piotr siŁka - niezbędnik geografarzeka rzeka –duży ciek wodny, który płynie po powierzchni...
TRANSCRIPT
Wody powierzchniowePIOTR SIŁKA
Sieć rzeczna - PLAN
1. Główne elementy rzek
2. Rodzaje rzek
3. Jeziora
Rzeka Rzeka – duży ciek wodny, który płynie po powierzchni ziemi pod wpływem siły grawitacji utworzonym przez siebie korytem.
Potok – ciek wodny o dużym spadku.
Strumień – ciek wodny o małym spadku.
Ciek wodny – określenie powierzchniowych wód płynących stale lub okresowo pod wpływem siły ciężkości w wyraźnym, otwartym korycie naturalnym (ciek naturalny) lub sztucznym (ciek sztuczny), o określonym obszarze zasilania.
System rzeczny
Źródło, ujście, rzeka główna, dopływ
System rzeczny – rzeka główna wraz ze swoimi dopływami
Dorzecze – obszar odwadniany przez system rzeczny
Zlewnia – dorzecza dopływów
Dział wodny (wododział) –granica między dorzeczami.
Obszary bezodpływowe - tereny, z których wody nie uchodzą (drogą powierzchniową) do mórz i oceanów.
Źródło wody w rzekach
Nazwy ustrojów odnoszą się do sposobu zasilania rzek. Zależą one w największym stopniu od klimatu. Źródłem wody w rzece mogą być:
I. opady (zwłaszcza deszcz)\
II. roztopy śniegu lub lodowców górskich
III. wody podziemne
IV. jeziora
Sieć rzeczna
Czynnikami, które kształtują rozmieszczenie systemów rzecznych są:
Klimat – miejsca, gdzie występują duże opady pokrywają się z miejscami występowania większości rzek (strefy równikowe i umiarkowane).
Ukształtowanie terenu – wpływa lokalnie na miejsce rozpoczęcia rzeki, kierunek płynięcia i obszary zlewisk mórz i oceanów, a także opad orograficzny.
Warunki geologiczne – ten czynnik odnosi się przede wszystkim do typu skał budujących podłoże (skały przepuszczalne i nieprzepuszczalne).
Rodzaje rzekIstnienie każdej rzeki uzależnione jest od ciągłości i wielkości zasilania. Według tego kryterium wyróżnia się:
▪ rzeki stałe – płynące przez cały rok, w których zasilanie przewyższa odpływ wody oraz straty w wyniku parowania i wsiąkania,
▪ rzeki okresowe (sezonowe) – płynące regularnie w porze deszczowej, wysychające w porze suchej;
▪ rzeki epizodyczne (chwilowe) – płynące nieregularnie, tylko w czasie ulewnych, krótkotrwałych deszczów na pustyni.
Wadi (ued) rzeki Nahal Paran w Izraelu
Ustrój rzek – wielkość przepływuWszystkie (stałe) rzeki na Ziemi mają określone ustroje (nazywane też reżimami), czyli typowy dla siebie rytm wahań poziomu wody w rzece. Przepływ – ilość wody przepływającej przez przekrój poprzeczny koryta w jednostce czasu.
Wielkości przepływu najczęściej podaje się w:
➢l/s,
➢m3/s
➢km3/rok
Ustrój rzek – stan wody
Stan wody - wysokości poziomu wody w korycie w metrach i centymetrach, najczęściej w odniesieniu do jakiegoś poziomu).
Okresy zwiększenia ilości wody w rzece nazywamy wezbraniami(które mogą także prowadzić do powodzi – jeśli są szkody), z kolei okresy obniżenia poziomu wody to niżówki.
Definicje
Jeziorem nazywamy naturalny lub sztucznie utworzony zbiornik (zagłębienie terenu zwane także misą jeziora) – wypełnione wodą.
Tym co odróżnia jeziora od mórz jest brak połączenia i wymiany wód z Wszechoceanem.
Dział hydrologii zajmujący się jeziorami to limnologia.
Co zasila jeziora? Jezioro Hillier (Australia)
JezioraNiektóre bardzo duże jeziora (np. Morza Martwe, Morza Aralskie, Morze Kaspijskie) nazywamy morzami, choć w rzeczywistości są one jeziorami.
Powstawanie jezior
Genetyczne typy jezior
Wewnętrzne
Tektoniczne Wulkaniczne Reliktowe
Zewnętrzne
Polodowcowe Deltowe Zakolowe Przybrzeżna Krasowe Meteorytowe
Klasyfikacje jezior – ciągłość zasilania
Jeziora stałe – wypełnione wodą przez cały rok
Jeziora okresowe –wypełnione wodą przez część roku np. w porze deszczowej
Jeziora epizodyczne –niezwykle rzadkie, pojawiające się tylko po gwałtownych opadach
Rozmieszczenie na kuli ziemskiej
Obszary podmokłe
Bagno – obszar o trwałym uwilgotnieniu (obszar podmokły), porośnięty roślinnością. Obejmują relatywnie duże obszary, bo aż 6% powierzchni lądów.
Mokradło – uwilgotnienie jest zmienne i nie powstaje torf.
Torfowisko – silne uwilgotnieniu, powstaje torf.
Trzęsawisko – bagno występujące jako wierzchnia warstwa na płytkim, zarastającym jeziorze przy jego linii brzegowej, mająca charakter unoszącego się na wodzie “kożucha”
Wody powierzchniowe - powtórzenie
▪Rzeka, strumień potok
▪Elementy sieci rzecznej
▪Przepływ a stan wody
▪Źródło wody w rzekach
▪Co to jest jezioro?
▪Powstawanie jezior – jakie dwa rodzaje procesów doprowadziły do ich powstania?
▪Gdzie jest najwięcej jezior?
„Ludzie są jak morze, czasem łagodni i przyjaźni, czasem burzliwi i zdradliwi. Przede wszystkim to jednak tylko woda.”
Albert Einstein
Dobrego dnia!!!!