PHÒNG GD&ĐT QUẬN HOÀN KIẾMTRƯỜNG THCS NGÔ SĨ LIÊN

Tổ: Xã hộiMôn: Ngữ văn – Lớp 7

TIEÁT 22:TIEÁT 22: TÖØ HAÙN VIEÄT (TT)TÖØ HAÙN VIEÄT (TT)

I.I. SÖÛ DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT SÖÛ DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT

1. SÖÛ DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT ÑEÅ TAÏO SAÉC THAÙI BIEÅU 1. SÖÛ DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT ÑEÅ TAÏO SAÉC THAÙI BIEÅU CAÛM :CAÛM :

Haùn Vieät (khaùc maøu) maø khoâng Haùn Vieät (khaùc maøu) maø khoâng duøng caùc töø ngöõ thuaàn Vieät coù duøng caùc töø ngöõ thuaàn Vieät coù nghóa töông töï ghi trong ngoaëc ñôn ()?nghóa töông töï ghi trong ngoaëc ñôn ()?Ví dụ: SGK/ 81-82

a. a. Phuï nöõPhuï nöõ Vieät Nam anh huøng, baát Vieät Nam anh huøng, baát khuaát, trung haäu ñaûm ñang. (ñaøn baø)khuaát, trung haäu ñaûm ñang. (ñaøn baø)

b. Cuï laø nhaø caùch maïng laõo b. Cuï laø nhaø caùch maïng laõo thaønh. Sau khi cuï thaønh. Sau khi cuï töø traàntöø traàn, nhaân daân , nhaân daân ñòa phöông ñaõ ñòa phöông ñaõ mai taùngmai taùng cuï treân moät cuï treân moät ngoïc ñoài. (cheát, choân)ngoïc ñoài. (cheát, choân)

c. Baùc só ñang khaùm c. Baùc só ñang khaùm töû thitöû thi. (xaùc . (xaùc cheát)cheát)

TIEÁT 22:TIEÁT 22: TÖØ HAÙN VIEÄT (TT)TÖØ HAÙN VIEÄT (TT)1 . 1 . SÖÛ DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT ÑEÅ TAÏO SAÉC THAÙI BIEÅU SÖÛ DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT ÑEÅ TAÏO SAÉC THAÙI BIEÅU CAÛM :CAÛM :

->Traùnh gaây caûm giaùc thoâ tuïc,söï gheâ sôï->Traùnh gaây caûm giaùc thoâ tuïc,söï gheâ sôï

->Taïo saéc thaùi trang troïng, ->Taïo saéc thaùi trang troïng, theå hieän thaùi ñoä toân kínhtheå hieän thaùi ñoä toân kính

Ví dụ: SGK/ 81-82

TIEÁT 22:TIEÁT 22: TÖØ HAÙN VIEÄT (TT)TÖØ HAÙN VIEÄT (TT)1 . 1 . SÖÛ DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT ÑEÅ TAÏO SAÉC THAÙI BIEÅU SÖÛ DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT ÑEÅ TAÏO SAÉC THAÙI BIEÅU CAÛM :CAÛM :Caùc töø Haùn Vieät (khaùc maøu) taïo Caùc töø Haùn Vieät (khaùc maøu) taïo ñöôïc saéc thaùi gì cho ñoaïn vaên döôùi ñöôïc saéc thaùi gì cho ñoaïn vaên döôùi ñaây?ñaây?Yeát Kieâu ñeán Yeát Kieâu ñeán kinh ñoâkinh ñoâ Thaêng Long, Thaêng Long, yeát kieányeát kieán vua Traàn Nhaân Toâng. vua Traàn Nhaân Toâng.Nhaø vua: Nhaø vua: TraãmTraãm cho nhaø ngöôi moät loaïi cho nhaø ngöôi moät loaïi binh khí.binh khí.Yeát Kieâu: Taâu Yeát Kieâu: Taâu beä haïbeä haï, , thaànthaàn chæ xin chæ xin moät chieác duøi saét.moät chieác duøi saét.Nhaø vua: Ñeå laøm gì?Nhaø vua: Ñeå laøm gì?Yeát Kieâu: Ñeå duøi thuûng chieán thuyeàn Yeát Kieâu: Ñeå duøi thuûng chieán thuyeàn cuûa giaëc, vì cuûa giaëc, vì thaànthaàn coù theå laën haøng coù theå laën haøng giôø döôùi nöôùc.giôø döôùi nöôùc.(Theo Chuyeän hay söû cuõ)(Theo Chuyeän hay söû cuõ)

Taïo saéc thaùi Coå xöa, chæ duøng trong Taïo saéc thaùi Coå xöa, chæ duøng trong xaõ hoäi phong kieánxaõ hoäi phong kieán

- Trang troïng, theå hieän thaùi ñoä toân - Trang troïng, theå hieän thaùi ñoä toân kính. kính. - Tao nhaõ, traùnh gaây caûm giaùc thoâ - Tao nhaõ, traùnh gaây caûm giaùc thoâ tuïc, gheâ sôï.tuïc, gheâ sôï.

TIEÁT 22:TIEÁT 22: TÖØ HAÙN VIEÄT (TT)TÖØ HAÙN VIEÄT (TT)1 . 1 . SÖÛ DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT ÑEÅ TAÏO SAÉC THAÙI BIEÅU SÖÛ DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT ÑEÅ TAÏO SAÉC THAÙI BIEÅU CAÛM :CAÛM :

- Coå, phuø hôïp vôùi baàu khoâng khí xaõ - Coå, phuø hôïp vôùi baàu khoâng khí xaõ hoäi xöa.hoäi xöa.

* Ghi nhớ: /SGk/82

Caùc töø Haùn Vieät (khaùc maøu) Caùc töø Haùn Vieät (khaùc maøu) trong caùc caâu thô sau taïo saéc thaùi gì?trong caùc caâu thô sau taïo saéc thaùi gì?

a. Laáy a. Laáy nhaân nghóanhaân nghóa thaéng thaéng hung taønhung taøn, , baïo chuùabaïo chuùa Kieáp Kieáp tyø noâtyø noâ vuøng daäy cheùm vuøng daäy cheùm ngheâ kìnhngheâ kình.. (Toá Höõu)(Toá Höõu)

(Baø Huyeän Thanh Quan)(Baø Huyeän Thanh Quan)

b. Chieàu trôøi baûng laûng boùng b. Chieàu trôøi baûng laûng boùng hoaøng hoânhoaøng hoân Tieáng oác xa ñöa vaúng troáng Tieáng oác xa ñöa vaúng troáng ñoàn.ñoàn. Gaùc maùi Gaùc maùi ngö oângngö oâng veà veà vieãn phoávieãn phoá

Goõ söøng Goõ söøng muïc töûmuïc töû laïi laïi coâ thoâncoâ thoân..

Coå xöa.Coå xöa.

Trang troïng, coå xöa.Trang troïng, coå xöa.

- Trang troïng, theå hieän thaùi ñoä toân - Trang troïng, theå hieän thaùi ñoä toân kính. kính. - Tao nhaõ, traùnh gaây caûm giaùc thoâ - Tao nhaõ, traùnh gaây caûm giaùc thoâ tuïc, gheâ sôï.tuïc, gheâ sôï.

TIEÁT 22:TIEÁT 22: TÖØ HAÙN VIEÄT (TT)TÖØ HAÙN VIEÄT (TT)1. 1. SÖÛ DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT ÑEÅ TAÏO SAÉC THAÙI BIEÅU SÖÛ DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT ÑEÅ TAÏO SAÉC THAÙI BIEÅU CAÛM :CAÛM :

- Coå, phuø hôïp vôùi baàu khoâng khí xaõ - Coå, phuø hôïp vôùi baàu khoâng khí xaõ hoäi xöa.hoäi xöa.* Ghi nhớ: /SGk/82 2 . 2 . KHOÂNG NEÂN LAÏM DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT:KHOÂNG NEÂN LAÏM DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT:

Theo em, trong moãi caëp caâu döôùi Theo em, trong moãi caëp caâu döôùi ñaây, caâu naøo coù caùch dieãn ñaït hay ñaây, caâu naøo coù caùch dieãn ñaït hay hôn? Vì sao?hôn? Vì sao?a. – Kyø thi naøy con ñaït loaïi gioûi. a. – Kyø thi naøy con ñaït loaïi gioûi. Con Con ñeà nghòñeà nghò meï thöôûng cho con moät meï thöôûng cho con moät phaàn thöôûng xöùng ñaùng!phaàn thöôûng xöùng ñaùng! – – Kyø thi naøy con ñaït loaïi gioûi, Kyø thi naøy con ñaït loaïi gioûi, meï thöôûng cho con moät phaàn thöôûng meï thöôûng cho con moät phaàn thöôûng xöùng ñaùng nheù!xöùng ñaùng nheù!b. – Ngoaøi saân, b. – Ngoaøi saân, nhi ñoàngnhi ñoàng ñang vui ñang vui ñuøa.ñuøa. – – Ngoaøi saân, treû em ñang vui Ngoaøi saân, treû em ñang vui ñuøa.ñuøa.

Lôøi aên tieáng noùi thieáu töï Lôøi aên tieáng noùi thieáu töï nhieân, thieáu trong saùng, khoâng phuø nhieân, thieáu trong saùng, khoâng phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh giao tieáp.hôïp vôùi hoaøn caûnh giao tieáp.

- Trang troïng, theå hieän thaùi ñoä toân - Trang troïng, theå hieän thaùi ñoä toân kính. kính. - Tao nhaõ, traùnh gaây caûm giaùc thoâ - Tao nhaõ, traùnh gaây caûm giaùc thoâ tuïc, gheâ sôï.tuïc, gheâ sôï.

TIEÁT 22:TIEÁT 22: TÖØ HAÙN VIEÄT (TT)TÖØ HAÙN VIEÄT (TT)1 . 1 . SÖÛ DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT ÑEÅ TAÏO SAÉC THAÙI BIEÅU SÖÛ DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT ÑEÅ TAÏO SAÉC THAÙI BIEÅU CAÛM :CAÛM :

- Coå, phuø hôïp vôùi baàu khoâng khí xaõ - Coå, phuø hôïp vôùi baàu khoâng khí xaõ hoäi xöa.hoäi xöa.2 . 2 . KHOÂNG NEÂN LAÏM DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT:KHOÂNG NEÂN LAÏM DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT:

Laøm cho lôøi aên tieáng noùi thieáu töï Laøm cho lôøi aên tieáng noùi thieáu töï nhieân, thieáu trong saùng, khoâng phuø nhieân, thieáu trong saùng, khoâng phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh giao tieáp.hôïp vôùi hoaøn caûnh giao tieáp.

Haõy duøng caùc töø thuaàn Vieät thay Haõy duøng caùc töø thuaàn Vieät thay theá caùc töø Haùn Vieät trong caùc caâu theá caùc töø Haùn Vieät trong caùc caâu döôùi ñaây sao cho phuø hôïp:döôùi ñaây sao cho phuø hôïp:a. Em ñi xa nhôù a. Em ñi xa nhôù baûo veäbaûo veä söùc khoûe söùc khoûe nheù.nheù.

b. Ñoà vaät laøm baèng goã toát thì b. Ñoà vaät laøm baèng goã toát thì söû duïng ñöôïc laâu daøi. Coøn nhöõng ñoà söû duïng ñöôïc laâu daøi. Coøn nhöõng ñoà laøm baèng goã xaáu duø raát caàu kì, laøm baèng goã xaáu duø raát caàu kì, mó mó leäleä thì cuõng chæ daønh ñöôïc trong moät thì cuõng chæ daønh ñöôïc trong moät thôøi gian ngaén.thôøi gian ngaén.

Giöõ gìn.Giöõ gìn.

Ñeïp ñeõ.Ñeïp ñeõ.

- Trang troïng, theå hieän thaùi ñoä toân - Trang troïng, theå hieän thaùi ñoä toân kính. kính. - Tao nhaõ, traùnh gaây caûm giaùc thoâ - Tao nhaõ, traùnh gaây caûm giaùc thoâ tuïc, gheâ sôï.tuïc, gheâ sôï.

TIEÁT 22:TIEÁT 22: TÖØ HAÙN VIEÄT (TT)TÖØ HAÙN VIEÄT (TT)1. 1. SÖÛ DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT ÑEÅ TAÏO SAÉC THAÙI BIEÅU SÖÛ DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT ÑEÅ TAÏO SAÉC THAÙI BIEÅU CAÛM :CAÛM :

-Coå, phuø hôïp vôùi baàu khoâng khí xaõ Coå, phuø hôïp vôùi baàu khoâng khí xaõ hoäi xöa.hoäi xöa.

* Ghi nhôù SGK/82* Ghi nhôù SGK/822 . 2 . KHOÂNG NEÂN LAÏM DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT:KHOÂNG NEÂN LAÏM DUÏNG TÖØ HAÙN VIEÄT:

Laøm cho lôøi aên tieáng noùi thieáu töï Laøm cho lôøi aên tieáng noùi thieáu töï nhieân, thieáu trong saùng, khoâng phuø nhieân, thieáu trong saùng, khoâng phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh giao tieáp.hôïp vôùi hoaøn caûnh giao tieáp.

* Ghi nhôù SGK/83* Ghi nhôù SGK/83II . II . LUYEÄN TAÄP:LUYEÄN TAÄP:

BAØI TAÄP 1BAØI TAÄP 1: : Em choïn töø ngöõ naøo trong ngoaëc Em choïn töø ngöõ naøo trong ngoaëc ñôn ñeå ñieàn vaøo choã troáng?ñôn ñeå ñieàn vaøo choã troáng?

- (thaân maãu, - (thaân maãu, meï):meï):

Coâng cha nhö nuùi Thaùi Coâng cha nhö nuùi Thaùi SônSônNghóa ……… nhö nöôùc trong Nghóa ……… nhö nöôùc trong nguoàn chaûy ra.nguoàn chaûy ra.Nhaø maùy deät kim Vinh mang Nhaø maùy deät kim Vinh mang teân Hoaøng Thò Loan - teân Hoaøng Thò Loan - ……………….Chuû tòch Hoà Chí ……………….Chuû tòch Hoà Chí Minh.Minh.

- (phu nhaân, - (phu nhaân, vôï):vôï):

Tham döï buoåi chieâu ñaõi Tham döï buoåi chieâu ñaõi coù ngaøi ñaïi söù vaø coù ngaøi ñaïi söù vaø ………………………………………………

Thuaän ………… thuaän choàng Thuaän ………… thuaän choàng taùt beå Ñoâng cuõng caïn.taùt beå Ñoâng cuõng caïn.

- (laâm chung, - (laâm chung, saép saép cheát):cheát):

Con chim …………………… thì Con chim …………………… thì tieáng keâu thöôngtieáng keâu thöôngCon ngöôøi ………………….. thì Con ngöôøi ………………….. thì lôøi noùi phaûi.lôøi noùi phaûi.Luùc ……………………… oâng cuï Luùc ……………………… oâng cuï coøn daën con chaùu phaûi yeâu coøn daën con chaùu phaûi yeâu thöông nhau.thöông nhau.

mmeïeï

thaân thaân maãumaãu

phu phu nhaânnhaân

vôïvôï

saép saép cheátcheát

laâm laâm chungchung

saép saép cheátcheát

BAØI TAÄP 2BAØI TAÄP 2: : Taïi sao ngöôøi Vieät Nam Taïi sao ngöôøi Vieät Nam thích duøng töø Haùn Vieät ñeå ñaët teân thích duøng töø Haùn Vieät ñeå ñaët teân ngöôøi, teân ñòa lí?ngöôøi, teân ñòa lí?

Taïo saéc thaùi trang troïngTaïo saéc thaùi trang troïng

BAØI TAÄP 3BAØI TAÄP 3: : Ñoïc ñoaïn vaên sau ñaây Ñoïc ñoaïn vaên sau ñaây trong truyeàn thuyeáttrong truyeàn thuyeát Mò Chaâu – Troïng Mò Chaâu – Troïng ThuûyThuûy, tìm nhöõng töø ngöõ Haùn Vieät , tìm nhöõng töø ngöõ Haùn Vieät goùp phaàn taïo saéc thaùi coå xöa.goùp phaàn taïo saéc thaùi coå xöa.Luùc baáy giôø Trieäu Ñaø laøm chuùa Luùc baáy giôø Trieäu Ñaø laøm chuùa ñaát Nam Haûi. Maáy laàn Ñaø ñem quaân ñaát Nam Haûi. Maáy laàn Ñaø ñem quaân sang cöôùp ñaát AÂu Laïc, nhöng vì An sang cöôùp ñaát AÂu Laïc, nhöng vì An Döông Vöông coù noû thaàn, quaân Nam Döông Vöông coù noû thaàn, quaân Nam Haûi bò gieát haïi raát nhieàu, neân Ñaø Haûi bò gieát haïi raát nhieàu, neân Ñaø ñaønh coá thuû ñôïi cô hoäi khaùc. Trieäu ñaønh coá thuû ñôïi cô hoäi khaùc. Trieäu Ñaø thaáy duøng binh khoâng lôïi, beøn xin Ñaø thaáy duøng binh khoâng lôïi, beøn xin giaûng hoøa vôùi An Döông Vöông, vaø sai giaûng hoøa vôùi An Döông Vöông, vaø sai con trai laø Troïng Thuûy sang caàu thaân, con trai laø Troïng Thuûy sang caàu thaân, nhöng chuù yù tìm caùch phaù chieác noû nhöng chuù yù tìm caùch phaù chieác noû thaàn.thaàn.

Trong nhöõng ngaøy ñi laïi ñeå keát Trong nhöõng ngaøy ñi laïi ñeå keát tình hoøa hieáu, Troïng Thuûy gaëp ñöôïc Mî tình hoøa hieáu, Troïng Thuûy gaëp ñöôïc Mî Chaâu, moät thieáu nöõ maøy ngaøi maét Chaâu, moät thieáu nöõ maøy ngaøi maét phöôïng, nhan saéc tuyeät traàn, con gaùi phöôïng, nhan saéc tuyeät traàn, con gaùi yeâu cuûa An Döông Vöôngyeâu cuûa An Döông Vöông(Theo Vuõ Ngoïc (Theo Vuõ Ngoïc

Phan)Phan)

giaûng hoøagiaûng hoøacaàu caàu

thaân thaân hoøa hieáuhoøa hieáu

nhan saéc nhan saéc tuyeät traàntuyeät traàn

DAËN DOØDAËN DOØ

-Hoïc baøi vaø laøm baøi taäp 5,6 SBT Hoïc baøi vaø laøm baøi taäp 5,6 SBT trang 42, 43.trang 42, 43.

-Soaïn baøi môùi: ÑAËC ÑIEÅM CUÛA Soaïn baøi môùi: ÑAËC ÑIEÅM CUÛA VAÊN BIEÅU CAÛM.VAÊN BIEÅU CAÛM.

Ñoïc caùc baøi vaên (ñoaïn vaên) Ñoïc caùc baøi vaên (ñoaïn vaên) ôû SGK vaø traû lôøi caùc caâu hoûi.ôû SGK vaø traû lôøi caùc caâu hoûi.

CAÂU 1CAÂU 1::

Hoaøn thaønh caâu thô sau:Hoaøn thaønh caâu thô sau:

……… ……… saùo vaúng traâu veà heátsaùo vaúng traâu veà heát

Coø traéng töøng ñoâi lieäng Coø traéng töøng ñoâi lieäng xuoáng ñoàngxuoáng ñoàng

(Traàn Nhaân (Traàn Nhaân Toâng)Toâng)

CAÂU 2CAÂU 2::

Caùc töø: ña taï, phuï Caùc töø: ña taï, phuï vöông, hoaøng haäu thöôøng vöông, hoaøng haäu thöôøng ñöôïc duøng trong vaên, thô ñöôïc duøng trong vaên, thô ñeå taïo saéc thaùi gì?ñeå taïo saéc thaùi gì?

CAÂU 3CAÂU 3::

Ñaây laø teân cuûa Baùc Hoà Ñaây laø teân cuûa Baùc Hoà thöôøng ñöôïc söû duïng khi coøn thöôøng ñöôïc söû duïng khi coøn hoaït ñoäng caùch maïng ôû hoaït ñoäng caùch maïng ôû nöôùc ngoaøi: nöôùc ngoaøi:

Nguyeãn ………………………Nguyeãn ………………………

CAÂU 4CAÂU 4::

Caùc töø chæ teân ngöôøi, ñòa Caùc töø chæ teân ngöôøi, ñòa lí nhö: coâ Nuï, baùc Teøo, tænh lí nhö: coâ Nuï, baùc Teøo, tænh Ñoàng Nai, …… coù phaûi laø töø Ñoàng Nai, …… coù phaûi laø töø Haùn Vieät khoâng?Haùn Vieät khoâng?

CAÂU 5CAÂU 5::

Khoâng neân duøng töø Haùn Khoâng neân duøng töø Haùn Vieät ñeå taïo saéc thaùi Vieät ñeå taïo saéc thaùi naøo sau ñaây:naøo sau ñaây:

a.a.Trang troïng, tao nhaõ.Trang troïng, tao nhaõ.

b.b.Coå Coå

c.c.Chaâm bieámChaâm bieám

CAÂU 6CAÂU 6::

Caùc töø: Caùc töø: sôn haøsôn haø, , xaâm xaâm phaïmphaïm, , trí löïctrí löïc thuoäc loaïi töø thuoäc loaïi töø gheùp naøo?gheùp naøo?

CAÂU 7CAÂU 7::

Caùc töø: ñaïi tieän, tieåu Caùc töø: ñaïi tieän, tieåu tieän, thoå huyeát, … ñöôïc duøng tieän, thoå huyeát, … ñöôïc duøng ñeå taïo saéc thaùi trang troïng ñeå taïo saéc thaùi trang troïng hay tao nhaõ?hay tao nhaõ?

CAÂU 8CAÂU 8::

Ñaây laø nhan ñeà moät baøi Ñaây laø nhan ñeà moät baøi thô cuûa taùc giaû Traàn Quang thô cuûa taùc giaû Traàn Quang Khaûi maø em ñaõ ñöôïc hoïc.Khaûi maø em ñaõ ñöôïc hoïc.

CAÂU 9CAÂU 9::

Ngöôøi laùi maùy bay coøn Ngöôøi laùi maùy bay coøn goïi laø gì?goïi laø gì?

CAÂU 10CAÂU 10::

““Khi noùi hoaëc vieát, khoâng Khi noùi hoaëc vieát, khoâng neân laïm duøng töø Haùn Vieät” neân laïm duøng töø Haùn Vieät” ñieàu ñoù ñuùng hay sai?ñieàu ñoù ñuùng hay sai?

CAÂU 11CAÂU 11::

Caùc töø: Caùc töø: vaïn coåvaïn coå, , quoác kyøquoác kyø, , thieân thöthieân thö thuoäc loaïi töø gheùp thuoäc loaïi töø gheùp ñaúng laäp hay chính phuï?ñaúng laäp hay chính phuï?

CAÂU 12CAÂU 12::

Ñieàn töø thích hôïp vaøo caâu Ñieàn töø thích hôïp vaøo caâu vaên sau ñaây:vaên sau ñaây:

Bieát bao chieán só ñaõ …… cho Bieát bao chieán só ñaõ …… cho ñoäc laäp, töï do cuûa Toå quoácñoäc laäp, töï do cuûa Toå quoác