PHULueIII cAe vAN DE TRONG TAM XIN YKIEN cAe DON VI THUOe BO VE DU

'THAO BQ LU~T HINH str (SUA D61) , . , (Ban hanh kem theo Quyit dinh s6 ~o 86 IQD-BNN-PC ngay O/fthdng gndm 2015

cua B(J truong B(J Nang nghiep va Phat tridn nang than)

1. V§n d~ trach nhi~m hinh S\f cua phap nhan va loai tQi phap nhan chi" trach nhiem hinh S\f

a) vJ trach nhiem hinh S1:f cua phdp nhdn Theo quy dinh cua BQ luat Hinh su (BLHS) hien hanh, viec troy ciru trach

nhiem hinh sir (TNHS) chi d~t ra d6i voi ca nhan (con ngiroi cu thS). 1)V thao BLHS (sua 06i) llin nay b6 sung TNHS cua phap nhan (cac oiSu 2, 3, 6, g va cac diSu thuoc Chuang XI. Nhirng quy dinh d6i voi phap nhan pham toi). VS vful dS nay co hai loai y kien:

- Loai y kien thu nhdt cho rang, cho dSn thai diem nay, viec quy dinh TNHS cua phap nhan trong BLHS 1a c§n thiet, vi:

Thu nhdt, tinh hinh vi pham ,Phap 1u~t do phap nhfulthyc hien di~n ra phirc tap va ngay cang nghiem trong, nhat la cac hanh vi gay 0 nhiem moi tnrong, buon l~u, tron thue, san xuat, v~ chuyen, buon ban hang gia, hang cam, tr6n dong bao hiem cho nguoi lao dong... gay anh huong nghiem trong dSn moi tnrong song an lanh cua ngiroi dan va gay m~t tr~t tv, an toan xa hoi,

Thu hai, mac du chung ta da co chS tai xli phat vi pham hanh chinh va co quy dinh trong phap 1u~t dan sir, kinh tS dS nguoi dan, ca quan, t6 chirc kien doi b6i thuong thiet hai d6i voi phap nhan co hanh vi vi pham, nhung tren thuc tS, cac quy dinh nay can b~t cap, kern hieu qua. DiSu nay dful dSn tren thuc tS co tinh trang phap nhan coi thuong phap luat, ngang nhien vi pham. Mat khac, mire phat tiSn trong Luat Xir 1y vi pham hanh chinh can thap, chua du sire ran de. Mire t6i da ap dung d6i voi phap nhan khong virot qua 2 tY d6ng. Voi mire phat nay, nhieu phap nhan, nhat la cac phap nhful 1a cac t~p doan Ian ho~c cac cong ty da qU6c gia co thS ch~p nh~ nQP ph~t dS tiSp t\lC vi ph~. Han mia, du6i khia c~h bao v~ :p.guai dful (d6i t!1'Q'ng bi gay thi~t h~i do hanh vi vi ph~ cua phap nhful gay ra), thu t\lC ki~n doi boi th!1'ang thi~! h~i cua ng~ai dful doi v6i phap nhful phuc t~p, nen nguai dful kho co dieu ki~n de bao v~ quyen 1Q'i cua minh nhu: Quy dinh ve nghia V\l chung minh thi~t h~i (nguyen nhful, muc dQ thi~t h~i) thuQc vS ban thful bi h~, hay quy dinh bUQc nguai bi h~i phai nQP mQt khoan tiSn an phi dful sv. Khoan tiSn nay trong nlQt s6 truang hQ'P cling 1akhong nh6 d6i v6i nguai dful.

Thu ba, vi~c quy dinh xli 1y hiOO sv d6i v6i phap nhful 1a xu thS chung tren thS gi6i. Hi~n nay tren thS gi6i co 119 nu6c quy dinh TNHS d6i v6i phap nhful. Hi~p hQi cac nu6c Dong NaIn A 1a 5 nu6c, mQt nu6c dang xem xet quy dinh. Trang xu thS do, nSu ta khong quy diOO TNHS cua phap nhful trong BLHS thi se t~o ra sv b~t binh dfulg trong vi~c xli 1yphap nhful vi ph~. C\l thS: cac phap nhful Vi~t Narn ra nu6c ngoai lam an rna vi ph~ co thS bi troy Clm TNHS, bi ph~t r~t n~g, trong khi do, doanh nghi~p nu6c ngoai vao d~u tu, lam an t~i Vi~t Narn dli vi ph~ dSn muc nao, thea quy dinh hi~n nay cling chi bi ph~t cao OO~t 1a2 tY d6ng.

CYC-',)/L'1l----..

Thir tu, thea truyen thong I~p phap cua ta, d6i voi cac vi pham nho, rmrc dQ nguy hiem th~p thi chung ta xu phat vi pham hanh chinh. D6i voi cac vi pham co mire dQ nguy hiem cao thi chung ta coi la tQi pham va ap dung chS tai hinh sir dS :xU IY. Tuy nhien, d6i voi hanh vi luon co mire dQ nguy hiem cao nhtr: pham tQi co t6 chirc xuyen quoc gia, tham nhting, rna tien, buon ban nguoi, tai tro khung b6 la nghia vu quoc tS b~t buoc cua nuoc ta voi tir each la quoc gia thanh vien Cong tree chong tQi pham co t6 chirc xuyen quoc gia, Cong uoc chong tham nhiing, thanh vien Nhom Chau A - Thai Binh Duong v~ phong, chong nra ti~n (APG) thi luon xac dinh la tQi pham rna khong bi xu phat hanh chinh. Do do, neu khong quy dinh TNHS cua phap nhan, thi khong thS xu Iy duoc cac phap nhan khi thuc hien mot trong cac hanh vi neu tren,

Thu ndm, dS giam thieu tac dong tieu cue khi ap dung hinh phat nroc gi~y phep vinh viSn hoac dinh chi vinh viSn hoat dQng cua phap nhan, du thao BLHS quy dinh d6i voi phap nhan pham tQi chu ySu ap dung hinh phat ti~n. Viec ap dung hinh phat mac giay phep hoat dong cua phap nhan chi d~t ra trong hai tnrong hop: (i) Phap nhan pham tQi gay h~u qua hoac de doa gay h~u qua d?c biet nghiem trong dSn tinh mang cua nhieu nguoi, dSn moi tnrong va tr~t tv, an toan xii hOi va hau qua gay ra khong co kha nang khac phuc tren thuc tS; va (ii) Phap nhan su dung gi~y phep hoac dang ky kinh doanh lam va bQC dS thuc hienrnot trong cac toi pham quy dinh tai Di~u 76 cua Bo lu~t nay.

- Loai y kiin thit hai cho rfulg, khong nen quy dinh trach nhiem hinh sir cua phap nhan t~i thai di~m nay vi:

Thit nhclt, hi~n nay chUng ta dii co cac chS tai xu ph~t vi ph~n hanh chinh, ho?c co chS ki~n doi b6i thuang thi~t h~ trong t6 t\illg dan sv, kinh tS d~ xu Iy cac phap nhan vi ph:;Im;

Thit hai, thea quan ni~m truy~n th6ng l~p phap hinh sv cua ta thi BO lu~t hinh sv chi truy Clru TNHS d6i v6i ca nhan co hanh vi ph~n toi; vi~c quy dinh TNHS cua phap nhan trong Bo lu~t hinh sv se khong phil hgp vai quan ni~m truy@n th6ng v~ lilloa hQc lu~t hinh sv Vi~t Nam cua ta la chi truy Clru TNHS d6i vai ca nhan.

T,hit ba, ngom hinh ph~t ti~n" vi~c ap d\illg hi~ ph~t mac gi~>, phe~ ho~t dong doi v6iphap nhan trong mot so truang hqp co the anh huang den quyen lqi cua nguO'i lao dong.

b) Logi t9i maphap nhanphai chiu TNHS Di~u 76 cua dV thao BLHS (sua d6i) quy dinh phap nhan phai chiu trach

nhi~m hinh sv v@ 32 toi danh, C\l thS la: - Di~u 149 (toi mua ban nguai); Di~u 150 (toi mua ban tre em); - Di~u 190 (to~ buon I~u); Di8u 1?1 (toi v?n chuySn ~rai pheJ2 hang h6a, ti@n

t~ qua bien giai); Dieu 192 (toi san xuat, buon ban hang cam); Dieu 193 (toi tang tm, v?n chuySn hang cfun); Di@u 194 (toi san xu~t, buon ban hang gia); DiSu 195 (tQi san xu~t, buon ban hang gia la luCJllg thvc, thvc phfun); Di@u 196 (tQi san xu~t, buon ban hang gia 13. thu6c chua b~nh, thu6c phong b~nh); Di~u 197 (tQi san xu~t, buon ban hang gia 13. thuc an dung dS chan nuoi, phau b6n, thu6c thu y, thu6c bao

7~

v~ thirc v~t, giong cay trong, v~t nuoi); BiSu 204 (tQi tr6n thue); Bi@u 207 (tQi in, phat hanh, mua ban trai phep h6a dan, chimg ill); BiSu 213 (toi c6 y ?ong b6 thong tin sai lech hoac che giau su that trong heat dong chirng khoan); Dieu 214 (tQi str dung thong tin nQi bQ dS mua ban chirng khoan); BiSu 215 (tQi thao tung gia thi tnrong chung khoan); BiSu 220 (toi tron d6ng bao hiem xii hoi, bao hiem y tS, bao hiem th~t nghiep cho nguoi lao dQng); BiSu 221 (tQi vi pham quy dinh vS canh tranh); BiSu 223 (toi xam pham quyen tac gia, quyen lien quan); BiSu 224 (tQi xam pham quyen sa huu cong nghiep);

- f?iSu 231 (tQi gay 0 ~hiem moi wOng); BiSu 232 (tQi vi ph~n quy dinh ~S xu ly chat thai nguy hai); Dieu 236 (tQi dua chat thai van lanh tho Vi~t Nam); Dieu 239 (tQi huy hoai nguon 19i thuy san); BiSu 240 (tQi huy hoai rung); BiSu 241 (tQi vi pham cac quy dinh v@ bao v~ dQng v~t thuoc danh muc loai nguy c~p, quy hiem diroc Uti tien bao ve);

- BiSu 307 (tQi vi pham quy dinh vS an toan lao dQng, v~ sinh lao dQng, vS an toan a nhfrng noi dong nguoi); BiSu 313 (tQi tai tro khung b6); BiSu 328 (tQi san xu~t, kinh doanh thirc pham khong dam bao an toan); BiSu 336 (tQi rna tien);

- BiSu 367 (tQi nhan h6i 1Q); BiSu 377 (tQi dua h6i 1Q); - BiSu 393 (tQi khong ch~p hanh an). VS v~ d@ nay, c6 hai 10~ y kien: - Loai y kien thu nhdt d6ng tinh voi quy dinh cua du thao BQ1u~t va cho rfuIg

viec quy dinh dien cac 10~i tQi rna phap nhan phai chiu TNHS phai tuong d6i bao quat du d~ xu ly cac hanh vi vi pham nghiem trong cua phap nhan gay thiet hai cho kinh tS, moi tnrong va tinh mang, sire kh6e cua con ngiroi. Tren tinh than do, d6ng tinh voi quy dinh cua du thao BQ luat.

- Loai y kiin thtr hai dS nghi day la v~ dS moi, nen tnroc mit, chi nen t~p trung xu ly hinh su cac hanh vi do phap nhan thvc hi~n xay ra tuang d6i ph6 biSn va th~t sv gay buc xuc trong nhan dan. C\l thS 1a 15 tQi, g6m: buon l~u (BiSu 190); tr6n thuS (BiSu 204); c6 y cong b6 thong tin sai l~ch ho~c che gi~u sv th~t trong ho~t dQng chUng khoan (BiSu 213); su d\lng thong tin nQi bQ d~ mua ban chUng khoan (BiSu 214); thao tUng gia thi wang chung khoan (BiSu 215); tr6n d6ng bao hiSm xa hQi, bao hiSln y tS, bao hiSm th~t nghi~p cho nguai lao dQng (BiSu 221); gay 0 nhiem moi truang (BiSu 231); vi ph~m quy dinh vS quan 1y chit thai nguy h~i (BiSu 232); dua chit thai vao 1anh th6 Vi~t NaIn (BiSu 236); huy ho~i ngu6n 19i thuy san (BiSu 239); huy ho~ rung (BiSu 240); tai trg khung b6 (BiSu 313); rna tiSn (BiSu 336); nh~ h6i 1Q (BiSu 367); dua h6i 1Q (BiSu 377).

2. V~ ph~m vi chin trach nhi~m hinh 8\1' clla nguO'i chua thanh nien va cac bi~n phap thay th~ xu Iy hinh 8\1' ap d ....ng dBi vOi nguO'i chua thanh nien ph~m tQi.

a) Phr;zm vi chju treich nhi¢m hinh Sl! cua nguai chua thanh nien BiSu 12 BLHS hi~n hanh quy dinh: "Nguai ill du 14 tu6i dSn du6i 16 tu6i

phai chiu trach nhi~m hinh sv vS cac tQi ph~ r~t nghiem trQng do c6 y ho~c tQi d~c bi~t nghiem trQng".

DV thao Bl) luat l:ln nay (Di@u 12) kS thira quy dinh cua BLHS hien hanh nhirng chi ra han nhirng tl)i pham cu th~ rna nguoi chua thanh nien ill du 14 dSn duoi 16 tu6i phai chiu TNHS. Cu th~ la:

"Nguoi til du 14 tu6i tro len, nhung chua du 16 tuci chi phai chiu trach nhiem hinh sir v@t9i giit nguoi, t9i hiep dam, t9i hiep dam tre em, toi cuiing dam tre em, t9i GU6p tai scm, t9i GU6p gidt tai scm va t9i nit nghiem trong do ca y hoac tl)i d~c biet nghiem trong quy dinh tai mot trong cac di@u sau day:

a) Di@u 133 (toi ca y gay thirong tich hoac gay t6n hai cho sire khoe cua ngiroi khac); Di@u 142 (toi cuong dam);

b) Di@u 168 (t<)i b~t c6c nham chiem doat tai san); Di@u 169 (toi cueng doat tai san); Di@u 172 (Wi trom c~p tai san); Di@u 177 (toi huy hoai hoac ca y lam hu hong tai san); , , ,

c) Dieu 249 (toi san xuat trai phep chat rna my); Dieu 250 (tl)i tang tnt, trai phep ch~t rna roy); Di@u 251 (tl)i v~ chuyen trai phep chat rna roy); Di@u 252 (tl)i mua ban trai phep chat rna roy); Di~u 253 (t<)i chiem doat chat rna my);

d) Di~u 275 (tl)i dua xe trai phep); d) Di@u 294 (toi san x~t, mua ban, trao d6i hoac tang cho cong cu, thiet bi,

phan mem dung d~ t~ cong mang may tinh, mang viSn thong, phuong tien dien ill); Di@u 295 (toi phat tan vi rut, chuong trinh tin hoc c6 tinh nang gay hai cho heat d<)ng cua mang may tinh, mang viSn thong, phuong tien di~n nr); Di@u 296 (t<)i can tro hoac gay rai 10~ heat dl)ng cua mang may tinh, mang viSn thong, phirong tien dien ill); Di~u 298 (toi troy c~p b~t hop phap van mang may tinh, mang viSn thong hoac phuong tien di~n nr cua nguoi khac); Di@u 299 (toi str dung mang may tinh, mang viSn thong, phuong tien dien ill thuc hi~n hanh vi chiem doat tai san); Di@u 300 (t<)i troy c~p trai phep tai khoan ngan hang cua t6 chirc, ca nhan chiSm do~t tai san); Di~u 304 (t<)i thu th~p, tang tm, trao ,d6i, mua ban, cong khai h6a thong tin v~ tai khoan ngan hang); Dieu 305 (san xuat mua ban, tang tm, lUll hanh the ngan hang gia d~ thvc hi~n hanh vi chiSm do~t tai san;

e) Di@u 311 (tl)i chiSm do~t vU khi quan d\illg); Di~u 316 (tl)i pha huy cong trinh, phuong ti~n quan trQng v@ an ninh quac gia)".

- V@ v~ d@ nay, hi~n c6 hai 10~ YkiSn: - Loqi y kiin thu nh6t d6ng tinh v6'i quy dinh t~i Di@u 12 cua dv thao BLHS

(sua d6i) vi: Thu nh6t, thea quy dinh hi~n hanh thi di~n cac tl)i ph~m rna tre em phai chiu

trach nhi~m hinh sv 1a kha rl)ng va quan trQng hon 1a quy dinh nay khong ra rang, miOO b~ch, nen ban than cac em khong th~ ho~c kh6 c6 th~ biSt dugc chinh xac khi nao thi hanh vi bi coi 1atl)i ph~. Di~u nay dful dSn c6ng mc phong ngira khong d~t hi~u qua.

Thu hai, thvc tS cho th~y, sa wang hgp tre em ill du 14 dSn du6'i 16 tu6i tv minh thvc hi~n t<)i ph~m r~t nghiem trQng do ca y ho~c t<)i d~c bi~t nghiem trQng 1a khong nhi@u va chu ySu t~p trung vao ml)t sa tl)i thul)c nh6m cac tl)i xam ph~ tinh m~g, suc khoe, danh dV, nhan phfun cua con nguai, cac tl)i xmn ph~n sa hfru. Can l~i ph:ln 100 cactruang hgp khac cac em tham gia th\IC hi~n tl)i ph~n 1a do bi nguai

CY~--.,J-lv ~-_ ..

1611 xui giuc, loi keo, rnua chuoc, de doa, .... , ban than cac em khong nhan thirc duoc mot each d~y du vS tinh chdt, mire dQ nguy hiem cua Ioai tQi phC;UTI rna rninh da: thuc hien (vi du: cac tQi xam pham an ninh quoc gia, cac tQi pham vS kinh tS, moi tnrong, cac tQi pha hoai hoa binh, chong loai ngtroi, tQi pham chien tranh, ...). Vi vay, viec xu Iy hinh su d6i voi cac em trong OOUng tnrong hop nay co phan qua nghiem khac va it co tac dung giao due, phong ngira, .giup cac em nhan ra va sua chua 16i 1~ cua ban than.

Do do, BLHS ck khoanh lai mot s6 tQi rna nguoi chua thanh nien adQ tu6i nay hay thirc hien va quy dinh ro OOUng tQi danh cu thS thuoc mot s6 nhom tQi pham rna nguoi tir du 14 dSn duoi 16 tuoi phai chiu TNHS. nhu: cac tQi xam pham tinh mang, sire khoe, nhan pham, danh du cua con nguoi; cac tQi xam pham sa htru; cac tQi pham vS rna my va C"aC tQi pham xam pham tr~t tv, an toan cong cong.

- LoC;Zi y kien thit hai dS nghi giu nguyen quy dinh hien hanh (DiSu 12): "Nguoi tit au 14 tuoi ain duoi 16 tuJi phai chiu trach nhiem hinh S1! v~ cac t9i pham rdt nghiem trong do ce5 y hoac t9i aq.c biet nghiem trong", vi neu quy dinh OOu du thao BLHS thi d@ dful dSn bo 19t tQi pham,

b) Cdc bien phap thay thi xu ly hinh S1! dp dung ae5i voi ngiari chua thanh nien pham tQi BLHS hien hanh khong quy dinh cac bien phap thay thS xu ly hinh sir d6i voi nguoi chua thanh nien pham tQi rna chi quy dinh rni@n TNHS d6i voi nguoi chua thanh nien pham tQi it nghiem trong hoac tQi nghiem trong, gay hai khong 16n, co OOiSu tinh tiSt giam OOt; va diroc gia dinh, co quan, t6 chirc nhan giam sat, giao due (khoan 2 DiSu 69). Du thao BLHS (sua d6i) da: b6 sung cac bien phap thay thS xu ly hiOO sv d6i v6i ngum chua thanh nien ph~ tQi C\l thS la KhiSn trach (DiSu 91), Haa giai t~i cQng d6ng (DiSu 92), Gi<im sat, giao d\lC t~i gia dinh ho~c giilln sat, giao d\lc cua co quan, t6 chuc (DiSu 93).

v'S vdn dS nay co hai lo~i y kiSn: - Loc;zi y !din thu nhdt cho rfulg, vi~c b6 sung quy diOO vS bi~n phap thay thS

xu ly hiOO sv rmu trong dv thao BLHS (sua d6i) la ck thiSt dS tiSp tvc thvc hi~n chu truang nhan d~o hoa, tang tiOO huang thi~n trong chinh sach xu ly hinh sv thea tinh thk Nghi quySt 49 cua BQ ChiOO tri vS cai cach tu phap, nhdt la d6i v6i d6i tugng ck bao v~ d~c bi~t la nguai chua thanh nien thea hu6ng h~ chS kha nang dua nguai chua thanh nien vao yang quay t6 t\lng. Vi~c b6 sung cae quy dinh nay nhfun kh~c ph\lc bdt c~p cua quy dinh hi~n hanh, gop phk nang cao hi~u qua giao d\lc t~ cQng d6ng d6i v6i nguai chua thanh nien vi ph~ phap lu~t.

- Loc;zi y !din thit hai dS nghi giu nguyen OOu quy dinh hi~n hanh (t~i khoan 2 DiSu 69), d6ng thai C\l thS hoa cac diSu ki~n dS dugc rni@n trach nhi~rnhiOO sv d6i v6i nguai chua thanh nien, gilip cac co quan t6 t\lllg co co sa phap ly d~y du, ro rang dS ap d\lllg tren thvc tS.

3. Vi~c bo hinh phl:].t tir hinh iY mqt s8 tqi; quy dinh khong ap d\mg hinh phl:].t tir hinh, khong thi hanh an tir hinh trong mqt s8 trU'Ong hQ'p; quy dinh

khong gtam an d6i vo; ngU'Cri b] k~t an til' hinh nhtmg dU'Q'c an ghim xu6ng til chung than.

a) vJ bo hinh phat tit hinh d6i voi mot s6 t{5i pham BLHS hien hanh quy dinh hinh phat ill hinh d6i voi 22 tQi danh. Dl,I thao BLHS (sua d6i) dir kien bo hinh phat tu hinh d6i voi 07 tQi danh, cu

thS la cac tQi: cuop tai san; pha huy cong trinh, phirong tien quan trong vS an ninh quoc gia; chong menh lenh; ddu hang dich; pha hoai hoa binh, gay chien tranh xam hroc; chong loai ngiroi, tQi pham chien tranh (cac DiSu 164, 314, 404, 410, 433, 434 va DiSu 435), d6ng thoi, dir kien bo hinh phat ill hinh d6i voi hanh vi pham tQi van chuyen, tang tnt trai phep hoac chiem doat chfit rna tuy quy dinh tai DiSu 194 cua BLHS hien hanh,

VS v§.n dS nay hien co hai 10~ Ykien: - Loai y !din thu nhdt tan thanh phuong an bo hinh phat ill hinh d6i voi 07

tQi danh cling nhir nhir hanh vi pham tQi v~ chuyen, tang tm trai phep hoac chiem doat chfit rna tuy trong du thao BLHS (sua d6i) va dS nghi neu co quy dinh hinh phat chung than khong giam an thi nen ra scat dS bo them hinh phat ill hinh d6i voi mot s6 tQi pham ntra, vi:

Thu nhdt, dieu nay la nham tiSp tuc thirc hien chu tnrong giam ap dung hinh phat nr hinh thea tinh than Nghi quyet 49 cua BQ Chinh tri vS cai each ill phap,

Thu hai, d6i voi tQi pha huy cong trinh, phirong tien quan trong vS an ninh qu6c gia (DiSu 231 BLHS hien hanh): ill BLHS nam 1985 d@n BLHS nam 1999, tQi pham nay dil co Sl,I chuyen d6i vS khach thS xam hai ill an ninh quoc gia sang trat tu, an toan xil hoi, va do v~y, tfun quan trong va yeu cdu bao v~ khach thS d6i voi tQi nay cling dil co Sl,I thay d6i khong con amire cao nhtr truce day. Han ntta, d6i nrong xam hai cua tQi nay la tai san duoi dang cac cong trinh, phuong tien co tfun quan trong vS an ninh qu6c gia, tru6c day dSu thuQc sa hfi'u Nha nu6c nen co chinh sach xu 1y nghiem kh~c han, nhung nay thuQc nhiSu sa huu cua cac thanh phfuI kinh t@ khac nhau rna vS nguyen t~c, phai duqc bao v~ nhu nhau thea tinh thfuI cua Hi@n phap nfun 2013. Do v~y, hinh ph~t tU chung than d6i v6i tQi ph~m nay 1adu nghiem kh~c. Ngoai ra, thl,IC ti~n cung cho thfiy, trong khoang 10 nfun tra l~i day, cac Toa an khong ap d\lllg hinh ph~t ill hinh d6i v6i nhUng nguai ph~m tQi nay. M~t khac, vi~c b6 ill hinh d6i v6i tQi danh nay khong bo tay chung ta trong vi~c xu 1y tQi ph~, bai Ie, trong mQt s6 wang hqpnhfit dinh, nguai thl,Ic hi~n hanh vi pha huy cong trinh, phuong ti~n co tfun quan trQng vS an ninh qu6c gia co thS bi xu 1y vS cac tQi phc;un tuang ll'ng trong BLHS, vi d\l: tQi pha hO(;li co sa v~t chfit - ley thu~t cua nu6c CHXHCN Vi~t Nam (DiSu 85); tQi khung b6 nh&m ch6ng chinh quySn nhan dan (DiSu 84) ho~c tQi khUng b6 (DiSu 230a) 1anhung tQi co quy dinh hinh ph~t ill hinh.

Thu ba, d6i v6i tQi pha ho~i hoa binh, gay chi@n tranh xfun 1uqc (DiSu 341 BLHS hi~n hanh), tQi ch6ng 10m nguai (DiSu 342 BLHS hi~n hanh) va tQi phc;un chiSn tranh (DiSu 343 BLHS hi~n hanh): Thl,Ic ti~n thi hanh BLHS cho thfiy, tuy cac tQi danh nay co quy dinh hinh ph~t tu hinh nhung tren thl,Ic tS til nfun 1985 dSn nay chua co twang hqp nao ph~n cac tQi nay va bi troy cUu trach nhi~m hinh Sl,I.

Day la nhilng toi chu y~u mang tinh phong ngira. Han nfra, xu huang quoc t~ cling dii bo hinh phat ill hinh d6i voi cac tQi pham nay. Lien bang Nga cling chi giu lai hinh phat nr hinh d6i voi tQi di?t chung - mot trong s6 tam tQi danh thuoc nhom cac tQi pha hoai hoa blnh va an ninh loai nguoi. Trong di~u kien cluing ta dang thirc hien chu tnrong cua Dang v~ giam hinh phat ill hinh thi viec bo hinh phat nr hinh d6i vrri cac tQi danh nay la cfuI thiet, Truong hop cfuI thi~t co thS xU 1y v~ met s6 tQi danh khac co quy dinh hinh phat tu hinh, vi du nhir: cac tQi xam pham an ninh quoc gia, tQi gi~t nguoi, ... Do v~y, viec bo hinh phat ill hinh d6i voi 03 tQi nay se khong anh huong nhieu d~n thirc tiSn d~u tranh phong, chong tQi pham rna lai gop phan lam giam bat s6 hrong tQi danh co quy dinh hinh phat ill hinh trong BLHS.

Thu tu, d6i voi tQi cuop tai san (Di~u 133 BLHS hien hanh): Ban ch~t cua tQi nay la mac doat quyen sa htru cua ngiroi khac bang vfi lire hoac bang cac hanh dQng khac tfu1 cong nan nhan lam cho ho khong thS chong cu duoc, Vivay, trong khi thuc hien hanh vi cirop tai san, nguoi pham tQi co thS gay thiet hai cho tinh mang, sire khoe cua nan nhan, Tuy nhien, muc dich cua ngiroi pham tQi nay If! chiem doat tai san cua nguoi khac chir khong phai la xam pham tinh mang, sire khoe, Viec gay thuong tich hoac lam chet ngiroi khi thuc hien hanh vi cuop khong nam trong y dinh chu quan cua ngiroi pham tQi cuop. Han mra, khong phai moi tnrong hop pham t9i cuop tai san dSu gay chet nguoi, do vay, viec ap dung hinh phat ill chung than d6i voi tQi ph~ nay If! du nghiem khic cling tuang tv nhutruang hQ'p c6 y gay thuang tich d§n dSn ch~t nhiSu nguai quy dinh t:;li khoan 4 DiSu 104 cua BLHS. N~u chUng minh duqc nguai ph~ tQi con co y dinh mac dO:;tt sinh m~g cua n~ nhan thi cO thS xu 1y vS tQi gi~t nguai ma hinh ph~t cao nhAt 1a ill hinh.

- Log.iy kiin thit' hai khong d6ng tinh vai vi~c b6 hinh ph~t tu hinh d6i vai cac tQi: pha huycong trinh, phuang ti?n quan trQng vS an ninh qU6c gia; pha hO:;li hoa binh, gay chi@n tranh xarn 1uQ'c; ch6ng loai nguai; tQi ph~ chiSn tranh; cu6p tai san, v~ chuySn tm phep ch~t rna tuy. Vi~c duy tri hinh ph~t ill hinh d6i vai cac tQi nay 1adS bao dfun sv dhl de, phong ngua chung. .

~) V~ CJuy ainh khong thi himh em, tu hinh a~i voi n~ai bi kit an tu hinh ve m9t so t9i phg.m, nhung sau khi bi ket an aa khac ph?ic ve co bim hq,u qua do hanh vi phg.m t9i gay ra, tich ClfC h9'P tac vai cac co quan chuc nang trong vi¢c ai~u tra, truy t6, xet xu ho(ic Zq,p cong Zan (Didm c khoem 3 DiJu 39 dlf thew)

BLHS hi~n h:illh khong quy dinh v§n dS nay. Dv tp.ao BLHS (s~a d6i) b6 sung 'luy dinh khong thi hanh an U! hinh d6i vai

nguai bi ketan ill hinh ve cac t9i san xuat, buon ban hang gia la thuoc chua b~nh,

thu6c phong b~nh; tQi tham 0 tai san rna sau khi bi kSt an da chu d9ng khic ph\lc cO'

ban h~u qua cua tQi ph~ do minh gay ra, hQ'P tac tfch cvc vai cO' quan chuc nang trong vi?c phat hi~n, di~u tra, xir 1y tQi ph;;nn ho~c l~p cong Ian.

VS v§n dS nay co hai lo~i y ki~n: - Log.i y ki€n thit' nhdt tan thanh voi quy ainh nay vi: Thu nhdt, day la quy dinh nhfun h~ ch~ hinh ph:;tt tir hinh tren thvc t~, gop

phful th\lc hi~n chu truang cua Nghi quy~t 49 v~ giam hinh ph:;tt tu hinh.

Thir hai, muc dich chinh cua quy dinh nay la nham tao cho ngiroi bi kSt an ill hinh co hQi cuoi cung dS diroc song nhung phai co S\I n6 lire, tich C\IC bang nhtrng hanh dong cu t4S dS khac phuc co ban h~u qua do hanh vi pham tQi gay ra, hop tac tich eire trong viec phat hien, kham pha tQi pham hoac co S\I l~p cong IOn. Ngtroi diroc ap dung quy dinh nay v§n phai chiu an ill chung than.

Thu ba, quy dinh nay khong chi eho phep ngtroi .bi k~t an co co hoi gifr lai mang s6ng rna con giup cac co quan chtrc nang thu h6i lai duoc cac tai san bi chiem doat, bi thc1t thoat, lang phi (day la vc1n dS nhirc nhoi hien nay).

,Thu' tu, dien d6i nrong ap ~\lTIg q~y dinh nay cling r&t ~~p, chu ySu t~,P trung van doi tuong bi ket an ill hinh ve mQt so tQi mang tinh kinh te, nhir: san xuat, buon ban hang gia la thuoc chtra benh, tham o. Quy dinh khong ap dung d6i voi cac tQi xam pham an ninh quoc gia, xam pham tinh mang con ngiroi va xam pham trat nr, an toan cong cong (vi du: cac tQi rna my, khung b6) thi khong ap dung quy dinh nay.

Thu' nam, day cling la kinh nghiem cua Trung Quoc nham dc1u tranh co hieu qua d6i voi tQi pham tham nhiing.

- Loai y kiin thu hai khong d6ng tinh voi quy dinh nay vi cho rang, diSu nay akhia canh nao do se d~ dful dSn each hieu la.dung tiSn dS thoat an tU hinh.

c) vd win ad gidm an a6i voi ngutri bi kit an tir hinh duoc an giam (khoan 3 Didu 63)

BLHS hien hanh khong quy dinh chS dinh nay. Khoan 3 DiSu 63 cua du thao BLHS (sua d6i) quy dinh: PA 1. Khong ap dung quy dinh tai khoan 1 va khoan 2 Dieu nay d6i

voi tnrong hop nguoi b] kSt an ill hinh diroc an giam. PA 2. D6i voi ngiroi bi kSt an tU hinh diroc an giam hoac nguoi bi leSt an ill

hinh thuoc tnrong hQ'P quy dinh tai diSm c khoan 3 DiSu 39 BQ 1u~t nay thi thai gian da chc1p hanh hinh ph~t dS duqc xet giam 1ful d~u 1a 20 nam va phai bao dam thai h~ thl,l'C tS chc1p hanh hiOO ph~t 1a25 nam.

VS vc1n dS nay hi~n c6 hai 10l;li YkiSn: - Logi y kiJn thie nhdt tan thanh v6i phuong an 1 quy dinh t~i khoan 3 DiSu

63 cua dl,l' thao BLHS (sua dbi), vi cho ring, xet ill goc dQ quySn s6ng cua con ngum duqc quy dinh 1ful d~u tien trong HiSn phap 2013 thi vi~c ap dl,lllg ill chung than khong gifun an 1a giai phap co y ngma Ian vi da t~o cho nguai da bi kSt an ill hinh ffiQ1CO hQi d~ tiS:p!\Ic dugc s~ng, duQ'~ lao dQng, g~p gO' nguai t~an, d6ng th~i cling tl;lo co hQi de khac ph\lc sai lfun co the xay ra trong qua trinh dieu tra, truy to, xet xu d6i v6i nguai bi kSt an ill hiOO. NhUng dieu nay se khong th\Ic hi~n dugc nSu an tu ~inh,duQ'c thi hanh. Quy diOO nay cling &Op 'phful giam hinh phl;lt tu hinh tren th\Ic te, dong thai, day la m9t buac qua d9 de tien t6i vi~c 10~i b6 hoan toan hinh phl;lt ill hiOO.

- Lo«i y kiin thie hai d6ng tiOO v6i phuong an 2 cua khoan 3 Dieu 63 dV thao BLHS (sua dbi) va dS nghi bb sung quy dinh d6i v6i nguai bi kSt an ill hinh dugc an giam ho~c nguai bi kSt an tu hiOO thuQc wang hQ'P quy dinh t~i diSm c khoan 3

Dieu 39 BQ luat nay thi thoi gian dil chfip hanh hinh phat d~ duoc xet giam lful d~u la 20 nam va phai bao dam thai han thirc t~ chfip hanh hinh phat la 25 nam,

d) vd quy dinh kh6ng ap dung va khong thi hanb an tit hinh tl<5i voi nguoi bi kit an tit 75 tu6i tro len

BLHS hien hanh khong quy dinh v§.n d~ nay. Du thao BLHS (sua d6i) b6 sung quy dinh khong ap dung va khong thi hanh

an ill hinh d6i voi nguoi bi k~t an ill 75 tu6i tro len (Khoan 2, diem b Khoan 3 Di~u 39)

v~ van d~ nay co hai loai ykien: - Loai Y, kiin thit nhdt d6ng tinh voi quy djnh nay vi cho rang, day la mot

huang gop phan giam hinh phat tu hinh tren thuc te, dong thai no mang y nghia nhan dao sau sac, la mot d~c an cua Nha mroc d6iv6i d6i tuong nguoi bi kSt an dil d~n tuoi thuong tho, duoc huang ch~ dQ uu dili cua Nha mroc,

- LoaiY kiin thit hai d~ nghi khong nen b6 sung quy dinh nay vi thuc t~ tu6i tho trung binh rnroc ta dil ducc nang cao han tnroc, M~t khac, nguoi 75 tu6i vilil co th~ la ngiroi chi huy cac bang nhom t9i pham.

4. v~ chuyen dBi hinh phat ti~n, hinh phat cai tao khong giam gift thanh hinh phat to co thOi han (Di~u 35 va f)i~~ 36 d\l' thao).

BLHS hien hanh khong quy dinh che dinh nay. Du thao BLHS (sua d6i) quy dinh v~ co che chuyen d6i hinh phat ti~n, cai

tao khong giam gift thanh hinh phat til, cu th~ nhu sau: - V~ chuyen d6i hinh phat tien thanh hinh phat tU co thai han, khoan 4 Di~u

35 dir thao quy dinh: "PA 1. Khi tuyen hinh phat ti~n la hinh phat chinh, Toa an tuyel} neu trong

thai han 06 thang ke ill ngay ban an co hieu lire phap Iuat, nguoi bi ket an khong chfip hanh thi hinh phat ti~n duoc chuyen d6i thanh hinh phat til, d6ng thai §.n dinh mire phat til rna nguoi do phai chfip hanh thea nguyen t~c sau:

a) Neu khung hinh phat ap dung khong co quy dinh hinh ph?t til thi muc ph?t til cao nhfit khong qua 03 nam tU;

b) N~u khung hinh ph?t dugc ap dl,lng co quy dinh hinh ph?t til Iva ch9n v6i ph?t ti~n thi muc ph?t tU cao nhfit khong qua muc cao nhfit cua hinh ph?t til t?i Idlung hinh ph?t tuang lIng;

c) Truang hgp nguai bi k~t an dil chfip hanh mQt phful hinh ph?t ti~n thi can cu vao phful hinh ph?t con l?i phai chfip hanh, Toa an quy~t dinh chuy~n d6i thanh muc hinh ph?t til tuang lIng.

Kh6ng ap dVng quy dinh t?i khoan nay d6i v6i phap nhan, nguCri bi k~t an la nguai chua thanh nien, phl,l nft co thai ho~c dang nuoi con du6i 36 thang tu6i, nguai gia y~u, nguai khuy~t t~t n~g.

PA 2. Khong quy dinh khoan nay". - V~ chuy~n hinh ph?t cai t?O kh6ng giam gift thanh hinh ph?t til co thai h?fi, Khoan 5 f)i~u 36 dV thao quy dinh: "5. Khi tuyen hinh ph?t cM t?O khong giam gift, Toa an tuyen trong ban an

truang hgp nguai bi k~t an c6 tinh khong thvc hi~n cac nghIa V\l thi hinh ph?t nay

duoc chuyen thanh hinh ph lilt til thea nguyen t~c 03 ngay cai tao khong giam gift bfug 01 ngay til. . Khong ap dung quy dinh nay d6i voi nguoi bi kSt an la nguoi chua thanh nien, phu nft co thai hoac dang nuoi con diroi 36 thang tuoi, nguoi gia ySu, ngiroi khuyet t~t nang."

VS v§n dS nay co hai loai y kien: - Loai y kiin thu' nhdt tan thanh viec b6 sung ca chS chuyen d6i ill hinh phat

tiSn hoac hinh phlilt cai tao khong giam gift sang hinh phat ,til co thai han, vi: Thic nhdt, mot trong nhfrng dinh hirong 16n sua doi BLHS Ian nay la giam

hinh phat ill, rna rong ap dung hinh phat tiSn, hinh phat cai tao khong giam gift d6i voi mot s6 tQi pham t~eo tinh than Nghi quyet 49 cua Dang vS cai each u: ph~p. Theo do, dir thao da: bo sung hinh phat tien, cai tao khong giam gift vao nhieu dieu luat, Tuy nhien, kSt qua t6ng kSt thirc tiSn han 14 nam thi hanh BLHS cho thay, hinh phat tiSn va hinh phat cai tao khong giam gift tinh kha thi khong cao, hieu qua kern, vi thS da: 'phfuI ~ao lam g~am tinh nghiem minh cua phap luat. Do do, cfuI thiet bo sung ca che chuyen phat tien, hinh phat cai tao khong giam gift thanh hinh phat ill co thai han trong twang hQ'P nguoi bi kSt an khong chap hanh an dS bao dam tang tinh ran de, phong ngira cua hinh phat nay. NSu dS xu 1y vS tQi khong ch~p hanh an thi qua lau va con lam nang them tinh trang cua nguoi bi kSt an (dong thai phai chdp hanh hai ban an) Viec chuyen d6i nay cling la kinh nghiem cua nhieu mroc tren thS gioi.

Thir hai, viec quy dinh chuyen d6i hinh phat la nham bao dam tinh kha thi cua hinh phat tiSn va hinh phat cai tao khong giam gift tren thuc tS. Khi chuyen d6i thi nguoi bi kSt an phat tiSn, cai tao khong giam gift chi phai chdp hanh hinh phat ill (hinh phat tiSn, cai tao khong giam gift dugc quy d6i). NSu khong quy diOO truang hgp nay, nguai b~ kSt an khong chiu ch~p hanh an co thS bi truy ~6 vS tQi kh?ng chap hanh an. Dieu nay xay ra tinh tr~g cilng mQt hie nguai bi ket an phai dong thai ch~p hanh hai lo~i hiOO ph~t chinh khac OOau.

- Loc;zi y kiin thu hai khong tan thanh v6i quy dinh vi~c chuy~n hiOO ph~t tiSn thanh hiOO ph~t ill vi cho r~g, khong nen c~ng mQt hie ap dVng hai lo~i hi~ ph~t khac nhau. Neu nguai bi ket an khong chap hanh hinh ph~t se bi truy to ve tQi khong ch~p hanh an; vi~c chuySn d6i nay se lam x~u han tiOO tr~g cua bi cao(la dang ill khong m6c tv do 1a ph~t tiSn va cai t~o khong giam gift bi chuySn thanh hinh ph~t ill).

5. V~ blob pb~t Trl}c xu~t BQ 1u~t hiOO s~ hi~n hanh quy dinh hiOO ph~t Trvc xudt vua 180 hiOO ph~t

chinh, vira 1a hiOO ph~t b6 sung (DiSu 28 va DiSu 32 BLHS 1999). D~ thao BLHS (DiSu 32) quy dinh hinh ph~t nay ap dVngthea hai phuang an: Phucmg 1m thu nheit: gift nguyen nhu BLHS hi~n hanh (vira 180 hlnh ph~t chiOO vua la hinh phlilt b6 sung); Phuang 1m hai chi 180 hinh ph~t b6 sung.

vJ veindJ nay hi¢n co hai logi y kiin. - Loc;zi y kiln thu nheit cho rfuIg, nen gift OOu quy dinh hi~n hanh, thea do,

hinh ph~t trl;lc xu~t vua co thS ap dVng 1a hinh ph~t chinh, co thS 1a hinh ph~t b6

sung dS bao dam sir 1iOO hoat cho Toa an trong viec can nhac ap dung hinh phat true xu~t trong tln~g tnrong h9p pham tQi cu thS va tung d5i tuong pham tQi cu thS.

- Loai y kien thtr hai de nghi chi nen ap dung hinh phat nay voi tu each la hinh phat b6 sung vi cho rang, nguoi pham tQi (du la cong dan Viet Nam hay nguoi mroc ngoai) khi bi dua ra xet xu tai Toa an Viet Nam thea phap luat hinh sir Vi~t

Nam thi cful phai binh dfulg, trong do bao ham ca su binh dfulg vS viec ap dung loai, rmrc hinh phat va nghia vu ch~p hanh hinh phat. Se b~t cong neu cong dan Viet Nam pham mot tQi cu th~ tren lanh th6 Viet Nam thi phai chiu ca hinh phat chinh 1ful hinh phat b6 sung va cac nghia vu dan sir khac, trong khi do, n~u d5i nrong pham tQi la ngiroi mroc ngoai (cling pham tQi do) lai co th~ chi bi ap dung hinh phat true xu~t (voi '1 nghia la hinh phat chinh) rna khong phai chiu them mot nghia vu nao khac. Trong khi do, tlnrc ti~n cho thay, khi cong dan Vi~t Nam pham tQi amroc ngoai thi thong thuong phai chap hanh xong hinh phat va cac nghia vu thi moi bi true xuat,

6. V~'vi~c thay th~ tQi c6 y lam trai quy dinh ciia Nha nurrc v~ quan ly kinh t~ gay h~u qua nghiem trong b~ng nhfrng tQi danh c\l th~ trong cac llnh vue kinh t~

. BI:HS hien hanh quy dinh tQi c5y1mn trai quy dinh cua Nha mroc vS quan 1'1 kinh te gay h~u qua nghiem trong (Dieu 165).

Dir thao BLHS (sua d6i) du kien cu thS hoa hanh vi pham tQi co tinh ch§.t c5 '1 lam trai trong cac lIOO V\lC kinh t~ va quy dinh thanh cac tQi danh cu thS trong nrng lIOO V\lC dS thay th~ cho tQi danh nay.

VS v~ dS nay co hai loai '1 kien: - Loai y kiin thit nhdt d6ng tinh vai dS xu~t OOu trong d\l thao BLHS (sua

d6i) vi: - Thil OO~t, dS tang cUOng tiOO minh b:;t.ch cua BLHS, OO~t 1a trong khi Vi~t

Nam dang trong qua triOO chuySn d6i co ch~ quan 1'1 kinh t~ tu co ch~ t~p trung sang co ch~ thi truOng va hQi OO~p sau vao nSn kinh t~ th~ gi6i, OOiSu chinh sach kinh t~ vila lam vila thu nghi~m thi vi~c duy tri mQt tQi ph:;t.m vai d~u hi~u c~u thanh 1a "c5 '1 lam trai quy diM cua Nha nuac vS quan 1'1 kiOO t~ gay h~u qua nghiem tr9ng" duQ'c coi OOu 1a mQt "tra ng:;t.i", lam nan long cac OOa d~u tu, OOa quan 1'1. Do do, d\l thao BLHS (sua d6i) d\l ki~n chuySn d~u hi~u tQi phc;un cua tQi c5 '1 lam trai quy diOO cua Nha nuac vS quan 1'1 kiOO t~ gay h~u qua nghieln tr<;mg (m c~u thanh tQi ph:;t.m chung) bfulg cach ra soat, quy diOO trong cac c~u thanh tQi ph:;t.m C\l thS.

Thit hai, d\l thao BLHS (sua d6i) khong d~t v~ dS bill b6 tQi c5 '1 lam trm cac quy diM cua Nha nuac vS quan 1'1 kinh t~ gay h~u qua nghiem tr9ng ma chi C\l thS hoa hanh vi phc;un tQi nay thanh cac tQi danh C\l thS trong mng lInh V\lC dS bao dam tiOO, cong 1dlai, minh b:;t.ch cua BL~S, tranh S\l til?, ti~n trong vi~c ~p d\lng BLHS de xu 1'1 tQi ph:;t.m, qua do gop phan bao v~ quyen con nguai, quyen cong dan theo tiOO thful H~~n phap mai n~n 2013. Theo do, tQi c5 y 1mn trai cac quy diOO cua Nha nuac ve quan 1ykinh te gay h~u qua nghiem tr9ng duQ'c C\l thS hoa trong 45 tQi danh xfun phc;un tr~t t\l quan 1y kinh t~ thuQc 3 nhom lInh V\lC: 1)

san xu~t, kinh doanh, thuong mai; 2) thue, tai chinh, ngan hang, clnrng khoan, bao hiem; 3) linh V\l'C kinh tS khac, Ben canh d6, BLHS cling c6 mot s6 diSu khoan mang tinh ch~t "c6 y lam trai" trong linh vue bao v~ moi tnrong, Ngoai ra, trong chuang cac t<)i pham vS chirc vu cling da: quy dinh mot s6 t<)i danh lien quan dSn hanh vi "c6 y lam trai" cua nguoi c6 chirc vu, quyen han nhu: t<)i loi dung chirc vu, quyen han trong khi thi hanh cong vu; t<)i lam quyen trong khi thi hanh cong vu.

- Loai y kiin thtr hai dS nghi can nhac chua nen bo t<)i c6 y lam trai quy dinh cua Nha mroc vS quan ly kinh tS gay hau qua nghiem trong, vi neu chung ta khong luang hSt duoc cac tnrong hQP xay ra, till c6 thS dful dSn tinh trang bo 19t t<)i pham,

7. V~ vi~c bB sung trmrng hQ'p xu ly hinh s\f d8i v6'i ngU'Oi trQrn cdp tai san co ghi tr] drr6'i 2 tri~u dang , ,

BLHS hien hanh quy dinh tnrong hQP trom dip tai san diroi 2 trieu dong rna gay h~u qua nghiem trong hoac da bi xu phat vi pham hanh chinh vS hanh vi chiem doat hoac da: bi kSt an vS t<)i chiem doat tai san chua diroc x6a an tich rna con vi pham thi vful bi xu ly hinh sir. Ngoai 03 tnrong hop tren, du thao BLHS (sua d6i) b6 sung them tnrong hop thir tu la tuy tai san bi chiem doat co gia tri diroi 2 trieu d6ng nhung d6 lai la "phuong tien kiem song chinh cua nguoi bi hai va gia dinh ho hoac co gia tri d~c biet vS mat tinh than d6i voi nguoi bi hai va gia dinh ho" thi vful bi xu ly hinh su (DiSm d khoan 1 DiSu 172).

VS vftn dS nay co hai loai y kien: - Loai y kiin thu' nhdt nhat tri voi viec b6 sung quy dinh nay dS giai quyet

nhirng birc xuc cua nguoi dan trong thai gian vira qua d6i voi nhttng tnrong hop trom c~p tai san c6 gia tri khong dSn 2 tri~u d6ng nhung gay anh huang Ian dSn tr~t tl,l', an toan xa: h<)i, anh huemg nghiem tr9ng dSn dai s6ng mUll sinh hang ngay cila nguai dan.

- Loc;zi y kiin thit hai dS nghi giu nguyen nhu quy dinh hi~n hanh. 8. V~ vi~c ba~ bo mQ~ s8 tQ,i ph~m ~a bB sung mQt s8 tQi pb~!D ~6'i , Tren co sa ket qua tOng ket thl,l'c tien thi hanh BLHS va y kien de xuat cila

cac B<), nganh, co quan, t6 chuc hfru quan, dl,l' thao BLHS (sua d6i) dl,l' kiSn ba:i b6 m<)t s6 t<)i danh va b6 sung m<)t s6 t<)i danh m6i, C\l thS nhu sau:

a) Cae t9i danh d1! kiin bfii bo: Dl,l'thao BLHS (sua d6i) dl,l' kiSn ba:i b6 05 t<)i danh sau day: - T<)i ho~t d<)ng phi (DiSu 83 BLHS hi~n hanh); - T<)i tao hon (DiSu 147 BLHS hi~n hanh); - T<)i kinh doanh trai phep (DiSu 159 BLHS hi~n hanh); - T<)i bao cao sai trong qU8.n ly kinh tS (DiSu 167 BLHS hi~n hanh); - T<)i khong ch~p hanh cac quySt dinh hanh chinh cila co quan nha nu6c co

thftm quySn vS vi~c dua vao co sa giao d\lc, co sa chua b~nh, quy chS hanh chinh (DiSu 269 BLHS hi~n hanh).

VS v~ dS nay, co ban cac y kiSn dSu th6ng nhftt. Tuy nhien con m<)t vai t<)i con co hai lo~i y kiSn khac nhau:

- LoC;Zi y !din thtr nhdt d6ng tinh voi viec bo cac tC)i danh nay, vi cho rang, day 18. nhirng tC)i danh khong con phu hop voi tinh hinh phat trien kinh t@ - xff hC)i hien nay. Hon nita, tren thuc t@ h~u OOu cac Toa an chua xet xu hoac xet xu r~t it vS cac tC)i pham nay.

- Loai y !din thtr hai dS nghi can nhac viec bo tC)i kinh doanh trai phep, tC)i heat dong phi vi co nguy co bo lot tC)i pham va viec gift lai cac tC)i nay con co y nghia dill de, phong ngira tC)i pham.

b) V~ viec b6 sung cdc tc}i danh moi Nham bao dam phu,hgp voi Hi@n phap, d~c biet la tao ra co che hfru hieu d~

bao v~ che dC), bao v~ quyen con nguoi, quyen cong dan, 19i ich cua Nha mroc va to chirc, gop phan bao v~ tr~t tv, an toan xff hoi, bao v~ va thuc d~y str phat trien kinh t@ thi tnrong dinh huang XHCN, bao dam moi ngiroi diroc song trong mot moi wang an toan, lanh manh; d6ng bC) voi cac luat, bC) lu~t dff diroc ban hanh cling nhir cac luat, du lu~t dang diroc sua d6i, b6 sung, ban hanh moi nhu BC) luat t6 tung hinh S\I (sua d6i), cac lu~t vS quyen con nguoi, quyen cong dan; dap img yeu c~u d~U traph phong chong tC)i pham trong tinh hinh moi; d6ng t~ai thuc hien cac cam ket quoc te rna Viet Nam 18. thanh vien, du thao BLHS (sua doi) du kien bo sung 37 tC)i danh moi sau day:

- TC)i khieu dam tre em (Dieu 146); tC)i mua ban, chiem doat mo, tang, cac bC) phan co thS nguoi (DiSu 153);

- TC)i dang ky con nuoi, nhan cha, me, con, trai phap luat (DiSu 184); tC)i dang ky hC) tich trai phap luat (DiSu 185); tC)i t6 chirc mang thai hC) vi muc dich thirong mai (DiSu 189);

- TC)i vi pham quy dinh vS su dung di~n (DiSu 201); tC)i lam gia tai lieu trong h6 sa chao ban, niem y@t chung khoan (DiSu 216); tC)i tr\lc 19i trong kinh doanh bao hiSm (DiSu 217); tC)i gian l~ bao ~iSm ~ff hC)i, bao hi~m th~t nghi~p (DiSu 218);

- TC)i gian l~ bao hiem y te (Dieu 219); tC)i tron dong bao hiem xff hC)i, bao hiSm y t@, bao hiSm th~t nghi~p cho nguai lao dC)ng (DiSu 220); tC)i vi ph:;tm quy diOO vS c:;tnh tranh (DiSu 221); tC)i vi ph:;un quy diOO vS ho:;tt dC)ng ban d~u gia tai san (DiSu 222); tC)i vi ph:;tm quy diM vS an toan v~ hanh cong triOO thuy 19i, h6 chua, lien h6 chua, de diSu va cong triOO phong, ch6ng thien tai (DiSu 234); tC)i vi ph~n quy diM vS bao v~ ba, bffi song, cac cong trinh vS tai nguyen nu6c (DiSu 235);

- TC)i tang tm trai phep cay gi6ng cay thu6c phi~n, cay coca, cay c~n sa ho~ cay gi6ng c~c 10:;ti cay ~<hac co chua ch~t rna tuy (DiSu 245); tC)i ,v~ chuySn trai phep cay giong c,ay thuoc phi~?, cay coca, cay can sa ho~c cay gion~ cac lo:;ti c~y

khac co chua chat rna tliy (Dieu 246); tC)i mua ban trai phep cay giongcay thuoc phi~n, cay coca, cay cful sa ho~c cay gi6ng cac 10:;ti cay khac co chua ch~t rna tuy (DiSu 247); tC)i chi@m do:;tt cay gi6ng cay thu6c phi~n, cay coca, cay cful sa hoac cay gi6ng cac lo:;ti cay khac co chua ch~t rna tliy (DiSu 248); .

- TC)i rai dinh ho~c v~t s~c, OOQn tren duang bC) (DiSu 270); tC)i san xu~t, mua ban, trao d6i ho~c t~g cho cong C\l, thi@t bi, ph~n mSm dung dS t~ cong m:;tng may tiOO, m:;tng viSn thong, phuong ti~n di~n ill (DiSu 294); tC)i truy C?p trai phep

tai khoan ngan hang cua t6 chirc, ca nhan chiem doat tai san (Di@u 300); tQi c6 y xam pham, tfuI cong vao tram trung chuyen Internet quoc gia, h~ thong co So' dfr lieu ten mien va h~ thong may chu ten mien quoc gia (Di@u 301) tQi sir dung trai phep tfuI s6 vo tuyen di~n danh rieng cho muc dich d.p ciru, an toan, tim kiem, ciru hQ, ciru nan, quoc phong, an ninh (Di@u 302); tQi c6 y gay nhieu co hai (Di@u 303); tQi thu thap, tang trtt, trao d6i, mua ban, cong khai hoa v@ till khoan ngan hang (Di@u 304); tQi san xuat mua ban, tang trU, hru hanh the ngan hang gia dS thuc hien hanh vi chiem doat tai san (Di@u 305); tQi thiet l~p, quan tri, di@u hanh website dS kinh doanh trai phep ti@n di~n ill, dich vu, hang h6a tren mang may tinh (Di@u 306); tQi cuong birc lao dong (Di@u 309); tQi bat c6c con tin (Di@u 314); tQi cuop bien (Di@u 315);

- TQi vi pham quy dinh v@ giam gift (Di@u 401); tQi khong ton trong toa an (Di@u 404); tQi ra menh lenh trai phap luat (Di@u 406);

- TQi thieu tracq nhiem trong thuc hien nhiem vu c~ng tac quan su ~ay hau qua nghiem trong (Dieu 409); tQi yang mat trai phep (Dieu 416); tQi chiem doat hoac huy hoai di v~t cua tu sy (Di@u 433).

Loai y kien thtr nhdt d6ng tinh voi viec b6 sung cac tQi danhnay va cho rfuIg, viec b6 sung nay la nrong d6i bao quat cac linh vue cua doi song xa hoi nham thuc hi~~ chu tnrong cai, each tu, phap cua Dang, g6p ph~ b~o v~ quyen con nguoi, quyen cong dan, nhat la quyen ve an sinh xa hoi, quyen song trong moi tnrong an toan, lanh manh va gifr gin tr~t tv an toan xa hoi, Loai y kien thtr hai d@ nghi can nhac ky viec b6 sung mot s6 tQi danh, vi du nhir: tQi rai dinh hoac v~t s~c, nhon tren duong bQ; tQi tr\lc 19'i trong kinh doanh bao hiSm.

14