p.i.01 poslovnik ims 5 - 15.01.15 manual and polisy ims

Izradio Pregledao Odobrio

Done by Check by Approved by

Ime i prezime Nenad Šarenac, dipl.maš.inž. Dragan Zeljković, dipl.maš.inž. Bojan Tomić, dipl.maš.inž.

Name and surname

Potpis

Signature

Datum 10.10.10 10.10.10 10.10.10

Date

Korišćenje, štampanje ili umnožavanje ovog dokumenta nije dozvoljeno bez pismene saglasnosti delta inženjeringa

This document is not allowed to be used, printed or multiplied without written agreement of delta inženjering

P.I.01 POSLOVNIK IMS

5 - 15.01.15 MANUAL AND POLISY IMS

Zahtev: INTEGRISANI MENADŽMENT SISTEM (IMS) Requirement: INTEGRATED MANAGEMENT SYSTEM (IMS) Deo: Zahtevi koji se odnose na dokumentaciju Part: Documentation requirements Dokument: Poslovnik IMS Document: Manual and Polisy IMS

Br. dokumenta: P.I.01

Kopija br.: 1

List/od: 2/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15

Document No.: Copy No.: Page/of: Rev: Date:



SADRŽAJ

CILJ OBJECTIVE ..........................................................................................3 0. UVOD INTRODUCTION ..................................................................................3 0.1 Kratak istorijat preduzeća Brief history of the company ............................................................3 0.2 Misija i vizija delta inženjeringa Mission and vision of delta inženjering ............................................4 0.3 Kompatibilnost sistema menadžmenta Compatibility of management systems .............................................4 1. PREDMET I PODRUČJE PRIMENE SUBJECT AND SCOPE OF APPLICATION .......................................5 1.1 Opšte General ................................................................................................5 1.2 Isključenja i usluge iz outsource-a Exclusions and outsourcing services .............................................5 2. NORMATIVNE REFERENCE NORM REFERENCES ..........................................................................5 3. TERMINI I DEFINICIJE TERMS AND DEFINITIONS ................................................................6 4. INTEGRISANI SISTEM MENADŽMENTA INTEGRATED MANAGEMENT SYSTEM ...........................................6 4.1 Opšti zahtevi General requirements ........................................................................6 4.2 Zahtevi koji se odnose na dokumentaciju Requirements referring to documentation ......................................7 5. ODGOVORNOST RUKOVODSTVA RESPOMSIBILITY OF THE MANAGEMENT .......................................8 5.1. Obaveze i delovanje rukovodstva Obligations and actions of the management ....................................8 5.2 Usredsređenost na Korisnika Focus on Customers ..........................................................................9 DEKLARACIJA O POLITICI I CILJEVIMA IMS ........................................................................................................10 IMS POLICY AND GOAL STATEMENT ............................................................................................................11 5.4 Planiranje Planning .............................................................................................12 5.5 Odgovornosti, ovlašćenja i komuniciranje Responsibilities, authorizations and communication .................17 5.6 Preispitivanje od strane rukovodstva Management review .........................................................................19 5.6 Vrednovanje usaglašenosti Evaluation of conformity .................................................................20 6 MENADŽMENT RESURSIMA RESOURCE MANAGEMENT ............................................................20 6.1 Obezbeđivanje resursa Provision of resources ....................................................................20 6.2 Ljudski resursi Human resources .............................................................................20 6.3 Infrastruktura Infrastructure ....................................................................................21 6.4 Radna sredina Work environment ............................................................................23 7 REALIZACIJA PROIZVODA PRODUCT REALIZATION.................................................................28 7.1 Planiranje realizacije proizvoda Planning of product realization ......................................................28 7.2 Procesi koji se odnose na Korisnike The processes related to the Customer ........................................28 7.3 Projektovanje i razvoj Design and development .................................................................30 7.4 Nabavka Purchasing ........................................................................................31 7.5 Proizvodnja Production .........................................................................................32 7.6 Upravljanje opremom za praćenje i merenje Management equipment for monitoring and measuring ...............35 8. MERENJE, ANALIZE I POBOLJŠAVANJA EASUREMENT, ANALYSIS AND IMPROVEMENTS ........................36 8.1 Opšte odredbe General provisions ...........................................................................36 8.2 Praćenje i merenje Monitoring and Measurement ..........................................................36 8.3 Upravljanje neusaglašenostima Control of inconsistencies ...............................................................40 8.4 Analiza podataka Data analysis .....................................................................................41 8.5 Poboljšavanje Improvements ...................................................................................42 9. PRILOZI APPENDICITES .................................................................................44


Kopija br.: 1

List/od: 3/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




CILJ OBJECTIVE

Cilj ove procedure je da opiše postupak korektivnih mera u preduzeću delta inženjering.

The objective of this procedure is to describe the process of corrective measures in the company delta inženjering.

0. UVOD INTRODUCTION

0.1 Kratak istorijat preduzeća Brief history of the company

Preduzeće delta inženjering, osnovano 1990. godine, nalazi se u Beogradu, i nalazi se na lokacijama kako je prikazano na slici 1 i slici 2.

The company delta inženjering, was established in 1990, and is situated in Belgrade in locations as shown in picture 1 and picture 2.

Slika 1: Plan položaja preduzeća Picture 1: Position plan of the company

Milutina Milankovića br. 7G, 11070 Novi Beograd, Republika Srbija

Tel. / Phone: +381-11-78.56.901; +381-11-78.56.902 Fax: +381-11-31.22.025

@ [email protected]

www.deltainzinjering.rs

Direktor: Bojan Tomić, dipl.ing.maš. Director: Bojan Tomić, dipl.ing.mech.

Osnovna delatnost delta inženjeringa je izrada tehničke dokumentacije, konsalting usluge i inženjering za sledeće vrste objekata:

The main activity of delta inženjering is a make of technical documentation, consulting and engineering services for the following types of facilities:

industrijske, energetske i objekte rashladne tehnike; Industrial, energy and refrigeration facilities;

objekte za transport, cevovodi za naftu i naftne derivate, gasovodi, toplo-dalekovodi i dr.;

Facilities for transport, pipelines for oil and petroleum products, gas, hot-lines, etc..;.

objekte za skladištenje: podzemni i nadzemni rezervoari za skladištenje nafte i naftnih derivata, čelični i betonski silosi i rezervoari;

Storage facilities: underground and aboveground storage tanks for petroleum and petroleum products, steel and concrete silos and tanks;

objekte za pripremu vode i za prečišćavanje otpadnih voda itd.

Facilities for water and wastewater treatment, etc.

mailto:[email protected]


Kopija br.: 1

List/od: 4/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




Od osnivanja u preduzeću je: Ever since its foundation the company has:

urađeno više hiljada idejnih, glavnih i izvođačkih projekata; Done thousands of preliminary, general and detailed design;

izvršeno više stotina tehničkih kontrola i pregleda glavnih projekata i o tome izdata odgovarajući Elaborati i Izveštaji;

Made of hundreds of technical control and inspection of detailed designs and issue the appropriate surveys and reports thereon;

urađeno više elaborata, studija, investicionih programa, analiza i stručnih mišljenja - za potrebe prethodnih radova.

Done more surveys, studies, investment programs, analysis and expertise opinions- for purposes of the preliminary works

U preduzeću je zaposleno cirka 90 inženjera i tehničara, svih tehničkih struka.

The company employs about 90 engineers and technicians, of all technical professions

U delta inženjeringu je uspostavljen itegrisani sistem menadžmenta (IMS) prema zahtevima standarda ISO 9001:2008, ISO 14001:2004 i ISO 18001:2007, sa ciljem postizanja i održavanja nivoa kvaliteta usluga, kako je to propisano zakonskim propisima koji se odnose na delatnosti za koje je preduzeće registrovano. Pored poslova u kojima je određeni nivo kvaliteta utvrđen zakonskim propisima, IMS obezbeđuje i nivoe kvaliteta utvrđene ugovornim odnosima, a radi zadovoljenja potreba druge ugovorne strane.

The company delta inženjering established the Integrated Management System (IMS) according to the requirements of ISO 9001:2008, ISO 14001:2004 and ISO 18001:2007 in order to achieve and maintain the quality of services, as required by legislation relating to activities for which it was registered. In addition to operations in which a certain level of quality is established by legislation, IMS provides the quality levels established contractual relationships for the purpose to meet the needs of the other contractual party

0.2 Misija i vizija delta inženjeringa Mission and vision of delta inženjering

Misija: Mission:

Misija delta inženjeringa je da svojim klijentima omogući vrhunsku uslugu u domenu industrijskog inženjeringa i ostalih domena rada.

The mission of delta inženjering is to provide its customers the best service in the field of industrial engineering and other domains of work

Da svojim zaposlenima obezbedi sigurnost i lično i stručno napredovanje u skladu sa najvišim svetskim standardima.

To ensure the safety of its employees and the personal and professional improvement to the highest world standards.

Da svojim akcionarima obezbedi stabilan rast tržišne vrednosti preduzeća povećanjem efikasnosti poslovanja.

To provide its shareholders a stable growth of market value of the company by increasing business efficiency.

Da da pozitivan doprinos društvenoj zajednici odgovornim odnosom prema prirodnoj i društvenoj sredini, poštovanjem poslovne etike i društvenih vrednosti u svim područjima delovanja.

To provide positive contribution to the community by responsible attitude towards the natural and social environment, respecting business ethics and values in all areas of activity.

Vizija: Vision:

Zadržati vodeću ulogu u zemlji u oblasti industrijskog inženjeringa i ostalih domena rada.

Maintain a leading role in the country in the field of industrial engineering and other domains of work.

0.3 Kompatibilnost sistema menadžmenta Compatibility of management systems

Ovaj Poslovnik obuhvata zahteve koji su specifični za sisteme menadžmenta, kao sto su posebni zahtevi za sistem menadžmenta kvalitetom, menadžment životnom sredinom i menadžment zaštitom zdravlja i bezbednošću na radu.

This Manual includes requirements that are specific to management systems, such as specific requirements for quality management system, environmental management and management of occupational health and safety at work.


Kopija br.: 1

List/od: 5/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




U ZA.I.01a-Registar dokumenata - Uporedno 9001-14001-18001, prikazana je veza izmedu ovog Poslovnika i zahteva standarda ISO 9001:2008, ISO 14001:2004 i OHSAS 18001:2007.

The ZA.I.01a-Documents registry - Comparative 9001-14001-18001, shows the relationship between this Manual and the requirements of ISO 9001:2008, ISO 14001:2004 and OHSAS 18001:2007

1. PREDMET I PODRUČJE PRIMENE SUBJECT AND SCOPE OF APPLICATION

1.1 Opšte General

Ovim Poslovnikom opisuje se integrisani menadžmenta sistema (u daljem tekstu: IMS) koji se primenjuje u preduzeću delta inženjering, definišu se opšta politika IMS i ciljevi u vezi s IMS, kao i odgovornosti. Poslovnikom se takođe daju opšte smernice u vezi s uspostavljanjem, održavanjem i kontinuiranim poboljšavanjem integrisanog sistema menadžmenta, u skladu s međunarodnim standardima ISO 9001:2008, ISO 14001:2004 i OHSAS 18001:2007.

This Manual describes the integrated management system (hereinafter IMS) which is used in company delta inženjering, defining the general policies and objectives of the IMS in conjunction with the IMS, as well as responsibilities. The Manual are also provides general guidelines regarding the establishment, maintenance and continuous improvement of the integrated management system, in accordance with international standards ISO 9001:2008, ISO 14001:2004 and OHSAS 18001:2007.

Područje primene navedenog je u oblasti delatnosti delta inženjeringa – Projektovanje, inženjering i konsalting u izgradnji industriskih, infrastrukturnih objekata, objekata visokogradnje i tretmana voda, uključujući izradu ekoloških elabirata i projekata protivpožarne zaštite.

The scope of application is specified in the areas of activities of delta inženjeringa - design, engineering and consulting in construction of industrial, infrastructure, buildings and water treatment, including the development of environmental surveys and fire protection projects.

Za primenu ovog poslovnika direktno su odgovorni Direktor preduzeća i Predstavnik rukovodstva, a indirektno svi članovi kolegijuma, kao i svi zaposleni u delu svojih obaveza, odgovornosti i prava.

Direct responsibility for the application of this Manual is of managing director of the company and representative of the company management, and indirectly all members of the Board, as well as all employees within the scope of their duties, responsibilities and rights.

1.2 Isključenja i usluge iz outsource-a Exclusions and outsourcing services

U odnosu na standard ISO 9001:2008, u preduzeću se primenjuje sledeća isključenja:

Referring to standard ISO 9001:2008, the company applies the following Exclusions:

Nema isključenja. No exclusions.

2. NORMATIVNE REFERENCE NORM REFERENCES

Odredbe normativnih referenci navedenih u ovom poglavlju smatraju se delom uspostavljenog IMS, bez obzira da li su izričito navedeni kao takvi ili ne. Eksterna dokumenta (zakoni, pravilnici, uredbe), koja su doneta u za to nadležnim institucijama, smatraju se važećim do donošenja novih, kojima se uređuju isti odnosi. U slučaju sukoba odredbi obavezne primene u svakom pojedinom slučaju odluku donosi Direktor, na osnovu tumačenja nadležne institucije.

The provisions of the normative references listed in this section are considered part of the established IMS, whether expressly stated as such or not. External documents (laws, rules, regulations), which were brought in to the competent institutions, shall be considered valid until new editions are applied. In case of conflict between the provisions required application in each case is decided by the Director, based on interpretation of the relevant institutions.

U preduzeću se primenjuju sledeća normativna dokumenta:

The Company shall apply the following normative documents:

ISO 9001: 2008 - Sistemi menadžmenta kvalitetom - Zahtevi;

ISO 9001: 2008 – Quality management system - Requirements;


Kopija br.: 1

List/od: 6/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




ISO 14001:2004; ISO 14001:2004;

OHSAS 18001:2007; OHSAS 18001:2007;

Statut preduzeća; Articles of association;

Zakoni, pravilnici, uredbe iz ZA.I.02-Registar eksternih dokumenata.

Laws, rules, regulations as stipulated by ZA.I.02-Register of externals documents.

3. TERMINI I DEFINICIJE TERMS AND DEFINITIONS

U ovom Poslovniku koriste se termini i definicije koji su utvrđeni u:

This Manual is made as per terms and definitions set out in:

ISO/IEC Uputstvo 2 - Opšti termini i definicije koje se odnose na standardizaciju i odgovarajuće delatnosti;

ISO/IEC Guide 2 - General terms and definitions concerning standardization and related activities;

ISO 9000:2007 - Sistem menadžmenta kvalitetom. Osnove i rečnik;

ISO 9000:2007 - Quality Management System, Fundamentals and vocabulary;

OHSAS 18001-2007. OHSAS 18001-2007.

Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom Poslovniku imaju sledeće značenje:

For the purposes of these Manual some expressions shall have the following meanings:

delta inženjering - je pravno lice koje isporučuje proizvode ili pruža usluge Investitoru/Korisniku/Klijentu na direktan ili indirektan način. Zavisno od konteksta, u smislu ovog Poslovnika, analogno značenje imaju i ovi izrazi: preduzeće, ugovarač i izvođač.

delta inženjering - is legal entity that delivers products or provides services to the Investor / Beneficiary / Client directly or indirectly. Depending on the context, and in terms of this Manual, analogous meanings are: company, contracting party and contractor.

Investitor - je pravno ili fizičko lice koje koristi proizvode ili usluge delta inženjeringa. Zavisno od organizacije posla ugovorne obaveze između Investitora i delta inženjeringa mogu da se ostvare direktno ili indirektno preko Generalnog izvođača. Zavisno od konteksta, u smislu ovog poslovnika, analogno značenje imaju i ovi izrazi: Naručilac, Korisnik, Klijent i slično.

Investor - is natural or legal person who uses products or services of delta inženjering. Depending on the organization of work contractual obligations between investors and delta inženjering can be achieved directly or indirectly through the General contractor. Depending on the context, and in terms of this Manual, analogous meanings are: Client, Customer, Client, etc.

Podugovarač - je pravno ili fizičko lice koje isporučuje proizvode i/ili pruža usluge delta inženjeringu. Zavisno od konteksta, u smislu ovog poslovnika, analogno značenje imaju i ovi izrazi: Dobavljač, Podisporučilac, Podizvođač, Isporučilac usluge, Izvršilac usluge i slično.

subsupplier - is natural or legal person who supplies products and / or services to delta inženjering. Depending on the context, and in terms of this Manual, analogous meanings are: Supplier, Sub-supplier, Subcontractor, Supplier of services, contractor of services, and the similar.

4. INTEGRISANI SISTEM MENADŽMENTA INTEGRATED MANAGEMENT SYSTEM

4.1 Opšti zahtevi General requirements

delta inženjering je uspostavio, dokumentovao, sprovodi, održava i stalno poboljšava Integrisani sistem menadžmenta (u daljem tekstu: IMS), u skladu sa zahtevima standarda ISO 9001:2008, ISO 14001:2004 i OHSAS 18001:2007.

The company delta inženjering has established, documented, implemented, maintained and continually improved integrated management system (hereinafter IMS), in accordance with the requirements of ISO 9001:2008, ISO 14001:2004 and OHSAS 18001:2007.

U delta inženjeringu je: The company delta inženjering has:

a. izvršeno utvrđivanje procesa potrebnih za IMS; determined the process needed for IMS; b. utvrđen redosled i međusobno delovanje procesa; determined the sequence and interaction of processes; c. utvrđen kriterijum i metode potrebne da bi se osiguralo

uspešno uvođenje i upravljanje procesima; established criteria and methods needed to ensure successful implementation and management processes;


Kopija br.: 1

List/od: 7/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




d. osigurana raspoloživost informacija neophodnih kao podrška za sprovođenju i praćenju procesa;

ensured the availability of information necessary to support the implementation and monitoring process;

e. obezbeđeno praćenje, merenje kada je to primenljivo i analiza procesa i sprovođenje mera neophodnih za postizanje planiranih rezultata i za stalno poboljšavanje.

provided for monitoring, measuring, where appropriate, and process analysis and implementation of measures necessary to achieve planned results and continuous improvement.

Šema procesa u preduzeću i njihov međusobni odnos prikazani su u Prilog 3: P.I.01.3-Matrici procesa, ovog poslovnika, dok su kriterijumi i metode za njihovo odvijanje definisani u ovom Poslovniku, propisima koje preduzeće primenjuje u radu, kao i u ugovorima sa Kupcima. Nadležnosti za sprovođenje, održavanje i unapređenje pomenutih procesa propisane su opisima poslova za svako radno mesto i ovim Poslovnikom.

Schematic processes of the company and their relationships are shown in Appendix 3: P.I.01.3-Process Matrix of this Manual, and the criteria and methods for their interactive conduct are defined in these Manual, regulations that apply in the work of the company, as well as in contracts with Customers. Responsibilities for implementation, maintenance and improvement of these processes are regulated by the job descriptions for each position and this Manual.

4.2 Zahtevi koji se odnose na dokumentaciju Requirements referring to documentation

Dokumentacija IMS delta inženjeringa obuhvata: IMS documentation of delta inženjering includes:

a. dokumentovana izjava o politici integrisanog sistema menadžmenta i ciljevima integrisanog sistema menadžmenta;

documented statements of policy of integrated management systems and objectives of integrated management systems;

b. P.I.01-Poslovnik IMS; P.I.01-Manual and Policy IMS; c. dokumentovane procedure i zapise koje zahtevaju

standardi ISO 9001:2008, ISO 14001:2004 i OHSAS 18001:2007;

documented procedures and records required by the standards of ISO 9001:2008, ISO 14001:2004 and OHSAS 18001:2007;

d. ostala dokumenta, uključujući i zapise, za efektivno planiranje i izvođenje procesa i upravljanje tim procesima.

other documents, including records, for effective planning and execution of the process and management of these processes.

Predmet i područje primene IMS, uključujući detalje o svim izostavljanjima i obrazloženje za ta izostavljanja, pozivanje na dokumentovane procedure utvrđene za IMS i opis međusobnog delovanja procesa IMS definisani su ovim Poslovnikom. Nosilac izrade poslovnika IMS je Rukovodilac obezbeđenja kvaliteta. Poslovnik IMS odobrava Direktor.

Subject and scope IMS, including details of all the omissions and the reasons for such omissions, references to the documented procedures established for IMS and the description of the IMS interplay of processes defined by this Manual. Bearer of the Manual and policy of the IMS is Manager of Quality Assurance. The Manual and Policy is approved by the Director.

Integrisani sistem menadžmenta dokumentovan je u meri koja omogućuje efektivnu realizaciju poslovnih procesa i zadovoljava zahteve standarda ISO 9001:2008, ISO 14001:2004 i OHSAS 18001:2007. Dokumentacija je prema svojoj strukturi i obimu prilagođena potrebama procesa i kvalifikacijama zaposlenih. Osnovni princip kod izrade dokumentovanih opisa procesa je da se stručno znanje zaposlenih uvažava u najvećoj mogućoj meri, a da se dokumentima regulišu samo oni procesi i aktivnosti gde bi postojao rizik od greške ako dokumenta ne bi bilo.

The integrated management system is documented to the extent that allows the effective implementation of business processes and meet the requirements of ISO 9001:2008, ISO 14001:2004 and OHSAS 18001:2007. Documentation is, according to its structure and scope of processes, adapted to the needs and qualifications of employees. The basic principle in making the documented description of the process is that it recognizes the expertise of the employees to the greatest extent possible, and that the documents conduct only those processes and activities where a risk of error might occur in case the document does not exist.

Integrisani sistem menadžmenta opisan je ovim P.I.01-Poslovnik IMS je strukturiran tako da uključuje integralni tekst svih dokumentovanih procedura.

Integrated management system described in this P.I.01-Manual and Policy IMS is structured to include the full text of all the documented procedures.


Kopija br.: 1

List/od: 8/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




Kombinacija računarske infrastrukture i obučenog kadra, što ih delta inženjering poseduje, omogućuje da se dokumenta - gde god je to moguće - drže isključivo u obliku elektronskih zapisa i da se interna komunikacija obavlja i putem elektronske pošte.

The combination of computer infrastructure and trained personnel, available with delta inzenjering allows that the documents - wherever possible – are kept only in the form of electronic records and that the internal communication is performed by electronic mail.

Dokumentacija sistema menadžmenta kvalitetom, zajedno sa spoljnom regulativom i normativnim aktima, integralni je deo ukupne poslovne dokumentacije preduzeća.

Documentation of the quality management system, together with external regulations and normative acts, is an integral part of overall business corporate documents.

Postupak upravljanja dokumentacijom IMS (odobravanje, preispitivanje, ažuriranje, identifikacija izmene i važećeg statusa revizije dokumenata, osiguranje raspoloživosti važećih izdanja, identifikacija dokumenata eksternog porekla, upravljanje distribucijom dokumenata i sprečavanja neželjene upotrebe zastarelih dokumenata) dokumentovani su u:

The process of document management IMS (approving, reviewing, updating, identification of changes and current revision of documents status, ensuring the availability of current editions, the identification of documents of external origin, management and distribution of documents and prevention of unintended use of obsolete documents) are documented in:

PR.I.01-Procedura za upravljanje dokumentima IMS; PR.I.01-Procedure for management documents IMS;

UP.I.01-Uputstvo za izgled i sadržaj dokumenata IMS; UP.I.01-Instruction for form and contents of documents IMS;

UP.I.03-Uputstvo za Identifikacija, evidentiranje i arhviranje tehničke i ostalih dokumenata.

UP.I.03- Instruction for identification, recording and archiving technical and other documents.

U cilju obezbeđivanja dokaza o usaglašenosti sa zahtevima i o efektivnom funkcionisanju IMS u delta inženjeringu ustanovljeni su i održavaju se brojni zapisi, čitki i laki za identifikovanje i pretraživanje. Upravljanje zapisima (identifikacija, skladištenje, zaštita, pretraživanje, vreme čuvanja i odbacivanje) dokumentovano je u:

In order to provide evidence of compliance with the requirements and to provide effective functioning of the IMS, delta inzenjering established and maintained numerous records, legible and easy to identify and search. Records management (identification, storage, protection, retrieval, storage time and rejection) is documented in:

PR.I.02-Procedura za upravljanje zapisima. PR.I.02-Procedure for records management.

Spisak aktuelnih procedura i uputstava IMS dat je u: List of current procedures and guidelines IMS is shown in:

ZA.I.01-Registar dokumenata IMS-QMS-EMS-OHSAS, Prilog 4.

ZA.I.01-Register of IMS-QMS-EMS-OHSAS documents, Appendix 4.

5. ODGOVORNOST RUKOVODSTVA RESPOMSIBILITY OF THE MANAGEMENT

5.1. Obaveze i delovanje rukovodstva Obligations and actions of the management

Rukovodstvo delta inženjeringa, na čelu sa Direktorom, opredeljeno je da neprekidno razvija i unapređuje IMS, na svim nivoima i u svim procesima:

Management of delta inženjering, headed by the Director, is committed to continuously develop and improve the IMS at all levels and processes:

a. informiše sve zaposlene o važnosti ispunjavanja zahteva Korisnika, kao i zahteva propisa i drugih normativnih dokumenata;

inform all employees about the importance of meeting Customer demands as well as requirements of regulations and other normative documents;

b. uspostavilo je politiku integrisanog sistema upravljanja; establish a policy of integrated management system; c. utvrdilo je ciljeve integrisanog sistema upravljanja; determine the objectives of integrated management

system; d. sprovodi preispitivanja; carry on the reviews; e. osiguralo je raspoloživost neophodnih resursa. ensure the availability of necessary resources.


Kopija br.: 1

List/od: 9/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




5.2 Usredsređenost na Korisnika Focus on Customers

Poslovanje delta inženjeringa usredsređeno je na zadovoljenje zahteva Korisnika.

Business of delta inženjering is focused on customer requirements.

Polazni element za obezbeđenje ispunjenja zahteva Korisnika je njihovo jasno utvrđivanje, sa svim korisnicima usluga održavaju se stalna saradnja i komunikacija, kako bi se obezbedio uvid u njihove nove zahteve i iskazane potrebe.

The initial element for ensuring the fulfillment of Customers’ demands is to establish clear determination thereof; constant cooperation and communication are held with all service users, to ensure an insight of their new demands and requested needs.

5.3 Politika IMS IMS policy

Politiku IMS utvrdio je Direktor delta inženjeringa. Ona je usklađena sa delatnošću preduzeća, principima dobre poslovne prakse i misijom preduzeća.

IMS policy has been established by Director of delta inženjering. It is aligned with the activities of the company, the principles of good business practices and mission of the company.

Politika IMS sadrži našu opredeljenost da ispunjavamo zahteve Korisnika naših usluga, uz stalno poboljšava efektivnost IMS.

IMS policy contains our commitment to fulfill the requirements of our service customers, continuously improving the effectiveness of the IMS.

Na osnovu politike kvaliteta utvrđeni su ciljevi kvaliteta i vrši se njihovo stalno preispitivanje.

On the basis of the quality policy, the quality objectives are established and they are constantly being reviewed.

Politika IMS saopštena je i objašnjena svim zaposlenim i ostalim zainteresovanim stranama.

IMS Policy is communicated and explained to all employees and other interested parties.

Radi obezbeđenja njene adekvatnosti najviše rukovodstvo vrši njeno preispitivanje.

In order to ensure its adequacy top management is engaged in its reconsideration.

UPRAVLJANJE OPERATIVNOST VIZIJA EFIKASNOST Ova Politika se izdaje u ime grupe i biće učinjena dostupnom na zahtev spolja zainteresovanim stranama

DEKLARACIJA O POLITICI I CILJEVIMA IMS

Izdato 20.12.2012. god.

Ovom deklaracijom se obavezujem kao Direktor preduzeća da ću obezbediti sve neophodne tehničke, kadrovske i druge resurse neophodne za sprovođenje aktivnosti iz predmeta delatnosti preduzeća od strane zaposlenih u delta inženjeringu.

Ciljeve IMS delta inženjeringa rukovodstvo će utvrđivati svake godine u odgovarajićim dokumentima IMS.

Ovim se takođe obavezujem da ću obezbediti sve potrebne uslove da se u delta inženjeringu sprovodi obuka i osposobljavanje zaposlenih u skladu sa planovima utvrđenim u dokumentima IMS.

Rukovodilac obezbeđenja kvaliteta je predstavnik rukovodstva u preduzeću i odgovoran je za uspostavljanje i unapređenje IMS.

Svaki zaposleni u preduzeću je odgovoran za kvalitet svog rada i obavezan je da se pridržava dokumenata IMS kao i da izvršava zadatke koje mu odredi pretpostavljeni.

Najviše rukovotstvo je u potpunosti posvećeno realizaciji principa PDCA: planiraj-izvrši-proveri-deluj, sa stalnom naporima za preispitivanja, preventivno i korektivno delovanja i unapređenje deklarisane politike IMS.

Politika delta inženjeringa je ostvarenje i održavanje reputacije u poslovanju, zaštiti životne sredine i bezbednosti i zdravlju na radu, sveobuhvatnijom i pažljivijom saradnjom i pružanjem kvalitetnijih, bržih, pravovremenih i efikasnih usluga našim Naručiocima / Korisnicima.

U tom smislu utvrđuju se sledeći principi politike IMS:

Unapređenje kvaliteta je osnovni zadatak svih zaposlenih; Svi zaposleni moraju da obezbede da naše usluge budu kvalitetne, cenjene i tržišne u zemlji i svetu; Očekivani kvalitet treba da se ostvari sa što većim sniženjem troškova, povečanjem efikasnosti i produktivnosti, što će

doprineti boljem standardu svih zaposlenih; Svi zaposleni treba da štede resurse i energiju, smanjuju ili eliminišu upotrebu štetnih materija i kontrolisano postupaju sa

otpadom; Naši projekti treba da obezbede ispunjenje potrebnih zahteva zaštite životne sredine i bezbednosti i zdravlja na radu; Naše usluge kvalitetom, rokom i cenama treba da budu bolje od konkurenata; Očekivanja korisnika naših usluga u pogledu kvaliteta treba da budu ispunjena; Preventivno deluje u cilju sprečavanja zagađenja i stalno unapređuje sistem zaštite životne sredine; Svi naši saradnici i dobavljači moraju da zadovolje politiku našeg preduzeća; Naša trajna opredeljenja su sigurnost objekata i zdrava i bezbedna radna mesta koja teže nultom nivou rizika za zaposlene,

izvođače radova i posetioce; Da delta inženjering bude široko prepoznatljiv kao regionalni inženjering koji prednjači u dobroj praksi i odgovarajući naćin

utiče na druge.

delta inženjering je u svom poslovanju trajno posvećen unapređenju i ispunjenju zahteva usaglašenosti sa zakonskom regulativom.

Osnovni cilj delta inženjeringa je da obezbedi trajno ispunjavanje svih zahteva standarda 9001:2008, ISO 14001:2004 i OHSAS 18001:2007.

Verujemo da će se ovom politikom zadovoljiti zahtevi i očekivanja naših Naručioca/Korisnika, zaposlenih i šire društvene zajednice. Ovo važi za sve naše usluge koje pružamo i za sve naše sadašnje i potencijalne Naručioce/Korisnike, bez obzira na eventualne otežavajuće okolnosti.

delta inženjering Direktor

Bojan Tomić, dipl. ing.maš

MANAGEMENT OPERATION VISION EFFICENCY This Policy will be issued within the Group and made avaiulable to external interested parties on request

IMS POLICY AND GOAL STATEMENT

Issued 20.12.2012. year

This Statement is a pledge that the Director will provide all necessary technical, staffing and other resources required for the implementation of the activities related to tne core bussines of the company by our emploees in delta inženjering.

This IMS target objectives will be determined each year by management in the delta inženjering IMS document.

With this I also pledge that I will provide all the necessary conditions to implement the delta inženjering training and training of employees in according with the plan stipulated in the IMS documents.

Our quality assurance manager is the management representative and is responsible for establishing and improving IMS.

Every employee in the company is responsible for the quality of her/his work and is obliged to abide by the IMS documents and to perform the task which her/his superiors have given them.

Out top management is fully dedicated to realizing the principal of PECA, Plan Execute Check Act, with countinous efforts in re-evaluating, preventively and with adjustment the advancement of our declared IMS policies.

delta inženjering policy is to achieve and maintain a solid reputation in the business, environmental protection and safety and health at work, with a comprehensive and careful co-operation and by providing better, faster, timely and effective services to our Customers / Users.

In this regard the following principles establish the IMS policies:

Improvement of quality is the basic task of all employees; All employees must ensure that our services are of high quality, and our valued within local and international markets; The expected quality need to be achieved by lowers costs, increasing efficiency and productivity, which will all contribute to

a better standard for all employers; All employees need to save resources and energy, reduce or eliminate the use of harmful substances and treat waste in a

controlled manner; Our projects need to fully include the total coverage of all necessary requirements of environmental protection and safety at

work. Our quality of service, promptness and pricing should be better than our competitors; Our customers’ expectations need to be consistently met in terms of quality; Act with foresight in order to prevent pollution and continually improve the system of environmental protection; All of our affiliates and suppliers must meet and comply with our company policy; Our permanent commitment is to secure facilities and a healthy and safe workplace that strives for zero level of risk to

employees, contractors and visitors; That delta inženjering will be the regionali regognized at forefront of best practist and influence others accordingly.

delta inženjering in its operation is dedicated to going above and beyond the required regulatory norms and legislation.

The main goal is to ensure that delta inženjering continuously meets all the requirements of standards ISO 9001:2008, 14001:2004 and OHSAS 18001:2007.

We believe that those policies meet the requirements and expectations of our Clint / Members, employers and the wider community This is valid for all of the services that we provide to all of our current and potential Clint / Users regardless of any circumstances.

delta inženjering Direktor

Bojan Tomić, dipl. ing.maš


Kopija br.: 1

List/od: 12/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




5.4 Planiranje Planning

5.4.1 Planiranje kvalitata Planning quality

5.4.1.1 Ciljevi kvalitata Quality assurance objectives

Politiku IMS i posebne ciljeve kvaliteta ostvarujemo jasno zacrtanim UP.I.04-Uputstvo za izradu plana poslovanja, sa konkretno navedenim ciljevima i aktivnostima u ZA.I.10-Godišnji ciljevi IMS.

IMS policy and specific quality goals are achieved through clearly defined UP.I.04-Instructions for making business plan with specific goals and activities listed in the ZA.I.10-Annual objectives IMS.

Svi ciljevi su izraženi kvantitativno. Realizacija ciljeva predstavlja osnovu za sprovođenje preventivnih i korektivnih mera. Planove izrađuje Direktor, uz saradnju ostalih članova rukovodstva.

All goals are expressed quantitatively. Realization of the objectives is a basis for the implementation of preventive and corrective measures. Director makes plans in cooperation with other members of management.

Ciljevi kvaliteta u delta inženjeringu mogu da budu: The quality objectives in delta inženjering can be:

povećanje konkurentnosti na tržištu na osnovu poboljšanja kvaliteta usluga;

Increasing competition in the market based on improving the quality of services;

povećanje finansiskih efekata poslovanja; Increasing the financial effects of business;

razvoj poslovne saradnje sa entitetima potvrđenim na međunarodnom tržištu;

Development of business cooperation with entities certified in the international market;

poboljšanje kvaliteta realizacije procesa kroz definisanje i unapređenje sistema rada i svrsishodnu i organizovanu obuku zaposlenih;

Improving the quality of the implementation process by defining and improving the system and organized and purposeful training of employees;

snižavanje realnih troškova poslovanja. Lowering the real cost of doing business.

5.4.1.2 Planiranje sistema menadžmenta kvalitetom Planning quality management system

Rukovodstvo delta inženjeringa obezbeđuje identifikaciju i planiranje resursa potrebnih za realizaciju ciljeva kvaliteta. Planovi se dokumentuju na godišnjem nivou. Rukovodilac obezbeđenja kvaliteta odgovoran je da se izmene planova sprovode kontrolisano i da se integritet IMS održava u toku sprovođenja izmena.

The management of delta inženjering ensures the identification and planning of resources needed to implement quality objectives. Plans are documented annually. Quality Assurance Manager is responsible for controlled implementation of modified plans in order to maintain the integrity of IMS during the implementation of changes.

Sadržaji planova obuhvataju: Contents of the plans include:

identifikaciju aktivnosti iz poslovnog procesa; Identification of the activities of the business process;

identifikaciju potrebnih resursa (materijal, oprema, obrazovanje, osoblje);

Identification of necessary resources (materials, equipment, training, staff);

identifikaciju odgovornog osoblja za izvršenje aktivnosti; Identification of personnel responsible for performance of activities;

identifikaciju rokova realizacije aktivnosti. Identification of deadlines in realization of activities.

Detalji postupka planiranja dokumentovani su u: Details of the planning process are documented in:

UP.I.04-Uputstvo za izrada plana poslovanja. UP.I.04-Instructio for making a business plan.

5.4.2 Planiranje zaštite životne sredine Environment planning

5.4.2.1 Aspekti zaštite životne sredine Aspects of Environmental Protection

delta inženjering neprekidno identifikuje sve aspekte svoga poslovanja koji su vezani za životnu sredinu i izvršava njihovo vrednovanje prema značaju koje imaju

delta inženjering continuously identify all aspects of their operations related to the environment and perform their evaluation according to the importance they have or


Kopija br.: 1

List/od: 13/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




ili mogu imati na životnu sredinu. Postupak identifikacije aspekata životne sredine i vrednovanja njihovog uticaja obezbeđuje identifikovanje svih aktivnosti u delta inženjeringu koje mogu imati negativan uticaj na životnu sredinu, uključujući i razmatranje situacija koje odstupaju od normalnog poslovanja, kao i slučajeve opasnosti i udesa. Način identifikacije aspekata životne sredine i vrednovanja njihovog uticaja propisan je procedurom:

may have on the environment. The process of identifying environmental aspects and evaluation of their impact provides the identification of all activities in delta inženjering that might have a negative impact on the environment, including consideration of situations that deviate from normal operations as well as emergency and accident cases. Way of identifying environmental aspects and evaluation of their effect has been prescribed by the procedure:

PR.E.01-Procedura za identifikovanje i vrednovanje aspekata životne sredine.

PR.E.01-Procedure for identification and evaluation of environmental aspects.

Kao rezultat primene navedenog postupaka nastaju liste aspekata životne sredine u delta inženjeringu, koji su vrednovani prema verovatnoći pojave i značaja uticaja koji imaju ili mogu imati na životnu sredinu.

As a result of the above procedure lists of aspect of environmental are made in u delta inženjering, and they are evaluated according to the probability of occurrence and significance of impacts they have or may have on the environment.

Predstavnik rukovodstva je odgovoran da obezbedi identifikaciju i vrednovanje novih aspekata životne sredine prilikom:

Management representative is responsible for ensuring the identification and evaluation of new aspects of the environment

organizaciono-tehničko-tehnološke promene u delta inženjeringu i okruženju;

Organizational and technical change in delta inženjering and the environment;

preispitivanje od strane rukovodstva, kroz interne ili eksterne provere;

Management review, through internal or external audits;

promena zakonske i druge regulative; Changes in laws and other regulations;

primene novih tehnologija, novih objekata; Application of new technology, new facilities;

novih zahteva zainteresovanih strana; New requirements of interested parties;

preispitivanje uticaja već identifikovanih aspekata u delta inženjeringu.

Review of the impacts already identified in delta inženjering.

Prilikom identifikacije i vrednovanja aspekata životne sredine u delta inženjeringu se razmatraju efekti koji proističu ili mogu da proisteknu kao posledica:

When identifying and evaluating environmental aspects, delta inženjering considers the effects that arise or may arise as a result of:

a. Normalnih radnih uslova; Normal operating conditions; b. Uslova koji odudaraju od normalno propisanih; Conditions that deviate from the normal prescribed; c. Udesa ili incidentnih situacija; Accident or incident cases; d. Prošlih, tekućih i planiranih aktivnosti. Past, current and planned activities.

Aspekti za koje se na osnovu procedure PR.E.01-Procedura za identifikaciju i vrednovanje aspekata životne sredine utvrdi da imaju značajan uticaj na životnu sredinu, a na koje delta inženjering može da utiče, predstavljaju prioritete na osnovu kojih se vrši definisanje pravaca delovanja, uspostavljanje opštih i posebnih ciljeva i programa njihove realizacije.

Aspects that are, based on procedure PR.E.01-Procedure for identification and evaluation of environmental aspects found, found to have a significant impact on the environment, and to which delta inženjering can influence, become the priorities on which courses of action are specified, establishing general and specific objectives and the program for their implementation.

delta inženjering vodi i održava ažurne liste značajnih aspekata životne sredine kako bi se obezbedilo da sistem upravljanja zaštitom životne sredine pokriva sve oblasti stvarnih ili potencijalnih opasnosti sa gledišta očuvanja životne sredine. Lista utvrđenih značajnih aspekata životne sredine služi kao osnov za utvrđivanje opštih i posebnih ciljeva zaštite životne sredine.

The company delta inženjering conducts and maintains updated list of significant environmental aspects to ensure that the system of environmental management cover all areas of actual or potential hazards from the standpoint of environmental protection. List of identified significant environmental aspects serves as a basis for determining general and special objectives of environmental protection.


Kopija br.: 1

List/od: 14/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




Prilikom identifikacije i vrednovanja aspekata životne sredine, u delta inženjeringu se razmatraju sledeće opšte grupe aspekata životne sredine:

When identifying and evaluating environmental aspects, delta inženjering considers the following general aspects groups of the environment:

a. emisije u vazduh; air emissions; b. ispuštanja u vodu: otvorene vodotokove i tehnološku,

atmosfersku i fekalnu kanalizaciju; releases to water: open water courses and technology, sewage and storm sewers;

c. ispuštanje u zemljište; discharge into the soil; d. korišćenje resursa: sirovina, vode, električne energije,

pare i drugih prirodnih resursa; use of resources: raw materials, water, electricity, steam and other natural resources;

e. uticaj otpadnih i opasnih materija; the impact of waste and hazardous substances, f. angažovana i emitovana energije: toplote, radijacije,

buke, vibracija; engaged and emitted energy: heat, radiation, noise, vibration,

g. incidentne situacije i udesi pri kojim može doći do značajnih aspekata na životnu sredinu;

incidents and accidents which may result in significant environmental aspects

h žalbe zainteresovanih strana.

5.4.2.2 Zakonski i drugi zahtevi za životnu sredinu General and specific objectives of environmental protection

delta inženjering prilikom održavanja sistema upravljanja životnom sredinom uzima u obzir sve važeće zakonske i druge zahteve, saglasno ZA.O.05-Izveštaj o vrednovanju usaglašenosti.

The company delta inženjering in maintaining the environmental management system takes into account all the relevant legal and other requirements in accordance with ZA.O.05-Report on the evaluation of conformity.

5.4.2.3 Opšti i posebni ciljevi zaštite životne sredine General and specific objectives of environmental protection

delta inženjering utvrđuje i dokumentuje merljive i oročene ciljeve zaštite životne sredine za odgovarajuće funkcije i nivoe unutar organizacije radi primene Politike IMS a u funkciji sprečavanja zagađenja i neprekidnog unapređenja odnosa prema životnoj sredini.

The company delta inženjering determines and presents in documents measurable and limited environmental objectives for the relevant functions and levels within the organization for the purpose of implementing the Policy IMS and with an aim to prevent pollution and to achieve a continous improvement of relations to the environment.

Ciljevi zaštite životne sredine se utvrđuju i dokumentuju a njihova realizacija prati u okviru aktivnosti preispitivanja prema proceduri:

The objectives of environmental protection are identified and documented and their implementation monitored in the framework of the review procedure:

PR.I.03-Procedura za preispitivanje IMS-a od strane rukovodstva.

PR.I.03-Priocedure for review IMS by management.

a. Definisanje predloga ciljeva i programa za njihovo ostvarivanje

Definition of proposals of objectives and program for their implementation

Predloge ciljeva definišu rukovodioci organizacionih celina u saglasnosti sa politikom IMS na obrascu ZA.I.10-Godišnji ciljevi IMS uzimajući u obzir značajne aspekte životne sredine, upravljanje i štednju resursa, zahteve koje je uspostavila sama organizacija, zahteve proistekle iz procesa interne i eksterne komunikacije i zahteve iz zakona i propisa.

Proposals of objectives are defined by managers of organizational units in accordance with the Policy IMS in the form ZA.I.10-IMS Annual objectives taking into account the important aspects of environment, management and saving resources, requirements established by the organization itself, requirements arising from the process of internal and external communications and the requirements of laws and regulations.

delta inženjering klasifikuje ciljeve zaštite životne The company delta inženjering classifies objectives of


Kopija br.: 1

List/od: 15/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




sredine na sledeći način: environmental protection as follows:

Opšti ciljevi - ciljevi koji su primenljivi u celoj organizaciji i koji su utvrđeni u Politici IMS;

General objectives - objectives that are applicable throughout the organization and set out in Policy IMS;

Posebni ciljevi - ciljevi koje utvrđuju rukovodioci organizacionih jedinica

Specific objectives - objectives that are determined by the Heads of organizational units

Za svaki predloženi cilj izrađuje se program za njegovo ostvarivanje na obrascu ZA.I.10-Godišnji ciljevi IMS.

A program is made for each proposed objective to ensure its realization in the form ZA.I.10-Annual objectives IMS.

Predlozi ciljeva i programa za njihovo ostvarivanje se razmatraju prilikom Preispitivanja od strane rukovodstva.

Suggestions for objectives and program implementation are discussed in the management review.

b. Usvajanje ciljeva i programa za njihovo ostvarivanje Approval of objectives and programs implementation

Ciljevi i programi se usvajaju prilikom preispitivanja IMS od strane najvišeg rukovodstva.

The objectives and programs are adopted when reviewing IMS by top management.

Usvajaju se oni ciljevi za koje najviše rukovodstvo ustanovi da su u skladu sa proklamovanom Politikom IMS, i da je njihova realizacija u datom trenutku realna sa merljivim učincima i predstavlja dobar poslovni potez u interesu uspešnog razvoja delta inženjeringa.

Adopted objectives are those for which top management finds that they are accordance with the proclaimed Policy of IMS, and that their implementation at that moment is real with measurable effects representing a good business move in the interest of successful development of delta inženjering.

c. Praćenje ostvarivanja ciljeva Monitoring the objectives

U delta inženjeringu se vrši praćenje realizacije svih ciljeva koji su usvojeni prilikom preispitivanja IMS.

The company delta inženjering monitors the implementation of all objectives that were adopted during the review of IMS.

d. Analiza ostvarivanja ciljeva Analysis of achieved objectives

Realizacija uspostavljenih ciljeva i programa se analizira prilikom preispitivanja IMS od strane najvišeg rukovodstva delta inženjeringa.

The realization of established objectives and programs are analyzed in IMS review by top management of delta inženjering.

5.4.3 Planiranje bezbednosti i zdravlja na radu Planning of health and safety at work

5.4.3.1 Identifikacija opasnosti, procena rizika i određivanje kontrole rizika (upravljanja rizikom)

Hazard identification, risk assessment and determining risk control (risk management)

delta inženjering je uspostavio, primenjuje i održava proceduru PR.O.01-Preocedura za identifikaciju opasnosti i procena rizika i sprovođenje neohodnih upravljačkih (kontrolnih) mera. Ovo obuhvata:

delta inženjering has established, implemented and maintained procedure PR.O.01-Procedure for hazard identification and risk assessment and implementation of required control (control) measures.

This includes:

a. redovne i neredovne aktivnosti; regular and irregular operations; b. aktivnosti svih zaposlenih koji imaju pristup do radnog

mesta (uključujući ugovarače, podugovarače i posetioce);

the activities of all employees who have access to the workplace (including contractors, subcontractors and visitors;

c. ponašanje ljudi, sposobnosti i druge ljudske faktore; the behavior of people, skills and other human factors; d. identifikovane opasnosti nastale izvan radnog mesta

koje mogu nepovoljno da utiču na zdravlje i bezbednost lica pod kontrolom delta inženjeringa unutar radnog mesta;

identified hazards arising outside the workplace that could adversely affect the health and safety of persons under the control delta inženjering within the workplace;

e. opasnosti nastale u blizini radnog mesta sprovođenjem hazards created in the vicinity of the work caused by


Kopija br.: 1

List/od: 16/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




radnih aktivnosti pod kontrolom delta inženjeringa; conducting business activities under the control of delta inženjering;

f. infrastrukturu, opremu i materijale na radnom mestu bilo da ih je pribavio delta inženjering ili drugi;

infrastructure, equipment and materials in the workplace, whether obtained by delta inženjering or other;

g. promene ili predložene promene aktivnosti ili materijala u delta inženjeringu u skladu sa procedurom PR.O.05-Procedura za upravljanje promenama;

changes or proposed changes in activities or materials in delta inženjering in accordance with the procedure PR.O.05-Procedure for management with changings;

h. modifikacije OH&S sistema, uključujući i privremene promene i njihov uticaj na rad (operacije), procese i aktivnosti;

modifications of OH&S system, including temporary changes and their impact on the work (operations), processes and activities;

i. zakonske obaveze na snazi koje se odnose na procenu rizika i primenu neophodnih kontrola (upravljačkih mera);

the legal obligation in force relating to risk assessment and application of the necessary controls (management measures);

j. projektovanje radnog prostora, procesa, instalacija, mašina/opreme, radnih procedura i organizacije rada, uključujući i prilagođavanje ljudskum sposobnostima u skladu sa zakonskom regulativom.

design of the workspace, processes, installations, machinery / equipment, operating procedures and work organization, including adaptation to human capabilities in accordance with the law regulations.

Metodologija za identifikaciju opasnosti i procenu rizika u delta inženjeringu:

The methodology for hazard identification and risk assessment in delta inženjering:

a. defisana je u odnosu na predmet, prirodu i planiranje radi osiguranja da je proaktivna, a ne reaktivna;

defined in relation to the subject, nature and planning to ensure it is proactive rather than reactive;

b. obezbeđuje identifikaciju, prioritetizaciju i dokumentaciju za rizike, kao i primenu kontrola (upravljačkih mera), kada je to pogodno.

ensure the identification, prioritization and documentation of risks and implementation of control (managing measures), as appropriate.

Identifikovanje opasnosti i procena rizika daju mogućnost delta inženjering da bude proaktivna i da identifikuje situacije na radnom mestu koje bi mogle da izazovu povrede ili oboljenja i da te situacije stavi pod kontrolu pre nego što se jave njihove posledice.

Identifying hazards and assessing risks make it possible for delta inženjering to be proactive and identify situations in the workplace that could cause injury or illness and to put such situations under control before their consequences occur.

U skladu sa procedurom PR.O.05-Procedura za upravljanje promenama, pre sprovođenja promena, vrši se identifikacija opasnosti i rizika koji su rezultat tih promena. Kada delta inženjering utvrđuje upravljačke mere, razmatraju se i rezultati identifikovasnja opasnosti i procene rizika.

In accordance with the procedure PR.O.05-Procedure for management with changes, prior to the implementation of changes, identification of hazards and risks that result from these changes is done. When delta inženjering determines managing measures, and results of identification of hazards and risk assessment are also discussed.

Kada delta inženjering utvrđuje kontrole (upravljačke mere), razmatranja se usmeravaju na smanjenje rizika prema hijerarhiji upravljačkih mera datoj u proceduri PR.O.01-Procedura za identifikaciju opasnosti i procenu rizika.

When delta inženjering establishes engineering controls (control measures), consideration is directed at reducing the risk according to hierarchy of control measures as given in procedure PR.O.01-Procedure for hazard identification and risk assessment.

5.4.3.2 Ciljevi i programi bezbednosti i zdravlja na radu Objectives and programs of health and safety at work

delta inženjering je uspostavila, primenjuje i održava dokumentovane OH&S ciljeve za svaku relevantnu funkciju i nivo. OH&S ciljevi su u skladu sa OH&S politikom i predstavljaju korake ka ostvarenju ciljeva. Pri uspostavljanju OH&S ciljeva, delta inženjering uzima u obzir sledeće:

delta inženjering has set up, implement and maintain documented OH&S objectives for each relevant function and level. OH&S objectives are in line with OH&S policy and are steps towards achieving the goals. In establishing OH&S objectives, delta inženjering takes into account the following:

pravne i druge zahteve; Legal and other requirements;

da budu merljivi kada je moguće; to make them measurable when possible;


Kopija br.: 1

List/od: 17/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




obavezu sprečavanja povreda i narušavanja zdravlja. obligation to prevent harm and health damage.

Predloge ciljeva definišu Direktor i Direktori sektora u saglasnosti sa politikom IMS na obrascu ZA.I.10-Godišnji ciljevi IMS.

Proposals of objectives are defined by managers of organizational units in accordance with the Policy IMS in the form ZA.I.10-Annual objectives IMS.

Ostvarenje OH&S ciljeva se prati putem izveštavanja na sastancima na kojima se preispituje IMS u skladu sa postupkom PR.I.03-Procedura za preispitivanje IMS-a od strane rukovodstva.

Achievement of OH & S objectives are monitored through reporting on the meetings in which IMS is reviewed in accordance with the procedure PR.I.03-Procedure for review IMS by management.

Za postizanje OH&S ciljeva delta inženjering izrađuje i održava programe na obrascu ZA.I.10-Godišnji ciljevi IMS koji sadrže:

To achieve the objectives of OH&S delta inženjering designs and maintains programs in the form ZA.I.10- Annual objectives IMS that include:

utvrđene odgovornosti i ovlašćenja za postizanje ciljeva OH&S;

Defined responsibility and authorities for achieving the objectives of OH &S;

sredstva i rokove do kojih se ciljevi OH&S moraju postići.

means and time limits to which the OH & S objectives must be achieved.

delta inženjering redovno preispituje programe u skladu sa postupkom PR.I.03-Procedura za preispitivanje IMS-a od strane rukovodstva.

delta inženjering reviews the programs regularly in accordance with the procedure PR.I.03-Procedure for review IMS by management.

5.5 Odgovornosti, ovlašćenja i komuniciranje Responsibilities, authorizations and communication

5.5.1 Odgovornosti i ovlašćenja Responsibilities and authorizations

Realizaciju politike i utvrđenih ciljeva omogućava osposobljeno i iskusno osoblje, svesno svojih odgovornosti, ovlašćenja i zadataka. Odgovornosti, ovlašćenja i zadaci Direktora definisani su u Statutu a ostalih zaposleni u Pravilniku o organizaciji i sistematizaciji radnih mesta, Prilogom br. 3: P.I.01.3-Matrica odgovornosti, ovim Poslovnikom, i dokumentima koja su u njemu identifikovana.

Implementation of policies and set out objectives enable trained and experienced staff, aware of its responsibilities, powers and duties. The responsibilities, authorizations and duties of Director are defined in the Statute and of other employees at the Regulation on organization and job classification, Appendix no. 3: P.I.01.3-Matrix of responsibilities, by this Manual, and documents which are identified by it.

Organizaciona šema delta inženjeringa prikazana je u Prilogu br. 1: P.I.01.1-Šema organizacije informisanja i uzbunjivanja.

Organizational chart of delta inženjering is presented in Appendix no. 1.: P.I.01.1-Organizational chart of informing and warning systems.

5.5.2 Predstavnik rukovodstva Management representative

Direktor delta inženjeringa imenovao je Rukovodioca obezbeđenja kvaliteta za predstavnika rukovodstva, koji je, pored drugih odgovornosti i ovlašćenja, odgovoran i ovlašćen za uspostavljanje, primenu, održavanje, pregled i stalno poboljšavanje IMS i to za :

Director of delta inženjering appointed Quality assurance manager to be management representative, who is, among other responsibilities and authorities, responsible and authorized for the establishment, implementation, maintenance, review and continuous improvement of IMS as follows:

uspostavljanje, sprovođenje i održavanje procesa neophodnih za sistem menadžmenta kvalitetom;

establishment, implementation and maintenance of processes needed for quality management system;

izveštavanje najvišeg rukovodstva o performansama sistema menadžmenta kvalitetom;

Reporting to top management on the performance of quality management systems;

izveštavanje o potrebama i mogućnostima poboljšavanja performansi sistema menadžmenta kvalitetom;

Reporting on the needs and possibilities to improve the performance of quality management systems;

obezbeđenje stvaranja svesti o značaju ispunjenja zahteva Korisnika, na svim nivoima u organizaciji;

Provide creating awareness about the importance of meeting customer demands at all levels of the


Kopija br.: 1

List/od: 18/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




organization; koordinaciju komunikacije sa eksternim

zainteresovanim stranama u vezi sa pitanjima koja se odnose na sistem menadžmenta kvalitetom;

Coordinate communication with external interested parties on issues related to the quality management system;

uspostavljanje, primenu i održavanje sistem menadžmenta zaštitom životne sredine u skladu sa zahtevima standarda ISO 14001:2004;

Establishing, implementing and maintaining a system of environmental management in accordance with the requirements of ISO 14001:2004;

izveštavanje najvišeg rukovodstva o učinku sistem upravljanja zaštitom životne sredine radi preispitivanja, uključujući i predloge za unapređivanje;

Reporting to top management on the performance of management system for environmental review, including suggestions for improvement;

povezivanje sistema menadžmenta OH&S kao integradivnog sistema IMS;

Linking of the OH & S management as integrated IMS system;

učestvuje u preispitivanja i daje preporuke za poboljšavanje sistema menadžmenta OH&S.

Participate in the review and make recommendations for improvements to the management of OH&S.

5.5.3 Odgovorno lice za bezbednost i zaštitiu na radu The person responsible for security and protection at the work

Direktor delta inženjeringa imenovao je Odgovorno lice za bezbednost i zaštitu na radu za predstavnika rukovodstva, koji je odgovoran i ovlašćen za uspostavljanje, primenu, održavanje, pregled i stalno poboljšavanje bezbednosti i zaštite na radu i to za :

Director of delta inženjering appointed the person responsible for security and safety at the work to be management representative, and he is responsible and authorized for designing, implementing, maintaining, reviewing and continually improving the security and safety at work in the following:

uspostavljanje, sprovođenje i održavanje procesa neophodnih za bezbednost i zaštitu na radu;

Establishing, implementing and maintaining processes necessary for the security and safety at work;

izveštavanje najvišeg rukovodstva o performansama sistema za bezbednost i zaštitu na radu;

Reporting to top management on the performance of the system for security and safety at work;

izveštavanje o potrebama i mogućnostima poboljšavanja performansi sistema bezbednost i zaštitu na radu;

Reporting to top management on the performance of the system for security and safety at work;

koordinaciju komunikacije sa eksternim zainteresovanim stranama u vezi sa pitanjima koja se odnose na sistem bezbednost i zaštitu na radu;

Coordinate communication with external interested parties on issues relating to system security and safety at work;

nadzire održavanje sistem menadžmenta zaštitom životne sredine integralno sa bezbednost i zaštitu na radu;

Supervise the maintenance management system, environmental protection integrated with security and safety at work;

uspostavljanje, sprovođenje i održavanje sistema menadžmenta OH&S;

establishment, implementation and maintenance of management systems OH&S;

osiguranje da se izveštaji o performansama sistema menadžmenta OH&S prezentiraju najvišeg rukovodstva radi preispitivanja i korišćenja za poboljšavanje sistema menadžmenta OH&S.

Ensuring that reports on the performance management system, OH&S presented by top management for review and use for improvements to the management of OH&S.

5.5.4 Interno komuniciranje Internal comunications

Informisanje zaposlenih, od strateških planova do realizacije operativnih aktivnosti vrši se kroz različite oblike. Najčešći vid komuniciranja odvija se na sastancima, preko oglasne table i u neposrednom kontaktu sa direktorom.

Informing employees, from strategic plans to implementation of operational activities, is carried out through various forms. The most common form of communication takes place at meetings, through a bulletin board in direct contact with the director.

Svaki zaposleni ima pravo da direktoru iznese svoje mišljenje o kvalitetu rada, bezbednosti i merama zaštite na radu, uticaja na životnu sredinu i da predloži mere za poboljšavanje stanja. Utemeljene predloge za

Every employee has a right to express his opinion to the Director on the quality of work, security and safety measures at work, environmental impact and to propose measures to improve the situation. Based suggestions


Kopija br.: 1

List/od: 19/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




unapređenje procesa rada Direktor, po izvršenoj analizi opravdanosti i mogućnosti realizacije, sprovodi kroz mehanizme preventivnih i korektivnih mera i postupke operativnog rukovođenja.

for improving the process are implemented by the Director, upon making the analysis of the feasibility and possibility of realization, through the mechanisms of preventive and corrective measures of operational management.

Brza i pouzdana interna komunikacija između svih zaposlenih omogućena je postojanjem razvijene računarske mreže i Intranet okruženja. Većina zaposlenih u toku obavljanja bilo koje radne aktivnosti orijentisani su na upotrebu računara. Dopunski vid komunikacije je upotreba elektronske pošte i radni sastanci rukovodilaca sa zaposlenima.

Fast and reliable internal communication between all employees is enabled through existence of a developed computer network and Intranet environments. Most employees are oriented to the use of computers in their performance of any work activity. Additional means of communication is the use of electronic mail and working meetings with the heads of employees.

5.5.5 Eksterno komuniciranje External communications

delta inženjering eksterno komunicira sa klijentima, poslovnim partnerima iz sistema delta grup i/ili onima sa kojima ima potpisane Ugovore o poslovno-tehničkoj saradnji, potencijalnim kupcima, zainteresovanim stranama, informišući ih o relevantnim događanjima iz svoje poslovne svere na različite načine: preko svog sajta na internetu; putem izdavanja pisanih brošura i/ili kvartalnih ili specijalizovanih NEWS; putem kataloga svojih proizvoda; oglašavanjem na bilbordima; informacijama u okviru stručnih knjiga, časopisa i ostalih specijalizovanih publikacija; prigodnim skupovima u povodu bitnih datuma firme i kroz druge marketinško propagandne oblike.

delta inženjering communicates externally with customers, business partners in system delta Group and / or those with whom it has signed agreements on business- technical cooperation, potential customers, interested parties, informing them of relevant events within its sphere of business in different ways: through its website on the Internet, through the issuance of written brochures and / or quarterly or specialized NEWS; its products through catalogues, advertising on billboards, information in the technical books, journals and other specialized publications, gatherings to mark the important date of the company and through other forms of marketing and advertising.

Eksterno komuniciranje se ostvaruje u stalnim kontaktima vlasnika, predstavnika top menadžmenta, i najodgovornijih lica iz struke, kroz sve vidove komercijalnih aktivnosti, uključujući i odgovore i/ili pismena saopštenja po konkretnim zahtevima zainteresovanih.

External communication is achieved in constant contact of owners, representatives of top management, and the most responsible persons in the field, through all types of commercial activities, including answers and / or written statements by the specific demands of interested parties.

Preko web sajta pružaju se eve relevantne informacije o preduzecu korisnicima usluga.

Through the web site providing the eve relevant information about the company customer service.

Eksterno komuniciranje sa organima države odvija se u meri i na način kako to zahteva konkretan slučaj i okolnosti.

External communication with state authorities is carried out to the extent and manner as required by a specific case and circumstances.

5.6 Preispitivanje od strane rukovodstva Management review

Najmanje jednom godišnje u delta inženjeringu organizuje se i realizuje redovno preispitivanje IMS, radi održanja njegove stalne prikladnosti, adekvatnosti, efektivnosti i efikasnosti. Ukoliko postoji potreba može se izvršiti i vanredno preispitivanje, o čemu donosi odluku Direktor.

Regular review of the IMS is organized and carried out in delta inženjering at least once a year, in order to maintain its ongoing suitability, adequacy, effectiveness and efficiency. If there is a need, an extraordinary review can be made, which is subject to decision of the Director.

Ovo preispitivanje predstavljaju platformu za razmenu novih ideja, u otvorenoj diskusiji članova rukovodstva. Preispitivanje obuhvata procenjivanje mogućnosti za poboljšavanje i potreba za izmenama u IMS, uključujući politiku i ciljeve.

This review represents a platform for exchanging of new ideas, open discussion of the management team. The review includes assessing opportunities for improvement and the need for changes in the IMS, including policies and objectives.


Kopija br.: 1

List/od: 20/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




Izlazni elementi preispitivanja koriste se za planiranje poboljšavanje performansi. Odabrane izlazne elemente Direktor saopštava zaposlenim, kao nove ciljeve koji će koristiti delta inženjering.

Review outputs are used to improve planning performance. Director communicates selected outputs to the employees as new objectives that will benefit delta inženjering.

Detalji o toku preispitivanja, specifikacija ulaznih i izlaznih elemenata, odgovornosti i upravljanje dokumentacijom o preispitivanju IMS dokumentovani su:

Details of the review, the specification of input and output elements, responsibilities and management documentation of the review IMS are documented:

PR.I.03-Procedura za preispitivanje IMS od strane rukovodstva.

PR.I.03-Procedure for review IMS by management.

5.6 Vrednovanje usaglašenosti Evaluation of conformity

Predstavnik rukovotstva delta inženjeringa utvrđuju ispunjenost zakonskih i drugih zahteva u preduzeću koji se odnose na zaštitu zivotne sredine i bezbednost na radu.

Management representative delta inženjering determine compliance with legal and other requirements in the company relating to the protection of the environment and safety.

ZA.E.08-Izveštaj o vrednovanju usaglašenosti evidentiraju se važeći zakonski i drugi zahtevi, njihove odrednice koje se odnose na preduzeće i konstatuje ispunjenost tih zahteva u preduzežu, tj. Usaglašenost sa njima.

ZA.E.08-Report on the evaluation of conformity are

recorded in the applicable legal and other requirements, their determinants related to the company and finds the fulfillment of these requirements in the company's products, ie. Compliance with them.

6 MENADŽMENT RESURSIMA RESOURCE MANAGEMENT

6.1 Obezbeđivanje resursa Provision of resources

Za procese navedene u ovom poslovniku i dokumentima nižeg nivoa delta inženjering raspolaže potrebnim finansijskim, informacijskim i materijalnim sredstvima te odgovarajućim kompetentnim osobljem. Odluke o potrebama i izboru donosi Direktor, poštujući zakonom utvrđene zahteve za zapošljavanje, nabavku opreme i obezbeđivanje finansijskih sredstava. Potrebe za odgovarajućim resursima planiraju se u godišnjem planu rada.

For the processes listed in this manual and the documents of lower-level delta inženjering has the necessary financial, information and material resources, as well as relevant competent staff. Decisions about the needs and choice are brought by the Director, respecting the statutory requirements for employment, procurement and fundraising. The needs for adequate resources are planned in the annual work plan.

6.2 Ljudski resursi Human resources

6.2.1 Opšte odredbe General provisions

Osnovna načela pri zapošljavanju i osposobljavanju osoblja su stručnost i kompetentnost za pravilno i efikasno obavljanjhe poslova i radnih zadataka. Potrebe za zapošljavanje i osposobljavanje proizilaze iz:

Basic principles in hiring and training staff are the expertise and competence for proper and efficient performance of jobs and tasks. The need for employment and training resulting from:

zahteva za radno mesto, definisanim u Pravilniku o sistematizaciji radnih mesta;

Requirements for the position, as defined in the Regulation on job classification;

uvođenja novih postupaka u radu i nabavke nove opreme;

Introduction of new procedures in the work and procurement of new equipment;

izmena zakonskih propisa. Amendment of legislation.

6.2.2 Kompetentnost, obuka i svest Competence, training and awareness


Kopija br.: 1

List/od: 21/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




Kompetentnost zaposlenih obezbeđena je izborom stručnog i iskusnog osoblja, prenosom iskustva i veština starijih zaposlenih mlađim, te podsticanjem i stimulisanjem stručnog osposobljavanja. Sadržaj stručnog osposobljavanja i potrebe za zaposlenim planiraju se u ZA.I.10-Godišnji ciljevi IMS. Za pripremu elemenata godišnjeg plana rada, koji se odnose na osposobljavanje zaposlenih, kao i za nadzor u njegovoj realizaciji, odgovoran je Direktor. Za izradu planova i sprovođenje obuke iz oblasti obezbeđenja kvaliteta odgovoran je Rukovodilac obezbeđenja kvaliteta.

Competence of employees is provided by the choice of professional and experienced staff, transfer of skills and experience of older to younger employees, and encouraging and stimulating training. The content of professional training and needs for employees are planned in ZA.I.10- IMS Annual objectives. Responsibility of the Director is to prepare the annual work plan elements, which are related to training of employees and monitoring of its implementation. Manager for quality assurance is responsible for the preparation of plans and implementation of decision on quality assurance.

Godišnji plan rada sadrži podatke o kandidatima za osposobljavanje, području za koje se zaposleni osposobljavaju i vreme trajanja osposobljavanja.

The annual work plan contains information on candidates for the professional training area for which the employee is to be qualified and the duration of training.

Zapisi o osposobljavanju zaposlenih čuvaju se u skladu sa PR.I.04-Procedura za upravljanje kadrovima, a za to je odgovorna Služba opštih poslova.

Records of training of staff are kept in accordance with PR.I.04-Procedure for personnel management, and this is the responsibility of the Administration Department.

Postupak prijema i uvođenja u rad obavlja se prema odgovarajućem aktuelnom zakonu i pratećim propisima. Novozaposleni se sistematično uvode u rad za vreme probnog rada, a za to je odgovoran Direktor razvoja i Direktor sektora organizacijske jedinice gde je kandidat primljen na probni rad.

The process of reception and induction to work is performed according to the relevant current legislation and accompanying regulations. New employees are systematically introduced into the work during the probationary period, and this is a responsibility of Development Manager and Department manager of the organizational unit where the candidate is admitted on probation.

Detalji postupka osposobljavanja zaposlenih dokumentovani su u:

Details of staff training procedures are documented in:

PR.I.04- Procedura za upravljanje kadrovima. PR.I.04-Procedure for personnel management.

6.3 Infrastruktura Infrastructure

U skladu sa razvojem preduzeća vodimo računa o održavanju objekata, radnih prostora i opreme. Posebna pažnja poklanja se razvoju i održavanju opreme za rad koja utiče na kvaliteta naših proizvoda-usluga, zdravlje i bezbednost zaposlenih i zaštitu životne sredine.

In accordance with the development of the company we take care of maintenance of facilities, work areas and equipment. Special attention is paid to the development and maintenance of work equipment which affects the quality of our products-services, health and safety of the employees as well as environmental protection.

6.3.1 Informacije, znanja Information, knowledge

Pristup novim stručnim informacijama i znanjima obezbeđuje se:

Access to new information and expert knowledge is provided by:

članstvom u asocijacijama sličnih organizacija; Membership in associations of similar organizations;

nabavkom stručnih publikacija (knjiga, časopisa, prospekata i sl);

Purchase of publications (books, magazines, brochures, etc.);

učešćem na savetovanjima, seminarima, kongresima iz oblasti naših poslovnih aktivnosti;

Participation in conferences, seminars, conferences in the area of our business activities;

posetama sajmovima, stručnim izložbama i sličnim manifestacijama;

Visits to trade fairs, specialized exhibitions and similar events;


Kopija br.: 1

List/od: 22/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




povezivanjem sa bazama podataka preko Interneta. Connecting to databases over the Internet.

Svi značajni podaci o sticanju novih znanja zapisuju se u skladu sa PR.I.04-Procedura za upravljanje kadrovima i u odgovornosti su Direktora razvoja i Rukovodioca službe opštih poslova.

All relevant information about the acquisition of new knowledge is recorded in accordance with PR.I.04-Procedure for personnel management and it is the responsibility of the Development manager and the Administration manager.

6.3.2 Oprema Equipment

Za sva sredstva za rad vodi se evidencija prema ZA.I.25-Kartica sredstva za rad ili ZA.I.27-Kartica merila, u kojoj se nalaze svi važni podaci o pojedinačnim ili grupnim elementima opreme (identifikacija, podaci o nabavci, pregledima, ispitivanjima, popravkama, uputstva za rukovanje i održavanje i sl).

Evidence shall be kept for all working assets according to ZA.I.25-Equipment card or ZA.I.27-Card measures, which contain all important information about the individual or group items of equipment (identification, data acquisition, examination, testing, repair, operating instructions and maintenance, etc.).

Za izradu ZA.I.29-Godišnji plan preventivnog održavanja odgovoran je Rukovodilac kontrole kvaliteta.

Quality control manager is responsible for creation of ZA.I.29-Annual plan of preventive maintenance.

Odgovorni za održavanje opreme su Direktor sektora u kojima se oprema koristi. Za veće zahvate na opremi, instalisanje, montaža, remont, servis, veće popravke i sl. angažuju se eksterne organizacije kompetentne za te usluge.

Department manager is responsible for maintenance of equipment in which the equipment is used. In case of major interventions on the equipment, installation, assembly, repair, service, major repairs and the like, External organizations competent for these services are engaged.

Svi zaposleni u svom radu moraju da savesno, stručno i domaćinski postupaju sa raspoloživim sredstvima za rad, a svako neodgovorno postupanje predstavljaće osnovu za eventualno pokretanje disciplinske odgovornosti i postupka za nadoknadu štete, o čemu odlučuje Direktor.

All employees must be in their work conscientious, professional and acting as good host with the means available for work, and any irresponsible actions will form the basis for the possible initiation of disciplinary proceedings and compensation thereunder, which shall be decided by the Director.

Raspoloživa oprema na radnim mestima koristi se prema odgovarajućim uputstvima za rukovanje i u uslovima prema Pravilniku o zaštiti na radu.

Available equipment in the workplace is used according to appropriate operating instructions and under conditions as per Regulations on Protection at Work.

U aktivnostima pregleda i ispitivanja elektro i gromobranskih instalacija koriste se etalonirana merna sredstva.

The activities of inspection and testing of electrical and lightning installations calibrated measuring devices are used.

Etaloniranje merila se vrši prema potrebi, u zavisnosti od ugovorenih poslova, a u svemu prema Zakonu o metrologiji i Zakonu o mernim jedinicama i merilima.

Calibration of gauges is made as needed, depending on the contracted work, and in everything according to the Law on Metrology and the Law on measurement units and standards.

Održavanje merila obavlja vlasnik merila u svemu po uputstvu dobijenom od proizvođača merila.

Maintenance of gauges shall the done by owner of the instruments in all in accordance with the instructions of the manufacturer.

U slučaju da dođe do nekog oštećenja merila, ili iz bilo kog razloga do odstupanja u tačnosti merila, korisnik to prijavljuje nadležnom rukovodiocu, a ovaj preduzima mere za vanredno etaloniranje merila.

In the event of a damage of the instrument, or for any reason when discrepancy in the accuracy of the instrument is noticed, the user reports to the competent manager, who takes extraordinary measures for calibration of the instrument.

Neispravno i neetalonirano merilo ne sme se koristiti u delta inženjeringu.

Out-of-order and non-calibrated instrument must not be used in delta inženjering.


Kopija br.: 1

List/od: 23/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




6.4 Radna sredina Work environment

Radnoj sredini, kao činiocu koji značajno utiče na kvalitet rada zaposlenih i rezultate našeg poslovanja, posvetili smo posebnu pažnju. Prostori za odvijanje procesa i poslovanja uređeni su da omogućavaju kvalitetan rad i nesmetano obavljanje posla.

We have devoted special attention to work environment, as factor that significantly affect the quality of employees’ work and our business results, Areas dedicated to the business processes and operations are regulated to provide quality work and undisturbed working.

Odgovarajuća radna atmosfera ostvaruje se: Appropriate working atmosphere can be achieved by:

strukturiranjem radnog vremena saglasno prirodi poslova i odredbama granskog Kolektivnog ugovora. Rad van redovnog radnog vremena i njegovo vrednovanje odvijaju se prema odredbama kolektivnih ugovora;

Structuring of working hours according to the nature of business and the provisions of the branch Collective agreement. Work outside normal working hours and its evaluation are conducted according to the provisions of collective agreements;

isplatom zarada za izvršeni rad prema odredbama granskog Kolektivnog ugovora. U sastav zarade uključen je stimulativni deo za kvalitetno izvršen rad i iskazane vrednosti. Zaposleni uvek imaju pristup do Direktora u slučaju potrebe za obrazloženjem visine isplaćene zarade i drugih isplata.

Payment of wages for work performed under the provisions of the branch Collective agreement. According to the composition of the earnings, incentive part for quality of performed work and reported values is included. Employees always have access to the Director in case of need for an explanation for the amount of paid salaries and other payments.

6.4.1 Upravljanje tokom rada Managing the work

delta inženjering je identifikovao sve poslove (operacije) i aktivnosti koji su u vezi sa identifikovanim rizicima za koje je potrebno primeniti upravljačke (kontrolne) mere, uključujući i izmene. Način identifikovanja opasnosti koje su u vezi sa predloženim izmenama i osiguranje da se te opasnosti uspešno drže pod kontrolom propisani su procedurom PR.O.05-Procedura za upravljanje promenama Postupak omogućava da, kada se desi izmena aktivnosti ili usluga, izmene koje se odnose na OH&S aspekte budu identifikovane pre nego što se izmene sprovedu.

delta inženjering has identified all the tasks (operations) and activities related to the identified risks, which should apply the managing (control) measures, including changes. Way of identifying hazards that are associated with the proposed changes and ensurance that these risks are controlled effectively are prescribed in the procedure PR.O.05-Procedure for management with change. This Procedure provides that, when a change of activity or service occurs, changes relating to OH&S aspects can be identified before such changes are implemented.

Dosledna primena postupka PR.O.05- Procedura za upravljanje promenama obezbeđuje da se:

Consistent application of the procedure PR.O.05-Procedure for management with change ensures that:

izmene dokumentuju i evidentiraju; Changes are documented and recorded;

opasnosti efektivno drže pod kontrolom pre sprovođenja bilo kakvih izmena.

Risk effectively is being under control before implementing any changes.

Za poslove (operacije) i aktivnosti koji su u vezi sa identifikovanim rizicima za koje je potrebno primeniti upravljačke (kontrolne) mere delta inženjering primenjuje:

For activities (operations) and activities related to identified risks that require application of managing (control) measures, delta inženjering apply:

a. upravljanje tokom rada koje je integrisano u sistem menadžmenta OH&S;

managing the operation that is integrated in management system OH&S;

b. uspostavljanje i održavanje dokumentovane procedure PR.I.10-Procedura za abavku opreme, materijala i usluga u kome su utvrđene smernice za nabavku roba, opreme ili usluga i preispitivanja kojima se identifikuju opasnosti, ocenjuju rizici i planiraju i preduzimaju adekvatne mere kontrole (upravljanja) pre puštanja

establishment and maintenance of documented procedures PR.I.10-Procedure for procurement of equipment, materials and services containing the established guidelines for the procurement of goods, equipment or services, and review that identify hazards, assess risks and plan and take appropriate control


Kopija br.: 1

List/od: 24/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




opreme/objekta u rad. Nabavka u delta inženjeringu: measures of control (management) before commissioning of equipment/facility into operation. Procurement in delta inženjering:

obezbeđuje da se nabavlja samo OH&S oprema koja ispunjava kriterijume, kao što su napr. šlemovi, zaštitne naočari, čizme, zaštitnici disajnih organa, rukavice, odela otporna na vatru, itd.;

ensures purchases of only OH&S equipment that meets the criteria, such as, for example, helmets, goggles, boots, respiratory protectors, gloves, fire resistant clothing, etc.;

obezbeđuje da su, pre puštanja porudžbine, uzete u obzir OH&S i specifična ergonomska razmatranja, a kada se roba primi, da postoji odgovarajuća dokumentacija u vezi sa aspektima OH&S.

ensure that, before releasing orders, it is taken into account OH&S and specific ergonomic considerations, and when the goods are received, that there is adequate documentation related to aspects of OH&S.

c. uspostavljanje i održavanje dokumentovanog postupka PR.I.10-Nabavku opreme, materijala i usluga u kome je definisano da se isporučiocu robe, opreme ili usluge (izvođaču radova) dostavlja Sporazum/ugovor o sprovođenju mera za bezbedan rad. Svi posetioci, uključujući izvođače radova, upoznaju se na ulasku u objekte delta inženjeringa i objekte u kojima se obavljaju inženjering poslovi sa dužnostima i obavezama putem Informacije/obaveze za bezbednost i zdravlje, odnosno UP.EO.01-Pravila za Izvođače/podivođače radova na gradilištu delta inženjeringa iz oblasti bezbednosti i zdravlja na radu, zaštite od požara i zaštite životne sredine.

establishment and maintenance of documented procedures PR.I.10-Procurement of equipment, materials and services specifying that Agreement/ Contract on the implementation of measures for safe operation is to be delivered to the supplier of goods, facilities or services (the contractor). All visitors, including contractors, are informed at the entrance to the facilities of delta inženjering where engineering tasks are performed with the duties and obligations through the Information / responsibilities for safety and health, or UP.EO.01-Rules for contractors on delta inženjering site related to safety at work, fire pritection and environmental protection.

d. uspostavljanje i održavanje dokumentovane procedure PR.O.02-Opasne radne aktivnosti i i izdavanje Dozvola za rad, PR.O.03-Procedura za rad u zatvorenom prostoru i PR.EO.03-Procedura za praćenje i merenje, kao i uspostavljanjerm i održavanjem serije OP.O.XX-Opšte procene za bezbedan rad XXXX (XX-redni broj i vrsta rada za koju se odnosi opsta procena) i U.O.XX-Uputstava za bezbedan rad XXX (XX-redni broj i vrsta rada za koju se odnosi uputstvo za bezbedan rad) radi dokumentovanja situacija u kojima njihov nedostatak može dovesti do odstupanja od OH&S politike i ciljeva;

establishment and maintenance of documented procedures PR.O.02-Dangerous-work activities and issue of Work license, PR.O.03-Procedure for work indoors and PR.EO.03-Procedure for monitoring and measurement, as well as establishment and maintenance of series OP.O.XX General-assessment for the safe operation of XXXX (XX-item number and type of work to which general assessments refer) and U.O.XX-Guidelines for the safe operation of XXX (XX-item number and type of work to which the user’ instructions apply for safe operation) for the purpose of documenting the situations where their discrepancies could lead to deviations from the OH&S policy and objectives;

e. određivanjem radnih kriterijuma u OP.O.XX-Opšte procene za bezbedan rad i U.O.XX-Uputstava za bezbedan rad XXX da njihov nedostatak može dovesti do odstupanja od OH&S ciljeva;

determination of working criteria in OP.O.XX General estimations for safe work and U.O.XX-Guidelines for safe operation XXX stressing that their absence could lead to deviations from the OH&S objectives;

Industrijska higijena u delta inženjeringu podrazumeva predviđanje, prepoznavanje, ocenjivanje i kontrolu onih faktora okruženja koji nastaju u okviru radnog mesta i mogu da izazovu bolesti ili da naškode zdravlju zaposlenih, izvođača radova, posetioca ili drugih građana. Faktori okruženja klasifikuju se kao hemijski, fizički, biološki ili ergonomski.

Industrial hygiene in delta inženjeringu means the anticipation, recognition, evaluation and control of those environmental factors that appear in the workplace and that can cause illness or harm the health of employees, contractors, visitors or other people. Environmental factors are classified as chemical, physical, biological and ergonomic.

Za svako radno mesto delta inženjering je uspostavio i održava program za identifikovanje i merenje obima (stepena) faktora okruženja, kao i stepen izloženosti

For each position delta inženjering has established and maintains a program for identifying and measuring the volume (level) of environmental factors, as well as the


Kopija br.: 1

List/od: 25/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




zaposlenih, posetilaca, ugovarača ili drugih građana. Kada rezultati ocene rizika ukazuju da oni postoje, zaposleni u delta inženjeringu se uključuju u program praćenja zdravstvenog stanja da bi se utvrdilo da li postoji bilo koji negativan uticaj na njih.

degree of exposure of employees, visitors, contractors or other people. When the results of risk assessments indicate that they exist, employees in delta inženjering are included in the health monitoring program to determine whether there is any negative impact on them.

Detalji o monitoringu radnih mesta i praćenju zdravstvenog stanja radnika propisani su Aktom o proceni rizika.

Details on the monitoring of workplaces and monitoring the health status of workers are prescribed by the Act on risk assessment.

Pored provere sistema menadžmenta OH&S koja se odnosi na performanse sistema OH&S, razvoj i poboljšavanja, delta inženjering koristi kontrolisanja i ispitivanja radi osiguranja kontinuirane pouzdanosti prostorija i opreme.

In addition to checking the management system OH & S related to system performance OH & S, development and improvement, delta inženjering applies controls and testings to ensure the continued reliability of the premises and equipment.

delta inženjering kontroliše kritičnu opremu u skladu sa procedurom PR.EO.03-Procedura za praćenje i merenje. Kontrolisanje je zasnovano na programu koji obuhvata:

delta inženjering controls the critical equipment in accordance with the procedure PR.EO.03-Procedure for monitoring and measurement. Control is based on a program that includes:

identifikaciju kritičnih opreme sa stanovišta OH&S; Identification of critical equipment from the standpoint of OH&S;

identifikaciju ključnih OH&S funkcija, npr. prekidača, alarma;

Identification of key OH&S functions, for example, switch, alarm;

obuku zaposlenih za primenu postupaka za održavanje; Training employees to implement maintenance procedures;

postupke kontrole kvaliteta radi osiguranja da materijali i rezervna oprema koja se koriste pri održavanju ispunjavaju ulazne zahteve;

Quality control procedures to ensure that materials and spare parts used in maintenance meet the entry criteria;

postupke kojima se obezbeđuje da su ugovarači kvalifikovani da obavljaju svoje poslove;

Procedures to ensure that contractors are qualified to perform their duties;

postupke kojima se obezbeđuje da se izmene u tehnologiji i opremi adekvatno preispituju (procedura PR.O.05-Procedura za upravljanje promenama).

Procedures to ensure that changes in technology and equipment have been adequately reviewed (procedure PR.O.05-Procedure for management with change).

delta inženjering nastoji da u fazi projektovanja eliminiše opasnosti, a tamo gde to nije mouguće, da mehanizam kontrole tih opasnosti suštinski inkorporira u faze projektovanja prostorija, opreme i operacija. Uspostavljanje procesa koji obezbeđuje da se svi novi projekti preispituju i da se identifikuju opasnosti pre izgradnje objekata ili sprovođenja određenih izmena. U procesu projektovanja delta inženjering koristi međunarodno priznate standardie, uzimajući u obzir i ljudske faktore, kao i tehnološku praktičnost projekta.

delta inženjering aims, at the design stage, to eliminate the danger, and where it is not possible, to substantially incorporate mechanism for controlling these risks into the design phase of premises, equipment and operations. Establishing a process that ensures that all new projects are reviewed to identify hazards before construction or implementation of certain changes has been established. delta inženjering uses internationally recognized standards for designing purposes, taking into account human factors and technological convenience of the project.

Način utvrđivanja potreba za identifikovanjem neophodne zaštitne opreme, delta inženjering je propisala dokumentovanim Uputstvima za bezbedan rad i obukama koje treba da budu uključene u nove projekte, nabavke itd.

Method of determining the need to identify the necessary protective equipment has been prescribed by delta inženjering in documented Instructions for safe operation and training that should be included in new projects, purchases, etc..

6.4.2 Kontrola nad operacijama Control of operations

U skladu sa politikom, opštim i posebnim ciljevima za sve operacije i aktivnosti u delta inženjeringu za koje je procenjeno da su povezane sa identifikovanim

In accordance with the policy, the general and specific objectives for all operations and activities in delta inženjering for which it is estimated that they are


Kopija br.: 1

List/od: 26/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




značajnim aspektima životne sredine, propisani su odgovarajući postupci i uputstva kako bi se obezbedilo da se oni odvijaju na kontrolisan način.

associated with the identified significant environmental aspects, appropriate procedures and guidelines to ensure that they take place in a controlled manner have been set.

Ovim dokumentima su propisani zadaci i odgovornosti osoblja koje obavlja takve aktivnosti, sa posebnim naglaskom na prevenciju bilo kakvog neželjenog događaja. Svi zaposleni su upoznati sa svojim obavezama definisanim ovim postupcima i radnim uputstvima i obavezni su da ih se pridržavaju.

These documents prescribed duties and responsibilities of staff carrying out such activities, with special emphasis to the prevention of any adverse events. All employees are aware of their obligations set by these procedures and work instructions and they are required to abide by them.

U tom cilju: To this goal:

a. U delta inženjeringu posebna pažnja posvećivaće se nabavci repromaterijala i pribavljanju svih podataka o dobavljačima i repromaterijalima, koji su relevantni za sistem upravljanja zaštitom životne sredine. Funkcija nabavke obezbeđuje da se za sve repromaterijale koji se nabavljaju obezbedi da isporučioci dostave bezbednosne liste (ako se radi o opasnim materijama) i uz svaku isporuku potvrde o kvalitetu nabavljenih materijala.

delta inženjering shall pay special attention to raw material procurement and collection of all information about suppliers and raw materials that are relevant for the system of environmental management. The procurement function ensures that for all raw materials to be supplied is ensure that suppliers provide security list (in the case of hazardous materials) and with each delivery a confirmation on the quality of the purchased materials.

b. Za sve materijale koji imaju status opasnih materija kao i za otpad i proizvode koji mogu imati uticaj na životnu sredinu i zdravlje radnika u delta inženjeringu, vode se bezbednosne liste, koje sadrže sve informacije vezane za opasne sastojke, fizičke i hemijske karakteristike, identifikaciju opasnosti, mere prve pomoći, mere protiv paljenja, prosipanja, uslovi rukovanja i skladištenja, mere lične zaštite, sa podacima o otrovnosti, uslovima za uklanjanje, informacije o transportu, informacije u vezi propisa i sve ostale informacije neophodne za bezbednu upotrebu sirovina i proizvoda.

For any materials that have the status of hazardous materials as well as waste products which might have an impact on the environment and health of workers delta inženjering keeps security lists containing all information about the hazardous ingredients, physical and chemical characteristics, identification of hazards, first aid measures, measures against ignition and spillage, the conditions of handling and storage, personal protective equipment, with data on toxicity, conditions for removal, transportation information, information on regulations and all other information necessary for the safe use of raw materials and products.

c. Posebna pažnja je posvećena rukovanju, skladištenju opasnih materija. Aktivnosti sa opasnim materijama su propisane procedurom PR.E.02-Procedura za upravljanje otpadom i opasnim materijama, a metode i načini rukovanja su propisani grupom radnih uputstava. Svi zaposleni koji u svom poslu imaju kontakta sa sirovinama, proizvodima i otpadom koji imaju svojstvo opasnih materija, pre bilo kakvih aktivnosti sa njima su dužni da se upoznaju sa Bezbednosnim listama i uputstvima za rukovanje koji se na njih odnose.

Special attention has been paid to the handling, storage of hazardous materials. Activities involving hazardous substances are prescribed by procedure PR.E.02-Procedure for waste and hazardous materials managaments, and methods and ways of handling are prescribed in a group of working guidelines. All the staff that has contact in their work with raw materials and waste products that have characteristics of hazardous materials are bound to be familiar with Material Safety Data Sheet and operating instructions that apply to them prior to any activities with them.

d. Skladištenju repromaterijala i korisnog otpada se poklanja posebna pažnja. Bezbednosne liste sadrže sve podatke neophodne za sigurno i bezbedno skladištenje i rukovanje repromaterijalom. Ove liste predstavljaju detaljne nosioce informacija za sve materijale koje mogu da imaju negativan uticaj na životnu sredinu i zdravlje ljudi.

Storage of materials and useful waste is given special attention. Security lists contain all information necessary for safe and secure storage and handling of raw materials. These lists represent the holders of detailed information for all materials that may have a negative impact on the environment and human health.

e. U cilju sprečavanja zagađenja korisan otpad (otpada koji se prodaje ili ide u reciklažu), a cilju obezbeđenja adekvatnih informacija korisnicima nuz proizvoda i otpada delta inženjeringa posebnu pažnju posvećuje

To prevent pollution, the useful wastes (waste that is sold or goes into recycling), and to ensure adequate information to users of by-products and waste delta inženjering pays special attention to their packaging,


Kopija br.: 1

List/od: 27/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




njihovom pakovanju, identifikaciji i otpremi. shipping and identification. f. Upravljanju otpadom koji ne ide u reciklažu u delta

inženjeringu se posvećuje posebna pažnja prilikom odlaganja i otpreme na deponiju. Sve aktivnosti vezane za postupanje sa otpadom su propisane procedurom PR.E.02-Procedura za upravljanje otpadom i opasnim materijama.

Management waste that is anticipated for recycling is paid a special attention in delta inženjering especially at its disposal and dispatch to the landfill. All activities related to waste management are prescribed in procedure PR.E.02-Procedure for waste and hazardous materials managaments.

U slučajevima kada odgovorno lice za nabavku u delta inženjeringu oceni da bi isporučilac usluga ili proizvoda mogao da ugrozi napore delta inženjeringa po pitanju očuvanja životne sredine odgovoran je da Isporučioca kroz Ugovor upozna sa zahtevima koje mora da ispuni u toku isporuke posebno vodeći računa zahtevima koje pred njega postavljaju Bezbednosne liste i uputstva za rukovanje skladištenje i transport.

In cases where the person responsible for the procurement of delta inženjering has indications that a supplier of services or products might threaten delta inženjering efforts on the protection of the environment, he is responsible to inform the supplier through the Agreement that he must meet the requirements within the course of delivery especially taking into account the requirements requested by security lists and instructions for handling, storage and transport.

6.4.3 Priprema za vanredne situacije i odgovor na vanredne situacije

Preparing for emergencies and response to emergencies

delta inženjering je uspostavo, primenjuje i održava postupke za:

delta inženjering has established, implemented and maintained procedures for:

identifikovanje mogućnosti pojave vanrednih situacija; Identifying the risk of emergencies;

odgovore na takve vanredne situacije. Respond to such emergencies.

Radi identifikovanja potencijalnih vanrednih situacija, kao i sprečavanja i ublažavanja mogućih posledica na životnu sredinu i bezbednost i zdravlje ljudi, delta inženjering je uspostavio i održava PR.EO.02-Procedura za plan za vanredne situacije i postupak PR.EO.01-Procedura za pripravnost za reagovanje u vanrednim situacijama. Ovaj plan delta inženjering preispituje u skladu sa procedurom PR.I.03-Procedura za preispitivanje IMS-a od strane rukovodstva.

In order to identify potential emergencies and to prevent and mitigate the possible consequences on the environment and human health and safety, delta inženjering has established and maintains PR.EO.02- Procedure for emergency plan and PR.EO.01- Procedure for emergency preparedness. This delta inženjering plan is reviewed in accordance with the procedure PR.I.03-Procedura za review IMS by management.

Za svaku od identifikovanih opasnih situacija su definisane mere, koje u prvom redu treba da smanje verovatnoću pojave opasne situacije, kao i da obezbede sve informacije neophodne za umanjenje njihovog eventualnog negativnog uticaja. Posebna pažnja je posvećena tome da informacije za brzo saniranje opasnih situacija budu dostupne na mestima gde je verovatnoća njihovog pojavljivanja najveća. Sa ovim informacijama upoznaju se i prisutna lica drugih organizacija na privremenom boravku u delta inženjeringu.

For each of the identified high risk situations measures are defined, primarily to reduce the probability of a dangerous situation, and provide all information necessary to reduce their possible negative impact. Special attention is devoted to information for quick remediation of hazardous situations available in places with highest probability of their occurrence. Such information is available to people from other organizations temporary present in the delta inženjering.

Obuka kadrova za prevenciju i sanaciju opasnih situacija se uzima u obzir prilikom definisanja programa obuke i njihovog sprovođenja.

Training of personnel for prevention of and recovery from hazardous situations is taken into account when defining the training program and its implementation.

delta inženjering održava ispravnom opremu neophodnu za prevenciju i reagovanje u slučaju opasnih situacija.

delta inženjering maintains in proper condition the equipment necessary for prevention and response in case of dangerous situations.

U skladu sa procedurom PR.EO.01-Procedura za pripravnost za reagovanje u vanrednim situacijama

In accordance with the procedure PR.EO.01-Procedure for emergency preparedness, any accident or situation


Kopija br.: 1

List/od: 28/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




o svakom udesu ili situaciji koja može da se pretvori u udes, podnosi se izveštaj Predstavniku rukovodstva, koji obezbeđuje preduzimanje daljih koraka na sprečavanju ponovnog pojavljivanja ovakvih situacija.

that could turn into an accident, a report is submitted to the Management Representative, who organizes taking further steps to prevent recurrence of such situations.

Simulacije slučajeva opasnosti/udesa se periodično sprovode u realnim uslovima, ukoliko je to pogodno.

Simulation cases of danger/accident are undertaken periodically in real terms, if appropriate.

7 REALIZACIJA PROIZVODA PRODUCT REALIZATION

7.1 Planiranje realizacije proizvoda Planning of product realization

Planiranje realizacije proizvoda/usluga dokumentuje se u formama koje odgovaraju oblastima i metodama predmeta rada. Planiranje procesa za realizaciju proizvoda/usluga obuhvata:

Planning of product/service is documented in forms that correspond to the areas and methods for work. Planning process for the realization of products / services includes:

a. ciljeve kvaliteta za proizvod, projekat ili ugovor; quality objectives for product, project or contract; b. potrebu da se uspostave procesi i dokumentacija i da

se obezbede resursi i sredstva koja odgovaraju predmetnom proizvodu;

the need to establish processes and documentation and to provide resources and tools that fit the products;

c. aktivnosti verifikacije i validacije i kriterijume prihvatljivosti;

verification and validation activities and eligibility criteria;

d. zapise neophodne da se obezbedi pouzdana usaglašenost procesa i nastalog proizvoda/usluge.

records necessary to ensure reliable compliance processes and resulting product / service.

Definisanje matrice procesa sa vezama odgovornosti po organizacionim celinama data je u Prilog 2: P.I.01.2-Matrica procesa.

Defining the matrix process with responsibility links in the organizational units is provided in Appendix 2: P.I.01.2-Matrix process.

Dokument koja opisuje kako se procesi IMS primenjuju na određeni proizvod, projekat ili ugovor je plan kvaliteta. U slučajevima kada zahtevi korisnika odstupaju od definisanih dokumenata IMS pristupa se izradi planova kvaliteta.

A document that describing application of IMS processes to a specific product, project or contract is the quality plan. In cases where customers’ requests deviate from the requirements defined by the IMS documents, quality plans are worked out.

Plan kvaliteta izrađuje se u skladu sa zahtevima naručioca usluga ili kada se oceni da je to neophodno za specifične ugovore ili deo ugovora.

Quality Plan shall be prepared in accordance with the requirements of the service orderer or when it is found that it is necessary for specific contracts or parts of contracts.

Plan kvaliteta izrađuju Pomoćnik direktora ili Ovlašćeno lice i Rukovodilac obezbeđenja kvaliteta u saradnji sa predstavnikom naručioca.

Quality plan is made by Assistant Director or Authorized officer and Manager of quality assurance in cooperation with the customer representative.

7.2 Procesi koji se odnose na Korisnike The processes related to the Customer

7.2.1 Utvrđivanje zahteva koji se odnose na proizvod Determination of requirements related to product

Zahtevi koji se odnose na proizvod obuhvataju: Requirements relating to the product include:

a. zahteve za proizvod koje utvrđuje Korisnik, uključujući zahteve za raspoloživost, isporuku i podršku;

requirements for the product as determined by the Customer, including requirements for availability, delivery and support;

b. zahteve za proizvod koje Korisnik nije utvrdio, ali koji su neophodni za planiranu i specificiranu upotrebu;

requirements for the product which the Customer has not established, but which are necessary for the planned and specified use;

c. zahteve iz zakona i propisa koji se primenjuju na proizvod.

requirements of laws and regulations applicable to the product.


Kopija br.: 1

List/od: 29/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




7.2.2 Preispitivanje zahteva koji se odnose na proizvod Review of requirements related to product

U delta inženjeringu vrši se preispitivanje utvrđenih zahteva koji se odnose na proizvod u fazi preispitivanja ugovora, koje se sprovodi pre isporuke proizvoda Korisniku. Preispitivanje svih elemenata Ugovora vrši se u fazi ugovaranja, pre formalnog potpisivanja Ugovora. Odgovornost za ovaj proces ima Direktori sektora ili Pomoćnik direktora ili Ovlašćeno lice čija je obaveza da pribavi saglasnost od Komercijalnog direktora.

delta inženjering reviews the specified requirements pertaining to the product under review the contract, and which is conducted prior to product delivery. A review of all elements of the Agreement shall be in the contracting phase, before the formal signing of the Agreement. Responsibility for this process is of Department managers or Assistant Director or Authorized person whose obligation is to obtain approval from the Commercial Director.

Svi zahtevi Korisnika naših usluga preispituju se i evidentiraju da bi se osiguralo:

All requirements of our customers are reviewed and recorded to ensure that:

da zahtevi na odgovarajući način budu definisani i dokumentovani;

The requirements are adequately defined and documented;

da budu rešeni svi zahtevi koji se razlikuju od onih u Ponudi;

All requirement different than set out in the Bid are settled;

da se utvrdi da je delta inženjering sposoban da ispuni sve ugovorene zahteve.

delta inženjering is able to fulfill all contractual requirements.

Kada Klijent ima posebne zahteve, koji nisu definisani u potpunosti, Direktor imenuje stručna lica koja će preispitati Ugovor i o tome podneti pismeni izveštaj. Na osnovu rezultata iz ovog izveštaja izvršiće se dalja usaglašavanje i definisanje svih elemenata ugovora u saradnji sa Klijentom.

When a customer has special requirements, which are not fully defined, Director shall appoint qualified persons to review the contract and submit a written report thereon. Based on the results of this report further definition of element of the contract in shall be complied with in cooperation with the Client.

Pri realizaciji dugoročnih Ugovora vrši se periodično preispitivanje, kako bi se proverilo da li su se pojavile nove okolnosti, koje mogu uticati na njegovu realizaciju i sprovele adekvatne korektivne mere. U takvim slučajevima, definisanje novih okolnosti mogu se vršiti, aneksom, izmena ili dopuna ugovora.

Periodical reconsideration is made in realization of long-term contracts to review if new circumstances appeared which may affect their realization and, if required adequate corrective measures shall be conducted. In such cases, the definition of new circumstances can be settled by annex, amendment or modification to the contract.

Po okončanju realizacije Ugovora, ako su predmet ugovora složene i dugotrajne usluge, vrši se završno preispitivanje Ugovora, kako bi se potvrdilo da nema neizmirenih obaveza prema Klijentu. Ovo se konstatuje odgovarajućim zapisima (završni protokol, službena beleška, zapisnik, izveštaji i sl.).

Upon completion of the contract realization, if the subject matter of the contract represents complex and lengthy service, a final review of the contract is made to confirm that there are no outstanding obligations against the Client. This is stated by relevant records (final protocol and official notice, minutes, reports, etc.).

Svi dokumenti o ugovaranju, preispitivanju Ugovora i kontaktima sa Klijentima čuvaju se u Sektoru zajedničkih poslova i u organizacionim celinama u kojima su nastali.

Documents on contracting, contract review and communication with the Client are stored in the Administrative department in organizational units in which they occur.

Detalji preispitivanja zahteva dokumentovani su u: Details of the review requirements are documented in:

PR.I.13-Procedura za izrada ponuda; PR.I.13-Procedure for Offer drawing up;

PR.I.14-Procedura za ugovaranje, preispitivanje i praćenje ugovora.

PR.I.14-Procedure for contracting, follow up and monitoring contracts.

7.2.3 Komuniciranje sa korisnicima Communication with customers

delta inženjering komunicira sa svojim klijentima: delta inženjering communicates with its clients by:


Kopija br.: 1

List/od: 30/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




a. razmenom informacijama o proizvodu/usluzi; exchange information about the product / service; b. upitima, ugovorima ili postupanjem sa narudžbinama,

uključujući i izmene; inquiries, contracts or handling of orders, including amendments;

c. povratnim informacijama od Klijenata, uključujući njihove žalbe.

feedback from clients, including their complaints.

Detalji komuniciranja sa korisnicima dokumentovani su u:

Details of communication with customers are documented in:

PR.I.12-Procedura za marketing; PR.I.12-Procedure for marketing;

PR.I.15-Procedura za povratne informacije i žalbe korisnika;

PR.I.15-Procedure of feedback and customer complaints;

UP.I.02-Uputstvo za vođenje službenih zapisa. UP.I.02-Instruction for conduct of official records.

7.3 Projektovanje i razvoj Design and development

U smislu ovog poglavlja pod projektom se podrazumeva projekt uvođenja novih konsalting i inženjering usluga kao poslovnih aktivnosti delta inženjeringa. Projekt je i svaka druga organizovana delatnost koja zahteva rad više osoba za čiji završetak je potrebno sticanje novih znanja i veština, a koje kao takve odredi Direktor.

In terms of project under this chapter it means project of implementation of new design and engineering consulting services as the business activities of delta inženjering. The project is also any other organized activity that requires working of a number of people and for which completion it is necessary to acquire new knowledge and skills, and that are as such defined by the Director.

Odredbe ovog poglavlja primenjuju se na sve projekte čiju realizaciju odobri Direktor.

The provisions of this chapter shall apply to all projects approved by the Director.

Svaki projekt odvija se kroz: Each project is carried out through:

planiranje razvoja projekta, Planning of the project,

odobravanje razvoja projekta, Approval of project development,

izrada projekta, Development of the project,

provera projekta, Verification of the project,

usvajanje Acceptance,

završetak projekta. Completion of the project.

Razvoj projekta može da prijavi, Direktoru razvoja, u pisanom obliku, svaki inženjer i Direktor sektora. Prijava plana razvoja projekta u načelu treba da sadrži naziv projekta, cilj projekta, planirana materijalna sredstva i troškove delta inženjeringa, planiranu cenu rada, imena odgovornih osoba - učesnika u izradi, rok završetka, način provere i usvajanja.

Development of a project can apply every engineer and Department manager to Development manager, in writing. Such project application should, in principle, contain the project title, project objective, the planned financial resources and the cost of delta inženjering, planned labour price, names of responsible persons - participants in the preparation, completion date, method of verification and approval.

Direktor razvoja odobrava razvoj projekta i imenuje odgovorno lice – Glavnog inženjera projekta.

Development manager approved development of project and appoint a responsible person - Chief engineer of the project.

Ulazni zahtevi za projekat moraju da obuhvate funkcionalne zahteve i zahteve za performanse, odgovarajuće zahteve propisa i drugih normativnih dokumenata i, gde je primenljivo, informacije dobijene na osnovu prethodnih sličnih projekata, kao i ostale bitne zahteve. Zahtevi moraju biti kompletni, nedvosmisleni i ne smeju biti u suprotnosti jedan sa drugim.

Input requirements for the project must include functional requirements and performance requirements, relevant requirements of legislation and other normative documents and, where applicable, information obtained from previous similar projects, as well as other essential requirements. Applications must be complete, unambiguous and they must not be inconsistent with each other.


Kopija br.: 1

List/od: 31/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




Izlazni elementi moraju da ispune ulazne zahteve, da obezbede odgovarajuće informacije za ostale organizacijske jedinice (sektore) delta inženjeringa i da sadrže ili se pozivaju na kriterijume prihvatanja.

Output elements must meet the input criteria, to provide adequate information for other organizational units (departments) of delta inženjering and they must contain or refer to the acceptance criteria.

Za preispitivanje sprovođenja razvoja i finansijsko praćenje projekta, da bi se vrednovala mogućnost ispunjenja zahteve i identifikovali svi problemi i predložile neophodne mere za njihovo rešavanje, odgovoran je Direktora razvoja. Učesnici ovog preispitivanja moraju da budu rukovodioci sektora kojih se tiču faze projektovanja i razvoja koje se preispituju.

It is the responsibility of Development manager to review the development and implementation of financial monitoring of a project in order to evaluate the ability to fulfill the requirements and identify any problem and propose necessary actions for their resolution. Participants in this review have to be head of departments which are related to the design and development phase of the review.

Za vreme izrade projekta Direktor ili Direktor razvoja može da u svakom trenutku od vođe projekta zatraži izveštaj o trenutnom stanju razvoja projekta.

During the project development Director and Development manager may at any time ask the project leaders to report on the current state of development of the project.

Verifikacija (potvrda da izlazni elementi ispunjavaju ulazne zahteve) i validacija (ocena da rezultat razvoja projekta - nova usluga može da ispuni zahteve za nameravanu upotrebu ili primenu) projekta i njegove eventualne izmene obavljaju se na kolegijumu direktora.

Verification (confirmation that output elements meet the input criteria) and validation (assessment that result of project development - a new service that can meet the requirements for the intended use or application) of the project and its possible modifications are done on the Board of Directors.

Za upravljanje svim zapisima u svim fazama projektovanja novih usluga (planiranje, realizacija, preispitivanje, verifikacija, validacija, izmene) odgovoran je konkretno imenovani Glavni inženjer projekta.

Appointed Chief engineer of the project is specifically responsible to manage all records in all phases of the design of new services (planning, implementation, review, verification, validation, amendment).

7.4 Nabavka Purchasing

7.4.1 Proces nabavke Procurement process

U delta inženjeringu uspostavljen je procese nabavke koji obezbeđuje da nabavljeni proizvod (oprema, materijal, delovi i usluge za investicione i druge projekte) bude usaglašen sa zahtevima.

delta inženjering has established procurement processes which ensure that purchased product (equipment, supplies, parts and services for investment and other projects) comply with the requirements.

U delta inženjeringu: In delta inženjering, it is:

vrši se vrednovanje i izbor Isporučioca na osnovu njihove sposobnosti da isporuče proizvod u skladu sa utvrđenim zahtevima;

performed - the evaluation and selection of the Vendor on the basis of their ability to deliver product in accordance with specified requirements,

uspostavljena je i održava se lista priznatih Isporučioca. stablished and maintains a list of recognized suppliers.

7.4.2 Informacije o nabavci Information on procurement

Nabavka u Sektoru inženjeringa se vrši direktno u kontaktu sa Isporučiocem ili indirektno posredstvom out-source preduzeća.

Procurement in Engineering Division is done directly in contact with the supplier or indirectly through the out-source company.

U prvom slučaju Glavni inženjer projekta, nakon usmenog odobrenja Direktora sektora inženjeringa za veći obim nabavke ili po spostvenoj odluci za manji obim nabavke, pokreće postupak dobijanja ponuda od najmanje tri Isporučioca. Uglavnom se kontaktiraju

In the first case, the Chief engineer of the project, after the oral approval received from Engineering division manager for a higher volume purchases or by his own the decision for purchase of a smaller extent, initiates proceedings to obtain offers from at least three suppliers.


Kopija br.: 1

List/od: 32/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




Isporučioci sa kojima već postoji prethodna korektna saradnja. Nakon sakupljanja ponuda i odabira najpovoljnijeg Isporučioca Glavni inženjer projekta dalje organizuje proces same nabavke proizvoda kao i njegov transport do potrebne lokacije isporuke.

The suppliers with which there is already a previous fair cooperation are mainly contacted. After collecting the offers and selecting of the most favorable Supplier, Chief engineer of the project continues to organize the process of acquiring the product and its transportation to the required location of delivery.

U drugom slučaju sam proces nabavke se prepušta out-source preduzeću sa kojim delta inženjering ima višegodišnju saradnju i koje se pokazalo kao pouzdan partner. Glavni inženjer projekta, nakon usmenog odobrenja Direktora sektora inženjeringa za veći obim nabavke ili po spostvenoj odluci za manji obim nabavke, putem dokumenta – zahteva za nabavkom, nalaže pokretanje postupka nabavke. Zahtev za nabavkom sadrži opis proizvoda, njegove tehničke karakteristike, specificiranu količinu, datum kada je potrebno da proizvod bude dostupan i u slučaju da Isporučilac može da obezbedi transport, takođe se navodi lokacija isporuke.

In the second case, the process of procurement is left to out-source company with which delta inženjering has long-term cooperation and which proved to be a reliable partner. Chief engineer of the project, after the oral approval received from Engineering division manager for a higher volume purchases or by his own the decision for purchase of a smaller extent requires the procurement process through the document – request for procurement. The request for procurement contains a description of the product, its technical characteristics, specified quantity, the date when the product needs to be available in case the supplier can provide transport, also specify the location of delivery.

7.4.3 Verifikacija proizvoda koji se nabavlja Verification of purchased product

Verifikacija proizvoda koji se nabavlja vrši se u Sektoru inženjeringa. Kada se verifikacija vrši u prostorijama Isporučioca, u dokumentima nabavke, utvrđuju se svi detalji u vezi sa nameravanom verifikacijom i načinom puštanja proizvoda u opticaj.

Verification of the product being purchased is made in engineering division. When the verification is done on the premises of the supplier, the procurement documents shall determine all details in connection with the intended verification and method of release of the product.

Detalji nabavke dokumentovani su u: Details of procurement are documented in:

PR.I.10-Procedura za nabavka, opreme, materijala i usluga.

PR.I.10-Procedure for procurement of equipment, materials and services.

7.5 Proizvodnja Production

7.5.1 Upravljanje proizvodnjom Production management

Osnovna delatnost delta inženjeringa je izrada tehničke dokumentacije za sve vrste objekata (projektovanje), organizacija i posredovanje u izgradnji objekata, stručni nadzor i izgradnja kompletnih objekata (inženjering), tehničke konrole, analize, studije, stručna mišljenja i konsalting.

The main activity of delta inženjering is the make of technical documentation for all types of facilities (design), organization and mediation in the construction of facilities, supervision and construction of complete objects (engineering), technical control, analyzes, studies, expert opinion and consulting.

Proces počinje ugovaranjem a preispitivanjem ugovora obezbeđuje se jasno definisanje svih aktivnosti na realizaciji ugovora i otvaranjem dokumenta ZA.I.45-Radni nalog.

The process begins with a review of contracting, when a clear definition of all activities on the implementation of the contract and opening documents ZA.I.45-Work order is provided.

Tehnički sektori planiraju i dokumentuju svaki projekat. Za svaku aktivnost definiše se odgovornost, resursi i odgovarajuće međusobne veze. Sa napredovanjem projekta, preispituje se i odobrava plan projekta od strane Direktora sektora.

Technical departments plan and document each project. It is necessary to define for each activity the responsibilities, resources and appropriate interconnections. Within the progress of the project, Department manager reviews and approves the project plan.

Pri izradi projekta i kontroli projekta postupa se u skladu Section 7.3 of this Procedure is applied in the course of


Kopija br.: 1

List/od: 33/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




sa tačkom 7.3 ovog poslovnika. developing the project and project control.

Detalji upravljanja procesom proizvodnje dokumentovani su u:

Details of management of the production process are documented in:

UP.I.03-Uputstvo za identifikacija, evindenciju i arhiviranje tehničke i ostale dokumentacije;

UP.I.03-Instruction for identification, evidence and archiving of technical and other documentation;

PR.Q.01-Procedura za izrada tehničke dokumentacije;

PR.Q.01-Procedure for preparation of technical documentation;

PR.Q.02-Procedura za izrada Predhodne i Studija opravdanosti;

PR.Q.02-Procedure for development of the Previous and Feasibility Study;

PR.Q.03-Procedura za tehničku kontrolu tehničke dokumentacije;

PR.Q.03-Procedure for technical control of technical documents;

PR.Q.04-Procedura za stručni nadzor i pracenje izgradnje investicipnih objekata;

R.Q.04-Procedure for professional supervision and monitoring of capital project construction;

PR.Q.05-Procedura za vođenje projekta; PR.Q.05-Procedure for project management;

UP.Q.01-Uputstvo za izradu tehničke dokumentacije;

UP.Q.01-Instruction for preparation of technical documentation;

UP.Q.02-Uputstvo za izradu Generalnog projekta; UP.Q.02-Instruction for preparation of General project;

UP.Q.03-Uputstvo za izrada projektnog zadatka; UP.Q.03-Instruction for drawing up of designe task;

UP.Q.04-Uputstvo za planiranje i kontrola izvršenja projekta;

UP.Q.04-Instruction for planning and controlling of project execution;

UP.Q.05-Uputstvo za izradu elaborata i analiza; UP.Q.05-Instruction for drawing up studies and analyses;

UP.Q.06-Uputstvo za izradu Studije opravdanosti; UP.Q.06-Instruction for development of Feasibility study;

UP.Q.07-Uputstvo za izradu tenderske dokumentacije;

UP.Q.07-Instruction for drawing up of tender documentation;

UP.Q.08-Uputstvo za izradu uputstava za rad na postrojenju i instalacijama;

UP.Q.08-Instructions for drawing up directions for work in plants and facilities;

UP.Q.09-Uputstvo za montaža opreme i instalacija. UP.Q.09-Instructions for erection of equipments and installations.

Pri izradi projekta i kontroli projekta postupa se u skladu sa tačkom 7.3 ovog poslovnika.

Section 7.3 of this annual is applied in the course of developing the project and project control.

Osnovna delatnost delta inženjeringa je i pregleda i ispitivanja elektro i gromobranskih instalacija.

The main activity of the delta inzenjering is inspection and testing of electrical and lightning installations.

Proces počinje ugovaranjem a preispitivanjem Ugovora obezbeđuje se jasno definisanje svih aktivnosti na realizaciji ugovora.

The process begins with a review of the Agreement and a clear definition of all activities on the contract realization is provided.

Sektor inženjeringa planira i dokumentuju svaki Elaborat pregleda i ispitivanja elektro i gromobranskih instalacija. Za svaku aktivnost definiše se odgovornost, resursi i odgovarajuće međusobne veze. Sa napredovanjem ispitivanja, preispituje se i odobrava plan od strane Direktora sektora.

Engineering department plans and document each inspection and examination of the Study of electrical and lightning installations Responsibilities, resources and appropriate interconnections are defined for each activity. With the advancement of examination Department manager reviews and approves the plan.

7.5.2 Validacija procesa proizvodnje Validation of the manufacturing process

Tehničke kontrole projekata vrše se u skladu sa: Technical control of the projects is carried out in accordance with:

PR.Q.03-Procedura za tehničku kontrolu tehničle dokumentacije.

PR.Q.03-Procedure fot technical control of technical documents.


Kopija br.: 1

List/od: 34/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




Za tehničku kontrolu, pored specijalista zaposlenih u preduzeću, po potrebi se angažuju konsultanti iz instituta, fakulteta ili drugih preduzeća, u skladu sa:

For technical control, in addition to specialist staff employed in the company, if it is necessary, consultants from institutes, universities or other enterprises are engaged, in accordance with:

UP.I.06-Uputstvo za angažovanje i odnos sa poslovnim partnerom.

UP.I.06-Instruction for engagement and relationship with business partners.

Kontrola procesa u inženjeringu odvija se tako što se kontrolišu sve ugovorene faze usluga po sistemu inženjeringa u skladu sa:

Process control in engineering is carried out so as to control all phases of services contracted by the system engineering in accordance with:

PR.Q.04-Procedura za stručni nadzor i pracenje izgradnje investicipnih objekata;

PR.Q.04-Procedure for professional supervision and monitoring of capital project construction;

PR.I.10-Procedura za nabavku opreme, materijala i usluga;

PR.I.10-Procedure for procurement of equipment, materials and services;

Zakonom o planiranju i izgradnji; Law on Construction and building;

ZA.I.02-Registar eksternih dokumenata; ZA.I.02-Register of external documents;

UP.Q.04-Uputstvo za planiranje i kontrolu izvršenja projekta.

UP.Q.04-Instruction for planning and control of project execution.

7.5.3 Identifikacija i sledljivost Identification and traceability

Sistem identifikacije i sledljivosti sprovodi se u svim fazama razrade koncepcije izvršenja usluge i samog izvršenja usluge, kako bi se garantovala identifikacija u procesu rada.

Identification and traceability system are implemented in all stages of development of the service concept and the execution of such service in order to guarantee the identification of the work process.

Sistem identifikacije i sledljivosti definisan je: Identification and traceability system is defined by:

uvođenjem administrativnog označavanja svih zapisa koji se ostvaruju u toku pružanja usluga,

The introduction of administrative labeling of all records that are realized in the course of service rendering,

definisanjem upotrebe dokumenata, Defining the use of documents,

arhiviranjem dokumentacije. Archiving of documents.

Kada je potrebna sledljivost iz bezbednosnih ili drugih razloga, dokumentacijom sistema identifikacije osigurana je mogućnost da se uđe u trag i otklone neusaglašenosti ili da se koriguju neusaglašene usluge.

When traceability is required for safety or other reasons, the system of identification documents provides the ability to trace and eliminate conflict, or to correct nonconforming services.

Detalji identifikacije i sledljivosti dokumentovani su u: Details of identification and traceability are documented in:

UP.I.03-Uputstvo za identifikacija, evindenciju i arhiviranje tehničke i ostale dokumentacije;

UP.I.03-Instruction for identification, evidence and archiving of technical and other documentation;

UP.I.02-Uputstvo za vođenje službenih zapisa. UP.I.02-Instruction for conduct of official records.

7.5.4 Imovina korisnika Assets of the customer

delta inženjering upravlja imovinom korisnika, datu na korišćenje ili za ugradnju u proizvod, tako što je prigodno identifikuje, verifikuje, štiti i održava (uključujući poverljivu intelektualnu svojinu). U slučaju da se imovina korisnika izgubi, ošteti ili da više nije pogodna za korišćenje, o tome se sačinjava zapis i odmah obaveštava korisnik.

delta inženjering manages assets for customers, given for use or installation of the product, in the way to appropriately identify it, verify, protect and maintain (including confidential intellectual property). In the event that the assets are lost, damaged or no longer suitable for use, a record shall be made prepare and the customer is immediately notified.

Prijem proizvoda (i usluge), koje isporučuje korisnik, vrše stručna lica preduzeća, pri čemu se kontroliše

Receipt of products (and services), provided by the customer, is carried out by experts of the company, with


Kopija br.: 1

List/od: 35/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




dokumentacija (dostavljena specifikacija uz proizvode), naziv, šifra, količina, tip, kompletnost, eventualno oštećenje.

the inspection of documentation (supplied with the product specification) such as the name, code, quantity, type, completeness, possible damage.

Materijalnim proizvodima se po prijemu dodeljuje broj dela a potom se odlažu na posebno označena mesta u skladištima, na način koji ga obezbeđuje od oštećenja. Tako se sprečava njihovo neovlašćeno i nepravilno korišćenje. Stručna lica vrše proveru načina skladištenja da bi se proizvod zaštitio od oštećenja i da bi se proverio rok trajanja i skladištenja.

Material goods are awarded, upon receipt, a part number and then it is placed at specially designated places in warehouses, in a way that it is protected from damage. This prevents their unauthorized and improper use. Qualified persons perform inspection of storage in order to protect the product from damage and to check the expiration date and storage.

Stručna lica za vršenje navedenih aktivnosti određuje, među zaposlenima u preduzeću, Direktor ili Direktor nadležnog sektora.

Professionals to perform these activities are determined, among the company's employees, by Director or Manager of the department in charge.

Bez posebne saglasnosti korisnika tako isporučeni proizvodi ne smeju se dorađivati/obrađivati.

Products, delivered in this way, must not be processed without special approval of the customer.

Detalji postupka sa imovinom Korisnika dokumentovani su u:

Procedure to be carried out with the customer’s assets is documented in detail in:

PR.I.10-Procedura za nabavku opreme, materijala i usluga;

PR.I.10-Procedure for procurement of equipment, materials and services;

UP.I.06-Uputstvo za angažovanje i saradnju sa poslovnim partnerom.

UP.I.06-Instruction for the engagement and cooperation with business partners.

7.5.5 Očuvanje proizvoda Preservation of product

Svaki projekat obeležen je jedinstvenim identifikacionim brojem, što omogućava pravilno rukovanje, skladištenje, pakovanje i isporuku.

Each project is marked by a unique identification number, which allows the proper handling, storage, packaging and delivery.

Za skladištenje opreme, radi čuvanja i sprečavanja oštećenja do momenta isporuke i ugradnje, koriste se prigodni prostori.

For storage of equipment, in order to protect and prevent damage till the moment of delivery and installation, the appropriate spaces are used.

Za prijem opreme i materijala kao i njihovo izdavanje zadužen je svaki Sektor za svoj domen delatnosti.

Each department is in charge, within its activities, for receipt of the equipment and materials as well as their issuing.

Detalji postupka očuvanja proizvoda dokumentovani su u:

Procedure for product preservation is documented in detail in:

UP.I.03-Uputstvo za identifikaciju, evindenciju i arhiviranje tehničke i ostale dokumentacije.

UP.I.03-Instruction for identification, evidence and archiving of technical and other documentation.

7.6 Upravljanje opremom za praćenje i merenje Management equipment for monitoring and measuring

U svom poslovnom procesu delta inženjering koristi opremu za praćenje i merenje u Sektoru projektovanja prilikom pregleda i ispitivanja elektro i gromobranskih instalacija.

In its business process, delta inženjering uses the equipment for monitoring and measuring in Design Department for the occasion testing and inspection of electrical and lightning installations.

U ovim aktivnostima koriste se etalonirana merna sredstva. Evidencija o ovim merilima se vodi prema ZA.I.27-Kartica merila, u kojoj se nalaze svi važni podaci o merilu (identifikacija, podaci o nabavci, pregledima, ispitivanjima, popravkama, uputstva za rukovanje i održavanje i sl).

Calibrated measuring devices are used for these activities. The records of these devices is kept according to ZA.I.27-Card measures, containing all important data on the device (identification, data acquisition, examination, testing, repair, operating instructions and maintenance, etc.)


Kopija br.: 1

List/od: 36/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




Etaloniranje merila se vrši prema potrebi, u zavisnosti od ugovorenih poslova, a u svemu prema Zakonu o metrologiji i Zakonu o mernim jedinicama i merilima.

Calibration of devices is made as needed, depending on the contracted work, and in all according to Law on Metrology and the Law on measurement units and standards.

Održavanje merila obavlja vlasnik merila u svemu po uputstvu dobijenom od proizvođača merila.

Maintenance of gauges shall the done by owner of the instruments in all in accordance with the instructions of the manufacturer.

U slučaju da dođe do nekog oštećenja merila, ili iz bilo kog razloga do odstupanja u tačnosti merila, korisnik to prijavljuje nadležnom rukovodiocu, a ovaj preduzima mere za vanredno etaloniranje merila.

In the event of a damage of the instrument, or for any reason when discrepancy in the accuracy of the instrument is noticed, the user reports to the competent manager, who takes extraordinary measures for calibration of the instrument.

Neispravno i neetalonirano merilo ne sme se koristiti u delta inženjeringu.

Out -of-order and non-calibrated instrument must not be used in delta inženjering.

8. MERENJE, ANALIZE I POBOLJŠAVANJA MEASUREMENT, ANALYSIS AND IMPROVEMENTS

8.1 Opšte odredbe General provisions

U delta inženjeringu su definisana, planirana i sprovode se merenja i praćenja potrebna za obezbeđivanje usaglašenosti i postizanje poboljšanja. Ovo obuhvata utvrđivanje potrebe za primenljivim metodama koje uključuju statističke tehnike, kao i korišćenje istih.

delta inženjering defines, plans and carry out measurements and monitoring necessary to ensure conformity and achieve improvement. This includes determining of the need for applicable methods including statistical techniques, and the use thereof.

8.2 Praćenje i merenje Monitoring and Measurement

8.2.1 Zadovoljenje korisnika Customer satisfaction

U delta inženjeringu prate se informacije o zadovoljenju Korisnika i/ili o njihovom nezadovoljstvu, kao jednog od pokazatelja performansi IMS. Načini za dobijanje i korišćenje podataka dokumentovani su u:

delta inženjering follows up information about customer satisfaction and / or of their discontent, as an indicator of performance of IMS. Methods for obtaining and using information are documented in:

PR.I.16-Merenje zadovoljenja korisnika. PR.I.16-Measuring customer satisfaction.

8.2.2 Interna provera Internal inspection

Interne provere vrše se sa ciljem da se utvrdi da li je IMS usaglašen sa zahtevima ISO 9001:2008, ISO 14001:2004 i OHSAS 18001:2007 i da li se uspešno sprovodi i održava.

Internal inspections are carried out in order to determine whether the IMS complies with the requirements of ISO 9001:2008, ISO 14001:2004 and OHSAS 18001:2007 and whether it is successfully implemented and maintained.

Planiranje internih provera realizuje se na godišnjem nivou, a redovna provera vrši se najmanje jedanput godišnje, dok se vanredne vrše po potrebi, o čemu donosi odluku Rukovodilac obezbeđenja kvaliteta. Interne provere vrše interni proveravači koji nisu angažovani na aktivnostima koje treba proveravati.

Planning of internal inspection is carried out annually, and regular checks are performed at least once a year, while extraordinary ones are done as needed, which decided by the Quality assurance manager. Internal inspections are made by internal inspectors who are engaged in activities that should be checked.

Detalji postupka internih provera dokumentovani su u: Procedure for internal inspection is documented in detail in:

PR.I.05-Procedura za interne provere. PR.I.05-Procedure for internal audit.


Kopija br.: 1

List/od: 37/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




8.2.3 Praćenje i merenje perfomansi procesa Monitoring and measurement of process performance

Metode za merenje i praćenje realizacije procesa neophodnih za ispunjavanje zahteva korisnika usluga delta inženjeringa potvrđuju uvek prisutnu sposobnost svakog procesa da zadovolji planirani cilj.

Methods for measuring and monitoring the implementation of processes necessary to meet the demands of service users of delta inzenjering confirm always present the ability of each process to meet the planned target.

Kontrolisanje i ispitivanje u toku procesa projektovanja vrše se u Tehničkom sektoru i u odgovornosti su Direktor sektora i stručnih lica imenovanih od strane Direktora.

Inspection and testing in the course of design process are made in the Technical sector with responsibility of the Department manager and competent persons as appointed by the Director.

Direktor sektora, Pomoćnik direktora i Direktor razvoja odgovorni su da usluga bude u skladu sa specificiranim zahtevima, što se obezbeđuje nadzorom nad procesom rada i sprovođenjem usvojenih metoda kontrole.

Department manager, Assistant Director and Development manager are responsible to make the service in compliance with specified requirements, which provides control over the process and the implementation of approved control methods.

Kontrolisanje i ispitivanje u procesu inženjeringa sprovodi se za:

Inspection and testing of engineering process is carried out for:

sve materijale i opremu koja se nabavlja za dalju ugradnju;

All materials and equipment to be procured for further installation,

usluge podizvođača tokom svih faza njihovog rada, Services of sub-contractors during all phases of their work,

čime se identifikuje usaglašenost proizvoda ili usluge u odnosu na izvršeno kontrolisanje i ispitivanje.

which identifies the compliance of product or service performed in relation to inspection and testing.

Sektor konsaltinga i inženjeringa odgovoran je za održavanje statusa kontrolisanja i ispitivanja unutar projekta.

Consulting and engineering department is responsible for maintaining the status of inspection and testing within the project.

Detalji postupka praćenja i merenja performansi procesa dokumentovani su u:

Details of monitoring procedures and measurement of performance processes are documented in:

UP.Q.04-Uputstvo za planiranje i kontrola izvršenja projekta.

UP.Q.04-Instruction for planning and controlling project execution.

8.2.4 Praćenje i merenje karakteristika proizvoda Monitoring and measurement of product

Procedure za verifikacije ispunjenja zahteva za proizvod utvrđuju resurse i metode koje treba sprovesti kao i načine beleženja rezultata, uključujući identifikaciju ovlašćenog osoblja, okvire njihovih ovlašćenja i kvalifikacije.

Procedures for verifying the fulfillment of requirements for the product define resources and methods to be implemented as well as ways of recording results, including identification of authorized personnel, the scope of their authorizations and skills.

Dokumentacija sadrži kriterijume prihvatanja, redosled vršenja kontrole, zapise o kontroli. Ukoliko je izvršeno podugovaranje kontrolisanja, svim aktivnostima mora da se upravlja u skladu sa zahtevima.

Documentation shall include the criteria of acceptance, the order of checking, bills of control. If control subcontracting is made, all activities must be managed in accordance with the requirements.

Proizvod se kontroliše u skladu sa zahtevima plana kvaliteta. Zapisi o ispitivanju moraju da pokažu prave rezultate ispitivanja, kada se to zahteva specifikacijom ili planom kvaliteta. Moraju da postoje dokazi da proizvod ispunjava definisane zahteve.

Product is controlled in accordance with the requirements of the Quality Plan. Records of testing must show real results of tests, when required through specification and quality plan. There must be evidence that the product meets the defined requirements.


Kopija br.: 1

List/od: 38/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




Sve podloge od značaja za projekat kao i projektni zadatak moraju biti verifikovane od strane Klijenta ili ovlašćenih lica.

All bases are important for the project and terms of reference must be verified by the client or authorized persons.

Nijedan materijal, deo, oprema ili usluga koji se koristiti pri vršenju usluga delta inženjeringa ne sme da se upotrebi dok se ne prekontroliše i verifikuje da je u skladu sa utvrđenim zahtevima. Za kvantitativan i kvalitativan prijem odgovorna su stručna lica imenovana od strane Direktora sektora.

None of the material, part, equipment or service that are used in performing delta inženjering services may be used before inspection and verification that it complies with specified requirements are done. For the quantitative and qualitative reception professionals are responsible as appointed by the Director of the department.

Završno kontrolisanje i ispitivanje kvaliteta usluge vrši Direktor sektora, Odgovorni projektant i Vršilac unutrašnje tehničke kontrole.

Final inspection and testing of quality of service is made by Director of department, Acting Responsible designer and Internal technical control officer.

Završno kontrolisanje i ispitivanje obavlja se u skladu sa zahtevima Klijenata ili zakona.

Final inspection and testing shall be performed in accordance with the requirements of the Client or the law.

Unutrašnja kontrola nije obavezna a uvodi se po oluci Direktora ili Direktora sektora za objekte od značaja za Republiku Srbiju, a za koje dozvolu daje nadležno Ministarstvo.

Internal control is not obligatory but it is introduced by decision of Director or Director of department for the objects of importance for the Republic of Serbia, for which a permit is given by the competent Ministry.

Direktor imenuje vršioca unutrašnje kontrole rešenjem o imenovanju odgovornih lica za izradu tehničke dokumentacije.

Director of appoints officers for internal inspection by bringing a decision on the appointment of persons responsible for the preparation of technical documentation.

Rukovodilac obezbeđenja kvaliteta odgovoran je da, na osnovu prikupljenih dokumenata iz prethodnih kontrola (prijemna, kontrola procesa rada), verifikuje da su zadovoljeni specificirani zahtevi u skladu sa IMS.

Quality Assurance Manager is responsible, on the basis of documents gathered from the previous inspections (reception, work process control), to verify whether the specified requirements are met in accordance with IMS.

Usluga se ne sme izvršiti, a predmet usluge (projekat, studija itd.) ne sme isporučiti, ako nisu izvršene sve prethodne aktivnosti opisane procedurama a odgovarajući zapisi ne verifikuju od strane Odgovornog lica.

The service must not be performed, and subject of a service (design, study, etc..) must not be delivered, if any activity described in the previous procedures is not carried out, and appropriate records are not verified by a Responsible person.

O kontroli kvaliteta usluga vodi se evidencija. Records on quality control services shall be kept.

Svaki projekat mora da bude verifikovan, odgovarajućim dokumentima, od strane Direktora sektora i Odgovornih projektanata, kao i dokumentima o usaglašavanju sa drugim učesnicima u projektu.

Each project must be verified by appropriate documents by the Department Director and Responsible designers, as well as documents on harmonization with other project participants.

Detalji o praćenju i merenju karakteristika proizvoda dokumentovani su u:

Details on monitoring and measurement of product characteristics are documented in:

PR.I.16-Procedura za merenje zadovoljenja korisnike;

PR.I.16-Procedure for measuring customer satisfaction;

UP.I.06-Uputstvo za angažovanje i saradnju sa poslovnim partnerom.

UP.I.06-Instruction for engagement and cooperation with business partners.

8.2.5 Praćenje i merenje aspekata životne sredine Monitoring and measurement of environmental aspects


Kopija br.: 1

List/od: 39/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




Aktivnosti praćenja i merenja ključnih karakteristika operacija-aktivnosti se utvrđuju i sprovode na dokumentovan način kroz postupak PR.EO.03-Procedura za praćenje i merenje, kao i odgovarajućim postupcima IMS.

Monitoring and measuring of key characteristics of operations-activities are identified and implemented through a documented procedure PR.EO.03-Procedure for monitoring and measurement, as well as through appropriate procedures IMS.

Aktivnosti praćenja i merenja se sprovode radi upravljanja operacijama-aktivnostima a u cilju praćenja učinka u zaštiti životne sredine. delta inženjering obavlja monitoring i merenje ključnih karakteristika operacija i aktivnosti koje mogu dovesti do značajnih uticaja na životnu sredinu. Monitoring i merenje obavlja za to ovlašćena organizacija.

Monitoring and measurement activities are made for management operations- activities in order to monitor performance in environmental protection. delta inzenjering performs monitoring and measuring of key characteristics of operations and activities that can lead to significant impacts on the environment. Monitoring and measurement are performed by authorized organization.

Za svaku karakteristiku koja je predmet monitoringa ili merenja, utvrđuje se metod merenja ili ispitivanja, učestalost, kriterijume prihvatljivosti, odgovornosti i način zapisivanja rezultata.

For each feature that is subject to monitoring or measurement, method of measuring or testing is determined, as well as frequency, eligibility criteria, responsibilities and way of recording results.

8.2.6 Praćenje i merenje OH&S performansi Monitoring and measurement of OH&S performances

delta inženjering je uspostavio i održava postupak PR.EO.03-Procedura za praćenje i merenje za redovno praćenje i merenje performansi. Ovaj postupak obuhvata:

delta inzenjering has established and maintains procedure PR.EQ.03-Procedure for monitoring and measurement for regular monitoring and performance measurement. This process includes:

kvalitativne i kvantitativne mere koje odgovaraju potrebama delta inženjering;

Qualitative and quantitative measures that are appropriate to the needs of delta inzenjering;

praćenje stepena ostvarenja ciljeva OH&S; Monitoring a degree of achievement of objectives OH&S;

proaktivne mere performansi koje prate usaglašenost sa OH&S programom, operativnim kriterijumima i zahtevima važećih zakona i propisa;

Proactive measures of performance that monitor compliance with OH&S program, operational criteria and the requirements of applicable laws and regulations;

reaktivne mere performansi za praćenje nesrećnih slučajeva, bolesti, incidenata (uključujući "za malo se desilo") i druge dokaze o nedostacima OH&S performansi;

Reactive performance measures to monitor accidents, illnesses, incidents (including "almost happened") and other evidence of the shortcomings of OH&S performance;

zapisivanje podataka i rezultata praćenja i merenja koji pomažu sprovođenje analize korektivnih i preventivnih mera.

Recording of data and results of monitoring and measurement to help conduct the analysis of corrective and preventive measures.

Za praćenje i merenje performansi OH&S delta inženjering koristi sledeće metode:

For monitoring and measurement of OH&S performances delta inzenjering uses the following methods:

Planirana kontrolisanja radnih mesta koja su zasnovana na korišćenju ček listi za čiju izradu su odgovorni Direktor sektora. Detalji o planiranim kontrolisanjima propisani su procedurom PR.EO.03-Procedura za praćenje i merenje;

Planned control of work posts that are based on the use of a check list for the drafting of which are responsible Directors of Departments. Details on the planned inspections are prescribed in procedure PR.EO.03-Procedure for monitoring and measurement;

Ocenjivanje novih postrojenja, opreme, materijala, tehnologija sa stanovišta bezbednosti u skladu sa postupcima i PR.O.05-Procedura za upravljanje promenama;

Evaluation of new plants, equipment, materials, technologies from the standpoint of security in accordance with the and PR.O.05-Procedure for management with changings;

Kontrolisanje uslova na radnim mestima u skladu sa Aktom o proceni rizika;

Controlling the conditions in the workplaces in accordance with the Act on risk assessment;

Analiziranje dokumentacije i zapisa. Analysis of documents and records.


Kopija br.: 1

List/od: 40/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




delta inženjering identifikuje ključne parametre performansi sistema menadžmenta OH&S kojima se utvrđuje da li:

delta inzenjering identifies key parameters of performance of management system, OH&S that will determine whether:

je ostvarena politika i postignuti ciljevi OH&S; the policy and objectives OH& have been achieved;

su primenjene i efektivne kontrole rizika; effective risk control have been applied;

su naučene «lekcije» od nedostataka u sistemu menadžmenta OH&S, uključujući akcidente, „ za malo se nije dogodilo“;

"lessons" from the deficiencies in the management of OH&S, including accidents, "almost did not happen" have been learned;

su efektivni programi za podizanje svesti, obuka, komuniciranje i konsultacije za zaposlene i zainteresovane strane;

programs for raising awareness, training, communication and consultation for employees and interested parties are effective;

se koriste informacije o preispitivanju i/ili poboljšavanju sistema menadžmenta OH&S.

Information on review and/or improving the management system of OH&S has been used.

Ključne parametre performansi, odnosno ciljeve OH&S i aktivnosti (programe) koje treba da sprovedu organizacione jedinice radi ostvarenja ciljeva OH&S, utvrđuju rukovodioci organizacionih jedinica.

Key performance parameters and objectives of OH&S and activities (programs) that need to be implementing by the organizational units in order to achieve the objectives of OH&S, are established by managers of organizational units.

8.2.7 Vrednovanje usaglašenosti Evaluation of compliance

Aktivnosti vrednovanja usaglašenosti sa zakonskim i drugim zahtevima sa kojim se organizacija saglasila se periodično sprovodi na način propisan procedurom PR.E.03-Procedura za vrednovanje usaglašenosti. O ovom vrednovanju usklađenosti sa zakonskim propisima i ostalim zahtevima sa kojim se organizacije saglasila, predstavnik rukovodstva vodi odgovarajuće zapise i o postignutim učincima na životnu sredinu redovno izveštava najviše rukovodstvo.

Activities on evaluation of compliance with legal and other requirements with which the organization has agreed to are periodically conducted in the manner as prescribed by procedure PR.E.03-Procedure for evaluation of conformity. This evaluation of compliance with statutory regulations and other requirements, with which the organization agreed to, is in charge of management representative who keeps the records and who regularly reports to the management on achieved effects on the environment.

8.3 Upravljanje neusaglašenostima Control of inconsistencies

8.3.1 Upravljanje neusaglašenim proizvodom Management of nonconforming product

Utvrđivanje neusaglašenosti projekata, prema specificiranim zahtevima, vrši Pomoćnik direktora ili Direktor sektota ili Ovlašćeno lice.

Establishing projects conflict, according to specified requirements, is made by Assistant Director or Director of department or Authorized person.

Tehnički sektori iniciraju i održavaju postupke sa odgovarajućim zapisima, u cilju obezbeđenja sprečavanja da neusaglašeni projekti budu greškom korišćeni. Ove procedure obezbeđuju odgovarajuću identifikaciju, dokumentaciju, ocenu, odvajanje, uklanjanje i obaveštavanje svih učesnika u projektu na koje se to odnosi.

Technical departments initiate and maintain procedures with appropriate records, in order to ensure that nonconforming projects are not used by mistake. These procedures provide proper identification, documentation, evaluation, separation, removal and notifying all participants in the project to which it relates

Neusaglašenosti pri procesu projektovanja utvrđuju se kroz zahtev investitora, preko projektnog zadatka, zapisnika sa investitorom i zapisa učesnika u poslu raz ličitih struka o usaglašenosti projekta, kao i postupku spoljnje tehničke kontrole projektne dokumentacije koji, na zahtev Investitora, izvršava ovlaščena projektna organizacija.

Non-compliance during the design process is determined through investor demand, over the project task, minutes made with the investor and the records of participants of different professions on conformity of the project, as well as in the process of external technical review of project documentation, which, at the request of the Investor, execute the authorized project organization.


Kopija br.: 1

List/od: 41/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




Neusaglašenosti kod izvođača radova prati se nadzorom nad pridržavanjem projektne dokumentacije, zahteva Investitora i nadležnih organa.

Non-compliance established with the contractor is monitored by supervision of project documentation, requirements of Investor and competent authorities

Detalji o upravljanju neusaglašenim proizvodima dokumentovani su u proceduri PR.I.06-Procedura za rešavanje neusaglašenosti.

Details on the management of nonconforming products are documented in the procedure PR.I.06-Procedure for resolving conflicts.

8.3.2 Upravljanje neusaglašenostima zaštite životne sredine

Managing inconsistencies in environmental protection

Identifikacija neusaglašenosti u funkcionisanju sistema upravljanja zaštitom životne sredine u delta inženjering predstavlja osnovni preduslov za njihovo otklanjanje. Svi zaposleni su obavezni da daju svoj doprinos u vidu predloga za unapređenje odnosa prema očuvanju životne sredine.

Identification of discrepancies in the functioning of environmental management system in delta inzenjering is an essential prerequisite for their removal. All employees are required to contribute in the form of suggestions for improving the relationship to the preservation of the environment.

Svako od zaposlenih u delta inženjering ovlašćen je i odgovoran za iniciranje predloga unapređenja/zapažanja o neusaglašenosti sistema zaštite životne sredine, preko rukovodioca organizacionog dela kome pripada, a procedurom PR.I.06-Procedura za rešavanje neusaglašenosti, obezbeđuju mehanizam rešavanja nastalih neusaglašenosti.

Any employee of the delta inzenjering is authorized and responsible for initiating proposals for improvement / observations about conflict of environmental protection, through the head of the organizational unit to which he belongs, and as per procedure PR.I.06-Procedure for resolving conflicts, providing a mechanism for resolving the arising inconsistences

8.3.3 Istraživanje incidenata Investigation of incidents

delta inženjering je uspostavio, primenjuje i održava sistem istraživanja incidenata koji omogućava identifikovanje korena uzroka incidenata, faktora koji doprinose incidentu i sistematske nedostatke u svakom određenom slučaju. Sistem istraživanja, takođe, omogućava i kontrolu uzroka, što pomaže sprečavanje i ponovo javljanje sličnih incidenata.

delta inzenjering has established, implemented and maintained a system that allows incident investigations allowing identification of root causes of incidents, the contributing factors to the incident and systematic deficiencies in any particular case. Research system also allows the control of the cause, which helps prevent the re-occurrence of similar incidents.

delta inženjering je uspostavio i održava postupak PR.O.06-Procedura za istraživanje incidenata za definisanje odgovornosti i ovlašćenja za:

delta inzenjering has established and maintains procedures PR.O.06-Procedure for research of Incident to define the responsibilities and authorizations for:

utvrđivanje OH&S nedostataka i drugih faktora koji mogu prouzrokovati ili doprineti pojavi incidenata;

Identification of OH & S deficiencies and other factors that could cause or contribute to the occurrence of incidents;

identifikovanje potrebe za korektivnom merom; identifying the need for corrective measure;

identifikovanje prilika za preventivne mere; identify opportunities for preventive measures;

komuniciranje (distribucija) dokumentovanih rezultata istraživanja.

communication (distribution) of documented results of investigation.

Način i redosled prijavljivanja povreda na radu, kao i način pružanja prve pomoći povređenom propisani su postupcima PR.O.07-Procedura za povrede na radu i PR.O.08-Procedura za pružanje prve pomoći

The manner and order of reporting on injuries, as well as on providing first aid to the injured is prescribed in procedures PR.O.Q7-Procedura for injuries at work and PR.O.Q8-Procedure for first aid.

8.4 Analiza podataka Data analysis

Prikupljanje i analiza odgovarajućih podataka vrši se Collection and analysis of appropriate data is performed


Kopija br.: 1

List/od: 42/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




radi utvrđivanja pogodnosti i efikasnosti IMS i identifikacije mogućih poboljšavanja. Ovim su obuhvaćeni podaci koji su dobijeni na osnovu merenja i praćenja i ostalih relevantnih izvora. Podaci se analiziraju radi obezbeđenja informacija o:

to determine the appropriateness and effectiveness of IMS and to identify possible improvements. This includes information that was obtained by measuring and monitoring and other relevant sources. The data are analyzed in order to provide information on:

zadovoljenju Korisnika i/ili njihovim žalbama; Customers’ satisfaction and / or their complaints;

usaglašenosti sa zahtevima korisnika; Compliance with the requirements of customers;

karakteristikama procesa, proizvoda i njihovih trendova; Characteristics of processes, products and their trends;

isporučiocima. Suppliers.

U skladu sa prirodom proizvoda, u zavisnosti od kritičnosti i utvrđenih zahteva, mogu se koristiti statističke tehnike u cilju da podrže verifikaciju projekta, upravljanje procesima, kontrolu, IMS i analizu greške i njenih posledica.

In accordance with the nature of the product, depending on the critical and the specified requirements, statistical techniques may be used in order to support the verification of the project, process management, control, and analysis of IMS as well as error analysis and its consequences.

Identifikaciju potreba vrši Direktor, na predlog Rukovodioca kontrole kvaliteta.

Identification of needs is made by Director, upon proposal of Quality control manager.

U zavisnosti od karakteristike procesa osoba zadužena za prikupljanje podataka je:

Depending on the characteristics of the process the person in charge for data collection is:

neposredni izvršilac (kada su podaci vezani za poslove koje on obavlja);

Direct officer (when the data related to the duties which he performs);

Direktor sektora (kada su podaci vezani za ceo sektor).

Director of department (in case the data are related to the whole department).

Na osnovu prikupljenih podataka Rukovodilac obezbeđenja kvaliteta, uz podršku računara izrađuje matematičko-vizuelni model koji odslikava karakteristike posmatranog procesa.

Based on data collected Quality assurance manager, with computer support makes visual mathematical model that reflects the characteristics of the observed process.

Analiza karakteristika posmatranog procesa pokazuje ponašanje faktora koji variraju u toku procesa.

The analysis of the observed process indicates factors that vary during the process.

Na osnovu te analize donosi se zaključak o specifičnosti procesa i predlažu korektivne, odnosno preventivne mere sa ciljem otklanjanja negativnih uticaja.

On this basis of such analysis we make a conclusion about the specifics of the process and corrective and preventive measures aimed at eliminating the negative impacts.

8.5 Poboljšavanje Improvements

8.5.1 Stalno poboljšavanje Continuous improvement

U delta inženjeringu planiraju se i upravlja se procesima neophodnim za stalno poboljšavanje IMS. Stalno poboljšavanje IMS omogućeno je korišćenjem politike IMS, ciljeva, rezultata internih provera, analize podataka, korektivnih i preventivnih mera i preispitivanja od strane rukovodstva.

delta inzenjering plans and manages the processes necessary to continually improve IMS. Constant improvement has been made possible by using the IMS policy, objectives, results of internal inspections, data analysis, corrective and preventive actions and management review.

8.5.2 Korektivne mere Corrective measures

Korektivne mere sprovode se kada se otkrije problem u pogledu kvaliteta usluga, zaštitu životne sredine i bezbednosti i zdravlju na radu, da bi se odredio uzrok i sprečilo ponavljanje neusaglašenosti.

Corrective measures are implemented when a problem is detected in terms of quality of services, environmental protection and health and safety at work, to determine the cause and prevent recurrence of nonconformities.


Kopija br.: 1

List/od: 43/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




Korektivne mere preduzimaju se u sledećim slučajevima:

Corrective actions are taken in the following cases when a discrepancy is found with the specified requirements:

kada se utvrdi neusaglašenost usluge sa specificiranim zahtevima;

When a discrepancy is found with the specified requirements

kao rezultat izmene u dokumentaciji; As a result of changes in the documentation;

ukoliko se pojavi neusaglašenost u toku procesa rada; If inconsistency appeared during work process;

kada postoje reklamacije Investitora; When there are complaints of the Investor;

kao rezultat izvršene interne ili eksterne provere; Made as a result of internal or external inspection;

uočavanje problema pri realizaciji programa zaštite životne sredine;

Identification of problems in the implementation of environmental programs;

odstupanja prilikom sprovođenja aktivnosti monitoringa i merenja;

Variations in the implementation of monitoring and measurement activities:

identifikovanje neusaglašenosti i preduzimanje mera radi ublažavanja njihovih OH&S posledica.

Identifying non-compliance and measures to mitigate their OH&S consequences.

Korektivna mera sprovodi se u potpunosti dok se ne udovolji specificirani zahtevima iz ugovora i zahtevima Klijenta, kao i ispunjavanje zahteva zakona i drugih propisa. Naš princip je da naša usluga treba da bude usaglašena i sa eventualno naknadno izraženim zahtevima Klijenta, kako bi on bio u potpunosti zadovoljan.

Corrective measures are fully implemented until the requirements specified in the contract and client requirements are met, as well as in meeting the requirements of laws and regulations. Our principle is that our service has to be agreed with possible subsequent requirements of the Client, so that he can be fully satisfied.

Reklamacije Klijenata, tehničke kontrole i nadležnih organa služe kao osnova za predlaganje korektivnih mera. Reklamacije klijenta dostavljaju se u nadležni sektor, gde se rešava sporna reklamaciju i o tome sastavlja službeni zapis.

Client complaints, technical control and inspections of the authorities serve as a basis for proposing corrective measures. Customer complaints are submitted to the relevant department, where the claim is settled and an official record is made thereon.

Zbirni izveštaj o reklamacijama služi kao osnova za predlaganje korektivnih mera.

Summary report on the complaints serves as a basis for proposing corrective measures.

O sprovedenim korektivnim merama vode se zapisi. Disputed corrective measures are specially recorded.

Svi zapisi vezani za predlaganje, sprovođenje i realizaciju korektivnih mera čuvaju se u arhivi Rukovodioca kontrole kvaliteta.

All records related to proposing, conducting and implementing corrective measures are kept in the archives of the Quality control manager.

Detalji postupka sa korektivnim merama dokumentovani su u PR.I.07-Procedura za korektivne mere.

Details of the corrective actions are documented in PR.I.07-Procedure for corrective measures.

8.5.3 Preventivne mere Preventive measures

Preventivne mere odnose se na postupke definisane planom projekta a koji obuhvata definisanje ključnih događaja koji mogu uticati na kvalitet usluga, zaštitu životne sredine i bezbednosti i zdravlju na radu i biti izvor uzroka neusaglašenosti, definisanje alternativnih postupaka i ciljeva, ukoliko dođe do odstupanja, uz osiguranje da se bitne informacije o tokovima izvršenja usluge, zaštitu životne sredine i bezbednosti i zdravlju na radu i preduzetim merama dostave rukovodstvu na preispitivanje.

Preventive measures refer to the procedures defined in the project plan that includes a definition of key events that may affect the quality of services, environmental protection and safety and health at work and be a source of conflict causes, definition of alternative methods and objectives, in case of discrepancies, ensuring that important information about the flow of the service, environmental protection and safety and health at work and measures taken have been provided to the management for review.

Preventivne mere preduzimaju se u sledećim slučajevima:

Preventive measures are taken in the following cases:


Kopija br.: 1

List/od: 44/44

Rev: 5

Datum: 15.01.15




kada se utvrde potencijalne neusaglašenosti usluga iz domena rada;

When potential conflicts in the working area have been identified,

kao rezultat izvršene interne ili eksterne provere as a result of internal or external inspection,

uočavanje potencijalnih problema pri realizaciji programa zaštite životne sredine;

Spotting potential problems in the implementation of environmental programs,

potencijalnih odstupanja uočenih prilikom sprovođenja aktivnosti monitoringa i merenja;

Potential discrepancies identified during the implementation of monitoring and measurement activities,

identifikovanje potencijalnih neusaglašenosti koje mogu dovesti do OH&S posledica.

Identification of potential conflicts that could lead to OH&S consequences.

O sprovedenim preventivnim merama vode se zapisi. The preventive measures are recorded.

Svi zapisi vezani za predlaganje, sprovođenje i realizaciju preventivnih mera čuvaju se u arhivi Rukovodioca kontrole kvaliteta.

All records relating to the proposal, implementation and realization of preventive measures are kept in the archives of the Quality control manager.

Detalji postupka sa preventivnim merama dokumentovani su u PR.I.08-Procedura za preventivne mere.

Details of the procedure related to preventive measures are documented in PR.I.08-Pprcedure for preventive measures.

9. PRILOZI APPENDICITES

Prilog br. 1 uz Poslovnik: P.I.01.1-Šema organizacije informisanja i uzbunjivanja;

Appendix no. 1 to the Manual and Policy: P.I.01.1- Schematic organization of information and warning;

Prilog br. 2 uz Poslovnik: P.I.01.2-Matrica procesa; Appendix no. 2 to the Manual and Policy: P.I.01.2- Matrix of the process;

Prilog br. 3 uz Poslovnik: P.I.01.3-Procesna šema; Appendix no. 3 to the Manual and Policy: P.I.01.3- Process scheme;

Prilog br. 4 uz Poslovnik: P.I.01.4-Matrica odgovornosti;

Appendix no. 4 to the Manual and Policy: P.I.01.4- Matrix of responsibilities;

Prilog br. 5 uz Poslovnik: ZA.I.01-Registar dokumenata IMS-a.

Appendix no. 5 to the Manual and Policy: ZA.I.01- Registry documents IMS.