#gf;i,

vAN el 5U KIEN

DUA CA PHE VAO/\ ,\' ,\'

LUAT CHOI OUOC TEKhong chigao vdn dd vd mua, tAm trUvd ban nhung nong sAn

ch[r dao nhu cd phe cria viet Nam d5, dang vd sC con ddi mat

nhi6u Odt trdc n5u khOng biSt tan dung nh[rng cOng cq moi,

thay ddi nh6n thuc cia cac b6n lien quan va thqrc thi kd hoach

dai han cho ngdnh ca phe Viet Nam.

ThS NGUYEN HOANG MY PHUONG

dng lo4t thOng tin khOng tdt ddndQp xudt hiQn trong nginh cd ph6Viet Nam gdn ddy: Sd Giao dich

ch(rng kho6n Ha NQi (HIIX) hriy ni€mydt bdt buQc ddi vdi Cong ty CP TQp dointh6i Hda (chuy€n vd sin xudt vh xrdtkhdu c) ph€), biy ngdn hhng ddn xidtng COng ty TNHH Trudng Ngdn (chuyOn

mua, chdbidn, xudt khdu ch ph6), th6ngtin nguy co vd ng hing lo4t trong ngirnhcd ph€... Thdm vho d6, theo th6ng tuO8l20I3 cria BQ COng thrrong, doanhnghiQp (DN) c6vdn ddututryctidp nudcngoai (FDI) dd c6 gidy ph6p xudt khduchi dugc trgc tidp mua htrng h6a criathuong nhdn ViQt Nam c6 ddng (i kinhdoanh hoac nhQp khdu, phdn phdi hingh6a d6 dd xudt khdu, chr? khOng dugc tdchrlc m4ng ludi mua gom hdng h6a t4iViet Nam dd xudt khdu.

Nhuv4y, nhidu c6ng tyxudt khdu trongnudc d6 ph6 sin ho4c dang d(tng trudcnguy co ph6 sin, trong khi DN FDI khOngdrtgc mua ci ph€ trgc tidp cria ndng ddn.Gi6 ci ph€ trong nudc cirng nhu gi6 criahgp ddng ki'han 6 sd giao dich k!'hqnNYSE Liffe (giao dich cd ph€ Robusta -

lo4i cd phO mh ViQt Nam 1) qudc gia xudtkhdu d(rng ddu thdgidi) hiQn dang c6 xuhudng gi6m bdi nhidu nhdn td thi trudngnOi dia lin qudc td

Kdt qui cta giii phAp t4m trrld6 thgchiQn nim 2001 vi ndm 2010 mang nhidu

1i kidn tr6i chidu mir nghiOng v6 khOnghiQu quA, gdy tdn k6m ld chri ydu. Trudctinh hinh nhy vh nhdt ld chi cbn khoingbdn th6ng nua Ih thu ho4ch ch ph€ ni0n

vlg2012-2013, liQu lich srl cria nglnh ch

phc ViQt Nam cdch ddy hon 10 ndm c6

ldp l4i: gid lkg ca pha khOng bdng gid lkgcdphdo?

NONG DAN LOAY HOAYrUc0U MiNH

Theo d6i di€n dhn cung cdp th6ng tinvd thi trudng cir ph€ dc dhng bdt gap

nhitng binh luQn, ching h4n gdm hhngchd gi6l€n bdi vi "ching cdn gi dd mdt'it4o khan hidm ngudn cung g6p phdnting gi6... Tuy nhi€n, chi girl ch ph6 trongnhh mi khOng thgc hiQn cdc brlu bdi"biro vQl' thi ching kh6c gi 6m mQt md"bom nd chQm'i kh6ng bidt khi nho ph6tnd (khi gi6 bdn thdp hon chi phi ddu tucho ch phe). Hdnh dQng niy dAt nOng

ddn vdo tinh hudng riri ro hon lh toai b6hoqc h4n chd rrii ro vd gi6 mir ho dangddimat.

0 g6c dq thi trudng, hidm khi nhongtrdi ta lirm chuyQn cgc k}lang phi ld"nhdt" gi6 tri cir phe cd dinh mot ch6mir khOng cho lu0n chuydn dd sinh ldi.Nhung lieu k€nh cung cdp vdn chinhthric nhrr ngdn hhng c6 d6m cho vay vditii sAn thd chdp ld ddng "bom nd cham'

ndy hay kh6ng? Dftng dudi g6c clQ rl6nhgra rui ro dd cho vay, cdu trd ldi c6 16 ldkhOng. Thd n€n n0ng ddn dhnh cQy nhdviro ngudn vdn phi chinh thrlc, chingh4n tir c6c d?i b, nhan kj, gui. HQu qui thvd ng hing lo4t khidn bao gia dinh lamvio cinh khdn kh6, hdmg loqt vg lira diolhm x6i mbn nidm tin trong kinh doanhvh trong cQng ddng. Dr4ng 16 ra ngudn gi6tri d6 phii dugc xoay vdng vdn tld t6i tldutu d6n chtro mira vg mdi, dd ndng cao

chdt lugng cuQc sdng cria n6ng ddn, ddcon em n6ng ddn dugc tdi trudng tidpthu kidn thr?c r6i sau niry tidp quin viQc

trdng trgt cria gia dinh minh mOt c6chbhi bin hon.

VQy thi lhm thd ndo dd hat cir ph€ saukhi thu ho4ch mang l4i lgi ich bdn virngtru6rc hdt cho nOng ddn, sau th cho ndnkinh tdthayvi bdt lgc nhm im lim trongkho?

NHI,NG GIAI PHAP KHACTrudc mdt, c6 16 giii ph6p nhanh nhlm

tr6nh tinh trang lo sg gi6 rot md b6n tdngbdn th6o cdng lirm tinh hinh th€m xdu dile Nha nudc d(mg ra dim b6o mrlc gi6

shn mi v5n t4o co hQi tim kidm lqi nhuflnkhi gie ting v6n dring "luQt choi" thftrudng chrl kh6ng dilng c6ch can thiQpthi trudng theo kidu binh dn gi5 hay tqmtrfi - d6 l]r mua quydn chon b6n.

Mua quydn chgn b6n (put option)nghia lir ngudi mua c6 quydn b6n hoackhOng bila md hqp d6ng lcy han vdomQt ngiy trong tudng lai vdi gi6 cd dphviro hOm nay. Cg thd: gi6 su 1.600 USD/tdn ch ph6 lh mrlc gid shn mh Nhd nudcdim bio. Vio nghy 24-6-2013, quydnchgn tr6n hop ddng k!'han thdng 9 danggiao dich t?i NYSE Liffe vdi gi6 thUc hien1.600 USD/tdn, c6 phf quydn chgn lh 26

USD/tdn (tuong duong 546.936 d6ng/tdn). Ndu Nhd ntrdc ddng ti mua quy6nchgn bdn cho tdt ci sin lugng cd phO sAn

Nh0rrg drla con trong thi trudng cd ph6 Vi6t trtam b5t ddu tham gia thi trudng th6gdi gdn 2o ndm r6i ma dutong nhuvSn chua truong thdnh, crl b6m mli"vity mq", khi

gdp kh6 kh6n thi cdu ctru tam tril, h6 trg vdn hay gdm hang hi vong gi5 t6ng. Trong

khi d6, chinh nh0ng d(a con chua trudng thlnh ndy lai ddu tu ngoii ngdnh d5n ddn

thua 16, hoSc trong khi c0ng cu ttri chfnh dnng dd qudn tri rrii ro thi lai su dung nhuc6ng cu d6nh bac d6 den, ch5ng han trong con sdt cd ph6 qua mang ndm 2006 d6n

ctOn ph5 s6n hirng loat trong thdi ki,mdi b5t ddu cho ph6p thir nghiOm hq p ddng kV

han. viec ddnh bac dd den d6 van tdn tai ddn b6y gio.

Itlld ln il+.5fllEll s 6 z t - z o t s, N G A y 3 o - 6 - 2 o 1 3

xudt t?i Viet Nam, khoing 1,5 tri€u tdn,thi chi cdn chi ra 39 tri€u USD Ih nOngddn c6 thd an tim ring c) phO sO dugcbdn khdng dudi mrtc 33.658 ddng/kg mikhdng cdn thgc hi6n tam trrl gi ci.

MQt lUa chon khdc, tiiy theo khi ndngv) sd thich ctia m6i ngudi m) ho mongmudn mrlc gi6 dim b6o khSc nhau. Khid6, n6ng ddn sE thanh toAn th€m m6tkhoAn ch€nh lQch dd dat dugc mrlc gidd6m b6o mong mudn. Vi dg, m6t ngudimong mudn duoc dAm b6o vdi mrlcgid 36.813 ddng/kg (tttong duong 1.750USD/tdn), vdi mrlc gid ndy thi phi quy6nchgn lh 79 USD/tdn, do Nhd nudc h6 tro26 USD/tdn theo m4t bing chung n€nchi cdn thanh toan th6m 53 USD/tdn,hoflc ndu mudn duoc dim b6o vdi mr?cgid 37.865 ddng/kg (tuong duong 1.800

usD/rdn) thi chi cdn thanh to6n thcm 81

usD/rdn.Theo Nh6m qudc td quin tri rrii ro

hdng h6a t4i c6c nudc dang phdt tridnITF-CRM, giii ph6p thich hop nhdt chonOng ddn Id mua quydn chon b6n. Bdiddi vdi ciic td chfc cung cdp c6ng cqph6i sinh, hqn chd ldn nhdt khi kinhdoanh vdi nOng ddn tai c5c nudc dangph6t tridn li nii ro tin dung khi khdngdrlp irng dugc cdc y€u cdu \i quy nghiGmngdt ndu giao dich hop ddng k!.h4n. Tuynhi6n, quydn chon b6n vdi khoin thanhtodn phi quydn chon tnrdc di loai b6rrii ro tfn dUng niy. Vdi quydn chgn b6ntrong mQt thi trudng dang gi6m gid, n6ngddn c6 thd vAn dim b6o dugc mr?c gi6shn bii ddp dugc chi phi s6n xudt vd c6lai. Ndu sau khi mua quy6n chon b6n mirgid tdng, don gi6n ld dd quydn chgn dy

hdt han mh khdng thgc hiQn, vd cd ph€c6 thd dem b6n vdi mfc gid cao hon theothi trudng hic d6. Nghia ld mua quy6nchon b6n c6 thd gidi han thua 15 mi v6nc6 co hQi khi gi6 ting trd lai.

Vdn d6 lh nhung hQ nOng ddn sAnxudt quy mO nh6 se kh6 tham gia tructidp thi trudng ky han - it nhdt ld kt6ngtham gia ddn khi hq tich lhy duoc kidnthirc, ngu6n lgc vh nang iuc cdn thidt. Edgi6i quyet vdn dd nhy, Brazil da su dgngquydn chon b6n nhung lh do Chinh phriBrazil dr?ng ra b6n girip n6ng ddn vh ddyIh mQt m0 hinh ddViet Nam hoc h6i saunhy. Trong thdi didm "ddu sOi lt?a b6ng"hiQn nay, c6ch tdt nhdt lh Nhh ntrdc drlrngra thay mat n6ng ddn tdng hop nhu cduphdng ngita rui ro, thuc hi€n c6c giaodich tr6n sd giao dich... sau d6 thanh llihgp ddng t4i thdi didm thich hgp.

CAn Itru ti d6i khi phi quydn chsn s6

trd n€n ddt, bdi phi b6o hidm thudng caonhdt k*ri chring cdn thidt nhdt. Nhungmot mat khi phdt di th6ng rin vi6t Nammua quydn chgn bdn cho to2rn bQ sAnlrrgng ci ph6 cria minh, phi quydn chonsC tang cao, nhung mAt khec ph6t di tinhi6u Vi6t Nam dang hoc h6i vh bdt ddubidt choi ludt choi chung cria thdgidi.

IGri n6ng ddn Vi6t Nam dd tlr muahodc Chinh phri h5 trd mua quydn chgnb6n cho sAn luong ch ph€ thi di6u nhymang lai sU dim bio hon cho ch ph€ luukho. Vh c6 thd ngin hhng se can nhdc laiquydt dinh cho vay dga tr6n cd ph€ luukho d6 dtrgc "bAo vQ" nhy so vdi vi6c chovay dga tr€n ch ph€ khdng c6 sg phdngngira rrii ro nho tnrdc ddy. C6 thd morQng c6ch thrlc nhymOt cdch bdi bin hon

|_vAN oE & su rcEru l_lmx

nhu Guatemala da thUc hi6n. Ndm 1994,

Li0n hiQp NOng ddn trdng c) phO qudcgia (National Coffee Growers' Federation- Anacaf6) da gidi thi6u h€ thdng nhlmndng cao khi ndng tidp cdn tin dgngngdn hdng thuong m4i vh nhrrng hO

n6ng ddn thudng dga vho chuong trinhnhy dd vay ngdn hdng. Theo d6, srr dUngcdc cOng cg qu6n tri rui ro th didu ki6nti€n quydt dd tham gia chuong trinh tfndqng. M vdy rrii ro cho ngdn hdng giimddng kd, cho ph6p hg cung cdp tin dungcho n6ng ddn tr6ng ch ph€ vdi lai sudtthdp hon (theo u6c tinh cria Anacaf6, tidtki6m duoc tidn l6i cho n6ng d0n hon 10%

gid tri khoin vay - khoing 2 triQu USDm5i nAm) (Rutten vd Yousset 2007).

NhuvQy, hai mdt cria mdtvdn d6: quintri rrii ro gi6 vir cung cdp tfn dUng c6 mdiquan hQ khdng khit.

PHIA SAU NHI,NG GIAI PHAPTAM THOI

Nhtmg sdu xa md n6i, cung nhu nhi6ugi6i ph6p kh6c, mua quy6n chon bdn chotodn bQ 1,5 tri€u tdn ch ph€ Vi6t Nam ndudugc chon cirng chi mang tinh t(rc thdinhlm ddi ph6 vdi tinh hudng khdn cdphiQn nay. Didu quan trong hon hdt th thayddi nhQn thrlc cria ciic b6n li6n quan vdthgc thi kd hoach dhi hqn cho ngdnh cdph€Vi6tNam.

Nhung n6i di cung ph6i n6i lai, hdunhrr cdch xtl l1i tir trudc ddn nay cfia Nh)nudc d6u mang tinh sgvg mh chua thdydua ra kdhoach mang tdm chidn ltroc dhih4n: khi gid giim thi tam trt, khi doanhnghiOp k€u kh6 thi h6 trg, ching hanmdi ddy B0 NN&PTNT dd nghi Chfnhphri gidn no cho vay tin dqng xudt khduddi v6i mit hdng d ph€. Thi trudng ludnddn ldi vd chinh thi tnrdng dd l4i mQt baihgc thidt ydu, dring vdi moi n6n kinh td,rhng 1u6n cdn tao vdn h6a phdng ngrrarii ro cho todn xa hQi dd m6i ngrrdi tUnhdn thtlc dugc rti ro trong hoat ddngkinh doanh cia m)nh mh tu gi6c tim tbic6ch thfc tu b6o vQ. Vd dd girip hq, Nhdnudc cdn tao khung thd chd phir ho.p.

Ong trirm thi chinh George Soros tirngnhQn x6t: "Trong khi th! traong tdi chinhmang ttnh chdt todn cdu (global), nhtmgnhd cdm quydn uAn cbn mang tinh chdtqudc gia (national) [...] cho nAn nhd cdmquydn cung phtii uuon ra qudc td".

I

Nguoi tr6ng cd phd mot ndng hai suong co dugc lqi ich gi tilchuyen mua, tam tr0?

tuoitrecuottuan@tuoitre.com.vn mmrem rem