1) EKONOMIJA KAPITALA I FINANSIRANJE RAZVOJA 1. Optimalna stopa rasta je:

Optimalna stopa rasta je poželjna stopa koja treba da najbolje odgovara ciljevima razvoja jedne zemlje.

2. Šta se podrazumjeva pod strukturnom neravnotežom?Pod strukturnom neravnotežom, podrazumjevaju se one neusaglašenosti koje nastaju u strukturi same privrede u odnosima između pojedinih sektora privrede.

3. Šta je tržišna ravnoteža? Ravnoteža u odnosima ponude i tražnje robnih i kupovnih fondova na tržištu u obimu i strukturi je tržišna ravnoteža.

4. Šta dovodi do produžene krize razvoja?

5. Savremeni ekonomski razvoj zemalja u razvoju velikim dijelom je pod uticajem:

Savremeni ekonomski razvoj zemalja u razvoju velikim dijelom je pod uticajem dosadašnjeg neravnomjernog razvoja proizvodnih snaga, u kome su najvećim dijelom dosadašnje kolonije predstavljale agrarno-sirovinski privezak razvijenim industrijskim zemljama.

6. Spoljnotrgovinski debalans u zemljama u razvoju predstavlja, uglavnom:

Spoljnotrgovinski debalans u zemljama u razvoju predstavlja, uglavnom, manifestaciju disproporcije između stope porasta njihovog izvoza primarnih proizvoda i stope rasta njihovog uvoza industrijskih proizvoda, a prije svega opreme.

7. Šta je prava unutrašnja ravnoteža? Prava unutrašnja ravnoteža bila bi ona, koja se stvarno postiže, ne po cijenu narušavanja spoljne ravnoteže ili obrnuto, što se gotovo redovno ne događa, već se uspostavlja jedna na štetu druge.

8. Kako bi se prema MMF smatrala unutrašnja ravnoteža?Prema MMF unutrašnja bi se ravnoteža smatrala kao stanje privrede, koje karakteriše visoki nivo rasta nacionalnog dohotka i zaposlenost, uz isključivanje nezaposlenosti i inflacije cijena.

9. S kojom ravnotežom se obično identifikuje eksterna ravnoteža? Eksterna ravnoteža se obično identifikuje s ravnotežom u platnom bilansu u uslovima stabilnosti deviznog kursa.

10. Na koji način se može održati platno-bilansna ravnoteža?Ravnoteža u platnom bilansu i stabilizacija deviznog kursa može biti postignuta na deviznom tržištu i intervencijama centralnih banaka odnosno dodatnim mjerama ekonomske politike.

11. Novčana akumulacija (Scl) se javlja kao:

Novčana akumulacija (Scl) se javlja kao saldo bilansa privrede kao cjeline, i to kretanja u njenom drugom, realnom dijelu i finansijskim tokovima.

12. Šta predstavlja finansijska štednja? Finansijska štednja predstavlja pozitivnu razliku između novčane akumulacije i realnih investicija u određenom periodu. . F a = A n - I r

13. Maksimalna stopa akumulacije je:

Maksimalna stopa akumulacije je takvo učešće akumulacije u nacionalnom dohotku koje osigurava maksimalno angažovanje raspoloživih sredstava u reprodukciji.

14. Pored investicija (akumulacije) postoje i drugi brojni faktori koji određuju stopu rasta i proces reprodukcije. Nabrojte tri faktora koji određuju stopu rasta i proces reprodukcije: a), b), c).

15. Šta u osnovi predstavljaju finansijski tokovi?

16. Sa gledišta monetarnog prava finansijski instrumenti predstavljaju:

a), b), c), d), e).

17. Osnovni oblici eksternog finansiranja su: a), b), c), d), e).

18. Kako bi se mogla definisati akumulacija?

19. Šta obuhvataju bruto investicije?

Bruto investicije obuhvataju zamjenu postojećih i izradnju, odnosno povećanje, fiksnih i obrtnih fondova u privrednim i neprivrednim delatnostima.

20. Šta obuhvataju neto investicije?Neto investicije obuhvataju samo povećanje proizvodnih i neproizvodnih fiksnih fondova, kao i povećanje obrtnih fondova u privrednim delatnostima, koje se

finansiraju iz sredstava formiranih kroz raspodelu nacionalnog dohotka (akumulacija, bez amortizacije).

21. Šta obuhvataju nove investicije?

One obuhvataju proces povećanja fiksnih i obrtnih fondova u privrednim i neprivrednim djelatnostima, koji se finansira iz raspodjele nacionalnog dohotka, kao i iz onog dijla amortizacije koji preostaje posle zamjene utrošenih i rashodovanih fiksnih fondova.

22. Maksimalna stopa akumulacije je:

Maksimalna stopa akumulacije je takvo učešće akumulacije u nacionalnom dohotku koje osigurava maksimalno angažovanje raspoloživih sredstava u reprodukciji

23. Minimalna stopa akumulacije je:

24. Šta pokazuje reprodukciona sposobnost privrede, mjerena kao učešće amortizacije u ukupnoj akumulaciji i društvenom proizvodu?

25. Finansijska ulaganja se odnose:

26. Do čega dolazi u fazi depresije i početka oživljavanja, kada je profit još nizak, poslovni izgledi slabe, investicije u realni kapital padaju?

27. Koja je osnovna svrha uvoza kapitala?

28. Kako se monetarno gledano deficit platnog bilansa javlja?

S monetarnog gledišta znači da je domaći novac transferisan u stranu valutu, odlio se stranoj deviznoj vlasti (ili zemlji). Novčani bilans zemlje je smanjen, a devizne rezerve redukovane (ukoliko postoje) na nivou stvarnih odnosa u platnom i trgovinskom bilansu.

29. Koji je osnovni uzrok deficita platnog bilansa u svakoj zemlji u razvoju?

30. Deficit se teorijski može posmatrati i izučavati sa dva aspekta: .

a) kao čisto monetarni problem,b) kao odraz agregatne aktivnosti zemlje (ekonomije u celini) u pogledu

stvaranja dohotka i njegove potrošnje (Y</>S + 1 + G).

EKONOMIJA KAPITALA I FINANSIRANJE RAZVOJA PITANJA ZA KOLOKVIJUM

1. Dosadašnja analiza povećanja moguće stope akumulacije pokazala je da se ova stopa može povećati na nekoliko načina:

a)Povećanje udjela akumulacije u nacionalnom dohotku i smanjenje ostalih oblika potrošnje,b)Povećanje marginalne stope akumulacije iznad prosječne stope,c)Smanjenje i "presijecanje" daljeg odliva akumulacije iz ovih zemalja u razvijene industrijske zemlje, bilo po nepovoljnim spoljnotrgovinskim uslovima, po obavezama po uzetim međunarodnim zajmovima, ostacima kolonijalne vlasti, finansijske zavisnosti, tehnološke zavisnosti i sl.

2. Uz ostvarivanje koje ravnoteže pristalice uravnoteženog ekonomskog razvoja insistiraju na gotovo proporcionalnom razvoju svih sektora privrede ?

a) Tržišne ravnoteže,b) Monetarne ravnoteže,c) Platno-bilansne ravnotežed) Strukturne ravnoteže

3. Nabroj faktore čijim je djelovanjem uslovljena tržišna neravnoteža:

c) Deficitno finansiranje razvoja koje obično vodi inflaciji, uz značajno odstupanje kupovnih od robnih fondova. I jedan i drugi oblik deficitnog ili inflacionog razvoja (budžetski deficit, ekspanzija bankarskih kredita iznad realnih potreba proizvodnje i prometa) dovodi do tržišne neravnoteže, odnosno inflacije.

d) Velike fluktuacije u kretanju poljoprivrednih proizvoda dovode do neravnoteže robnih i kupovnih fondova na tržištu.

e) Promjene u tražnji i u cenama primarnih proizvoda na svjetskom tržištu prenose se u smislu neravnoteže na tržište nerazvijenih zemalja. "Godišnje fluktuacije u vrijednosti izvoza kreću se i do 30%".

4. Imajući u vidu ozbiljne probleme svjetske privrede i međunarodnih ekonomskih odnosa OLTT je krajem 1980. godine razmatrao tri ključna pitanja za proces prilagođavanja unutar svjetske privrede i njen daljnji razvoj:a) Antiinflacionu politiku i nezaposlenostb) Recesiju i probleme rastac) Protekcionizam, koji sve više narasta.

5. Visina i struktura lične potrošnje zavisi od sledećih faktora: a) Veličine nacionalnog dohotka per capitab) Raspodele tog dohotka na fond lične potrošnje, fond opšte potrošnje i fond akumulacijec) Distribucije ličnih dohodaka među pojedine kategorije stanovništva

6. Dugoročno posmatrano djelovanje eksterne ekonomije na privredni rast zemalja u razvoju mogao bi se šematski prikazati na dva načina:a) razvojem pomoću trgovine;b) balansiranim razvojem

7. Teorijski deficit platnog bilansa može se posmatrati sa dva aspekta: a) kao čisto monetarni problemb) kao odraz agregatne aktivnosti zemlje (ekonomije u celini) u pogledu stvaranja dohotka i njegove potrošnje (Y</>S + 1 + G).S monetarnog gledišta znači da je domaći novac transferisan u stranu valutu, odlio se stranoj deviznoj vlasti (ili zemlji).

8. Višak izdataka iznad stvorenog nacionalnog dohotka moguće je neutralizovati: a) porastom cijena ilib) porastom proizvodnje (nacionalnog dohotka), ilic) uvoznim viškom (odnosno porastom deficita platnog bilansa).

9. Kao posledica inflacije dolazi do: a) bježanja kapitalab) smanjivanja izvoznih viškovac) povećane potražnje za uvozom

10. Uvoz se obično dijeli na tri načina:a) kapitalna dobra, koja služe kao osnova za realizaciju određenih razvojnih programa, postaju osnova određene strukture razvoja. Ova dobra dobijaju primarno mjesto u svakom uvozu;b) potrošna roba, koja može biti roba široke luksuzne potrošnje (na vrhu liste "nebitnog uvoza") i trajna potrošna roba;c) ostali povremeni oblici uvozne robe i usluga

11. Šta čini društveno ekonomsku bazu i predstavljaja karakter sistema?

Upravljanje finansijskim sistemom, odlučivanje o formiranju i usmjeravanju novca i akumulacije, prisvajanje rezultata rada proširene reprodukcije i upravljanje svim tokovima reprodukcije čine društveno ekonomsku bazu i predstavljaju karakter sistema.

12. U sistemu formiranja nacionalne akumulacije iz nacionalnog dohotka, osnovnu ulogu imaju tri sektora: a) Sektor privrede samofinansiranja, odnosno autonomno finansiranje.b) Sektor države-javni fondovi, javna sredstva.c) Sektor stanovništva-privatna štednja, privatizacija dohotka.

13. Stalno prisutni gep u formiranju realne i nominalne akumulacije, može da se pokrije na dva načina; a) uvozom nominalne akumulacije, zaduživanjem u inostranstvu ib) deficitnim (inflacionim) finansiranjem ekonomskog razvoja, posebno sistemom dodatne emisije novca iznad ravnotežnog nivoa.

14. Treba razlikovati tri vrste stopa akumulacije: a) Maksimalna stopa akumulacijeb) Minimalna stopa akumulacijec) Optimalna stopa akumulacije.

15. Maksimalnu stopu akumulacije (gornju granicu u povećanju akumulacije) određuju uglavnom dva faktora:

a), Najmanji mogući nivo lične i opšte potrošnje, koji je rezultat određenih istorijskih i društvenoekonomskih faktora. Povećanje stope akumulacije može se samo izuzetno i privremeno vršiti smanjivanjem postojećeg nivoa per capita lične potrošnje. b). Naturalna struktura viškova odeljka proširene reprodukcije, posle izvršene razmjene s inostranstvom, je drugi ograničavajući faktor maksimalne stope akumulacije.

16. Novčana akumulacija sektora privrede obično je plasirana u tri namjene: a), Povećanje realne aktiveb), Povećanje finansijske aktivec). Smanjenje postojeće zaduženosti prema drugim sektorima

17. Finansijski tokovi mogu imati dva oblika:

a) tržišni tokovi – usled delovanja tržišnih mehanizama i ponašanja pojedinih subjekata i sektora na finansijskom tržištu.

b) fiskalni tokovi – vezani za raspodelu nacionalnog dohotka (porezi, carine, doprinosi ...)

18. Postoje tri teorijski moguća koncepta i mehanizma finansiranja reprodukpije, odnosno načina na koje se ulivaju sredstva u reprodukciju:a), sistem domaće akumulacije b), uvozna akumulacijac) deficitni sistem finansiranja (kreiranje novca ex nihilo, Ms) u procesu finansiranja reprodukcije

19. Koji faktori pored investicija dolaze do izražaja u reprodukciji i razvoju?

a), akumulacija

b), stepen tehničko tehnološke razvijenosti

c), razvijenost finansijskih institucija

d) ljudski kapital

20. Navedi koje se vrste stope akumulacije obično u teoriji i praksi razlikuju? a)minimalna stopa akumulacijeb)maksimalna stopa akumulacije i c)optimalna stopa akumulacije

21. Zašto je samofinansiranje neophodna komponenta stabilizacije privrednih kretanja? Samofinansiranje je neophodna komponenta stabilizacije privrednih kretanja, jer bez njega nema selekcije i dobrog ekonomskog odlučivanja o investicijama, niti snošenja pune odgovornosti za sopstvene odluke.

22. Samofinansiranje se može posmatrati sa tri stanovišta, kao:

a) Samofinansiranje u užem smislu (po subjektima u reprodukciji),b) Samofinansiranje u širem smislu (po sektorima, granama, grupacijama i sl.),c) Opštedruštveni oblik samofinansiranja privrede u cjelini. Od pristupa konceptu samofinansiranja, zavise i stavovi o njegovoj visini, optimalnosti i pozitivnim i negativnim efektima u privredi.

23. Zbog kojih razloga sredstva amortizacije nisu dovoljna za finansiranje privrede? a) Sve veće vrijednosti moderne tehnologije i osnovnih sredstava koja se mijenjaju, odnosno nabavljaju;b) Sve kraćeg perioda amortizacije osnovnih fondova;

c) Nužnosti sve brže zamjene osnovnog kapitala privrede u sve bržoj tehnološkoj revoluciji, praćenoj visokom inflacijom u svim privredama.

24. Šta kriznu fazu ciklusa karakteriše?

Kriznu fazu ciklusa karakteriše bijeg od tržišta vrjednosnih papira (povećana prodajavrjednosnih papira), povećana sklonost likvidnosti, kao i teškoće u plasmanu vrjednosnih papira (prikupljanje potrebnog kapitala za investicije je otežano).S druge strane, cijena kapitala naglo raste,banke se suzdržavaju novih kredita, raste naplata dospjelih kredita - nastaje konverzija kreditnog u novčani sistem.

25. Odnos akumulacije i investicija se postavlja kao bitno pitanje zbog tri strateška razloga:

a.Izdvajanja akumulacije iz dohotka odnosno društvenog proizvoda i tempo korišćenja tako"rezervisanih" sredstava za razvoj u funkciji"odložene potrošnje" u jednoj tipično inflacionoj ekonomiji.b.Stopa pokrića realnih investicija novčanom akumulacijom privrede, što implicira i mogućnosti samofinansiranja ovog vitalnog sektora privrede.c.Brzine procesa transformacije novčane u realnu akumulaciju (investicije), odnosno veće il imanje umrtvljavanje (sterilnost) društvenog kapitala. Odnos akumulacije i investicije sadrži u sebi, dakle, i više drugih pitanja od značaja za privredni sistem i razvojnu (stabilizacionu) politiku.

26. Djelovanje inostranog kapitala na domaći akumulacioni potencijal ogleda se u dva pravca:

a), pozitivno-kroz povećanjeraspoložive akumulacije;

b) negativno-kroz visoke otplate i kamate, kao i nepovoljnu strukturu korišćenja ovih sredstava.

27. Makroekonomski deficit platnog bilansa može se posmatrati sa dva aspekta:

a),deficit kao čisto monetarni problem jedne ekonomije;

b) deficit kao rezultat ukupne aktivnosti zemlje (ekonomije u celini).S monetarnog aspekta znači da se novac, transferisan u inostranu valutu, odlio uinostranstvo ili domicil druge monetarne vlasti (zemlje)

28. Deficit i platnobilansna neravnoteža je posledica: Ukoliko tražnja raste brže od ponude (Tn > Pn), nominalni nacionalni dohodak raste brže od realnog, što će redovno dovesti do inflacije i deficita u platnom bilansu.

29. Višak izdataka iznad stvarnog nacionalnog dohotka moguće je neutralisati na tri načina: a) porastom cijena ilib) porastom proizvodnje (nacionalnog dohotka), ilic) uvoznim viškom (odnosno porastom deficita platnog bilansa