PHÒNG GD&ĐT QUẬN HOÀN KIẾMTRƯỜNG THCS NGÔ SĨ LIÊN

Tổ: Xã hộiMôn: Ngữ văn – Lớp 7

Lần trước chúng ta tìm hiểu về văn biểu cảm, vậy bạn nào hãy cho tôi biết văn biểu cảm nhằm

biểu đạt nội dung gì ?

Bạn hãy kể tên một vài tác phẩm mà bạn biết?

Theo bạn có mấy cách biểu cảm một đoạn văn?

PHÒNG GD&ĐT QUẬN HOÀN KIẾMTRƯỜNG THCS NGÔ SĨ LIÊN

Tổ: Xã hộiMôn: Ngữ văn – Lớp 7

BÀI 6 – TIẾT 22

Bài 6 - Tiết :TỪ HÁN VIỆT

I. SỬ DỤNG TỪ HÁN VIỆT 1. Sử dụng từ Hán Việt để tạo sắc thái biểu cảm

Xem xét ví dụ :a) Hãy thay các từ Hán Việt (in đậm) bằng các từ ngữ thuần việt:- Phu nư Viêt Nam anh hung, bât

khuât, trung hâu, đam đang. (đan ba)

- Cu la nha cach mang lao thanh. Sau khi cu tư trân, nhân dân đia phương đa mai tang cu trên môt ngon đôi. (chêt, chôn)

- Bac si đang kham tư thi. (xac chêt)

- Đan ba Viêt Nam anh hung, bât khuât, trung hâu, đam đang.

- Cu la nha cach mang lao thanh. Sau khi cu chêt nhân dân đia phương đa chôn cu trên môt ngon đôi.

- Bac si đang kham nghiêm xac chêt

=> Ơ đây không sư dung tư đan ba vi tư đan ba không thê hiên săc thai trang trong, thê hiên thai đô tôn kinh.

=> Ơ đây không sư dung tư chêt va tư chôn vi hai tư nay không tao cam giac trang nha, lich sư.

=> Ơ đây không sư dung tư xac chêt vi tư đo tao cam giac thô tuc, ghê sơ cho ngươi đoc.

? Khi dung cac tư thuân Viêt, cac câu văn trên co gi thay đổi về ý nghia hay về săc thai biêu cmr không?

b) Cac tư Han Viêt (in đâm) tao đươc săc thai gi cho đoan trich dươi đây:

Yêt Kiêu đên kinh đô Thăng Long, yêt kiên vua Trân Nhân Tông.Nha vua : Trâm cho nha ngươi môt loai binh khi.Yêt Kiêu : Tâu bê ha, thân chi xin môt chiêc dui săt.Nha vua : Đê lam gi ?Yêt Kiêu : Đê dui thung thuyền cua giăc, vi thân co thê lăn hang giơ dươi nươc.

=> Nhưng tư Han Viêt trên tao săc thai cổ, phu hơp vơi bâu không khi xa hôi xưa Phu hơp vơi hoan canh cua tac phẩm .

b) Nhận xét

Tác dụng của việc sử dụng từ Hán Việt: bổ sung thêm vốn từ cho tiếng Việt, tạo một số sắc thái nghĩa đặc biệt.

* Ghi nhớ: sgk - tr 82

Bài 6 - Tiết :TỪ HÁN VIỆT

I) SỬ DỤNG TỪ HÁN VIỆT

a) Xem xét ví dụ: sgk – tr 81, 82

1. Sử dụng từ Hán Việt để tạo sắc thái biểu cảm

Trong nhiều trường hợp, người ta dùng từ Hán Việt để:- Tạo sắc thái trang trọng, thể hiện thái độ tôn kính ;- Tạo sắc thái tao nhã, tránh gây cảm giác thô tục, ghê sợ- Tạo sắc thái cổ, phù hợp với bầu không khí xã hội xa xưa.

1.Viết chữ Đ vào chỗ . . . để thấy được trường hợp không cần thiết phải sử dụng của từ ngữ Hán Việt A….Tạo sự trang nhã, lịch sự cho lời nói. B….Tạo sự trang trọng, tôn kính cho lời nói. C….Tránh sự thô tục, ghê rợn trong lời nói. D….Tạo không khí cổ xưa. E…. Dùng để gọi các tên khoa học. F…. Tạo sự hiện đại, mạnh mẽ cho lời nói. Đ

1.Viết chữ Đ vào chỗ . . . để thấy được tác dụng của từ ngữ Hán Việt. A….Làm phong phú thêm cho vốn từ vựng Tiếng Việt. B….Tạo sự đa dạng cho sắc thái biểu cảm của Tiếng Việt.C….Làm phức tạp cho vốn từ vựng tiếng Việt.

Đ

Đ

2) Không nên lạm dụng từ Hán Việt

a) Xem xét ví dụ: sgk – tr 82, 83

Bài 6 - Tiết :TỪ HÁN VIỆT

I) SỬ DỤNG TỪ HÁN VIỆT

1) Sử dụng từ Hán Việt để tạo sắc thái biểu cảm

Theo em, trong mỗi cặp câu dưới đây, câu nào có cách diễn đạt hay hơn? Vì sao?

a) – Kì thi này con đạt loại giỏi. Con đề nghị mẹ thưởng cho con một phần thưởng xứng đáng!

Ta không nên dùng câu này vì khi nói với người lớn tuổi thì không nên đề nghị mà phải thưa cho lễ phép.

– Kì thi này con đạt loại giỏi, mẹ thưởng cho con một phần xứng đáng nhé!b) – Ngoài sân, nhi đồng đang vui đùa.

– Ngoài sân, trẻ em đang vui đùa.

Câu trên có cách diễn đạt hay hơn, tạo cảm giác tao nhã rất phù hợp với hoàn cảnh nói.

Việc sử dụng từ nhi đồng như vậy làm cho câu văn thiếu tự nhiên, không phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp hiện nay.

Câu văn trên rất hay, trang nhã, không có cảm giác thô tục ghê sợ.

2) Không nên lạm dụng từ Hán Việt

a) Xem xét ví dụ: sgk – tr 82, 83

b) Nhận xét:

Tác hại của việc lạm dụng từ Hán Việt: Nếu lạm dụng từ Hán Việt sẽ làm cho lời ăn tiếng nói thiếu tự nhiên, thiếu trong sáng, không phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.

* Ghi nhớ: sgk – tr 83

Bài 6 - Tiết :TỪ HÁN VIỆT

I) SỬ DỤNG TỪ HÁN VIỆT

1) Sử dụng từ Hán Việt để tạo sắc thái biểu cảm

Khi nói hoặc viết, không nên lạm dụng từ Hán Việt, làm cho lời ăn tiếng nói thiếu tự nhiên, thiếu trong sáng, không phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.

II – LUYỆN TẬP

1. Em chọn từ ngữ nào trong ngoặc đơn để điền vào chỗ trống?

- (thân mẫu, mẹ):

Công cha như núi Thái Sơn,Nghĩa … như nước trong nguồn chảy ra.

Nhà máy dệt kim Vinh mang tên Hoàng Thị Loan – … Chủ tịch Hồ Chí Minh.

- (phu nhân, vợ):

mẹ

thân mẫu

Tham dự buổi tiệc chiêu đãi có ngài đại sứ và … phu nhân.

Thuận … thuân chồng tát bể Đông cũng cạn.vợ

- (lâm chung, sắp chết)

Con chim … thì tiếng kêu thương,Con người … thì lời nói phải.

sắp chết sắp chết

Lúc … ông cụ còn dặn dò con cháu phải thương yêu nhau.

lâm chung

-(giáo huấn, dạy bảo)

Mọi cán bộ đều phải thực hiện lời … của Chủ tịch Hồ Chí Minh: cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư.

Con cái cần phải nghe lời … của cha mẹ.

giáo huấn

dạy bảo

Đáp:

Người Việt Nam thích dùng từ Hán Việt để đặt tên người, tên địa lí vì:

-Từ Hán Việt thường mang sắc thái trang trọng tôn nghiêm.

- Do thói quen đã có từ lâu đời trong nhân dân.

2. Tại sao người Việt Nam thích dùng từ Hán Việt để đặt tên người, tên địa lí ?

3. Đọc đoạn văn sau đây trong Truyện An Dương Vương và Mĩ Châu – Trọng Thủy, tìm những từ ngữ Hán Việt góp

phần tạo sắc thái cổ xưa.

Lúc bấy giờ Triệu Đà làm chúa đất Nam Hải. Mấy lần Đà đem quân sang cướp đất Âu Lạc, nhưng vì An Dương Vương có nỏ thần, quân Nam Hải bị giết hại rất nhiều, nên Đà đành cố thủ đợi cơ hội khác.Triệu Đà thấy dùng binh không lợi, bèn xin giảng hòa với An Dương Vương, và sai con trai là Trong Thủy sang cầu thân, nhưng chú ý tìm cách phá chiếc nỏ thần. Trong những ngày đi lại để kết tình hòa hiếu, Trọng Thủy gặp được Mị Châu một thiếu nữ ngày mài mắt phượng, nhan sắc tuyện trần, con gái yêu của An Dương Vương.

Những từ Hán Việt gợi sắc thái cổ xưa được gạch chân trong đoạn trích dưới đây:

Lúc bấy giờ Triệu Đà làm chúa đất Nam Hải. Mấy lần Đà đem quân sang cướp đất Âu Lạc, nhưng vì An Dương Vương có nỏ thần, quân Nam Hải bị giết hại rất nhiều, nên Đà đành cố thủ đợi cơ hội khác.Triệu Đà thấy dùng binh không lợi, bèn xin giảng hòa với An Dương Vương, và sai con trai là Trong Thủy sang cầu thân, nhưng chú ý tìm cách phá chiếc nỏ thần. Trong những ngày đi lại để kết tình hòa hiếu, Trọng Thủy gặp được Mị Châu một thiếu nữ ngày mài mắt phượng, nhan sắc tuyệt trần, con gái yêu của An Dương Vương.

4. Nhân xet về việc dùng từ Hán Việt (in đâm) trong nhưng câu sau:

- Em đi xa nhớ bảo vệ sưc khoe nhe !

Từ bao vê mang sắc thái trang trọng, mang tính chât thân mât, gần gui.

Nên thay thê băng từ : giư gin hoăc giư.

- Đô vât lam băng gô thi sư dụng tôt được lâu dai. Con nhưng đô lam băng gô xâu dù lam rât cầu ki, mi lệ thi cung chi được trong một thời gian ngắn.

Từ mi lê dùng sai vi từ nay thường chi dùng để chi phong cảnh, thiên nhiên, chư không dùng để chi vât.

Nên thay băng từ: đep hoăc đep đe.

Hãy dùng nhưng từ thuần việt để thay thê các từ hán việt cho phù hợp với hoan cảnh giao tiêp binh thường.

Sao ơi Trăng hỏi Sao này, Sao có

biết tác dụng của từ Hán Việt là gì

không?

Ôi, Sao quên hết rồi,

Sao không nhớ gì về tất cả kiến

thức vừa học xong à?

Ôi Sao quên mất, hay là

Trăng hỏi các bạn học sinh

đi!

Thôi được rồi, thế trăng đố các bạn học sinh biết, tác dụng của từ

Hán Việt là gì?

Ừ, đố các bạn biết đấy!!

Trăng đố Sao thêm một câu hỏi nữa nhé!

Nốt câu này thôi Trăng nhé, Trăng đố Sao toàn

câu khó!

Thôi được rồi, Trăng đố Sao biết vì sao

chúng ta không nên lạm dụng từ Hán

Việt?

Ôi Sao lại quên mất rồi, hay là Trăng hỏi các bạn học sinh đi!

Sao hay quên thế? Đố các bạn biết vì

sao chúng ta không nên lạm dung từ

Hán Việt?

Hi Hi, đố các bạn biết đấy !!!