânGustafcũng làngườiThụyĐiển,vàgãđãkếtbạnvớihọ.Việcxâycấtđangtiếntriểntốthếtmứcchophép,nhưngchỉcómấyngườibọnhọlàmviệc.Saochứ,gãsẽtớigiúphọmộttay,Gustafsẽgiúp,dùđóchỉlàmộtcâuđùa.

“Phải, giá như anh có thể,” Inger nói. Vì cái chuồng phải xongtrướcmùathu,lúcsúcvậtcầnđượcnhốtvàochuồng.

Gustafđốtmộtviênpháohoa,vàkhiđãđốtmộtviênrồi,chảcólýdogìđểgiữsốcòn lại.Cảchúngcũngnên lênđường.Vàgã làmnhưthế,tấtcảlànửatápháohoa,đámphụnữvàtrẻconđứngvòngquanh, nín thở trước phép thuật của nhà phù thủy; Inger chưa hềnhìnthấymộtviênpháohoanàotrướcđó,nhưngánhlửarựcrỡcủanónhắcchonàngnhớtớicáithếgiớilớnlaomànàngtừngnhìnthấy.Một cáimáymay thì cónghĩa lý gì với thứnày?VàkhiGustaf thổikhẩucầmxong,Ingersẽ thảbộtrênđườngvớigã,hoàntoànchỉvìcảmxúc…

Lúcnàycáimỏđãhoạtđộng,vàquặngđượcchởxuốngbờbiểnbởinhữngđoànngựathồ;mộtchiếctàuhơinướcđãchấtđầytrọngtảigiươngbuồmrakhơitớiNamMỹ,vàmộtchiếctàukhácđãchờsẵnchochuyếnhàngkếtiếp.Phải,đâylàmộtthươngvụlớn.Tấtcảcưdânđềulênđóđểthamquankhumỏdiệukỳ.BredeOlsenđãlênđóvớinhữngmẫuquặngcủay,vàchẳngnhậnđượcgìđểbùđắpchonhữngđauđớnkhithấyrằngtaychuyêngiamỏđãquaytrởlạiThụy

Điển.VàonhữngngàyChủnhật,córấtnhiềungườitừdướilàngkéolên;phải,ngaycảAxelStröm,ngườikhôngcóthờigianđểphungphí,cũngngoặtquatừconđườngchínhdọctheotuyếnđườngdâyđểđếnxemkhumỏ.Hầunhưbâygiờkhôngcònaichưanhìnthấykhumỏvà sự diệu kỳ của nó. Và cuối cùng chính Inger, nàng Inger ở trạiSellanraa,cũngmặcvàongườibộáoquầnđẹpnhất,đeonhẫnvàngcácthứ,rồiđingượclênđồi.Nàngmuốngìởđó?

Chẳngcógì,thậmchínàngkhôngmàngnhìnxemcôngviệcđượcthực hiện thế nào. Inger lên đó để tự khoemình, chỉ thế thôi. Khinhìnthấymấyphụnữkháclênđó,nàngcảmthấynàngcũngphảilên.Nàng cómột vết sẹoméomó ởmôi trên, và con cái nàng đã lớn,nhưngnàngphải lênđónhưbaonhiêungườikhác.Nàngkhó chịukhinghĩtớinhữngngườiđó,nhữngphụnữtrẻtrung…nhưngnàngsẽthửxemnàngcócạnhtranhnổivớihọkhông.Nàngchưabắtđầubéo ra mà vẫn còn giữ đượcmột thân hình khá ổn, cao và duyêndáng; trôngnàngvẫncònxuânsắc.Đúng,nướcdanàngkhôngcònnhư trước và không thể sánh với một quả đào chín mọng. Phải,nhưngnóichocùng,họsẽthấy,sẽbảorằngnàngkhálàxinhđẹp!

Họchàođóntửtếnhưnàngmongmuốn;nhữngngườithợbiếtnàng,nàngđãnhiềulầnchohọuốngsữa,vàhọchỉchonàngxemkhumỏ,nhữngcăn lều,nhữngchuồngngựavànhàbếp,nhữnghầmvàkhochứa;mấytaybạodạnhơnđisátvàonàngvànắmnhẹcánhtaynàng,nhưngIngerkhônghềcảmthấytổnthươngchútxíunào,việcnàykhiếnnàngthấydễchịu.Vàởnhữngnơicóbậcthanglênxuống,nàngkéocaováy,khoeđôichânchútđỉnh;nhưngnàngtiếnhànhviệcnàymột cách lặng thầm, như không hề có ý nghĩ nào về nó. Vâng,nàngkhálàxinhđẹp,nhữnggãđànôngthầmnghĩ.

Ồ,nhưngởnàngcócáigìđógâyxúcđộng,ngườiphụnữđãgià

đi theonămthángnày; có thể thấy rõ rằngmộtcái liếcmắt từmộttrongsốnhữngtaythợtrànđầymáunónglàmộtđiềurấtbấtngờđốivớinàng;nàngthấybiếtơnvềđiềuđó,vàđáplại;nànglàmộtngườiđànbànhưnhữngngườiđànbàkhác, vànàngphấn chấnkhi cảmthấynhưvậy.Nàngtừnglàmộtphụnữtrungthực,nhưngrấtcókhảnăngđólàdothiếucơhội.

Đãgiàđitheonămtháng…

Gustaf lên tới.Bỏ lại hai cô gái đến từdưới làng vàmộtngườibạnđồnghành,chỉđểlênđó.Khôngcònngờgìnữa,Gustafbiếtgãmuốngì;gãnắmbàntaycủaIngervớinhiềunhiệttình,nhiềusứcéphơn mức cần thiết, và cám ơn nàng về buổi tối thú vị vừa qua ởSellanraa, nhưng gã cẩn thận không làmphiềnnàng bằng cách gâychúý.

“NèGustaf,chừngnàoanhmớitớigiúpchúngtôixâycấtđây?”Ingerhỏi,mặt đỏ lên.VàGustaf bảo chắc chắn gã sẽ tới sớm thôi.Ngườiđồngbạncủagãnghethấy,vànóixenvàorằngchẳngbaolâunữahọsẽxuốngđó.

“Vậyà!”Ingernói.“Vậylàcácanhkhôngởlạikhumỏvàomùađôngtớisao?”

Haingườiđànôngtrảlờimộtcáchcảnhgiác,rằngkhôngcókhảnăngđó,nhưngkhôngthểnóichắc.NhưngGustaftáotợnhơn,cườitovànóirằngcókhảnănghọđãvéthếtsốđồngtạimỏ.

“Anh không nói nghiêm chỉnh đấy chứ?” Inger hỏi. Có nhữngngườikhácbuquanh,vàtốthơnGustafnêncẩnthậnkhôngnóitớibấtkỳnhữngđiềugìnhưthế.

Nhưng Gustaf không hề cẩn thận; gã nói thêm nhiều điều; vềphầnInger,thậtlạlùngkhikhôngbiếtgãđãlàmcáchnàođểchiếmđượctráitimnàng;vìgãkhôngbaogiờtántỉnhramặt.Mộttrongsốmấygãthanhniênchơimộtkhúcphongcầm,nhưngnókhônggiốngnhưtiếngkhẩucầmcủaGustaf,lạicómộtgãkhác,vàhắnlàmộttayláulỉnh,cốthuhútsựchúýbằngcáchhátmộtbàicangẫuhứngtheogiaiđiệunhạc,nhưngcảchiêunàycũngchẳnglàmnêntròtrốnggì,mặcdùgãcómộtgiọngháttokhỏe.SauđógiâyláttớilượtGustaf,vàgãđãtướckhỏingóntaybénhỏcủaIngerchiếcnhẫnvàngcủanàng!Vàlàmthếnàomàchuyệnlạixảyranhưthế,khigãkhônghềquấynhiễuhoặctấncôngvevãn?Ồ,gãcũngtấncôngđấychứ,nhưngtheocáchriêngcủagã,mộtcáchlặngthầm,nhưchínhbảnthânInger;họkhôngnóichuyện,nhưngnàngđểchogãnghịchvớibàntaycủamìnhnhưkhônghềđểý.Sauđó,khinàngngồitrongmộttúplềuuốngcàphê,cótiếngồnàobênngoài,nhữnglờicaogiọnggiữamấygãđànông,vànàngbiếttấtcảđềunóivềnàng,điềuđókhiếnnàngthấyấmlòng.Thậtthúvịkhimộtngườikhôngcòntrẻnữa,mộtngườiđãgiàđitheonămtháng,nghethấynó.

VànàngđãtrởvềnhànhưthếnàotừtrênđồivàocáiđêmChủnhậtấy?Chà,khángoanhiền,đoanchínhnhưlúcnàngrađi,khônghơnkhôngkém.Cảmộtđámđôngtiễnnàngtrởvềnhà,họsẽkhôngquaylưnglạichừngnàoGustafcònởđó;sẽkhôngthểđểmặcnàngmộtmìnhvớigã,nếunhưhọbiếtcóchuyệngì!Ingerchưabaogiờcómộtbuổichiềuvuivẻđếnthế,ngaycảtrongnhữngngàynàngsốngởthếgiớibênngoài.

“Ingercóđánhmấtthứgìkhông?”Cuốicùnghọhỏi.

“Đánhmấtthứgì?Không.”

“Mộtchiếcnhẫnvàngchẳnghạn?”

TớiđóthìGustafphảiđưanóra;gãlàkẻduynhấtchọilạitấtcả,cảmộtđoànquân.

“Ồ,thậtmaykhianhtìmthấynó,”Ingernói,vàvộivàngchàotừgiãnhữngngườihộtốngnàng.NàngđãxuốnggầntớiSellanraa,đãthấynhữngmáinhà;nhànàngnằmởđó.Vàmộtlầnnữanàngthứctỉnh,trởlại làchínhnàng,mộtngườivợthôngminh.Nàngcắtmộtđườngtắttớicáikhochứacỏmùahèđểthămquađàngiasúc.Trênđường,nàngđingangquanơimànàngbiếtrõ:cómộtđứabétừngđượcchônởđó;nàngđãdùngtaynệnđấtvàdựnglênmộtcâythậpgiánhỏ.Vâng,nhưngchuyệnđóđãqualâurồi.Lúcnày,nàngtựhỏikhôngbiếtmấyđứacongáicóvắtxongsữađúnggiờchăng…

Công việcởkhumỏvẫndiễn tiến,nhưng có lời xì xầmvềmộtđiềukhôngổn,sảnlượngkhôngcaonhưhứahẹn.Taychuyêngiamỏđãquayvềquêvàtrởlạicùngmộtchuyêngiakhácphụgiúpanhta.Họđánhmìn,khoanlỗvàthămdòkhắpmảnhđất.Cógìkhôngổn?Chấtlượngđồngkhátốt,chẳngcógìkhôngổnvềchuyệnđó,nhưngmạch quặngmỏng, và không sâu lắm; nó trở nên dày hơn về phíanam,nằmsâuhơnngaytạiméngoàiranhgiớisởhữucủacôngty,vàbên ngoài ranh giới đó là vùng Almenning, tài sản của Nhà nước.Phải,dùsaothìcólẽnhữngngườimualạiđấtđầutiênđãkhôngnghĩnhiều cho lắm về điều này. Đó là một thương vụ trong nhà, mộtngườihọhàngnàođóđãmuamảnhđất nhưmột cáchđầu cơ; họkhôngbận lòng tớiviệcmua trọncảmạchquặng, tất cảnhiềudặmđấtchotớithunglũngkếtiếp,không;họchỉmualạimộtrẻođấtcủaIsakvàGeisslerởSellanraa,rồibánlạinó.

Thếthìgiờđâyphải làmgì?Ngườichỉhuy,cùngnhữngchuyên

giavàđốccông,biếtkhárõ;họphảibắtđầuthươnglượngvớiNhànướcngay lập tức.Thế làhọ cửmộtngườiđưa tinđi cấp tốc sangThụyĐiển,mangtheonhữngláthư,kếhoạchvàsơđồ,cònbảnthânhọ thì cưỡingựa xuống chỗ vịLensmandđểmua lạimảnhđất caonguyênởphíanamnguồnnước.Vàtạiđâynhữngkhókhăncủahọbắtđầu; luật pháp chắnngangđườngđi củahọ;họ làngườingoạiquốc,vàkhôngthểlàngườimuachínhthức.Họbiếttấtcảvềđiềuđó,vàđãchuẩnbịsẵnsàng.Nhưngmảnhđấtphíanamđãđượcbánđitrướcđórồi,vàđólàđiềuhọkhôngbiết.“Bánrồisao?”

“Phải,lâurồi,từnhiềunămtrước.”

“Vậyaiđãmuanó?”

“Geissler.”

“Geisslernàocà?A,cáitayđó,hừm.”

“Vàchứngthưsởhữuđãđượcđăngkývàchuẩny,”vịLensmandnói.“Nóchỉtoànlàđákhônghơn,ôngtamuanóvớigiágầnnhưchokhông.”

“Cái gã Geissler bỗng dưng xuất hiện này là ai chứ? Ông ta ởđâu?”

“CóTrờimớibiếthiệngiờôngtaởđâu!”

VàmộtngườiđưatinkhácđượccửsangThụyĐiển.HọphảitìmhiểumọithứvềcáitayGeisslernày.Tronglúcđó,họkhôngthểgiữlạitấtcảthợthuyền;họphảichờxemsao.

ThếlàGustafđixuốngSellanraa,vớitấtcảđồđạctrênlưng,vàgãtớirồiđây,gãbảothế.Phải,Gustafđãthôiviệcởkhumỏ.Nghĩalàgã

đãquánhiềuchuyệnvàohômChủnhậttrước,khinóivềkhumỏvàlượng đồng trongmỏ; người đốc công đã nghe thấy, cả viên kỹ sưnữa. Thế là Gustaf bị đuổi việc. Được thôi, tạm biệt, và có thể đóchínhlàđiềugãmuốn;việcgãtớiSellanraalúcnàykhôngcógìđángnghingờ.Họgiaoviệcởchỗchuồngbòchogãngaytứckhắc.

Họlănlócmiệtmàivớinhữngbứctườngđá,vàvàihômsau,khicómộtngườikháctừtrênmỏxuống,anhtacũngđượcthunhận;lúcnàycó thểchia thànhhaiphiên làmviệc,vàcôngviệc tiến triểnrấtnhanh.Phải,họsẽhoànthànhnótrướcmùathu,đừnglo.

Nhưnglúcbấygiờnhữngngườithợmỏđixuống,hếtngườinàytớingườikia,bịsathải,vàlênđườngvềThụyĐiển;hiệntạicôngviệcthửnghiệmđãtạmngừng.Cócáigìđógiốngnhưmộttiếngthởdàiởnhữngngườidân trong làngkhinghe tinđó;những thôndânngốcnghếch,họkhônghiểucôngviệcthửnghiệmlàgì,đólàchỉlàmthửmà thôi, vànó là thếđó.Thôndâncảm thấynản lòngvà cónhữnglinhcảmuám;tiềnbạchiếmhoihơn,tiềncôngsútgiảm,cửatiệmởStorborgtrởnênrấtlặnglẽ.Tấtcảnhữngđiềunàycónghĩalàgì?Chỉvừakhimọithứdiễnratốtđẹp,Aronsenvừadựnglênmộtcộtcờvớimộtlácờ,vàđãmuamộttấmdagấuđẹpđểlàmchănđắptrongcỗxetrượtkhimùađôngtới,vànhữngquầnáođẹpchocảgiađình…Đâychỉ là chuyện nhỏ, nhưng cả những chuyện lớn lao trọng đại cũngđangxảyra.Cóhaingườimớivừamuađấttrongvùnghoangdãđểphátquangcanhtác;ởmétrên,giữaMaanelandvàSellanraa,vàđókhôngphảilàmộtsựkiệnnhỏđốivớitoànthểcáicộngđồngnhỏbétrongvùnghẻolánhđó.Haicưdânmớiđãdựngxonglềuvàbắtđầuphátquang,đàođất.Họ lànhữngngười chămchỉ, vàđã làmđượcnhiềuviệctrongmộtthờigianngắn.Suốtmùahèđóhọđãmuahàngở Storborg, nhưng giờ đây, khi họ xuống, lần cuối cùng, hầu nhưkhôngcógìđểmuanữa.Khôngcóhàng.VàAroncầngìphảimuathứ

hàngnàyhàngnọnữakhikhumỏđãngưnghoạtđộng?Bâygiờanhtagầnnhưchẳngcònbấtcứthứhànggìtrongtiệm,chỉcótiền.Trongtấtcảnhữngcưdângầnđó,cólẽAronsenlàngườibuồnchánnhất;mọitínhtoáncủaanhtađềusụpđổ.Khicóaiđógiụcanhtakhaithácmiếngđấtvàsốngnhờvàonóchotớinhữngthờiđiểmkháhơn,anhtađáp:“Khaithácđấtđai?Tôitớiđâydựngnhàkhôngphảiđể làmchuyệnđó.”

Cuối cùng Aronsen không kềm lòng được nữa; anh ta phải lênkhumỏđểđíchthânngóxemmọiviệcthếnào.ĐólàmộtngàyChủnhật. Khi lên tới Sellanraa, anh ta muốn Isak cùng đi với mình,nhưng Isak không bao giờ đặt chân trên khumỏ kể từ khi họmớikhởi đầu; anh cònnhiều việc phải làmở sườnđồi bêndưới. Ingerphảigópmộtlời:“AnhnênđivớiAronsenkhianhtađềnghị,”nàngnói.CólẽIngerkhôngtiếcnuốigìkhiđểchoanhđi;hômđólàChủnhật, và có thểnàngmuốn tốngkhứanhkhỏinhàkhoảngmộthaitiếngđồnghồ.ThếlàIsaklênđường.

Họnhìnthấynhiềuthứlạlùngtrênđó;Isakkhôngcònnhậnranơinàynữa,vớinhữngtúplềuvànhàkho,cảmộtthịtrấn,nhữngcỗxengựa,xegoòngvànhữnghốtotrênmặtđất.Đíchthânviênkỹsưđưahọđixem.Cólẽhiệngiờôngtakhôngởtrongtâmtrạngvuivẻgìcho lắm,nhưngôngtacốné tránhcảmgiácuámđãụpxuốngdânlàng và những cư dân quanh vùng, và đây là cơ hội của ông ta, vìchínhbản thân vịBá tướcởSellanraa vànhàbuôn lớnởStorborgđangcómặt.

Ôngtagiảithíchđặctínhcủaquặngvànhữngtảngđábaotrùmbênngoàinó.Đồng,sắt,và lưuhuỳnh,ba thứđóhoà lẫnvớinhau.Phải,họbiếtđíchxáctrongnhữngtảngđátrênkiacógì,thậmchícảvàngvàbạc,dùkhôngnhiều lắm.Làmộtkỹ sưmỏ,ông tabiết rất

nhiềuđiều.

“Vàbâygiờtấtcảsẽđóngcửa?”Aronsenhỏi.

“Đóng cửa?”Viên kỹ sư ngạc nhiên lặp lại. “Nếu chúng tôi làmnhưthế,thìđóthậtlàmộtđiềutuyệtdiệuđốivớiNamMỹ!”Không,chỉtạmngưngnhữnghoạtđộngbanđầumộtthờigianngắn;họđãthấykhumỏnàynhưthếnào,thấynócóthểsảnxuấtđượcgì;sauđóhọcóthểxâydựngđườngraytrênkhôngvàtiếptụckhaithácởphíanamcaonguyên.ÔngtaquaysangIsak:“AnhkhôngbiếtGeisslerđiđâuà?”

“Không.”

Tốt,khôngsao.Họsẽtómđượcôngtathôi.Vàkhiđóhọsẽbắtđầuhoạtđộnglại.Đóngcửaà?Đúnglàmộtýnghĩkỳkhôi!

ĐộtnhiênIsakmêmẩncảhồnvìmộtcỗmáynhỏhoạtđộngvớimộtcáibànđạp.Bạnchỉcầncửđộngbànchânmìnhlànóhoạtđộng.Anhhiểunóngaylậptức.Nólàmộtcáilòrèntíhoncóthểchởbằngxengựatớibấtkỳchỗnàobạnmuốn.

“Hiệngiờmộtcáimáythếnàygiábaonhiêu?”Anhhỏi.

“Cáilòrèndiđộngđóhả?Ồ,chẳnglàbao.”Trôngcóvẻnhưhọcónhiều cái lò rèn loại đó, nhưng không có thứmà họ đã đưa xuốngbiển;tấtcảnhữngloạimáymócthiếtbị,nhữngvậttolớn.Isakphảihiểurằngviệckhaimỏ,việclàmranhữngthunglũngvànhữngvựcsâutolớntronglớpđákhôngphảiloạicôngviệccóthểthựchiệnvớinhữngcáimóngtaycủabạn,haha!

Họđiquanhkhumỏ,vàviênkỹsưbảorằngôngtasẽquaThụy

Điểnvàihôm.

“Nhưngôngsẽquaylạichứ?”Aronsenhỏi.

Sao,dĩnhiên.KhônghiểutạisaoChínhphủhoặcđámcảnhsátcứcốngăncảnôngta.

Isaktìmcáchlượntrởlạichiếclòrèndiđộngvàdừnglạingắmnghíanóthêmlầnnữa.“Mộtcáimáythếnàygiácỡbaonhiêu?”Anhhỏi.

Giáư?Khôngthểnóichínhxác.Mộtkhoảntiền,chắcchắnlàthế,nhưngchẳnglàgìtrongnhữnghoạtđộngkhaimỏ.Ồ,viênkỹsưđólàmộttaytốtbụng;lúcnàyôngtakhôngđượcvuivẻgìcholắm,cólẽ,nhưngôngtavẫncốgiữcáivẻgiàusangtửtếchotớiphútcuốicùng.Isakmuốncómộtcáimáynàyà?Tốt,anhcóthểlấycáiđó.Côngtykhôngbaogiờbậntâmvềmộtthứnhỏbénhưthế.Côngtysẽtặnganhmộtcáilòrèndiđộngđểlàmquà!

Mộtgiờsau,AronsenvàIsaktrênđườngtrởxuống.Aronsenthấylòngbìnhthảnhơn.Rốtcuộccũngcònhyvọng.Isakkhệnệcõngcáilòrènquýbáucủaanhtrênlưng.Phải,mộtgãvạmvỡ,anhcóthểvácmộtmón đồ to nặng đến thế! Viên kỹ sư đã đề nghị cử hai ngườimangnóxuốngSellanraavàosánghômsau,nhưngIsakcámơnôngta–ông takhôngphảimất côngvì chuyệnđó.Anhnghĩ tớinhữngngười nhà của mình; họ sẽ kinh ngạc ra trò khi nhìn thấy anh đixuốngvớimộtcáilòrèncõngtrênlưng.

NhưngrốtcuộcchínhIsakmớilàkẻngạcnhiên.

Mộtcỗxeđộcmãngoặtvàosântrướcngaylúcanhvềtớinhà.Nóchởtheocảmộtxeđầy.Ngườiđánhxelàmộtngườidândướilàng,

nhưngcómộtquýôngđibộcạnhôngta,vàIsaknhìnchằmchặpôngtavớinỗingạcnhiên.ĐólàGeissler.

CHƯƠNGV

Có lẽ còn có những thứ khác có thể làm cho Isak ngạc nhiên,nhưng anh là dạng người mỗi lúc chỉ nghĩ tới một thứ duy nhất.“Ingerđâu?”Đólàtấtcảnhữnggìanhnóikhibướcquacửabếp.AnhchỉnônnóngmuốntrôngthấyGeisslerđượctiếpđónnồnghậu.

Inger à? Inger đang rangoài hái dâu rừng; đã rangoài hái dâurừngtừ lúcIsak lênđường.NàngvàGustafngườiThụyĐiển,Phải,đãgiàtheonămtháng,đangyêutrởlạivớicảtráitimvàđiênlênvìnó;đanglàmùathuvàsắptớiđôngrồi,nhưngnànglạithấyấmáptựtronglòng,lạinởbùngnhưnhữngbônghoa.“Hãyđếnvàchỉchỗcódâurừng,”Gustafnói;“namviệtquất,”gãnói.Vàlàmsaomộtngườiđànbàcóthểnóikhông?Ingerchạyvàocănphòngnhỏcủamìnhvàtrởnênnghiêmchỉnhsùngđạotrongnhiềuphút;nhưngGustafđangđứngchờởngoài, thếgianđangnằmdướigótchânnàng,vàtấtcảnhững gì nàng làm là bới tóc gọn gàng, cẩn thận nhìnmình tronggương,rồibướcrangoài.Vànàngđã làmgì?Ai lạikhônglàmđiềutươngtự?Ồ,mộtngườiđànbàkhôngthểhiểuđượcngườiđànôngnàytừmộtngườiđànôngkhác;khôngphảilúcnàocũngthế,khôngthườngxuyên.

Và hai người bọn họ đi hái dâu rừng ở ngoài truông, bước từthảmcỏnàysangthảmcỏkia,vànàngnhấccaomépváylên,đểlộđôichân săn chắc. Khắp chốn hoàn toàn yên tĩnh; con gà gômẹ trắngkhôngbaylênvàkêurítnữa,vìlũconcủanóđãlớn;họtìmchỗnấp

dướinhữngbụicâygiữatrảng.Chưađầymộtgiờkểtừlúchọkhởihành,thếmàhọđãngồixuốngnghỉ.Ingernói:“Ồ,tôikhôngnghĩlàanh lại như thế?”Ôi chao, nàng hoàn toàn yếu đuối trướcmặt gã,mỉmcườimộtcáchđángthương,đắmmìnhquásâutrongtìnhyêu.Phải,yêuđươnglàmộtthứngọtngàovàtànác,cảhaithứđó!Nàngcó thái độ đúng đắn và chừngmực. Phải, chỉ nhượng bộ vào phútcuối.Ingerlúnquásâuvàotìnhyêu.Mộtcáchtuyệtvọng,mộtcáchtànnhẫn;quảtimnàngtrànngậplòngtửtếđốivớigã,nàngchỉquantâmtớiviệctỏragầngũivàquýgiáđốivớigã.

Phải,mộtngườiđànbàđanggiàđitheonămtháng…

“Khicôngviệchoàntất,anhlạirađi,”nàngnói.

Không,gãsẽkhôngđi.À,vàomột lúcnàođó, tấtnhiên,nhưngchưa,chưađitrongvòngmộthaituần.

“Khôngphảitốthơnchúngtanêntrởvềnhàhaysao?”Nàngnói.

“Không.”

Họ hái thêm dâu rừng. Một lúc sau họ tìm thấy một chỗ nấptrongbụirậm,vàIngernói:“Gustaf,anhđiênrồikhilàmvậy.”Nhiềugiờtrôiqua.Lúcnàyhọđangngủkhôngchừng,trongbụirậm.Ngủà?Thậttuyệtdiệu.Ởgiữacõihoangdãxaxăm,trongvườnĐịađàng.Thếrồi Ingerđộtnhiênngồi thẳng lênvà lắngnghe: “Hìnhnhư tôinghetiếngaiđóđangđixuốngtrênđường.”

Mặttrờiđanglặn,nhữngthảmcỏcủacánhđồnghoangthẫmlạitrong bóng tối khi họ trở về nhà.Họđi quanhiều chỗnấp,Gustafthấychúng,vàcảIngercũngthấychúng,nhưngsuốtbuổinàngluôncảmthấynhưthểcóaiđóđangđánhxeđiphíatrướchọ.Ồi,nhưngai

cóthểđisuốtchặngđườngvềnhàvớimộtchàngtraiđẹpmãvàlúcnào cũng phải đề phòng cảnh giác? Inger quá yếu, nàng chỉ có thểmỉmcườivànói:“Tôichưahềgặpmộtngườinhưthế.”

Nàngvềnhàmộtmình.Vànàngvềvừađúnglúc,thậtmay.Chậmhơnmộtphútsẽkhônghaychútnào.IsakvừamớibướcvàosânvớicáilòrènvớiAronsen,vàcómộtcỗxeđộcmãđangtiếnlên.

“Chúcngàylành,”Geisslernói,vàcũngchàocảInger.Vàhọđứngđó,tấtcảnhìnnhau.Khôngthểnàotốtđẹphơnđượcnữa…

Geissler đã quay lại. Đã nhiều năm kể từ lần trước ông tới đó,nhưngôngđãquaylại,giàthêmchútít,tócbạcthêmchútít,nhưngvẫnrạngrỡvui tínhnhưngàynào.Và lầnnàyănmặcchỉnhtề,vớimộtcáiáogilêvàdâychuyềnvàng.Mộtconngườikhóhiểu!

Có lẽ ôngđãngờ rằng có điều gì đóđangdiễn raở khumỏ vàmuốnđích thân lênxemxét?Vâng,ôngđãcómặtđâyrồi.Rất tỉnhtáonhìnngó,quansáttrongtrại,trênmảnhđất,quayđầuvàđảomắtkhắpnơi.Cónhữngthayđổilớncầnđểý;Bátướcđãmởrộnglãnhđịacủaanhta.VàGeisslergậtđầu.

“Anhđangcõngcáigì thế?”ônghỏiIsak.“Đólàmộtgánhnặngđốivớingaycảmộtconngựa.”

“Nó làmộtcái lòrèn,” Isakgiải thích.“Một thứrấtcó ích trongmộttrangtrạinhonhỏ,”anhnói,phải,gọiSellanraalàmộttrangtrạinhonhỏ,khônghơn!

“Anhkiếmđâuranóvậy?”

“Ở trênkhumỏ.Ôngkỹ sư tặngnócho tôi làmquà,ông tanói

thế.”

“Taykỹsưcủacôngtyhả?”Geisslernói,nhưthểôngchưahiểu.

Và chả lẽGeissler bịmột tay kỹ sư trênmột khumỏđồng quamặt?“Tôinghenóianhđãmuamộtcáimáycắtcỏ,”ôngnói,“tôicómangtheomộtcáicàorấttiệndụng.”Vàôngchỉtayvềphíamónđồtrênxe.Nóđứngđó,xanhxanhđỏđỏ,mộtcáicàocỏkhổnglồ,đượckéođibằngngựa.Họnhấcnórakhỏixavànhìnnó;Isakcộtngườivàocáimáyvàkéothửnó.Chẳnglạgìkhimiệnganhtaháhốc!HếtchuyệndiệukỳnàytớiđiềukỳdiệukháccứkéotớiSellanraa!

Họnóivềkhumỏ,vềcôngviệc trênđồi. “Họđanghỏi thămvềôngrấtnhiều,”Isaknói.

“Ai?”

“Ôngkỹsư,vàtấtcảcácquýôngkhác.‘Phảitómbằngđượcông,’họbảothế.”

Chà,cólẽIsakđãnóiquánhiều.Geisslerbịxúcphạm,khôngngờgì nữa; ông nói, gắt gỏng và cộc lốc: “Tốt, tôi đang ở đây, nếu họmuốngặptôi.”

NgàyhômsauhaingườiđưatinquayvềtừThụyĐiển,đicùnghọlàhaingườichủkhumỏ;họđingựa,nhữngquýônglịchthiệpvàbệvệ; qua dáng vẻ có thể thấy họ là những tay rất giàu.Họ gần nhưkhôngdừnglạiởSellanraa,chỉhỏithămđườngmộthaicâu,vẫnngồitrên lưng ngựa, rồi phi ngựa lên đồi.Họ vờ như không trông thấyGeisslerdùôngđứnggầnngayđó.Nhữngngườiđưatinvàmấyconngựathồnghỉlạimộttiếng,tròchuyệnvớihaingườiđànôngvềviệcxây cất, biết rằng quý ông giàmặc áo gilê trắng và đeo dây chuyền

vàngchínhlàGeissler,rồihọlạiđitiếp.Chiềuhômđómộttronghaingười phi ngựa xuống trang trại để chuyển tin nhắn miệng mờiGeissler lêngặpmấyquýôngtạikhumỏ.“Nếuhọmuốngặptôi thìxuốngđây,”Geisslernhắngửilờiđápnhưthế.

Có vẻ như ông đã trở thànhmột nhân vật quan trọng; dù bảnthânông vốn làmộtngười có thế lực, trong sốmọiquyền thế trênđời;cólẽôngchorằngviệcnhắntinmiệngmờiônglàmộtchuyệnhạthấpphẩmgiá.Nhưng làmsaomàông tớiSellanraađúngngay lúcđó,khingườitacầnôngnhất?Hẳnôngphảilàmộtconngườivĩđại,hiểuthấumọiđiều.

Dùsao,khimấyquýông trênkhumỏnhậnđượcphảnhồi củaGeissler,họchẳng làmđượcgìkhácngoàiviệcđích thântrởxuốngSellanraa.Viênkỹsưvàhaichuyêngiamỏcùngđivớihọ.

Có khá nhiều con đường quanh co ngoắt ngoéo trước khi cuộcgặp gỡđódiễn ra. Trôngnó có vẻ khôngổn lắm vào lúc khởi đầu.Geisslerrấtđỗikiêukỳ.

Lầnnàymấyquýôngtỏrakhánhãnhặn;xinlỗiôngvềviệcđãgửitinnhắnmiệnghômtrước,đólàdohọđãquámệtsaucuộchànhtrình.Geisslercũngnhãnhặnđáplại,vàbảocảôngcũngđãquámệtsaucuộchànhtrìnhcủamình,khôngthìôngđãlênđó.Vàhọbắtđầubàn việc;Geissler cómuốnbánmiếngđấtởphíanamnguồnnướchaykhông?

“Tôixinphéphỏicácôngmuanhândanhchínhmìnhhayvớitưcáchngườiđạidiện?”Geisslernói.

CâuhỏinàykhônglàgìkhácngoàimộtsựtrêutứccủaGeisselr;chắc chắnông có thể thấy rằngmấyquýônggiàu sangbệvệ cỡđó

khôngthểlàngườiđạidiện.Họtiếptụcthảoluậnvềcácđiềukhoản.“Giácảthếnào?”Họhỏi.

“Giá cả ư? Vâng,” Geissler nói, và ngồi suy nghĩ một lúc. “Haitriệu,”ôngnói.

“Thật thế ư?” Hai quý ông hỏi và mỉm cười. Nhưng Geisslerkhôngcười.

Viênkỹsưvàhaichuyêngiađãtiếnhànhmộtcuộcđiềutracẩnthậnvềmảnhđất,nổmìnvàkhoanthămdòcácthứ,vàđâylàbáocáocủa họ: mạch quặng có khuynh hướng tăng vọt; điều này là bấtthường,vàtừcuộcđiềutrabanđầucủahọđólàchỗsâunhấttrongvùnglâncậnranhgiớigiữađấtcủacôngtyvàđấtcủaGeissler.Trongkhoảngmột dặm cuối cùng thì số quặng không đáng bỏ công khaithác.

Geisslerlắngnghetấtcảvớisựthờơtuyệtđối.Ôngmoitừtúiramộtsốgiấytờ,vàcẩnthậnxemquachúng;nhưngnhữnggiấytờđókhôngphảilàsơđồhaybảnđồ.Cóthểchúngchẳngliênquangìtớikhumỏ.

“Cácanhkhoanchưađủsâu,”ôngnói,nhưthểôngđãđọcđượcđiềuđótrongnhữngmảnhgiấy.Haiquýôngthừanhậnngayđiềuđó,nhưngviênkỹsưhỏi:“Làmthếnàomàôngbiếtđiềuđó.Tôicholàôngchưatừngtựmìnhkhoanthămdò,phảikhông?”

Geisslermỉmcười,nhưthểôngđãtừngkhoancảmấytrămdặmxuyênquaquảđịacầuvàsauđólấpmấylỗkhoantrởlại.

Họ làm việc cho tới trưa, nói chuyện này chuyện khác, và cuốicùngbắtđầuxemđồnghồ.LúcnàyhọđãthuyếtphụcđượcGeissler

chịugiảmxuốnggiánửatriệuđồng,nhưngkhôngnhíchthêmđượcmộtsợitócnàonữa.Không;hẳnhọđãlàmchoôngbựcmìnhgìđó.Dường như họ nghĩ ông nôn nóng muốn bán; bắt buộc phải bán,nhưngkhôngphảithế.Áidà,chẳngphảithếchútnào;ôngngồiđó,thoảimáivàthờơnhưbảnthânhọ,khôngcònngờgìnữa.

“Dùsaocóthểnóimười lămhoặchaimươingànlàmộtcáigiákhárồi,”họbảo.

Geisslerđồngýrằngđócóthểlàmộtcáigiákhácaođốivớibấtkỳmột ai thật sự cần tiền, nhưnghai trămnămmươi ngàn thì tốthơn.Thếrồimộttrongsốmấyquýôngxenvào–nóitheokiểunhằmngănGeisslerkhôngnângcaoquámức:“Nhântiện,tôiđãgặpvợconôngởThụyĐiển.Họgửilờihỏithămông.”

“Cámơn,”Geisslernói.

“Thôi được,” quý ông kia nói, thấy rằng khó mà thắng đượcGeisslertheocáchđó,“haitrămnămmươingàn…đâuphảichúngtôiđangmuavàng,chỉlàquặngđồngthôimà.”

“Chínhxác,”Geisslernói.“Nólàquặngđồng.”

Tới đây họmất kiên nhẫn, tất cả bọn họ, năm cái vỏ đồng hồđượcmởravàđóngcạchtrởlại:khôngcònthờigianđểdungdăngdungdẻnữa:đãtớigiờcơm.HọkhôngyêucầuthứcănởSellanraamàphingựatrởlênmỏđểăn.

Vàđólàkếtthúccủacuộchọp.

Geisslerbịbỏlạimộtmình.

Đầuócôngnghĩgì trong suốt thờigianđó,ông suy tính,ngẫm

nghĩcáigì?Khônggìcả,cólẽ,màchỉngồinhànrỗithờơ?Khôngthậtraôngđãnghĩtớimộtđiềugìđó,nhưngkhá làbìnhthản.Saubữacơm,ôngquaysangIsakvàbảo:“Tôisẽđilênchỗđấtcủamìnhtrênđó;vàtôimuốnSivertđivớitôi,giốngnhưlầntrước.”

“Vâng,đượcthôi,”Isaknóingay.

“Không;ngaylúcnàynóđangcóviệckhácphảilàm.”

“Nósẽđivớingàingay,” IsaknóivàgọiSivertgác lạicôngviệcđó.NhưngGeisslergiữtayanhlạivànóingắngọn:“Không.”

Ôngđivòngvòngmảnhsânnhiềulần,quaytrởlạitròchuyệnvớimấyngườiđànôngđanglàmviệc,tánchuyệnmộtcáchthoảimáivớihọrồi lạiđivàvòngtrở lại.Lúcnàocũngnghĩ tớivấnđềtrĩunặngtrongđầu,thếnhưngvẫntròchuyệnnhưkhôngcógìquantrọng.TừlâuGeisslerđãquenvớinhữngthayđổicủavậnmay,cóthểôngcảmthấycómột thứgìđóđangđedọa,bấtkểnó làgì trongbầukhôngkhí.

Ôngởđây,làmộtconngườigặpmayđơngiảnnhất.Ôngđãbánmiếngđấtnhỏđầutiêncủamìnhchonhữngngườibàconbênvợ,rồithìsaonữa?Rangoàivàmuatoànbộđấtởphíanamnguồnnước.Đểlàmgì?Họcóphiềnlòngvớiviệctrởthànhngườilánggiềngcủaôngkhông?Đầutiên,khôngngờgìnữa,ôngchỉnghĩtớiviệcmuamộtdảiđấtnhỏởđó,nơimộtlàngmớisẽđượcdựnglênnếuviệckhaithácmỏtiếntriển.Nhưngrốtcuộcôngđãtrởthànhchủnhâncủacảvùngđất cao. Miếng đất được mua với giá gần như cho không, và ôngkhôngmuốn bận bịu với những ranh giới. Thế là, từ sự lười nháthoàn toànông trở thànhmộtôngvuamỏ, chúa tể củanhữngngọnnúi;ôngđãnghĩtớimộtchỗđểdựnglềuvàkhochứamáymóc,vànóđãtrởthànhmộtvươngquốc,trảidàitớitậnbiển.

ỞThụyĐiển,miếngđấtđầutiênđãđượcmuađibán lại từ taynàysangtaykhác,vàGeisslerluônquantâmtớinhữngtintứcvềnó.Dĩ nhiên là những người mua đầu tiên đã mua nómột cách ngốcnghếch,khônghềnghĩngợigì;giatộcđókhôngphảilànhữngchuyêngiavềmỏ,thoạtđầuhọkhôngnghĩtớiviệcđấtđai,màchỉnghĩtớiviệcmua từmột gã Geissler cụ thể rồi tống khứ hắn ta đi. Nhưngnhữngchủnhânmớikhôngphảilàkẻdễchếgiễu;nhữngngườithếlực, không ngờ gì nữa, những người có thể tự cho phépmình đùachơi,muađấtchỉđểlàmvui,chỉvìmộtcuộcđánhcượctrongcơnsayrượu,haylýdogìđóchỉcóTrờimớibiết.Nhưngkhiđãlàmthửvàkhai thác nghiêm chỉnhmảnh đất, đột nhiên họ phát hiện ra rằngmìnhđangchạmtránphảimộtbứctường–Geissler.

Bọntrẻcon!CólẽGeisslerđangnghĩtrongđầu;lúcnàyôngcảmnhậnđượcquyềnlựccủamình,thấymìnhkhámạnhmẽđểnóinăngcộclốcvàthôlỗvớibọnngườiđó.Hẳnnhiênhọđãcốhếtsứckhiếnôngphảicovòi lại;họtưởngrằnghọđanggiaodịchvớimộtngườicầntiền,vàgợiývềmộtkhoảntiền15hoặc20ngàngìđó.Phải,bọntrẻcon.HọchưabiếtGeissler.Vàlúcnàyôngđangđứngởđây.

Ngàyhômđóhọkhôngtrởxuống,khôngngờgìnữa,nghĩrằngtốtnhấtlàkhônglộvẻnóngruột.Sánghômsauhọxuống,ngựathồcácthứ,đểtrởvềnhà.Vàcoikìa:Geisslerkhôngcóởđó.

Khôngcóởđó?

Việcđóđãchấmdứtbấtkỳýtưởngnàohọcóthểnghĩravềviệcgiảiquyếtvụviệcmộtcáchkhônngoankẻcả, từ trênyênngựa;họphảixuốngngựavàchờđợi.VàanhcóthểchobiếtGeisslerđangởđâu không? Không ai có thể nói cho họ biết; ông ta đi khắp chốn,quantâmtớiSellanraavàmọithứcủanó;lầncuốingườitanhìnthấy

ôngtalàởchỗchiếcmáycưa.Haingườiđưatinđượccửđitìmông,nhưng hẳn là Geissler đã đi sang nơi khác, có vẻ như vậy, vì ôngkhôngtrảlờikhihọhétgọiông.Haiquýôngnhìnđồnghồ,vàrõràngtỏrabựcmìnhvàolúcđầu,bảorằng:“Chúngtakhôngrỗihơiđểchờđợithếnày.NếuGeisslermuốnbán,ôngtaphảiởđây.”Chà,nhưngchỉlátsauhọphảithayđổigiọngđiệu;khôngtỏrabựcdọcnữa,màbắtđầutìmramộtđiềuthúvịtrongtấtcảchuyệnnày,đểnóiđùavềnó.Họđangtrongmộttrườnghợptuyệtvọng;cóthểhọphảinằmđósuốtđêmtrêndãyđồihiuquạnh.Bịlạcvàchếtđóigiữađồnghoang,đểlạinhữngnắmxươngtàntrắngxóamànhữngbàconđauthươngcủahọkhôngtìmrađược.Phảihọđãnóiđùanhưthế.

RốtcụcGeisslertới.Đãđinhìnquanhmộtlúc,vừatrởvềtừchỗquâygiasúc.“Trôngcóvẻnhưchẳngbaolâunữanósẽtrởnênquánhỏ,”ôngnóivớiIsak.“Anhcótấtcảbaonhiêuđầugiasúctrênđóvậy?”Phải,ôngcóthểchuyệntrònhưthế,tronglúcnhữngquýônglịchsựkiađangđứngđóvớiđồnghồtrêntay.MặtGeisslerđỏmộtcáchkỳlạ,nhưthểôngvừauốngrượu.“Phù,tôinóngcảngười,dođibộ,”ôngnói.

“Chúngtôiđãmonglàôngởđâykhichúngtôitới.”mộttronghaiquýôngnói.

“Tôi không nghe thấy lời nào về việc các ông muốn gặp tôi,”Geisslerđáp,“khôngthìtôiđãởtạiđây.”

Được,thếthìbâygiờtínhsaovềcôngviệc?HômnayGeisslercósẵnsàngchấpnhậnmộtđềnghịhợplýhaykhông?Khôngphảingàynàoôngcũngcómộtcơmayhốtđược15hay20ngàn.Saonào?Dĩnhiên,trừphi…sốtiềnđóchẳnglàgìđốivớiông.Nếuthế…

ĐềnghịcuốinàykhônghợpýGeisslerchútnào;ôngbịxúcphạm.

Thậtlàmộtcáchnóihayholàmsao!Chà,hẳnlàhọkhôngnóithế,cólẽ,nếulúcđầuhọkhôngbựcdọc;vàGeissler,khôngngờgìnữa,hẳnsẽkhôngtáimặtđivớinhữnglờicủahọnếuôngkhôngđiđâuđórangoàimộtmìnhvàbịđỏmặt.Sựthểlàvậy,ôngtáimặtvàlạnhlùngđáp:

“Tôikhôngmuốnđưaramộtđềnghịvớicácông,nhữngngườiởvịtrítrảtiền.Nhưngtôibiếttôisẽsẵnlòngchấpnhậncáigìvàkhôngchấpnhậncáigì.Tôikhôngmuốnnóichuyệncontrẻtầmphàovềkhumỏnữa.Giácủatôivẫnnhưhômqua.”

“HaitrămnămmươingànKroner?”

“Phải.”

Mấyquýônglênngựa.“Nghenày,chúngtôisẽtrảhaimươilămngàn.”

“Cácôngvẫncònmuốnnóichơi,tôithấy,”Geisslernói.“Nhưngtôi sẽ đề nghị các ôngmột cách nghiêm chỉnh: các ông có nghĩ tớichuyệnbánlạikhumỏcủacácôngtrênđóhaykhông?”

“Sao,” họ nói, hơi thoái lui lại, “sao, có lẽ chúng tôi có thể làmvậy.”

“Tôisẵnsàngmuanó,”Geisslernói.

Ôi chao, cái ngài Geissler đó! Vớimảnh sân trong lúc này đầynghẹtnhữngngười,đanglắngnghetừnglời,nhữngngườinhàtrongtrại,haingườithợđávàhaingườiđưatin.Cókhảnăngôngkhôngbaogiờcóthểđủtiềnchomộtgiaodịchnhưthế;nhưng,aicóthểnóiđược?Geisslerlàmộtconngườikhôngthểhiểunổi.Dùsao,những

lờicuốicủaôngkhiếnmấyquýôngtrênlưngngựakhábốirối.Phảichăngđâylàmộttròlừađảo?Phảichăngôngtamuốnlàmchomiếngđấtcủamìnhtrôngcógiávớithủthuậtnày?

Haiquýôngsuynghĩ;phải,thậmchíhọbắtđầutraođổikhẽvớinhauvềchuyệnđó;họlạixuốngngựa.Rồiviênkỹsưxenvào;ôngtanghĩchắcchắnlànócógiánằmngoàimọikhảnăngchitrả.Vàdườngnhưôngtacómộtquyềnlựcnàođó,mộtdạngthẩmquyềnnàođóởđây.Mảnhsânđầynhữngngườiđanglắngnghexemđiềugìsẽxảyra.“Chúngtôisẽkhôngbán,”ôngtanói.

“Khôngà?”Mấyngườicùngphevớiôngtahỏi.

“Không.”

Họ lại thì thầm với nhau, và một lần nữa lên ngựa. Lần nàynghiêm chỉnh. “Hai mươi lăm ngàn!” Một trong hai quý ông nói.Geisslerkhôngtrảlời,quaylưngđitớinóichuyệnvớinhữngngườithợđá.

Vàđólàkếtthúccủacuộcgặpcuốicùnggiữahọ.

Geissler tỏ vẻ không quan tâmmấy về chuyện gì sẽ tới.Ôngđilòngvòngnóichuyệnnàychuyệnnọ;dườngnhưôngđặcbiệtchúýtớiviệcđặtnhữngxànhànặngtrênsườncủacáichuồngbòmới.Họtínhsẽhoànthànhcôngviệctrongtuầnđó,vớimộtcáimáitạmthời–mộtcáigácxépchứacỏkhôsẽđượcdựnglênbêntrênnósauđó.

LúcnàyIsakkhôngchoSivertchạmtayvàoviệcxâycất,đểchocậuởkhông.Anhlàmđiềunàylàcómụcđích,đểGeisslercóthểthấychàngtraitrẻrảnhrỗivàobấtcứlúcnàonếuôngmuốncùngcậuđithămdòtrênđồi.Nhưng lẽraIsakchẳngcầnphảibậntâmtớiviệc

đó;Geisslerđãtừbỏýđịnhđó,hoặccólẽđãquênkhuấymất.Điềuông làm là nhờ Inger gói cho ông ít thức ăn, rồi đi xuống chỗ conđường.Ôngởlạibênngoàichotớichiềutối.

Ông đi qua hai khoảnh đất phát quang mới ở mé dưới trạiSellanraa, trò chuyện với những người ở đó; đi thẳng xuống trạiMaaneland để xem Axel Ström đã làm được gì năm đó. Hình nhưkhôngcógìtotátcholắm;khôngnhiềunhưanhmuốn,nhưnganhđãlàmđượcvàiviệctốttrênmảnhđất.Geisslercũngchúýtớichỗnàyvàhỏianh:“Cóngựachưa?”

“Có.”

“Tốt,tôicómộtcáimáycắtcỏvàmộtcáimáybừaởphíanam,cảhaicònmớihết;tôisẽgửilênđâynếucậuthích.”

“Làsao?”Axelhỏi,khôngthểtưởngtượngmộtđiềutuyệtvờiđếnthế,vàmơhồnghĩtớiviệctrảgópdầndần.

“Ýtôilàtôimuốntặngchúngchocậu,”Geisslernói.

“Khómàtinđượcđiềuđó,”Axelnói.

“Nhưngcậuphảigiúpđỡnhữngngười lánggiềngcủacậuởmétrênkhaithêmđấtmới.”

“Ồ,đừnglovềchuyệnđó,”Axelnói;anhvẫnchưahiểuhếtýđịnhcủaGeissler.“Vậylàôngcónhữngthứmáyđóởphíanam?”

“Tôicónhiềuthứphảichămsóc,”Geisslernói.Thậtsự,Geisslerkhôngcógìnhiềuđểchămsóc,nhưngôngthíchtỏranhưthế.Cònvềcáimáycắtcỏvàcáibừa,ôngcóthểmuachúngởbấtkỳthịtrấnnàorồigửilêntừđó.

ÔngởlạitròchuyệnmộtlúclâuvớiAxelStrömvềnhữngcưdânkhácgầnđó;vềStorborg,trạmmuabán;vềanhtraicủaAxel,kẻvừamớilấyvợvàđãtớiBreidablik,đãđặtốngdẫnnướctrêncánhđồngvàđưanướcra.Axelthanrằngkhôngtìmđâuramộtngườiphụnữgiúp việc; anh chẳng có người nào trừ bà cụ Oline; không tốt lắmtronghầuhếtmọi lúc,nhưnganhphảibiếtơnkhicóbàchừngnàocònbàởlạiđây.Axelđãlàmviệcsuốtngàyđêmvàomùahèđó.Cólẽanh có thể tìm đượcmột người ở vùng quê của mình, Helgeland,nhưngđiềuđócónghĩalàphảitrảtiềnđiđườngchongườiấy,ngoàitiềncông.Mộtvụquátốnkém.Axelcũngnóithêmanhđãnhậnlàmthanhtrađườngdâythếnào,nhưngchỉướcgìanhcóthểgácnósangmộtbên.

“LoạiviệcđóchỉphùhợpvớiloạingườinhưBrede,”Geisslernói.

“Phải,câuđóthậtđúng,”Axelthừanhận.“Nhưngcómộtkhoảntiềnphảicânnhắc.”

“Cậucómấyconbòcái?”

“Bốn,vàmộtconbòđựctrẻ.TừđâylênSellanraađểlấygiốngthìquáxa.”

NhưngcòncómộtvấnđềnặngnềhơnmàAxelrấtmuốnnóivớiGeissler;vụcủaBarbrođãbịpháthiện,vìlýdonàođó,vàmộtcuộcđiều tra đang tiến triển. Bị phát hiện? Tất nhiên. Barbro đã đi rangoài,cóthểnhìnthấyrõrànglàđangmangthai,vàcôđãrờikhỏitrạimộtmìnhkhôngchútgìvướngvíuvàcũngchẳngcóđứabénào.Mọiviệclàthếnào?

KhiGeisslerhiểuravấndề,ôngnóirấtngắngọn:“Đivớitôi.”Vàông dẫn Axel rời khỏi nhà. Geissler tỏ ra nghiêm trọng, như một

ngườiđangmangtrọngtrách.Họngồixuốngởbìarừng,vàGeisslernói:“Nào,hãykểchotôiđầuđuôicâuchuyện.”

Đãbịpháthiện?Tấtnhiênlàthế;làmsaongăncảnđược?Chốnnàykhôngcònlànơivắngvẻkhôngmộtbóngngườisuốtnhiềudặmđất;ngoàira,Olineđãtớiđó.Olinethìcóquanhệgìtớichuyệnđó?Thếđấy!Và,tệhơnnữa,BredeOlsenđãtựbiếnmìnhthànhmộtkẻthùcủabàta.GiờkhôngcócáchgìgiữmiệngOline;bàởtạiđây,vàcóthểdầndàmoimócmọichuyệntừAxel.Bàsốngchínhvìnhữngcông việc lừa lọc như thế; phải, ở mức độ nào đó, sống nhờ vàochúng.Vàđâychínhlàthứdànhchobà.HãytinrằngOlinesẽđánhhơiranó!Thậtsự,giờOlineđãquágiàđểcóthểchămsócnhàcửavàgiasúcởMaaneland;bànênthôilàm.Nhưnglàmsaobàcóthể?Làmsaobàcó thể rờimộtnơiđangchôngiấumộtbímậtchỉ chờđượcđưaraánhsáng?Bàcốxoayxởvớinhữngcôngviệcmùađông;phải,bàcũngvượtquamùahè,vàbàđãđạtđượcmộtsứcmạnhdiệukỳchỉtừmộtýnghĩgiảnđơnlàmộtngàynàođócóthểlôiraánhsángcô congái củaBrede.Mùaxuânđókhi tuyết chưa tanOlineđãbắtđầusụcsạo.Bà tìmthấynấmmộxanhnhonhỏcạnhdòngsuối,vàthấyngaylậptứcrằngcỏđãđượcđặtlêntrongnhữngôvuông.Thậmchímột hômnọ bà cònmaymắnbắt gặpAxel đứng cạnhngôimộnhỏ,đangdẫmlạiđất.VậylàAxelbiếthếtmọichuyện!VàOlinegụcgặcmáiđầubạctrắng.Phải,giờđãtớilượtcủabà!

KhôngphảiAxellàmộtngườitửtếdễsốngchung,màkhálàbủnxỉn;đếmtừngmẩuphomátvàđểý tới từngcuộn len;Olinekhôngthểlàmgìtùythíchvớicácthứ.Vàcòncáivụtainạnhồinămngoái,khibàcứuanh thoátchết.NếuAxel là loạingườiđànghoàng, lẽ raanhphảitạomọiuytínchobà,vàchỉcôngnhậnmónnợcủaanhvớimộtmìnhbà.Phải,anhcóthểbảorằngnếuOlinekhôngtới,hẳnanhđãnằmđósuốtđêmtrongtiếttrờilạnhcóng;nhưngBredecũngđã

giúpkhánhiều trênđườngvềnhà.Vàđó chính là tất cảnhững lờicámơnmàbànhậnđược!Olinephẫnnộvôcùng.ChắcchắnlàChúaTrời toànnăng cũngphải quaymặt khỏinhững tạo vật củaNgười!ViệcAxeldẫnmộtconbòcáitừchuồngra,đưanótớibênbàvànói:“Olineà,đây làconbòcáichobà,” thật làdễdàngbiếtbao!Nhưngkhông.Khôngmộtlờivềchuyệnđó.

Được,cứđểcậu tachờ.Chờvàsẽ thấy rốt cuộccậu tacòn tốnkémnhiềuhơntrịgiácủamộtconbòcái!

Dùmùa hè đó, Oline luônmong ngóng từng người khách quađườngđểthìthầmvớihọ,gụcgặcđầuvàkểchohọngheđiềubímật.“Nhưngđừngnóilạilờinàonhữnggìtôiđãkể,”lầnnàobàcũngdặndòhọthế.Olinecũngxuốnglàngkhôngchỉmộtlần.VàlúcnàyđãcónhữnglờiđồnđạivàchuyệntròvềnhữngsựviệcởMaaneland,phải,nótrôigiạtnhưmộtđámsươngmù,đọnglạitrênnhữnggươngmặtvà luồn vào những đôi tai; ngay cả những đứa bé đi học gần trạiBreidablik cũng bắt đầu xì xào với nhaunhững câu chuyện bímật.CuốicùngngàiLensmandphảixétđếnnó;phảiđíchthântìmhiểuvàbáocáovềnó;vàxinchỉthị.Thếrồimộthômôngđếnvớimộtcuốnsổvàmộtviênphụtá;tớiMaanelandđểđiềutraghichépcácthứ,rồitrởxuống.Nhưngbatuầnsauônglạiquaylênlầnnữa,lạiđiềutravàghichép,vàlầnnàyôngkhaiquậtmộtnấmđấtxanhbêndòngsuối,lấylênthihàicủamộtđứabé.Olinelàsựtrợgiúpvôgiáđốivớiông;vàđổilạiôngphảitrảlờimộtsốcâuhỏicủabà.

Trongsốnhữngcâumàôngđápphải,cóthểđiđếnviệcbắtgiữcảAxel.Khinghethấythế,Olinexiếtchặtđôibàntaybà lại trongcơnthấtđảmvềchuyệnxấuxatệhạimàbàđãmắcvàoởđây,vàchỉướcgìrakhỏichốnnày,tránhxamọithứ.“Nhưngcôgáiđó,”bàthìthầm,“vềchínhBarbrothìsao?”

“CôBarbrohả,”vị cựuLensmandđáp, “hiệncô tađangbịgiamgiữởBergen.Phápluậtphảiratay,”ôngnói.Rồiôngmangcáithihàinhỏxíuquaytrởvềlàng…

KhôngcógìlàlạkhiAxelStrömlolắng.AnhđãnóihếtvớivịcựuLensmand, không giấu diếm điều gì; anh cũng có một phần tráchnhiệm về việc mang thai đứa bé, ngoài ra, anh đã đào cho nó cáihuyệt.GiờđâyanhhỏiGeisslertốthơnanhnênlàmgìkếtiếp.Anhcóphảibịđưaxuốngthịtrấnchomộtcuộcđiềutramớivàtệhạihơn,vàsẽbịhànhhạởđóhaykhông?

Geissler không còn là ông trước đó. Không. Và câu chuyện dàidònglàmôngthấymệt,hiệngiờôngtỏrathẫnthờhơn,bấtkểlýdolàgì.Ôngkhôngcònlàmộtconngườirạngrỡvàtựtincủabuổisánghômđónữa.Ôngnhìnđồnghồ,đứnglênvàbảo:

“Cầnphảinghĩcặnkẽvềchuyệnnày.Tôisẽxemxétnórồichocậubiếttrướckhitôiđi.”

VàGeisslerlênđường.

Tốihômđóôngquay trở lại Sellanraa, ănmột chút xúp rồi lêngiường;ngủchotớisángbạchngàyhômsau;ôngmệt,khôngngờgìnữa,saucuộcgặpvớinhữngngườichủkhumỏ;chỉhaingàysauđóôngmớisẵnsàngđểlênđường.Ôngtrởlạilàchínhmìnhkhiđó,trảtiềnmộtcáchthoảimáivàchobéRebeccamộtđồngKronerlấplánh.

Ông chuyện trò với Isak và bảo: “Không có gì quan trọng nếukhông thỏa thuậnđược gì vào lầnnày; saunàynó sẽ ổn thỏa thôi.Cònhiệntại,tôisẽdừnghoạtđộngtrênđólạivàrờiđimộtítlâu.Cònvềphầnmấytayđó,bọntrẻcon!Chúngnghĩchúngcóthểdạytôià?Anhcónghechúngđềnghịtôigìkhông?Haimươilămngàn!”

“Phải.”Isaknói.

“Thôi,”Geisslernóivàvẫytaynhưthểxuađimọilờiđềnghịxấcxượcvềnhữngkhoảntiềnnhỏbérakhỏiđầuông,“à,sẽkhôngcótổnhạigìchohuyệnnếutôingưnghoạtđộngởđómộtthờigian.Tráilại,nósẽdạychodânchúnggắnbóvớiđấtđaicủahọ.Nhưngtronglànghọsẽcảmthấyđiềuđó.Họđãkiếmđượckhốitiềntừđóvàomùahètrước;quầnáođẹpvàcuộcsốngtốtđẹpchotấtcả.Nhưnggiờthìđãkếtthúcviệcđó.Phải,nhữngngườidântốtdướiđósẽkhôngmấtđiđâunếunhưhọ tiếp tụcquanhệvới tôi;mọi chuyệnkhiđó có thểkhácđi.Bâygiờ,nósẽtheoýmuốncủatôi.”

Nhưngkhiônglênđường,trôngôngkhôngcóvẻgìlàmộtngườikiểmsoátvậnmệnhcủanhữngthônlàng.Tayôngcầmmộtgóithứcănvàchiếcáogi-lêtrắngcủaôngkhôngcònhoàntoànsạchsẽnữa.Ngườivợtốtcủaônghẳnđãtrangbịchochuyếnđinàycủaôngtừsốbốnmươingànđồngmàtrướcđâybàđãnhận.Aicóthểnóiđược,cólẽlàthế.Dùsao,ôngtrởvềkhánghèonàn.

ÔngkhôngquênghéquachỗAxelStrömtrênđườngđixuống,vàtraochoanhkếtquảnhữngsuynghĩcủaông.“Tôiđãxemxétnóởmọi phương diện,” ông nói. “Vụ việc hiện đang bị đình chỉ, vì thếchưacầnphảilàmgìcả.Cậusẽđượctriệutậpchomộtcuộcđiềutrasâuhơn,vàcậusẽphảinóimọiviệcđãxảyrathếnào…”

Chỉ lànhữngngôn từ,khônghơnkhôngkém.Có lẽGeisslerđãkhônghềsuynghĩgìvềchuyệnđó.VàAxelchánngánđồngývớitấtcả những gì ông nói. Nhưng cuối cùng Geissler lại trở thành mộtngườimạnhmẽ,nhíuđôimàyvànóimộtcáchtrầmngâm:“Cólẽlàtrừphitôicóthểxoayxởđểđíchthânxuốngthịtrấnvàtheodõiquátrìnhđó.”

“Phải,nếuôngcólòngtốt,”Axelnói.

Geissler quyết định trong chớpmắt. “Tôi sẽ xem tôi có lo liệuđượckhôngnếucóthờigian.Nhưngtôicònkhốiviệcphảitrôngnomdướiphíanam.Tôisẽtớinếucóthể.Giờthìtạmbiệt.Tôisẽgửichocậumấycỗmáyđó.”

VàGeisslerđi.

Ôngcócòntrởlạinữakhông?

CHƯƠNGVI

Sốthợcònlạitrênkhumỏkéoxuống.Hoạtđộngđãngưng.Vùngcaonguyênlạinằmchếtlặng.

ViệcxâycấtởSellanraagiờcũngđãxongxuôi.Cócảmộtcáimáicỏtạmthờiđểche lêntrênvàomùađông;khoảngkhônggianrộngrãibêndướiđượcchiathànhnhữngngănsángsủa,mộtphònglớnởgiữavànhữngphòngrộngởhaiđầu,nhưthểnóđượclàmchongườiở.Isakđãtừngsốngtrongmộtcănlềucỏngaytạiđâycùngvàibacondê. Ngày nay người ta không còn trông thấy túp lều cỏ nào ởSellanraanữa.

Nhữngngănthảngựa,mángănvàthùngchứanướcđượclắpđặt.Haingườithợđávẫncònbậnrộn,tiếptụchoànthànhtoànbộcôngviệccàngsớmcànghay,nhưngGustafkhôngthạonghềmộc,gãbảothế,vàgãrađi.Gustaflàmộttaykhéoléotrongviệcđẽođá,nângvácđánhưmộtcongấu;vàvàochiềutối,gãlàniềmvuithúhânhoanchotấtcảmọingườikhi thổichiếckhẩucầm,chưakểđếnviệcgiúpđỡcánhđànbàcongái,xáchnhữngthùngnướcnặngrasôngvàtrởvề.Nhưnggiờthìgãsẽrađi.Không,Gustafkhôngthạovềnghềmộc,gãbảothế.Trôngnhưthểgãrấtvộirađi.

“Khôngchờđượctớimaihaysao?”Ingernói.

Không,khôngchờđược,gãkhôngcònviệcgìlàmởđây,ngoàira,nếuđingaybâygiờ,gãsẽcóbạnđườngbăngquadãyđồi,toánthợ

cuốicùngtừkhumỏ.

“Thếbâygiờaisẽgiúptôixáchnước?”Ingernói,cườibuồn.

NhưngGustafkhôngbaogiờlàkẻchịuthua,gãđãcósẵncâutrảlời:“Hjalmar.”Hjalmarlàanhchàngtrẻhơntrongsốhaingườithợđá,nhưngkhôngaitrongbọnhọtrẻnhưGustaf,khôngaigiốnggãởbấtkỳkhíacạnhnào.

“Hjalmar.Hừ!” Ingernói, tỏvẻ coi thường.Rồiđộtnhiênnàngđổi giọng, và quay sang Gustaf, nghĩ sẽ chọc cho gã nổi cơn ghen.“Nhưng nói cho cùng anh ta rất tốt khi cómặt tại đây, anh chàngHjalmarđó,”nàngnói,“vàanhtahátthậthaycácthứ.”

“Dù sao đừng nghĩ nhiều tới anh ta,” Gustaf nói. Hình như gãkhôngghenchútxíunào.

“Nhưngítraanhcũngcóthểởlạithêmmộtđêmnữachứ?”

Không,Gustaf không thểở lại thêmmột đêmnữa.Gã phải lênđườngcùngnhữngngườikhác.

Vâng,cólẽlúcnàyGustafđãchánngántròchơi.Việcvồlấynàngtrướcmặtđámthợcònlạivàcónàngchoriênghắntrongvàituầnlàmộtđiềuthúvị.Nhưnggiờgãphảiđitớinơikhác,rấtcóthểlàvềvớingườitìnhởquênhà.Gãcónhữngthứkháctrongtâmtưởng.Chảlẽgãcứtiêuphíthờigianởlạichỉvìnàng?Gãcóđủlýdođểkếtthúccuộcvuinày,nhưbảnthânnàngphảibiết;nhưngnàngtrởnênliềulĩnh,khôngquanngạitớibấtkỳhậuquảnào,dườngnhưnàngkhôngcònquantâmtớiđiềugìcả.Không,cuộcvuigiữahọkhôngdàilắm,nhưngcũngđủdàitrongthờigianhắnlàmviệcởđó.

Ingerrấtbuồnnản;phải,trungthànhmộtcáchsai lầmtớimứcthankhócvìgã.Điềunàythậtkhóchonàng;nàngtrungthựctrongtìnhyêu,khônghềnghĩgìtớilòngtựcaohaysựchinhphục;nàngchỉtuân theoquy luật củabản chấtmình;đó là sứcnóng củamùa thutrongconngườinàngcũngnhư trong tất cảmọi sựvậtkhác.Ngựcnàng nặng trĩu ưu tư khi nàng gói thức ăn để Gustaf mang theo.Khônghềnghĩnàngcóquyềnhaykhông,hoặcnàngcóliềulĩnhtrongviệc này việc khác hay không, nàng dâng hiến hoàn toàn bản thânmình,khátkhaonếmtrải,hưởngthụ.Isakcóthểnhấcbổngnàngtớitậnmáinhàvànémnàngxuốngsànlầnnữa.Phải,chuyệnđócólàgì!Nósẽkhônglàmnàngđauđớnchútnào.

NàngbướcratraocáigóichoGustaf.

Nàng đã đặt sẵn cái thùng ở bậc thang là có mục đích, trongtrườnghợpgãmuốncùngnàngrasôngchỉmột lầnnàynữa.Có lẽnàngmuốnnóiđôiđiều,tặngchogãmộtmónquànhỏbé,chiếcnhẫnvàngcủanàng.CóTrờiĐấtbiết,nàngđangtrongtrạngtháisẵnsànglàmbấtcứchuyệngì.Nhưngmộtlúcnàođócũngphảikếtthúcmọichuyệnthôi;Gustafcámơnnàng,chàotạmbiệt,rồiđi.

Cònnàngđứngđó.

“Hjalmar!”nànggọito,lớnhơnnhiềusovớimứcnàngcần.Nhưthể nàng quyết định dù sao cũng cứ phải vui vẻ, hoặc khóc to lêntrongcơnđaukhổ.

Gustaftiếptụcconđườngcủagã…

***

Suốtmùathunămđóvẫnlàcôngviệcthườnglệtrênnhữngcánh

đồngchạythẳngxuốngmé làng;đàokhoai tây,gặt lúamạch, lũgiasúccósừngđượcthảrongtrênmảnhđất.Hiệngiờởđóđãcó támnông trại và tất cả đềubận rộn; nhưngở cửa tiệm,ở trại Storborgkhôngcócongiasúcnào,khôngcómảnhruộngnàongoàimộtkhuvườn.Vàhiệngiờkhôngcómuabángì,vàchẳngcóviệcgìbậnrộnchobấtkỳmộtaiởđó.

ỞSellanraavừaxuốnggiốngmộtloạicâymớigọilàcủcảiđỏ,tạothànhmộtthảmláxanhrộnglớnuốnlượnnhưsóngnhúlêntừmặtđất,vàkhônggìcóthểngăncảnđànbòtớiđó.Lũgiasúcphátanmọithứ rào giậu và tràn vào, kêu rống vang lừng. Chỉ còn cách cửLeopoldine vàbéRebecca ra trông chừngnhữngđồng củ cải, vàbéRebeccađiđilạilại,taycầmmộtchiếcgậyto,mộtthiêntàitrongviệcxuađuổiđànbò.Chanóđanglàmviệccạnhđó;thỉnhthoảnganhtớigầnđểsờhaibàntayvàbànchâncủanó,hỏinócólạnhkhông.HiệngiờLeopoldineđãtrưởngthành,tolớn;côcóthểđantấtvàgăngtaymùađôngtronglúctrôngchừnglũgiasúc.CôchàođờiởTrondhjemvàtớiSellanraahồinămtuổi.Nhưngkýứcvềmộtthịtrấnlớnđôngngườivàchuyếnđidàingàytrêncontàuhơinướcgiờđãnhạtnhòa,ngàycàngtrởnênxaxămhơn;côlàmộtđứaconcủavùnghoangđịavàgiờkhôngcònbiếtgìvềcáithếgiớirộnglớnởbênngoàingôilàngmédưới,nơi côđãđi lễnhà thờmộtđôi lần, vànơi côvừa làm lễthêmsứchồinămngoái…

Vàcôngviệcbémọnthườngngàycứtiếpdiễn,thêmvàođiềunàythứnọcầnthựchiện;chẳnghạnnhưconđườngxuốnglàng,cóđôichỗ bị sụt lở.Mặt đất vẫn còn có thể khắc phục, vàmột hôm IsakcùngSivertxuốngđó,đàorãnhvàtháonướcchoconđường.Cóhaibãilầycầnphảitháonướcra.

AxelStrömđãhứasẽcùng làm,biếtrằngbảnthânanhcũngcó

ngựavàcầndùngtớiconđường,nhưngngaylúcđóanhđangcóviệcgấptrongthịtrấn.ChỉTrờimớibiếtđólàviệcgì,nhưngrấtkhẩncấp,anhnóivậy.NhưnganhcũngđãđềnghịanhmìnhởtrạiBreidabliktớilàmthay.

NgườianhnàytênlàFredrik.Mộtthanhniênvừacướivợ,mộtanhchàngvuitínhhayđùa,khôngtệvềchuyệnđóchútnào;Sivertvàanhtacóđôiđiểmgiốngnhau.SánghômấytrênđườnglênFredrikđãghéquaStorborg,AronsenchủtrạiStorborglàlánggiềnggầnnhấtcủaanh,vàanhthấychánứvớinhữnggìtaynhàbuônnàyđãnóivớianh.Nóbắtđầuthếnày:Fredrikmuốnmuamộtcuộnthuốclá.“Tôisẽchoanhmộtcuộnthuốclákhitôicó,”Aronsennói.

“Sao,anhkhôngcóthuốcláởtiệmà?”

“Không,khôngđặthàng.Khôngcóaimuacả.Cậunghĩtôikiếmđượcgìtừmộtcuộnthuốclá?”

Phải, chắc chắn sáng hôm ấy Aronsen có tâm trạng không vui;cảmthấybằngcáchnàođógãđãbị lừabởicáivụkhaithácmỏcủangười Thụy Điển đó. Gã đã dựng một cửa hàng giữa chốn đồnghoang,thếrồihọbỏđivàhoàntoànngưnghoạtđộng!

FredrikcườibẽnlẽnkhinghĩtớiAronsen,vàlúcnàylấygãlàmchuyện vui. “Anh ta không chạm tay nhiều lắm vàomiếng đất củamình,”anhnói,“thậmchíchưabaogiờchogiasúccủaanhtaăn,màphải đimua.Hỏi tôi có chút cỏ khô nào để bán không. Không, tôikhông có cỏ khô để bán. ‘Vậy sao, ý cậu là cậu khôngmuốn kiếmtiền?’Aronsennói vậy.Trông có vẻnhưnghĩ tiền là tất cảmọi thứtrênđời.ĐặttờmộttrămKronerlênquầyvànói‘Tiềnđây!’‘Chà,tiềnthìkhátốt,’tôinói.‘Ngonlành,”anhtanói.Phải,anhtahơixúcđộngtheocáchđó,cóthểnóithế,vàvợanhtađiđilạilạivớimộtcáiđồng

hồđeotayvàdâychuyềncác thứvàonhữngngàythường.CóChúaTrờimớibiếtcôtacóthểnhớtớicáigìlúcđó.”

Sivert nói: “Aronsen có nói gì về một người tên là Geisslerkhông?”

“Có.Nóigìđóvềviệcôngtamuốnbánmột ítđấtôngtacó.VàAronsennổikhùngvìchuyệnđó,đúngvậy.‘CáigãtừnglàLensmandrồi trở thành tay trắng,’ anh tanói, ‘và rất có thểkhôngcó tớinămKronertrongtúi,vànênbịbắnbỏ!’‘Phải,nhưngcứchờxemđã,’tôinói, ‘rốtcuộccó thểông tasẽbánđược.’ ‘Không,’Aronsennói, ‘cậuđừngtinchuyệnđó.Tôilàdânbuônbán,’anhtanói,‘vàtôibiết,khimộtbênkêugiáhai trămnămmươingàn, cònbênkiađềnghịhaimươi lămngàn, sự khác biệt là quá lớn; chuyện đó không bao giờthoảthuậnđược.Chà,cứmặcchohọlàmtheocáchriêngcủahọ,vàchờxemmọichuyệntớiđâu,’anhtanói.‘Tôichỉướcgìtôichưabaogiờđặtchânvàocái lỗnày,mộtchuyệnchếttiệtchotôivàgiađìnhtôi.’Sauđótôihỏianhtarằngbảnthânanhtacóđịnhbánđấtkhông.‘Có,’anhtanói,“tôiđangnghĩtớichuyệnđó.Cáimiếngđấtđầmlầynày,’anhtanói,“mộtcáilỗvàmộtbãisamạc.Hiệngiờsuốtcảngàytôichảlàmrađượcđồngnào,’anhtanói.”

HọpháracườivềchuyệnAronsen,vàkhôngthấythươnghạigãchútnào.

“Nghĩanhtasẽbánchứ?”Isakhỏi.

“Vâng, anh tađãnói thế.Vàanh tađãđuổi tay giúpviệc.Phải,một taykỳ lạ,mộtdạngngườiquáiđản,cáianhchàngAronsenđó,chắcchắnthế.Đuổingườigiúpviệccóthể làmviệctạiđó,kiếmcủiđốtmùađôngvàchởcỏkhôvớiconngựacủaanhta,nhưnggiữlạingườithưký,anhtagọihắnnhưthế.Đúngthật,nhưanhtanói,suốt

cảngàykhôngbánđượcmộtđồngKroner,vìanhtachẳngcònhànghóagì.Thếthìanhtalàmgìvớitaythưkýđó?Tôingờrằngviệcphảicómộtngườiđứngcạnhmộtcáibàngiấyvàviếtnàyviếtnọvàosổchỉđểlàmbộtịchmàumè.Hahaha!Phải,trôngcóvẻanhtahơixúcđộngtheocáchđó,anhchàngAronsennày.”

Bangườiđànông làmcho tới trưa,ăn thứcăn tronggiỏvà tròchuyệnmộtlát.Họcónhữngvấnđềriêngcầnnóitới,nhữngvấnđềtốt lànhhoặc khônghay đối với cưdân vùngđất đó; với họ chúngkhôngphải lànhữngchuyệnvặtvãnhmà lànhữngchuyệncần traođổimột cách thận trọng; họ là những người nhanh nhạy, hệ thầnkinhcủahọcònnguyênvẹnvàkhôngbaybổngtớinơihọkhôngcầntới.Hiệngiờđãlàmùathu,sựimlặngngựtrịcánhrừng;dãyđồiởđó,mặttrờiởđó,vàvàochiềutốivầngtrăngvànhữngvìsaosẽxuấthiện; tấtcảđềubìnhthườngvàcụthể,đầynhữngtốt lành,mộtcáiômthậtchặt.Nhữngngườiđànôngcóthờigiờngơinghỉởđây,nằmgiữacánhđồng,đầugốilêntay.

FredriknóivềBreidablik,vềviệcanhchỉmớihoàn thànhđượcchútítcácthứtrongthờigianvừaqua.

“Không,”Isaknói,“khôngítđâu,tôiđãnhìnthấylúctôiđixuốnglốiđó.”

Đây là lời khen ngợi của người lớn tuổi nhất trong số họ, củachínhkẻkhổng lồ,vàhẳnFredrik thấyhài lòng.Anhhỏikhá thẳngthắn:“Ôngnghĩthếsao?Vâng,khônglâunữanósẽtốthơn,nămnaytôi bị nhiều thứ cản trở; phải dựng lại ngôi nhà, nóđangbị dột vàmuốntanthànhtừngmảnh;khocỏkhôphảidỡrarồidựnglêntrởlại,vàkhôngcònchỗtrốngchobầygiasúc,vì tôicónhiềubòvàbêhơnBredehồianhtaởđó,”Fredriknói,tựhào.

“Vàanhđanglàmănthịnhvượngtrênđóhả?”Isakhỏi.

“Chà, tôi không nói thế. Vợ tôi, cô ấy cũng làm việc ra trò, saokhôngchứ?Cócănphòngtốtvànhìnrakhắphướng;chúngtôicóthểtrông thấycảhaichiềuxuôingượcconđường.Vàcạnhnhàcómộtbãitrồngcâykháđẹp,bạchdươngvàliễu.Tôisẽtrồngthêmmộtítởmékianhàkhicóthờigian.Vàthậttốtkhithấyrằngđấtlầyđãkhôsau lần đào rãnh thoát nước năm ngoái. Vấn đề là năm nay tôi sẽtrồngthứgìtrênđó.Phải,ănnênlàmra?Khichúngtôicónhàcửa,giađình,đấtđaicácthứ,chắcchắnlàcóđủchohaingườichúngtôi.”

“Vậyhả,”Sivertbẽnlẽnnói,“vàhaianhchị,đócóphải làtấtcảnhữnggìanhmuốncó?”

“Sao,vềchuyệnđó,cókhảnăngsẽcònnhiềungườinữa.Cònvềviệcănnênlàmrahả,chà,vợtôichưahềgiảmsútđi,vớidángvẻcủacôấy.”

Họ làm cho tới chiều tối, thỉnh thoảng lại ngưng tay để vươnthẳnglưngvàtraođổivàilời.

“Thếlàanhkhôngmuađượcthuốcláhả?”Sivertnói.

“Không, đúng thế. Nhưng không sao, vì dù sao tôi cũng khôngdùngtớinó,”Fredricknói.

“Khôngdùng?”

“Không.ChỉlàđểghévàotiệmcủaAronsenvànghexemanhtanóigì.”Vàcảhaigãthíchcợtđùacùngcườiphálên.

Trênđườngvềnhà,haichaconkhôngnóivớinhaunhiều,vìcáchcủahọlàthế;nhưnghẳnIsakđangsuynghĩgìđó;anhnói:“Sivert?”

“Dạ?”Sivertđáp.

“Không,khôngcógì.”

Họđiđượcmộtchặngxa,vàIsaklạibắtđầu:

“LàmthếnàoAronsentiếptụcbuônbánkhianhtakhôngcógìđểbán?”

“Không,”Sivertnói.“Nhưnghiệngiờởđâykhôngcóđủngườiđểôngtalấyhàng.”

“Connghĩthếà?Sao,chacũngcholàthế,phải…”

Sivertngẫmnghĩmộtlátvềđiềunày.Hồisauchacậulạitiếptục:

“Hiệngiờ tấtcảchỉcó támtrại,nhưngchẳngbao lâunữasẽcónhiềuhơn.Nhiềuhơn,chà…chakhôngbiết…”

Sivertthắcmắchơnbaogiờhết.Chacậuđịnhnhắmtớiđiềugì?Haingườiđimộtlúclâutrongimlặng;lúcnàyhọđãgầntớinhà.

“Ừm,ConnghĩAronsensẽđòigiácáitrạicủaanhtarasao?”

“Ồ,thìralàchuyệnnày!”Sivertnói.“Chamuốnmuanóhả?”Cậuhỏi,hơicóvẻđùacợt.Nhưngđộtnhiêncậuhiểutấtcảnhữngđiềunàycónghĩalàgì:chínhEleseuslàthứmàchacậuđangnghĩtới.Ồ,chakhôngquênanhấychútnào,màvẫnluônnghĩtớianhấy,giốngnhưmẹcậu,chỉ là theocáchriêngcủaông,gầnvớiđấtđaihơn,vàgầnvớiSellanraahơn.

“Conchorằngnósẽcómộtmứcgiáphảichăng,”Sivertnói.VàkhiSivertnóiquánhiều,chacậuhiểuchàng thanhniênnàyđãđọc

đượcýnghĩcủamình.Vànhưthểerằngđãnóiquárõràng,anhlạixoayquanói về việc chữađường; thật tốt khi cuối cùnghọđã làmxongviệcđó.

Vàihômsau,Sivertvàmẹcậuchụmđầuvàonhauthầmthìbànbạc.Phải,thậmchíhọđãviếtmộtláthư.VàhômthứBảyđộtnhiênSivertmuốnđixuốnglàng.

“Conmuốnxuống làng làmgì?”Chacậuhỏivớivẻkhôngbằnglòng.“Mangủngchotớirách…”Ồ,Isakđãgaygắthơnmứccầnthiết;anhbiếtrõSivertsẽtớitrạmbưuđiện.

“Contớinhàthờ.”

Đó làcáchbàochữaduynhấtcậucó thể tìmra,vàchacậucàunhàu:

“Hừm,đểlàmgì…?”

NhưngnếuSivert tớinhà thờ,cậucó thể thắngngựavàđưabéRebeccađicùng.Phải,chắcchắnlànêntưởngthưởngchoconbémộtlầntrongđời,saukhinótỏrarấtgiỏigiangtrongviệccanhcủcảiđỏvà luôn làmộtviênngọcquý,mộtphúc lànhcủa cảnhà.Thế làhọthắngngựavàoxe,vàcôhầugáiJensineđitheođểsănsócRebeccatrênđường.Sivertkhônghềphảnđốilờinào.

Khihọ trênđườngxuống, tình cờ tay thưký củaAronsencũngđangđingượclên.Điềuđócónghĩalàgì?Khôngcógìtotát,Adresen,viênthưkýđó,chỉmuốnđitảnbộchútchúttrênđường,chủanhtacửanh ta lên.Khôngcógìhơn.VànhữngcưdânởSellanraa cũngchẳngphấnkhíchmấyvềchuyệnđó.Giờkhôngcònnhưnhữngngàyxưanữa,khimộtngườilạlàmộtcảnhtượnghiếmhoitrênvùngđất

mớicủahọvàIngerthìluônnồngnhiệtđónmừng.Không,giờIngerđãtrởnênlặnglẽkhépkínhơn.

Điều lạ lùng nhất là cuốn kinh cầu nguyện,một sự hướng dẫntinhthần,mộtcánhtayvòngquanhcổ.SaukhiIngerđãbuônglỏngmìnhđôichút,đãlạclốiđôichútkhirangoàiháidâurừng,nàngcóthể tìm lạiđường trởvềnhànhờýnghĩvềcănphòngnhỏvàcuốnkinhThánhcủamình.Phải,giờđâynàngđãtrởnênkhiêmtốnvàlàmộtlinhhồnkínhChúa.Nàngcóthểnhớnhiềunămtrướcđó,nhữngkhibịkimđâmtronglúcmayđồ,nàngthườngthốtramộttừngữxấuxahọcđượctừnhữngngườicùnglàmviệcquanhcáibànlớntronghọcviệnnhàgiam.Nhưnghiệngiờ,khibịkimchâmchảymáu,nàngchỉlặnglẽnútmáura.Mộtthayđổitrongbảnchấtconngườinhưthếkhôngphảilàmộtthắnglợinhỏnhoi.VàIngercònlàmđượcnhiềuhơnthế.Khinhữngngườithợđãđihết,ngôinhàđáđãhoànthànhvàSellanraabịbỏlạitrongimlặng,Ingerrơivàomộtthờiđiểmkhókhăn;nàngkhóclócvàđauđớnrấtnhiều.Nàngkhôngtráchaingoàichínhbảnthânvềtấtcảmọichuyện.PhảichinàngcóthểnóivớiIsakvàtựgiúpmìnhkhuâykhỏabuồnphiền,nhưngđókhôngphảilàcáchcủahọ.Khôngmộtaitrongsốhọquennóiranhữngcảmgiácvàthúnhậnvềmình.Tấtcảnhữnggìnàngcóthểlàrấtcẩnthậntrongcáchmờichồngnàngvềdùngbữa,đi thẳngtớichỗanhvànóimộtcáchngọtngàothayvìđứngởcửahét lên.Vàvàobuổichiềunàngchămsócquầnáo cho anh, khâu lại nút áo.Phải, thậmchínàng còn làmnhiềuhơnnữa.Mộtđêmnàngngócđầulênvànói:

“Isakà?”

“Gìvậy?”

“Anhcònthứckhông?”

“Còn.”

“Không,chẳngcógì,”Ingernói.“Nhưngtôiđãlàmtấtcảnhữnggìnênlàm.”

“Sao?”Isakhỏi.“Phải,rấtnhiều,”anhnói,rồitớilượtmìnhcũngngócđầulên.

Họnằmđóvàtiếptụcchuyệntrò.Nóichocùng,Ingerlàmộtphụnữcómộtkhônghai;vớimộtquảtimđầytìnhcảm.“Tôiđãkhôngcưxửđúngvớianh,”nàngnói,“vàtôirấthốitiếcvềđiềuđó.”

Nhữnglờilẽgiảndịnàykhiếnanhxúcđộng.Phải,anhmuốnanủinàng,khôngbiếtvấnđềlàgì,chỉbiếtrằngkhôngcóaigiốngnhưnàng.“Đừngkhóc,bàxãthânyêucủatôi,”Isaknói.“Khôngaitrongchúngtacóthểsốngnhưchúngtanênsống.”

“Phải,đúngvậy,”nàngtrảlờivớivẻbiếtơn.Ồ,Isakcómộtcungcáchtốtđẹp,mạnhmẽkhicầnuốnthẳnglạinhữngthứbịcongvênh,méo mó. “Không ai trong chúng ta có thể sống như chúng ta nênsống.”Phải,anhnóiđúng.Vịthầncủacontim.Vớitấtcảnhữngđiềuđóanh làmộtvị thần,anhđãquanhiềuconđườngquanhcokhúckhuỷu,ramạohiểmởbênngoài.Anhlàmộtconngườihoangdã,vàchúng ta có thể thấy điều đó trong dáng vẻ của anh.Hôm nay lănngườitrênmộtluốnghoahồng,liếmmôivànhớrađiềugìđó;hômsaubịchânbịdínhgaivàcốhếtsứcnhổnóra.Chếtvìnó?Khôngbaogiờ,anhvẫnkhỏenhưmọi lúc.Nếuanhchết thìđósẽ làmộtcảnhtượngtuyệtvời!

VànỗiphiềnmuộncủaIngercũngtrôiqua;nàngđãvượtquanó,nhưngvẫn tiếp tụcnhữnggiờcầunguyện,và tìmđượcmộtnơiẩnnáunhântừởđó.Bâygiờmỗingàynàngđềulàmviệccầnmẫn,kiên

nhẫnvàsốngtốt,biếtrằngIsakkhácvớitấtcảmọiđànôngkhác,vàkhôngmuốnaikhácngoàianh.Khôngcóvẻtrẻtrungvuivẻsắcsảocủamộtcasĩ,đúng,ởvẻngoàivàcungcáchcủaanh,nhưngrấttốt,phải,thậtsựrấttốt!VàmộtlầnnữangườitathấyrằnglòngkínhsợChúa Trời và sựmãn nguyện với điều đó làmột thứ tài sản kiếmđượcvôcùngquýbáu.

VàChủnhậtđó,khiviênthưkýnhỏbéAndresenởStorborglêntrạiSellanraa, Ingerkhônghềbị ảnhhưởnggì, cònkhuyamới thế;nàngkhônglàmgìhơnngoàiviệcchoanhtamộtcốcsữa,nhưngnhờLeopoldinecầmvào,vìJensineđãđikhỏi.VàLeopoldinemangcốcsữavào,traochoanhtavàbảo:“Củaanhđây.”Rồicôđỏmặt.NhưnghômấycômặcquầnáongàyChủnhậtvàdùsaocũngkhôngcógìđểphảixấuhổ.

“Cámơn,côtốtquá,”Andresennói.“Chacôcónhàkhông?”

“À,ôngđiquanhđâuđó.”

Andresenuốngsữa, laumiệngvớimộtcáikhăntayvàxemgiờ.“Từđâylênkhumỏcóxakhông?”Anhtahỏi.

“Không,chỉkhoảngmộtgiờđibộ.”

“TôisẽlênđóxemthửgiùmôngAronsen.Tôilàthưkýcủaôngta.”

“Vậyà.”

“Côbiếttôimà,chắcthế;tôilàthưkýcủaAronsen.Dạotrướccôtừngxuốngmuađồởtiệmchúngtôi.”

“Phải.”

“Vàtôinhớcôkhárõ,”Andresennói. “Côđãxuốngmuađồhailần.”

“Anh còn nhớ à, thật khómà tưởng tượng,” Leopoldine nói vàkhôngcònsứclựcgìnữasauđó,chỉđứngvịnvàomộtcáighế.

NhưngAndresenthìkhábạodạn,anhtanóitiếp:“Nhớcôà?Chà,dĩnhiênlàtôinhớ.”Vàanhtanóithêm:

“Côcómuốnđilênkhumỏvớitôikhông?”

Và một lát sau đó, đã có gì đó không ổn với đôi mắt củaLeopoldine;mọithứquanhcôđềuhóathànhđỏrựcvà lạ lùng,sànnhàbị trượtđibêndướichân,vàthưkýAndresenđangnóitừmộtnơi nào đó rất xa xăm. Nói rằng: “Cô có thể dành chút thời giankhông?”

“Không,”côđáp.

VàchỉcóTrờibiếtcôlàmcáchnàođểthoátrakhỏinhàbếp.Mẹcônhìncôvàhỏicóchuyệngì.“Khôngcógì,”Leopoldineđáp.

Dĩnhiênlàkhôngcógì.Nhưngnào,bạnhãynhìnkia,đãtớilượtLeopoldinebị tácđộng,đểbắtđầucáichukỳvĩnhviễnđó.Côcũngkhỏe khoắnnhưmẹ, đã trưởng thành, xinhđẹp và vừamới làm lễthêmsức;côsẽdângtặngsựhysinhcủamình.Mộtconchimđangvỗcánhtronglồngngựctrẻtrungcủacô,đôibàntaydàicủacôgiốnghệttaycủamẹcô,đầyvẻdịudàng,đầynéthấpdẫn.

Côbiếtnhảykhông?Biếtchứ,dĩnhiên.Chuyệncôhọcđượcnótừđâulàmộtđiềukỳlạ,nhưngchắclàcôhọctheocáchngườitanhảyởSellanraacũngnhưởnhữngnơikhác.Sivertbiếtnhảy,cảLeopoldine

cũngbiết;mộtkiểunhảymúariêngbiệtcủavùngđấtđó,sinhratừđất mới vỡ hoang; một điệu nhảy đầy sức sống và động tác nhúnnhảy,kếthợpcảcácđiệuschottische,mazurka,valsevàpolkathànhmột.VàlẽnàoLeopoldinekhôngđượctrangđiểm,yêuvàmơtronglúc hoàn toàn tỉnh thức?Ồ, như bất kỳ ai khác!Hôm đứng làm lễtrongnhàthờcôđãđượcmẹcôchomượnchiếcnhẫnvàngđểđeo;khônghề có tội lỗi gì trong chuyệnđó,mà chỉ thêmgọngàng xinhđẹp;ngàyhômsau,khitớihọpnhómđạo,côvẫnđeochiếcnhẫnchotớikhinókếtthúc.Phải,côcũngnênkhoemìnhchútđỉnhkhilàmlễvớimộtchiếcnhẫntrênngóntay,vìlàcongáicủamộtnhânvậtlớnởvùngđó–ngàiBátước.

KhiAndresen trởxuống từkhumỏ,anh tagặp Isak,vàhọmờianhtavàonhàăntối,uốngcàphê.Lúcnàytấtcảnhữngngườitrongtrạiđềuhợpquầnởđó,thamdựvàocuộcchuyệntrò.Andresengiảithíchrằngôngchủcủaanhtacửanhtalênđóđểxemmọichuyệnởkhumỏ ra sao, có dấu hiệu gì sẽ sớmhoạt động lại hay không. CóTrờimớibiết,cóthểAndrsenđãngồiđónóidóccảbuổitrờivềviệcôngchủanhtacửđi;cóthểanhtalênđóvìlýdocủariêngmình.Vàdùsao,anhtakhôngthểnàolêntớikhumỏtrongthờigianngắnrờikhỏiSellanraa.

“Nhìn từ bên ngoài, khó mà biết họ có hoạt động trở lại haykhông,”Isaknói.

Không,Andresenthừanhậnlàthế;nhưngAronsenđãcửanhtađi,vànóichocùngthìhaicặpmắtcóthểnhìntốthơnmộtcặp.

TớiđâyhìnhnhưIngerkhôngthểkềmchếđượcnữa,nànghỏi:

“Nhữngđiềuhọnóicóđúngkhông,rằngAronsensẽbánlạitrạicủaôngta?”

Andresenđáp:“Ôngtađangnghĩtớiviệcđó.Vàmộtngườinhưôngtachắcchắncóthểlàmtheoýmuốn,theonhưnhữnggìôngtacó.”

“Vậyà,anhtagiàuthếsao?”

“Phải,”Andresennói,gậtđầu:“Khágiàu,vàđólàlờinóithật.”

MộtlầnnữaIngerkhôngthểgiữimlặngmàphảithẳngra:

“Tôitựhỏi,anhtađòigiárasaochocáitrạiđó?”

TớiđâyIsakxenvào;rấtcóthểanhcòntòmòmuốnbiếthơncảInger, nhưng phải tỏ vẻ như anh chưa bao giờ nảy ra ý nghĩmuaStorborg;anhbiếnmìnhthànhngườixalạđốivớinó,vàlúcnàylêntiếng:

“Sao,cômuốnbiếtđểlàmgìvậy,Inger?”

“Tôichỉhỏichobiết,”nàngđáp.CảhainhìnAndresen,chờđợi.Vàanhtađáprằngcầnrấtcẩnthậnvềviệcgiácả,anhtakhôngthểnóigìvềchuyệnđó,nhưnganhtabiếtAronsenđãmấtbaonhiêuđểmuacáitrạiđó.

“Vậy đó là bao nhiêu?” Inger hỏi, không còn sức để tỏ vẻ thảnnhiênvàimlặng.

“SáutrămKroner,”Andersenđáp.

Ingervỗtaykhinghecâuđó,vìnếucómộtđiềumànhữngquýbàquý cô không bụng dạ nào nghĩ tới, thì đó giá đất đai và tài sản.NhưngdùsaothìsáutrămKronercũngkhôngphảilàmộtmóntiềnnhỏvớicưdânởvùnghoangdã,vàIngerchỉerằngIsakcóthểchê

giámắc.NhưngIsakvẫnngồiđónhưmộtngọnđồi,vàchỉnói:“Phải,anhtađãcấtmộtngôinhàtolớn.”

“Phải,”Andresen lặp lại, “đúng là thế.Chính là vì ngôi nhà lớnxinhđẹpcácthứ.”

VừakhiAndresenchuẩnbịtừgiã,Leopoldinelẻnrakhỏicửa.Đólàmộtđiều lạ lùng,nhưngvì lýdonàođócôkhông thểbuộcmìnhnghĩtớiviệcbắttayvớianhta.Dovậy,côđãtìmmộtđịađiểmtốt,đứngtrongcáichuồngbòmới,nhìnratừmộtcửasổ.Vàvớimộtdảiruybăngxanhquanhcổmàcôchưabaogiờđeotrướcđó,vàthậtkỳdiệukhi lúcnàycôtìmrathờigiờđểđeonóvào.Anhtađira,mộtanhchànghơibéovàlùn,đôichânlanhlẹ,vớimộtbộrâuquainónvừaphải,lớnhơncôchừngchínmườituổi.Phải,khôngquáxấutraiđốivớicô!

SauđólàbộbađilễnhàthờvềmuộnvàongàyChủnhật.Tấtcảđềuêmđẹp,béRebeccađãngủ từvàigiờ trước trênđườngđi lên,đượcbếrakhỏixevàđưavàonhàtronggiấcngủsay.Siverđãngheđượcmột ít tin tức, nhưng khi mẹ cậu hỏi, “Nào, con có gì để kểkhông?”cậuchỉđáp:“Không,khôngcógìnhiều.Axelcómộtcáimáycắtcỏvàmộtcáibừa.”

“Vậyà?” cha cậunói, có vẻ rất thích thú. “Connhìn thấy chúngchưa?”

“Dạcó,conđãnhìnthấychúng.Dướibếncảng.”

“Chà!Vậyrachínhvìthứđómàcucậuphảirathịtrấn,”chacậunói. Và Sivert ngồi đó, nở từng khúc ruột với niềm tự hào đã biếtnhiềuhơn,nhưngchẳngnóimộtlờinào.

HẳnchacậucũngtinrằngvấnđềcấpthiếtcủaAxelởthịtrấnlàmuamấycáimáy;cảmẹcậucũngnghĩthế.Chà,nhưngtrongthâmtâm,chẳngcóaitronghaingườinghĩthế;họđãnghekháđủlờixầmxìbàntánvềmộtviệcquantrọnghơn;vềmộtvụgiếttrẻsơsinhởgiữarừng.

“Đãtớigiờngủ,”cuốicùngIsaknói.

Sivertrờiphòngđểđingủ;tựhàovớikiếnthứccủamình.Axelđãđược triệu tậpđểđiều tra.Đó làmộtvụ lớn.NgàiLensmandđãđicùnganhta.LớnđếnnỗicảLensmandphunhân,ngườivừasinhmộtđứabékhác,phảibỏđứanhỏlạivàtớithịtrấncùngchồngbà.Bàđãhứasẽđíchthânnóimộtlờivớibồithẩmđoàn.

Lúcnàynhữnglờibàntánvàtaitiếngđãlankhắptronglàng,vàSivertthấyrõrằngmộttộiáccụthểnàođóxảyratrướcđóđãđượclôi ra xét lại.Ở bên ngoài nhà thờ, có nhiều nhóm người dừng lạichuyệntròkhicậutớiđó,vànếucậukhôngphảilàSivert,cólẽmộtsốngườisẽ lánhxakhỏicậu.Thật tốtkhi làSivertvàonhữngngàythángđó,trướchếtlàmộtthanhniênxuấtthântừmộttrangtrạilớn,con trai củamột phú nông. Và ngoài ra còn được biết như làmộtchàngtraigiỏidắnthôngminh;cậuđượcxếphạngtrênnhữngngườikhác,vàđượckínhtrọng.Sivertluônđượcmọingườiyêumến.GiámàJensinekhônghiểubiếtquánhiềutrướckhihọvềnhàhômđó!Và Sivert cũng có nhiều việc riêng cần suy nghĩ. Phải, cư dân giữavùnghoangdãcũngcóthểbịđỏmặtvàtáixanhnhưbaonhiêungườikhác.CậuđãnhìnthấyJensinekhicôrờikhỏinhàthờvớiRebecca;côcũngnhìnthấycậu,nhưngđitiếp.Cậuchờmộtlát,rồiđánhxetớinhàôngthợrènđểđónhọ.

Cảgiađìnhđangngồiquanhbànăntối.HọmờiSivertcùngăn,

nhưngcậucámơn,bảođãănrồi.Họđãbiếtcậusẽtới,lẽrahọcóthểchờcậumộtlúc.ỞSellanraangườinhàcủacậulàmnhưthế,nhưnghìnhnhưởđâythìkhôngphảivậy.

“Khôngà,đâykhôngphảilàthứcậuquenăn,tôidámnóithế,”vợôngthợrènbảo.

“Cótingìởnhàthờkhông?”Ôngthợrènhỏi,dùôngcũngđãcómặtởnhàthờ.

KhiJensinevàbéRebeccađãngồingayngắntrênxe,vợôngthợrènnóivớicôcongáicủabà:“Nào,tạmbiệt,Jensine;bamárấtmongconsớmtrởvềnhà.”Vàcâunóiđócóthểhiểutheohaicách,Sivertnghĩbụng,nhưngcậunínthinh.Nếucâunói trựctiếphơn,rõràngthẳng thắnhơn, có lẽ cậusẽ…Cậuchờ,vớiđôimàycau lại,nhưngkhôngainóithêmlờinàonữa.

Họđánhxetrởvềnhà.BéRebeccalàngườiduynhấtcóchuyệnđểnói;nórấtthúvịvớiviệcđilễnhàthờ,ônglinhmụcmặcáolễvớimộtchiếcthánhgiábằngbạc,nhữngánhđènvàtiếngđànorgan.Mộthồi lâusauJensinenói:“CâuchuyệnvềBarbrocácthứthật làđángxấuhổ.”

“Mẹcôcóýnóigìvềviệcmongcôsớmtrởvềnhà?”Siverthỏi.

“Bàấycóýgìà?”

“Phải.Côđangnghĩtớiviệcrờikhỏichúngtôiphảikhông?”

“Saochứ,tôicholàhọsẽmuốntôicómặtởnhàvàolúcnàođó,”côđáp.

“Xùy!”Sivertkêulên,dừngconngựalại.“Cólẽcômuốntôichở

côquaylại?”

Jensinenhìncậu;trôngcậutáinhợtnhưngườichết.

“Không,”cônói.Vàchỉgiâylátsaucôbắtđầukhóc.

Rebeccakinhngạcnhìntừngườinàysangngườikia.Ồ,nhưngbéRebecca làmộtbégái rất tốtđểđi cùng trongmộtcuộchành trìnhnhưthế;nótheophecủaJensine,vỗvềcôvà làmchocômỉmcườitrởlại.VàkhibéRebeccanhìnmộtcáchđedọaanhtraicủanó,bảorằngnósẽnhảyxuốngvàtìmmộtquecủithậttođểđậpanh,cảSivertcũngphảimỉmcười.

“Nhưnganhnóithếlàsao,giờtôimuốnbiết?”Jensinenói.

Sivert đáp thẳng thừng ngay tức khắc: “Ý tôi là, nếu cô khôngmàngtớiviệcởvớichúngtôithìchúngtôiphảicốxoayxởmàkhôngcócô.”

Vàlạimấtmộthồilâunữa,rồiJensinenói:“CòncóLeopoldine,giờcôấyđãlớn,vàkhỏemạnhcácthứđểlàmmọicôngviệccủatôi,hìnhnhưvậy.”

Phải,đólàmộtchuyếnđibuồnbã.

CHƯƠNGVII

Mộtngườiđànôngđingượcconđườngquadãyđồi.Trờimưagió;mưathuđãbắtđầu,nhưngngườinàykhôngmàngtớiđiềuđó,trông anh ta có vẻ vui mừng trong bụng, và đúng thế. Đó là AxelStröm, đang trở về từ thị trấn, từ phiên tòa các thứ.Họ đã phóngthíchanh.Phải,mộtconngườihạnhphúc.Đầutiênlàmộtcỗmáycắtcỏvàmộtcỗmáybừadànhchoanhởbếntàu,vàcònhơnthế,anhđượctựdo,khôngphạmtội.Khôngđóngvaitrònàotrongviệcgiếtchếtmộtđứabé.Phải,mọichuyệncóthểxoayvầnthếđó!...

Nhưngnhữnggiờkhắcmàanhphảitrảiqua!Khiđứngđóvớitưcáchmộtnhânchứng,conngườicầnlaotrênnhữngcánhđồngnàyđãbiếtđượcnhữngngàykhốnkhổnhấtđờimình.AnhchẳngcólợilộcgìkhilàmchotộilỗicủaBarbrocóvẻtotáthơn,vàvìlýdođóanhcẩnthậnkhôngnóiquánhiều,thậmchíanhđãkhôngnóihếtnhữnggìmìnhbiết;mỗitừđềuđượccânnhắc,vàanhtrảlờihầuhếtlàvớihaitừ“Phải”và“Không”.Nhưthếlàchưađủ?Anhcónóithêmvềnóhơnnhữnggìđãcókhông?Ồ,nhưngcónhữnglúcsựviệccóvẻthậtsựnghiêmtrọng;cónhữngconngườicủaPhápluật,áothụngđenvànguyhiểm; chỉ cần vớimộthai từ, họ có thểdễdàng lậtngược lạitoàn bộmọi thứ nếumuốn, và phạt tù anh. Nhưng rốt cuộc họ lànhữngconngườitửtế,vàkhônghềcốhủydiệtanh.Và,nhưsựvụđãdiễnra,còncónhữngtácđộngmạnhmẽđểcốgiảicứuBarbro,vàtấtcảnhữngđiềuđócũngcólợichoanh.

Vậythìanhphảibuồnphiềnvìcáiquáigìnữachứ?

BảnthânBarbrogầnnhưkhôngcốlàmchomọichuyệntrôngtệhơnmứccầnthiếtđốivớiôngchủcũ,cũnglàtìnhnhâncủacô.Anhđãbiếtnhữngđiềukinhkhủngvề vụnày vàmột vụkhác sớmhơncùngloại.Côkhôngthểlàmộtkẻnguxuẩnnhưthế.Không,Barbrokhá thôngminh; cô nóimột lời tốt đẹp choAxel, và khai rằng anhkhôngbiếtgì vềviệc cômang thai cho tới saukhimọi thứđãxongxuôi.Cólẽtheocáchnàođóanhkhácvớinhữngngườiđànôngkhác,vàkhôngphảilúcnàohọcũnghòathuậnvớinhau,nhưnganhlàmộtngườiđànônglặnglẽ,mộtngườitốttheomọicách.Không,đúnglàanhđãđàomộtcáihuyệtmớivàchôncáithihàixuốngđó,nhưngđólàrất lâuvềsau,bởi lẽanhnghĩrằngnơiđầutiênkhôngđượckhôráo,dùthậtranókhôráo,vàđóchỉlàdocáchsuynghĩkỳquặccủaAxel.

VậythìAxelcầngìphảisợkhiBarbrođãtựchuốclấymọitráchnhiệmvềmìnhnhưthế?CònvềphầnBarbro,cónhiềuthếlựcmạnhđanghoạtđộng.

PhunhânHeyerdahlđãthamgiavụán.Bàđãchạyvạykhắpnơi,từcaođến thấp,khônghềngơinghỉ, yêucầuđược triệu tậpvới tưcáchmộtnhânchứng,vàđãphátbiểutrongtòaán.Khitớilượtcủamình,bàđứngđótrướctấtcảbọnhọvàthậtsựlàmộtđạiphunhân;bàphântíchvấnđềgiếttrẻsơsinhởmọikhíacạnh,vàchocácquantòanghe cảmộtbàidiễn thuyếtdài vềđề tàinày.Có vẻnhưbàđãđược chuẩn y trướcđểnói những gìmuốnnói. Phải, nhữngngườinàycóthểnóihànhnóitỏivềLensmandHeyerdahlphunhân,nhưngbàcóthểphátbiểu,vàtỏraamtườngđốivớinhữngvấnđềchínhtrịvàxãhội,khôngcònngờgìvềđiềuđó.Thậtkỳdiệukhibàtìmrađủtừđểnói.Dườngnhưthỉnhthoảngngàichánhánmuốnláibàtrởlại

trọngtâm,nhưngcó lẽôngkhôngnỡcắtngang,vàmặcchobàtiếptục.Vàvàocuốibàiphátbiểu,bàtựnguyệnđưaramộthaithôngtinhữuích,vàđưaramộtđềxuấtkhiếncửtọaphảigiậtmình.

Gạtmọithuậtngữpháplýsangmộtbên,câuchuyệndiễnranhưthếnày:

“Phụnữchúngtôi,”phunhânHeyerdahlnói,“làmộtnửakhôngmayvàbịápbứccủanhânloại.Chínhđànônglàngườilàmraluật,vàphụnữchúngtôikhônggópđượclờinàovềvấnđềnày.Nhưngđãcóngườiđànôngnào tựđặtmìnhvàovị trí củamộtphụnữmangthaichưa?Anhtacóbaogiờcảmthấysựkinhhoàngcủanó,cóbaogiờbiếtnhữngcơnđaukhủngkhiếp,cóbaogiờkhóclớntrongcơnđauđớncủagiờphútđó?

“Trongtrườnghợpnày,mộtcôhầugáiđãmangthai.Mộtcôgáichưakếthôn,vàkếtquảlàcốchegiấutìnhtrạngcủamìnhtrongsuốtthờikỳtrọngđạiđó.Vàvìsaocôtalạitìmcáchcheđậynó?Làvìxãhội. Xã hội khinh rẻmột phụ nữ chưa chồngmà cómang. Xã hộikhôngchỉkhônghềbảovệcôtamànócònngượcđãicôta,truybứccôtavớisựkhinhkhirẻrúng.Tànbạo!Khôngmộtconngườinàocótráitimcóthểkềmđượclòngcămphẫnđốivớimộttìnhtrạngnhưthế.Côgáiđókhôngchỉsẽsinhrađứabé,mộtviệcmàchínhnócũngđãquákhókhăn,màcôtacònbịđốixửnhưlàmộttộiphạmvìchínhcái thực trạngđó.Tôidámnói rằng sẽ là tốt cho côgái khôngmayhiệnđangbịcáobuộctrướctòanàykhiconcủacôrađờidosựcốkhicôbịngãxuốngnướcvàđãchếtđuối.Tốtchobảnthâncôtavàchođứa bé. Chừng nào xã hội còn duy trì thái độ hiện tại của nó,mộtngườimẹchưakếthônnênđượcxemlàvôtộingaycảkhicôtagiếtchếtđứabé.”

Tớiđâyngườitanghethấycótiếnglẩmbẩmtừngàichánhán.

“Ởbấtkỳgiánào,việctrừngphạtcôtachỉnêncótínhhìnhthứcmà thôi,” phunhânHeyerdahlnói. “Tất cả chúng tađềuđồng ý, dĩnhiên,”bànóitiếp,“rằngcuộcsốngcủađứabésơsinhnênđượcbảotồn,nhưngphảichăngkhôngcóthứluậtlệconngườiđơngiảnnàođượcápdụngchongườimẹbấthạnh?Hãysuynghĩxemxétnhữnggìcôtađãtrảiquasuốtthờigianmangthai,nhữngđaukhổmàcôtađãchịuđựngkhicốchegiấutìnhtrạngcủamình,vàsuốtthờigianđókhônghềbiếtsẽdựadẫmvàođâuchochínhcôtavàđứabékhinóchàođời.Khôngngườiđànôngnào có thể tưởng tượngđượcđiềunày.Ítnhấtđứabéđãbịgiếtvì lòngtốt.Ngườimẹđãcốngănbảnthânvàđứatrẻmàcôtayêumếnkhỏinỗibấthạnhtrongcuộcđờicủanó.Sựxấuhổnhiềuhơnmứccôtacóthểchịuđựng,vàthếlàkếhoạchđãdầndàhìnhthànhtrongđầucôta,nhằmloạibỏđiđứabé.Việcsinhnởdiễnratrongbímật,vàngườimẹtrảiquahaimươibốngiờ trongmột tình trạng điên cuồng đến nỗi vào khoảnh khắc giếtchếtđứatrẻđơngiảnlàcôtakhôngthểchịutráchnhiệmchohànhđộngcủamình.Vềmặtthựchành,côtakhônghềtựmìnhthựchiệnhànhviđó, cô tađãhoàn toànmất trí trong suốt thời gianđó.Vớitừngcáixươngtrongngườivẫncònđaunhứcsaucuộcsinhnở,côtaphảitướcđicuộcsốngcủasinhvậtbénhỏđóvàchôngiấucáithihài.Hãynghĩxemnỗlựchayquyếttâmnàođòihỏiphảicóởđây!Theolẽtựnhiên, tấtcảchúngtađềumongướctấtcả trẻconđềusốngsót;chúngtađaubuồnvớiýnghĩrằngcóbấtkỳđứa trẻnàobịkết liễutheocáchđó.Nhưngchínhxãhộilàkẻcólỗitrongchuyệnđó;lỗicủamộtxãhộivôhyvọng,nhẫntâm,buônbánchuyệngiậtgân,xấuxavàđầy ác ý, luôn theo dõi để nghiền nátmột ngườimẹ chưa kết hônbằngmọiphươngtiệntrongquyềnhànhcủanó!

“Nhưng,thậmchísausựđốixửtệhạiđếnthếtrongbàntaycủa

xã hội, ngườimẹ bị ngược đãi vẫn có thể đứng lên trở lại. Thôngthườngnhữngcôgáinày,saumộtbướcsailầm,đãđượcchínhthựctếđódẫndắtđểpháttriểnnhữngphẩmchấttốtđẹpvàcaoquýnhấtcủa họ. Quý tòa cứ hỏi những viên giám thị ở nhữngmái ấm tìnhthương,nơinhữngbàmẹchưakếthônvàconcáihọđượctiếpnhậnxemcóđúngvậyhaykhông.Vàkinhnghiệmđãchothấyrằngchínhnhữngcôgáiđó–nhữngkẻmàxãhộiđãbuộchọphảigiếtchínhconruột củamình – đã trở thành những người vú em giỏi nhất. Chắcchắnđólàmộtđiềuquantrọngđểtấtcảmọingườikhôngtrừmộtaiphảisuynghĩtớimộtcáchnghiêmtúc,phảikhông?

“Rồicòncómộtphươngdiệnkháccủavấnđề.Vìsaongườiđànôngđượctựdo?Ngườimẹbịcholàcótộigiếttrẻsơsinhbịtốngvàotùvàhànhhạ,nhưngngườibố,kẻquyếnrũ,anhtakhôngbaogiờbịđụngtới.Songvìanhtalànguyêndotạonênsựtồntạicủađứabé,anhtalàmộtphầncủatộiác;thậtsự,phầnchiacủaanhtatrongđócònlớnhơncủangườimẹ;nếukhôngvìanhta,hẳnđãkhôngcótộiácđó.Vậy thì vì saoanh tađược thabổng?Vìpháp luậtdonhữngngườiđànông làmra.Đó làcâu trả lời.Sựdãmancủanhững luậtphápdoconngườitạorađótựnókêugàotớiđấttrờiđểđượccanthiệp.Vàkhôngthểcósựtrợgiúpnàochođámđànbàcongáichúngtôichotớikhinàochúngtôiđượcphépcótiếngnóitrongnhữngcuộcbầucử,trongviệctựmìnhlàmraluật.

“Nhưng,” phu nhân Heyerdahl nói tiếp, “nếu đây là một địnhmệnhkinhkhủngđượcbanphátchokẻcótội–hoặc,chúngtacứnóilà kẻ có tội hiểnnhiênhơn–bàmẹ chưa kết hônđã giết chết conmình,thìsẽnhưthếnàonếukẻđóchỉđơngiảnbịngờrằngđãthựchiệntộiác,nhưngkhônghềthựchiệnnó?Xãhộisẽđềnbùthiệthạichocôtanhưthếnàođây?Chẳngcógì!Tôicóthểchứngthựcrằngtôibiếtcôgáibịcáobuộcởđây;đãbiếtcôtatừkhicôtacònlàmột

đứa trẻ; cô ta từng làm việc cho tôi, và cha của cô ta là trợ lý củachồngtôi.Phụnữchúngtôidámsuynghĩvàcảmnhậntráihẳnvớinhữnglờicáobuộcvànhữngsựngượcđãicủacánhđànông;chúngtôidámcóýkiếncủariêngmình.Côgáinàyđãbịbắt,bịtướcđoạtsựtựdo,trướctiênvìbịnghingờđãcheđậyviệcsinhnởcủamình,sauđólàđãgiếtđứabévừarađời.Trongđầutôikhôngcóchútngờvựcnàorằngcôtakhôngphạmcảhaitộiđó–chínhtòaánsẽtựmìnhđitớikếtluậnhiểnnhiênđó.Giấudiếmviệcsinhnở–đứabéchàođờivàogiữangàyhômđó.Đúng,ngườimẹchỉcómộtmìnhvàolúcđó–nhưngtrongbấtkỳtrườnghợpnào,aicóthểởđóvớicôta?Địađiểmđónằmxa xôi giữanơi rừng rú, kẻduynhất trongphạmvi làmộtngười đàn ông – làm sao cô ta có thể gọi người đó tới vào mộtkhoảnhkhắcnhưthế?Bấtcứngườiphụnữnàocũngsẽbảovớiquývịlàkhôngthể–thậmchíkhôngnghĩtớichuyệnđó.Thếrồingườitatuyênbốlàắthẳncôtađãgiếtđứabésauđó.Nhưngđứabéchàođờidướinước–ngườimẹbị téxuốngmộtconsuối lạnhnhưbăng,vàđứabélọtlòng.Côtađanglàmgìcạnhconsuối?Côtalàmộtngườihầu,mộtnữnô,phảinóithế,vàcónhữngcôngviệchàngngàyphảithựchiện;côtađangnhặtnhữngnhánhbáchxùđểlàmchổi.Vàkhibăngquaconsuối,côtabịtrượtvàtéxuống.Vàcôtanằmđó,đứabéđượcsinhra,vàbịchếtđuốidướinước.”

PhunhânHeyerdahldừnglại.Bàcóthểnhìnthấytừvẻmặtcủaquantòavàcửtọarằngbàđãphátbiểurấttuyệtvời;cảtòaimphăngphắc,chỉcóBarbrothỉnhthoảngchậmmắtvì thậtsựcảmđộng.VàphunhânHeyerdahlkếtthúcvớinhữnglờisau:

“Phụnữchúngtôicũngcómộtquảtim,mộtcảmxúcnàođó.Tôiđãphảibỏlạiconcủachínhmìnhchonhữngngườilạchămsócđểđisuốtquãngđườngnàyvàcómặttạiđâyvớitưcáchmộtnhânchứngđứngvềphíacôgáikhôngmayđangngồiđó.Luậtphápcủađànông

khôngthểngăncảnphụnữtưduy;vàtôinghĩthếnày,rằngcôgáiđóđãbịtrừngphạtquáđủkhôngvìmộttộiácnào.Hãythabổngcôta,trảlạitựdochocôta,vàtôisẽtựmìnhchịutráchnhiệmvềcôta.Côtasẽtrởthànhngườivúemtốtnhấttôitừngcó.”

VàphunhânHeyerdahlbướcxuống.

Khiđóngàichánhánnói:“Nhưngtôinghĩvừalúcnãybàcónóirằngnhữngngườivúemtốtnhấtlànhữngkẻđãgiếtconcủahọ?”

Ồ,nhưngvịquantòakhôngcóýphảnbácphunhânHeyerdahl,không chút nào.Ông là người rất nhân từ,một người đàn ông dịuhiềnnhưmộttusĩ.Sauđó,tronglúccôngtốviênđặtmộtvàicâuhỏivớinhânchứng,ôngngồighichépvàomấytờgiấy.

Vụánchỉkéodàiquátrưachútít;cókhôngnhiềunhânchứng,vàvụviệckhárõràng.AxelStrömngồimongđợikếtquảtốtnhấtcóthể,rồisựviệchóaranhưthểcôngtốviênvàphunhânHeyerdahlcùngtiếptaynhauđểgâykhódễchoanh,vìanhđãchôncáixácthayvìđibáotử.Anhbịthẩmvấnkhágaygắtvềđiểmnày,vàrấtcókhảnăngcảmthấytệhạinếukhôngnhìnthấyGeisslerđangngồitrongtòaán.Phải,đúnglàGeisslerđãcómặt.ĐiềunàymanglạilòngcanđảmchoAxel,anhkhôngcòncảmthấymìnhcôđộctrongcuộcchốnglạimộtPhápluậtđãquyếttâmđánhgụcanh.VàGeisslergậtđầuvớianh.

Phải,Geissler đã ra thị trấn.Ôngkhông yêu cầuđược triệu tậpvớitưcáchmộtnhânchứng,nhưngôngđãtới.Ôngcũngđãdànhravài hôm trước khi xử án để tiến hành đôi ba công việc, và ghi lạinhữnggìôngnhớvềlờigiảithíchcủaAxelởMaaneland.Dườngnhưđối với Geissler hầu hết các hồ sơ đều không thỏa đáng; vịLendsmandHeyerdahlnàyrõrànglàmộtngườicóđầuócthiểncận,luônnỗlựcchứngminhtộiđồnglõavềphầncủaAxel.Đúnglàmột

gãngungốc–ôngtabiếtgìvềcuộcsốnggiữarừnghoangkhiôngtachỉ có thể thấy rằngđứabé là thứmàAxelđãdựavàođểgiữchânngườiphụnữ,ngườigiúpviệccủaanhta,ởđó!

Geisslerđãnóichuyệnvớicôngtốviên,nhưngdườngnhưkhôngcầnphảicanthiệpởđó;ôngmuốngiúpAxeltrởlạinôngtrạivàđấtđaicủaanh,nhưngAxelkhôngcầntớisựgiúpđỡ,theovẻngoàicủacácsựviệc.VìvụánđangdiễnbiếntốttrongchừngmựccóliênquantớiBarbro,vànếucôđượctrắngán,khiđósẽkhôngcònđặtravấnđềtòng phạm. Điều này phụ thuộc vào lời chứng thực của các nhânchứng.

Khitòađãnghelờikhaicủacácnhânchứng–Olinekhôngđượctriệutập,chỉcóngàiLensmand,Axel,cácchuyêngia,haicôgáitronglàng–đãtớilúcngưngxétxửđểnghỉtrưa,vàGeisslerđilênchỗcủacôngtốviênmộtlầnnữa.ViênluậtsưcôngtốnàycóýkiếnrằngtấtcảđangdiễnratốtđẹpđốivớicôgáiBarbro,vàngàycàngtốthơn.NhữnglờicủaphunhânHeyerdahlrấtcótrọnglượng.Lúcnàytấtcảchỉtùythuộcvàophánquyếtcủatòa.

Viênluậtsưcôngtốhỏi:“Ôngcóquantâmchútnàotớicôgáiđókhông?”

“Sao,ởmộtmứcđộnhấtđịnh,”Geisslerđáp,“haynóiđúnghơn,cólẽ,tớingườiđànông.”

“Côtacũngtừnggiúpviệcchoông?”

“Không,anhtachưabaogiờgiúpviệcchotôi.”

“Tôiđangnóivềcôgái.Chínhcôtamớilàngườinhậnđượcsựcảmthôngcủatòaán.”

“Không,côtachưabaogiờgiúpviệcchotôi.”

“Người đàn ông – ừm, có vẻ như anh ta không có kết quả tốtmấy,”viênluậtsưcôngtốnói.“Rangoàiđóvàmộtmìnhchôncáixáctrongrừng–trôngtệquá,rấttệ.”

“Anh tamuốnchôncấtnóđànghoàng, tôi cho là vậy,”Geisslernói. “Thoạt tiên nó đã không được chôn cất theo đúng nghĩa chútnào.”

“Chà,dĩnhiênmộtngườiđànbàkhôngcósứckhỏecủamộtgãđànôngđểđào.Vàtrongtìnhtrạngcủacôta–hẳncôtađãkiệtsứcsẵnrồi.Hoàntoàn.Tôinghĩchúngtanêncómộtcáchnhìnnhânđạohơnvềnhữngvụgiếttrẻsơsinhnàynóichung,vàomấylúcgầnđây.Nếutôilàquantòa,tôikhôngbaogiờmạohiểmkếtáncôgáinày;vàtừnhữnggìdiễnratrongvụnày, tôisẽkhôngđánhliềuđưarayêucầukếttội.”

“Rấtvuikhinghethấyđiềuđó,”Geisslernói,cúiđầucảmtạ.

Viênluậtsưcôngtốnóitiếp:

“Vớitưcáchmộtconngười,mộtcánhân,thậmchítôicònđixahơn,vàsẽnóirằng:tôikhôngbaogiờkếttộimộtngườimẹđơnthânchưakếthônvềviệcgiếtconcủacôta.”

“Thật thú vị khi biết rằng công tố viên hoàn toàn đồng ý vớinhữnggìphunhânHeyerdahlđãnóitrướctòalúcnãy.”

“Ồ,phunhânHeyerdahl…Tuynhiên,theotôi,córấtnhiềuđiềutrongnhữnggìbàtanói.Nóichocùng,đâulàíchlợicủatấtcảnhữnglờikếttộinày?Nhữngbàmẹchưachồngđãchịuđủbấthạnhtrước

đórồi,vàđãbịđẩyxuốngrất thấptrongconmắtđánhgiácủamọingườibởitháiđộtànbạovànhẫntâmcủathếgiới–sựtrừngphạtnênvừađủ.”

Cuốicùng,Geisslerđứnglênvànói:

“Khôngngờgìnữa.Nhưngcònnhữngđứatrẻthìsao?”

“Đúng,”viênluậtsưcôngtốnói,“vềlũtrẻcon,đólàmộtchuyệnbuồn.Tuynhiên,khixéttớitấtcảmọikhíacạnh,cólẽthếcũngtốt.Những đứa trẻ vô thừa nhận sẽ trải quamột thời kỳ khó khăn vàthườngtrởnêntồitệ.”

CólẽGeisslercảmthấycóchútácýởconngườithừahànhluậtphápbéotốttựmãnnày;ôngnói:

“Erasmustừnglàconhoang.”

“Erasmus…?”

“ErasmusởRotterdam.[12]”

“Ừm.”

“VàLeonardocũngthế.”

“LeonardodaVinci?Thậtvậyư?Chà,dĩnhiên,cónhữngngoạilệ,nếukhôngthìsẽkhôngcóquyluậtgìcả.Nhưngtrêntổngthể…”

“Chúng tabanhànhnhữngbiệnphápbảovệđốivới thúvậtvàchimmuông,”Geisslernói,“cóvẻkhálạlùng,phảikhông,chứkhônglolắngvềnhữngtrẻconcủachínhloàingườichúngta?”

Viênluậtsưcôngtốvớitaymộtcáchchậmrãivàđầyphẩmgiávềphíamộtsốgiấytờtrênbàn,nhưmộtgợiýrằngôngtakhôngcóthờigiờ để tiếp tục cuộc thảo luận. “Vâng,” ông ta nói với vẻ lơ đãng,“vâng,khôngngờgìnữa…”

Geisslerbàytỏlờicảmơnchomộtcuộcchuyệntròrấtbổíchvàbướcđi.

Ông lại vào ngồi trong tòa, có mặt đúng giờ. Không phải ôngkhôngthấyhài lòng,có lẽ,khicảmnhậnđượcquyền lựccủamình;ôngđãbiếtvềmộtmảnhvảibọccụthể,cắtratừmộtcáiáosơmiđànông,đểmang–chúngtacứcholàvàinhánhcâyđểlàmchổi;vềthithểcủamộtđứatrẻsơsinhtrôidậpdềnhởcảngBergen–phải,ôngcóthểlàmchomọisựtrởnêntệhạiđốivớitòaánnếumuốn;mộtlờinóicủaôngsẽcótácđộngnhưmộtngànlưỡikiếm.NhưngchắcchắnlàGeisslerkhôngdựđịnhnóiralờiđóvàolúcnàytrừphinólàcầnthiết.Mọi chuyệnđangdiễn ra êmảmàkhông cần tớinó;ngay cảviênluậtsưcôngtốcũngđãtuyênbốrằngôngtađứngvềphíabịcáo.

Mọingườivàophòng,vàvụánđượctiếptụcxétxử.

Mộtvởhàikịchthúvịđểxemởmộtthịtrấnnhỏ.Vẻnghiêmnghịcảnhgiáccủaviênluậtsưcôngtố,lờihùngbiệnđầycảmxúccủaluậtsưbiệnhộ.TòaánngồilắngnghenhữnggìđãxảyratheođúngbổnphậncủamìnhđốivớivụáncủamộtcôgáitênlàBarbro,vàcáichếtcủaconcôta.

Vớitấtcảnhữngđiềuđó,nóichocùngđâykhôngphảilàmộtvấnđềdễdàngquyếtđịnh.Côngtốviênlàmộtngườitrôngrấtchỉnhtề,vàkhôngngờgìcũnglàmộtngườicótấmlòngnhânhậu,nhưngmớivừarồicóđiềugìđóđãlàmchoôngtakhóchịu,hoặccólẽôngtasựcnhớ ra rằngông tanắmgiữmột vănphòng củaNhànước vàbuộc

phảihànhxửtừquanđiểmđó.Mộtđiềukhóhiểu,nhưnglúcnàyrõràng ông ta không sẵn sàng tỏ ra khoan dung hơn ông ta đã tỏ ratrongsuốtbuổisáng;nếutộiácđãđượctiếnhành,ôngtanói,đólàmộtvấnđềnghiêmtrọng,vàmọisựtrôngsẽrấtuámnếuchúngcóthể như thế, và chắc chắn là chúng rất đen tối theo như lời chứngthựcmọingườiđãnghe thấy từcácnhânchứng.Đó làmộtvấnđềquantrọngmàtòaphảiquyếtđịnh.Ôngtamuốntậptrungchúývàobađiểm:trướchết,trướcmặthọcóphảilàmộtvụchegiấuviệcsinhnởhaykhông;điềunày có rõ ràngđối với tòaánhay chưa.Ông tađưaravàinhậnxétcánhânvềchủđềnày.Điểmthứhailàmiếngvảiquấn,mộtmảnháosơmi–tạisaobịcáomangtheonó?Cóphảilàđểdùngnóchomộtmụcđíchđãđượctiênliệutrước?Ôngtapháttriểnđềxuấtnàyxahơn.Quanđiểmthứbacủaôngtalàvụchôncấtcóvẻvộivãvàđángnghingờ,khôngcómột lờikhaibáonàovềcái chếtchogiáosĩhoặcngàiLensmandbiết.Ởđây,ngườiđànônglàkẻphảichịutráchnhiệmchính,vàđiềuquantrọngnhấtlàtòaánnênđưaramộtkếtluậnđúngvềkhíacạnhnày.Vìrõràngnếungườiđànônglàmộttòngphạm,vàdođóđãtựmìnhtiếnhànhviệcchôncất,khiđócôgáigiúpviệccủaanhtaắtđãthựchiệnmộttộiáctrướckhianhtađồnglõavớinó.

“Hừm,”cóaiđótrongtòathốtlên.

AxelStrömlạicảmthấymìnhđanggặpnguyhiểm.Anhngẩnglênmàkhôngbắtgặpmộtcáiliếcnhìnnào;tấtcảmọiconmắtđềugắnvàoviên luậtsưcôngtốđangphátbiểu.Nhưng,xaxaphíadướicóGeisslerđangngồi,trôngrấtđỗikiêukỳ,nhưthểđangbùngnổvớisựvượt trộicủamình,môidướicủaôngtrềra,mặtônghếch lên trầnnhà.Sựthờơcựckỳnàyđốivớikhôngkhítrangnghiêmcủatòaán,và cái từ “Hừm”được lớn tiếng thốt ra không chút che đậy đó, đãđộngviênAxelrấtnhiều;anhtacảmthấymìnhkhôngcònđơnđộc

chốngchọivớitoànthếgiới.

Vàgiờđâymọichuyệnlạichuyểnsangtốtđẹp.Cuốicùngdườngnhưviênluậtsưcôngtốnàynghĩrằngôngtađãthựchiệnđủvaitrò,đãđạtđượcmọithứkhảdĩtheocáchhướngsựngờvựcvàáccảmvềphíangườiđànông; vàông tadừng lại.Ông ta còn làmnhiềuhơnvậy;cóthểnóithế,ôngtagầnnhưnhìnquanhmọingườivàkhôngyêucầukếtán.Ôngkếtthúcbằngcáchnói,rấtdàidòng,rằngsaulờichứng thực của các nhân chứng trong vụ án, về phầnmình ông takhôngkêugọitòaánkếttộibịcáo.

Điềunàylàquáđủ,Axelnghĩ–vụnàythậtsựđãkếtthúcrồi.

Rồi tới lượt của bào chữa viên,một thanhniênđãhọc luật, vàđượcgiaochovụánrấtvừaýnày.Tựthângiọngnóicũngđãchothấyquanđiểmcủaanhta;chưatừngcóngườinàotinchắcvàoviệcbảovệ một cá nhân vô tội hơn anh ta. Thật ra, trước đó phu nhânHeyerdahlđãnhanhmiệnghơnanhtamộtbước,đãsửdụngnhiềulậpluậntheodựtínhcủaanhta;anhtakhóchịuvìbàđãkhaithácchủđề“xãhội”trướcmình–ồ,nhưngbảnthânanhtacũngcóthểnóiđôiđiềugìđóxuấtchúngvềxãhội.Anhtabựctứcvớisựkhoandungsailầmcủangàichánhánkhikhôngcắtnganglờiphátbiểucủabà;bảnthânnóđãlàmộtlờibàochữa,mộtbảntómtắthồsơvụánđãchuẩnbịtrước–vậythìcònlạigìchoanhtanóinữa?

AnhtabắtđầutừbuổiđầucâuchuyệnđờicủacôgáiBarbro.Bốmẹcôkhôngkhágiả,dùcầncùvàkhảkính;côtaphảirangoàigiúpviệcởlứatuổicònrấttrẻ,đầutiênlàởnhàcủangàiLensmand.Sánghôm đó, tòa án đã nghe những gì bà chủ của cô ta, phu nhânHeyerdahl,nghĩvềcôta–khôngaicóthểmongướccóđượcmộtlờigiớithiệutốtđẹphơnthế.SauđóBarbrochuyểntớiBergen.Tớiđây

viên luậtsưnhấnmạnhvàomộtvănbảnchứngthựccảmđộngcủahai thươnggia trẻ từng thuêmướnBarbroởBergen–rõràng làởmộtvịthếđángtincậy.Barbrođãtrởvềnhàlàmviệcvớitưcáchlàquảngiachongườiđànôngchưavợnàytrongmộthuyệnngoạiô.Vànỗibấthạnhcủacôtabắtđầutừđây.

Cô ta phát hiện ra mình có mang với người đàn ông này. Lờikhuyênđầyhiểubiếtcủabêncôngtốđãđượcđưara–theomộtcungcáchtếnhịvàđángquantâmnhất,cóthểnóithế–vềvấnđềcheđậyviệcsinhcon.Barbrocócốtìnhchegiấutìnhtrạngcủamìnhkhông;côtacóchốibỏviệcmangthaiđứabéhaykhông?Hainhânchứng,cáccôgáiđếntừlàngcủacôta,đãcóýkiếnrằngcôtađangtrongtìnhtrạngcóthai;nhưngkhihọhỏicôta,côtakhônghềchốibỏđiềuđó,côtachỉtránhđềcậptớichuyệnnày.

Theo lẽ tựnhiên,một thiếunữ có thể làmgì trongmột trườnghợp như thế ngoài việc lãng tránh nó? Không ai khác hỏi cô ta vềchuyện đó. Tới gặp bà chủ và thú nhận à? Cô ta không có bà chủ;chínhcô ta làbàchủởđó.Cô ta cómộtôngchủ, tấtnhiên,nhưngngườitakhôngmongđợimộtcôgáikểchomộtngườiđànôngnghevềmộtvấnđềnhưthế;côtađãtựmìnhváclấycâythậpáccủamình;khôngcòncahát véo con,khôngcònhuýt sáo,màchỉ lặng imnhưmộttusĩdòngLuyệntâm.Chegiấuư?Không,nhưngcôtađãgiữkínchuyệnđóchoriêngmình.

Đứatrẻchàođời–mộtcậubéxinhxắnvàkhỏemạnh;đãsốngvàthở sau khi lọt lòng, nhưng đã bị chết ngạt. Tòa án đã biết về tìnhhuốngliênquantớivụsinhnởnày:nóđãxảyradướinước;ngườimẹbịtéxuốngsuối,vàđứatrẻrađời,nhưngcôtakhôngcókhảnăngcứunó.Côtanằmđó,thậmchíkhôngthểđứnglênchotớimộtlúcsauđó.Trênthihàikhôngcódấuvếtbạohànhnào;khôngcógìchỉra

rằngnóđãbịgiếtchếtmộtcáchcốý;nóđãchếtđuốidotainạntronglúcchàođời,chỉcóthế.Mộtlýgiảitựnhiênnhấttrênđời.

Ngườiđồngnghiệphiểubiếtcủaanhtađãnhắctớimộttấmvảibọc,cholànócótínhchấtbíẩn,khôngrõlýdovìsaocôtalạimangtheomảnháosơmiđótheovàohômđó.Bímậtnàykhárõràng;côtađãmangtheomảnháođểbọcnhữngnhánhcâybáchxù.Hẳncôtacũngcóthể–cứcholàvậy–mangtheomộtcáiáogối;nhưchuyệnđãxảyra,côtamangtheomộtmảnháosơmi.Mộtthứcôtaphảicó,trongbấtkỳ trườnghợpnào;cô takhông thể tay trầnmangnhữngnhánhcây.Không,chắcchắnkhôngcócơsởnàođểxemchuyệnnàylàmộtbíẩn.

Tuynhiên,cómộtđiểmkhônghoàntoànrõràng:bịcáocóđượcquantâmđốixửtheođúngđòihỏicủađiềukiệnbảnthânvàothờiđiểmđóhaykhông?Chủcủacôtacóđốixửtửtếvớicôtahaykhông?Chuyệnnàycũngtốtchobảnthânanhtanếunólànhưthế.Bảnthâncôgái,quathẩmvấn,đãnóivềngườiđànôngvớisựvừaý;vàtựthânđiềunàymộtlầnnữalàchứngcứvềtínhcáchcaothượngcủacôta.Tương tự, vềphầnngườiđànông,AxelStrömcũng cốgắngkhôngtrút thêmgánhnặng lên vai cô gái trongnhững lời khai củamình,hoặcđổ lỗi cho cô tadướibấtkỳhình thứcnào.Trongchuyệnnàyanhtađãhànhđộngđúng–khôngnóilàkhônngoan,khithấyrằngtrườnghợpcủaanhtaphụthuộcrất lớnvàonhữngvấnđềđicùngvớicôta.Bằngcáchđổlỗichocôta,nếucôtabịkếttội,anhtacũngchuốclấytaiươngchochínhmình.

Khôngthểcânnhắccáchồsơvàlờikhaitrongvụánmàkhôngcảmnhậnmộtmốiđồngcảmsâuxađốivớicôgáitrẻđangtrongtìnhcảnhbịbỏrơinày.Thếnhưngkhôngcầnphảivancầulòngthươnghạichocôta,chỉcầnsựcôngchínhthấuhiểucủaconngười.Côtavà

ông chủ củamình đang trong tình trạng hứa hôn với nhau, nhưngmộtsựbấttươngđồngvềtínhkhívànhữngmốiquantâmđãngăncảnviệckếthôngiữahọ.Côgáinàykhôngthểgiaophótươnglaicủamìnhchomộtngườiđànôngnhưthế.Đâykhôngphảilàmộtđềtàivuivẻ,nhưngcóthểcóíchkhiquaylạitronggiâylátvấnđềcủatấmvảibọcđãnóilúcnãy;nênlưuýrằngcôgáiđãmangtheo,khôngphảilàmộttrongnhữngquầnáolótcủamình,màlàmộttrongnhữngcáiáo sơmi của chủmình. Vấn để nảy sinh ngay lập tức: phải chăngchínhngườiđànôngđãcungcấpchấtliệuchomụcđíchđó?Ởđây,thoạttiênngườitacókhuynhhướngnhìnthấymộtkhảnăng,ởbấtcứgiánào,rằngngườiđànông,AxelStröm,đãđóngmộtvaitrònàođótrongvụviệc.

“Hừm,” aiđó trong tòaán thốt lên.Rất lớnvà gaygắt, thật sự,đếnđộdiễngiảphảidừnglại,vàtấtcảngoảnhlạiđểnhìnxemaichịutráchnhiệmchosựcắtngangđó.Ngàichánháncaumày.

Nhưng, viên luật sư biện hộ tiếp tục nói, lấy lại tinh thần, vềphươngdiệnnày, chúng ta cũng có thể an tâm,nhờvào chínhbảnthânbịcáo.Cóvẻnhưrấtcólợichocôtakhiphânchiatộilỗiởđây,nhưngcôtakhônghềnỗlựclàmnhưvậy.CôtađãhoàntoànxóabỏbấtkỳtộilỗiđồnglõanàochoAxelStrömtừthựctếrằngcôtađãlấyáo sơmi củaanh ta thayvì thứgìđó củamình trênđường tới consuối – nghĩa là trên đường vào rừng để thu lượm nhánh bách xù.Khôngcómộtnguyêndonhỏnhấtnàođểnghingờsựquảquyếtcủabịcáoởđiểmnày;nhữnglờikhaicủacôtađãđượcthấylàănkhớpvớinhữngsựkiện,vàsựtươngđồnglàchứngcứchovụánvềđiềunày.Nếungườiđànôngđãtraochocôtacáiáo,cũngcónghĩalàviệcgiếtđứabéđãđượcdựtínhsẵn–bịcáo,đángtinnhưđãchứngtỏ,thậmchíđãkhôngcốtrútlênngườiđànôngmộttộiácchưabaogiờđượcthựchiện.Tháiđộtừđầuđếncuốicủacôtađềuthẳngthắnvà

cởimởmộtcáchđángkhen;côtakhôngcốtrúttộilênnhữngngườikhác.Cónhữngvídụthườngxuyênvềcảmxúctếnhịnàyởphíabịcáotrướcphiêntòa,vídụ,thựctếrằngcôtađãcốhếtsứcquấnđứabé lại đàng hoàng, và chôn cất nó một cách tươm tất, như ngàiLensmandđãtìmthấy.

Tớiđâyngàichánhánxenvào,chỉlàvấnđềhìnhthức,nhậnxétrằngcáimộmàngàiLensmandtìmthấylàcáimộthứhai–cáimộmàAxelđãchônxácchếtsaukhilấynórakhỏicáimộđầutiên.

“Đúng,đúnglànhưthế.Tôixintiếpnhậnsựchỉnhlý,”viênluậtsưnói,vớitấtcảsựkínhtrọngđúngđắndànhchongàichủtọaphiêntòa. Hoàn toàn đúng. Nhưng… chính Axel đã khai rằng anh ta chỉmangđứabérakhỏicáimộnàyvàđặtnóvàocáimộkia.Vàkhôngngờgìrằngmộtngườiphụnữcókhảnăngquấnbọcmộtembétốthơn làmộtngườiđànông–vàai làngườigiỏinhất?Chắcchắn làbàntaydịudàngcủamộtngườimẹ.

Ngàichánhángậtđầu.

Trongbấtkỳtrườnghợpnào–cókhảnăngrằngcôgáinày–nếucôtathuộcdạngngườikhác–đãchônđứabètrầntruồnghaychăng?Thậmchíngườitacòncóthểđixahơnkhinóirằnghẳncôtacũngcóthểnémnóvàomột cái giỏđựng rác.Cô ta có thểbỏmặcnódướimộtgốccâyngoàiđấttrống,bịđóngbăngchotớichết–nghĩalà,dĩnhiên,nếunóchưachết.Côtacóthểbỏnóvàobếplòkhiởnhàmộtmình,vàthiêurụinó.CôtacóthểmangnóraconsôngởSellanraavànémnóxuốngđó.Nhưngngườimẹnàykhônglàmchuyệnnàotrongnhữngđiềutrên;côtacẩnthậnquấnnótrongmộtmảnhvảivàchôncấtnó.Vànếucáithihàiđượctìmthấycóquấnbọccẩnthậnkhicáimộđượcmởra,chắcchắnphảilàmộtngườiđànbàchứkhôngphải

mộtngườiđànôngđãquấnnónhưthế.

Tớiđây,viênluậtsưbàochữatiếptục,việcxácđịnhhìnhthứctộilỗinàocóthểápdụngchocôgáiBarbrocóliênquanlàtùythuộcvàotòaán.Khôngcònlạigìnhiềuđểcóthểkếttộicôta–thậtra,theoýkiếntưvấncủaanhta,khônghềcóchứngcứgì.Trừphitòaántìmralý do để kết tội về việc không khai báo về cái chết.Nhưngmột lầnnữa,ởđây,đứabéđãchết,vàkhôngthểlàmđượcgìsauđó;nơiđónằm sâu giữa rừng hoang, cách xa chỗ của giáo sĩ hoặc ngàiLensmandnhiềudặm;khálàtựnhiên,chắcchắnthế,khiđểchonóngủgiấcngủmuônđờitrongmộtcáimộgọngànggiữakhurừng.Vànếuchônnónhưthếlàmộttộiác,vậythìkẻcótộinhiềuhơnphảilàchađứabé–cóthếnói,khinhtộinàychắcchắnlàđủnhẹđểcóthểbỏqua.Thựchànhpháp luậthiệnđạiđangngàycàngcóxuhướngnhấnmạnhvàoviệccảitạotộiáchơnlàtrừngphạtnó.Mộthệthốngtìmcáchápdụngsựtrừngphạtlênmọiconngườiđãtrởnênlỗithời–nólàthứphápluậtbáothùcủaKinhCựuước,mắttrảmắtvàrăngtrảrăng.Tinhthầncủathứluậtphápđókhôngcònnữavàothờihiệnđại.Luậtphápngàynaynhânđạohơn, luôntìmcáchtựđiềuchỉnhnó theomức độ của dự định vàmục đích phạm tội được thể hiệntrongtừngvụán.

Không!Tòaánkhôngbaogiờcóthểkếttộicôgáinày.Đâykhôngphảilàđốitượngcủamộtcuộcxétxửđểbảotoànmộtsựbổsungchoconsốphạmnhân,màđúnghơnlàđểgiữlạichoxãhộimộtthànhviêntốtvàhữuích.Cũngnênlưuýrằnggiờđâybịcáođãcómộtviễncảnhtươnglainơicôtasẽnằmdướisựgiámsáttốtnhấtcóthể.Phunhân Heyerdahl, từ sự hiểu biết thân quen về cô gái, và từ kinhnghiệmlàmmẹquýgiácủamình,đãmởrộngcửanhàmìnhđểđónnhậncôgái;tòaánnênlưutâmtớigánhnặngtráchnhiệmgắnliềnvớiquyếtđịnhnày,vàsẽkếttộihoặcthabổngbịcáo.Cuốicùng,anh

tamuốnbày tỏ lòngbiếtơn tớiviên luật sưcông tốgiàuhiểubiết,ngườiđãquảngđạikhôngđưarayêucầukếttội–mộtchứngcứđẹpđẽcủasựthấuhiểusâusắcvànhântừ.

Viênluậtsưbàochữangồixuống.

Phầncònlạicủaphiêntòakhôngkéodàilắm.Việctổngkếtchỉlàsựlặplạicùngmộtsốđiểmtrướcđó,nhìntừcácgócđộkhácnhau,mộtbảntómlượcvềhànhvi,khôkhan,khóhiểuvàđángnể.Nóđãđượcsoạnđểtấtcảđềuthấyhàilòngthỏadạ;cảhaibêncôngtốvàbàochữađãchỉ ranhữnggì tòaánnêncânnhắc,vàngàichánhánthấycôngviệccủaôngkhádễdàng.

Ánhsángđượcthắplêntronghaingọnđèntreotrêntrầnnhà–một thứánhsángkhốnkhổ,ngài chánhánhầunhưkhông thểđọcđượcnhữngghichépcủamình.Ôngnghiêmnghịnhắclạiquanđiểmrằngcáichếtcủađứabéđãkhôngđượcthôngbáotheođúngthểthứcchonhữngngườicóthẩmquyền–nhưngđiềuđó,dướinhữnghoàncảnhnhấtđịnh,nênđượcxemlàbổnphậncủangườichahơnlàcủangườimẹ,dựavàotìnhtrạngyếuớtcủacôtalúcđó.Khiđótòaánsẽphảixácđịnhcótrườnghợpbấtkỳnàođượcchứngminhlàcóliênquantớiviệcchegiấuviệcsinhnởvàgiếttrẻsơsinhhaychăng.Tớiđâycácchứngcứđượctómlượclạitừđầutớicuốilầnnữa.Rồitớihuấnthịcủatòavềýthứctráchnhiệm,màcảtòađãnghetrướcđó,vàcuốicùng, lờinhắcnhởthườngxuyênrằngtrongtrườnghợpcónghingờ,cáncâncônglýđượcphépnghiêngsangphíacólợichobịcáo.

Vàgiờđâytấtcảđãsángtỏvàsẵnsàng.

Cácquantòarờiphòngxétxửvàđivàomộtcănphòngkhác.Họsẽxemlại tờgiấycónhữngcâuhỏicụthểmàmộttrongsốhọcầm

theo.Họrờiphòngtrongnămphút,sauđóquaylạivớimộtcâutrảlời“Không”chotấtcảcáccâuhỏi.

Không,côgáiBarbrokhônggiếtconcủacôta.

Sauđóngàichủtọaphiêntòanóithêmvàilời,vàtuyênbốrằnggiờđâyBarbrođượctựdo.

Mọingườirờikhỏiphòngxétxử,vởhàikịchđãkếtthúc….

CóaiđónắmlấycánhtaycủaAxelStrÖm.ĐólàGeissler.“Hừm,”ôngnói,“thếlàgiờcậuđãquađượcvụnày!”

“Phải,”Axelđáp.

“Nhưnghọđãkhiếncậuphímấtnhiềuthờigianchảvìcáigìcả.”

“Phải,”Axel lạiđáp.Nhưnganhđãdầnbình thường lại, và saumộtlúcanhnóithêm:“Dùsaothìtôimừnglànóđãkhôngtệhơn.”

“Không tệ hơn?” Geissler nói. “Ta thích nhìn họ cố gắng xemsao!”Ôngnóivớisựnhấnmạnh,vàAxelnghĩ rằnghẳnGeisslerđãlàmđiềugìđótrongvụánnày;rằngôngtađãcanthiệpvào.Nóichocùng,cóTrờiđấtbiếtcóphảichínhGeisslerđãdẫndắttoànbộphiêntòa vàđạtđượckết quảôngmongmuốnhaykhông.Dù sao thì đócũnglàmộtbímật.

ÍtnhấtAxelcũnghiểurằngGeisslerđãđứngvềphíaanhtừđầutớicuối.

Anhnói,giơtayra:“Tôirấtcámơnông.”

“Vìcáigì?”Geisslerhỏi.

“Sao,vì…vìtấtcảnhữngchuyệnnày.”

Geisslerngắngọndậptắtnó.“Tachẳnglàmgìhết.Nếukhôngcórắcrối,bấtkỳđiềugì…thìchẳngđángcông.”Nhưngdùsaođinữa,khôngphảiGeisslerkhônghàilòng,cólẽ,khiđượccámơn;nhưthểôngđãchờđợinó,vàgiờnóđãtới.“Bâygiờtakhôngcóthờigiờđểđứngchuyệntrò.Maihãyquaylại,đượckhông?Tốt.Vậythìtạmbiệt,vàchúccậumaymắn.”Vàônglữngthữngbăngquađường.

***

Trênconthuyềnquayvềnhà,AxelchạmtránngàiLensmandvàvợcủaôngta,Barbrovàhaicôgáiđượcmờilàmnhânchứng.

“Sao, anh có mừng không khi mọi chuyện hóa ra tốt đẹp nhưthế?”PhunhânHeyerdahlhỏi.

CảngàiLensmandcũngxenvàomộtcâu:“Đây làvụánthứhailoại này mà ta gặp trong lúc ta ở đây – đầu tiên là với Inger ởSellanraa,vàgiờlàvụnày.Không,khônghayhogìkhicốủnghộloạichuyệnthếnày–cônglýphảiratay.”

Nhưngchắcchắn làphunhânHeyerdahlđoánrằngAxelkhôngvuilắmvớiphátbiểucủabàhômtrước,vàcốxoadịuanh,đểbùđắplạichútnàohaychútđó.“Anhcóhiểuchứ,dĩnhiên,vìsaotôiphảinóitấtcảnhữngđiềuđóvềanhngàyhômqua?”

“Ừm,vâng,”Axelđáp.

“Tấtnhiênlàanhhiểu,tôibiết.Anhkhôngnghĩlàtôimuốnlàmchomọichuyệnthêmkhókhănchoanhchứ.Tôiluônnghĩtốtvềanh,vàtôikhôngngạinóirađiềuđó.”

“Phải,”Axelđáp,chỉthếkhônghơn.Nhưnganhhàilòngvàcảmđộngvớinhữnglờinóicủabàta.

“Phải, tôi nghĩ thế đấy,” phu nhân Heyerdahl nói. “Nhưng tôibuộcphảicốgắngchuyểnhướngsựbuộctộiquaphíaanhmộtchút,khôngthìBarbrosẽbịkếtán,vàcảanhnữa.Tấtcảlàvìđiềutốtnhất,thậtsựlàvậy.”

“Tôirấtcámơnsựtửtếcủabà,”Axelnói.

“Vàchínhlàtôichứkhôngphảiaikhácđãđigặphếtngườinàysangkẻkhácởđó, cố làmnhữnggì tôi có thểchocảhaingười.Vàanhthấyđó,dĩnhiên,rằngtấtcảchúngtôiphảilàmcùngmộtviệc–làmravẻnhưanhcũngcómộtphầntráchnhiệm,vàdothếmàcứuthoátcảhaivàophútchót.”

“Phải,”Axelnói.

“Chắcchắn làkhônggiâyphútnàoanh tưởng tượngđượcrằngtôi có ý định làmhại tới anh đấy chứ?Khi tôi luôn nghĩ rất tốt vềanh!”

Phải,thậtlàtốtkhinghetấtcảnhữngcâuxuốngnướcnhưthế.Ởbấtcứgiánào,Axelcũngxúcđộngtớiđộanhcảmthấyphảilàmmộtđiềugìđó,tặngchophunhânHeyerdahlthứnàyhaythứkhác,bấtcứthứgìanhcóthểtìmra–mộtsúcthịt,cólẽ,khimùathuđãtới.Anhcómộtconbòđựctrẻ…

PhunhânHeyerdahlđãgiữlời;vàđưaBarbrotớisốngvớimình.Trênboongcủacontàuhơinước,bàcũngchămsócchocôgái,vàlochocôkhôngquá lạnh,quáđói,bà cũng lưu tâm tới việckhôngđểchocô có chuyệnkhônghayvớingườibạn traiđến từBergen.Lần

đầutiênnóxảyra,bàkhôngnóigì,chỉgọiBarbrotớigặpbà.NhưngmộtlátsauđóBarbrolạicặpkèvớianhta,đầungãsangmộtbên,nóigiọngBergenvàmỉmcười.Khiđóbàchủcủacôgọicôtớivàbảo:

“Thật đấy, Barbro, lúc này cô không nên tiếp tục như thế giữađámđànông.Hãynhớtớinhữnggìcôvừatrảiqua,vàcôtớitừđâu.”

“Tôichỉnóichuyệnvớianhtamộtphút,”Barbrođáp.“TôinghenóianhtađếntừBergen.”

Axelkhôngnóigìvớicô.Anhđểýthấyhiệngiờcôxanhxaovàdadẻđãtrởnênsạchsẽ,cóbộrăngtốthơn.Côkhôngđeochiếcnhẫnnàocủaanh…

VàgiờđâyAxellạimộtlầnnữalêbướcđilênmảnhđấtcủamình.Trờimưagió,nhưnganhvuitậnđáytim;mộtcáimáycắtcỏvàmộtcáimáybừađangnằmdướibếncảng;anhđãnhìnthấychúng.ÔicáingàiGeisslerđó!Lúcởtrongthịtrấnôngtakhônghềnóilờinàovềmónquàmàông tađãgửi.Phải,Geissler,mộtconngườisâu thẳmkhôndò.

[12]Desiderius Erasmus Roterodamus (1466 – 1536), giáo sĩ, nhà nghiên cứuthầnhọcHàLan.

CHƯƠNGVIII

HóaraAxelkhôngcónhiềuthờigianđểngơinghỉởnhà.Nhữngcơngiómạnhmùa thuđãmang tới rắcrốivàphiềnnhiễumớichocông việc mà anh đã tự chuốc vào mình: cái máy điện thoại trêntườngnhàanhthôngbáorằngđườngdâyđãbịđứt.

Ồ,nhưnganhđãsuynghĩquánhiềutớitiền,chắcchắnlàthế,khianhnhậnvị trí đó.Ngay từđầu,nóđã làmộtmốiphiềnhà.BredeOlsenđãthẳngthừngđedọaanhkhianhxuốngđểlấycáimáyđiệnthoạivàcácthứdụngcụ.Phải,yđãnóinhiềulời:

“Cóvẻnhưcậukhôngnhớtôiđãcứumạngcậuthếnàohồimùađôngnămngoái!”

“Olinemớilàngườicứumạngtôi,”Axelđáp.

“Thếhử,thậtlà!Vậykhôngphảitôiđãcõngcậutrênđôivaicòmcõicủatôisao?Dùsaođinữa,cậukháthôngminhkhimuanhàtôivàomùahèvàmặcchotôivôgiacưvàomùađông.”Phải,Bredeđãbịtổnthươngsâusắc;ynóitiếp:

“Nhưngcậucứnhậnlấyđườngdâychotôi,tấtcảmọithứvụnvặtcủanó.Tôivàngườinhàcủatôisẽchuyểnxuốnglàngvàkhởisựmộtcôngviệclàmăngìđóởdưới–cậukhôngbiếtđólàgìđâu,nhưngcứchờxem.Mộtkháchsạnnơimọingườicóthểngồiuốngcàphêthìsaonhỉ?Cậuthấyđó,chúngtôicũngxoayxởtốt.Ởđóvợtôicóthể

bánnhữngthứđồănthứcuốngcũngnhưcácthứkhác,vàtôicóthểrangoàikinhdoanhbuônbán,kiếmđượcnhiều tiềnhơncậu từnglàmratrướcgiờ.Nhưngtôikhôngngạinóivớicậu,Axel, tôicóthểlàmchocậuđiêuđứngtheonhiềucáchlạlùng,vớitấtcảnhữnggìtôibiếtvềđiệnthoạivàcácthứ;phải,cảviệcnhổmấycáicộtlênlẫncắtđứtđườngdây các thứ lànhữngchuyệnkhádễdàng, và rồi cậu sẽphảichạyrangoàiđểcoisócnóvàothờiđiểmbậnbịu.Đó là tấtcảnhữnggìtôiđịnhnóivớicậu,Axel,vàcậugắngmànhớlấy…”

LẽragiờlàlúcAxelxuốngbếncảngđểđưanhữngcỗmáyvềnhà–tấtcảđềumạvàngvàrựcrỡmàusắc,trôngnhưnhữngbứctranh.Vàanhcóthểngắmnghíachúngsuốtngàyhômđó,tìmhiểucáchsửdụngchúng–nhưnggiờchúngphảinằmchờởđó.Chảvuivẻgìkhiphảigácsangbêntấtcảnhữngcôngviệccầnthiếtđểchạyracoisócmộtđườngdâyđiệntín.Nhưngđólàtiền…

Anh bắt gặp Aronsen ở đỉnh đồi. Phải, tay nhà buôn Aronsenđangđứngnhìnratrậnbão,bảnthângãcũnggiốngnhưmộtảoảnh.Gãmuốngìởđó?Lúcnàyđầuócgãkhôngcóchútyênbình,nhưnggãphảiđíchthânđilêncaonguyênvàtậnmắtnhìnkhumỏ.Vàbạnthấy đó, Aronsen làm chuyện này là xuất phát từ ý nghĩ thật sựnghiêmchỉnhvề tương laicủabản thânvàgiađìnhmình.Gãđứngđó,đốimặtvớisựquạnhhiutrầntrụitrênnhữngngọnđồibỏhoang,nhữngcỗmáynằmđóchờhanrỉ,nhữngchiếcxengựavàmọithứvậtliệubịbỏmặcngoàitrời–thậtnảnlòngkhitrôngthấytìnhcảnhđó.Đâyđótrênnhữngbứcváchcủamấytúplềulànhữngtờápphíchvànhữngthôngbáoviếttay,ngăncấmbấtkỳaipháhỏnghaylấyđitàisảncủacôngty–cácthứdụngcụ,nhữngchiếcxehaycáccôngtrìnhxâydựng.

Axeldừnglạiđểtraođổivàilờivớitaynhàbuônnổiđiên,vàhỏi

cóphảigãrangoàisănbắnhaykhông.

“Bắnà?Phải,giámàtôicóthểtớigầnhắnta!”

“Hắnta?Aivậy?”

“Saonữa,hắn ta,kẻđangpháhủycuộcđời tôi và tất cảnhữngngười còn lại quanhđây.Kẻ không chịubánmiếngđất caonguyêncủahắnvàchophépmọithứhoạtđộngtrởlại,đểviệcbuônbánvàtiềnbạclạilưuthônghệtnhưhồitrước.”

“VậytheoýcủaanhôngtalàGeissler,phảikhông?”

“Phải,tôimuốnnóitớihắn.Nênbịbắnbỏ!”

Axelbậtcườivànói:“CáchđâyvàihômGeisslerởthịtrấn;lẽraanhnênnóichuyệnvớiôngtaởđó.Nhưngnếutôibạogandámnói,nóichocùng,tôingờrằngtốthơnanhnênđểchoôngtayênthân.”

“Tạisao?”Aronsengiậndữhỏi.

“Tạisaoà?Tôichorằngrốtcuộcôngtakhônngoanhơnanhvàrấtbíẩn.”

Họcãinhaumộtlátvềchuyệnnày,vàAronsentrởnênkíchđộnghơnbaogiờhết.CuốicùngAxelhỏiđùa:“Dùsaothìanhcũngkhônglàmmặtgiậnvới tất cả chúng tôi vàbỏđi,mặc cho chúng tôiở lạivùnghoangvunàychứ?”

“Hừ!Nghĩlàtôisẽquanhquẩnmộtcáchngungốcởđâytrongcáiđầmlầycủacácanhvàchẳngbaogiờbánđượcmộtcáitẩuthuốcà?”Aronsenphẫnnộlalên.“Tìmchotôimộtngườimuavàtôisẽbánđứtngay.”

“Bánđứtà?”Axelnói.“Đấtnàylàvùngđấttốtnếunóđượcchămsócđúngđắn–vànhữnggìanhcóđủđểnuôisốngmộtngười.”

“Không phải tôi đã bảo là tôi sẽ không đụng tới nó hay sao?”Aronsenlạilalêntrongcơngiógiật.“Tôicóthểlàmtốthơnchuyệnđó!”

Axel nghĩ nếu là vậy, tìm một người mua là chuyện dễ dàng;nhưngArosen cười khinhmiệt với ýnghĩđó–không có aiở vùnghoangvunàycóđủtiềnđểmualạicủagã.

“Khôngphảiởchốnhoangvunày,cólẽ,nhưngởnơikhác.”

“Ởđâykhôngcógìngoàirácrưởivàsựnghèonàn,”Aronsencayđắngnói.

“Sao,cóthểlàvậy,”Axelnói,hơibịxúcphạm.“NhưngIsaktrêntrạiSellanraacóthểmualạicủaanhbấtkỳngàynào.”

“Đừngtinvàođiềuđó,”Aronsenđáp.

“Vớitôiđólàđiềuduynhấtmàanhphảitin,”Axelđápvàquayđi.

Aronsengọivớitheo:“Nè,chờchút!Anhvừanóigì–Isakcóthểmuachỗđó,phảianhđãnóithếkhông?”

“Phải,”Axelđáp, “nếuchỉ là chuyện tiềnnong.Ông ta cóđủđểmuanămcáitrạinhưStorborgcủaanh!”

Trênđườnglênđây,AronsenđãđivòngraxakhỏiSellanraa,cẩnthậnđểkhôngbịnhìn thấy;nhưngkhiđi xuống, gã ghévàovànóichuyệnvớiIsak.NhưngIsakchỉlắcđầuvànóikhông,đólàmộtvấnđềmàanhchưabaogiờnghĩtới,vàkhôngquantâm.

NhưnglễGiángsinhnămấy,khiEleseustrởvềnhà,Isaktỏradễchịu.Đúng,anhvẫnkhưkhưchorằngmuaStorborglàmộtýtưởngđiên rồ, điều đó chưa bao giờ có trong đầu anh; tuy nhiên, nếuEleseusnghĩcậucóthểlàmđượcbấtcứđiềugìvớimảnhđấtđó,saochứ,họsẽxemxétlại.

Bản thân Eleseus vẫn lưỡng lự nửa vời như thường lệ; khôngchínhxáclàbồnchồnvìnó;thếnhưngcũngkhônghoàntoànthờơ.Nếucậugầydựngcơngơiởđó,sựnghiệpcủacậutheohướngkháckểnhưchấmdứt.Ởđókhônggiốngnhưtrongmộtthịtrấn.Mùathuấy,khinhiềungườitừquanhvùngcủacậuvàothịtrấnđểđốichấtởtòa,cậuthậntrọngkhônglómặtra;cậukhôngmuốngặpbấtkỳmộtaiquenbiếttrongvùng;họthuộcvềmộtthếgiớikhác.Vàphảichănggiờđâybảnthâncậuđãquaylạichínhcáithếgiớiđó?

Mẹcậurấtmuốnmuachỗđó;cảSivertcũngvậy,bảorằngđósẽlàđiềutốtnhất.CảhaingườiđềuđeodínhlấyEleseus,vàmộthômcảbacùngđánhxexuốngStorborgđểtậnmắtxemquachỗđó.

Nhưngkhicómột triểnvọngbánđược,Aronsentrở thànhmộtconngườikhác;gãkhôngbuộcphảitốngkhứnóđi,khônghề.Nếugãra đi, nơi này có thể đứng vững như trước; nó là một mảnh đấtthượngđẳng,mộtnơi“háiratiền”khôngcókhókhăngì trongviệcbánnóvàobấtkỳlúcnào.“Bàsẽkhôngtrảđúnggiácủatôiđâu,”gãnói.

Họđiquanhkhắpnhàvàcửa tiệm,nhàkhovàchuồnggia súc,xemxétnhữnghànghóanghèonàncònlại,baogồmvàichiếckhẩucầm,nhữngsợidâyđồnghồ,nhữnghộpgiấymàuthủcông,nhữngcây đèn có treo hình trang trí, tất cả đều không thể bán được chonhữngthôndânbénnhạysinhsốngtrongvùng.Thêmvàithùngđinh

vàmộtsốvảihoa,vàtấtcảchỉcòncóthế.

Eleseusbuộcphảikhoemẽđôichút,cậunhìn lướtquamọi thứvớivẻhiểubiếtvàbảo:

“Tôichẳngdùngnhữngthứlinhtinhđóvàoviệcgìđược.”

“Sao,cậukhôngbuộcphảimuanó,”Aronsenđáp.

“Dùsao, tôi sẽ trả choôngmộtngànnămtrămKronerchochỗnàyvớinhữngthứhànghóa,giasúcvàcácthứcònlại,”Eleseusnói.Ồ,cậuquábấtcẩn;đềnghịcủacậuchỉlàmộttròkhoekhoang,đểnóilênđiềugìđó.

Vàhọđánhxe trởvềnhà.Không, không có thỏa thuậnnào cả;EleseusđãđưaramộtđềnghịngớngẩnmàAronsenxemnhưmộtsựsỉnhục.“Tôikhôngnghĩnhiềutớicậu,chàngtraitrẻ,”Aronsennói;phải,gọicậulàchàngtraitrẻ,xemcậuchỉlàmộtthằnglỏicontựcaotự đại lớn lên trong thị trấn, và nghĩ là có thể lên lớp cậu, cái gãAronsenchỉbiếttớigiátrịhànghóađó.

“Tôisẽkhôngchophépônggọi tôi là ‘chàng trai trẻ’ thưaông,”Eleseusnói,tớilượtmìnhbịxúcphạm.Sauchuyệnđó,họắtphảilànhữngkẻtửthù.

NhưnglàmsaoAronsencóthểtỏrađộclậpvàchắcchắnvềviệckhôngbuộcphảibánnhàđếnthế?Cómộtnguyêndo:nóichocùng,gãcómộttiahyvọngnhỏtrongđầu.

Một cuộchọpđãđược tổ chức trong làngđểxemxét tìnhhìnhphát sinhdo lời từchốibán lạikhumỏcủaGeissler.Chỉnhữngcưdânbênngoàimớithoátkhỏichuyệnnày,nólàchuyệnsốngchếtđối

vớitoànhuyện.

Giờđây, làmsaothôndâncó thểsốngsungtúchaynghèotúngnhưtrướckhicómộtcáimỏxuấthiện?Vâng,họkhôngthể,vàtấtcảlàthếđó.Họđãtrởnênquenvớithựcphẩmtốthơn,bánhmìngonhơn,nhữngquầnáomuatiệmvànhữngkhoảnlươngcao,nóichunglàsựtiêuphaphungphí–phải,thôndânđãhọcđượccáchkiếmratiền,vàđólàvấnđề.Giờđây,tiềnlạiđộinónrađi,chuồnđinhưmộtbầy cá tríchùa rabiển rộng–đó làmột tình cảnhkhốn cùngkinhkhủngđốivớitấtcảbọnhọ,vàhọphảilàmgì?

Khôngcònngờgìvềchuyệnđó:viêncựuLensmandGeisslerđãbáothùcảlàngvìhọđãgiúpthượngcấpcủaôngsathảiông;cũngrõrànglàlúcấyhọđãđánhgiáôngquáthấp.Ôngkhôngđơngiảnbiếnmấtvàbịbỏrơi.Bằngthứphươngtiệnđơngiảnnhất,yêucầumộtcáigiácựckỳphilýchokhumỏ,ôngđãthànhcôngtrongviệckiểmsoáttoànbộsựpháttriểncủacảhuyện.Phải,mộtconngườimạnhmẽ!AxelStrömở trạiMaaneland có thể xácnhậnvớihọđiềunày;anhlàngườiduynhấtđãgặpGeisslerlúcgầnđây.CôgáiBarbroconcủaBredebịxétxửtrongthịtrấn,vàđãđượcthabổngvềnhà;nhưngGeisslerđãcómặtsuốtởtòaán.VànếucóbấtkỳngườinàođềxuấtrằngGeisslerđãchánnản,trởthànhmộtngườibịphásản,saochứ,anhtachỉviệcnhìnnhữngcỗmáyđắttiềnmàchínhngàiGeisslerđóđãgửilênchoAxelStrömnhưmộtmónquà.

Vậy thìngườiđànôngnày chính làkẻnắm trong taymìnhvậnmệnhcủa toànhuyện;họ sẽphảiđi tớimột thỏa thuậnnàođóvớiông.RốtcuộcGeisslersẽchịuchấpnhậncáigiánàochokhumỏcủaông? Trong bất kỳ trường hợp nào, họ phải biết chắc về điều đó.NhữngngườiThụyĐiểnđãđềnghịônghaimươilămngàn,ôngđãkhướctừ.Nhưnggiảsửcảlàngnày,cộngđồngởđây,sẽđềnbùcho

phầncònlại,chỉđểmọithứdiễnranhưtrướcthìsao?Nếuđókhôngphảilàmộtkhoảntiềncaotớimứctrờiơiđấthỡi,cũngđángđểlàmđiềuđó.CảtaynhàbuônởtrạmbờbiểnvàAronsenởtrạiStorborgsẽsẵn lòngđónggópmộtcáchriêng tưvàbímật:nhữngkhoản tàitrợcốnghiếnchomộtmụcđíchnhưvậyvềlâudàisẽđượcbồihoàn.

KếtcụccủachuyệnđólàcóhaingườiđượccửtớigặpGeisslervàđặtvấnđềvớiông.Vàmọingườimongchohọsớmquayvề.

Chuyệnlànhưthế,vàAronsennuôidưỡngmộttiahyvọng,nghĩrằnganhtacóthểbảotoànphẩmgiácủamìnhvớibấtkỳmộtaitớiđềnghịmuađứtStorborg.Nhưngniềmhyvọngđókhôngkéodàibaolâu.

Một tuần sau, đoàn đại biểu quay về vớimột lời từ chối thẳngthừng.Ồ, họ đã làmmột chuyện tệ nhất ngay từ lúc khởi đầu, khichọnBredeOlsenlàmộttronghaiđạidiện–họđãchọnyvớitưcáchlàngườicóthờigianrảnhrỗinhất.HọđãtìmđượcGeissler,nhưngôngchỉlắcđầuvàcườirộ.“Hãyquayvềnhàđi,”ôngbảothế.NhưngGeisslerđãtrảtiềnchochuyếntrởvềcủahọ.

Vậylàcảhuyệnđãbịbỏmặcchovậnmệnhcủamình?

Saumột thời gian nổi trận lôi đình và ngày càng trở nên tuyệtvọng,mộthômAronsenlêntrạiSellanraavàgútlạivụmuabán.Phải,Aronsenđãlàmđiềuđó.Eleseusnhậnđượcnóvớicáigiácậuđãđềnghị;đấtvànhàvàchuồnggiasúc;giasúcvàhànghóa,chomộtngànnămtrămKroner.Thậtsự,khikiểmtralạimọithứsauđó,ngườitapháthiệnrarằngcôvợcủaAronsenđãchuyểnphầnlớnsốvảihoathànhsởhữuriêngcủachịta;nhưngnhữngchuyệnvặtvãnhnhưthếkhôngcónghĩalýgìđốivớimộtthanhniênnhưEleseus.Keokiệtthìchảlàmnêntròtrốnggì,cậubảo.

Dùsaođinữa,Eleseuskhôngthậtsựvuimừngvớimọichuyệnđãdiễnra–tươnglaicủacậugiờđãxácđịnh,cậusẽvùimìnhgiữachốnhoang vu. Cậu phải từ bỏ những kế hoạch lớn lao của mình; cậukhôngcònlàmộtquýôngtrẻtuổitrongmộtvănphòng,sẽkhôngbaogiờtrởthànhmộtLensmand,thậmchíkhôngcònsốngtrongthịtrấn.Vớichamìnhvànhữngngườitrongnhà,cậutỏratựhàovìđãmuađượcStorborgvớichínhcáigiámàcậuđãđưara–nóchohọthấycậubiếtmìnhsẽlàmnhữngđiềugì.Nhưngchiếnthắngnhỏnhoiđókhôngđixacholắm.CậucũnghàilòngvớiviệcgiữlạiAndresen,taythưký,theothônglệ,đượcbaogồmtrongvụthươnglượng.Aronsenkhôngcòníchlợigìchoanhtanữa,chotớikhianhtacómộtnơimớiđểđi.EleseuscảmthấyrấthàilòngkhiAndresenlênnàinỉđượcchophépởlại;ởđây,Eleseusđãlàôngchủvàngườiđứngđầucôngviệckinhdoanh–lầnđầutiêntrongđờicậu.

“Vâng,anhcóthểởlại,”cậuđáp.“Tôisẽcầntớimộtphụtáđểcoisócnơinàykhitôiđixađểgiaodịchlàmăn–mởranhữnggiaodịchmớiởBergenvàTrondhjem.”

Và chẳng bao lâu, Andresen đã chứng tỏ việc thu nhận anh takhôngphảilàmộtđiềusơsuất;anhtalàmộtngườilàmviệcgiỏi,coisócmọithứrấttốttronglúcEleseusđixa.Chỉcóđiềuthoạttiênanhtacókhuynhhướngthíchkhoemẽvàthủvaimộtquýông,đólàlỗicủaôngchủcũAronsen.Giờthìmọichuyệnkhácrồi.Vàomùaxuân,khinhữngđầmlầy tanbăng,Sivert từSellanraaxuốngđểcùngđàomươngthoátnướcvớianhmình,vàcoikìa,chínhAndresencũngrangoàiđểđàomương.CóTrờibiếtcáigìđãámvàoanhtakhianhtalàmđiềuđó,vìđâykhôngphảilàviệccủaanhta,nhưnganhtalàloạingười như thế đấy. Nước chưa ngập đủ sâu, và họ không thể làmđược nhiều như ýmuốn, nhưng đó cũng làmột cái gì đó đã hoànthành,ởbấtcứgiánào.ChínhIsaklàngườiđãcóýtưởngthoátnước

nhữngđầmlầyởStorborgvàcanhtácmảnhđấtởđómộtcáchđànghoàng; cái cửa tiệm chỉ là phần phụ hợ, một sự tiện lợi, để giúpnhữngthôndânkhôngphảiđisuốtcảquãngđườngxuốnglàngchỉđểmuamộtcuộnchỉ.

ThếlàSivertvàAndresenđứngđóđàomương,thỉnhthoảnglạitrò chuyện với nhau khi họ dừng lại nghỉ tay. Bằng cách nào đó,Andresen đã kiếm được một đồng tiền vàng hai mươi Kroner, vàSivert sẽ vui vẻ nếu có thể sở hữu cái vật sáng lấp lánh đó; nhưngAndresensẽkhôngrờikhỏinó–anhtagóinótrongmộtmảnhgiấylụavànhétvàotúingực.Sivertđềnghịmộttrậnđấuvậtchosốtiềnđó–đểxemaicóthểvậtđổngườikia;nhưngAndresenkhôngmuốnđánh liều. Sivert đề nghị đặt cượcmột tờ haimươiCroner đáp lạiđồng tiền vàng, và sẽ tự thựchiệnmọi việcđàomươngnếuanh tathắng;nhưngAndresenxemđólàmộtsựxúcphạm.“Thếư,anhtanói,“vàkhôngngờgìnữa,cậumuốntrởvềnhàvàbảorằngtôilàmlụngtrênđấtđaikhônggiỏichútnào!”

Cuốicùng,họđồngýđặtcượctờhaimườilămKronerđểđổilấyđồng vànghaimươiKroner, và đêmđóSivert quay vềnhàmìnhởSellanraađểhỏixinchacậusốtiềnđánhcược.

Mộttròđùanghịchcủamộtthanhniên,mộttròchơithúvịcủatuổitrẻ!Vấtđimộtđêmngongiấc,đinhiềudặmđấtlênvàxuốnglại,vàngàyhômsaulạilàmviệcbìnhthường–chuyệnđóchẳnglàgìđốivớimộtthanhniêncườngtrángnhưcậu,vàmộtđồngtiềnvànglấplánh đáng để làm điều đó. Andresen hay trêu chọc cậu về vụ thỏathuận,nhưngSivertkhôngchịulépvế;cậuchỉcầnbuôngmộtlờivềLeopoldine:“Nè!Suýtnữatôiquênmất.Leopoldinenóhỏithămanhđó…”VàAndresenđộtngộtngưngtay,mặtđỏbừnglênnhưgấcchín.

Nhữngngàyvuithúđốivớicảhai,thoátnướcvàđàomương,gâyranhữngcuộccãicọkéodàiđểlàmvui,vàlàmviệc,rồilạicãinhau.Thỉnhthoảng,Eleseusrangoàivàgiúpmộttay,nhưngchẳngbaolâucậuđãthấmmệt.Eleseuskhôngmạnhkhỏecảvềthânthểlẫnýchí,nhưnglàmộtgãtốtbụngquamấychuyệnđó…

“BàOlineđangtớikìa,”Sivertnói.“Giờanhphảivàonhàvàbáncho bà ấymột gói cà phê đi.”VàEleseusmừng rỡ đi vào. Bán choOlinemộtmón vặt vãnhnàyhay khác cũng cónghĩa là nhiềuphútnghỉngơi,thoátkhỏiviệchấtnhữngthuổngđấtnặngnề.

VàOline, tạo vật khốn khổđó, thỉnh thoảng bà có thể cầnmộtnhúmcàphê,dobà tìnhcờkiếmđượcchút tiềntừAxelhoặcdùngphomát sữa dê để trao đổi. Oline không còn hoàn toàn là bà nhưtrước;côngviệcởMaanelandquánặngnhọcđốivớibà;giờbàđãlàmộtcụgià,vàtuổitácđãđể lạinhữngdấuvếtcủanó.Bàchưabaogiờchịuthúnhậnvềsựyếumệthaygiànuacủamình.Thếđó!Bàsẽtìmrađủthứchuyệnđểnóinếubàbịđuổiđi.Cứngrắnvàkhôngthểkềmchế,đólàOline;làmcôngviệccủamình,vàtìmrathờigianđểlacàtớinhữngngườihàngxómđóđâychomộtcuộccàriềngcàtỏiratrò.Đórõrànglàquyềnlợicủabà,vàởMaanelandkhônghềcóaiđểngồilêđôimách.BảnthânAxelkhôngthíchvụđó.

CònvềphầnvụáncủaBarbro,Olinekhônghàilòng,phải,Olinerất thất vọng. Cả hai đều được tha bổng! Việc con nhỏ Barbro đóđượcthảratrongkhiIngerởSellanraagánhchịutámnămtùkhôngphảilàđiềudễchịuchútnàođốivớiOline;bàcảmthấymộtsựbựcdọc trái giáo lýđối vớimột sự thiênvịnhư thế.NhưngĐấngToànnăngsẽnhìnthấymọisự,khôngngờgìnữa,vàolúcNgàithảnhthơi!VàOlinegậtđầu,nhưthểtiênđoánđượcsựtrừngphạtthiêngliêngsẽxảyđếnsaunày.Đươngnhiên,Olinecũngkhônghềchegiấusự

bấtmãncủabàvớilờituyênáncủatòa,nhấtlàkhibàthấtbạitrongmộtvụlàmtiềnvặtvãnhnàođóvớiAxel,ôngchủcủabà.Khiđóbàsẽcacẩm,theolốinóimềmmỏngcũ,vớinhữnglờimỉamaisâusắcvàcayđắng:

“Phải,thậtlạkhiluậtphápngàynayđãthayđổiđếnthếnào,đốivớimọixấuxatội lỗicủaSodomvàGomorrah:nhưnglờicủaChúaTrờisẽdẫndắttôi,nhưtừtrướctớigiờ,vàmộtnơiẩntrútốtlànhchokẻngoanngoãn.”

Chà, hiện giờ Axel muốn phát ốm và thấy mệt mỏi với ngườiquảngiacủaanh,chỉmongchobàbiếntớibấtcứchỗnàokhác.Vàlúcnày,khimùaxuânđangquaylại, tấtcảcôngviệcđồngángmùamàngđềuphảilàmmộtmình;mùacắtcỏkhôsắptới,vàanhsẽlàmgì?Thậtlàmộtviễncảnhkhốnkhổ.VợcủaanhtraianhởBreidablikđãviết thưgửivềnhàchị taởHelgeland, cố tìmmộtphụnữđànghoàngđểgiúpđỡanh,nhưngchưacóchuyệngìxảyracả.Vàtrongbấtkỳtrườnghợpnào,điềuđócónghĩalàanhphảithanhtoánchochuyếnhànhtrình.

Không,Barborthậtlàđêtiệnxấuxakhirũbỏđứabérồicảchínhcôtacũngbỏđi.AnhbuộcphảigiữlạiOlinesuốtmộtmùahèvàhaimùađôngvừaqua,vàkhôngthểnóichuyệnnàycó thểkéodàibaolâunữa.CònBarbro,cáisinhvậtấy,côtacóquantâmgìhaykhông?Mộthômtrongmùađôngấy,anhđãnóivàilờivớicôtatronglàng,nhưngkhônghềcótớimộtgiọtnướcmắtchảyratừmắtcủacôtađểđóngbăngtrênđôigòmá.

“Côđãlàmgìvớicặpnhẫntôitặngcô?”Anhhỏi.

“Cặpnhẫn?”

“Phải,cặpnhẫn.”

“Hiệngiờtôikhônggiữchúng.”

“Thếư,vậylàhiệngiờcôkhônggiữchúng?”

“Tất cả những thứ đó là giữa hai chúng ta,” cô ta nói. “Và tôikhông thể đeo chúng sau chuyện đó.Đeo những chiếc nhẫn khôngphảilàcáchthứckhitấtcảđãkếtthúcgiữaanhvàtôi.”

“Được,tôichỉmuốnbiếtcôđãlàmgìvớichúng,thếthôi.”

“Có lẽmuốn tôi trả lại chúng cho anh hả?”Cô ta nói. “Chà, tôichưabaogiờnghĩanhlạiđẩytôitớiviệclàmđángxấuhổđó.”

Axelsuynghĩgiây látrồinói:“Tôicó thểđềnbù lạichocôtheocáchkhác.Ýtôilàcôsẽkhôngmấtkhôngchúng.”

Nhưngkhông,Barbrođãtốngkhứcặpnhẫnđirồi,vàkhôngbaogiờchoanhcócơhộimualạimộtchiếcnhẫnvàngvàmộtchiếcnhẫnbạcvớimộtcáigiáphảichăng.

Dù sao đi nữa, Barbro không hoàn toàn thô kệch khó thương,khônghề.Côcómộtcáitạpdềdàibuộcquavaivàcónhữngnếpgấpởhaimép,vàmộtdảivải trắngquấnquanhcổ–phải trôngcôkháxinhxắn.Cóvàingườibảocôđãtìmđượcmộtcucậuởdướilàngđểhẹnhò,dùnóichocùngcóthểđóchỉlàlờiđồnđãi.Ởbấtcứgiánào,phunhânHeyerdahl đãđểmắt trôngnom cô, và cẩn thận tớimứckhôngchophépcôtớidựnhữngcuộckhiêuvũGiángsinh.

Phải,phunhânHeyerdahlrấtưcẩnthận;Axelđangđứngđótròchuyệnvớingườigiúpviệccũcủamìnhvềvấnđềhaichiếcnhẫn,độtnhiên phu nhân Heyerdahl đi tới đứng giữa hai người và nói:

“Barbro,tôinghĩcôđangtớicửahàngmà?”

Barbrođi.VàbàchủcủacôquaysangAxelvàbảo:“Anhcómangtheoxuốngđâymộtítthịthaythứgìđókhông?”

“Ừm,”Axelđáp,chỉcóthếvàchạmtayvàomũ.

ĐólàphunhânHeyerdahl,ngườiđãkhenngợianhvàomùathutrước,bảorằnganhlàmộtanhchàngtuyệtvờivàbàluônnghĩtốtvềanh; vàmột lời tốt đẹpnhư thếđángđượcđềnđáp lại, không cònngờgìnữa.Axelbiếtcáchlàmmọiviệc;đólàmộtcâuchuyệncũ,khinhữngngườiđơngiảngiaotiếpvớinhữngkẻcaohơnhọ,nhữngkẻcóquyềnhành.Vàkhiđóanhđãnghĩngaytớimộtsúcthịt,conbòđựcnoncủaanhcóthểhữuíchtrongchuyệnđó.Nhưngthờigiantrôiqua,hếtthángnàysangthángnọ,vàmùathucũngđãtrôiqua,nhưngconbòchưabaogiờbịgiếtthịt.Vànóichocùng,cóhạigìđâuchứ,nếuanhgiữnólạichomình?–Mangnóchođi,vàanhsẽnghèothêmrấtnhiều.Dùsao,đólàmộtconthúxinhđẹp.

“Ừm, chúc ngày lành. Không,” Axel đáp, lắc đầu; hôm nay anhkhôngmangtheothịt.

NhưnghìnhnhưphunhânHeyerdahlđoánđượcýnghĩcủaanh,vìbànói:

“Tôinghenóianhcómộtconbò,haythứgìkhác?”

“Phải,tôicó,”Axelđáp.

“Anhsẽgiữlạinóchứ?”

“Phải,tôisẽgiữlạinó.”

“Tôihiểu.Anhkhôngcóconcừunàođểgiếtthịtsao?”

“Ngaybâygiờthìkhôngcó.Cáchthức lànhưthế.Tôichưabaogiờmangtheogìngoàinhữngthứđangởngaytạinhà.”

“Ồ, tôihiểu,”phunhânHeyerdahlnói; “Thôi,chỉcó thế.”Vàbàtiếptụcđi.

Axel đánh xe về nhà, nhưng anh không thể ngưng suy nghĩ vềnhữngchuyệnvừaxảyra;anhhơiesợrằngtheocáchnàođóanhđãcómộtbướcđisailầm.Vịphunhânđótừnglàmộtnhânchứngquantrọng;đãủnghộvàchốnglạianh,nhưngdùsaothìcũngquantrọng.Anhđãtrảiquamộtthờigiankhóchịutrongvụđó,nhưng,rốtcuộccuối cùnganhđã thoát rakhỏinó,khỏimộtvụviệc rất tệhạidínhdángtới thihàicủamộtembéđượcpháthiệnchôntrênmảnhđấtcủaanh.Nóichocùng,cólẽtốthơnanhnêngiếtconcừuđó.

Và thật lạ lùng, vìnguyêndonàođóýnghĩnày lại gắn liềnvớiBarbro.Nếuanhmangconcừuxuốngđóchobàchủcủacô,gầnnhưchắcchắnrằngviệcđósẽtạomộtấntượngnhấtđịnhđốivớichínhBarbro.

Nhưngrồinhữngngàylạitrôiqua,vàkhôngcóđiềugìxấungănchúnglại.Lầnkếtiếpđánhxechuẩnbịxuốnglàng,trongxecủaanhvẫnkhôngcóconcừunào,không,vẫnkhôngcócừu.Nhưngvàophútcuốicùng,anhmangtheomộtconcừunon.Tuynhiênlàmộtconcừunon lớn; khôngphải làmột con cừubé tẻo teo, và anh giaonó vớinhữnglờisau:

“Nólàthứthịtkhôngngonmấyvàothờitiếtnày,vàkhôngphảilàmột thứ quà đểmang tới. Nhưng con cừu non này cũng không tệlắm.”

NhưngphunhânHeyerdahlkhôngmuốnnghe tớiviệcnhậnnónhưmộtmónquà:“Hãynóianhmuốnbaonhiêu,”bànói.Chà,mộtquýbàtốtbụng,bàtakhôngquenvớiviệcnhậnquàcủanhữngthôndân!Vàkếtcục,Axelnhậnđượcmộtcáigiákháhờichoconcừunoncủamình.

Anh không nhìn thấy bóng dáng Barbro đâu cả. Phu nhân củangàiLensmandđãnhìnthấyanh,vàđãbảocôtránhmặt.Vàsựmaymắnđãđi theocô–cáicônàngBarbrođãchuồnđikhônggiúpđỡanhsuốtmộtnămrưỡiqua!

CHƯƠNGIX

Mùaxuânấymộtchuyệnbấtngờđãxảyra–mộtchuyệnthậtsựquantrọng.Côngviệcởmỏđượckhởiđộngtrởlại.Geisslerđãbánmiếng đất của ông. Thật không thể tưởng tượng nổi! Ồ, nhưngGeissler làmộtbộóc sâu thẳmkhôndò.Ông có thểmặc cảhay từchối, lắcđầuđểnói“Không”haygậtđầuđểnói“Vâng”.Cóthểgiúpchocảlàngmỉmcườitrởlại.

Cólẽôngđãbịlươngtâmcắnrứt;ôngkhôngcòntâmtrạngbàngquangđứngnhìncáihuyệnnơiôngtừng làmLensmandbịchếtđóidầnmòndoănmóncháotựnấutạinhàvàthiếuthốntiềnbạc.Hoặcôngđãbánđượcmảnhđấtcủamìnhvớigiámộtphầntưtriệu?Cũngcókhảnăngrốtcuộcchínhôngcũngbắtđầucảmthấycónhucầuvềtiềnbạc,vàbuộcphảibánvớicáigiáôngcóthểbán.Nóichocùng,không thể xem thường số tiền haimươi lăm hay nămmươi ngàn.Thậtra,cónhữnglờiđồnrằngchínhngườicontraicảcủaôngmớilàngườiđứngrathayôngxửlývụgiaodịch.

Dùgìcũngmặc,côngviệcđãđượckhởisựtrởlại.Viênkỹsưcũquaylạicùngvớiđộicôngnhâncủamình,vàmộtlầnnữacôngviệclạiđượctiếptục.Phải,vẫncôngviệcđó,nhưnggiờtheomộtđườnglốikhác,nhưthểđithụtlùitrởlại.

Tấtcảdườngnhưvẫntheotrậttựthôngthường:nhữngchủmỏngườiThụyĐiểnđãđưanhâncôngcủahọtới,chấtnổvàtiềnbạc–dù sao, có thể có điều gì không ổn chứ?Ngay cả Aronsen cũng đã

quaylại.TaynhàbuônđóquyếttâmmualạiStorborgtừtayEleseus.

“Không,”Eleseusđáp.“Tôikhôngbánnó.”

“Tôicholàcậusẽbánnếutôiđưarađúnggiá?”

“Không.”

Không,EleseussẽkhôngbánStorborg.Sựthậtlàcậuđãhơithayđổiquanniệmđốivớivịtrínày.Nóichocùng,việclàmôngchủcủamộttrạmbuônbántrênnhữngngọnđồicũngkhôngquátệ.Cậucómộtmáihiênđẹpđẽvớinhữngcửasổlắpkínhmàu,vàmộtviênthưkýđảmnhiệmmọicôngviệc trong lúccậuđiđóđiđây.Phải,đi lạitrênnhữngchỗngồihạngnhất,vớinhữngngườicaoquý.CólẽmộtngàynàođócậucóthểđixatậnchâuMỹ–cậuthườngnghĩtớiđiềuđó.Ngaycảnhữngchuyếnduhànhnhonhỏtớinhữngthịtrấnmiềnnamcũngđãlàđiềugìđóđángghinhớmãivềsau.Khôngphảicậuđãhoàntoànmấtkềmchếđểthuêmộtchiếctàuhơinướcchoriêngmìnhvàtổchứcnhữngcuộctruyhoantráctángtrênđường–nhữngcuộctruyhoankhôngcótrênđườngđicủacậu.Eleseus làmộtanhchàngkỳlạ.Cậukhôngcònquantâmtớicácnàngthiếunữ,đãhoàntoàntừbỏnhữngđiềunhưthế,hoàntoànmấthứngthúđốivớihọ.Không,nhưngnóichocùng,cậu làcontraicủangàiBátước,đãdulịchtrênnhữngchỗngồihạngnhấtvàđãmuahàngđốnghànghóa.Vàmỗi lầnquayvề cậu lạiđẹpđẽ sang trọnghơn trướcđó chút ít,mộtconngườivĩđạihơn;lầncuốicùng,thậmchícậucònmanggiàycaosuđểgiữchođôichânkhôráo.“Gìthế,cậumangtớinhữnghaiđôigiàycơà?”Họnói.

“Gầnđâytôibịcướcởchân,”Eleseusđáp.

VàmọingườiđềucảmthôngvớiEleseuscùngchứngcướcởchân

củacậu.

Nhữngngàyrựcrỡ–mộtcuộcsống lớn lao,với lạc thúvôtận.Không,cậusẽkhôngbánStorborg.Saochứ,quaylạimộtthịtrấnnhỏxíuvàđứngsauquầytínhtiềntrongmộttiệmtạphóatíhon,khôngcóviênthưkýnàocủachínhmìnhư?Ngoàira,hiệngiờcậuđãquyếtđịnhpháttriểnviệclàmănlênmộtquymôlớn.NhữngngườiThụyĐiểnđãquaylạivàsẽtrútngậptiềncủavàochỗnày;cậuphảilàmộtthằngngumớibánnóđivào lúcnày.Mỗi lầntớiđó,Aronsenbuộcphảitrởvềvớimộtlờitừkhướcthẳngthừng,ngàycàngcămphẫnvìsựthiếunhìnxatrôngrộngcủamìnhkhitừbỏchốnnày.

Ồ, nhưng lẽ raAronsen có thể tránh chomìnhmột thỏa thuậnmang lạinhiềuânhận,vàEleseuscùngnhữngkếhoạchvàdự tínhcủa cậu cũngvậy.Lẽ ra cậu có thểduy trìởmứcđộkhiêm tốn.Vàtrênhết,lẽracảlàngđãsốngổnhơnnếuíttựtinhơn,thayvìđilòngvòngmỉm cười và xoa xoa hai tay như những thiên sứ chắc ăn sẽđượcbanphúclành–họchẳngviệcgìlàmnhưthếgiánhưhọbiết.Vì giờ đây sự thất vọng đã nảy sinh, và đó không phải làmột thấtvọngnhỏnhoi.Nàocóaingờtớiđiềunày.Côngviệcởkhumỏđãbắtđầutrởlại,đúngthế–nhưngởđầukiacaonguyên,cáchxatámdặm,ở ranh giới phía nammảnhđất củaGeissler, hoàn toànnằm trongmộthuyệnkhác,mộthuyệnmàhọchưatừngbiếttới.Vàcôngviệcsẽtừđó tiếndần lênhướngbắcvềphíakhumỏbanđầu,khumỏcủaIsak,một phúc lành đối với cư dân trong vùng hoang dã và tronglàng.Nhưngítnhấtviệcnàycũngphảimấtnhiềunăm,bấtkỳconsốnàocủanhiềunăm,cảmộtthếhệ.

Tintứcđóđếnnhưmộtcúnổnặngnề,gâychoángvángùtai.Cưdântrong làngbịnỗiđauhạgục.Mộtsốngườiđổ lỗichoGeissler.ChínhGeissler,gãđànôngquỷsứđó,đãmộtlầnnữachơixỏhọ.Một

sốkháctậptrunglạivớinhautrongmộtcuộchọpvàcửmộtđoànđạidiệnmớibaogồmnhữngngườiđángtincậy,lầnnàytớigặpcôngtymỏvàviênkỹsư.Nhưngchẳnggặtháiđượcgì;viênkỹsưgiảithíchrằngông tabuộcphảibắtđầucôngviệc từphíanamvì chỗđógầnbiểnnhất,tiếtkiệmđượcnhucầusửdụngcáptreo,giảmthiểuviệcvậnchuyểngầnnhưxuốngconsốkhông.Không,côngviệcphảibắtđầutheocáchđó;khôngcógìphảinóithêm.

ThếrồichínhanhchàngAronsenđãđứnglênngaylậptứcvàlênđườngtớikhulàmviệcmới,miềnđấthứamới.Thậmchígãcòncốrủ rêAndresen cùng đi vớimình: “Cậu có điên khôngmàở lại cáivùnghoangdãnày?”Gãnói. “Đi với tôi thì tốthơnnhiều.”NhưngAndresensẽkhôngbỏđi;thậtlàkhôngthểhiểunổi,nhưngchuyệnlàthế,cócáigìđóđãgiữchânanhtalạichốnnày;dườngnhưanhtađãpháttriển,đãmọcrễởđây.HẳnlàAndrersenđãđổithay,vìnơinàyvẫnynguyênnhưtrước.Cưdânvàmọithứđềukhôngthayđổi.Côngviệc khaimỏ đã chuyển sang những vùng đất khác, nhưng dân cưtrongvùnghoangdãkhôngmấtcânbằngvìchuyệnđó.Họcóđấtđaicủamìnhđểcanhtác,cómùamàng,giasúccủamình.Khônggiàucóvềtiềnbạc,đúngvậy,nhưnggiàucóvềtấtcảnhữnggìcầnthiếtchocuộcsống,phải,hoàntoàncóđủmọithứ.

NgaycảEleseuscũngkhôngthấykhốnkhổvìdòngsuốivàngđãchảy sang hướng khác. Điều tệ hại nhất trong chuyện này là trongchuyếnhàngđầutiêncậuđãmuanhữnglượnglớncácthứhànggiờđâykhôngthểbánđược.Tốt,chúngcóthểnằmđóchờthời;ởbấtcứgiánào,cónhiềuhànghóatrongmộtcửatiệmthìtrôngvẫnkháhơn.

Không,mộtngườiđànôngcủavùnghoangđịasẽkhôngthoáichínản lòng. Giờ đây bầu không khí vẫn không kém trong lành hơntrước;cóđủcưdânđểtánthưởngnhữngquầnáomới;khôngcầntới

nhữnghạtkimcương.Rượuvanglàthứmàanhtabiếttớitrongbữatiệc ởCana.Một người trong vùng hoang địa không quỵ ngã với ýnghĩvềnhữngthứlớnlaomàanhtakhôngthểđạttới:nghệthuật,báochí,nhữngthứxahoa,chínhtrị,vànhữngthứđại loạinhưthếchỉđánggiávớicáimàngườidânsẵnlòngtrảtiềnchochúng,khônghơn.Sựtăngtrưởngcủađất làmộtđiềugìđóhoàntoànkhác,mộtđiềuphảiđược thựchiệnvớibấtcứgiánào.Nguồntàinguyênduynhất,nguồngốccủamọithứ.Mộtsựhiệnhữutốitămvàhiuquạnh?Phải, chỉ là chuyệnnhỏ.Mộtngườiđànông cóđủmọi thứ;nhữngquyềnnăngngựtrịbêntrênhắn,nhữnggiấcmơcủahắn,nhữngtìnhyêu,khotàngmêtíncủahắn.Mộtđêmnọ,khiSivertđangbướccạnhdòngsông, cậuchợtdừngphắt lại.Trênmặtnướcđằngkia cómộtcặpvịt trời,một trốngvàmộtmái.Chúngđãnhìn thấycậu.Chúngnhậnraconngười,vàesợ.Mộttronghaiconnóigìđó,thốtramộtâmthanhnhonhỏ,mộtgiaiđiệucóbatông,vàconkiađáplạitươngtự.Rồichúngcấtcánhbaylên,lượnthànhnhữngvòngtrònnhỏcáchmặtsôngmộttầmnémđá,rồilạiđápxuống.Rồi,giốngnhưlúcnãy,mộtconnóivàconkiađáplại;cùngcâunóinhưlúcđầu,nhưngđánhdấumột niềmhân hoanmới: nó được cất lên cao hơn hai bát độ!Sivert đứng nhìn hai con chim, nhìn xuyên qua chúng, xa vàomộtgiấcmơ.

Mộtâmthanhđãbềnhbồngtrôiquacậu,mộtcảmxúcngọtngào,vàbỏlạicậuđứngđóvớimộthồiứcdịunhẹ,mongmanhvềmộtđiềugìđóhoangdạivàtuyệtvời,mộtđiềugìđócậutừngbiếttrướckia,rồilạiquênđi.Cậuthảbướcvềnhàtrongthinhlặng,khôngnóimộtlờivềnó,khôngkhoáclácvềnó.Đókhôngphảilàthứđểdiễntảbằnglời. Và chính Sivert ở Sellanraa,một đêm thả bộ ra ngoài, còn trẻtrungvàbìnhthườngnhưthế,đãbắtgặpđiềunày.

Đókhôngphảilàthứduynhấtcậubắtgặp–còncónhữngcuộc

phiêu lưu khác. Một vấn đề khác đã xảy ra: Jensine sẽ rời khỏiSellanraa.VàchuyệnđókhiếnchotâmtrícủaSivertvôcùngxáotrộn.

Phải,chuyệnđãtớinướcđó:Jensinesẽrờikhỏi,nếumuốn;cômuốnthế.Ồ,Jensinekhôngphải làmột trongsốnhữngngười tầmthường,khôngaicóthểnóinhưthế.ĐãcólầnSivertđềnghịđánhxeđưa cô trở về nhà ngay, và lần đó cô đã khóc, tội nghiệp cho cô;nhưng sauđó cô hối hận về chuyệnđó, và làm rõ rằng cô thấyhốihận,vàđãthôngbáosẽrờikhỏi.Phải,mộtcáchlàmđúngđắn.

KhôngcógìthíchhợpvớiIngerởSellanraahơnđiềunày;Ingerđãbắtđầuthấybấtmãnvớicôhầugáicủamình.Thậtlạ;côbékhôngnóiđiềugìchốnglạinàng,nhưngcứnhìnthấycôbélànànglạibựcmình,hầunhưnàngkhôngchịunổikhicómặtcôbétrongtrangtrại.Không cònngờ gì nữa, tất cả đềunảy sinh từ tâm trạng của Inger;suốtmùađôngđótâmtrạngnàngtrởnênnặngnềvàsùngđạo,vànósẽkhôngbiếnmất.

“Cômuốnđi,phảikhông?Sao,vậy thì rất tốt,” Ingernói.Đó làmộtphúclành,sựthànhtựucủanhữnglờicầunguyệnđêmđêm.Họđã cóhaiphụnữ trưởng thành,họ cầngì tới cônàngJensine tươihơnhớnvàtớituổilấychồngnàychứ?Ingernghĩthầmvớimộtcảmgiáckhôngvuivềcùngmộttưcáchkếthônđó,suynghĩ,cólẽ,rằngtrướckianàngcũngđãtừnggiốngvậythếnào.

Sự sùng đạo sâu sắc của nàng không hề biếnmất.Nàng khôngphải là người hoàn toàn đồi bại; nàng đã nếm trải, đã hưởng thụ,chúngtacóthểnóithế,nhưngýđịnhcủanàngkhôngphảilàcứkhưkhư theocáchđósuốt tuổigiàcủanàng,không,ởbấtkỳcách thứcnào.Ingerquayđivớinỗikinhhoàngvềýnghĩđó.Cáimỏvàtấtcảnhữngcôngnhâncủanókhôngcònởđó–vàxinngợicaTrờiĐất.

Đứchạnhkhôngchỉcóthểchịuđựng,màcònlàđiềukhôngthểtránhkhỏi,nólàmộtđiềucầnthiết;phải,mộtđiềutốtcầnthiết,mộttháiđộđặcbiệt.

Nhưng thế giới đã hoàn toàn lệch lạc. Hãy nhìn xem, kia làLeopoldine,Leopoldinenhỏbé,một cây giống con con,một conbéconmảnh khảnh, đang nở bừng như hoa với sức khỏe đầy tội lỗi;nhưngnếucómộtcánhtayvòngquanheonó,nósẽquỵngãmộtcáchbấtlực–ôichao,thậtlànhụcnhã!Giờtrênmặtnócũngđãcónhữngvệthồnghồng,mộtdấuhiệucủanhiệthuyếtdângtrào;phải,mẹcủanócònnhớrất rõ, chính thứnhiệthuyếtdâng tràoấy. Ingerkhôngphiềntráchconmìnhvìchuyệnnhữngvệthồngtrênmá;nhưngnóphải dừng lại, nàng phải chấm dứt chuyện này. Và cái anh chàngAndresenđómuốngìkhicứlênSellanraavàonhữngngàyChủnhật,đểtraođổichuyệnđồngángvớiIsakư?Haingườiđànôngtrongnhàtưởnglàconbébịmùư?Phải,thanhniênvẫnlàthanhniênhệtnhưbamươi,bốnmươinămtrước,nhưnggiờthìtệhơnnhiều.

“Sao, nó vẫn thường diễn ra như vậymà,” Isak nói khi họ tròchuyệnvềvấnđềđó.“Nhưngmùaxuânsắptớirồi,cònJensinethìrađi,vậyaisẽlotoancôngviệcmùahè?”

“Leopoldine và tôi có thể phơi cỏ,” Inger nói. “Phải, tôi thà tựmìnhcàocỏsuốtngàyđêmcònhơn,”nàngcayđắngnói,vàsắpkhócòalên.

Isakkhông thểhiểu tại saonàng lại làmầm ĩ lênvềchuyệnđó;nhưnganhcónhữngýđịnhcủariêngmình,khôngcònngờgìnữa,vàanhđirabìarừng,vớixàbengvàcuốcchim,vàbắttayvàoviệcvớimộttảngđá.Không,thậtsựIsakkhônghiểuvìsaoJensinephảirờikhỏihọ;một côgái tốt, vàmộtngười làm lụnggiỏigiang.Thật sự,

Isak thường thấy lúng túng trongmọiviệc trừnhững thứđơngiảnnhất–côngviệccủaanh,nhữngviệclàmhợpphápvàtựnhiêncủaanh.Mộtngườiđànôngvairộng,lựclưỡng,ởanhkhôngcógìlàsiêuviệt; anh ăn nhưmột người đàn ông và phát triển nhờ vào nó, vàhiếmkhianhbịmấtthăngbằngdùtheobấtkỳcáchthứcnào.

Vâng,đâylàtảngđá.Còncórấtnhiềuđá,nhưngđâylàtảngđáđểbắtđầu. Isakđangnhìnvề tương lai, tới thờiđiểmanhsẽcầnphảidựngmộtngôinhànhỏởđây,mộtngôinhànhỏchochínhanhvàInger,vàcũngđãlàmđôibaviệcởchỗnày,phátquangnó,tronglúcSivertđangởdưới trạiStorborg.Không thì thằngbé sẽhỏihanđủthứ,vàIsakkhôngưachuyệnđó.Dĩnhiên,ngàyđósẽtới,khiSivertcầntớimọi thứcóởchốnnàychobảnthânnó–nhữngngười lớntuổi sẽ muốn có một ngôi nhà riêng biệt. Phải, không bao giờ cóchuyện chấmdứt việc xây cất ở Sellanraa; cái vựa cỏ khô bên trênchuồngbòvẫnchưalàmxong,dùnhữngxàngangvàvánchonóđãcósẵncảrồi.

Vâng,cònđây làtảngđánày.Không lớnmấykhinhìntrênmặtđất, nhưngkhôngdễnhíchnóđi chỉ vớimột cái chạm tayđâu; nóphải là một anh chàng khá nặng. Isak đào vòng quanh nó, và thửdùng cái xà beng, nhưng nó không nhúc nhích. Anh lại đào và thửthêmlầnnữa,vẫnkhôngxong.Quaytrởvềnhàlấythêmmộtcáimaivậy,đểdọnsạchđất,rồi lạiđào, lạithử–khôngđược.Mộttảngđárấtnặng,khólaychuyển,dùIsakcóthừakiênnhẫn.Giờthìanhvẫnđàođềuđặn,nhưngdườngnhư tảngđángày càngđâmsâuxuống,khôngthuhoạchđượcgì từnó.Nóichocùng,sẽrấtphiềnnếunhưanhphảikíchnổnó.Tiếngnổsẽrấtồnào,vàkêugọimọingườitớichỗnày.Anhlạiđào.Lạiquayvềnhàđểlấythêmmộtcáiđònbẫyvàthửbẫylên–khôngđược.Anhlạitiếptụcđào.

Isakbắtđầuthấybựcmìnhvớitảngđánày;anhcaumàyvànhìnnó,nhưthểanhvừatớinơiđểxemxétchungnhữngtảngđálâncận,vàpháthiệnratảngđánàyđặcbiệtnguxuẩn.Anhchỉtríchnó;phải,nólàmộttảngđácógươngmặttrònngốcnghếch,dùsaocũngkhôngchịunổinó–anhsuýtnóirằngnóđãbiếndạng.Chonổư?Cáithứnàykhôngđángđểdùngtớithuốcnổ.Vàphảichănganhsẽchịuthuanó,phảichănganhđangnghĩtớikhảnăngbịmộttảngđáđánhbại?

Anhđào.Đólàmộtcôngviệckhókhăn,nhưngvềvụchịuthua…Cuối cùnganhchọcmũi cáiđònbẫyxuốngvà thửbẫy lên; tảngđákhônglaychuyển.Vềmặtkỹthuật,phươngphápcủaanhkhôngcógìsaicả,nhưngnókhônghiệuquả.Vậythìvấnđềlàgì?Trongđời,anhđã từng moi nhiều đá lên trước đó. Phải chăng anh đã già? Mộtchuyệnbuồncười,hêhêhê!Thậtngớngẩn.Đúng,gầnđâyanhnhậnrarằnganhkhôngcònkhỏenhưtrước–nghĩalàanhchẳngnhậnrathứgìnhưthếcả,khônghềlưutâmtớinó;đóchỉlàsựtưởngtượng.Vàanhlaovàotảngđámộtlầnnữa,vớiýchícaonhấttrêntrầnđời.

Ồ,khiIsakđècảtrọnglượngcủaanhlênmộtcáiđònbẫythìđókhôngphảilàchuyệnnhỏ.Hiệngiờanhđangởđó,nhấclên,nhấclênlầnnữa,mộtgãCyclopkhổnglồ,vớimộtthânmìnhdườngnhưkéodài tới tận đôi đầu gối.Ở anh cómột vẻ uy nghi và chói lọi; hànhđộngcủaanhthậtđángkinhngạc.

Nhưngtảngđákhôngnhúcnhích.

Không có tác dụng gì; anh lại phải đào? Thử dùng thuốc nổ?Đừngnhắctới!Không,đàothêmnữa.Giờđâyanhdốchếtchúývàocôngviệc.Tảngđásẽphảitrồilên!Sẽlàsaikhibảorằngcócáigìđóngoan cốở conngười của Isak;đó là tìnhyêuđãđâmchồimọc rễtronglòngcủamộtngườilaotáctrênđấtđai,nhưnghoàntoànkhông

cósựdịudàng.Đó làmộtcảnh tượngngốcnghếch;đầu tiên là thuthậpmọiđiềuvềtảngđátừmọiphía,rồilaovàonó,đàoquanhnóvàsờsoạngnó,némđấtlênvớiđôibàntaykhông,phải,anhđãlàmnhưthế.Songkhônghềcómộtcửchỉmơntrớnvuốtvenàotrongđó.Ấmáp,vâng,nhưngchỉlàsựấmápcủalòngnhiệthuyết.

Thửlạicáiđònbẫy lầnnữa?Anhchọcnóxuốngchỗcóthểnạytốtnhất–khôngđược.Tảngđánàylàmộtvídụhoàntoànnổibậtvềsự ngoan cố và thách thức.Nhưng có vẻ như nó đang nhượng bộ.Isaklạicố,vớimộttiahyvọng;giờđâyngườivỡđấthoangcócảmgiác rằng tảngđákhôngcònbấtkhảchiếnbạinữa.Thế rồi cáiđònbẫytrượtra,hấtanhtélăntrênmặtđất.“Đồquỷsứ!”Anhchửi.Phải,anhđãnóithế.Cáimũcủaanhđãbịlệch,trùmxuốngmộtbêntaikhianhbịngã,khiếnanh trôngnhưmột tênkẻ cướp,nhưmộtgãTâyBanNha.Anhphunnướcbọt.

Ingerđitới.“Isak,vềnhàdùngbữađi,”nàngnói,rấttửtếvàvuivẻ.

“Ừ,” anh đáp, nhưng khôngmuốn nàng tới gần hơn, và khôngmuốnnghebấtcứcâuhỏinào.

Chà,nhưngcáicônàngIngernày,thậtkhôngmơthấynổi,nàngbướctớigần.

“Anhđang tính toángì vậy?”Nànghỏi,đểxoadịuanhvớimộthàm ý về cách anh nghĩ ra những điều lớn lao trong hầu nhưmỗingày.

NhưngIsakđanggiậndỗi,giậndỗikinhkhủngvàtỏranghiêmkhắc,anhbảo:“Không,tôikhôngbiết.”

Còn Inger, hừm, nàng thật là ngốc nghếch – lại tiếp tục nóichuyệnvàhỏihanchứkhôngchịuđivề.

“Tôithấycôđãtựmìnhthấyrồi,”cuốicùnganhnói,“tôiđangnạytảngđánàylên.”

“Thếà,đangnạynólên?”

“Phải.”

“Tôicóthểgiúpmộttaykhông?”Nànghỏi.

Isaklắcđầu.Nhưngdùsao,đólàmộtýnghĩtửtế,rằngnàngsẽgiúpanh,vàanhhầunhưkhôngthểđáplạivớinhữnglờithôlỗ.

“Nếucôchờđó thêmchútnữa,”anhnói, và chạyvềnhàđể lấymấycáibúa.

Nếuanh có thểđục cho tảngđánhámhơnchút ít, đục văng ramộtmảnhởngayđúng chỗ, nó sẽ giúp cái đònbẫy bám chặt hơn.Inger cầmcáibúađẽo, và Isakgõmạnh.Gõmạnh.Gõmạnh.Phải,chắcnhưănbắp,mộtmảnhđáđãvăngra.“Côđãgiúpđượcnhiều,”Isaknói,“vàcámơn.Nhưngđừnglovềchuyệnănuốngchotôivàolúcnày,tôiphảinạytảngđánàylêntrướcđã.”

NhưngIngerkhôngchịuđivề.Vànói thật,Isakrấthài lòngkhinàngđứngđóquansátanhlàmviệc.Đólàmộtđiềuluônkhiếnanhthấyhàilòng,từthờihọcònsontrẻ.Vàcoikìa,anhđãtìmđượcmộtđiểmtựatốtchocáiđònbẫy,vàđèhếtsứcnặngcủamìnhlênnó–tảngđánhúcnhích!“Nóđangnhúcnhíchđó,”Ingernói.

“Côchỉnóivớvẩn,”Isakđáp.

“Vớvẩn,đúngthậtlà!Nhưngnóđangnhúcnhích!”

Điquáxa–vàđólàmộtđiềugìđócóýnghĩa.Nhưngphảinóigiờthìtảngđáđãchuyểnbiến,đứngvềphíaanh;họcùngnhaulàmviệc.Isaknạyvàđẩyvớicáiđònbẫy,vàtảngđádichuyển,nhưngkhônghơn.Anhbẫythêmmộtlúc,khôngcógìhơn.Độtnhiênanhhiểurarằngđâykhôngchỉ làvấnđềtrọng lượng,sứckéocủacảthânhìnhanh;không,thựctếlàanhkhôngcònsứckhỏecũcủamình,anhđãmấtđisự lanh lẹ từngtạoranhữngkhácbiệt.Trọng lượngư?Việcdùng trọng lượng của mình để bẻ gãy một thanh sắt từng là mộtchuyệnkhádễdàng.Không,anhđãyếuđi,chỉcóthế.Vàngườiđànông kiên nhẫn thấy lòng tràn ngập nỗi đắng cay với ý nghĩ đó– ítnhất,lẽraanhcóthểngănđượcnỗixấuhổkhicóIngerđứngđóđểnhìnthấyđiềunày!

Độtnhiênanhbuôngrơicáiđònbẫyvàvớlấycáibúatạ.Mộtcơnthịnhnộxâmchiếmanh,lúcnàyanhquyếtđịnhdùngbạolựcvớinó.Vànhìnkìa,cáimũcủaanhvẫn trùm lênmộtbên tai, theokiểukẻcướp,vàlúcnàyanhbướcquanhtảngđá,mộtcáchmạnhmẽ,đedọa,nhưthểđểcốtìmraánhsángsoiđườngđúngđắn;chà,anhsẽđểlạitảngđáđãbịđậpnátnằmchếtdíởđónhưtrước.Saokhôngchứ?Khi cõi lòng củamộtngười đàn ông trànngậpniềm cămghét chếtngườiđối vớimột tảngđá, việc đơn giảnnghiềnnátnó chỉ làmộtnghithức.Vàgiảsửtảngđáchốnglại,giảsửnókhướctừkhôngchịubịnghiềnnát?Sao,cứđểchonóthử–vàđểxemaitronghaibênlàkẻsốngsót!

NhưngchínhlúcđóIngerlạilêntiếng,hơibẽnlẽn;chắcchắnlàđãnhìn thấy chuyệngìđang làmanhkhóxử: “Nếucảhai chúng tacùng đu lên cái gậy đó thì sao nhỉ?”Và vậtmànàng gọi là cây gậychínhlàcáiđònbẫychứcòngìkhácnữa.

“Không,”Isaklalên.Nhưngsaumộthồisuynghĩanhnói:“Tốt,tốt,vìcôđangởđây,dùđánglẽcôphảivềnhàrồi,chúngtacứthửcoisao.”

Vàhọcốnạyrìatảngđálên.Phải,họcốxoayxởlàmđiềuđó.Và“Phù!”Isakthởphào.

Nhưngbấygiờhọpháthiệnramộtchuyệnlạlùng.Mặtbêndướicủatảngđábằngphẳng,khárộng,đượccắtmộtcáchgọnghẽ,đềuvàmịnnhưmộtsànnhà.Tảngđáđóchỉ lànửaphầncủamộttảngđálớn,nửaphầnkiachắcchắnphảinằmđâuđógầnđấy.Isakbiếtrấtrõrằnghainửacủacùngmộttảngđácóthểnằmởhaichỗkhácnhau;khôngcònngờgìnữa, theo thờigian, tuyếtgiáđã làmchúng trượtkhỏinhau.Nhưnganhhoàn toànngạcnhiênvàvui sướngvớipháthiệnnày;đólàmộttảngđáhữudụnghàngđầu,mộtcánhcửa.Mộtsốtiềnrấtlớncũngkhôngkhiếnchongườinôngdânnàyhàilòngđếnvậy.“Mộtcánhcửađẹp,”anhnóivớivẻtựhào.

CònIngerlàmộttạovậtgiảnđơn:“Sao?Làmsaoanhcóthểnóitrướcđượcchuyệnđóvàolúcnày?”

“Hừm,”Isakđáp.“Nghĩlàtôitớiđâyđàobớiđểchơiđấyà?”

Họ cùng trở về nhà, Isak tận hưởng sự thánphụcmớimẻnàydựatrênnhữngvờvĩnhkhôngđúng;đó làmộtđiềumàanhkhôngđánghưởng,nhưngnócómùivịhơikhácvớithựctếđôichút.Anhđểchomọingườihiểurằnganhđãtìmkiếmmộtcánhcửathíchhợptừlâu,vàrốtcuộcđãtìmranó.Dĩnhiên,sauđóchẳngcònchútngờvựcnhỏnàovềchuyệnanhrađólàmviệcnữa;anhcóthểmọcrễởngoài tùy thích với cái cớ tìmnửa tảngđá còn lại.Và khi Sivert vềnhà,anhcóthểkêucậugiúpđỡ.

Nhưngchuyệnđãđi tớimộtđiểm,rằnganhkhôngthểrangoàimộtmìnhvàmoimộttảngđálênđượcnữa.Vìsao?–Mọisựđãđổithaynhiều;phải,đólàmộttriểnvọngtệhại,vàcầnphảidọnquangchỗ đó càng nhanh càng tốt. Tuổi tác đã ập xuống người anh, anhđangtớigầncáituổiphảingồibêngóclòsưởi.Thắnglợithulượmđượcvềchuyệncánhcửaphainhạtđitrongvòngvàihôm;đólàmộtđiềusailệch,vàkhôngthểkéodài.GiờđâyIsakđãhơikhòmxuốngkhibướcđi.

Khôngphảianhđãcómộtthờiđầybảnlĩnhđànôngkhianhtỉnhtáovàtậptrungngaylậptứcnếucóaiđónóimộtlờivềđátảng,vềviệc đào hay sao? Và chuyện đó chỉ mới đây thôi. Phải, và trongnhữngngàyđó, nhữngngười phải xấuhổ về công việc đàomươngthoátnướcsẽ lánhkhỏiđườngđicủaanh.Giờđâyanhđãbắtđầu,dầndà từng chútmột, nhìnnhậnnhững chuyệnđómột cáchđiềmđạmhơn;vâng,Trờiạ!Tấtcảmọisựđãđổi thay,bảnthânđấtđaigiờđâycũngkhác,vớinhữngconđườngrộngkéodâyđiệntínxuyênquacánhrừng,chúngchưatừngcóởđótrướcđây,vànhữngtảngđábịnướcxóimòn,phântách,khôngnhưtrướcđó.Vàcảnhữngcưdâncũngđãthayđổi.Họkhôngchàohỏikhiđếnvàđinhưnhữngngàyxưa,màchỉgậtđầu,thậmchícókhikhôngthèmgật.

Nhưng…ngày xưa chưa có Sellanraamà chỉ cómột túp lều cỏ,trongkhibâygiờ…NgàyxưachưacóngàiBátước.

Phải, nhưng ngài Bá tước, giờ này ông ta ra sao?Một kẻ đángthương,khôngcòngìcủamộtsiêunhân,màgiàvàsuynhượcdần,chân tay teo lại.Ainghĩ rằngông ta cóbộđồ lòng tốt và có thể ănuốngngon lành, khinókhôngmang tới choông ta sứcmạnh?GiờđâychínhSivertmớilàngườimạnhkhỏe,vàthậtmaykhicậumạnhkhỏenhưvậy–nhưngcứnghĩcoi,Isakcũngđãtừngnhưthế!Một

điềuđáng tiếc, khi thấy côngviệc củaanh tuộtdốc.Anhđã cần laonhưmộtgãđànông,vácnhữnggánhnặngđủlàmchobấtcứconthúnàomệt đứt hơi; giờ đây, anh có thể thực hành lòng nhẫnnại củamìnhtrongsựnghỉngơi.

Isakcảmthấynảnlòng,tâmtrạngnặngnề.

Cómộtcáinóncũnằmởbìarừng,mộtcáinóntaibèo,đangmụcnáttrênmặtđất.Cólẽgiólớnđãcuốnnótớiđó,hoặclũcontraiđãmangnótớiđótừnhiềunămtrước,khichúngcòn làhaiđứanhóccon.Nónằmđónămnàysangnămkhác,mụcnátdần;nhưngtrướckianótừnglàmộtcáinóntaibèomới,vàngtươi.Isaknhớcáingàyanhtừcửatiệmtạphóatrởvềnhàcùngvớinó,vàIngerđãbảorằngnólàmộtcáinónđẹp.Khoảngmộtnămsau,anhđãmangnótớinhàmộthọasĩdướilàng,nhờsơnđenvàđánhbóngnóvàsơnlạivànhnónmàu lục. Và khi anh về nhà, Inger nghĩ rằng nó còn đẹp hơntrướckia. Inger luônnghĩmọi thứđềuđẹpđẽ;phải,hồiđó làmộtcuộcđờitốtđẹp,đichặtcủi,cóIngerđểngắmnhìn–nhữngngàyđẹpnhấtcủaanh.VàkhithángBavàthángTưvề,Ingervàanhsẽânáimặnnồngvớinhau,hệtnhưlũchimmuôngtrongrừng,vàkhithángNămtới,anhsẽgieolúavàtrồngkhoai,sốngvớilửanhiệttìnhhừnghựctừsángchotớitối.

Làmviệcvàngủnghỉ,yêuđươngvàmơmộng,anhgiốngnhưconbòđựclớnđầutiên,vàđólàmộtconvậttrôngrấttuyệtvời,tolớnvàrựcrỡnhưmộtvịvua.NhưngkhôngcònnhữngthángNămnhưthếnữatừnhiềunămgầnđây.Khôngcònnhữngđiềunhưthếnữa.

Isakrấtchánnảntrongvàibahôm.Chúnglànhữngngàytămtối.Anhcảmthấykhôngcònýchíhaysứckhỏeđểkhởisựlàmcáivựacỏkhô–chuyệnnàycóthểbỏđóchoSivertthựchiệnvàomộtngàynào

đó.Điềucầnlàmbâygiờlàngôinhàchochínhanh–ngôinhàcuốicùngcầnphảicấtlên.AnhkhôngcòngiấuđượcvớiSivertnhữngviệcanhđanglàm;anhđangphátquangmảnhđất,vàsanbằngnóđểxemcóthểlàmgì.Vàmộthômanhnóivớiconmình.

“Cómộttảngđátốtnếuchúngtacầndùngđếnchocôngviệcxâycất,”anhnói.“Vàcònmộttảngkhácnữa.”

Sivertkhôngtỏvẻngạcnhiên,chỉđáp:“Phải,nhữngtảngđáloạithượnghạng.”

“Connghĩchúngtasẽlàmgì,”chacậuhỏi.

“Chúng tađãđàoquanhđâyđể tìmmảnhđá làm cánh cửađó;gầnnhưcóthểxâydựngởđây.Conkhôngbiết…”

“…Phải,cấtnhàởđâythìkhôngtồichútnào,”Sivertnóitiếp,đưamắtnhìnquanh.

“Nghĩthếhả?Cólẽkhôngtệ lắm,nêncómộtnơiđểmọingườitạmtrúnếucóaitớiđây.”

“Phải.”

“Khoảnghaiphònglàtốtrồi.ConđãthấythếnàokhinhữngquýôngThụyĐiểnđếnrồi,khôngcómộtchỗđànghoàngchohọtạmtrú.Nhưngconnghĩsao:cólẽlàmộtcáinhàbếpnhỏnữa,nếucầnphảinấunướnggìđó?”

“Phải, thật đáng tiếc nếu cất nhà mà không có một căn bếp,”Sivertđáp.

“Connghĩthếà?”

Isak không nói thêm gì nữa. Nhưng Sivert là một thanh niênnhanhtrí,vàcậunhậnrangaylậptứcthứgìcầncóởmộtnơibốtríchonhữngquýôngThụyĐiển tạmnghỉnếucókhinàohọ tớiđây.Cậukhôngbao giờ cầnphảihỏimột câuhỏiđơngiản,mà chỉnói:“Vậy giờ cứ làm theo cách của con, cha sẽ đặtmột cái kho ở váchtườngphíabắc.Khicóngườitới,sẽrấthữuíchkhicómộtcáikhođểtreoquầnáoướtvàmọithứ.”

Vàchacậuđồngýngay:“Phải,chínhlàthứđó.”

Họlạicùngđàođátrongimlặng.RồiIsakhỏi:“TacholàEleseusnóchưavềnhà?”

Siverttrảlờimộtcáchlãngtránh:“Anhấysẽsớmvềnhà.”

CáchcủaEleseuslàthế:cậuluônđixa,sốngtrongnhữngchuyếnhànhtrình.Cậukhôngthểviếtthưđểđặthàngđượchaysao?Nhưngcậu phải đi một vòng và mua chúng ngay tại chỗ. Với giá rẻ hơnnhiều.Phải, có lẽ,nhưng còn chiphí chonhững chuyếnđi thì sao?Dườngnhưcậucócáchsuynghĩcủariêngmình.Vàdùsaođinữa,cậumuốngìkhimua thêmvải vóc,nhữngdảibăngnhiềumàuchonhữngcáimũGiáng sinh,nhữngcáinón rơmsơn trắngvàđen, vànhữngcáiốngtẩudài?Chưatừngcóaimuanhữngthứnhưthếđểmanglênnhữngngọnđồi;vàcưdântronglàngchỉchịulênStorborgkhihọkhôngcótiền.Eleseuskháthôngminhtheocáchcủacậu–chỉcần nhìn cậu viết lênmột tờ giấy, hay làm toán cộng vớimột viênphấn! “Phải, vớimộtđầuócnhư của cậu,”mấyngườidânnói, tánthưởngcậu.Vàđiềuđókháđúng;nhưngcậuđangtiêuxàiquánhiều.Dânlàngkhôngbaogiờtrảnợ,thếnhưngngaycảmộtgãnhưBredeOlsenvẫncóthểmòlênStorborgvàomùađôngđóđểmuachịuvảihoa,càphê,mậtđườngvàsápnến.

Isak đã phải thanh toán khá nhiều tiền cho Eleseus mua lạiStorborg,chocửatiệmvànhữngchuyếnđidàicủacậu;giờđâykhôngcòn lạigìnhiềuởnhữngngườigiàu lênnhờcáimỏ–vậyphải làmsaođây?

“ConnghĩEleseusnóđanglàmănnhưthếnào?”Isakđộtnhiênhỏi.

“Đanglàmăn?”Siverthỏilại,đểcâugiờ.

“Dườngnhưkhôngtốtlắm?”

“Ừm,anhấynóilàmọichuyệnsẽổn.”

“Conđãnóivớinóvềchuyệnđó?”

“Không,nhưngAndresenbảonhưthế.”

Isaktrầmngâmsuynghĩ,và lắcđầu.“Không, tangờ lànóđangxuốngdốc,thậtđángtiếcchothằngnhỏ.”

VàgiờđâyIsakcàngbuồnbãhơn,vìtấtcảnhữnggìanhtrảiquakhôngcònsánglạnnhưtrướcnữa.

NhưngrồiSivert tungramột tin tức; “Cónhiềungườiđang tớisốngởđây.”

“Connóithếlàsao?”

“Haimảnhđấtmới.Họđãmuagầnbênđấtcủachúngta.”

Isakđứngyên,cáixàbeng trong tay;đây là tin tức tốt lành, tintức tốtđẹpnhất có thể có. “Thế là cómườihộgiađìnhchúng taở

đây,”anhnói.VàIsakbiếtmộtcáchchínhxácnơinhữngngườimớitới đãmua, anh thuộcnằm lòng toàn bộ vùngđất này, và gật đầu.“Phải,họsẽănnênlàmraởđó;cónhiềucủiđốt,vàđâyđócónhiềucâychogỗlớn.Đấtthoảidầnvềhướngtâynam.Phải…”

Nhữngngườitớiđịnhcư–dùsaođinữa,khônggìcóthểđánhbạihọ–đâylànhữngcưdânmớitớiđểsinhsống.Cáimỏđãkhôngcòn ý nghĩa gì nữa, nhưng đất đai thì tốt hơn lên.Một nơi hoangvắng,điêutànư?Cònkhuyamớithế,tấtcảđềutràntrềsứcsống;haingườimới,bốnbàntaymớiđểlaođộng,nhữngđồnglúavàđồngcỏvà những ngôi nhà. Ôi chao, những mảnh đất nho nhỏ tươi xanhtrongmộtcánhrừng,mộttúplềuvànguồnnước,trẻemvàgiasúcquẩnquanh.Lúavẫyngọntrênnhữngcánhđồnghoangnơitrướckiakhôngcógìngoàinhữngcâymộctặc,nhữngcâyhoachuônggậtgùtrênnhữngđầmlầy,vàánhnắngvàngtươilấploángtrênnhữngđóalan tiên hài (ladyslipper) bên ngoài một ngôi nhà. Một con ngườiđangsinhsốngởđó,đilại,nóicườivàsuynghĩ,hiệnhữuởđócùngbầutrờivàquảđất.

Ngườiđầutiêntrongsốhọđangđứngtạiđây,ngườiđànôngđầutiên giữa chốn rừng hoang. Anh đã tới theo cách đó, quỳ gối giữanhữngcâycỏđầm lầyvànhữngbụi thạchnam, tìmramộtdốcđồingậpnắngvàđịnhcưtạiđó.Nhiềungườikhácđãtớitheoanh,họđitheoconđườngmònbăngquavùngđấtkhôngngườiAlmening; lạithêmnhữngngườikhác,vàđườngmòntrởthànhmộtconđườnglộ,giờđâyđãcóxengựalạiqua.Isakcóthểthấyhàilòng,cóthểbắtđầuvớiđôi chút tựhào; anh làngười sáng lập ramộthuyện, là kẻmởđường.

“Nghenày,chúngtakhôngthểlãngphíthờigianvàocáinhànàynếuđịnhlàmchoxongcáivựachứacỏkhôtrongnămnay,”anhnói.

Vớimộtnétrạngngờimớimẻ,mộttinhthầnmớimẻ;cóthểnóithế,mộtsựcanđảmvàcuộcsốngmới.

CHƯƠNGX

Mộtngườiphụnữđanglêbướcngượclênconđường.Mộtcơnmưahènhonhỏđangrơi,khiếncảngườicôtaướtsũng,nhưngcôtakhôngđểýtớinó;trongđầucôtađangcónhiềuđiềukhác–sựloâu.Đó là Barbro, còn ai khác nữa–Barbro, con gái củaBrede. Lo âu,phải;khôngbiếtcuộcphiêu lưusẽkết thúcrasao;côđã từbỏviệclàmởnhàcủangàiLensmandvàrờikhỏilàng.Đólàvấnđề.

Côtránhxakhỏitấtcảnhữngnôngtrạitrênđường,khôngmuốngặpnhữngngườidân;dễthấyrằngcôđangđitớiđâu,vớimộtmớquầnáovácsaulưng.Phải,đangtớiMaaneland,đểnhậnlạicôngviệcởđó.

Suốtmười thángqua cô đã sống tại nhàngài Lensmand, và đókhôngphảilàmộtkhoảngthờigianngắn,nếutínhtheonhữngngàyđêm,nhưngcũngcòn làmộtsự triềnmiênvĩnhviễn,nếu tính theonỗikhátkhaovà sựápbức.Thoạt tiên còn có thể chịuđựngđược,phunhânHeyerdahlchămsóccôtửtế,chocônhữngtấmtạpdềvànhữngthứxinhxinhđểmặc;việcmặcnhữngquầnáoxinhxắnđóđểđitớicửahiệumuacácthứlặtvặt làmộtniềmvui.Barbrođãtừngsốngtronglàngkhicònbé;côbiếttấtcảmọithôndântừnhữngngàycôtừngchơiđùaởđó,đitớitrườngởđó,hôncácchàngtraiởđó,vàthamgiavàonhiềutròchơivớinhữnghònđávànhữngvỏsò.Cóthểchịu đựng trong chừng một tháng. Nhưng sau đó phu nhânHeyerdahl bắt đầu thận trọng hơn đối với cô, và khi những lễ hội

Giáng sinh tới, bà trở nên nghiêm khắc. Và đã có bao giờ việc đómang lại điều gì tốt đẹp? Nó chỉ tổ làm hỏng đi mọi thứ. Barbrokhôngbaogiờcóthểchịuđựngđượcđiềuđónhưngcôvẫncónhữnggiờnhấtđịnhcủariêngmìnhvàobanđêm;côđượcantoànítnhiềutừhaiđếnsáugiờsáng,vàcũngđãkhôngítlầnlẻnđitìmlạcthú.VậycònCookthìsao,tạisaocôtakhôngbáocáovềcô?Hẳncôtaphảilàmộtngườirấttốtbụng!Ồ,mộtphụnữkhábìnhthường,nhưthếgiớinhìnnhậnhọ;bảnthânCookcũnglẻnrangoàichơi.Họthayphiênnhau.Vàchuyệndiễnranhưthếsuốtmộtthờigiandàitrướckhibịpháthiện.Ởbấtkỳýnghĩanào,Barbrocũngkhôngtrụylạctớimứcnóhiệnrõtrênnétmặtcủacô,khôngthểbuộcchocôtộivôđạođức.Vôđạođứcư?Côđãthựchiệnmọikhángcựngườitacóthểmongđợi.Khimột chàng traiđềnghị cô tớidựmộtcuộckhiêuvũGiángsinh, cônói “Không”một lần, hai lần, nhưng lần thứba cô sẽ đáp:“Tôisẽcốvàtớiđótừhaitớisáugiờ.”Cũnggiốnghệtnhưmộtngườiđànbàđứchạnh,khôngcố tự làmchomìnhtrởnêntệhạihơn,vàdiễnmộtmànkịchđánh liều.Cô làmộtnànghầu,phụcvụ suốt cảngày,vàkhôngbiếttớicáchtiêukhiểnnàokhácngoàiviệcgạgẫmlũđànông.Côchỉyêucầucóthế.PhunhânHeyerdahltớivàlênlớpcô,chocômượnnhữngcuốnsách–chỉlàmchuyệnkhôngđâu.Barbrotừng sốngởBergen, từng đọc những tờ báo và đã tới nhà hát! Côkhôngphảilàmộtconcừunonngâythơtớitừchốnthônquê…

NhưnghẳnlàrốtcuộcphunhânHeyerdahlđãnảydạnghingờ.Mộthômbàtớiphòngngủcủacáccôhầuvàolúcbagiờsángvàgọi:

“Barbro!”

“Dạ,”Cookđáp.

“TôimuốngặpBarbro.Côtacóởđókhông?Mởcửara.”

Cook mở cửa và giải thích như đã thỏa thuận trước đó, rằngBarbrođãchạyvềnhàgiâylátvìcóchuyệngìđó.Chạyvềnhàgiâylátvàogiờgiấckhuyakhoắtthếnàysao?PhunhânHeyerdahlcónhiềuđiềuđểnóivềchuyệnđó.Vàsánghômsaucómộtmànkịch.Bredeđượcmờitới,vàphunhânHeyerdahlhỏi:“ĐêmquaBarbrocóởnhàvớianhkhông,vàokhoảngbagiờ?”

Bredechưachuẩnbị,nhưngcũngđáp:“Bagiờ?Có,có,hoàntoànđúng.Chúngtôingồimuộn,cóđôichuyệnchúngtôiphảibànbạcvớinhau,”Bredenói.

Sau đó vị phu nhân nghiêm trang tuyên bố rằng Barbro khôngđượcrangoàivàobanđêmnữa.

“Không,không,”Bredenói.

“Khôngchừngnàocôtacònsốngtrongcáinhànày.”

“Không,không;conthấyđó,Barbro,chađãbảoconthếmà,”chacônói.

“Thỉnh thoảngcô có thểvề thămchamẹvàobanngày,”bà chủcủacônói.

NhưngphunhânHeyerdahl rất tỉnh táo,vànỗingờvựccủabàcònđó;bàchờmộttuần,vàthửlạivàolúcbốngiờsáng.“Barbro!”Bàgọi.Ồ,nhưnglầnnàytớilượtcủaCookrangoài,cònBarbrođangởnhà;cănphòngcủacáccôhầutrởthànhmộtcáitổcủasựngâythơvôtội.Bàchủcủacôđãphảichạmvàovậtgìđótronglúcvộivã.

“Đêmquacôgiặtđồà?”

“Vâng.”

“Đólàmộtviệctốt,gióthổimạnhquá…Ngủngon.”

NhưngphunhânHeyerdahlchảvuidạtínàokhiphảinhờchồngbàđánh thứcbà vào lúcnửađêmvàphảiđích thân rón rénđiquaphòngcủanhữngngườigiúpviệcđểxemhọcóởnhàkhông.Họcóthểlàmgìtùyý,bàsẽkhôngtựhànhxácmìnhthêmnữa.

Vànếukhôngvìxuixẻo,cólẽBarbrovẫncònởlạichotớisangnămtheocáchđó.Nhưngvàihômtrước,rắcrốiđãxảyra.

Đólàtrongnhàbếp,vàolúcsángsớm.BarbrođangcãinhauvớiCook,vàđókhôngphảilànhữnglờilẽdịudàng;họđãcấtcaogiọng,quênkhuấymấtbàchủcủamình.Cooklàmộtảti tiệnvàgianxảo,đêmquacôtađãlẻnrangoàidùkhôngphảilàlượtcủamìnhvìđólàđêmChủnhật.Vàcôtađãviệncớgì?ĐểchiatayvớibàchịthânquýnhấtsắplênđườngquaMỹ?Khônghề;Cookchảđưaracáicớnàocả,chỉđơngiảnbảorằngđãtừlâuđêmChủnhậtlàđêmthuộcvềcôả.

“Ồ,trongngườichịcònmộtphânnàocủasựthậthayđứchạnhkhôngvậy!”Barbronói.

Vàlúcđóbàchủđangđứngởlốiravào.

Cólẽbàđãbướcra,khôngnghĩgìkhácngoàiviệchaicôgáinàyđãlàmồnquámức,nhưnglúcnàybàđangđứngnhìn,rấtchămchú,vàoBarbro,vàongựcáotạpdềcủaBarbro;phải,nghiêngngười tớitrướcvànhìnthậtsựchămchú.Đólàmộtkhoảnhkhắcđauđớn.RồiđộtnhiênphunhânHeyerdahlthétlênvàlùiracửa.Nócóthểlàcáiquáiquỷgìvậy?Barbronghĩbụngvànhìnxuốngngựcmình.ÔiTrời!Mộtconbọchét,chỉcóthế.Barbrokhôngthểkềmđượcmộtnụcười,vàdokhôngphảikhôngquenđóngkịchtrongnhữngtìnhhuốngnguynan,côbúngconvậtkhỏingườingaylậptức.

“Trênsànnhà!”PhunhânHeyerdahlhétlên.“Côcóđiênkhông?Nhặtnó lênngay!”Barbrobắtđầu tìmkiếmnó, vàmột lầnnữa cốtìnhđóngkịch:cô làmnhưthểcôđãbắtđượcconvậtvàquẳngnóvàobếplửa.

“Côlôinótừđâuvềvậy?”Bàchủcủacôgiậndữhỏi.

“Lôinótừđâuvềà?”

“Phải,đólàđiềutôimuốnbiết.”

Nhưng ở đây Barbro đã phạm phảimột sai lầm tệ hại. “Ở cửatiệm,”lẽracônênnóithế,tấtnhiên–vàcâuđóđãđủlắmrồi.Nhưchuyệnđãdiễnra,côkhôngbiếtnótừđâura,nhưngcônghĩrằngnóphảiđếntừCook.

Cooknổicơntambànhngaylậptức:“Từtôi!Xinchịhãygiữmấyconbọchétcủachịchochínhmìnhthìhơn!”

“Dùsao,chínhchịlàngườirangoàiđêmqua.”

Mộtsailầmkhác–lẽracôkhôngnênnóigìvềchuyệnđó.Cookkhôngcònlýdogìđểgiữimlặng,vàlúcnàycôtatuônratoànbộmọithứ, kể về tất cả những đêm Barbro đã lẻn ra ngoài. Phu nhânHeyerdahl cực kỳ phẫn nộ. Bà không quan tâm gì tới Cook. ChínhBarbromớilàngườibàchămsóc,ngườimàbàphảichịutráchnhiệmvề tínhcáchcủacô ta.Vàngaycảkhiấymọi chuyệnvẫncó thểổnthỏanếuBarbrocúiđầunhưmộtcâysậy, sụpxuốngvìhổ thẹn,vàhứahẹnđủđiềucho tương lai–nhưngkhông.Bàchủcủacôbuộcphảinhắcchocônhớtấtcảnhữnggìbàđãlàmchocô,vàtớiđây,nếubạnvuilòngmuốnbiết,Barbrobuônglờiđáptrả,phải,côthậtlànguxuẩnkhinóinhữngcâuxấcxượcđó.Hoặccólẽcôthôngminhhơnvẻ

ngoài;cốtìnhlàmthế,cólẽ,đểđẩymọithứtớiđỉnhđiểm,vàhoàntoànthoátkhỏichốnđó?Bàchủcủacôbảo:

“SaukhitôiđãcứucôkhỏimóngvuốtcủaPhápluật.”

“Vềchuyệnđó,”Barbrođáp,“tôicũnghàilòngkhôngkémnếubàkhônglàmgìcả.”

“Vàđólàtấtcảnhữnglờicámơntôinhậnđược,”bàchủcủacônói.

“Có lẽ càng ít nói tới thì càng tốt,” Barbro nói. “Dù sao, tôi sẽkhôngởtùhơnmộthoặchaitháng,vàđãxongvớinó.”

PhunhânHeyerdahl lặng thinhmột lúc; phải, trong giây lát bàđứngđó khôngnói được lời nào, chỉ hámồm ra rồi lại khépmồmvào.Điềuđầutiênbànóilàbảocôgáibiếnđi;bàsẽkhôngchứachấpcônữa.

“Tùybà,”Barbrođáp.

Trong vài ngày sau đó, Barbro đã tới sống với cha mẹ mình.Nhưngcôkhôngthểtiếptụcởlạiđó.Đúngthế,mẹcôbáncàphê,vàcónhiềunôngdântớiđó,nhưngBarbrokhôngthểsốngnhưthế–vàcólẽcôcónhữnglýdoriêngtưkháckhimuốnquaytrởlạimộtvịtríổnđịnh.Vàthếlàhômnaycôquẳngcáibaođựngquầnáolênlưng,khởihànhngượclênconđườngbăngquanhữngtruônghoang.Vấnđềbâygiờ làAxelStrömcóchấpnhậncôkhông?NhưngdùsaocôcũngđãthôngbáovềcuộchônnhânvớinhàthờvàohômChủnhậttrước.

Trờiđangmưa,vàdướichântoànnhữngbùnsình,nhưngBarbro

vẫntiếptụcđi.Mànđêmsắpbuông,nhưngtrờichưatốihẳnvàomùađócủanăm.Barbro tộinghiệp–côkhônghềnươngnhẹbản thân,màvẫntiếptụcđitớimụcđíchcủamìnhnhưngườikhác;côhướngtớimộtnơichốn,bắtđầumộtcuộcđấutranhkhácởđó.Côchưahềnươngnhẹbảnthân,nếuphảinóisựthật,chưahềlàloạingườilườinhát,vàđó là lýdovìsaogiờđâycôcóthânhìnhvàvócdángthongọndễcoi.Barbrohọchỏimọithứrấtnhanh,vàđóthườnglànhữngthứkhiếnchocôhưhỏng;ngườitacóthểmongđợiđiềugìkhác?Côđãhọccách tựcứumìnhkhigặpcảnhnguynan,họccách trượt từtìnhtrạngkhốnkhónàysangtìnhcảnhkhác,nhưngvẫngiữđượcvàiphẩm chất tốt đẹp; cái chết củamột em bé chẳng là gì đối với cô,nhưng cô vẫn có thể trao chomột em bé còn sống những sự ngọtngào.Vàcôcómộtlỗtaiâmnhạcrấtkhá,cóthểvừađánhđànghitamộtcáchêmđềmvàđúngnhịp,vừacấtgiọnghátkhànkhàn;nghethậthayhovàhơiảonão.Nươngnhẹbảnthân?Không;Rấtít,thậtsự,côđãhoàntoànvứtbỏbảnthân,vàkhôngcảmthấymấtmátchútnào.Thỉnhthoảngcôkhócvàthấytannátcontimvìchuyệnnàyhaychuyệnkháctrongđời–nhưngđóchỉlàchuyệntựnhiên,nótớicùngvớibàihátmàcôhát,đólàthicavàsựngọtngàothânhữutrongconngười cô; cô đã tự lừa dối bản thân và nhiều người khác với cùngđiềuđó.Giámàchiềunaycôcóthểmangtheocâyđànghita,côsẽđánhđànvàhátchútchútchoAxelnghekhicôtới.

Cô xoay xở để tớimuộn vào buổi tối; khi cô tới đó,mọi thứởMaanelandhoàntoàntĩnhlặng.Xemkìa,Axelđãbắtđầucắtcỏ,cỏđãcắtchấtđốnggầnnhà,vàmộtsốcỏkhôđãđượcđưavàotrong.SauđócôđoánrằngOline,vìđãgià,sẽngủtrongcănphòngnhỏ,cònAxelthìnằmbênngoàitrongkhochứacỏkhô,cũngnhưcôlúctrước.Côđitớicánhcửamàcôbiếtrấtrõ,nínthởnhưmộttêntrộm,vàgọikhẽ:“Axel!”

“Gìthế?”Axelhỏingaylậptức.

“Không,tôiđâymà,”Barbrođápvàbướcvào.“Anhcóthểchotôingủlạiđêmnaykhông?”

Axelnhìncôvàsuynghĩmộtcáchchậmchạp,chỉngồiđótrongbộđồngủ,nhìncôchằmchặp.“Vậyralàcô,”anhnói.“Vàcôđịnhđiđâuvậy?”

“Sao chứ, tùy thuộc trước nhất vào việc anh có cầnngười giúpchocôngviệcmùahèhaykhông,”côđáp.

Axelsuynghĩvềchuyệnđó,vàbảo:“Côsẽkhôngởnơicôtừngởnữasao?”

“Không,tôiđãkếtthúcởnhàngàiLensmand.”

“Tôi có thể cần tới sự giúp đỡ chomùa hè, thật thế,”Axel nói.“Nhưngdùsaothìviệcnàycónghĩalàgìchứ,cômuốnquaytrởlại?”

“Không,đừngquantâmtớitôi,”Barbrođáp,trìhoãn.“Ngàymaitôisẽđitiếp.LênSellanraavàbăngquadãyđồi.Tôicómộtchỗởđó.”

“Côđãcamkếtvớimộtngườinàođóởđórồihả?”

“Phải.”

“Bảnthântôicóthểcầnngườigiúpvàomùahè,”Axellạinói.

Barbrobịướtsũngcảngười;côcónhữngquầnáokháctrongcáitúi,vàphảithayđồ.“Đừngđểýtớitôi,”Axelnói,vànhíchmộtchútvềphíacửa,chỉcóthế.

Barbrocởibộđồướtra,việcnàymấtmộtlúc,vàAxelquayđầukhá thườngxuyên vềphía cô. “Giờ thì tốthơnanhnênđi rangoàimộtlát,”cônói.

“Rangoài?”Anhhỏi.Vàthậtsựđókhôngphải làthờitiếtđểcóthểrangoài.Anhđứngđó,nhìncôcởidầntừngthứra;khómàdờimắtđichỗkhác;vàBarbrorấtbấtcẩn,côcóthểmặcquầnáokhôvàotừngthứmộttronglúccôcởitừngthứquầnáoướtra,nhưngkhông.Áosơmicủacôrấtmỏngvàdínhsátvàongườicô;côcởimộtcáinútởvai,vàquaysangmộtbên,việcđókhôngcógìlàmớiđốivớicô.LúcđóAxelimnhưthóc,vàanhnhìnthấynàngđưataytuộtmộthoặchaicáirồikéophầncònlạicủachiếcáorakhỏingười.Việccởiáonhìnthậttuyệt,anhnghĩbụng.Vàcôđứngđó,quálàbấtcẩn…

Mộtlúcsau,họnằmtròchuyệnvớinhau.Phải,anhcầncóngườigiúptrongmùahè,khôngcònngờgìvềchuyệnđó.

“Họđãnóiđôiđiềuvềchuyệnđó,”Barbronói.

Anh đã phải bắt đầu việc cắt cỏ và phơi cỏ chỉ có một mình;Barbrocóthểtựxétđoánviệcđóbấttiệnchoanhrasaovàolúcnày.Phải,Barbrohiểu.Mặtkhác,chínhBarbrođãtựrờibỏanhvàrađilúctrước,khôngcómanàogiúpanhcả,anhkhôngthểquênchuyệnđó. Và đãmang theo hai chiếc nhẫn để bán đi. Và trên tất cảmọichuyệnđó, thậtđángxấuhổ, tờbáovẫntiếptụctới,cóvẻnhưanhkhôngbaogiờthoátkhỏicáitờbáoBergenđó;anhđãphảitiếptụctrảtiềnchonótrọnmộtnămsauđó.

“Họthậtlàđêtiệnđángxấuhổ,”Barbronói, lúcnàocũngđứngvềphíaanh.

Nhưngkhithấycôtỏrangoanngoãnvàdịudàng,Axelkhôngthể

hoàntoànvôtâmđốivớicô;anhđồngýrằngBarbrocóthểcóvàilýdođểnổigiậnvớianhđểđáplạicáicáchanhgiậtlấycôngviệcđườngdâyđiệnbáotừtaychacô.“Nhưngvềchuyệnđó,”anhnói,“chaemcóthểnhậnlạicôngviệcđườngdâyđiệnbáochotôi;tôisẽkhônglàmnónữa,chỉtổphíthờigian.”

“Phải,”Barbrođáp.

Axelsuynghĩmộtlúcrồihỏithẳng:“Này,giờthìsaođây,emchỉmuốntớigiúpvàomùahèchứkhôngcógìkháchơn?”

“Không,”Barbrođáp,“mọichuyệntùytheoýanh.”

“Emmuốnthế,thậtlòng?”

“Phải,cứtheonhưýanh,vàtôicũngsẽvuilòng.Anhkhôngnênnghingờtôinữa.”

“Hừm.”

“Không,nói thậtđấy.Và tôiđãđăngkývớinhà thờvềviệckếthôn.”

Hừm.Chuyệnnàykhôngtệlắm.Axelnằmsuynghĩvềnómộtlúclâu.Nếu lầnnàycônàngcóýđịnhnghiêmchỉnh,vàkhông lừadốimộtcáchđánghổthẹnlầnnữa,vậythìanhsẽcómộtngườiphụnữcủariêngmìnhvàsựtrợgiúpkéodàiđếnchừngnàocòncóthể.

“Tôicóthểcómộtphụnữởvùngquêcủachúngtôi,”anhnói,“vàcôtađãviếtthưbảorằngcôtasẽđến.NhưnglúcđótôiphảitrảchocôtatiềnlộphítừMỹvềđây.”

Barbornói:“Thếà,côtađangởMỹsao?”

“Phải,côtađãsangđóhồinămngoái,nhưngkhôngđịnhởlại.”

“Đừngbậntâmtớicôta,”Barbronói.“Vàkhiđótôisẽtrởthànhthứgìđây?”Cônói,vàbắtđầukhócthútthít,thởthan.

“Không.Đólàlýdovìsaotôichưacamkếtchắcchắnvớicôta.”

Vàsauđó,Barbrophảicógìđókhoekhoangđáplại;côthúnhậnvềviệccôđãquenvớimộtchàngtraiởBergen,anhtalàngườiđánhxechomộtnhàmáybia,mộtkhoảncổphần lớn,vàmộtđịavị tốt.“Và hiện giờ anh ta đang buồn bã vì tôi, không còn ngờ gì nữa,”Barbronói,vàhơinứcnởmộtlúc.“Nhưnganhbiếtchuyệnthếnàomà,Axel;khicóhaingườigắnbóquánhiềunhưtôivàanh,điềuđókhiếntôikhôngthểnàoquênđược.Cònanhthìcóthểquêntôibaonhiêutùyý.”

“Cáigì!Tôi?”Axelnói.“Không,khôngcầnphảinằmkhócthanvềchuyệnđó,côgáicủatôi,vìtôichưabaogiờquênem.”

“Ồ….”

Barbrothấykháhơnnhiềusaulờithúnhậnđóvànói:“Dùsao,trảtiềnlộphísuốtcảchặngđườngtừMỹkhikhôngcầnthiết…”Côkhuyênanhđừngdínhdánggìtớivụđónữa;nósẽrấtưtốnkém,vàkhôngcầnthiết.CóvẻnhưBarbroquyếttâmsẽtựmìnhxâyđắphạnhphúcchoanh.

Họ thỏa thuậnvớinhauvềmọi thứsuốt cảđêm.Họkhôngcoinhaunhưhaingườixalạ;họđãbàntớimọiđiềutrướcđó.NgaycảmộtlễcướicầnthiếtsẽdiễnratrướcngàylễThánhOlafvàmùathuhoạch;họkhôngcầnphảichegiấuđiềugì,và lúcnàychínhBarbromới là người nôn nóng nhất, chỉmuốn thực hiện nó ngay lập tức.

Axelkhôngdậptắtsựnônnaocủacô,vànócũngkhônggợilênchoanhbấtkỳngờvựcnào;khônghề,anhrấthàilòngvàvôcùnganủikhi thấycônhư thế.Phải, anh làmộtnôngdâncần lao trênnhữngcánhđồng,khôngcònngờgìnữa,mộtgãdadẻdàycui,khôngquentôvẽmọi sự,khôngchútgì thanh lịch; cónhiều thứanhbuộcphảilàm,vàanh tìmxemđiềugì có ích trước tiên.Ngoài ra,đây làmộtBarbrohoàntoànmớimẻ,xinhđẹp,vàtửtếvớianh,hầunhưngọtngàohơn trước.Cô giốngnhưmột quả táo, và anhđã cắn vàonó.Việckếthônởnhàthờđãđượcthôngbáo.

Còn về đứa bé đã chết và vụ án, không bênnào nóimột lời vềchuyệnđó.

NhưnghọđãnóivềOline,bàncáchtốngkhứbàđi.“Phải,bàấyphảiđi,”Barbronói. “Dùsao,chúng takhôngphảicámơnbà tavềđiều gì cả. Bà ta chẳng là gì ngoài một kẻ buôn chuyện và nhamhiểm.”

Nhưng thực tế chứngminh rằng tống khứOline không phải làmộtchuyệndễdàng.

Ngay từbuổisángđầutiên,khiBarbroxuấthiện,Olineđã thấyrõ,khôngcònngờgìnữa,vềsốphậncủamình.Bàthấykhóchịungaylậptức,nhưngcốkhôngđểlộnóra,vàmangramộtcáighế.ChotớilúcđóhọđãtìmđượccáchxoayxởởMaaneland.Axelmangnước,gỗđốt vềvà làmnhữngcôngviệcnặngnhọc, cònOline làmnhữngthứcònlại.Vàdầndầnbàđãnghĩtớiviệcởlạinơiđâyhếtquãngđờicòn lại củamình.GiờđâyBarbro xuấthiện và khuấyđộng lênmọithứ.

“Giámàchúngtacódùchỉmộthạtcàphêtrongnhà,côsẽcócàphêuống,”bànóivớiBarbro.“Cólẽcôsẽđilênxanữa?”

“Không,”Barbrođáp.

“Thếư!Khôngđithêmnữa?”

“Không.”

“Saochứ,đókhôngphảilàviệccủatôi,không,”Olinenói.“Cólẽlạiquaytrởxuống?”

“Không.Cũngkhôngtrởxuống.Từgiờtôiởlạiđây.”

“Côởlạiđây,thậtchứ?”

“Phải,ởlạiđây,tôingờlàthế.”

Olinechờmột lúc, sửdụngcáiđầugiàcảcủabà,vốnchứađầynhững cách thức khôn ngoan. “Phải, tốt,” bà nói. “Nó sẽ giúp tôi,khôngcònngờgìnữa.Vàtôicũngmừngkhôngkém.”

“Ôichuchoa,”Barbronóiđùa,“phảichăngAxelđãquákhókhănvớibàtrongthờigianqua?”

“Khókhănvới tôi?Axel!Ồ,khônggì có thểxoaychuyểnnhữnglờicủamộtkẻgiànua,khôngcòngìkhácngoàiviệcsốngvàchờtớikếtcụchạnhphúc.Axelgiốngnhưmộtngườichavàvị thiênsứ từĐấngTốicaogửitớitôitừngngàytừnggiờ,vàkinhPhúcâmcũngtinđiềutươngtự.Nhưnghãynhìnxem,tôikhôngcóailàngườithânởđây,sốngmộtthânmộtmìnhvàbịbỏrơibêndướimáinhàcủamộtngười lạ, với tất cả nhữngngười thân của tôi ởmébên kia nhữngngọnđồi…”

Nhưngvớitấtcảnhữnglờiđó,Olinevẫntiếptụcởlại.Họkhôngthểtốngkhứbàđichotớisaulễcưới,vàOlinethỏathuậnmộtcách

miễn cưỡng,nhưng cuối cùngnói “Được”, và sẽở lại tới lúcđóđểlàmvuilònghọ,sẽtrôngnomnhàcửagiasúctronglúchọđixuốngnhàthờ.Việcđómấthaingày.Nhưngkhihọtrởlên,đãkếthôncácthứ,Olinevẫnở lìnhưtrước.Bàhoãn lạiviệc lênđường;ngàynàythìdobàkhôngđượckhỏe,bànói;ngàykhác thì cóvẻnhư trời sẽmưa to.Bàđềnbù lại choBarbrobằngnhững lời lẽ êm tai về thựcphẩm. Ồ, thật là một khác biệt trong thực phẩm giờ đây ở trạiMaaneland;giờlàmộtcuộcsốngkhác,vàcảmộtkhácbiệttrongmóncàphê.Ồ,bàkhôngtừbấtcứchuyệngì,Olineđó;hỏixinlờikhuyêncủaBarbrovềnhữngđiềubàbiếtrõhơncảcô. “Cônghĩsao, tôicónênvắtsữabòkhichúngđứngtrongchuồngvàcótrậttự,haytôinênvắtsữaconbòBordelintrước?”

“Bàcóthểlàmsaotùyý.”

“Phải,đó chính làđiều tôi luônnói,”Oline cảm thán. “Côđã rangoài thếgiớivàsốnggiữanhữngngườicaoquývàđẹpđẽ,vàhọchỏiđượctấtcảmọiđiều.Khácvớinhữngkẻnhưtôi.”

Phải,Olinekhôngtừbấtcứchuyệngì,bàtìmcáchgâyniềmthíchthúsuốtngày.NgồiđóchuyệngẫucàriềngcàtỏivớiBarbrorằngbảnthânbàtừnglàbạnthântìnhnhấtvớichacô,vớiBredeOlsen!Thếđấy,họđãcócùngnhaunhữnggiờthúvị,vàngườiđànôngtửtếvàgiàucóvàvĩđạitừđầutớichânchínhlàBrede,vàkhôngbaogiờcómộtlờinóikhónghetrongmiệngôngta.

Nhưngchuyệnnàykhôngthểkéodàimãithế;cảAxellẫnBarbrođềukhôngmuốngiữlạiOlinethêmngàynàonữa,vàBarbrođãnhậnlại toàn bộ công việc của bà.Oline khônghề than phiền, nhưng bànémnhữngtianhìnnguyhiểmvàobàchủtrẻtuổivàthayđổigiọngđiệucủamìnhđôichút.

“Phải,mộtconngườivĩđại,đúngthế.Axelà,ôngtaởtrongthịtrấnmộtthờigianhồimùagặtnămngoái–cólẽanhđãgặpôngtaởđó?Không,điềuđóđúng,anhđangởBergenvàolúcđó.Nhưngôngtađãvàothịtrấn,đãvào;đểmuamộtcáimáycắtcỏvàmộtcáimáybừa.VàbâygiờcóngườinàosođượcvớiSellanraangoàianhđây?Khônggìsánhđược!”

Bàbắtđầubắnranhữngmũikimchâmnhỏ,nhưngngaycảđiềuđógiờđâycũngkhônggiúpgìchobàđược;khôngaitronghaingườisợbà.MộthômAxelnóithẳngvớibàrằngbàphảirađi.

“Điư?”Olinenói.“Bằngcáchnào?Bòđi,cólẽthế?”Không,bàsẽkhông đi, viện cớ rằng bà không khỏe, không thể nhích được đôichân.Vàđểlàmchomọichuyệntệhếtmức,mộtkhihọđãtướckhỏibàcôngviệc,vàbàchẳngcònviệcgìđểlàm,bàlănđùngraốmsuốt.Bà kéo dài suốtmột tuần bất chấp việc Axel nhìn bà đầy giận dữ;nhưngbàđãởlạinhờsựnhamhiểm,vàcuốicùngbàphảinằmliệtgiường.

Vàgiờđâybànằmđó,khônghềchờđợikếtcụcđượcbanphúclànhcủamìnhmàđếmtừnggiờchotớikhibàcóthểđứngdậyđilạiđược.Bà yêu cầu cómộtbác sĩ,mộtđiềuvô lý chưa từngnghe tớitrongchốnrừnghoang.

“Bácsĩà?”Axelnói.“Bàđãmấttrírồisao?”

“Ýcủacậulàgì?”Olinenóirấtmềmmỏng,nhưthểcóđiềugìđóbàkhông thểhiểu.Phải,bà làngười cócái lưỡi rấtmềmmỏngdịudàng;bàrấtmừngkhinghĩbàkhôngcần làmộtgánhnặngđốivớinhữngngườikhác;bàcóthểtựtrảtiềnchobácsĩ.

“Thếư,bàcóthểsao?”Axelnói.

“Sao,vậytôikhôngthểà?”Olinenói.“Và,dùsaothìcậusẽkhôngđể tôi nằmđó và chết nhưmột con thú câm trướcmặtThượngđếphảikhông?”

TớiđâyBarbroxenvàomộtcâu,mộtcâurấtthiếukhônngoan:

“Tốt,bàcònmuốnthanphiềnvềđiềugì,tôimuốnbiết,khitôitựmangthứcăncácthứvàochobà?Cònvềcàphê,tôiđãnóitốthơnlàbàkhôngcónó,vàđólàýtốt.”

“CóphảiBarbrođókhông?”Olinenói,chỉxoaychuyểnđôimắtvàkhôngtìmkiếmcônữa;phải,Olineđãquákiệtsứcrồi,vàthậtlàmộtcảnh tượng thương tâmkhinhìn thấyđôimắtbà xoayquanhkhóemắt.“Phải,cólẽgiốngnhưcôđãnói,Barbro,nếumộtgiọtcàphênhỏxíucóthểgâyhạichotôi,thìmộtmuỗngcũngthế,khônghơnnữa.”

“Nếutôiởvàotìnhcảnhcủabà, tôisẽnghĩ tớinhữngthứkháchơnlàcàphêvàogiờnày,”Barbronói.

“Phải,giốngnhư tôinói,”Olineđáp. “Cáchcủacô làkhôngbaogiờướcmongtớikết thúccủamộtconngười,màmuốnchohọcảiđạovàsống.Đó…phải,tôiđangnằmđâyvàthấymọithứ…Côcóởđóvớiembékhông,Barbro?”

“Đó lànhữnggìbànói?”Barbro la lêngiậndữ;vànói tiếp: “Ồ,cáchphụcvụđúngđốivớibàlàmangbàraquẳnglêntrênđốngphânvìcáilưỡixấuxacủabà.”

Và khi nghe câu nói đó, người bệnh im lặng suy nghĩ giây lát,miệngbàrunrunnhưthểcốsứcmỉmcười,nhưngkhôngdám.

“Tốiquatôinghecóngườigọi,”bànói.

“Bàấymấttrírồi,”Axelthìthàonói.

“Không,tôikhôngmấttrí.Nógiốngnhưaiđógọi.Từtrongrừng,haycólẽtừdòngsuốitrênkia.Nghelạlắm–nhưthểđólàtiếngkhóccủatrẻcon.Barbrođãrangoàirồihả?”

“Phải,”Axelđáp.“Côtamuốnbệnhvìnhữnglờingớngẩncủabà,chảcógìđángngạcnhiên.”

“Cậubảođólàngớngẩnhả,vàmấttrícácthứ?A,nhưngkhôngtớimứcnhưcậunghĩđâu,”Olinenói.“Không,ĐấngToànnăngchưamuốnvàchưacólệnhđòitôitớitrướcNgaivàđứngtrướcConchiên,vớitấtcảnhữnggìdiễnraởtrạiMaanelandnàymàtôibiết.Tôisẽtrởdậyvà tới luinhưcũ,đừng lo;nhưng tốthơncậunênchomờimộtbácsĩtới,Axel,làmtheocáchđónhanhhơn.Vềchuyệnconbòmàcậusẽchotôithìsao?”

“Bò?Bònào?”

“Conbòcáicậuđãhứavớitôi.NólàBordelin,cólẽ?”

“Bàđangnóiquàngxiên,”Axelnói.

“Cậubiếtcậuđãhứachotôiconbòthếnàocáihômtôicứumạngcậu.”

“Không,tôichưabaogiờbiếtchuyệnđó.”

Tới đâyOline ngẩng đầu lên và nhìn anh.Bà xámngoét và hóitrọc,mộtcáiđầungóclêntrênmộtcáicầncổdài,khẳngkhiu–xấuxínhư một mụ phù thủy, như một con quỷ dạ xoa trong một câuchuyện.VàAxel giậtmình vớihình ảnhđó, anh thòbàn tay ra saulưngsờsoạngđểtìmcáithencửa.

“Thếư,”Olinenói,“téracậulàloạingườiđó!Phải,đừngnóigìtớinónữa.Tôicóthểsốngmàkhôngcóconbòtừngàyhômnaytrởđi,vàtôikhôngbaogiờnóihaythởramộtlờinàovềnónữa.Nhưngthậthayhokhihômnaycậuđãchứngtỏcậulàloạingườigì;giờtôiđãbiết.Phải,vàtôisẽbiếtvàomộtlầnkhác.”

NhưngđêmhômđóOlinechết–ởmột thờikhắcnàođó trongđêm;dù sao, sánghôm sau khi họ vàophòng, thânhình củabàđãlạnh.

Oline–mộttạovậtgiànua.Đãsinhravàđãchếtđi…

AxelvàBarbrokhôngbuồnphiềngìkhichônbàvàdứtrakhỏibàmãimãi;giờđâykhôngcòngìchốngđốihọnữa,họcóthểnghỉngơi.Barbrolạigặprắcrốivớinhữngcáirăngcủamình,ngoàivụđó,mọichuyệnđều tốt đẹp.Nhưng cái khăn len luôn chekínmặtnàng, vàtrượtsangmộtbênmỗilầncómộttừcầnphảinói–chuyệnđóquárắcrốivàphiềnphức,vàtấtcảchứngđaurăngnàylàmộtthứgìđóquábíẩnđốivớiAxel.Anhđãnhậnra,tấtnhiên,rằngnàngnhaithứcănmộtcáchthậntrọng,nhưngkhônghềcócáirăngnàomấtđitrongmiệngnàng.

“Emđãlàmrăngmớichưa?”

“Phải,tôiđãlàm.”

“Vàcảchúngcũngbịnhứchả?”

“Chà,anhvànhữngcâungớngẩncủaanh!”Barbrobựcdọcnói,vì những gì Axel hỏi là quá ngây ngô. Và trong niềm cay đắng củamình,côbuộcmiệngthốtramộtđiềuquantrọng:“Chắcchắnanhcóthểthấytôiđangbịlàmsaomà?

Côtađangbịlàmsao?Axelnhìnchămchúhơn,vànghĩrằngcôtròntrịahơnmứccầnthiết.

“Sao,khôngthểnhưthếđược–chắcchắnlàkhôngcómộtembékhácnữađấychứ?”Anhhỏi.

“Sao,anhbiếtrồiđó,”côđáp.

Axelngơngẩnnhìn cô.Anh làngười suynghĩ chậmchạp.Anhngồiđótínhtoánmộthồi:mộttuần,haituần,đangởtuầnthứba…

“Không,làmsaotôibiết…”anhnói.

Nhưng Barbro đãmất hết kiên nhẫn với việc tranh cãi này, vàbùngnổ,héttoánglên,khócnhưmộtsinhvậtbịthươngtrầmtrọng:“Không,anhcóthểmangtôiravàchônlấpcảtôivàolòngđất,rồianhsẽrủbỏđượctôi.”

Thậtlạ,nhữngchuyệnkỳquặcmàmộtphụnữcóthểnghĩravàkhócvìchúng!

Axelchưabaogiờnghĩtớichuyệnchôncôxuốngđất;anhlàmộtgãdadẻdày cui, chỉnhìnvàonhữngđiều ích lợi;một lốimòn trảithảmhoanằmngoàinhữngnhucầucủaanh.

“Vậyemsẽkhôngthíchhợpvớicôngviệc trênđồngvàohènàyphảikhông?”Anhhỏi.

“Khônglàmviệc?”Barbronói,một lầnnữahoảnghồn.Vàrồi–nhữngđiềumàmộtphụnữcóthểnghĩravàmỉmcườivìchúngcũngthật lạ lùng!Axel,hiểutheolốiđó,gửimộtdònghânhoanđiêndạilantỏakhắpngườiBarbro,vànànglalên:“Tôisẽlàmviệcchocảhaingười!Ồanhđợimàxem,Axel;tôisẽ làmtấtcảnhữnggìanhgiao

chotôi,vàthêmnữa.Làmchotớikhicòndabọcxương,tôisẽlàm,vàrấtbiếtơnnếuanhchịuđựngtôinhưthế!”

Thêmnhiềunướcmắt,nhiềunụcườivàsựtrìumếnthânthươngsauđó.Chỉcóhaingườibọnhọgiữarừng,khôngcóaiquấyrầyhọ;nhữngcánhcửađểmởvàtiếngvovecủalũruồitrongsứcnóngmùahè.Barbrorấtđỗidịudàngvàsẵnlòng;phải,anhcóthểlàmgìtùyývớicô,vàcôsẵnlòngđónnhận.

Saukhimặttrờilặnanhtựthắngcươngbảnthânvàochiếcmáycắtcỏ;anhvẫncóthểlàmthêmchútnữađểchuẩnbịchongàymai.Barbrovộivãđira,nhưthểcôcóđiềugìđóquantrọngcầnnói:

“Axel, làmsaoanhcóthểnghĩtớichuyệnđưamộtngườitừMỹvề?Côtakhôngthểtớiđâytrướcmùađông,vàkhiđóthìcôtacóíchlợigì?”

Đólàđiềuvừanảyratrongđầucủacô,vàcôphảichạyrađểnóinhưthểnólàmộtđiềucầnthiết.

Nhưngnó chẳng có gì cần thiết;Axel đã thấyngay từđầu rằngnhận lại Barbro có nghĩa là có sự trợ giúp suốt cả năm. Với Axelkhônghềcóchuyệnđongđưanhúnnhảy,anhkhôngđặtđầumìnhvàogiữanhữngvìsaođểsuynghĩ.Giờđây,khiđãcómộtngườiphụnữcủariêngmìnhđểcoisóccáinôngtrại,anhcóthểtiếptụccôngviệcđườngdâyđiệnthoạithêmmộtthờigian.Nólàmộtkhoảntiềnkhálớntrongnămvàđángđượccânnhắctới,miễnlàanhkiếmđủchonhữngnhucầucủamìnhtừmảnhđất,vàthêmchútítđểbán.Tấtcảđềuhoạtđộngtốt;thựctạitốtđẹpmọibề.VàkhôngphảilonhiềutừphíaBredevềchuyệnđườngdâyđiệnthoạinữa,giờanhđãlàconrểcủaBrede.

Phải, giờ đây xem ramọi chuyện đều ổn thỏa, đều tốt đẹp vớiAxel.

CHƯƠNGXI

Thờigianvẫntrôi;đôngqua;xuânlạitới.

Một hôm Isak phải xuống làng. Để làm gì? “Không, tôi khôngbiết,”anhnói.Nhưnganhcọrửasạchsẽcỗxe,gắncáighếngồivào,rồiđánhxeđi,mangtheonhiềuđồănthứcuốngnữa,saokhôngchứ?MangxuốngchoEleseusởStorborg.KhôngbaogiờcómộtconngựarờikhỏiSellanraamàkhôngcóthứgìđóđểmangxuốngchoEleseus.

ViệcIsakđánhxexuốngquanhữngtruônghoangkhôngphải làmộtsựkiệnbìnhthường,vìanhhiếmkhiđi,đasốlàSivertđithaychoanh.Ởhainôngtrạigầnnhấtởmédưới,nhữngngườitrongtrạirađứngởcửalềuvàbảonhau:“ĐóchínhlàIsak;khôngbiếthômnayôngtaxuốnglàmgìnhỉ?”VàkhianhxuốngtớinôngtrạiMaaneland,Barbrođangngồicạnhôcửasổlắpkínhvớimộtembétrêntay.Côtrôngthấyanhvànói:“ĐóchínhlàIsak!”

Anhxuống tớiStorborgvàdừngxe lại. “Xùy!CóEleseusởnhàkhông?”

Eleseusbước ra.Phải, cậuđangởnhà; chưa lênđường,nhưngcũngsắpthựchiệnmộtchuyếnđimùaxuânxuốngmấythịtrấnmiềnnam.

“Đâylàmấythứmẹcongửixuống,”chacậunói.“Khôngbiếtlàgìnữa,nhưngtacholàkhôngcógìnhiềulắm.”

Eleseusnhậnchúng,cámơnvàhỏi:

“Concholàkhôngcómộtláthưhaythứgìđạiloại?”

“Có,”Isakđáp,lầntìmtrongmấycáitúi.TanghĩhọnóilàcủabéRebeccagửi.”

Elesuesnhậnthư,đólàthứmàcậumongchờ.Cảmthấynókhádàyvànóivớichacậu:

“Chà, thật may là cha tới đúng lúc, vì hai hôm nữa là con lênđường.Nếuchamuốnởlạimộtítlâu,chacóthểdùngcáirươngcủaconđểxuốnglàng.”

Isakxuốngxevàcộtconngựa,rồiđidạomộtvòngquanhmảnhđất.AnhchàngAndresennhỏthókhôngphảilàmộtngườicanhtácđấtđai tồikhiở lại giúpviệc choEleseus;đúng là anh ta có sự trợgiúpcủaSivertởSellanraacùngvớimấyconngựa,nhưnganhtađãtựmìnhlàmđượckhánhiềuviệc,tháonướccácđầmlầy,vàtựthuêthêmmộtngườiđểlátđánhữngcáimương.Nămđó,vàcảnămkếtiếp,cóthểStorborgkhôngcầnphảimuacỏkhô,nếuEleseusmuốnnuôimột conngựa cho riêngmình.Nhờ cóAndresen và cách thứcanhtalàmviệc.

Một lúc sau,Eleseus gọi ra rằng cậuđã chuẩnbị xonghành lý.Xongchocảchínhcậunữa,quavẻngoàicủacậu:cậumặcmộtbộvétxanhđẹpđẽ,cổcồntrắng,đigiàycaosu,vàmộtcâybatoong.Phải,cậusẽphảichờtàuhaingày,nhưngkhôngquantrọng,cậuphảichờkhixuốnglàng,chờởđâyhayởđóthìcũngnhưnhaucả.

Thế là hai cha conđánh xe đi.Andresenđứngở cửa tiệmnhìntheohọvàchúcmộtchuyếnđithúvị.

Isakchỉ lochocậucontraivàmuốncậungồiởghếsau.NhưngEleseuskhôngchịuvà lênngồibêncạnhanh.Họ tớiBreidablik, vàđộtnhiênEleseussựcnhớrađãquênthứgìđó.

“Xùy!Gìthế?”Isakhỏi.

Ồ,câydùcủacậu!Eleseusđãbỏquêncâydù;nhưngcậukhôngthểgiảithíchmọithứvềnónênchỉnói:“Khôngsao,cứđitiếpthôicha.”

“Conkhôngmuốnquaylạià?”

“Không,đitiếpđi.”

Nhưng thật làphiền toái, làm thếnàomàcậubỏquênnó chứ?Khôngcógìphảivội,dùchacậuđangchờởđó.Được, tốthơnhếtcậusẽmuamộtcâydùmớiởTrondhjemkhinàotớiđó.Việccậucómộthoặchaicâydùkhôngquantrọng.NhưngchỉvìchuyệnđómàEleseusthấykhôngvui;đếnđộcậunhảyxuốngvàđibộphíasau.

Họhầunhưkhôngthểtròchuyệnnhiềutrênđườngsauđó,khimỗilầnnhưthếIsakphảiquayđầulạivànóiquavaimình.Isakhỏi:“Consẽđibaolâu?”

Eleseusđáp:“Ồ,khoảngbatuần,cólẽ,hoặcmộtthángởngoài.”

Chacậungạcnhiênvềviệcnhữngthịdânlàmthếnàođểkhôngđilạcvàkhôngbaogiờtìmthấyđườngvềởnhữngthịtrấnlớn.NhưngEleseus đáp, về chuyện đó, cậu đã quen sống trong các thị trấn vàchưabaogiờlạcđường,chưahềtrongđờicậu.

Isaknghĩthậtlàtệhạinếucứngồiđómộtmình,vàgọi:“Nè,conlênđâyvàđánhxemộtlúc;chathấymệt.”

Eleseuskhôngmuốnchacậubịmệtnên trèo lênngồicạnhanhtrởlại.Nhưngtrướchếthọphảiăngìđó,từcáitúinhétđầythứcăncủaIsak.Sauđóhọlạitiếptụcđi.

Họxuốngtớihaimảnhđấtxanhấtởmédưới;dễthấyrằnggiờhọđãgầntớilàng;cảhaingôinhàđềucómàncửasổtrắngtreotrongnhữngôcửasổnhỏhướngvềphíađườngcái,vàcómộtcáicộtcờtrênnóc vựa cỏkhôđể treo cờ vàongàyQuốckhánh. “Đó chính làIsak,” những người dân của hai nông trại mới nói khi chiếc xe đingangqua.

CuốicùngEleseuscũngdẹpbỏnhữngsuynghĩvềchuyệnriêngcủamìnhvàbảnthânquýbáucủamìnhđểhỏi:“Hômnaychađánhxexuốngchivậy?”

“Ừm,”chacậuđáp.“Hômnaykhôngcógìnhiều.Nhưngnóichocùng,Eleseussắpđixa,có lẽnóichocậubiếtcũngkhôngcóhạigì.“ChaxuốnglàvìJensine,congáicủaôngthợrèn,”anhnói;phải,anhđãthúnhậnkhánhiều.

“Saochaphảitựđixuốngvìchuyệnđó?Sivertkhôngđiđượchaysao?” Eleseus hỏi. Phải, Eleseus không biết gì hơn ngoài việc nghĩrằngSivertnênxuốngnhàôngthợrànđểđónJensine,saukhicôtađãnghĩquánhiềutớibảnthânkhirờikhỏiSellanraa!

Không,mọithứđềulệchlạcvớiviệcphơicỏnămtrước.Ingerđãlàmhết khả năngnhư lời nàng hứa. Leopoldine cũng gópmột tay,chưakểtớiviệccómộtcáimáycàocỏdùngngựakéo.Nhưngphơicỏlàmộtcôngviệcnặngnhọc,vàcácđồngcỏquálớn.Sellanraagiờlàmộtnôngtrạilớn,vàđámphụnữcòncónhữngviệckhácphảicoisócngoàiviệcphơi cỏ: cảmộtđàngia súc, cácbữaăn,giặtgiũđồđạc,nướngbánhmì;cảhaimẹconđãphảilàmhếtsức.Isaksẽkhôngđể

cho một mùa hè như thế xảy ra nữa; anh quyết định ngay rằngJensinenêntrởlạinếucóthểđóncôbéđược.CảIngercũngkhôngphảnđốilờinàovềchuyệnđó;nàngđãbìnhtâmtĩnhtrílại,vàbảo:“Phải, cứ làmnhữnggìanhcho là tốtnhất.”Phải,giờđây Ingerđãsuynghĩhợptìnhhợplýhơn;bìnhtâmtĩnhtrílạisaumộtcuộcđammêkhôngphải là chuyệnnhỏ. Inger không còn trànđầymáunóngcầnđượcphóngthích,khôngcònđầynhữngđammêcuồngdạicầnđặtvàovòngvòngkiểmsoátnữa,mùađôngđã làmnàngnguội lại;giờđâytrongnàngkhôngcòngìngoàisựấmápcầnphảicó.Nàngđãtrởnêncứngcáphơn,tốtđẹpvàtrangnghiêm.Mộtphụnữtuyệtvờitrongviệc giữgìn, tránhkhỏi sự tàn tạdầndà; là vìnàngbừngnởmuộn.Aicóthểnóiđượcmọisựsẽtớiđâu?Khôngviệcgìxảyđếntừmộtnguyêndođơnlẻmàtừrấtnhiềunguyêndo.KhôngphảiIngerchínhlàngườinổitiếngnhấtđốivớivợcủaôngthợrènhaysao?Bấtkỳbàvợcủamộtôngthợrènnàocóthểnóigìchốnglạinàng?Vớicáimôisứtcủamình,nàngtừngbịđốixửtệhạikhicòntuổithanhxuân,và sauđó,đãbị giam trongbầukhôngkhí giả tạovàđánhmất sáunămtronglứatuổimùahècủanàng;vớisứcsốngvẫncònbêntrongnàng, làm saomùa thu của đời nàng khôngmang tớimột sự tăngtrưởngsailầm?Ingertốthơnhẳnnhữngbàvợcủacácôngthợrèn–hơihưhỏngchútchút,hơilệchlạcchútchút,nhưngcóbảnchấttốt,cóbảnchấtthôngminh…phải…

Haichaconđixuống,họtớiquántrọcủaBredeOlsenvàđưaconngựavàochuồng.Lúcnàytrờiđãxế.Họtựbướcvàonhà.

BredeOlsenđã thuê lại ngôinhànày; trướckianó làmộtngôinhàphụ,thuộcvềôngchủtiệmtạphóa,nhưnggiờđãđượcnângcấpvớihaiphòngkháchvàhaiphòngngủ;khôngcóphòngnàoquátệ,vàcòn trong tình trạng tốt.Nhữngkhách tớiuốngcàphêvà thôndânquanhvùngđáptàuhơinướcthườngghévàođóởtrọ.

DườngnhưBredeđãtớihồimaymắn,đãtìmramộtđiềugìđóphùhợpvới y, và ynên cámơnvợmìnhvìđiềuđó.Chínhvợy làngườiđãnảyraýtưởngvềquáncàphêvànhàtrọvàocáihômchịtangồibáncàphêtrongcuộcbánđấugiáởBreidablik;buônbánthứgìđó thật là một việc thú vị, cảm nhận những đồng tiền nằm trongnhữngngóntaycủamình.Từhồixuốngđâyhọđãxoayxởtốt,báncàphêmộtcáchnghiêmchỉnh,vàmangđếnmộtchỗtrọquađêmchonhiềungườidânkhôngcònnơinàokhácđểđặtđầulêngối.VợcủaBredelàmộtphúclànhchonhữngkẻduhành.Dĩnhiênchịtacómộttrợthủđắclực,đólàKatrine,congáichịta,giờđãlàmộtcôgáilớn,thôngminhtrongcôngviệchầubàn–dùchuyệnđóchỉkéodàimộtthờigian,tấtnhiên;chẳngbaolâunữacôbéKatrinephảicócôngviệcgì đó tốt hơn là hầu bàn cho mọi người trong nhà cha mẹ mình.Nhưnghiệntạihọkiếmtiềnkháổn,vàđólàđiềuchủyếu.Khởiđầuđãđầymaymắn,vàcóthểtốthơnnữanếuôngchủquánkhônghếtbánhngọtvàbánhquyđểphụcvụkèmvớicàphê;ởđâyngàynàocũnglàngàytiệckhikháchkhứagọibánhkèmvớicàphê,nhữngthứbánhquyvàbánhngọt!Đólàmộtbàihọcchoôngchủquánđểtíchtrữđủnguồnhàngvàolầnkhác.

Giađìnhnày,vàbảnthânBrede,đãxoayxởđểsốngtốtnhấtdựavào tiền kiếmđược.Khánhiềubữa ăn chẳng có gì ngoài cà phê vàbánhcũcòn lại,nhưngchúnggiữchohọsốngsót,và tạocho lũtrẻmột vẻ ngoàimảnh dẻ, khá thanh tú. Không phải ai cũng được ănbánhvớicàphê,thôndânbảothế.Phải,cóvẻnhưBredeđangsốngổn;thậmchíhọcònnuôiđượcmộtconchó.Nóchạyquanhquẩnđểxinănnhữngkháchhàng,kiếmđượcđôichútởnơinàynơikhácvàtrởnênbéotốt.Mộtconchóbéotốttrongnhàlàmộtcáchquảngcáorấtănkháchchomộtcănnhàtrọ;nónóilênsựănuốngngonlànhởbấtkỳnơiđâu.

Bredelàđứcôngchồng,làngườichatrongnhà,vàngoàivịtríđócòn có nhiều vị trí khác. Trước kia y từng là trợ lý cho ngàiLensmand,vàcónhiềuviệcđểlàmtrongmộtthờigian.KhôngmaylàcôcongáiBarbrocủayđãcóxíchmíchvớiLensmandphunhânhồimùathunămngoái,vềmộtchuyệnnhỏnhặt,khôngđâu–thậtthế,nếunóirasựthật:chỉvìmộtconbọchét;vàbảnthânBredecũngbịthấtsủngtừdạođó.NhưngBredexemchuyệnđókhôngphảilàmộttổnthấtlớn,nóichocùng;hiệngiờcónhữnggiađìnhkháctìmcôngviệcchoyđểchọctứcbàvợcủangàiLensmand;ythườngđượcnhờlàmviệcnàyviệckhác,chẳnghạnđánhxechoôngbácsĩ,cònvềphầnôngchaxứ,họ rấtvui lòngchogọiBredemỗikhi cầngiết thịtmộtconheo,vàcònnhiềunữa–chínhBredenóithế.

Nhưngvớitấtcảnhữngđiềuđó,đôikhicũngcónhữngthờiđiểmkhókhăntrongngôinhàcủaBrede;khôngphảicảgiađìnhđềubéotốtvàđượcănuốngđầyđủnhưconchó.Tuynhiên,xinngợicaTrờiđất,Bredekhôngphải làmộtngườihaychuốc lấynhữngphiềnnãovào lòng. “Lũ trẻởđây lớn lên từngngày,” ynói, dù về vấnđềđó,luôn luôn có nhữngđứa bémới chào đời để chiếm chỗ của chúng.Những đứa đã trưởng thành và vào đời có thể tự lo cho chúng, vàthỉnh thoảng gửi về nhà chút đỉnh. Có Barbro đã lấy chồng ởMaaneland,vàHelgeđãralàmviệcởtrạicátrích;chúngthườnggửivề nhà tiềnmặt hoặc những thứ có giá trị tiền bạc khi nào có thể;phải,ngaycảKatrine,đanglàmhầubànởnhà,cũngxoayxởcáchnàođó,thậtlạlùng,đểnhétvàotaychanómộttờgiấybạcnămKronervàomùađôngnămngoái,khimọichuyệncóvẻcựckỳtồitệ.“Conlàmộtcôgáingoan,”ynói,vàkhôngbaogiờhỏiconbélấytừđâurasốtiềnđó,hayđểlàmgì.Phải,cáchthứclànhưthế!Concáicótấmlòngnghĩtớichamẹchúngvàgiúpđỡhọvàonhữngkhitúngthiếu!

Brede không hoàn toàn hài lòng với thằng Helge con trai y về

chuyện đó; y thường phát biểu khi đứng trong tiệm vớimột nhómnhỏbaoquanh,đưaranhững lý thuyếtvềconcáivàbổnphậncủachúngđốivớichamẹ.“Nào,cứnhìnthằngHelgecontraicủatôixem;nếunóhútvàiđiếuthuốc,haythỉnhthoảngnhấpmộtngụmrượu,tôikhôngcógìphảnđốivềđiềuđó,tấtcảchúngtađềucómộtthờituổitrẻ.Nhưngsẽkhôngđúngkhicứgửihếtláthưnàysangláthưnọvềnhànhưngchẳngcógìngoàinhữngcâuchữvà lờicầuchúc.Khiếnchomẹmìnhphảikhóclàđiềukhôngđúng.Đólàmộtconđườngsailầmđốivớimộtcậucontrai.Vàothờitrước,mọichuyệnkháchẳn.Concáivừalớnlênđãđilàmviệcvàbắtđầugửivềnhàmộtítđểgiúpđỡ.Vàchuyệnđóhoàntoànđúngđắn.Chẳngphảiđầutiênchamẹchúngđãsinhchúngradướingựchọ,vàđổmồhôinướcmắtđểnuôichúnglớnkhônhaysao?Thếrồichúngquênhếtcả!”

DườngnhưHelgeđãnghethấylờidiễnthuyếtcủachamình,vìsauđócậuđãgửivềmột lá thứcókèmtheo tiềnbêntrong–đúngnămmươiKroner.VàgiađìnhBrede trảiquamột thờigianvuivẻ;phải, trongcơntiêuphabấttậncủamình,họmuacảthịtvàcáchobữatối,vàmộtcáiđèntrầnnhiềungọnđểtreotrêntrầnnhàcủacănphòngtốtnhất.

Theo cách nào đó, họ đã xoay xở tốt, và họ còn có thể đòi hỏithêmgìnữa?GiađìnhBrede,họvẫnsống, chỉvừađủsống,nhưngkhôngcónhữngnỗilosợlớn.Họcòncóthểaoướcgìhơn?

“Đây thật sự lànhữngvị khách!”Bredenói, dẫnđường Isak vàEleseus vào căn phòng có cái đèn trầnmới. “Và tôi không bao giờnghĩ sẽ được gặp. Isak, anh chưa bao giờ rời khỏi nhà cả, phảikhông?”

“Không,chỉtớinhàôngthợrèncóchútviệc,thếthôi.”

“Thếư,cònđâylàEleseus,lạiđixuốngmiềnnamà?”

Eleseusđãquenvớinhữngkháchsạn;cậu tựnhiênnhưởnhà,treoáokhoácvàgậylêntườngvàgọicàphê;cònvềchuyệnthứcăn,chacậuđãcócácthứtrongmộtcáigiỏ.Katrinebưngcàphêvào.

“Trảtiềnà?Tôikhôngmuốnnghetớichuyệnđó,”Bredenói.“TôiđãănởSellanraanhiềulần;cònvềphầnEleseus,tôivẫncònnợcậuấy.Đừngcầmnó,Katrine.”NhưngEleseusvẫntrảtiền,moicáivíravàthanhtoánsốtiền, thêmhaimươihàotiềnboa;cậukhôngthíchlôithôi.

Isakđitớinhàôngthợrèn,cònEleseusvẫnởnguyêntạichỗ.

CậunóiđôilờivớiKatrinetheophéplịchsự,nhưngkhôngnhiềuhơnmứccầnthiết;thàcậutròchuyệnvớichamìnhcònhơn.Không,Eleseuskhôngquan tâm tớinhữngngườiđànbà;đãmột lầnbịhọlàmchokhiếphãi,cóthểnóithế,vàgiờđâykhôngchúýtớihọnữa.Cậukhôngcònsởthíchgìtrongchuyệnđó,vàthấygiờđâymìnhđãhoàntoànthoátkhỏinó.Mộtconngườilạlùngkhôngthểsốngtrongchốnhoangvu;mộtquýôngvớiđôibàntaythưsinhtrắngtrẻo,vàýthức được sự lộng lẫy củamột người phụ nữ, những chiếc gậy batoong,nhữngcâydùvànhữngđôigiàycaosu.Đãbị làmchokhiếpsợ,vàđãđổithay,khônghiểuvìsaovẫnlàmộtngườiđànôngchưavợ.Thậmchímôitrêncủacậuchưacónéthằnthôbạonàocủatuổitrưởng thành.Songcó thể chàng trainàyđãkhởiđầukháổn, xuấtthântừthànhphầntốt,nhưngrồisauđólạibịchìmtrongmộtbầukhôngkhígiảtạo,vàbịlàmchoméomó,lệchlạcđi?Giánhưcậulàmviệcthậtchămchỉtrongmộtvănphòng,mộtcửatiệm,toànbộtínhcáchcủacậucómấtđitheocáchđóhaykhông?Phải,cólẽlànhưthế.Dùsaođinữa, lúcnàycậuđangởđây,dễdãivàlạnhnhạt,hơiyếu

mệt,lơlà,đicànglúccàngxakhỏiconđường.Cậucóthểganhtỵvớimọingườiquenbiếtởchốnrừnghoang,nhưngthậmchíkhôngcònsứcđểlàmđiềuđó.

Katrine đã quen nói đùa với khách hàng củamình, cô hỏimộtcách trêu cợt rằng cóphải cậu lại lênđường tới thămngười yêuởmiềnnamhaykhông.

“Tôicónhiềuchuyệnkhácphảinghĩtới,”Eleseusđáp.“Tôiđiđểlàmăn,mởranhữngmốiliênhệmới.”

“Nếukhôngcònviệcgìthìtốthơnconnênrangoàithôi,Katrine,”chacôquởtrách.Ồ,BredeOlsenrấtmựctôntrọngEleseus,vìcậurấtkhảkính.Vàycóthểyênổn,nếukhônngoanmộtchút,theocáicáchynợtiềnởStorborg,và lúcnàyvịchủnợđangở trướcmặty.CònEleseus?Chà,toànbộnhữngvẻtônkínhchiềuchuộngnàykhiếncậurấthài lòng,vàcậu tỏ ra tử tếhòanhãđểđáp lại;gọiđùaBrede là“ngàithânmếncủatôi,”vàcứtiếptụctheocáchđó.Cậunhắctớiviệcđãđểquêncâydù:“ĐúnglúcchúngtôiđingangquaBreidablik,tôimớinhớtớicâydù;đãbỏquênnólại.”

Bredehỏi:“Cólẽtốinaycậusẽsangcáiquánnhỏcủatôiđểuốngchútgìchứ?”

Eleseusđáp:“Phải,cóthể,nếuchỉcómìnhtôi.Nhưngcòncóchatôiởđây.”

Bredethấyvuivẻ trongbụngnêntiếptụccàriềngcà tỏi: “NgàymốtcómộtanhchàngghéquađâytrênđườngsangMỹ.”

“Đãvềthămnhà,ýônglàthế?”

“Phải.Anhtaởmétrênlàng.Đãđixanhiềunăm,vàvềthămnhàvàomùađông.Cáirươngcủaanhtađãđượcmangxuốngđâytrướcbằngxengựa.Mộtcáirươngcựcđẹp.”

“Bản thân tôi từng nghĩ tới việc sangMỹmột hai lần,” Eleseusthànhthậtnói.

“Cậuà?”Brede la lên. “Sao, chắc chắn lànhữngngườinhư cậukhôngcầnphảiđitheoconđườngđó!”

“Chà,tôikhôngnghĩtớiviệcsangđósốngmãimãi.Nhưnghiệngiờtôiđãđidu lịchrấtnhiềunơirồi, tôicũngnênlàmmộtchuyếnsangđó.”

“Phải,dĩnhiên, tại saokhông?VàhọbảoởMỹcócảđống tiềncủavàphươngtiện.Cáianhchàngmàtôinói lúcnãy,anhtađãtrảkhốitiềnchonhữngtiệctùnglễlạcsuốtmùađôngvừarồi,vàtớiđâynóivớitôi,‘Hãychochúngtôiítcàphê,mộtnồiđầy,vàtấtcảsốbánhôngcó.’Cậumuốnxemcáirươngcủaanhtakhông?”

Họcùngrahànhlangđểnhìncáirương.Mộtvậtdiệukỳđểngắmnhìntrênquảđất,mọigóccạnhđềusángchóenhữngkimloại,móccàivàdâybuộc,vàcótớibacáinắp,chưakểtớimộtcáiổkhóa.

“Đểchốngtrộm,”Bredenói,nhưthểbảnthânyđãthửquanó.

Họquaylạiphòng,nhưngEleseustrởnêntrầmtư.CáigãngườiMỹởmạntrênlàngnàyđãhơnhẳncậu;cậuchẳnglàgìbêncạnhmộtngườinhưthế.Đirangoàitrongnhữngchuyếnduhànhnhưbấtkỳmộtquanchứccấpcaonào;phải,Bredenhặngxịlênvềanhtacũnglàlẽ tự nhiên thôi. Eleseus gọi thêm cà phê, và cũng cố sắm vaimộtngườigiàucó;gọibánhkèmtheocàphêvàchoconchóăn–vàtrong

suốtthờigianđócảmthấymìnhchẳngcóchútgiátrịgì,vôcùngchánnản.Cái rươngcủacậucó làgìbêncạnhvậtkỳdiệungoàikia?Nónằmđó, bằng vải đen với các góc đã xác xơmòn rách;một cái túixách, không hơn – chà, nhưng hãy đợi đấy! Cậu sẽ mua một cáirươngkhi tớicác thị trấn,nóphải làmộtvật tuyệtvời,chỉcầnchờđấy!

“Thậtđángtiếckhichoconchóănnhưthế,”Bredenói.

VàEleseus cảm thấykháhơnvới câunói đó, lại sẵn sàngkhoemẽ.“Thậtđángngạcnhiênkhimộtconvậtcóthểbéođếnthế,”cậunói.

Ýnghĩnàynốitiếpýnghĩkia:EleseuscắtngangcuộcchuyệntròvớiBredevàđirachuồngngựađểthămconngựa.Vàởđó,cậumócrakhỏitúimộtláthưvàmởnóra.Trướcđó,cậuđãcấtnóngayvàotúi, không bận tâm tới việc xem số tiền trong đó là bao nhiêu; cậutừngnhậnnhiềuláthưnhàloạiđótrướcđây,vàluôncómộtsốgiấybạcbêntrong–mộtthứgiúpchocậusốngtrênđường.Gìthếnày?Mộttờgiấyxámkhổtonguệchngoạcđầynhữngchữ:béRebeccaviếtcho anh trai Eleseus của nó, và vài câu của mẹ cậu. Còn gì kháckhông?Khôngcógìkhác.Khôngmộtđồngxu.

Mẹ cậuviết rằngbâygiờbàkhông thểhỏi xin tiền của cha cậuthêmnữa,vìchẳngcònlạigìnhiềulắmtừtấtcảkhoảntiềnhọbáncáimỏđồnglầnđó;tiềnđãđượcdùngđểmuaStorborg,vàtrảchotấtcảnhữngthứhànghóasauđó,cảnhữngcuộcduhànhcủaEleseusnữa.Cậuphảicốtựmàxoayxởlầnnày,vìsốtiềncònlạiphảidànhchoemtraivàhaiemgáicủacậu,khôngthểkhôngcóchútgìchochúng.Vàmộtchuyếnđivuithú,vàmẹthươngyêucủacon.

Khôngcótiền.

Bản thânEleseus không đủ tiền chi dụng chomình; cậu đã vétsạch thùng tiềnởStorborg,vàcũngchẳngnhiềunhặngì.Ồ,nhưngcậuthậtlàngốckhiđãgửisốtiềnđóchonhữngnhàbuônởBergenđểđặtcọc;khôngcầnphảivội làmchuyệnđó; lẽ racậunêngác lạikhoảnthanhtoánđó.Tấtnhiên,lẽracậunênmởláthưratrướckhibắtđầunhữngtiêuxài;lẽracậucóthểtiếtkiệmđượctrongchuyếnđixuốnglàngvớicáirươngkhốnkhổcủacậucácthứ.Vàởđâycậuđã…

Chacậuquayvềtừnhàôngthợrènsaukhigiảiquyếtxongcôngchuyện ở đó; Jensine sẽ quay lại với anh vào sáng hôm sau. VàJensine,bạnthấyđó,đãtừnghoàntoàntráingượcvàkhómàthuyếtphục, nhưng lần này đã ngay lập tức nhận ra rằng ở Sellanraa họđang cầnngười giúpđỡ trongmùahè, và sẵn sàng tớiđó.Một lầnnữa,đólàcáchlàmđúngđắn.

Tronglúcchacậunói,Eleseusngồingẫmnghĩvềnhữngviệccủariêngmình.Cậuchỉchochamình thấycái rươngcủangườiMỹ,vàbảo:“Conchỉướcgìđượcđitớinơimàtừđócáirươngnàyđãđến.”

Vàchacậuđáp:“Phải,cólẽviệcđócũngkhôngtệlắm.”

SánghômsauIsakchuẩnbịlênđườngquaytrởvềnhà;lấythứcăn,thắngngựavàoxevàđánhxequanhàôngthợrènđểđónJensinevàhànhlýcủacô.Eleseusđứngnhìntheohọkhihọrađi;vàkhihọđãkhuấtdạngsaurừng,cậutrảtiềnởtrọ,vàmọithứxongxuôi.“Côcóthểđểcáirươngcủatôiởđâychotớikhitôiquaylại,”cậunóivớiKatrine,rồirờiquántrọ.

Eleseus đi đâu?Chỉ cònmột nơi để đi; cậu quay trở lại, trở vềnhà.Vìthếcậulạiđitheoconđườngngượclênnhữngngọnđồi,thậntrọngkhông tới gần cha cậuvàJensinequáđểhọkhôngnhìn thấycậu.Tiếptụcbướcđi.Lúcnàycậubắtđầughenghétvớimọingườiở

chốnrừnghoang.

Eleseusthậtđángthương,cậuđãđổithay.

Cậucó tiếp tụcbuônbánởStorborghaykhông?Nóđãvậy rồi;khôngcógìđểgâydựngsựnghiệpởđó,vàEleseusđãđirangoàiquánhiều,thựchiệnnhữngchuyếnđimuabánthúvịđểmởrộngnhữngmối liên hệ, và nó tốn kém quá nhiều; cậu không đimột cách tiếtkiệm.“Việcnàychảcónghĩalýgìcả,”Eleseusnói,vàđưarahaimươihàokhicậucóthểtiếtkiệmđượcmườihào.Việcbuônbánkhôngthểchốngđỡnổichomộtngườicócáchtiêuxàiphungphínhưcậu,cậuphảinhậnthêmtiềntrợcấpởnhà.ỞStorborgcũngcómộtnôngtrại,vớikhoaitây,lúamạchvàcỏkhôđủdùngchochínhnó,nhưngtấtcảnhững thứ cần dùng khác phải đến từ Sellanraa. Nào phải chỉ thếthôi.Sivertphảichởcácthứhànghóatừtàuhơinướcchoanhcậumiễnphí.Vàphảichăngchỉcóthế?Mẹcậuphảibònrúttiềncủachacậuđểchitrảchonhữngchuyếnđicủacậu.Nhưngphảichăngtấtcảchỉcóthế?

Điềutệhạinhấtsắptớirồi.

Eleseus điều hành công việc kinh doanh củamình nhưmột gãngốc. Cậu thỏa mãn khi dân chúng từ dưới làng lên mua hàng ởStorborg,vìvậykhiđượcđềnghịcậusẵnlòngchohọmuachịungay;vàkhichuyệnnàyđượclantruyềnra,ngàycàngcónhiềungườitớimuachịu.Toànbộđidần tới chỗ tiêu tanhủyhoại.Eleseus làmộtngườidễtính,vàcứsốngtheobảntínhđó;cửatiệmtrốngrỗngrồiđầytrởlại.Tấtcảđềuphảitốntiền.Vàaitrảkhoảnđó?Chacậu.

Thoạttiên,mẹcậulàmộtphátngônviêntrungthànhcủacậuvềmọimặt.Eleseuslàmộtbộócthôngminhcủagiađình;họphảigiúpcậuđilênvàchocậumộtbướckhởiđầu;rồicứnghĩxemcậuđãmua

đượcStorborgrẻnhưthếnào,nóithẳngngayrasốtiềncậusẽtrảđểcónó!Khichacậunghĩrằngtheocáchnàođócôngviệclàmănđãđisaiđường,chỉ làmộtsựnguxuẩn,mẹcậubênhvựccậu: “Làmthếnàoanhcó thểđứngđóvànóimộtđiềunhư thếchứ?”Phải,bàđãtráchmócchacậuvềviệcsửdụngnhữnglời lẽnhưthếđốivớicontrai củamình; có lẽ Isak đã quên đi vị trí củamình khi nói thế vềEleseus.

Vìbạnthấyđó,bảnthânmẹcậuđãtừngrangoàithếgiới;bàhiểuviệc sống trong chốn rừng hoang khó khăn đến thế nào đối vớiEleseus,vốnđãquenvớinhữngthứtốtđẹphơn,quenđilạitrongxãhội,vàkhôngcóaicùngđẳngcấpgầnbêncạnh.Cậuđãliềulĩnhquámứctrongnhữnggiaodịchvớimọingười,trongsốđóchẳngcóaitốtlànhcả;nhưngngaycảkhiđó,cậukhônghềcótoantínhxấuxanàovềviệcăntànpháhạichamẹmình,màchỉđơnthuầndolòngtốtvàbản tính cao thượng; cách sống của cậu là giúp cho những ngườikhôngtốtđẹpvàcaoquýnhưcậu.Saochứ,khôngphảicậulàngườiduynhấttrongvùngdùngnhữngchiếckhăntaytrắngđượcthườngxuyên giặt sạch hay sao? Khi mọi người đến với cậumột cách tintưởngvàxinmuachịu,nóichocùng,nếucậunói“Không”,họcóthểhiểusaivềcậu,nhưthểcậukhôngphảilàconngườicaoquýmàhọđãnghĩ.Ngoàiracậuthấycómộtbổnphậnnhấtđịnhđốivớinhữngngườiquenbiết,vớitưcáchlàmộtngườilớnlêntrongthịtrấn,mộtthiêntàitrongtấtcảbọnhọ.

Phải,mẹcậuđãintrítấtcảnhữngđiềuấytrongđầu.

Nhưngcha cậu,khôngbaogiờhiểu chútxíugì vềđiềuđó,mộthômđãlàmchomẹcậusángmắtra,vàbảo:

“Cônhìnđây.Đâylàtấtcảnhữnggìcònlạicủasốtiềnbánkhu

mỏ.”

“Tấtcảchỉcóthếsao?”Bànói.“Thếsốkiađiđâu?”

“Eleseus,nóđãdùngsốcònlại.”

Vàbàđãvỗhaitayvàonhaukhinghenóithế,tuyênbốrằngđãtớilúcEleseusbắtđầudùngtớitríthôngminhcủacậu.

Eleseustộinghiệp,tấtcảđãkếtthúcvàbịtiêuphíhết.Cólẽsẽtốthơnnếucậuvẫnởlạilàmviệctrênmảnhđấttrongsuốtthờigianđó,nhưng giờ đây cậu làmột thanh niên đã học cách viết và sử dụngnhữngngôntừ;trongcậukhôngcósựkềmgiữ,khôngmộtchiềusâunào.Vớitấtcảnhữngđiềuđó,cậuvẫnkhôngphảilàmộtconquỷxấuxa.Eleseuslàmộtkẻkhôngcótìnhyêu,khôngthamvọng,hầunhưkhôngcógìcả,thậmchímộtđiềuxấuởbấtkỳchiềukíchnào.

Cómộtvậnsốkhôngmay,tệhạinàođóởchàngthanhniênnày,nhưthểmộtthứgìđóđãbịthốirửadầntừbêntrongconngườicậu.Viênkỹsưđếntừthịtrấnđó,mộtngườitốt–cólẽsẽtốthơn,nếuôngtakhôngpháthiệnrachàngtraihồicậucònbévàmangcậutớiđóđểbiếncậuthànhnhưthếnày;đứabéđóđãđánhmấtcộirễcủamình,vàdođóđãgánhchịukhổđau.Tấtcảnhữnggìcậuquaysangbâygiờchỉdẫntớimộtđiềugìđónungnấutronglòngcậu,mộtcáigìđótốitămchốnglạiánhsáng…

Eleseusđi,đimãi.HaingườitrongcỗxengựaởphíatrướcđãđingangquaStorborg.Eleseusđivòngmộtđoạnxa,vàcảcậucũngđiquanó;cậusẽlàmgìởđó,ởnhàcậu,ởcáitrạmmuabánvàcửatiệmcủa cậu? Hai người đi xe ngựa về tới Sellanraa lúc màn đêm vừabuôngxuống;Eleseustheosátgóthọ.ThấySivertbướcrasân,hoàntoànkinhngạckhigặplạiJensine,cảhaibắttaynhauvàcườirộmột

chút,rồiSiverttháodâycươngravàdắtconngựavàochuồng.

Eleseusmạohiểmtớigầnhơn;niềmkiêuhãnhcủagiađình,cậutớigầnthêmchútnữa.Khôngđihiênngang,màlénlút;cậutớigặpSiverttrongchuồngngựa.“Anhđâymà,”cậunói.

“Sao,cảanhnữaà?”Sivertnói,mộtlầnnữacựckỳkinhngạc.

Hai anh embắt đầu lặng lẽ trò chuyện với nhau; về việc Sivertnhờmẹcậu tìmgiùmmột ít tiền;mộtkhoảncuối cùng,khoản tiềncho một chuyến đi. Mọi thứ không thể tiếp diễn theo cách này;Eleseusđãmệtmỏivớinó;đãsuynghĩvềnókhálâu,vàcậuphảilênđườngngayđêmnay;mộtchuyếnđidài,sangMỹ,vàxuấtphátngaytốinay.

“SangMỹà?”Sivertlalên.

“Suỵt!Anhđãnghĩtớiviệcnàylâurồi,vàemphảinóilàmsaođểmẹlàmnhưanhđãbảo;khôngthểtiếptụcnhưthếnàyđượcnữa,vàanhđãnghĩtớiviệcđimãimãitừlâurồi.”

“NhưngđólànướcMỹ!”Sivertnói.“Không,anhđừnglàmthế.”

“Anh sẽ đi. Anh đã dứt khoát rồi. Giờ phải quay lại để bắt kịpchuyếntàu.”

“Nhưnganhphảiăngìđóđã.”

“Anhkhôngđói.”

“Thếthìnghỉmệtmộtchútvậy?”

“Không.”

Sivert cố làm điều tốt nhất để giữ chân anh mình lại, nhưngEleseusđãquyếttâm,phải,cậuđãquyếttâmmộtlầntrongđời.BảnthânSivertthìrấtđỗikinhngạc;trướctiênlàsựngạcnhiênkhigặplạiJensine,vàgiờthìlàviệcEleseussẽhoàntoànrờikhỏinơinày.

“CònStorborgthìsao?”Eleseushỏi.“Emsẽlàmgìvớinó?”

“Andresencóthểcónó,”Sivertđáp.

“Andersencónó?Ýcủaemlàsao?”

“KhôngphảicậuấysẽcóLeopoldinehaysao?”

“Khôngbiếtvềchuyệnđó.Phải,cólẽlàthế.”

Họlặnglẽnói,tiếptụccâuchuyện.SivertnghĩtốtnhấtlàchacậunênravàElseseuscóthểnóichuyệnvớiông;nhưng“Không,không!”Eleseuslạithìthầm;cậukhôngbaogiờlàmộtngườicóthểđốiđầuvớimộtđiềunhưthếmàluôncầntớimộtngườiđứnggiữa.

Sivertnói:“Chà,anhbiếtchuyệnnàysẽthếnàovớimẹrồiđó.Mẹsẽkhóclócvànóimãikhôngthôi.Mẹkhôngnênbiếtchuyệnnày.”

“Phải,”Eleseusđồngý,“mẹkhôngnênbiết.”

Sivert vào nhà, ở đó hàng thế kỷ, rồi quay ra với số tiền, mộtkhoảntiềnto.“Đây,đólàtấtcảnhữnggìchacó;anhnghĩnócóđủkhông?Đếmxem,chakhôngđếmxemnólàbaonhiêu.”

“Chađãnóigì?”

“Không,chakhôngnóigìnhiều.Giờanhphảichờchútxíu,emsẽmặcthêmítquầnáorồiđixuốngcùngvớianh.”

“Chẳngđángđâu;emnênvàonghỉđithôi.”

“Thếư,anhcósợbóngtốikhôngnếuemkhôngcùngđi?”Sivertnói,cốđùavuimộtchút.

Cậuvàonhàgiâylát,rồitrởra,quầnáochỉnhtề,vớimộtgiỏthứcăncủachacậuđeotrênvai.Khihọđira,chahọđangđứngbênngoài.“Vậylàconsẽđisuốtchặngđườngđóhả?”Isakhỏi.

“Dạ,”Eleseusđáp,“nhưngconsẽtrởlại.”

“Takhônggiữconlạivàolúcnày,cònrấtítthờigian,”ngườiđànôngtrungniênlẩmbẩm,rồiquayđi.“Chúcconmaymắn,”anhthốtlênvớimộtgiọnglạlùngvàvộivãbỏđi.

Haianhemđibộxuôitheoconđường;điđượcmộtquãngngắn,họngồixuốngđểăn.Eleseusđangđói,hầunhưkhôngănđủno.Đólàmột đêm xuân đẹp trời, và những con gà gô trắng nô giỡn trênnhữngngọnđồi;âmthanhcủaquêhươngkhiếnkẻsắpdicưmấthếtcanđảmtronggiâylát.“Đêmnaythậtđẹptrời,”cậunói.“Tốthơnemnênquaylạingayđi,Sivert,”cậunói.

“Hừm,”Sivertậmừ,vàđitiếpvớicậu.

HọđiquaStorborg,quaBreidablik,vàâmthanhđócứtheosauhọsuốtquãngđườngtừnhữngngọnđồiđâyđó;nókhôngphảilàthứâmnhạcquânđộinhưởtrongcácthịtrấn,không,màlànhữnggiọngnói –một lời tuyên bố:Mùa xuân đã tới. Rồi đột nhiên tiếng kêuchiêmchiếpđầutiêncủamộtchúchimphátratừmộtngọncây,đánhthứcnhữngconchimkhác,vàtiếngchimđốiđápgọinhauvanglêntừmọiphía;hơncảmộtbàihát,nólàmộtkhúctụngca.Kẻdicưđãthấynhớquênhà,cólẽ,mộtthứgìđóyếumềmvàbấtlựcbêntrong

cậu;cậusẽlênđườngsangMỹ,vàkhôngaicóthểthíchhợpvớiviệcnàyhơncậu.

“Giờthìemquayvềđi,Sivert,”cậunói.

“Thôiđược,”emtraicậuđáp.“Nếuanhmuốnthế.”

Họ ngồi xuống ở bìa rừng, nhìn thấy ngôi làng ngay bên dướichânhọ,cửahàngvàbếncảng,cáiquántrọcũkỹcủaBredeOlsen;mộtvàingườiđangđilạicạnhcontàuhơinước,chuẩnbịxuốngtàu.

“Thôi,khôngcònthìgiờđểngồiđâynữa,”Eleseusnói,đứnglên.

“Cứhìnhdunganhđisuốtchặngđườngđó,”Sivertnói.

Và Eleseus đáp: “Nhưng anh sẽ quay lại. Và anh sẽ cómột cáirươngmớitốthơntrongchuyếnđiđó.”

Khihọnóilờichiataynhau,Sivertdúivậtgìđóvàotaycủaanhmình,mộtvậtgìđóbọctrongmộtmảnhgiấy.“Gìvậy?”Eleseushỏi.

“Đừngquênviếtthưthườngxuyên,”Sivertnói.Vàcậuquaylưngtrởvề.

Eleseusmởtờgiấyravànhìn,đólàmộtđồngvànghaimươilămKroner.“Nè,đừng!”Cậugọivớitheo.“Emđừnglàmnhưthế!”

Sivertvẫnđitiếp.

Đithêmmộtlát,rồiquaylạivàngồixuốnglạiởbìarừng.Giờđãcóthêmnhiềungườiđilạixônxaocạnhcontàu;nhữnghànhkháchlêntàu,Eleseus lêntàu;contàunghiêngsangmộtbênvà laođi.VàEleseusđãlênđườngsangMỹ.

Cậukhôngbaogiờquaylại.

CHƯƠNGXII

MộtđámdiễuhànhtrứdanhđangtiếnlênSellanraa.Mộtsựkiệntrôngkhábuồncười,cólẽ,nhưngcònhơnthếnữa.Bangườiđànôngvớinhữnggánhnặngkinhkhủng,những cáibao tời treo lủng lẳngquanhvaihọ,cảphíatrướcngựclẫnsaulưng.Ngườinàybướcsaukẻnọ,vàchuyềnchonhaunhữngcâunóiđùa,nhưngchấtđầygánhnặngtrênngười.AnhchàngnhỏconAndresen,viênthưký,làngườidẫnđầudámdiễuhành; thật ra,đây làđoàndiễuhànhcủaanh ta;anhtamangđủmọithứ,kếđếnlàSivertởSellanraa,vàmộtngườinữa, Fredrick Ström ở Breidablik, đang thực hiện một cuộc viễnchinh.Andresenlàmộtanhchàngbénhỏnhưngđángchúý;vaianhtalệchsangmộtbênvìsứcnặng,vàcổcáiáokhoáccủaanhcũngthế,anhtađitheocáchđó,nhưngvẫntiếptụcmangtheogánhnặngcủamình.

StorborgvàcôngviệclàmănmàEleseusbỏlại–phải,khôngmuađứtngaychỗđó,cólẽthế,đólàviệcAndresenkhôngthểđảmđươngnổi;tốthơnnênchờđợiítlâuvàcóthểcótoànbộmọithứkhôngtốnxunào.Andresenkhôngphảilàmộtgãkhờ;anhtađãthuêlạichỗđótrongthờigianchờđợi,vàtựmìnhđiềuhànhcôngviệc.

Anhtađãkiểmtralạinhữngthứhànghóacònnắmtrongtay,vàtìmranhữngmónlinhtinhkhôngthểbánđượctrongcửatiệmcủaEleseus, thậm chí cả những thứ như bàn chải đánh răng và nhữngtấmkhăntrảibàncóthêuhìnhởgiữa;phải,vànhữngconchimnhồi

bônggắnlòxosẵnsàngkêulênquangquáckhibạnấnvàođúngchỗ.

Đây lànhững thứmàhiệngiờanh tamang theo,đểbánchúngchonhữngngườithợmỏởmébênkiadãyđồi.AnhtađãbiếttừthờiAronsenrằngnhữngngườithợmỏcóđầytiềntrongtúisẽmuabấtcứthứgìtrênmặtđất.ChỉtiếcmộtcáilàanhtaphảibỏlạisáuconngựagỗbậpbênhmàEleseusđãđặtmuatrongchuyếnđicuốicùngcủacậutớiBergen.

ĐoànbánhàngrongquẹovàosânởSellanraavàhạnhữngđồđạcxuống.Khôngchờđợilâuởđây;họuốngmộtcasữavàvờnhưđangcốbánnhữnghànghóađóngaytạichỗ,rồilạiváccácthứlênvaivàlênđường.Họkhônggiảvờbỏđi.Họđithậtsự,vácnhữngthứhànghóalinhtinhbăngquacánhrừngxuốngphíanam.

Họđiđềuđềuchotớitrưa,nghỉăntrưavàlạitiếptụcđichotớichiềutối.Rồihọdựngtrạivàđốtmộtđốnglửa,nằmxuốngvàđánhmộtgiấc.Sivertnằmngủtrênmộttảngđámàcậugọilàmộtcáighếbành.Ồ,Sivertbiếtcậuđanglàmgì;mặttrờiởđâyđãsưởiấmtảngđásuốtngàydài,chotớikhinótrởthànhmộtchỗngồivànằmngủrất tiệnnghi.Haingườibạnđồnghành của cậukhôngkhônngoannhưvậy,vàcũngkhôngchịunghetheolờikhuyên;họnằmtrênlớpthạchnam,vàthứcgiấcvìthấylạnh,hắthơiầmĩ.Sauđóhọănđiểmtâmvàlạikhởihành.

Giờ thìhãy lắngnghexemcóbấtkỳ tiếngnổmìnnàoởquanhđây hay không; họ đang hy vọng tới được khu mỏ, và gặp nhữngngườithợtrongngàyhômđó.Chotớigiờnày,côngviệcchưađixacholắm;cảmộtchặngđườngdàitừnguồnnướcngượclênSellanraa.Nhưngkhônghềcómộttiếngnổnàoởbấtcứnơiđâu.Họđitiếpchotớitrưa,khônggặpmộtbóngngười;nhưnghọbắtgặpnhiềucái lỗ

rải rácđóđây trênmặtđất,nơinhữngngười thợđãđào thử.Điềunàycónghĩalàgì?Khôngcònngờgìnữa,nócónghĩalàcáimỏphảigiàuquặnghơnởđầutậncùngcủamảnhđất;thợmỏđangthuđượcđồng nặng nguyên chất, và đang làm việc ởmé đó trong suốt thờigiannày.

Vàoxếtrưahọtớinhiềukhumỏhơn,nhưngvẫnkhônggặpmộtngườithợmỏnào;họđichotớisẫmtối,vàhọđãragầntớibiểnnằmngaymédướikia;băngquanhữngkhumỏhoangvắngquạnhhiu,vẫn không nghe thấymột âm thanh nào. Điều này nằm ngoài khảnăng thấuhiểu,nhưngkhôngquan trọng;họphảidựng trạivàngủngoài trờiđêmđó.Họbànbạcvớinhauvềvấnđềnày:Có thểnàocôngviệcđãbịngưnglại?Họcónênquaytrởvềkhông?“Khôngđờinào,”Andresennói.

Sánghômsaucómộtngườiđànôngbướcvàotrạicủahọ–mộtngười đàn ông xanh xao, phờ phạc, caumày nhìn họ chòng chọc.“Phảicậuđókhông,Andresen?”Ngườiđànôngnói.Đó làAronsen,taynhàbuônAronsen.Gãkhôngtừchốimộttáchcàphênóngvàthứgìđóđểăncùngvớiđoànbánhàngrong,vàngồixuốngngaylậptức.

“Tôinhìnthấykhóitừngọnlửacủacáccậu,vàđilênđểxemđólàgì,”gãnói. “Tôiđã tựnhủ,chắcchắnrồi,họđã tỉnh táovàbắtđầulàmviệc lại.Thếnhưngrốtcuộc lại làcáccậu!Cáccậuđangđiđâuvậy?”

“Tớiđây.”

“Cáccậumangtheonhữngthứgì?”

“Hànghóa.”

“Hànghóaà?”Aronsenkêulên.“Mòlênđâyđểbánhàng?Aimuanóchứ?Khôngcómanàoởđâyhết.HọđãbỏđitừthứBảytrước.”

“Bỏđi?Aibỏdi?”

“Tấtcảmọingười.Giờkhôngcómanàoởđâycả.Vàdùsaothìchínhtôicũngcóđủhànghóa.Cảmộtcửatiệmchấtđầyhàng.Tôisẽbánchocáccậubấtcứmóngìcáccậuthích.”

Chà, taynhàbuônAronsen lại lâmvào tìnhcảnhkhókhăn!Cáimỏđãđóngcửa.

Họdồndập rót càphê chogã cho tới khi gã trởnênđiềm tĩnhhơn,vàhỏitấtcảnhữngchuyệnnàycóýnghĩagì.

Aronsen lắc đầu tuyệt vọng. “Không sao hiểu nổi, không có lờinàovềchuyệnđó,”gãnói.Tấtcảđãrất tốtđẹp,vàgãđãbánđượcnhiềuhàng, tiền liên tục rót vào; cả làngquanhđâyđềuno ấm, ănnhững bữa ăn ngon lành nhất, dựng một ngôi trường mới, treonhữngngọnđènvàmangnhữngđôiủng làm tại thị trấn,mọi thứ!Rồiđộtnhiênnhữngngười lãnhđạo trênmỏnói vớihọ rằng côngviệc này không đủ bù đắp, và ngưnghoạt động.Không đủ bù đắp?Nhưng trước đó nó đã bù đắp cho họ? Không phải là ở đó có thứđồngsạchvàdễdàngnhìnthấymỗilầnchonổđáhaysao?Đóchỉlàtròlừađảokhônghơn.“Vàkhônghềnghĩtớichuyệnđócónghĩathếnàovớimộtngườinhưtôi.Phải, tôingờlàgiốngnhưhọbảo;rằngGeisslernằmdướiđáycủatấtcảchuyệnnày,hệtnhưlầntrước.Hắntớichẳngbaolâuthìcôngviệcngừnglại;nhưthểbằngcáchnàođóhắnđánhhơiđượcnó.”

“Geissler?Vậyôngtađangởđâysao?”

“Còngìnữa?Hắnđángbịbắnbỏ!Mộthômhắntớicạnhcontàuhơi nước và nói với tay kỹ sư: ‘Chà,mọi việc thế nào?’ – ‘Rất tốt,trongchừngmựctôicóthểthấy,’ taykỹsưđáp.NhưngGeisslerchỉđứngđó,rồilạihỏi:‘Thếư,ổncả,phảikhông?’–‘Phải,trongchừngmực tôi biết được,’ tay kỹ sưnói.Nhưng cũng thậtnhư tôi đangởđây,ngaykhibưuđiệnlêntớicontàumàGeisslerđãtớigần,cócảthưtừvàđiệntíngửichotaykỹsưnóirằngcôngviệcnàykhôngđủbùđắp,vàôngtaphảingưnghoạtđộngngay.”

Cácthànhviêncủađoànbuônnhìnnhau,nhưngngườichỉhuy,chínhlàAndresen,vẫnchưamấtcanđảm.

“Cáccậunênquaytrởvềnhàđithôi,”Aronsenkhuyên.

“Chúng tôi sẽ không làmnhư thế,” Andresen nói và gói cái nồinấucàphêlại.Aronsennhìnchằmchặpcảba.“Vậylàbacậuđiêncảrồi,”gãnói.

Bạnthấyđó,hiệngiờAndresenkhôngquantâmmấytớinhữnggìôngchủcũcủaanhtanói;giờchínhanhtacũnglàôngchủ,làchỉhuycủamộtđoànbánhàng rongđược trangbịbằng chính tiền túi củaanhtachochuyếnduhànhtớinhữngvùngxa;nếuquay lạivào lúcnày,anhtacóthểbịmấtuytín.

“Tốt,cậusẽđiđâu?”Aronsenbựcdọchỏi.

“Khôngthểnói,”Andresenđáp.Nhưngđồngthờianhtacũngcómột ý tưởng riêng, không còn ngờ gì nữa; có lẽ đang suy nghĩ tớinhững người dân bản địa, và ba người đàn ông khỏe mạnh, vớinhữnghạt thủytinhvànhữngchiếcnhẫncóthểđixuốnghuyện lỵ.“Chúngtasẽđitiếp”anhtanóivớihaingườikia.

LúcnàyAronsennghĩrằngsánghômđógãcũngcóthểđixathêmchútnữa,vìđãđixatớimứcnàyrồi,cólẽgãmuốnnhìnxemtoànbộnơi này có hoàn toàn bị bỏ hoang hay chăng, có phải thật sựmọingườiđãrờiđihaychăng.Nhưnggãcảmthấymìnhbịgiậtmấtmốilàmănkhinhìnthấybaanhchàngbánrongtiếptụcđinhưthế,vàgãlặpđilặplạivớihọrằngcóhọalàđiênmớicốgắnglàmchuyệnđó.Aronsen tự giận chính mình, đi xuống phía trước đoàn bán hàngrong, quay lại và hò hét quát tháo với họ, cố tống khứ họ ra khỏihuyệncủamình.Cứ thế,họđi xuống tới chỗnhững túp lềuởgiữakhumỏ.

Một thị trấnnhonhỏ toànnhững túp lều,nhưng trống rỗngvàhoangvắng.Hầuhếtnhữngthứcôngcụthiếtbịđượccấtgiấutronglều,nhưngnhữngcâycọcvànhữngtấmván,nhữngchiếcxengựabịvỡ,nhữngcáirươngvàthùngnằmngổnngangkhắpchốn;đâyđócómộtthôngbáoviếttrêncửa,tuyênbốrằng“Khôngphậnsựcấmvào.”

“Thấykhông,”Aronsen la lớn. “Tôiđãnóigìnào?Khôngcómanàoởđâyhết.”Vàgãđedọarằngđoànbuônsẽgặprắcrối–gãsẽmờingàiLensmandtới;dùsao,bâygiờgãsẽđi theohọsátgót,vànếugãbắtgặphọcómộthànhvithươngmãibấthợppháp,họsẽbịphạtkhổsaichungthânvàlàmnôlệ,khônghềnhầmlẫn!

VừahaycóaiđócấttiếnggọiSivert.Rốtcuộc,nơinàychưahoàntoànchếthẳn,chưatuyệtđốibịbỏhoang;mộtngườiđànôngđangđứngvẫytayởgócmộtngôinhà.Sivertvácmớhàngcủamìnhtớiđóvànhậnrangaylậptứcđólàai–Geissler.

“Thật vui khi gặp cháuở đây,”Geisselr bảo.Nétmặt ông hồnghàokhỏemạnh,nhưngrõràngđôimắtcủaôngkhôngthểchịuđượcánhsángchói changcủamùaxuân,ôngđeomộtđôikínhámkhói.

Ôngvẫnnóinănghồhởinhưtừtrướctớigiờ.“Điềumaymắnnhấttrên đời,” ông nói. “Giúp ta khỏi phải đi suốt cả chặng đường lênSellanraa,vàtacũngcónhiềuviệcphảitrôngnom.ỞAlmeninggiờđãcóbaonhiêudâncưngụrồi?”

“Mườiạ.”

“Mườimảnh đấtmới. Ta đồng ý. Ta thấy hài lòng. Nhưng đấtnướcnàycầncóhaitrămbamươingànngườinhưchacháu.Phải,đólànhữnggìtanói,vàtanóithậtlòng;tađãtínhtoánrồi.”

“Sivert,cậucóđitiếphaykhông?”Đoànbánhàngrongđangchờ.

Geisslernghethấy,vàgaygắtlalênđáplại:“Không.”

“Tôisẽtheosau,”Sivert la to,rồiđặtnhữngthứđangmangvácxuống.

Hai người đàn ông ngồi xuống chuyện trò. Hôm nay Geisslerđang trong tâm trang tốt; ông rất phấn chấn và nói chuyện luônmiệng,chỉdừnglạikhiSivertchenvàomộtđôilờiđểtrảlời,rồilạinói tiếp. “Mộtđiều cựckỳmaymắn,không thểkhôngnói thế.Mọithứđềuđúngnhưýmuốncủata,vàgiờlạigặpcháuởđây,khỏiphảicấtcôngtớiSellanraa.Mọichuyệnởnhàđềutốtcả,hử?”

“Mọichuyệnđềutốtđẹp,cámơnlòngtốtcủaông.”

“Đãdựngcáivựachứacỏkhôbêntrênchuồngbòchưa?”

“Dạ,đãlàmxong.”

“Tốt,tốt.Tacócảđốngviệcphảitrôngnom,hầunhưnhiềuhơnsức ta có thểxoayxở.Chẳnghạn,hãynhìnnơi chúng tađangngồi

đâynày.Cháusẽnóigìvềđiềuđó,Sivert?Một thànhphốđiêutàn,hả?Mọingườiđãxâydựngnênnóhoàntoànngượcvớibảnchấtvàsựyênlànhcủahọ.Nóiđúngra,tấtcảlàdolỗicủatangaytừđầu,talàmộtđạidiệnkhiêmtốntrongnhữngchuyểnbiếncủađịnhmệnh.Tấtcảbắtđầukhi chacháunhặtđượcmộtvàimẫuđá trênđồi,vàchocáccháuchơikhicáccháucònbé.Đó làcáchmọichuyệnkhởiđầu.Tabiếtrõnhữnghònđáđócógiátrịchínhxácnhưmọingườisẽtrảchonó,khônghơn;được,tatựấnđịnhmộtgiácảchochúng,vàmuachúng.Thếrồinhữnghònđáđượcchuyềntừtaynàysangtaykhác,vàtạoranhữngnguyhạivôtận.Thờigiancứtrôi.Vàbâygiờ,trướcđâyvàihôm,talạitrởlênđây,đểlàmgì,cháuthửnghĩxem?Đểmualạinhữnghònđáđó!”

Geisslerdừng lạimột lúc vànhìnSivert.Rồiđộtnhiênông liếcquamấycáibaotờivàhỏi:“Cháumangtheonhữngthứgìthế?”

“Hànghóa,”Sivertđáp.“Bọncháuđangmangchúngxuốnglàng.”

Dường như Geissler không chú ý tới câu trả lời; như chưa hềnghethấynó.Ôngnóitiếp:

“Mua lạichúng,phải.Lầntrước, tađểchocontrai taxử lýviệcmuabán;lúcđónóbánchúngđi.Nhữngthanhniêncỡtuổicủacháu,nó cũng vậy thôi.Nó là ánh sáng trong gia đình, ta chỉ làmột loạisươngmù.Biếtđâulàđiềuđúngđểlàm,nhưnglạikhônglàm.Nhưngnólàánhsáng–vàlúcđónóvừabướcvàongànhnày.Lầntrướcnóđãbánthaychota.Talàmộtcáigìđó,cònnóthìkhông,nóchỉlàánhsáng,hànhđộngnhanhnhẹn,theokiểuhiệnđại.Nhưngbảnthânánhsángchỉ làmột thứvôhiệuquả.GiờcứnhìnnhữngngườinhàcủacháuởSellanraa;ngướcnhìnlênnhữngchỏmđồixanhvàomỗingàytrongcuộcđờicủacáccháu;khôngcónhữngphátminhmớicầukỳ

nàovềđiềuđó,màchỉlàvùngđấtcaonguyênvànhữngchỏmđồiđá,mọc rễ sâuvàoquákhứ–nhưng cháu cần có chúng làmbạnđồnghành.Cháuởđó,sốnggầngũivớiđấttrời,trởthànhmộtvớichúng,trởthànhmộtvớitấtcảnhữngđiềurộnglớn,đãđâmrễsâuxađó.Khôngcầnphảicầmmộtthanhkiếmtrongtay,cháuđiquacuộcđời,đầutrần,taykhông,đứnggiữamộtthiệntâmvĩđại.Nhìnxem,Thiênnhiênởđó,manglạichocháuvànhữngngườinhàcủacháucủacảivà những niềm vui. Con người và Thiên nhiên không xung đột vớinhau,màthốngnhấtvớinhau;chúngkhôngcạnhtranhnhau,chạyđuavớinhau,màcùngđồnghànhvớinhau.Nhữngngườinhà củacháuở Sellanraa đang sốngở đó, trong tất cả những thứ này. Caonguyên và rừng rậm, những truông hoang và đồng cỏ, bầu trời vànhữngvìsao.Ồ,đókhôngphảilàsựnghèonàn,màlànằmngoàimọisựđolường.Nghetanày,Sivert:cháuthấyhàilòngthỏamãn!Cháucómọithứđểsốngtiếp,cómọithứđểsốngvìchúng,mọithứđểtintưởngvào;đượcsinhravàlạitiếptụcsinhconđẻcái;cháulàsựcầnthiếttrênquảđất.Khôngphảitấtcảmọingườiđềunhưthế,nhưngcháu lànhư thế; sự cần thiết trênquảđất.Chínhcháuduy trì cuộcsốngnày.Hết thếhệnàysangthếhệkhác,sảnsinhmãinhữngconngườimới;vàkhicháuchếtđi,nhữngnguồnsốngmớivẫntiếpdiễn.Đólàýnghĩacủacuộcsốngvĩnhcửu.Cháunhậnđượcgìtừnó?Mộtsựhiệnhữuđượctạodựngmộtcáchngâythơvàđúngđắnhướngvềmọi thứ. Cháunhận được gì từ nó?Không gì có thể đặt cháu nằmdướinhữngmệnhlệnhvàcóthểcaiquảnnhữngngườithâncủacháuở Sellanraa, các cháu có cuộc sống an bình, đầy đủ thẩmquyền vàthiện tâm vĩ đại này bao quanh các cháu. Đó là cáimà cháu nhậnđượctừnó.Cháunằmtronglòngmẹvàbúsữa,vàchơiđùavớibàntayấmápcủamộtbàmẹ.Giờđãcóchacủacháu,ôngtalàmộttrongsốhai trămbamươingànngườiđó. Sẽphảinói gì vềnhiềungườikhác?Talàmộtcáigìđó,talàsươngmù,cóthểnóithế,quẩnquanh

đâyđó,bồngbềnhtrôigiạt,đôikhixuấthiệnnhưmộtcơnmưatrênvùngđấtkhôhạn.Nhưngcònnhữngngườikhác?Cócontraicủata,ánhsángtựthânnóchẳnglàgìhết,chỉlàmộtchớplóecủasựvôhiệuquả;nócóthểhànhđộng.

“Phải,contraicủata,nólàkiểungườihiệnđại,mộtngườithuộcthờiđại củachúng ta;nóchân thành tin tưởngvào tất cảnhữnggìthờiđạiđãdạybảonó,tấtcảnhữngngườiDoTháivàHoaKỳđãdạybảonó;talắcđầuvớitấtcảnhữngthứđó.Nhưngởtakhôngcógìlàsuynghĩhoangđườnghết;chỉtronggiađình,cóthểnóithế,tamớigiốngnhưmộtđámsươngmù.Ngồiđóvàlắcđầu.Nóithậtlòng,takhôngcókhảnăngthựchiệnnhiềuđiềuvàkhônghốitiếcgìchuyệnđó.Nếu tacó,bản thân tacũngcó thể trở thànhánhsáng.Còngiờđâytalàmộtđámsươngmù.”

ĐộtnhiêndườngnhưGeissle sựcnhớ ra, và hỏi: “Đãdựng cáivựacỏkhôbêntrênchuồngbòchưavậy?”

“Dạ,đãlàmxong.Vàchacháuđãdựngthêmmộtngôinhàmới.”

“Mộtngôinhàmới?”

“Đểphòngkhicóaiđótới,chacháunói,nhỡkhiGeisslerôngấycóthểghéqua.”

Geisslersuynghĩmộtlúcvềđiềunày,rồiquyếtđịnh:“Tốt,vậythìtốthơntanêntớiđó.Phải,tasẽtới;cháucóthểnóivớichacháunhưthế.Nhưngtacócảđốngcôngviệcphảitrôngnom.ĐitớiđâyvànóivớitaykỹsưchonhữngôngchủcủahắnởThụyĐiểnbiếtrằngtađãsẵnsàngmualại.Vàchúngtasẽchờxemđiềugìxảyra.Tấtcảvớitađềunhưtrước,khôngcógìphảivội.Cháunêngặpcáitaykỹsưđó,hắn đã tới đây,mang theo người ngựa,máymóc và đủ thứ ồn ào

nhặngxị;nghĩ rằngmọi thứđềuổn, chảbiết gìhơn thế.Hắn càngbiếnnhiềuđáthànhtiềnthìcàngtốt;hắnnghĩhắnđanglàmđiềugìđóthôngminhvàxứngđáng;mangtiềncủatớichochốnnày,chođấtnướcnày,vàmọithứngàycàngtớigầntaihọa,vàhắntachẳngthôngminhhơnchútnào.Đấtnướcnàykhôngcầntiền,nóđãcónhiềuhơnmứcđủ.Chínhnhữngngườinhưchacháumớichưacóđủ.Phải,biếnphươngtiệnthànhchínhbảnthâncứucánhvàtựhàovềđiềuđó!Họthậtđiênrồ,bệnhhoạn;họkhông làmviệc,họkhôngbiếtgìvềcáicàymàchỉbiếtvềhạtsúcsắc.Thậtđángkiếpchohọ,phảikhông,khilàmviệcvà lãngphíbảnthânchẳngvìcáigìcả theocáchthứcđiênkhùngcủahọ.Hãynhìnhọxem–đangđánhcượcmọithứ,cóphảikhông?Tất cảnhữngchuyệnđó chỉ là sự sai lầmnghiêm trọng;họquênrằngcờbạckhôngphảilàsựcanđảm,thậmchíkhôngphảilàsựcanđảmngungốc,nólàmộtđiềukinhkhủng.Cháucóbiếtcờbạclàgìhaykhông?Nólàsựsợhãi,vớimồhôitrênlôngmàycủacháu,nólàthếđó.Điềusailầmởnólàhọsẽkhôngđồnghànhcùngcuộcsống,màlạimuốnđinhanhhơn–laotớitrước, láichínhbảnthânhọđâmvàocuộcsốngnhưnhữngcáinêm.Thếrồihaibênsườncủahọbảorằng:này,dừng lại, cócáigìđóđãbịvỡ,phải tìmcáchcứuchữađi;dừnglại,haibênsườnnói!Vàsauđócuộcsốngnghiềnnáthọ,mộtcáchlễđộnhưngchắcchắn.Vàrồihọbắtđầuphànnànvềcuộcsống,nổigiậnvớicuộcsống!Mỗingườicómộtsởthíchriêngcủamình;một sốcó thểcó lýdođể thanphiền, sốkhác thìkhông,nhưngkhôngainênnổigiậnvớicuộcsống.Đừngtỏranghiêmkhắcvàcôngbằngvớicuộcsống,màphảiđầytìnhthươngmếnnó,vàgópphầnchonó;chỉnghĩ tớinhữnggãcờbạccuộcđờiphảigánhchịumàkinh!”

Geisslerlạisựcnhớravàbảo:“Ờ,tấtcảđềucóthểxảyra,mặckệnóđi!”Rõrànglàôngđãmệt,bắtđầuthởhổnhển.“Đangđixuốngdướihả?”Ônghỏi.

“Phải.”

“Khôngphảivội.Cháunợtamộtchuyếnđidàiquanhữngngọnđồi,Sivertạ,cònnhớkhông?Tanhớhếtmọithứ.Tanhớtừlúctalênmộttuổirưỡi;đứngnghiêngngườixuốngtừchiếccầuởGarmo,vànhậnramộtthứmùi.Giờtacóthểngửithấylạinó.Nhưngmọithứđềucóthểxảyra,cảđiềuđónữa;lẽragiờchúngtacóthểtiếnhànhchuyếnđi quanhữngngọnđồinếu cháukhôngmang theomấy cáibaotờiđó.Thứgìtrongđóvậy?”

“Hànghóa.Andresensẽbánchúng.”

“Tốt,talàngườibiếtđiềugìđúngđểlàm,nhưnglạikhônglàm,”Geisslernói.“Talàsươngmù.Giờcólẽtasẽmualạicáimỏđó,nếuchuyện đó không phải là điều bất khả thi; nhưng nếu ta mua, sẽkhôngcóchuyệnđiquanhquẩn,nhìnlêntrờivànói,“đườngxecáptreo trênkhông!NamMỹ!’Không,hãyđể thứđóchonhữngtêncờbạc.Cưdânquanhđâybảotaphảilàquỷsứvìtabiếttrướcđiềugìsẽxảy ra để phá hỏng nó.Nhưng ở ta không có gì là suy nghĩ hoangđườnghết,điềuđókhágiảnđơn.NhữngcáimỏmớiởMontana,chỉcóthế.BọnngườiMỹthôngminhhơnchúngtatrongtròchơiđó;họđangbóclộtchúngtachotớichếtởNamMỹ–bảorằngquặngcủachúngtaởđâyquánghèo.Contrai ta làánhsáng;nóbiếtđượctintứcđó,vàtatrôigiạtlênđây.Đơngiảnquá,phảikhông?TasẽđánhbạimấygãThụyĐiểnđótrongvàigiờ,chỉcóthế.”

Geissler lại hụt hơi, ông đứng lên và nói: “Nếu cháu đi xuống,chúngtasẽcùngđi.”

Họcùngđixuốngvớinhau,Geisslerlêbướcphíasau,hoàntoànkiệt sức. Đoàn bán hàng rong đã dừng lại ở bến cảng, và FredrikStröm,vẫnvuivẻnhưtừtrướcđếngiờ,đangtrêuchọcAronsen:“Tôi

đãhếtsạchthuốclárồi;tìmítthuốcláđichứ?”

“Tôisẽchocậuthuốclá,”Aronsennóivớivẻđedọa.

Frederik bật cười và an ủi gã: “Không, anh không việc gì phảinặngnềbuồnbãnhưthế,Aronsen.Chúngtôisẽchỉbánnhữngthứnàyởđâyngaytrướcmắtanh,rồichúngtôisẽquaytrởvềnhà.”

“Đimàrửacáimồmthốicủacậu,”Aronsengiậndữ.

“Hahaha!Không,anhkhôngviệcgìphảinhảydựnglênnhưthế,hãyđứngyênvàtrônggiốngnhưmộtbứctranh!”

Geisslerđãmệt,kiệtsức,thậmchíđôikínhámkhóicủaônggiờcũngkhônggiúpđượcgìchoông,đôimắtôngnhắmnghiềnlạidướiánhnắngchóichang.

“Tạmbiệt,Sivert,”ôngnói.“Không,rốtcuộclầnnàytakhôngthểlênSellanraađược;nóivớichacháuthế.Tacócảđốngviệcphảilo.Nhưngtasẽlênđósau,nóithếnhé…”

Aronsenphunnướcbọtsaulưngôngvàbảo:“Nênbịbắnbỏ!”

***

Đoànbánrongbánhếtsạchhàngcủahọtrongvòngbangày,tấtcảmọithứchứatrongmấycáibaotời,vàthuđượcmộtkhoảntiềnto.Đólàmộtthươngvụtốtđẹp.Dânlàngvẫncònnhiềutiềnsausựsuysụpcủakhumỏ,vàkháxuấtsắcvềmặtmàumèhìnhthứctrongviệctiêutiền.Nhữngconchimnhồibônggắnlòxochínhlàthứmàhọmuốn;họđặtchúngtrênnhữngcáitủngăntrongphòngkhách,vàcũngmuanhữngcondaorọcgiấyxinhxắn,đúngthứđểcắtnhữngtờniên lịch.Aronsennổi cơn thịnhnộ. “Làmnhư thể tôikhôngcóđủ

nhữngthứhàngnàytrongtiệmcủatôivậy,”gãnói.

TaynhàbuônAronsenthậtđángthương;gãđãquyếtđịnhbámtheonhữnganh chàngbán rongnày vàmấy cáibao tời củahọ, lúcnàocũngquansáthọ;nhưnghọđitheonhữngconđườngkhácnhaukhắptronglàng,mỗingườichọnmộtđường,vàAronsenhầunhưxẻbảnthânmìnhrathànhnhiềumảnhđểđitheotấtcảtrongcùngmộtlúc.Đầu tiên,gã từbỏFredrikStröm,kẻ rấtnhanhnhạy trongviệcnóinhữngcâukhónghe;rồi tớiSivert,vìcậukhônghềnói lờinào,màcứtiếptụcbuônbán;cuốicùng,gãbámtheoviênthưkýcũcủamình,vàcốkíchđộngdânlàngchốnglạianhtabấtcứchỗnàoanhtatới.Ồ,nhưngAndresenbiếtkhárõôngchủcủamình:gãđãgiàvàcórấtíthiểubiếtvềkinhdoanhvàthươngmãibấthợppháp.

“Thếư,cậuđịnhnóilàchỉcủaAnhkhôngbịcấm?”Aronsennói,làmravẻkhônngoan.

“Tôibiếtnóbịcấm,”Andresenđáp.“Nhưngtôikhôngmangtheocuộnnàohết,tôicóthểbánchúngởnơikhác.Tôikhôngcócuộnnàotrongbao;cứtựmìnhxemđi,nếuôngmuốn.”

“Cóthểlàthế,”Aronsennói.“Dùsao,tôibiếtthứgìbịcấm,vàtôisẽchỉchocậu,vìthếđừngcốdạykhôntôi.”

Aronsencốkiêntrìsuốtmộtngày,rồigãcũngtừbỏcảAndresenvà trởvềnhà.Sauđókhôngcònai theodõinhữngngườibánhàngrongnữa.

Vàsauđómọithứbắtđầutrôichảy.Thờiđónhữngphụnữtronglàng quen cài những bím tóc con lên tóc họ; và Andresen chính làngườibánnhữngbímtóccon.Phải,anhtacóthểbánnhữngbímtócmàu sáng cho các cô gái da sẫmmàu, và lấy làm tiếc rằng anh ta

khôngcóthứnàosángmàuhơnnữa;khôngcómàuxám,chẳnghạn,vìđólàmàuđẹpnhất.Vàmỗichiềubachàngtraitrẻlạigặpnhauởmộtđiểmhẹnvàkiểmlạimộtngàybuônbán,ngườinàymượncủangườikiabấtcứthứgìanhtađãbánhết;vàAndresensẽngồixuống,tỉmẩnlộtmiếngnhãnhiệuĐứcrakhỏimộtcáicòithểthao,haychàđichữ“Faber”trênnhữngcâybútmáyvàbútchì.Andresenlàmộtkẻthôngthạođủđiều,vàđãluônlànhưthế.

Trái lại, Sivert hơi thất vọng.Khôngphải vì cậu là người chậmchạpvàkhôngbánđượchàng–thậtra,chínhcậulàngườibánđượcnhiềunhất–màlàvìcậukhôngcóđủđểbánchohọ.“Anhkhôngraohànggìhết,”Andresennói.

Không,Sivertkhôngphảilàdạngngườimiệngmồmlanhlợi;cậulàmộtnôngdân,chắcchắnvềnhữnggìmìnhnói,vànếucónóigìthìnóimột cách điềm tĩnh. Có chuyện gì để nói ở đây chứ?Ngoài ra,Sivertnônnóng làmchoxongviệcvàquay trởvềnhà, còncó côngviệcđồngángphảilàm.

“ĐólàdoJensineđanggọicậuta,”FredrikStrömgiảithích.Nhântiện,bản thânFredrik cũng cónhiềuviệc cầnphảihoàn thành trênnhữngcánhđồngcủamình,vàkhôngcónhiềuthờigianđểlãngphí;nhưngvớitấtcảnhữngđiềuđó,anhtaphảitớigặpAronsenvàongàycuốicùngvà tranhcãivớigã. “Tôisẽbánchoôngtanhữngcáibaorỗng,”anhnói.

Andresen và Sivert ngồi ở ngoài trong lúc anh ta vào nhà. Họnghe thấy tiếng cự cãi bên trong tiệm, cả hai cùng nóimột lúc, vàthỉnhthoảngFredriklạicườiphálên;sauđóAronsenmởrộngcửarađểtốngngườikháchcủamìnhra.Ồ,nhưngFredrikkhôngchịura–không,anhtanánlại,vànóithêmnhiềuđiềunữa.Điềucuốicùnghọ

nghe thấy từ bênngoài là Fredrik đang cố bán choAronsennhữngconngựagỗbậpbênh.

Sau đó đoàn lữ hành quay trở về nhà– ba chàng trai trẻ khỏemạnh, trànđầy sức sống.Họbướcđềuvàhát véo von,ngủvài giờngoàitrời,rồiđitiếp.KhihọlêntớiSellanraavàohômthứHai,Isakđãbắtđầugieolúa.Thờitiếtthíchhợpđểlàmviệcnày;khôngkhíẩmướt,vớivầngtháidươngthỉnhthoảnglókhỏiđámmây,vàmộtdảicầuvồngrựcrỡgiăngngangquabầutrời.

Đoànlữhànhchiataynhau–Farvel,Farvel[13]…

***

Isakđanggieohạt;mộtngườiđànôngtrángkiện,mộtngườiđànôngvạmvỡ,khônghơn.Áoquầntựdệtmaylấytạinhà–lencắttừđàncừucủachínhanh,đôiủngmay từdabòvàbêcủachínhanh.Đanggieohạt–vàanhbướcnhữngbướcđều,đầuđểtrầntrongkhilàmviệc;đầuanhchỉbịhóiởtrênđỉnh,trêntấtcảnhữngphầncònlạitócvẫnmọcrậmrì;cảmộtbộrâutócxumxuêviềnquanhgươngmặtcủaanh.ĐólàIsak,ngàiBátước.

Anhhiếmkhibiếtngàynàotrongtháng–anhcầngìchuyệnđó?Anhkhôngcónhữngtờhóađơncầnđượcthanhtoánvàomộtngàynhấtđịnh;nhữngdấuhiệu trên cuốnniên lịch củaanh làđể chỉ rathờigiankhimỗiconbòsắpsinhcon.NhưnganhbiếtngàylễThánhOlafthuộcvềmùathu,rằngtrướcngàyđóphảiđưacỏkhôvàokhochứa,vàanhbiếtlễRướcnếnthuộcvềmùaxuân,rằngbatuầnsauđónhữngcongấusẽrakhỏihangtrúđôngcủachúng;tấtcảnhữngthứhạtgiốngphảiđượcgieoxuốngđấttrướclúcđó.Anhbiếtnhữnggìcầnthiết.

Mộtngườinôngdângắnbóvớiđấtđai,cảthânthểlẫntâmhồn;mộtkẻcầnlaokhônghềngơinghỉ.Mộthồnmaxuấthiệntừquákhứđểchỉ ra tương lai,mộtconngười từnhữngngày thángnguyênsơnhấtcủaviệccanhtácvuntrồng,mộtcưdântrongchốnrừnghoang,giàchíntrămtuổi,vàđồngthời,mộtconngườicủahiệntại.

Không, bây giờ anh không còn lại gì từ khoản tiền bán cáimỏđồng–sốtiềnđóđãtanbiếnvàokhôngkhí.Vàcóngườinàocònlạibấtcứthứgìtừthứtàisảnđókhicôngviệcđãbịđìnhchỉ,khinhữngngọnđồinằmchết lặngvàbịbỏhoang?NhưngvùngđấtAlmeningvẫncònởđó,vàmườimảnhđấtmớiđãmọclêntrênđó,rahiệuchothêmmộttrămmảnhnữa.

Khôngcógìpháttriểnởđóư?Mọithứđềuđangpháttriểnởđó;nhữngconngườivàgiasúcvàquảngọtcủađấtđai. Isakđanggieolúa.Ánhnắngbanchiềuđáplêntrênnhữnghạtlúađangtỏarathànhhìnhrẻquạttừbàntaycủaanhvàrơixuốngmặtđấtnhưnhữnggiọtvàng.Sivert vừa ra tớiđểbừađất; sauđó là cái trục lăn, rồi lại cáibừa.Cánhrừngvàđồnglúanhìntheo.Tấtcảđềutránglệvàtràntrềsinhlực–mộtchuỗicácsựkiệnvàmụcđíchcủavạnvật.

Lengkeng…lengkeng…nhữngcái chuôngcổbò reo lên trênmésườnđồi,ngàycàngtớigầnhơn;đànbòđangtrởvềnhàđểngủđêm.Mười lămcon tấtcả,ngoài racòncóbốnmươi lămconcừuvàdê;tổng cộng có sáumươi đầu gia súc.Những người phụ nữ bước rakhỏinhàvới chiếcđòngánh trênvai, gánhnhững thùngđựng sữa:Leopoldine,JensinevàbéRebecca.Cảbađềuđichânđất.Inger,Bátướcphunhân,khôngcùngđivớihọ.Nàngởtrongnhàđểchuẩnbịbữacơmchiều.Caolớn,nghiêmtrang,nàngđilạiquanhnhà,mộtbàTáoquânchămnomchongọnlửabếplò.Ingerđãthựchiệnchuyếnhànhtrìnhbãotápcủanàng,điềuđóđúng,đãsốngtrongmộtthành

phốmột thời gian, nhưng giờ nàng đang ở tại nhàmình; thế giớirộng lớn, nhung nhúc những hạt bụi li ti – Inger là một trong sốchúng.Chẳnglàgìtrongtoànthểnhânloại,chỉlàmộthạtbụithôi.

Chiềuđãbuôngrồi.

[13]Tạmbiệt,Tạmbiệt…