Investiciono-razvojni fond

Crne Gore A.D.

PLAN INTEGRITETA

Podgorica, Mart 2016.godine

2

NAZIV ORGANA VLASTI: Investiciono-razvojni fond Crne Gore A.D. ADRESA: Bul. Sv. Petra Cetinjskog 126, Podgorica TELEFON: +382 20 41 66 05 E-MAIL: info@irfcg.me IME I ZVANJE ODGOVORNOG LICA ZA IZRADU I SPROVOĐENJE PLANA INTEGRITETA (MENADŽERA INTEGRITETA): Nikola Milosavljević, rukovodilac DATUM I BROJ RJEŠENJA O ODREĐIVANJU MENADŽERA INTEGRITETA:16.02.2016.godine br. 05-07007-930/1 DATUM I BROJ RJEŠENJA O ODREĐIVANJU ČLANOVA RADNE GRUPE ZA IZRADU PLANA INTEGRITETA :16.02.2016.godine br.05-07007-929/1 ČLANOVI RADNE GRUPE: Nikola Milosavljević- rukovodilac Sreten Sekulović-član Ilija Marković-član Mirko Mašković-član Kristina Mićković-član DATUM POČETKA IZRADE: 17.02.2016.godine DATUM ZAVRŠETKA IZRADE: 28.03.2016.godine DATUM USVAJANJA PLANA INTEGRITETA: 30.03.2016.godine

3

UVOD Zakonom o Investiciono-razvojnom fondu Crne Gore ("Službeni list Crne Gore", br. 088/09 od 31.12.2009, 040/10 od 22.07.2010) definisano je osnivanje, djelatnost, ovlašćenja i organizacija Investiciono - razvojnog fonda Crne Gore A.D. (u daljem tekstu: Fond). Fond je akcionarsko društvo koje sa finansira iz sopstvenih sredstva, sa pravima i obavezama utvrđenim zakonom i opštim aktima Fonda. Prava i dužnosti osnivača Fonda vrši Vlada Crne Gore. Fond je osnovan u cilju podsticanja i ubrzanja privrednog razvoja Crne Gore kroz podršku mikro, malim i srednjim preduzećima i preduzetnicima, infrastrukturnim projektima, projektima vodosnabdijevanja, tretmana otpadnih voda, zaštite životne sredine, finansiranja projekata od lokalnog, regionalnog i državnog značaja, kao i privatizaciju preostalog kapitala stečenog u procesu svojinske transformacije. Fond može biti član, osnivač i/ili akcionar, domaćih i međunarodnih finansijskih institucija privrednih društava u Crnoj Gori i u inostranstvu. Fond može koristiti međunarodne fondove, poslovati na tržištu novca i kapitala u svrhu obavljanja djelatnosti u skladu sa zakonom i aktima poslovne politike Fonda, uz saglasnost osnivača. Kriterijumi i uslovi za korišćenje sredstava Fonda utvrđuju se aktima poslovne politike Fonda, akti poslovne politike Fonda utvrđuju se u skladu sa ekonomskom politikom i strateškim dokumentima Vlade Crne Gore. Fond donosi godišnji plan rada, finansijski plan i srednjoročni program rada, uz saglasnost Vlade. Kreditna aktivnost Fonda odvija se direktno ili posredstvom poslovnih banaka. Fond je dužan da rizike u obavljanju kreditnih poslova i poslova izdavanja garancija svodi na najmanju mjeru, rukovodeći se principima opreznog bankarskog poslovanja. Izvještaje o kreditnim poslovima i poslovima izdavanja garancija Fond dostavlja Centralnoj banci Crne Gore, u skladu sa propisom Centralne banke Crne Gore. Javnost rada Fonda ostvaruje se objavljivanjem odluka Fonda i dostavljanjem izvještaja o radu i godišnjih finansijskih iskaza, sa mišljenjem revizora Vladi i Skupštini Crne Gore, radi upoznavanja. Opšti akt Fonda o kriterijumima i uslovima za korišćenje sredstava Fonda objavljuje se u "Službenom listu Crne Gore", a odluke na internet stranici Fonda. Zakonom o sprječavanju korupcije propisana je obaveza donošenja Plana integriteta od strane svih državnih organa i privrednih društava u kojima Država ima najmanje 33% kapitala. U skladu sa tim, a poštujući Pravila za izradu i sprovođenje plana integriteta koje je donijela Agencija za sprječavanje korupcije, Fond je sproveo postupak za izradu i sprovođenje Plana integriteta. Na osnovu rezultata identifikacije, procjene i rangiranja rizika predložene su i odgovarajuće mjere o čijem će se sprovođenju, nakon usvajanja Plana integriteta Fonda, starati menadžer integriteta, čija je dužnost i da priprema i Agenciji za sprječavanje korupcije dostavlja godišnje izvještaje.

4

SADRŽAJ: RJEŠENJE O ODREĐIVANJU ČLANOVA RADNE GRUPE ZA IZRADU PLANA

INTEGRITETA RJEŠENJE O IMENOVANJU ODGOVORNOG LICA – MENADŽERA

INTEGRITETA

INFORMACIJA O POTREBI IZRADE PLANA INTEGRITETA PROGRAM IZRADE I SPROVOĐENJA PLANA INTEGRITETA

- Prikupljanje inicijalnih informacija o radu institucije (normativa, organizacija, kadrovi) - Početna procjena stanja, utvrđivanje fakora rizika i izrada riziko mape radnih mjesta (anketa,intervjui, upitnici) - Odabir oblasti za koje nijesu potrebne detaljne analize - Utvrđivanje radnih procesa posebno izloženih riziku i rangiranje rizika - Priprema prijedloga mjera za podizanje nivoa integriteta

METODOLOGIJA PROCJENE INTENZITETA

KONAČAN IZVJEŠTAJ - PLAN INTEGRITETA FONDA

ODLUKA O USVAJANJU I STUPANJU NA SNAGU PLANA INTEGRITETA

5

6

7

8

9

10

PROGRAM IZRADE PLANA INTEGRITETA

AKTIVNOST RADNE GRUPE MJERA/AKTIVNOST ODGOVORNO

LICE/ ORGANIZACIONA JEDINICA

ROK ZA REALIZA

CIJU

MJERA/AKTIVNOST

Donošenje Rješenja o imenovanju radne grupe

Izvršni direktor 16.02.2016.

Donošenje Rješenja o imenovanju radne grupe

Donošenje Rješenja o imenovanju menadžera integriteta

Izvršni direktor 16.02.2016.

Donošenje Rješenja o imenovanju menadžera integriteta

Priprema Programa izrade Plana integriteta

Radna grupa 17.02.2016. Priprema Programa izrade Plana integriteta

Obavještenje zaposlenim o potrebi donošenja i cilju Plana integriteta i obavezi da pruže podršku i pomoć u radu Radne grupe

Izvršni direktor 17.02.2016.

Obavještenje zaposlenim o potrebi donošenja i cilju Plana integriteta i obavezi da pruže podršku i pomoć u radu Radne grupe

Priprema akta za upoznavanje zaposlenih sa planiranim aktivnostima na donošenju Plana integriteta

Radna grupa 19.02.2016. Priprema akta za upoznavanje zaposlenih sa planiranim aktivnostima na donošenju Plana integriteta

Izrada zakonskog okvira (popis i dostavljanje zakona i normativnih akata kojima se reguliše rad Fonda )

Sekretar 22.02.2016. Izrada zakonskog okvira (popis i dostavljanje zakona i normativnih akata kojima se reguliše rad Fonda)

Priprema dokumentacije za organigram Fonda (akt o organizaciji, organizaciona struktura, informacije o ključnim poslovnim procesima, godišnji program rada, finansijski plan…)

Sve organizacione jedinice

24.02.2016.

Priprema dokumentacije za organigram Fonda (akt o organizaciji, organizaciona struktura, informacije o ključnim poslovnim procesima, godišnji program rada, finansijski plan…)

Prikupljanje dokumentacije i podataka o poslovnim procesima, sistemu internih kontrola, tačkama rizika, upravljanju operativnim rizicima, kadrovskim kapacitetima, plan i program edukacije, zadržavanja i privlačenja kadrova...

Sve organizacione jedinice

29.02.2016. Prikupljanje dokumentacije i podataka o poslovnim procesima, sistemu internih kontrola, tačkama rizika, upravljanju operativnim rizicima, kadrovskim kapacitetima, plan i program edukacije, zadržavanja i privlačenja kadrova...

Priprema anonimnog upitnika za zaposlene o samoprocjeni

Radna grupa 29.02.2016. Priprema anonimnog upitnika za zaposlene o samoprocjeni

Priprema upitnika za pribavljanje podataka o upravljanju i rukovođenju

Radna grupa 02.03.2016. Priprema upitnika za pribavljanje podataka o upravljanju i rukovođenju

Analiza dokumentacije koja je prikupljena u pripremnoj fazi (opisi poslova, radni procesi, sistem kontrola, izvještaji)

Radna grupa 07.03.2016. Analiza dokumentacije koja je prikupljena u pripremnoj fazi (opisi poslova, radni procesi, sistem kontrola, izvještaji)

11

Obavljanje intervjua Radna grupa 07.03.2016. Obavljanje intervjua Kritička analiza postojećih preventivnih mjera i mehanizama zaštite

Radna grupa 09-10.03.2016.

Kritička analiza postojećih preventivnih mjera i mehanizama zaštite

Procjena izloženosti rizicima od korupcije i drugih oblika narušavanja integriteta

Radna grupa

14.03.2016. Procjena izloženosti rizicima od korupcije i drugih oblika narušavanja integriteta

Upoznavanje zaposlenih sa rizicima narušavanja integriteta, ocjenom izloženosti i planom mjera za poboljšanje integriteta

Radna grupa

18.03.2016. Upoznavanje zaposlenih sa rizicima narušavanja integriteta, ocjenom izloženosti i planom mjera za poboljšanje integriteta

Priprema konačnog izvještaja Radna grupa 28.03.2016. Priprema konačnog izvještaja Preporuke za poboljšanje sa prioritetima, rokovima za realizaciju i odgovornim licima

Menadžer integriteta i radna

grupa

28.03.2016.

Preporuke za poboljšanje sa prioritetima, rokovima za realizaciju i odgovornim licima

Usvajanje Plana integriteta Izvršni direktor 30.03.2016.

Usvajanje Plana integriteta

Uspostavljanje sistema praćenja i evaluacije

Menadžer integriteta

U kontinuitetu

Uspostavljanje sistema praćenja i evaluacije

12

UTVRĐIVANJE POSTOJEĆIH MJERA Inicijalne informacije o Investiciono –razvojnom fondu Crne Gore A.D. U cilju izrade početne procjene, a u skladu sa planiranim aktivnostima, Radna grupa je za ocjenu opšteg stanja prikupila osnovne podatke o Investiciono – razvojnom fondu Crne Gore A.D. kroz sagledavanje normativnog okvira, organizacione strukture i kadrovskih potencijala. Normativni okvir Normativni okvir za rad Fonda čine:

- zakoni i podzakonska akta; - unutrašnji propisi i strateška dokumenta Fonda.

Članom 13 Zakona o Investiciono-razvojnom fondu Crne Gore ("Sl.list CG" br. 88/09 i 40/10) je utvrđeno: “Organi Fonda su Skupština, Odbor direktora i Izvršni direktor. Članove Odbora direktora imenuje i razrješava Skupština Fonda.” Široko postavljene funkcije Fonda, definisane su Zakonom o Investiciono-razvojnom fondu Crne Gore, Zakonom o bankama, Zakonom o privrednim društvima i Zakonom o privatizaciji privrede. Navedeni zakoni su osnovni, mada zaposleni u Fondu takođe primjenjuju veoma širok spektar zakonskih propisa upravo iz razloga što je Fond samostalna finansijska institucija-privredno društvo koje posluje na tržišnim principima, a sa druge strane Fond je dužan da poštuje i set zakonskih propisa koji su imanentni državnoj upravi u najrigidnijem smislu. Organizacija i način poslovanja u Fondu uređeni su unutrašnjim aktima – pravilnicima, procedurama, uputstvima koje donose nadležni organi Fonda. U normativnom okviru za rad Fonda važno mjesto ima i Srednjoročni program rada na osnovu koga se sačinjavaju Godišnji plan rada i Finansijski plan, kojima se na godišnjem nivou utvrđuju aktivnosti za ostvarivanje zakonom utvrđenih ciljeva. Ova dokumenta imaju strateški značaj jer su polazna osnova za sačinjavanje planova rada organizacionih jedinica u kojima se bliže definišu aktivnosti i rokovi za ostvarivanje utvrđenih ciljeva. Kadrovski potencijal Pravilnikom o organizacionoj strukturi i sistematizaciji radnih mjesta u Fondu su sistematizovana 63 radna mjesta, za koja je predviđeno ukupno 78 izvršilaca. Prema starosnim grupama, struktura zaposlenih je sljedeća: 35 zaposlenih ili 60,34% je starosti do 35 godina, dok je 23 zaposlenih ili 39,66% u starosnoj grupi od 35 do 55 godina.

13

Kvalifikacionu strukturu zaposlenih čini 1 doktor nauka, 4 magistra, 48 zaposlenih sa visokom stručnom spremom, 4 zaposlenih ima srednju stručnu spremu, dok je 1 zaposleni u kategoriji polukvalifikovanih. Prema polnoj strukturi zaposlenih dominiraju žene koje čine 56% zaposlenih. Zaposleni u Fondu se kontinuirano usavršavaju i obučavaju za sticanje novih znanja i vještina kroz različite oblike radionica, seminara, obuka, kurseva, studijskih posjeta, kao i usavršavanje kroz završavanje dodatnih studijskih programa. Aktivnosti na stručnom usavršavanju se planiraju na godišnjem nivou, u skladu sa određenim prioritetima, opisom i potrebama posla. Organizaciona struktura Odbor direktora Fonda je organ upravljanja, rukovođenja i nadzora nad tekućim poslovanjem. Odbor direktora ima tri člana, koji između sebe biraju Predsjednika. Članove Odbora direktora imenuje i razrješava Skupština Fonda. Izvršnog direktora Fonda imenuje i razrješava Odbor direktora. Upravljanje, rukovođenje i ovlašćenja u vezi sa tim bliže su uređeni Statutom Fonda. Odboru direktora u obavljanju poslova iz svog djelokruga rada stručnu podršku pružaju Kreditno - garantni odbor i Odbor za upravljanje aktivom i pasivom. Kreditno - garantni odbor razmatra zahtjeve koji se odnose na plasman sredstava Fonda i izdavanje garancija za kredite čiji su korisnici mala i srednja preduzeća i preduzetnici, i daje mišljenja i preporuke Odboru direktora Fonda radi donošenja konačne odluke o dodjeli sredstava i odluke o izdavanju garancija po svakom pojedinačnom korisniku kredita. Odbor za upravljanje aktivom i pasivom Fonda prati rizike (rizik likvidnosti, kreditni rizik, tržišni i drugi rizici) kojima Fond može biti izložen u svom poslovanju, analizira i upravlja strukturom bilansnih stanja, analizira i predlaže mjere i aktivnosti za usklađivanje ročne strukture, održavanje likvidnosti, upravljanje rizicima, povećanje profitabilnosti i daje preporuke i mišljenja Odboru direktora Fonda. Pravilnikom o organizacionoj strukturi i sistematizaciji radnih mjesta Fonda uređuju se pitanja koja se odnose na poslovne procese, unutrašnju organizaciju i sistematizaciju radnih mjesta u Fondu. U skladu sa potrebama procesa rada i obavljanja zakonom utvrđene djelatnosti obrazovane su tri osnovne organizacione jedinice i to:

- Kabinet Izvršnog direktora;

14

- Sektor za finansijske plasmane i - Sektor za upravljanje imovinom i pravne poslove.

U okviru osnovnih organizacionih jedinica formirane su niže organizacione jedinice službe i odjeljenje. Kabinet Izvršnog direktora čine:

1. Izvršni direktor; 2. Šef Kabineta Izvršnog direktora; 3. Savjetnici; 4. Ostali.

Posebne organizacione jedinice čine službe koje su direktno odgovorne Izvršnom direktoru: 1. Služba za finansije i računovodstvo; 2. Služba za unutrašnju kontrolu; 3. Služba za upravljanje rizikom i finansijskom analizom i 4. Služba za monitoring i kontrolu finansijskih plasmana; 5. Služba za informacione tehnologije.

Sektor za finansijske plasmane čine sljedeće organizacione jedinice:

1. Služba za kredite i garancije - Odjeljenje za regionalne finansijske plasmane; 2. Služba za podršku kreditnom poslovanju - back office; 3. Služba za faktoring. Sektor za upravljanje imovinom i pravne poslove čine sljedeće organizacione jedinice:

1. Služba za upravljanje imovinom, potrfeljom HOV i prinudnom naplatom; 2. Služba za pravne i opšte poslove.

Pomoćnici Izvršnog direktora i rukovodioci službi planiraju, koordiniraju i usmjeravaju rad organizacionih jedinica i staraju se o zakonitom i blagovremenom izvršavanju postavljenih ciljeva. O realizaciji planiranih aktivnosti sačinjava se izvještaj o radu i godišnji finansijski iskazi, sa mišljenjem revizora, koji se dostavljaju Vladi Crne Gore i Skupštini Crne Gore, radi upoznavanja.

15

16

POČETNA PROCJENA STANJA

Uvod

Fond je osnovan u cilju podsticanja i ubrzanja privrednog razvoja Crne Gore i to: okončanjem procesa privatizacije prodajom kapitala stečenog u procesu svojinske transformacije, podrškom mikro, malim i srednjim preduzećima i preduzetnicima, podrškom infrastrukturnim projektima, projektima vodosnabdijevanja, tretmana otpadnih voda i zaštite životne sredine, kao i finansiranjem projekata od lokalnog, regionalnog i državnog značaja. Uzimajući to u obzir, od osnivanja se moralo raditi na izgradnji i uspostavljanju jedne savremene institucije koja svojim upravljačkim i organizacionim kapacitetima može odgovoriti tako kompleksno postavljenim ciljevima. U tom smislu je bilo neophodno:

- jasno definisanti sve funkcija i procese i obezbjediti njihovo ostvarivanje uvođenjem efikasnih i efektivnih pravila upravljanja;

- organizaciono postaviti i urediti instituciju primjereno ostvarivanju svih definisanih funkcija, i

- obezbijediti kontinuirani razvoj ljudskih resursa kroz adekvatno planiranje razvoja stručnog kadra neophodnog za ostvarivanje utvrđenih funkcija.

Članom 18 Zakona o Investiciono-razvojnom fondu Crne Gore je precizirano da se javnost rada Fonda ostvaruje objavljivanjem odluka Fonda i dostavljanjem izvještaja o radu i godišnjih finansijskih iskaza, sa mišljenjem revizora Vladi i Skupštini Crne Gore, radi upoznavanja. Opšti akt Fonda o kriterijumima i uslovima za korišćenje sredstava Fonda objavljuje se u Službenom listu Crne Gore, a odluke na internet stranici Fonda. Iz čega slijedi zaljučak da je važna karakteristika Fonda, upravo transparentnost rada. Napominjemo i činjenicu da je Fond u sistemu revizije Državne revizorske institucije, kao i da je u skladu sa poštovanjem Zakona o bankama u sistemu izvještavanja Centralne banke Crne Gore dok je obzirom na oblik organizovanja (akcionarsko društvo) Fond u obavezi da redovno izvještava i Komisiju za hartije od vrijednosti. Jedan od najvažnijih segmenata dobrog upravljanja je i uspostavljanje adekvatnog sistema internih kontrola i implementacija instrumenata za identifikaciju, procjenu i kontrolu rizika. Sistem internih kontrola je uspostavljen donošenjem procedura i pravilnika za sve ključne radne procese u svim organizacionim jedinicama, a uspostavljeni su i sistemi za identifikaciju, procjenu, mjerenje i kontrolu rizika. Razuđenost funkcija, složenost radnih procesa koji se obavljaju u Fondu i promjene u sistemu upravljanja i rukovođenja doveli su do promjena u pristupu utvrđivanja, procjene, nadziranja i kontrole rizika i usklađivanja ove oblasti sa relevantnim standardima. U tom smislu treba posebno apostorfirati značaj više organizacionih jedinica: Služba za upravljanje rizikom i finansijskom analizom, Služba za unutrašnju kontrolu, Interni revizor, Kreditno-garantni odbor i Odbor za aktivu i pasivu. Svi ovi organizacioni djelovi svojim radom doprinose pouzdanosti u radu, smanjenju rizika poslovanja, ostvarivanju sistema više kontrola i procjena, sve sa ciljem postizanja maksimalnih rezultata i ostvarivanja misije Fonda.

17

Služba za upravljanje rizikom i finansijskom analizom obavlja poslove finansijske analize plasmana sa aspekta ispunjenosti uslova za njihovu realizaciju i analize kreditnog i drugih rizika; indentifikuje, mjeri i procjenjuje rizike sa ciljem minimiziranja njihovih negativnih efekata na finansijski rezultat i kapital Fonda; predlaže mjere sa kojima se smanjuju rizik mogućeg nastanka negativnih efekata na finansijski rezultat i kapital Fonda usljed nemogućnosti Fonda da ispunjava svoje dospjele obaveze (rizik likvidnosti); utvrđuje rizik mogućnosti nastanka negativnih efekata na finansijski rezultat i kapital Fonda usljed neizvršavanja obaveza dužnika prema Fondu (kreditni rizik). Služba za unutrašnju kontrolu stara se o poštovanju pravilnika, procedura i drugih internih akata; upravlja operativno - proceduralnim rizikom; analizira adekvatnost i primjenjivost pravilnika, mjera, sistema odgovornosti, nedostatak praktičnog znanja zaposlenih i informatičke podrške, potreban broj zaposlenih i predlaže odgovarajuće mjere; vodi računa o kulturi ponašanja zaposlenih u odnosu na njihovu izloženost operativnim rizicima, rizicima upravljanja, potencijalnim internim nedozvoljenim radnjama, eventualnim konfliktima interesa. Interna revizija, kao nezavisna funkcija, vrši stalni i cjeloviti nadzor nad poslovanjem Fonda izvođenjem revizorskih aktivnosti u organizacionim jedinicama ili radnim procesima u Fondu u skladu sa strateškim i godišnjim planovima rada, sačinjava izvještaje o reviziji sa nalazima i preporukama za otklanjanje uočenih nedostataka, vrši kontinuirani nadzor nad realizacijom izdatih preporuka i procjenjuje efektivnost upravljanja rizicima i funkcionisanje sistema internih kontrola. Kreditno-garantni odbor razmatra i daje mišljenje u vezi predloga uslova finansijske podrške Fonda, tako što analizira pojedinačne zahtjeve koji se odnose na plasman sredstava Fonda i izdavanje garancija, na osnovu internih akta Fonda, i u skladu sa propisima. Odbor za aktivu i pasivu prati izloženost Fonda rizicima koji proizilaze iz strukture njegovih bilansnih obaveza i potraživanja i vanbilansnih stavki, predlaže mjere za upravljanje rizicima, a obavlja i druge poslove utvrđene aktima Fonda. Radna grupa je prilikom utvrđivanja početne procjene poseban akcenat stavila na analizu sistema internih kontrola sagledavajući procedure i pravilnike rada organizacionih jedinica, Izvještaje Službe interne kontrole u 2014. i 2015. godini, Izvještaje o radu Interne revizije za 2014. i za 2015. godinu. U cilju dobijanja dodatnih informacija sačinjen je i upitnik za sve zaposlene koji je u formi anonimne ankete dostavljen svim zaposlenim, dok je u cilju dobijanja dodatnih informacija rukovodećem kadru Fonda dostavljen i poseban upitnik. Takođe su obavljeni intervjui sa određenim brojem zaposlenih, koji su shodno svim parametrima zaposleni na radnim mjestima sa višim stepenom rizika.

18

Početna procjena Radna grupa je za početnu procjenu definisala ključne rizike koji mogu negativno uticati na ostvarivanje ciljeva i funkcija Fonda i ugroziti povjerenje u njegov rad:

- pogrešna primjena ili nepoštovanje propisa (zakona, podzakonskih akata, politike i procedura Fonda),

- zloupotreba ovlašćenja, - neadekvatno planiranje i raspolaganje finansijskim sredstvima, - upravljanje ljudskim resursima.

Drugi nivo rizika koji nema veliki uticaj na ostvarivanje ciljeva i funkcija Fonda, ali mogu narušiti njegov integritet su:

- netransparentno poslovanje, - uspostavljanje pogrešne prakse, - nepoštovanje Etičkog kodeksa.

Prema tome, Radna grupa je procijenila da navedenim rizicima pored poslova rukovođenja, najviše mogu biti izloženi poslovi odobravanja kredita, garancija i faktoring aranžmana; poslovi naplate potraživanja po osnovu realizovanih plasmana; poslovi javnih nabavki i poslovi upravljanja imovinom, portfeljom HOV i prinudnom naplatom. Na osnovu svih ovih analiza Radna grupa je izdvojila i procese za koje je ocijenila da nijesu potrebne detaljne analize i procjene rizika u okviru Plana integriteta. Iz dokumentacije koju je radna grupa prikupila, utvrđeno je da, ako se izuzme Služba za opšte i pravne poslove, za ostale organizacione jedinice uglavnom nijesu prepoznati rizici pogrešne primjene ili nepoštovanja pozitivnih zakonski i podzakonskih propisa. Takođe, rizik zloupotrebe ovlašćenja i neadekvatno planiranje i raspolaganje finansijskim sredstvima takođe nijesu prepoznati kao mogući rizici u organizacionim jedinicama. Rizik upravljanja ljudskim resursima je u svakoj od organizacionih jedinica prepoznat kroz konstantnu potrebu za dodatnim usavršavanjem za obavljanje poslova. Od rizika koji mogu narušiti integritet, ali ne i ostvarivanje ciljeva Fonda, prepoznata je mogućnost netransparentnog poslovanja koja je definisana kao eventualna neblagovremenost u dostupu informacija ili dostupnost netačnih informacija, a u nešto manjem obimu rizik nepoštovanja Etičkog kodeksa, kao i rizik od uspostavljanja pogrešne prakse. Sve odluke Odbora direktora Fonda koje se tiču plasmana sredstava objavljuju se javno na internet stranici Fonda, koja se uredno ažurirai sadrži sve podatke o odobrenim plsamanima. Na taj način se između ostalog ostvaruje puna transparentnost u radu Fonda. Tokom analize procedura radnih procesa u organizacionim jedinicama radna grupa je zaključila da su u najvećem broju procedure kvalitetno urađene, da jasno definišu ključne procese i da omogućavaju punu kontrolu realizacije radnih procesa. Uspostavljen je princip kontrole “četiri oka”, a za pojedine procese iz funkcija Fonda uspostavljeno je više krugova verifikacije, što se naročito odnosi na ključne procese u Fondu. Odgovore na upitnik-anonimnu anketu koja je poslata svim zaposlenim u Fondu, dostavilo je 45 zaposlenih. Nakon obrade podataka koji su

19

sadržani u odgovorima zaposlenih na pitanja koja su postavljena na anketnom listiću, radna grupa je došla do sljedećih zaključaka:

- na set pitanja koja su se odnosila na radne obaveze i poštovanje procedura preko 90 % anketiranih je odgovorilo da su im ključne dužnosti u opisu posla jasno definisane i da u obavljanju svojih radnih aktivnosti u potpunosti primjenjuje politike i procedure kojima su definisani njihovi radni zadaci i odgovornosti. Niko od ispitanika nije tražio od svojih kolega da postupe mimo procedura. 75,6% anketiranih je odgovorilo da smatra da se u Fondu poštuju propisi i procedure, 4,4% da se ne poštuju, 17,8% je odgovorilo da ne zna, dok ostalih 2,2% nije imalo odgovor. Kada je u pitanju odlučivanje 93,3% je odgovorilo da je upoznato sa načinom donošenja odluka u Fondu, 2,2% da nije dok 4,4% ispitanika nije dalo odgovor;

- na pitanja o javnim nabavkama i korišćenju imovine Fonda 51,1% anketiranih smatra da postoje jasna pravila o nabavkama roba i usluga u Fondu, 11,1% da ne postoje jasna pravila, dok je 35,6% ispitanika odgovorilo da ne zna, a 2,2% ispitanika nije dalo odgovor. Na pitanje o poštovanju propisa i procedure odredbi za javne nabavke 26,7% odgovorilo je da se iste poštuju, 11,1% da se procedure i propisi ne poštuju, a 62,2% anketiranih se izjasnilo da ne zna. Ističemo da su poslovi javnih nabavki u anketi prepoznati kao jedan od segmenta poslova koji u najvećoj mjeri može dovesti do narušavanja integriteta Fonda, ukoliko se obavljaju nesavjesno i neprofesionalno;

- vezano za postojanje pravila o korišćenju službenih sredstava i imovine Fonda, 71,1% ispitanika smatra da postoje jasna pravila o korišćenju službenih sredstava i imovine Fonda, za 4,4% pravila nijesu jasna, dok je 22,2% anketiranih koji nisu upoznati sa ovim pravilima, a 2,2% nije dalo odgovor. Prema Anketi 91,1% ispitanika nije koristilo imovinu Fonda u privatne svrhe, 2,2% se izjasnilo da jeste, dok 6,6% ispitanika ne zna ili nije dalo odgovor na ovo pitanje.

- na pitanja o poznavanju Etičkog kodeksa zaposlenih u Fondu, 93,3% anketiranih se

izjasnilo da poznaje Etički kodeks, dok je 4,4% odgovorilo negativno, pri čemu je 91,1% ispitanika odgovorilo da se nije nikad ponašalo suprotno Etičkom kodeksu, dok je 6,7% odgovorilo da ne zna. Takođe Anketa je pokazala da 26,7% ispitanika misli da u Fondu ima zaposlenih koji ne poštuju Etički kodeks, dok je 55,6% odgovorilo da ne zna. Po pitanju vezanosti za povjerljivost informacija sa kojima zaposleni raspolažu 86,7% ispitanika u Fondu je svjesno da radi sa povjerljivim informacijama, a 71,1% ispitanika zna kome da se obrati u slučaju dileme o sukobu privatnog i službenog interesa.

Na osnovu svih ovih analiza Radna grupa je izdvojila procese za koje je ocijenila da nijesu potrebne detaljne analize i procjene rizika u okviru plana integriteta.Kao faktore rizika Radna grupa je prepoznala i izdvojila normativne, organizacione i kadrovske rizike.

20

METODOLOGIJA PROCJENE INTENZITETA RIZIKA LEGENDA TERMINA I SIMBOLA Intenzitet rizika dobija se množenjem vjerovatnoće i posledice, upotrebom matrice rizika „vjerovatnoća (1-10) x posledica (1-10) ” koja je prikazana na slici ispod.

POSL

JEDI

CA

ozbi

ljna

10

9

8

umje

rena

7

6

5

4

mal

a

3

2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Intenzitet rizika

(posljedicaj x vjerovatnoća)

niska srednja visoka

VJEROVATNOĆA

Ukupna procjena rizika od korupcije i drugih oblika narušavanja integriteta /V Rizik visok intenziteta – Korupcija ili drugi oblici narušavanja integriteta su već prisutni u ovom procesu ili je vrlo vjerovatno da će se pojaviti /S Rizik srednjeg intenziteta – Pojava korupcije ili drugih oblika narušavanja integriteta u ovom procesu je moguća, ali se mjerama kontrole upravlja tim rizikom /N Rizik niskog intenziteta – Mala je vjerovatnoća da će se pojaviti korupcija ili drugi oblici narušavanja integriteta u ovom procesu, zbog postojećih mjera kontrole

21

Ocjena rizika: Ocjene su od 1 do 100, tako da ocjene od 1-15 predstavljaju »najmanju vjerovatnoću« pojave korupcije ili drugih oblika narušavanja integriteta sa »veoma malom« posljedicom (rizik niskog intenziteta), ocjene od 16-48 predstavljaju »srednju vjerovatnoću« pojave korupcije ili drugih oblika narušavanja integriteta sa »umjerenom« posljedicom (rizik srednjeg intenziteta) dok ocjene od 49-100 znači »skoro izvjesnu« pojavu korupcije ili drugih oblika narušavanja integriteta sa »veoma velikom« posljedicom (rizik visokog intenziteta). Status rizika od prethodne provjere ↔ Bez promjena ↑ Povećan rizik ↓ Smanjen rizik Datum provjere: Provjeru izvršio-la:

*Legenda: **Legenda:

procjena rizika

nizak srednji visok

1-15 16-48 49-100

Napredak stanja od

prethodne provjere

bez promjena

povećan rizik

smanjen rizik

↔ ↑ ↓

22

RIZIKO MAPA RADNIH MJESTA

Redni broj Radno mjesto

Uticaj(1 -10) x Vjerovatnoća(1-10)

Inicijalna ocjena rizika nizak srednji visok

1-15 16-48 49-100 1 Sekretar 45 2 Interni revizor 45 3 Izvršni direktor 48

4 Šef kabineta izvršnog direktora 42

5 Savjetnici u kabinetu izvršnog direktora 15

6 Rukovodilac službe za finansije I računovodstvo 45

7 Referenti u službi finansija I računovodstva 42

8 Rukovodilac službe za unutrašnju kontrolu 42

9 Referenti u službi za unutrašnju kontrolu 36

10

Rukovodilac službe za upravljanje rizikom I finansijskom analizom 42

11

Referenti u službi za upravljanje rizikom I finansijskom analizom 36

12

Rukovodilac službe za monitoring I kontorlu finansijskih plasmana 42

13

Referetnti u službi za monitoring I kontorlu finansijskih plasmana 36

14 Rukovodilac službe za informacione tehnologije 42

15 Referenti u službi za informacione tehnologije 36

16

Pomoćnik izvršnog direktora za finansijske plasmane 45

23

17 Rukovodilac službe za kredite I garancije 45

18

Samostalni referent za kredite I garancije-kordinator 42

19 Referenti u službi za kredite I garancije 42

20

Rukovodilac službe podrške kreditnom poslovanju- back office 36

21

Referenti u službi podrške kreditnom poslovanju- back office 32

22 Rukovodilac službe za faktoring 45

23 Referenti u službi za faktoring 42

24

Pomoćnik izvršnog direktora za upravljanje imovinom I pravne poslove 45

25

Rukovodilac službe za upravljanje imovinom I portfeljom HOV 42

26

Referenti u službi za upravljenje imovinom I portfeljom HOV 36

27 Rukovodilac službe za pravne I opšte poslove 42

28 Referenti u službi za pravne I opšte poslove 36

29 Službenik za javne nabavke 45

Napomena: Navedena Riziko mapa je samo inicijalna procjena radnih mjesta u odnosu na prirodu posla i ovlašćenja. U kasnijoj fazi procjene moguće je da će neka od njih biti drugaĉije ocijenjena u obrascu plana integriteta.

24

OBRAZAC PLANA INTEGRITETA

REGISTAR RIZIKA PROCJENA I MJERENJE RIZIKA REAGOVANJE NA RIZIK PREGLED I

IZVJEŠTAVANJE O RIZICIMA

Oblasti rizika Radna mjesta Osnovni rizici Postojeće mjere kontrole

Preostali rizici (rezidualni)

Vjer. Posljedice Procjena Predložene mjere za smanjenje/otklanjanje rizika

Odgovorna osoba

Rok St. Kratak opis i ocjena realizacije mjere

1. Rukovođenje i upravljanje

Odbor direktora

Izvršni direktor

Pomoćnici izvršnog direktora

Nepotpuno ili neblagovremeno ostvarivanje ciljeva i politike Fonda Nepostojanje jasne misije i vizije Nedostatak adekvatne strategije razvoja Nedostatak strategije upravljanja Neefikasno organizovanje izvršavanja zadataka Neadekvatan nadzor nad radom Neblagovremeno obavljanje poslova Nedozvoljeni uticaj

Zakoni Podzakonska akta Usvajanje odluka od strane Odbora direktora

Davanje mišljenja Kreditno-garantnog odbora na odluke

Interna akta Fonda

Podnošelja izvještaja Vladi i Skupštini Crne Gore

Dostavljanje podataka CBCG

Izvještavanje međunarodnih

Nerazumljivi i nedorečeni propisi Korišćenje diskrecionih ovlašćenja u cilju pristrasnog odlučivanja Neadekvatno sprovođenje nadzora nad radom organizacionih jedinica Gubitak povjerenja građana u rad Fonda Neadekvatno planiranje Nedovoljna saradnja između organizaconih jedinica Neadekvatno delegiranje ovlašćenja

6 8 48 Upoznavanje sa novim antikorupcijskim propisima Puna transparentnost u donošenju odluka Delegiranje ovlašćenja Kontinuirano ocjenjivanje stepena realizacije ciljeva Praćenje realizacije preporuka koje se daju za unapređenje rada Kontinuirano ažuriranje web-site Fonda Propisati obavezu periodičnog ažuriranja procedura Edukacija

Članovi Odbora direktora

Izvršni direktor

Pomoćnici izvršnog direktora

Sekretar

Rukovodioci službi

Kontinuirano

25

finansijskih institucija

Interna Revizija

Nejasno razgraničenje odgovornosti

2. Kadrovska politika, etično i profesinalno ponašanje zaposlenih

Izvršni direktor

Pomoćnici izvršnog direktora

Rukovodioci službi

Ostali zaposleni u Fondu

Neetičko i neprofesionalno ponašanje prema strankama u postupku realizacije finansijskih plasmana Fonda Sukob interesa i trgovanja ugledom institucije Primanje nedozvoljenih poklona Prihvatanje nedozvoljenih uticaja Povreda profesionalnih pravila i pristrasno ponašanje sa lakšim posledicama Narušavanje integriteta Fonda Neprijavljivanje koruptivnih radnji

Zakoni i podzakonska akta Interna akta Fonda Procedure Etički kodeks Postojeće mjere kontrole Princip kontrole "četiri oka" Više nivoa verifikacije Unutrašnja kontrola Interna revizija Eksterna revizija

Velika koncentracija zadataka na samo jednoj osobi Zaposleni nisu u dovoljnoj mjeri upoznati sa propisima i aktima Fonda Nerazumljivi i nedorečeni propisi Neadekvatne zarade zaposlenih Nepoštovanje Etičkog kodeksa Odliv kadrova

Nedovoljni kadrovski kapaciteti u određenim organizacionim jedinicama

Nedostatak stručnog znanja i vještina

5 9 45 Upoznavanje sa novim antikorupcijskim propisima Edukacija Preciziranje posebnih znanja i vještina za radna mjesta iz djelokruga rada Fonda Puna primjena internih akata Fonda Usvojiti strategiju za upravljanje ljudskim resursima Popunjavati upražnjena radna mjesta u skladu sa potrebama i Pravilnikom o sistematizaciji radnih mjesta Vršiti periodičnu provjeru stečenog znanja Sprovoditi periodične obuke zaposlenih o etici i integritetu Obavezati menadžment da ukazuju zaposlenima na pravila o primanju poklona i druge imovinske koristi Edukacija zaposlenih o mehanizmima

Izvršni direktor

Pomoćnici izvršnog direktora

Rukovodioci službi

Ostali zaposleni u Fondu

Kontinuirano

26

zaposlenih

prijavljivanja koruptivnih radnji i drugih nezakonitih radnji unutar Fonda

Uvesti obaveznu edukaciju zaposlenih, posebno onih koji pokrivaju rizične grupe poslova

3. Planiranje i upravljanje finansijama

Izvršni direktor

Pomoćnici izvršnog direktora

Rukovodilac službe za finansije i računovodstvo

Službenik za javne nabavke

Neadekvatno finansijsko planiranje i izvršavanje finansijskog plana

Nepoštovanje procedura

Prekoračenje i zloupotreba službenih nadležnosti

Sukob interesa

Nezakonito postupanje i narušavanje integriteta

Neadekvatno sprovođenje postupka javnih nabavki

Postojeći zakoni i podzakonska akta Interna akta Fonda Unutrašnja kontrola Interna revizija Eksterna revizija Etički kodeks

Neadekvatno planiranje prihoda

Neadekvatno planiranje troškova

Nenamjensko koriščenje sredstava

Neažurna i neblagovremena naplata potraživanja

Neadekvatna kontrola sukoba interesa zaposlenih

Primanje poklona ili druge nedozvoljene koristi

Podijela predmeta javne nabavke sa

5 9 45 Edukacija zaposlenih za upravljanje i postupanje u oblasti finansija

Poštovanje pravila i postupaka utvrđenih zakonskim i podzakonskim aktima

Pojačan službeni i stručni nadzor

Postupati po preporukama iz izvještaja o izvršenoj reviziji

Kvartalno izvještavanje menadžmenta o realizaciji Plana javnih nabavki

Izvršni direktor

Pomoćnici izvršnog direktora

Rukovodilac službe za finansije i računovodstvo

Službenik za javne nabavke

Kontinuirano

27

namjerom izbjegavanja primjene zakona i propisanog postupka javne nabavke

4.Čuvanje i bezbjednost podataka i dokumenata

Svi zaposleni u Fondu

Neovlašćeno davanje informacija iskorišćavanjem službenog položaja

Ugrožavanje zaštite podataka

Curenje informacija

Nesavjestan i nestručan rad

Odavanje tajnih podataka

Zloupotreba povjerljivih službenih podataka i informacija

Neuredno vođenje arhive

Neblagovremen i netačan unos podataka u

Interna akta Fonda

Uvođenje sistema elektronskog upravljanja dokumentima

Pojačan stručni nadzor

Edukovanje zaposlenih o pravilima kancelarijskog poslovanja

Korišćenje podataka za privatne svrhe Nedovoljna IT bezbjednost podataka Neovlašćeno davanje informacija trećim licima Neadekvatno postupanje sa službenom dokumentacijom i informacijama zbog nedovoljnih mjera fizičke bezbjednosti i tehničke sigurnosti Neodgovarajući prostorni kapaciteti Odsustvo kontrole pristupa dokumentaciji

6 7 42 Unapređenje i automatizacija elektronskih baza Fonda Blagovremen i tačan unos podataka u elektronske baze Fonda i kontrola pristupa dokumentaciji Fonda Unapređenje informacione bezbjednosti Fonda Adekvatno čuvanje i arhiviranje podataka i dokumenata i omogućavanje elektronskog pristupa istim

Svi zaposleni u Fondu

Kontinuirano

28

elektronske baze Fonda

Odsustvo informacione bezbjednosti

Posebne oblasti rizika

Oblasti rizika Radna mjesta Osnovni rizici Postojeće mjere kontrole

Preostali rizici (rezidualni)

Vjer. Posljedice Procjena Predložene mjere za smanjenje/otklanjanje rizika

Odgovorna osoba

Rok St. Kratak opis i ocjena realizacije mjere

5. Postupak odobravanja i naplate finansijskih plasmana Fonda

Izvršni direktor

Pomoćnici izvršnog direktora

Rukovodioci službi Fonda

Zaposleni u službama Fonda

Nepoštovanje procedura Fonda Prekoračenje i zloupotreba službenih nadležnosti

Sukob interesa

Neefikasno organizovanje izvršavanja zadataka

Neblagovremeno obavljanje poslova

Nedozvoljeni uticaj na zaposlene Neetičko i

Zakoni i podzakonska akta

Interna akta Fonda

Unutrašnja kontrola

Interna revizija

Eksterna revizija

Izvještavanje međuanrodnih finansijskih institucija

Više nivoa verifikacije

Princip kontrole

Nerazumljiva i nedorečena zakonska i podzakonska akta

Neadekvatno planiranje

Nedovoljna saradnja između organizacionih jedinica

Nejasno razgraničenje odgovornosti

Nedovoljni kadrovski kapaciteti

Nedovoljni tehnički i

5 9 45 Upoznavanje sa novim antikorupcijskim propisima

Periodično ažuriranje procedura

Preciziranje posebnih znanja i vještina iz djelokruga rada Fonda

Popunjavanje upražnjenih radnih mjesta

Vršenje periodične provjere stečenog znanja

Uvesti obaveznu edukaciju zaposlenih, posebno onih koji pokrivaju rizične grupe poslova

Unapređenje i automatizacija elektroskih

Izvršni direktor

Pomoćnici izvršnog direktora

Rukovodioci službi Fonda

Zaposleni u službama Fonda

Kontinuirano

29

neprofesionalno ponašanje prema strankama u postupku realizacije i naplate finansijskih plasmana Fonda

Nesavjestan i nestručan rad

Nepoznavanje zakonskih propisa i internih akata Fonda

Primanje nedozvoljenih poklona

Zloupotreba povjerljivih službenih podataka i informacija

četiri oka

Blagovremenost u postupanju i preduzimanju odgovarajućih radnji

Podnošenje izvještaja CBCG

prostorni kapaciteti

baza Fonda

30

Broj: 05-04002-1887/1 Podgorica, 30.03.2016.godine Na osnovu člana 28 Statuta Investiciono-razvojnog fonda Crne Gore A.D. ("Sl.list CG" br. 25/10, 26/11, 3/12, 16/12, 51/13, 10/14, 34/14, 50/14 i 57/15) i člana 71 stav 1 Zakona o sprječavanju korupcije ("Sl. list Crne Gore", broj 53/14), Izvršni direktor Investiciono-razvojnog fonda Crne Gore A.D. donosi

O D L U K U

1. Usvaja se i stupa na snagu Plan integriteta Investiciono-razvojnog fonda Crne Gore A.D.

2. Zadužuje se menadžer integriteta Nikola Milosavljević da najmanje jednom godišnje podnese pisani izvještaj o realizaciji mjera iz Plana integriteta.

3. Zadužuju se svi zaposleni u Investiciono-razvojnom fondu Crne Gore A.D. da na zahtjev menadžera integriteta dostave sve potrebne informacije i dokumenta, neophodna za efikasno sprovođenje Plana integriteta.

4. Ova Odluka stupa na snagu danom donošenja.

Obrazloženje Zakonom o sprječavanju korupcije ("Sl. list Crne Gore", broj 53/14) uvedena je obaveza donošenja planova integriteta za sve organe vlasti, u skladu sa Pravilima za izradu i sprovođenje plana integriteta, koja donosi Agencija za sprječavanje korupcije. S tim u vezi, Rješenjem Izvršnog direktora IRF CG A.D. broj 05-07007-930/1 od 16.02.2016.godine određen je Nikola Milosavljević za menadžera integriteta Investiciono-razvojnog fonda Crne Gore A.D. Rješenjem Izvršnog direktora IRF CG A.D. broj 05-07007-929/1 od 16.02.2016.godine formirana je radna grupa za pripremu i izradu plana integriteta, koja je u kontinuitetu radila od 17.02.2016.godine do 28.03.2016.godine i koja je pripremila i Izvršnom direktoru IRF CG A.D. dostavila na odobravanje i usvajanje prijedlog Plana integriteta, koji je u cijelosti prihvaćen. Na osnovu izloženog riješeno je kao u dispozitivu ove odluke. Izvršni direktor IRF CG A.D. dr Zoran Vukčević