plantkunde 2014-2015

hoofdstuk 35.2 - 35.4

Huiswerk • Concept check 35.3 en 35.4 maken

Kunnen/kennen/herkennen

• het onderscheid aan te geven tussen primaire en secundaire groei;

• in detail de primaire groei van stengel en wortel te beschrijven;

• de weefselopbouw van een blad te beschrijven.

• de bouw van de organen van zaadplanten op dwarsdoorsnede te herkennen;

• een ruimtelijk beeld van de inwendige bouw van de zaadplant te hebben;

• de verschillen aan te geven tussen de inwendige bouw van de organen van éénzaadlobbige en tweezaadlobbige planten;

• de secundaire groei van weefsels in stengel en wortel te beschrijven.

meristemen :meristemen :genereren nieuwe cellen voor de organengenereren nieuwe cellen voor de organen

meristemen apicale meristemenvoor primaire groei(lengtegroei)

laterale meristemen voor laterale groei(radiale groei of diktegroei)

meristeemcel

afgeleide cel, gaat specialiseren

meristeemcel(initiaal)

meristeem blijft embryonaal weefsel in groeizone

celdeling

Figure. 35.11

Houtige planten, hebben laterale

meristemen voor secundaire groei,

ofwel diktegroei van wortels en

stengels .

Apicale meristemen voor

primaire groei,ofwel lengtegroei

Vaat-cambium

Kurk- cambium

Lateralemeristemen

Apicalmeristeemvan wortel

Primaire groei in stengel

Epidermis

Schors

Primair floeem

Primary xylem

Merg

Secundaire groei in houtige stengels

Peridermkurkcambium

Schors

Primair floeem

Secundairfloeem

Vaatcambium

Secundairxyleem(hout)

Primairxyleem

merg

Apicalmeristeem(in knop)

Het kurkcambiumvormt secundairdekweefsel

Het vaatcambium vormt secundairxyleem andfloeem.

PRIMAIRE EN SECUNDAIRE GROEIapicaleapicale meristemen voor primaire groei (lengtegroei) laterale meristemen (cambium) voor secundaire groei (diktegroei)

apicaleapicale meristemen voor primaire groei (lengtegroei)

http://www.phschool.com/science/biology_place/biocoach/plants/primary.html

http://www.phschool.com/science/biology_place/biocoach/plants/secondary.html

laterale meristemen (cambium) voor secundaire groei (diktegroei) alleen bij houtige planten2 cilinders van delende cellen in stengel en wortel

• kurkcambium, buitenste ring • vaatcambium, binnenste ring

Primaire groei: Primaire groei: lengtegroei van stengellengtegroei van stengel

apicale meristemenvoor primaire groei(lengtegroei)

bij kruidachtige planten primaire groei vormt volledige plant

bij houtige planten primaire groei vormt enkel jongste plantendeel

deling

strekking

rijping =differentiatie

wortelmutsje

PRIMAIRE GROEIVAN WORTEL

volwassen

differentiatie

strekking

deling

Zones:

3 zones:

• celdeling – in apicaal meristeem (achter het wortelmutsje )

• celstrekking

• differentiatie, vorming van epidermis, schors (parenchym en endodermis) en centrale cilinder (pericykel, xyleem en floëem)

PRIMAIRE GROEI IN WORTELTOP

PRIMAIRE GROEI WORTEL cortex = schors

Parenchym ___

Vaatweefsel ______

_____ centrale cilinder

dicotyl

dicotyl

monocotyl

PARENCHYM

monocotyl

Zijwortelontstaatin depericykel

PARENCHYM

schors

De vorming van laterale wortelsDe vorming van laterale wortelslaterale wortels ontstaan in de pericykel (= buitenste cellaag van de centrale cylinder) dit garandeert de verbinding met het vaatweefsel

De primaire groei van de stengelDe primaire groei van de stengel

•Het apicaal meristeem van de stengel is koepelvormig•massa delende cellen •Bladprimordia (aanleg van een blad)•okselknoppen ontstaan uit eilandjes van meristeemcellen aan de basis van de bladprimordia•celdeling en celstrekking vormen de internodia (leden)

Jong blad

dicotyl

STENGEL

Vaatbundels in ringtussen schors en merg

STENGELdicotyl

monocotyl

STENGEL

Vaatbundels liggen verspreid in het grondweefsel

STENGEL

STENGEL

xyleem

floëem

BLAD

nerf

sluitcel

huidmondje

Epidermis cuticula, huidmondje met twee sluitcellen

Mesophyl (grondweefsel)pallisade mesophyl (lange cellen aan zonzijde)spons mesophyl (cellen met veel tussenruimte)

Nerven met vaatbundels xyleem aan bovenzijde

BLAD

Mais blad (monocotyl)

meristemenmeristemen genereren cellen genereren cellen

apicaleapicale meristemen voor primaire groei (lengtegroei)

laterale meristemen (cambium) voor secundaire groei (diktegroei)

Secundaire groei (diktegroei):Secundaire groei (diktegroei):versteviging van stengel en wortelversteviging van stengel en wortel

laterale meristemen

Vaat- en kurkcambium = meristemenvoor secundaire groei

meristeemcel afgeleide cel

primaire en secundaire groei kan gelijkertijd, maar in verschillende regio’s

proces in stengel en wortel

vooral in dicotylen, (zelden in monocotylen)

apicaleapicale meristemen voor primaire groei (lengtegroei)

http://www.phschool.com/science/biology_place/biocoach/plants/primary.html

http://www.phschool.com/science/biology_place/biocoach/plants/secondary.html

laterale meristemen (cambium) voor secundaire groei (diktegroei) alleen bij houtige planten2 cilinders van delende cellen in stengel en wortel

• kurkcambium, buitenste ring • vaatcambium, binnenste ring

Vaat- en kurkcambium = meristemenvoor secundaire groei (diktegroei)

celdeling in het vaatcambium

xyleem

floëem

Primaire groei: Primaire groei: lengtegroei van stengellengtegroei van stengel

apicale meristemenvoor primaire groei(lengtegroei)

bij kruidachtige planten primaire groei vormt volledige plant

bij houtige planten primaire groei vormt enkel jongste plantendeel

Figure 35.18 Primary and secondary growth of a stem (layer 1)

(a) Primary and secondary growth in a two-year-old stem

Pith

Primary xylem

Vascular cambium

Primary phloem

Epidermis

Cortex

1

Figure 35.18 Primary and secondary growth of a stem (layer 2)

Vascular cambium

4 First cork cambium

Pith

Primary xylem

Vascular cambiumPrimary phloem

Epidermis

Cortex

2

1

Growth

Primary xylem

Secondary xylemPrimary phloem

Cork

Phloem ray3 Xylem

ray

Secondary phloem

(a) Primary and secondary growth in a two-year-old stem

Figure 35.18 Primary and secondary growth of a stem (layer 3)

Vascular cambiumPith

Primary xylem

Secondary xylem

Vascular cambium

Secondary phloem

Primary phloem

Periderm(mainly cork cambiaand cork)

PithPrimary xylem

Vascular cambium

Primary phloem

Cortex

Epidermis

Vascular cambium

4 First cork cambium

Secondary xylem(two years ofproduction)

Pith

Primary xylem

Vascular cambiumPrimary xylem

Epidermis

Cortex

2

1

6

Growth

Primary xylem

Secondary xylem

Secondary phloem

Primary phloem

Cork

Phloem ray3 Xylem

ray

Growth

9 Bark

8 Layers of periderm

7 Cork

5 Most recentcork cambium

(a) Primary and secondary growth in a two-year-old stem

Secondary phloem

bast

jaarringen

voorjaar

najaar

kernhout

spinthout