plan wynikowy do podręcznika „bliżej świata” dla klasy i ... · ochrony prawa prawa”,...
TRANSCRIPT
Plan wynikowy do podręcznika „Bliżej świata” dla klasy I gimnazjum
Według podstawy programowej na dwuletni cykl zajęć przewidziane jest 60 godzin dydaktycznych.
Część pierwsza (materiał dla klasy I gimnazjum)
Temat lekcji i liczba Wymagania edukacyjne Wybrane Procedury
godzin lekcyjnych środki sprawdzania
podstawowe ponadpodstawowe
dydaktyczne
Realizowane
zagadnienia z
podstawy
programowej MEN
I. Społeczeństwo i my
1. Jak być sobą w Uczeń: Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i
grupie. Rozmowa i – wyjaśnia, co to jest – sam dokonuje podręcznika, str. zadania z
dyskusja autoprezentacja, autoprezentacji, 11–14 i 15–19 podręcznika, str.
(tematy 1 i 2 w – wyjaśnia, co to jest – samodzielnie – teksty 15 i 19
podręczniku) asertywność, przeprowadza dyskusję fabularne, str. 14 – autoprezentacja
– zapoznaje się ze na forum klasy bądź i 18–19 na forum klasy
1 godzina lekcyjna sposobami komunikacji z szkoły. – dyskusje
innymi osobami w grupie, klasowe
Podstawa programowa: – zapoznaje się z formami
I. Podstawowe komunikacji niewerbalnej,
umiejętności życia w – zapoznaje się z
grupie pojęciami związanymi z
komunikacją między
jednostkami,
– zna zasady poprawnego
porozumiewania się i
słuchania oraz
prowadzenia dyskusji.
Pojęcia:
autoprezentacja,
komunikacja niewerbalna,
asertywność, sofistyka,
retoryka, erystyka,
słuchanie, dyskusja.
2. Współpraca i Uczeń: Uczeń: – teksty z – ćwiczenia i
konflikty w grupie – zapoznaje się z – samodzielnie podręcznika, str. zadania z
(temat 3 w podręczniku) zasadami bycia w grupie i przewodniczy grupie w 20–23 podręcznika, str.
rozwiązywania problemów spotkaniu bądź – tekst fabularny 23–24
1 godzina lekcyjna za pomocą różnych rozwiązuje konflikty z str. 23
metod, np. burzy mózgów, zastosowaniem
Podstawa programowa: – zapoznaje się z odpowiednich metod.
I. Podstawowe podejmowaniem decyzji w
umiejętności życia w grupie za pomocą
grupie konsensusu,
– zna metody
przewodniczenia w
zebraniach bądź w
spotkaniach grupowych,
– zna metody
rozwiązywania konfliktów:
1
negocjacje, mediacje, arbitraż, proces sądowy i
głosowanie.
Pojęcia : więź w grupie, moderator,
negocjacje, mediacje,
arbitraŜ.
3. śycie społeczne Uczeń: Uczeń: – teksty z – ćwiczenia i (temat 4 w podręczniku) – zna i rozumie pojęcie – ocenia status i sytuację podręcznika, str. zadania z
„człowiek – istota różnych grup 24–27 podręcznika, str. 1 godzina lekcyjna społeczna”, społecznych, – tekst fabularny 28–29
– rozróżnia i definiuje typy – wyjaśnia wpływ grupy str. 28
Podstawa programowa: społeczności, społecznej na życie
II. życie społeczne – zna pojęcie grupy jednostki w
społecznej oraz rozróżnia społeczeństwie,
rodzaje grup, – charakteryzuje modele
– zna pojęcie wspólnoty, życia rodzinnego,
– zna i rozumie pojęcie – zna przyczyny „kryzysu
rodzinny oraz jej funkcje w rodzinny”.
społeczeństwie,
– zna pojęcie roli
społecznej oraz rozróżnia
role odgrywane w różnych
środowiskach
społecznych,
– zapoznaje się z
zadaniami i funkcjami
lidera w grupie oraz
rozpoznaje typy
przywódców.
Pojęcia: człowiek – istota
społeczna, zbiorowość
społeczna, wspólnota,
grupy społeczne, rola
społeczna.
4. Szkoła – nasz drugi Uczeń: – teksty z – ćwiczenia i dom – zapoznaje się ze podręcznika, str. zadania z (temat 5 w podręczniku) strukturą szkolnictwa w 30–33 podręcznika, str.
Polsce, – tekst fabularny 35 1 godzina lekcyjna – zapoznaje się z str. 34
funkcjonowaniem szkoły,
Podstawa programowa: – zna i rozumie
II. życie społeczne kompetencje
najważniejszych organów
szkoły,
– zapoznaje się z
działaniem samorządu
szkolnego,
– zapoznaje się z
technikami szybkiego i
łatwego uczenia.
Pojęcia: społeczność szkolna, rada
pedagogiczna, rada
szkoły, samorząd szkolny,
mnemotechnika.
5. Współczesne Uczeń: Uczeń: – teksty z – ćwiczenia i społeczeństwo polskie. – zapoznaje się z – potrafi wyjaśnić podręcznika, str. zadania z Problemy polskiego pojęciem struktury zagadnienie starzenia się 35–38 i 39–43 podręcznika, str. społeczeństwa społecznej oraz jej społeczeństwa, – teksty 39 i 43–44
2
(tematy 6 i 7 w elementami, – wyjaśnia, jakie czynniki fabularne, str. 38
podręczniku) – zna i rozróżnia klasy wpływają na pozycję i 43
społeczne, jednostki w – wykres str. 37
1 godzina lekcyjna – potrafi zdefiniować społeczeństwie i na – tabele str. 40 i
warstwę społeczną i podać motywację jej zmiany, 41
Podstawa programowa: przykłady, – próbuje podać
III. Współczesne – zapoznaje się z rozwiązania problemów
społeczeństwo polskie problemami ówczesnego społeczeństwa
społeczeństwa polskiego, polskiego,
– umie rozróżnić i podać – wyjaśnia historyczne
przyczyny i skutki tych problemów. uwarunkowania
bezrobocia na terenie poszczególnych
struktura: społeczna, demograficzna, zawodowa, klasy społeczne, warstwa społeczna, społeczeństwo postindustrialne, stopa bezrobocia, minimum egzystencji, minimum socjalne.
poszczególnych
regionów Polski. 6. Sprawdzian wiadomości z działu Społeczeństwo i my
II. Naród. Patriotyzm. Mniejszości narodowe 7. Naród. Tożsamość Uczeń: Uczeń: – teksty z – ćwiczenia i narodowa. Mniejszości – zna i rozumie pojęcie – umie wskazać podręcznika, str. zadania z narodowe i etniczne „naród”, problemy mniejszości 45–57 i 49–53 podręcznika, str. (tematy 8 i 9 w – wskazuje, jakie czynniki narodowych i etnicznych – teksty 48 i 54 podręczniku) integrują naród, w Polsce, fabularne, str.
– rozróżnia pojęcia – wskazuje i wyjaśnia, 47–48 i 53–54
1 godzina lekcyjna „państwo wielonarodowe” i jakie problemy mają – wykres, str. 50,
„naród bez państwa” i państwa wielonarodowe i - tabela, str. 53
Podstawa programowa: podaje przykłady, odnosi je do wydarzeń
VIII. Naród i mniejszości – zna różnicę między historycznych (np.
narodowe mniejszością narodową a przyczyny wybuchu I
etniczną i podaje wojny światowej)
przykłady tych mniejszości – wyjaśnia, jakie
występujących w kraju, problemy mają narody
–wskazuje największe nieposiadające własnego
skupiska mniejszości, państwa.
– podaje sposoby
wspierania mniejszości
przez państwo.
Pojęcia: naród, państwo
wielonarodowe,
mniejszość etniczna i
narodowa, imigranci,
dyskryminacja, uchodźcy.
8. Patriotyzm. Postawy Uczeń: Uczeń: – teksty z – ćwiczenia i wobec narodu. Symbole – zna i rozumie pojęcie – wyjaśnia i wskazuje, w podręcznika, str. zadania z Rzeczypospolitej patriotyzmu, jaki sposób stereotypy i 55–57 i 60–61 podręcznika, str. Polskiej – wyjaśnia, co łączy uprzedzenia utrudniają – teksty 59 i 62 (tematy 10 i 11 w człowieka z wielką i małą dziś relacje między fabularne, str. 58
podręczniku) ojczyzną, przedstawia to narodami, odwołuje się i 61–62
na własnym przykładzie, do przykładów – wykres
1 godzina lekcyjna – wyjaśnia i rozumie historycznych i str. 59
różnice między współczesnych.
Podstawa programowa: patriotyzmem a innymi
IX. Patriotyzm dzisiaj postawami:
nacjonalizmem
szowinizmem, rasizmem i
3
ksenofobią oraz wyjaśnia, do czego mogą one
doprowadzić (Holokaust,
zbrodnie przeciwko
ludzkości),
– zna historię polskich
symboli narodowych,
– wyjaśnia znaczenie
polskich symboli
narodowych.
Pojęcia: patriotyzm, mała ojczyzna,
ksenofobia, nacjonalizm,
rasizm, szowinizm,
stereotyp.
9. Polska poza Polską – Uczeń: Uczeń: – teksty z – ćwiczenia i nasi rodacy na świecie – zna pojecie emigracji, – ocenia wpływ emigracji podręcznika, str. zadania z (temat 12 w podręczniku) – zapoznaje się z historią na społeczeństwo 63–65 podręcznika, str.
polskiej emigracji, polskie, pokazuje – tekst fabularny 66 1 godzina lekcyjna – wyjaśnia, dlaczego dodatnie i ujemne skutki str. 65
Polacy opuszczają swój tego zjawiska. – mapa str. 64
Podstawa programowa: kraj,
VIII. Naród i mniejszości – wie gdzie znajdują się
narodowe największe skupiska
Polonii.
Pojęcia: emigracja, Polonia,
repatriacja.
III. Władza. Państwo. Demokracja
10. Kto tu rządzi? Czy Uczeń: Uczeń: – teksty z – ćwiczenia i władza jest potrzebna? – zna pojęcie i rodzaje – porównuje, jak w podręcznika, str. zadania z Systemy autorytarne i władzy, systemach autorytarnych 67–69 i 71–73 podręcznika, str. totalitarne – wczoraj i – zna i rozumie definicję i totalitarnych traktowani – teksty 70 i 74 dziś państwa oraz jego funkcje, są ludzie; potrafi poprzeć fabularne, str.
(temat 13 i 14 w – rozróżnia i zna formy to przykładami z historii 69–70 i 73–74
podręczniku) państwa, oraz współczesnych
– zna i potrafi wydarzeń.
1 godzina lekcyjna scharakteryzować
państwa autorytarne oraz
Podstawa programowa: totalitarne; potrafi poprzeć
X. Państwo i władza to przykładami
demokratyczna odnoszącymi się do
wydarzeń historycznych i
współczesnych.
Pojęcia: państwo, przymus,
monarchia, republika,
władza państwowa,
system totalitarny i
autorytarny, inwigilacja.
11. Państwa Uczeń: Uczeń: – teksty z – ćwiczenia i demokratyczne i prawa – zna i rozumie pojęcie – przedstawia zalety i podręcznika, str. zadania z człowieka „demokracja”, wady demokracji, 75–8o podręcznika, str. (temat 15 w podręczniku) – potrafi przedstawić – wskazuje przyczyny – tekst fabularny 81
historię kształtowania się łamania praw człowieka str. 80–81
1 godzina lekcyjna demokracji, na świecie.
– zna formy i zasady
Podstawa programowa: demokracji,
X. Państwo i władza – przedstawia krótko
demokratyczna historię praw człowieka,
– zna najważniejsze
4
dokumenty o prawach człowieka, instytucje zajmujące się prawami jednostki, – zna generacje praw człowieka, – potrafi uzasadnić znaczenie praw człowieka we współczesnej demokracji.
Pojęcia: demokracja bezpośrednia, demokracja przedstawicielska, referendum, inicjatywa ludowa, weto ludowe, prawa człowieka, suwerenność, pluralizm polityczny.
12. Sprawdzian wiadomości z działów: Naród. Patriotyzm. Mniejszości narodowe oraz Władza. Państwo. Demokracja
IV. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej 13. Konstytucja RP Uczeń: Uczeń: – teksty z – ćwiczenia i (temat 16 w podręczniku) – wie, co oznacza termin – porównuje ustrój podręcznika, str. zadania z
„konstytucja” współcześnie konstytucji RP z 1997 r z 82–85 podręcznika, str. 1 godzina lekcyjna i co oznaczał kiedyś, ustrojem w 1921 bądź w – tekst fabularny 86
– zna historię polskich 1935 r, str. 85
Podstawa programowa: konstytucji, – umie dostrzec rozwój lub fragmenty
XI. Rzeczpospolita – zna i rozumie polskiego Konstytucji RP z
Polska jako demokracja podstawowe zasady konstytucjonalizmu na tle 1997 r.
konstytucyjna ustrojowe RP zawarte w wydarzeń w Europie i na
konstytucji: suwerenność świecie.
narodu, państwo prawa,
pluralizm polityczny i
społeczny.
Pojęcia: konstytucja, suwerenność
narodu, państwo prawa,
pluralizm polityczny i
społeczny.
14. Władza Uczeń: Uczeń: – teksty z – ćwiczenia i ustawodawcza – zna pojęcie parlamentu i – porównuje uprawnienia podręcznika, str. zadania z (temat 17 w podręczniku) jego rodzaje, polskiego Sejmu i 86–88 podręcznika, str.
– zna pojęcie Senatu, – tekst fabularny 89 1 godzina lekcyjna Zgromadzenia – zna proces legislacyjny str. 88–89
Narodowego, ustawy. lub fragmenty
Podstawa programowa: – zna i rozumie zasadę Konstytucji RP z
VII. Wyborcy i wybory wyborów w Polsce, 1997 r.
XII. System wyborczy i – zna i rozróżnia
partyjny poszczególne elementy
XIII. Władza struktury polskiego Sejmu i
ustawodawcza w Polsce Senatu,
– zna zadnia polskiego
parlamentu.
Pojęcia: parlament dwuizbowy i
jednoizbowy, przymiotniki
wyborcze, system
proporcjonalny i
większościowy, immunitet
parlamentarny.
15. Władza Uczeń: Uczeń: – teksty z – ćwiczenia i
5
wykonawcza: prezydent – zna sposób wyboru i – wie, w jaki sposób podręcznika, str. zadania z i Rada Ministrów funkcję Prezydenta RP, powołuje się Radę 90–93 podręcznika, str. (temat 18 w podręczniku) – zapoznaje się z krótką Ministrów. – tekst fabularny 95–96
historią prezydentów str. 94–95
1 godzina lekcyjna Polski, lub fragmenty
– wie i rozumie, w jaki Konstytucji RP z
Podstawa programowa: sposób tworzy się rząd, 1997 r.
XIV. Władza wykonawcza – wie, jakie ma zadania
administracja publiczna i
na jakie sektory się dzieli,
– zapoznaje się z
kompetencjami służby
cywilnej.
Pojęcia: władza wykonawcza,
administracja publiczna,
służba cywilna, prezydent,
premier.
16. Wymiar Uczeń: Uczeń: – teksty z – ćwiczenia i sprawiedliwości oraz – zna i rozumie pojęcie – wie, jaką rolę podręcznika, str. zadania z organy kontroli i „człowiek podmiotem odgrywają sądy i 96–99 podręcznika, str. ochrony prawa prawa”, trybunały w systemie – tekst fabularny 99–100 (temat 19 w podręczniku) – zna i rozróżnia strukturę politycznym państwa. str. 99
i kompetencje polskiego lub fragmenty
1 godzina lekcyjna sądownictwa, Konstytucji RP z
– zna zadania sądów i 1997 r.
Podstawa programowa: trybunałów
XV. Władza sądownicza – zna zadania organów
kontroli i ochrony prawa.
Pojęcia: podmiotowość prawna,
kasacja, apelacja,
instancyjność sądów.
V. Samorząd terytorialny
17. Władza blisko Uczeń: – teksty z – ćwiczenia i obywateli. Władze – zna definicję samorządu podręcznika, str. zadania z gminy i ich zadania terytorialnego, 101–102 i 104– podręcznika, str. (tematy 20 i 21 w – zna zasady działania 108 103–104 i 107– podręczniku) samorządów, – teksty 108
– zna zasady podziału fabularne, str.
1 godzina lekcyjna terytorialnego Polski, 102–103 i 106–
– zna i rozróżnia strukturę 107
Podstawa programowa: i kompetencje gmin w
XVI. Samorządy i ich samorządzie.
znaczenie
XVII. Gmina jako Pojęcia:
wspólnota mieszkańców – samorząd terytorialny,
zasady: pomocniczości,
decentralizacji władzy,
samodzielności,
demokracji
przedstawicielskiej i
wolności zrzeszania się,
rada gminy.
18. Powiat i Uczeń: – teksty z – ćwiczenia i województwo – zna definicję powiatu podręcznika, str. zadania z (temat 22 w podręczniku) oraz odróżnia powiat 108–112 podręcznika, str.
grodzki od ziemskiego, 111–112 1 godzina lekcyjna – zna definicję
województwa,
Podstawa programowa: – zna i rozróżnia strukturę
XVIII. Samorząd oraz kompetencje władz
6
powiatowy i wojewódzki powiatu i województwa, – zna kompetencje
wojewody i wie, w jaki
sposób jest powoływany,
– zna i rozróżnia nazwy
województw oraz ich
położenie geograficzne.
Pojęcia: powiat ziemski i grodzki,
sejmik województwa,
zarząd województwa,
wojewoda.
19. Sprawdzian wiadomości z działów: Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej oraz Samorząd terytorialny
VI. Udział obywateli w życiu publicznym
20. Być obywatelem. Uczeń: Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i Prawa i obowiązki – zapoznaje się ze – podaje przykłady podręcznika, str. zadania z obywatelskie sposobami nabywania uprawnień i obowiązków 113– 115 i 117– podręcznika, str. (tematy 23 i 24 w obywatelstwa, wynikających z 119 116 i 120–121 podręczniku) – rozróżnia oraz rozumie posiadania polskiego – teksty
pojęcia „prawo krwi”, obywatelstwa. fabularne, str.
1 godzina lekcyjna „prawo ziemi” i „nadanie – wie i rozumie, na czym 115–116 i 119–
obywatelstwa”, polegają inne formy 120
Podstawa programowa: – rozumie termin „dobry nabywania reprodukcja
IV. Być obywatelem obywatel”, odwołując się do obywatelstwa, np. obrazu J.
VII. Wyborcy i wybory historycznych i naturalizacja. Matejki, Kazanie
współczesnych postaci, Skargi, str.115
– wskazuje znaczenie
postaw i cnót
obywatelskich,
– wie, co to są prawa
obywatelskie,
– zna i podaje przykłady
praw osobistych,
publicznych oraz
społeczno-ekonomicznych,
– zna obowiązki
obywatelskie,
– wyjaśnia, co to jest
aktywność obywatelska
oraz uzasadnia, dlaczego
warto brać udział w
wyborach.
Pojęcia: prawo krwi, prawo ziemi,
patologia społeczna, prawa
obywatelskie, obowiązki
obywatelskie, świadomość
obywatelska.
21. Polityka – służba Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i czy przywilej? – zna definicję polityki i podręcznika, str. zadania z (temat 25 w podręczniku) potrafi określić, co to jest, 121–124 podręcznika, str.
– zna i rozróżnia cechy 124 1 godzina lekcyjna charakterystyczne
głównych ideologii i doktryn
Podstawa programowa: politycznych
V. Udział obywateli w (konserwatyzm, liberalizm,
życiu publicznym socjaldemokracja,
chrześcijańska
demokracja, nacjonalizm),
– wskazuje i przedstawia
na wybranych przykładach
dobre i złe strony bycia
7
politykiem, – wie, kto to jest VIP.
Pojęcia: polityka, ideologia,
doktryna polityczna,
immunitet.
22. Partie, Uczeń: Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i stowarzyszenia i – rozumie pojęcie – wyjaśnia różnice podręcznika, str. zadania z związki zawodowe „podmioty z życia między programami 125–129 podręcznika, str. (temat 26 w podręczniku) politycznego”, współczesnych partii – tekst fabularny 130–131
– definiuje pojęcie partii politycznych str. 129–130 – opracowanie 1 godzina lekcyjna politycznej, działających w kraju, (indywidualnie lub
– zna nazwy partii, – wie, co to jest system w zespole) Podstawa programowa: przywódców oraz ideologię jednopartyjny i gdzie projektu V. Udział obywateli w partii politycznych występował lub uczniowskiego życiu publicznym działających obecnie w występuje współcześnie dotyczącego
Polsce, (np. na Kubie), rozwiązania – zna systemy partyjne – wie, w jaki sposób jednego z występujące na świecie i można założyć problemów umie podać, gdzie stowarzyszenie bądź społeczności występują i czym się fundację, szkolnej lub charakteryzują, – potrafi wyjaśnić rolę, lokalnej i jego – umie podać, czym różnią jaką związek realizacja w miarę się między sobą „Solidarność” odegrał w możliwości, np. stowarzyszenia, fundacje i budowaniu wolnej i jako wolontariusz ruchy społeczne, niepodległej Polski.
– wyjaśnia rolę i funkcję
związków zawodowych w
Polsce.
Pojęcia: partia polityczna, systemy
partyjne, stowarzyszenia,
fundacje, wolontariat, ruch
społeczny.
VII. Etyka w polityce. Media
23. Etyka i kultura w Uczeń: Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i Ŝyciu publicznym. – zna dwie koncepcje – umie wyjaśnić podręcznika, str. zadania z Media jako narzędzie polityki (polityka moralna i pozytywny i negatywny 132–134 i 136– podręcznika, str. komunikacji polityka skuteczna) i ich wpływ mediów na 138 135 i 139–140 (tematy 27 i 28 w zastosowanie, jednostkę w – tekst fabularny
podręczniku) – umie wyjaśnić, co to jest społeczeństwie, str. 134–135 i
kultura polityczna i czym – wyjaśnia, na czym 138–139
1 godzina lekcyjna się różni od kultury polegają
polityka, niebezpieczeństwa z
Podstawa programowa: – rozróżnia niską i wysoką wiązane z korzystaniem
V. Udział obywateli w kulturę polityczną, z Internetu.
życiu publicznym – wyjaśnia, jaką rolę
VI. Środki masowego spełniają obyczaje w
przekazu polityce,
– zna pojęcie „mass
media”,
– zapoznaje się z pojęciami
związanymi z Internetem,
które weszły do języka
polskiego,
– zna i wyjaśnia funkcję
mediów,
– zna różne formy
komunikatów występujące
w mediach i potrafi się nimi
posłużyć.
Pojęcia:
8
kultura polityczna, niska i wysoka kultura polityczna,
mass media,
społeczeństwo
informacyjne, publicystyka.
24. Informacje, reklama, Uczeń: Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i manipulacje – wyjaśnia, na czym polega – charakteryzuje mass podręcznika, str. zadania z (temat 29 w podręczniku) władza nad informacją, media jako środki 140– 143 podręcznika, str.
– wyjaśnia, na jakiej masowego przekazu i – tekst fabularny 144–146 1 godzina lekcyjna podstawie działa i omawia je ze względu str. 143–144
funkcjonuje opinia na specyfikę przekazu i
Podstawa programowa: publiczna, odbiorców.
VI. Środki masowego – potrafi odczytać i
przekazu zinterpretować wyniki
sondażu opinii publicznej,
– wyjaśnia, na czym polega
propaganda, odwołując się
do wydarzeń historycznych
i współczesnych,
– wyjaśnia, jak działa
reklama i jaki ma wpływ na
człowieka.
Pojęcia: wolność słowa, cenzura,
propaganda, opinia
publiczna, reklama,
manipulacja.
25. Sprawdzian wiadomości z działów: Udział obywateli w życiu publicznym oraz Etyka w polityce. Media
9
Plan wynikowy do podręcznika „Bliżej świata” dla klasy I i II gimnazjum
Według podstawy programowej na dwuletni cykl zajęć przewidziane jest 60 godzin dydaktycznych.
Część druga (materiał dla klasy III gimnazjum)
Temat lekcji i Wymagania edukacyjne Wybrane Procedury
liczba godzin środki sprawdzania
podstawowe ponadpodstawowe
lekcyjnych dydaktyczne
Realizowane
zagadnienia z
podstawy
programowej
MEN
VIII. Wspólna Europa
1. Integracja w Uczeń: Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i
Europie – wyjaśnia, jaki jest cel – zna i potrafi podręcznika, str. zadania z
(temat 30 w integracji Europy, przedstawić 147–150 podręcznika, str.
podręczniku) – zna i potrafi wcześniejsze – tekst fabularny 151–152
przedstawić historyczne metody str. 150
1 godzina lekcyjna chronologicznie kolejne jednoczenia się Europy.
etapy integracji Europy,
Podstawa – przedstawia na mapie
programowa: członków UE i uzasadnia
XX. Integracja opinię na temat dalszej
Europejska integracji.
Pojęcia:
– ojcowie założyciele,
Unia Europejska,
EWWiS EWG, Euratom.
2. Jak funkcjonuje Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i
Unia Europejska – wie, jakie symbole podręcznika, str. zadania z
(temat 31 w występują w UE, 152–156 podręcznika, str.
podręczniku) – zna system prawny UE – tekst fabularny 157
(zasada pomocniczości, str. 156
1 godzina lekcyjna prymatu, solidarności i - wykres str. 155
jednolitości),
Podstawa – zna i rozróżnia, czym
programowa: zajmują się
XX. Integracja najważniejsze instytucje
Europejska UE,
– wyjaśnia, skąd
pochodzą środki
finansowe w budżecie
unijnym i na co są
przeznaczane.
Pojęcia:
– zasada subsydiarności,
solidarności, prawo
pierwotne i wtórne
instytucje (Rada
Europejska, Rada Unii
10
Europejskiej, Komisja Europejska, Parlament
Europejski, Europejski
Trybunał
Sprawiedliwości,
Trybunał
Obrachunkowy).
3. Miejsce Polski Uczeń: Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i integrującej się – wie, jakie zmiany – przedstawia własną podręcznika, str. zadania z Europie zaszły w Polsce na ocenę korzyści, jakie 157–160 podręcznika, str. (temat 32 w początku lat 90. XX w., niesie ze sobą – tekst fabularny 161–162 podręczniku) – przedstawia Polską członkostwo w UE. str. 160
drogę do Unii
1 godzina lekcyjna Europejskiej,
– przedstawia prawa i
Podstawa obowiązki wynikające z
programowa: obywatelstwa UE,
XXI. Polska w Unii – zna i wie, w jaki
Europejskiej sposób Polska może
korzystać ze środków
unijnych.
Pojęcia: żelazna kurtyna, traktat
akcesyjny, strefa
Schengen, fundusz
strukturalny.
IX. Miejsce Polski na arenie międzynarodowej
4. Polityka Uczeń: Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i zagraniczna. NATO – zna cele polityki – charakteryzuje i podręcznika, str. zadania z jako filar polskiej zagranicznej, ocenia udział Polski w 163–164 i 167– podręcznika, str. polityki obronnej – wyjaśnia, czym misjach pokojowych, 170 165–166 i 171 (tematy 33 i 34 w zajmują się konsulaty i – charakteryzuje – teksty
podręczniku) ambasady, politykę obronną Polski, fabularne, str.
– wyjaśnia, czym 165 i 170
1 godzina lekcyjna zajmuje się MSZ, – wykres str. 169
– zna genezę NATO,
Podstawa – zna etapy poszerzania
programowa: Paktu
XIX. Relacje Polski z Północnoatlantyckiego,
innymi państwami – zna zasady działania
tej organizacji,
– wie, w jakich
operacjach NATO
uczestniczy Polska,
– zna najważniejsze
organy NATO.
Pojęcia: racja stanu, ambasada,
konsulat, MSZ, NATO.
5. Uniwersalny Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i system – zna genezę ONZ, podręcznika, str. zadania z bezpieczeństwa i – zna strukturę ONZ, 172–174 podręcznika, str. współpracy na – wie, czym zajmują się – tekst fabularny 175 świecie wyspecjalizowane str. 174–175
(temat 35 w organizacje ONZ,
podręczniku) –ocenia skuteczność
działań ONZ,
1 godzina lekcyjna – wskazuje na mapie
najważniejsze regiony
Podstawa konfliktów i misje
programowa: pokojowe ONZ,
11
XXII. Współpraca i – wyjaśnia, jaką rolę konflikty pełnią Polacy w misjach
międzynarodowe pokojowych.
Pojęcia: Karta Narodów
Zjednoczonych,
Zgromadzenie Ogólne,
Rada Bezpieczeństwa.
X. Świat XXI wieku – zagrożenia i nadzieje
6. Globalizacja. Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i Terroryzm – wie, czym jest proces podręcznika, str. zadania z (tematy 33 i 34 w globalizacji, 176–178 i 180– podręcznika, str. podręczniku) – zna typy globalizacji, 183 179–180 i 184
– potrafi wskazać i – teksty
1 godzina lekcyjna omówić korzyści i fabularne, str.
zagrożenia płynące z 178–179 i 183–
Podstawa tego procesu, 184
programowa: – wyjaśnia, kim są
XXIII. Problemy antyglobaliści i
współczesnego świata alterglobaliści,
– wyjaśnia genezę, cele i
źródła terroryzmu,
– zna ważniejsze akcje
terrorystyczne,
– wyjaśnia, jak można
zwalczać terroryzm.
Pojęcia: globalizacja, globalna
wioska, antyglobaliści,
alterglobaliści, terror,
terroryzm.
7. Konflikty i Uczeń: Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i zagrożenia we – wie, jaki ma charakter – wyjaśnia, jak można podręcznika, str. zadania z współczesnym konflikt Północ–Południe zapobiegać konfliktom 185–189 podręcznika, str. świecie i na czym polega, oraz jak poprawić – teksty 191 (temat 38 w – umie wskazać na sytuację krajów fabularne, str.
podręczniku) mapie ważniejsze biednych oraz chronić 190
współczesne konflikty i środowisko naturalne. - mapa str. 186
1 godzina lekcyjna podać ich przyczynę,
– wie, co to jest kryzys
Podstawa wzrostu,
programowa: – wymienia główne
XXII. Współpraca i problemy krajów
konflikty biednych,
międzynarodowe – wyjaśnia, jakie są
XXIII. Problemy najważniejsze problemy
współczesnego świata ekologiczne na świecie i
czym są spowodowane.
Pojęcia: konflikt Północ–Południe,
kryzys wzrostu. 8. Sprawdzian wiadomości z działów: Wspólna Europa, Miejsce Polski na arenie międzynarodowej oraz Świat XXI wieku – zagrożenia i nadzieje
XI. Człowiek i gospodarka 9. Gospodarstwo Uczeń: Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i domowe. Zasady – zna rodzaje podmiotów – wyjaśnia, jakie związki podręcznika, str. zadania z racjonalnego gospodarczych, zachodzą między 192–194 i 195– podręcznika, str. gospodarowania – wie, jakie funkcje pełni podmiotami gospodarki. 197 195 i 198 (tematy 39 i 40 w gospodarstwo domowe, – teksty
podręczniku) – zna źródła dochodów fabularne, str.
12
w gospodarstwie 194 i 197–198 1 godzina lekcyjna domowym,
– wyjaśnia, czym jest
Podstawa domowy budżet i co się
programowa: na niego składa,
XXVI. Gospodarstwo – zna cel
domowe gospodarowania,
– podaje przykłady
racjonalnego i
nieracjonalnego
gospodarowania oraz
stosuje zasady
racjonalnego
gospodarowania w
odniesieniu do własnych
zasobów np. czasu,
pieniędzy,
– zna pojęcie i zasady
rachunku
ekonomicznego.
Pojęcia: podmioty gospodarcze,
budżet domowy,
racjonalne i
nieracjonalne
gospodarowanie,
rachunek ekonomiczny.
10. Rynek i Uczeń: Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i gospodarka – zna znaczenie i funkcje – analizuje rynek podręcznika, str. zadania z rynkowa. Własność i rynku, wybranego produktu i 199–203 i 204– podręcznika, str. jej formy – wyjaśnia działanie usługi. 205 204 i 206 (tematy 41 i 42 w prawa popytu i podaży – teksty
podręczniku) oraz ceny jako regulatora fabularne, str.
rynku, 203 i 205–206
1 godzina lekcyjna – charakteryzuje
gospodarkę rynkową,
Podstawa – zna pojęcie własności,
programowa: – wyjaśnia zależności
XXV. Gospodarka między własnością
rynkowa prywatną i publiczną.
Pojęcia: rynek, popyt, podaż,
cena, konsument,
własność prywatna i
publiczna.
XII. Działalność gospodarcza
11. Czynniki Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i produkcji. – zna termin „produkcja”, podręcznika, str. zadania z Przedsiębiorstwo – – zna i opisuje czynniki 207–209 i 210– podręcznika, str. formy i rodzaje produkcji, 213 210 i 214 (tematy 43 i 44 w – wyjaśnia termin – teksty
podręczniku) „konsumpcja”, fabularne, str.
– wyjaśnia, kto może 209 i 213
1 godzina lekcyjna zostać przedsiębiorcą,
– zna formy działalności
Podstawa gospodarczej,
programowa: – rozpoznaje i rozróżnia
XXIX. rodzaje spółek na rynku
Przedsiębiorstwo i polskim,
działalność – wyjaśnia, na czym
gospodarcza polega działalność
rolnicza.
13
Pojęcia: produkcja,
przedsiębiorstwo; spółka:
cywilna, kapitałowa,
handlowa, osobowa,
kapitałowa, z
ograniczoną
odpowiedzialnością,
akcyjna.
12. Zostań Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i przedsiębiorcą – wyjaśnia, na czym podręcznika, str. zadania z (temat 45 w polega prowadzenie 214–216 podręcznika, str. podręczniku) indywidualnej 216
działalności
1 godzina lekcyjna gospodarczej,
– wyjaśnia, na czym
polega marketing i jakie
Podstawa są jego narzędzia.
programowa:
XXIX. Pojęcia:
Przedsiębiorstwo i upadłość, indywidualna
działalność działalność gospodarcza,
gospodarcza przychód, dochód brutto i
netto.
XIII. Gospodarka państwa
13. Od gospodarki Uczeń: Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i centralnie – wyjaśnia, czym – wyjaśnia, do czego podręcznika, str. zadania z planowanej do charakteryzowała się miała służyć gospodarka 217–220 podręcznika, str. gospodarki rynkowej gospodarka PRL, centralnie sterowana, – tekst fabularny 221 (temat 46 w – zna przyczyny upadku – wyjaśnia, jaki wpływ str. 220
podręczniku) gospodarki centralnie na gospodarkę miał
sterowanej, system komunistyczny,
1 godzina lekcyjna – wie, na czym polegały – wyjaśnia, jakie cele
zmiany ustroju miało RWPG.
Podstawa gospodarczego w Polsce
programowa: po 1989 r.
XXV. Gospodarka
rynkowa Pojęcia:
gospodarka centralnie
sterowana, transformacja
gospodarcza, plan
Balcerowicza.
14. Polityka Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i gospodarcza – zna rolę państwa w podręcznika, str. zadania z państwa. Polska w gospodarce, 222–225 i 227– podręcznika, str. systemie – wyjaśnia, co składa się 229 226–227 i 230 współpracy na budżet państwa, – teksty
gospodarczej – wie, jakie są rodzaje fabularne, str.
(tematy 47 i 48 w podatków, 225 i 229–230
podręczniku) – wie, na co państwo
wydaje pieniądze,
1 godzina lekcyjna – wyjaśnia, co to jest
PKB,
Podstawa – wyjaśnia, co to jest
programowa: eksport i import,
XXVIII. Gospodarka w – zna najważniejsze
skali państwa międzynarodowe
organizacje o
charakterze
gospodarczym,
– wyjaśnia, na czym
polega integracja
gospodarcza.
14
Pojęcia: podatki bezpośrednie,
pośrednie, PKB. 15. Sprawdzian wiadomości z działów: Człowiek i gospodarka, Działalność gospodarcza oraz Gospodarka państwa
XIV. Moja praca 16. Praca i Uczeń: Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i przedsiębiorczość – wyjaśnia, czym jest – stosuje w praktyce podręcznika, str. zadania z (temat 49 w praca dla człowieka, podstawowe zasady 231–233 podręcznika, str. podręczniku) – zna cechy człowieka organizacji pracy – tekst fabularny 234–235
przedsiębiorczego, (ustalenie celu, str. 233–234
1 godzina lekcyjna – zna pojęcia planowanie, podział
„pracownik” i zadań, harmonogram,
Podstawa „pracodawca”, ocena efektów).
programowa: – wyjaśnia, co to jest
XXIV. Praca i rynek pracy.
przedsiębiorczość
Pojęcia:
praca, pracownik,
pracodawca.
17. Wybór szkoły i Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i zawodu – wyjaśnia, czym się podręcznika, str. zadania z (temat 50 w różnią zainteresowania 235–238 podręcznika, str. podręczniku) od zdolności, – tekst fabularny 239
– zna etapy wyboru str. 238–239
1 godzina lekcyjna zawodu,
– wie, gdzie i jak szukać
Podstawa porady związanej z
programowa: wyborem zawodu.
XXX. Wybór szkoły i
zawodu Pojęcia:
zainteresowania,
zdolności, Użyteczność
zawodowa.
18. Poszukiwanie Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i pracy – wie, co to jest CV i jak podręcznika, str. zadania z (temat 51 w je napisać oraz zna jego 240–243 podręcznika, str. podręczniku) rodzaje, – tekst fabularny 244–245
– wie, jak napisać list str. 243–244
1 godzina lekcyjna motywacyjny,
– wie, gdzie i jak szukać
Podstawa pracy.
programowa:
XXX. Wybór szkoły i Pojęcia:
zawodu CV, list motywacyjny.
19. Bezrobocie – Uczeń: Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i przyczyny i skutki – zna pojęcie – ocenia sytuację na podręcznika, str. zadania z (temat 52 w bezrobocia, rynku pracy w Polsce, 245–248 podręcznika, str. podręczniku) – zna przyczyny – próbuje podać – tekst fabularny 249
bezrobocia, możliwe rozwiązania, str. 248
1 godzina lekcyjna – wie, jak go uniknąć. które poprawiłyby tę
sytuację,
Podstawa Pojęcia: – wskazuje przyczyny
programowa: bezrobocie, stopa bezrobocia w swoim
XXX. Wybór szkoły i bezrobocia. regionie, miejscowości i
zawodu podaje możliwe
rozwiązania tego
problemu.
XV. Pieniądz i banki
20. Pieniądze Uczeń: Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i
15
(temat 53 w – zna historię pieniądza, – przedstawia na podręcznika, str. zadania z podręczniku) – zna inne środki przykładach funkcje i 250–254 podręcznika, str.
płatnicze, formy pieniądza w – tekst fabularny 255 1 godzina lekcyjna – zna i rozumie funkcje i gospodarce rynkowej. str. 254–255
cechy pieniądza.
Podstawa
programowa: Pojęcia:
XXVII. Pieniądze i płacidła, pieniądze,
banki depozyt, weksel.
21. Banki, kredyty, Uczeń: Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i giełda – wie, czym zajmuje się – wyszukuje i zestawia podręcznika, str. zadania z (temat 54 w bank centralny, ze sobą oferty różnych 256–258 podręcznika, str. podręczniku) – wyjaśnia, na czym banków (konta, lokaty, – tekst fabularny 259–260
polega inflacja i deflacja, kredyty, fundusze str. 259
1 godzina lekcyjna – wyjaśnia, co to są inwestycyjne),
papiery wartościowe, – wyjaśnia, na czym
Podstawa – zna rodzaje kredytów, polega oszczędzanie i
programowa: – zna typy kart inwestowanie.
XXVII. Pieniądze i płatniczych.
banki
Pojęcia:
inflacja, deflacja, akcje,
obligacje, bank
centralny, banki
komercyjne.
XVI. Etyka życia gospodarczego
22. Etyka w miejscu Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i pracy – zna cechy dobrego podręcznika, str. zadania z (temat 55 w pracownika i 261–264 podręcznika, str. podręczniku) pracodawcy, – tekst fabularny 265
– zna prawa i obowiązki str. 265
1 godzina lekcyjna pracowników,
– wie i rozumie, czemu
Podstawa służą ubezpieczenia
programowa: społeczne,
XXXI. Etyka w życiu – wie i rozumie, co to jest
gospodarczym mobbing i jak z nim
walczyć.
Pojęcia: ZUS, KRUS, etyka
zawodowa, Kodeks
Pracy, mobbing.
23. Etyka w biznesie Uczeń: Uczeń: – tekst z – ćwiczenia i (temat 56 w – wyjaśnia, co to jest – ocenia skutki korupcji podręcznika, str. zadania z podręczniku) biznes, dla gospodarki, 266–269 podręcznika, str.
– wie, na czym polega – podaje przykłady – tekst fabularny 270 1 godzina lekcyjna uczciwy i nieuczciwy zjawisk szarej strefy w str. 269–270
biznes, gospodarce i poddaje je
Podstawa – wyjaśnia, na czym ocenie.
programowa: polega zjawisko korupcji,
XXXI. Etyka w życiu – wie, dlaczego warto
gospodarczym być uczciwym.
Pojęcia: biznes, korupcja. 24. Sprawdzian wiadomości z działów: Moja praca, Pieniądz i banki oraz Etyka życia gospodarczego
16