pitoresk istanbul
TRANSCRIPT
1
Dr. Vural Yiğit 17. 4. 2016
Deniz Müzesinde 12 Mart/Mayıs 2016 tarihleri arasında açılan,«Pitoresk İstanbul dijital sergisi», İstanbul’un 200 yıl öncesine götüren gizemli ve çok özel bir yolculuk olarak düzenlenmiş.
Romantik dönem sanatçılarının İstanbul’u resmeden eserleri bu sergide hayat buluyor.
Doğu’yu keşfetmek üzere yola çıkan seyyahların gözünden eşsiz bir İstanbul paylaşımı.
Beste ve Müzik Yönetmeni: Anjelika Akbar
Genel Yönetmen: Bülent Özükan
Sanat Yönetmeni: Murat Öneş 2
3
Fransızca bir kavram olan pitoresk; ''Yüzyıllar öncesinin mimarisi ya da manzaralarının resmedilmeye değer, çekici ve gizemli güzellikleri'' anlamını taşır.
Durumu, görünüşü bir tablo konusu olmaya değecek güzellikte olanın (görünüm) betimlemesidir.
Romanı yazılan, kitaplarla zenginleştirilen, müzikleri bestelenen, resmin ve edebiyatın teknoloji ile harmanlandığı bir görsellik bütünüdür.
Estetik etkiyi, doğadaki gibi elde etmeye çalışan, her tür sanatsal tutumu niteler.
Pitoresk bir eser, «El değmemiş, gizemli doğa» izlenimi yaratmalıdır. 4
Serginin ilk bölümünde 6 Yurtdışı sanatçı
için interaktif ekranlardan ayrı ayrı bilgiler
veriliyor.
Sanatçılara ait orijinal eserlerin de
sergilendiği bu bölümün ardından 4,5
metre yüksekliğinde ve 60 metre
uzunluğunda dev yüzeylere yansıtılmış
durumda.
19. Yüzyıl, İstanbul görünümleri,
döneminin müzikleri eşliğinde, 35
dakikalık görsel bir şölen ve sanat gösterisi
halinde sunuluyor. 5
Ivan Ayvazovski
John Frederic Lewis
Joseph Schranz
Antoine Ignace Melling
Thomas Allom
William Henry Bartlett 6
1817 yılında, Kırım’da dünyaya geldi. Saint
Petersburg’da resim eğitimi gördü. 138 ayrı şehirde
sergi açtı. 6.000’den fazla tablo yapmıştı.
1845 yılında İstanbul’a geldi, İstanbul’u en çok
resmeden isim olarak bilinir.
Osmanlı Sultanları Abdülmecid, Abdülaziz, V. Murat
ve II. Abdülhamit dönemlerinin saray ressamlarından
biri oldu.
Özellikle Sultan Abdülaziz ile yakın ilişkileri kurarak
birlikte resim yaptılar.
Deniz dalgalarının resimlerindeki gerçekçi tasvirleriyle
“Deniz resimlerinin şairi” olarak da anılır.
Kırım Savaşı (1853-1856) ve 93 Harbi (1877-1878)
Osmanlı-Rus savaşlarına tanıklık etti.
O dönemlerde Rusya’da, İstanbul tabloları çok ilgi
görüyordu ve Ayvazosky’nin, 200’den fazla İstanbul
tablosu yaptığı biliniyor. 7
8
19. yüzyılın pitoresk düşler kenti İstanbul, şehri gerçekte görmemiş ressamlara dahi ilham kaynağı olmuştur.
İstanbul’u görmeden çizen ressamların en ünlüsü John Frederick Lewis’dir.
İstanbul’u daha önce ziyaret eden Coke Smyth’in desenlerinden yararlanarak yaptığı İstanbul görünümleri kentin “pitoresk” sıfatını ne kadar hak ettiğini gösterir niteliktedir.
Mimari yaklaşımların öncelik kazandığı Lewis’in İstanbul tablolarının ayrıntı zenginliği hayranlık uyandırmaktadır. 9
10
İspanya doğumlu Alman ressam Schranz, 1830’lu yıllarda yaptığı, Pitoresk-düşsel panoromik İstanbul Boğazı görünümleri, Sultan Abdülmecid’in büyük beğenisini kazanır.
Daha çok suluboya tablolarıyla tanınır. Ayrıca İstanbul’a ilişkin çok sayıda taş baskı gravürü de bulunmaktadır.
1838 yılında Mekteb-i Harbiye-i Şahane’ye resim öğretmeni olarak tayin edilir.
İstanbul Boğazını, Karadeniz’den Marmara Denizine kadar iki ayrı panoramik tablo ile resmetmesi, İstanbul’un romanı gibidir.
11
12
Almanya’da doğdu. 1802’ye kadar 18 yıl İstanbul’da
yaşadı.
Hatice Sultan ile yazışmalarında, birlikte
geliştirdikleri, Latin harflerini kullanarak, Osmanlıca
Türkçesinde yazı diliyle görüşmelerini ileri düzeyde
yürütebiliyordu.
Resim ve mimari yetenekleriyle İstanbul’da saray,
yalı ve çeşitli elçilik binaları inşa etti.
Hayranı olarak yaşadığı İstanbul’un resimlerini
yaptı. Saray mimarı olarak, Osmanlı Devletinin
hizmetinde bulundu.
İstanbul’un en değerli görsel kaynaklarından biri
olan “Voyage Pittoresque de Constantinople et des
rives du Bosphore” kitabındaki Melling gravürleri,
bakır levha üzerine kazıma tekniği ile basılmıştır.
50 x 60 cm boyutlarındaki levha basımları 14 yıl
sürmüştür. (1805-1819)
13
14
1804 Londra doğumlu Thomas Allom, Royal
Academy’den mimar olarak mezun oldu.
1834’de geldiği İstanbul’da 4 yıl yaşadı. En önemli ve
en çok beğenilen gravürleri İstanbul üzerine olanlarıdır.
Dönemin seyyahlarının önemli bir özelliği, ülkeleri
adına bilgi toplamanın yanı sıra resim, gravür ve
eskizlerle ilgili ülke raporlarını kitaplaştırmak
olmuştur.
Türkiye’nin arkeolojik değerlerine yakın ilgi duymuş, Bursa, Bergama, Manisa, Pamukkale, Efes ve Suriye’yi
de kapsayan yolculukları Arabistan yarımadasına kadar
ulaşmıştır.
Thomas Allom’un bu yolculuklarda yaptığı resimlerin
bir kısmı Robert Walsh’un 1839’da yayınladığı,
«Constantinople and the Scenery of the Seven
Churches of Asia Minor» kitabında gravür olarak
yayınlanmıştır.
15
16
Ressam, gravür sanatçısı ve gezgin William Henry
Bartlett, Miss (Julia) Pardoe’nun yazdığı, «The Beauties
of the Bosphorus» kitabına yaptığı çizimlerle tanımıştır.
Bu çizimlerden 83’ü, gravür halinde bu kitaba alınır.
Pardoe’nun İstanbul’da kaldığı yıllara ilişkin gözlem ve
anlatımları da Bartlett’in çizimleri kadar gerçekçi ve
değerli kabul edilmektedir.
Bartlett, antik eserlere meraklıdır. Döneminin önemli
eski eser uzmanı John Britton’ın yanında kendini
geliştirir. İlk eserleri Royal Academy’de sergilenmiştir.
1837 ve 1838 yıllarında İstanbul’da bulunan Bartlett,
İstanbul hayranı oryantalist bir ressam olarak
İstanbul’un en gizemli ve gerçekçi pitoresk resimlerini
çizer.
Gravürlerindeki ayrıntılar, İstanbul’un fotoğraf öncesi
dönemine ilişkin paha biçilemez değerdeki görsel tarih
hazinesi olarak kabul edilmektedir.
17
18
MELLING TABLOLARINDA
*Aziziye Marşı-Beste: Guatelli Paşa-Aranjman: Emre Aracı, Londra Osmanlı Saray Müziği Orkestrası Kalan Müzik,“Osmanlı Sarayında Avrupa Müziği”
* Osmanlı Sergi Marşı-Beste: Guatelli Paşa, Aranjman: Emre Aracı, Kalan Müzik, “Osmanlı Sarayında Avrupa Müziği”
* Orkide-Beste: J. S. Bach, aranjman: Anjelika Akbar
* Piyano: Anjelika Akbar- Lila Müzik, Bach A L’Orientale, Anjelika Akbar
19
*Aşk- Beste - Piyano: Anjelika Akbar
*Ezan-Kani Karaca
*Gülnihal-Beste: Dede Efendi, Aranjman: Anjelika Akbar
*Vokal: Elif Tuğba Tekışık, Piyano: Anjelika Akbar
*Bektaşi Nefesi-Anonim, Aranjman: Anjelika Akbar
* Ud: Fatih Ahıskalı, Perküsyon: Tolga Ünaldı
*Üsküdar-Anonim, Aranjman: Anjelika Akbar
* Piyano: Anjelika Akbar
* Ud: Fatih Ahıskalı , Perküsyon: Tolga Ünaldı
* Oriental Rhapsody, Anjelika Akbar
20
*Türk Kasidesi, Beste: Luigi Arditi,,Aranjman: Emre Aracı, Kalan Müzik, “Osmanlı Sarayından Avrupa Müziği”
*Nikriz Sirto-Beste: Cemil Bey, Aranjman: Göksel Baktagir, Kalan Müzik, “Cafe İstanbul Sirtolar ve Longalar” Göksel Baktagir
* Çeçen Kızı-Beste: Cemil Bey, Çınar Müzik, “Söz Saz İstanbul” Ottomans Classical Music
* Hicaz Sirto, Beste: Sultan Abdülaziz Kalan Müzik,“Sultan Bestekarlar”
* Çargah Sirto -Anonim, Aranjman: Göksel Baktagir Kalan Müzik, “Cafe İstanbul Sirtolar ve Longalar” Göksel Baktagir
21
*Mecidiye Marşı Yasemin- Beste: J. S. Bach, Aranjman: Anjelika Akbar- Piyano: Anjelika Akbar
* Lila Müzik, Bach A L’Orientale, Anjelika Akbar
* Osmanlı Kasidesi- Beste: Sultan Abdülmecit, Aranjman: Emre Aracı- Kalan Müzik, “Osmanlı Sarayından Avrupa Müziği”
* Osmanlı Saltanat Marşı- Beste: Sultan Abdülmecit, Aranjman: Emre Aracı- Prag Senfoni Oda Orkestrası Kalan Müzik
* Laterna- Beste ve Aranjman: Murat Aydemir Kalan Müzik,“İnce Saz-8”
22
GÖSTERİ BAŞLIYOR 23
24
Kendinizi tabloların içinde hissedeceğiniz gizemli bir yolculuk yapmak için ayrıca yukarıdaki tanıtım bağlantısını izleyin.
PİTORESK İSTANBUL SERGİSİNİ BEĞENDİNİZ Mİ?
25
26
27
28
29
30
HOŞÇAKALIN