plc deneyler

8/14/2019 PLC Deneyler

1/28

PLC. LABORATUVARI DENEY FY

NDEKLER

1. ASENKRON MOTORA YOLVERME YNTEMLER2. ASENKRON MOTORA YILDIZ GEN YOLVERME3. TAIYICI NAKL ARACI KONTROL4. BOYA KAZANI DENETM5. DOLUM TESS OTOMASYONU6. ZAMAN (TIME ) DYAGRAMLARINDA PLC PROGRAMININ YAZILMASI7. OTOMATK GR KAPISININ PLC ZERNDEN KONTROLU

8. BLG YARIMASI OTMOSYON DZENE DENETM

31


2/28


DENEY NO : 1

DENEY ADI : ASENKRON MOTORA YOLVERME YNTEMLER

DENEYN AMACI: Bu almada, endstride genel olarak kullanlan ksa devre ubukluasenkron motoru kesikli ve srekli altrabilmek iin gerekli olan PLC ladder ve booleanprogramnn yazlmas ve Giri / k (I/O), SET / RESET (S/R) komutlarnn kullanmnnincelenmesi amalanmaktadr.

TEORK BLG :

Bilindii gibi PLC endstriyel uygulamalarda motor, selenoid valf , kontaktr ve bunun gibieitli cihazlarn kontrolnde kullanlmaktadr. Kontrol ilemi ise PLC ye yazlan programile gerekletirilmektedir.

Bu deneyde kontrol edilmek istenen asenkron motorun g ve kontrol devresi balant emasekil 1 de verilmektedir.

ekil 1 den de anlalaca gibi input olarak iki adet buton ve k olarak ise bir adetkontaktr kullanlmtr.

Gerekli Bilgiler:

1- Normalde Ak ve Kapal Kontak

Sembol:

lem Faktrleri (Operandlar):

n (bit):buraya kontan adresi yazlr buadres counter, i rle zamanlayc olabilir

Aklama:

n adresinin deeri 1 olduu zamannormalde ak kontak kapanr. Normalde

ak bir kontak kapandnda enerji akolur.

32

3~

R S T

Q0.0

I0.0 I0.1

Q0.0

R N

ekil 1.

n n


3/28


Seri baland zaman, normalde akkontak, takip eden Ladder elemanyla lojikolarak AND'lenmi olur. Paralel

balandnda ise OR mant kullanlmolur

2-k

Sembol:

Bobinin bal olduu hatta enerji geldii

zaman k rlesi eker ve n adresi 1 olur.DEL (G Akn Ters evir) konta bir k bobininin nne yerletirilerekters evrilmi bir k oluturulabilir.

Yukarda bilgileri verilen komutlarn kullanlmas ile ksa devre ubuklu bir asenkron motorgerektii ekilde kontrol edilebilmektedir.

Sre (Process) in Tanm

1. SREAamalar :1 1. Butona basldnda motorileri ynde almaya balasn , ekildiinde motordursun.

2 1. Butona basl iken 2. Butona baslr ise motor dursun.

2. SREAamalar :1 1. Butona basldnda motorileri ynde almaya balasn , ekildiinde motoralmaya devam etsin.

2 2. Butona baslr ise motor dursun.

STENLENLER

1. ki srete tanmlanan aamalar ilk olarak normalde kapal butonlar ile daha sonra ise

normalde ak butonlar ve son olarak da biri ak dieri kapal buton kullanarakgerekletirecek PLC Program ladder ve boolean dilinde yaznz.

2. PLC Balant emasn iziniz.

PLC GR IKI ADRES TABLOSU

33

n


4/28


ADI ADRES ACIKLAMAStop I0.0 Stop butonuStart I0.1 Start butonu

Motor Q0.0 k rlesi

34


5/28


35

Q0.0 Q0.1 Q0.2Q0.3 Q0.4 Q0.5

I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 I0.4 I0.5 I0.6 I0.7INPUT

OUTPUTUT

INPUT

R T S

S7-200


6/28


DENEY NO: 2

DENEY ADI : ASENKRON MOTORA YILDIZ GEN YOLVERME

DENEYN AMACI: Endstride genel olarak kullanlan ksa devre ubuklu asenkronmotorlarn yldz gen yol verme programnn yazlmas ve zamanlayclarn (Timer)kullanmnn incelenmesi amalanmtr.

TEORK BLG :

Bu deneyde kontrol edilmek istenen asenkron motorun g ve kontrol devresi balantemas ekil 2 de verilmektedir.

ekil 2 den de anlalaca gibi giri ( input ) olarak iki adet buton , k ( output ) olarak ise adet kontaktr ve zamanlayc olarak bir zaman rlesi kullanlmaktadr.

36

ekil 2

I0.0 I0.1

Q0.0

T37

Q0.2

Q0.1

Q0.2

T37

Q0.2

Q0.2

RR S T

3~

Q0.1Q0.0 Q0.2

Q0.0

Q0.0 Q0.1 Q0.2Q0.3 Q0.4 Q0.5

I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 I0.4 I0.5 I0.6 I0.7INPUT

OUTPUTUT

INPUT

R T S

S7-200


7/28


Gerekli Bilgiler:1- Zaman RlesiTm PLC li sistemlerde zamanlayc (timer) ile amalanan bir zaman dilimi sonrasnda

zamanlaycnn kn ON durumuna gemesidir.

Sembol:

Txxx (word): CPU 212: 32-63CPU 214: 32-63, 96-127CPU 215/216: 32-63, 96-255

PT (word): istenilen gecikme miktarn tespit edilmesi iin gerekli olan zaman sabitidir.sabit bir deer atanabildii gibi bir adresten o adrese ait verilerde atanabilir.

Dz zaman rlesi (TON) kutusu, tetikleyen girii (IN) enerjili yani lojik 1 olduu srecemaksimum zaman deerine kadar alr. Eer Txxx >= Ayar Deeri (PT) ise, k biti T setedilir. Sayma esnasnda IN girii 0 olursa sayma durur ve rle sfrlanr. Aadaki tablodaCPU'lardaki zaman rlesi numarasna gre sayma kademesi (veya znrlk) grlmektedir.Zaman rlesinin ayar PT deeri ile bu kademenin arplmasyla oluur. rnein T32 iinPT= 10000 ise, bu 10.000 x 1 ms= 10 sn'ye karlk gelir. Yani zaman rlesi IN girii geldiisrece 10 sn bekleyecek (ama bu esnada 1 ms'lik kademeler halinde sayacak), sonra k 1olacaktr.

Sayma her durumda maksimum deere ulalnca durur ki bu da PT deerinin alabilecei en

yksek deerdir (32767). Bir baka deyile bir zaman rlesini en fazla 3276.7 sn (yakl. 54dakika)'ye ayarlayabilirsiniz.Durum tablosunda, zaman rlesi ve sayc deerlerini bit veya word olarak izleyebilirsiniz. Bitolarak izlediinizde k durumu (ak veya kapal) grntlenir. Word olarak izlediinizdeanlk deer grntlenir.

znrlk Maksimum Zaman CPU 212 CPU 214 CPU 215/216

1 ms 32.767 saniye T32 T32, T96 T32,T9610 ms 327.67 saniye T33-T36 T33-T36T97-T100 T33-T36T97-T100100 ms 3276.7 saniye T37-T63 T37-T63T101-T127 T37-T63T101-

T255

37

INTON

PT

TXXX


8/28


Sre (Process) in Tanm

1. SREAamalar :

1 1. Butona basldnda Q0.0 ve Q0.1 nolu klar aktif olsun.

NOT: Bylece motor yldz olarak almaya balar.

2 5 sn sonra Q0.2 nolu k aktif olsun ve Q0.2 aktif olunca Q0.1 inaktifhale gesin.

NOT: Bylece motor gen olarak almaya balar.

3- I0.0 nolu butona basldnda Q0.0, Q0.1 ve Q0.2 klar inaktifhale gesin .

NOT: Bylece motor durur.

STENLENLER

1. Srete tanmlanan aamalar ilk olarak normalde kapal, normalde ak butonlar vezamanlayclar (timers) kullanarak process tanmnlanan ilemleri aamalarngerekletirecek PLC Program ladder ve boolean dilinde yapnz.

2. Yldz kontaktrnn devreye girmesinden bir mddet sonra (1 sn) M kontaktrdevreye alnp daha sonra (5sn) gen kontaktr devreye girecek biimde yeni bir PLC

program yaznz?



ADI ADRES AIKLAMAStop I0.0 Stop butonu

Start I0.1 Start butonu

M Q0.0 k kontaktr

Yldz Q0.1 Yldz kontaktr

gen Q0.2 gen kontaktr

Z.R. T37 Zamanlayc

38


9/28


DENEY NO: 3

39

Q0.0 Q0.1 Q0.2Q0.3 Q0.4 Q0.5

I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 I0.4 I0.5 I0.6 I0.7INPUT

OUTPUT

UT

INPUT

R T S

S7-200


10/28


DENEY ADI : TAIYICI NAKL ARACI KONTROL

DENEYN AMACI: Endstride kullanlan tayc nakil aralarnn PLC ile kontrolngerekletiren programn yazlmas ve bylece normalde ak (NA) ve normalde kapal (NK)kontaklarn farkl uygulamalarda kullanmnn incelenmesi amalanmaktadr.

Sre in Tanm

Bu sistemde bir tayc nakil arac bulunmaktadr. Bu ara ve aracn kontrol iin gereklisensr ve snr anahtarnn prensip yerletirme biimleri ekil 3.1 de grlmektedir.

1. Sistem enerjilendiinde tat geri ynnde hareket ederek snr anahtarnn (LS1)olduu noktaya gelsin .2. Yk alana kadar10sn beklesin.3. Daha sonra orta noktaya gelsin (LS2).4. lave yk alana kadar 10sn beklesin .

5. leri ynde hareket etsin.6. Snr anahtarna (LS3) geldiinde durarak ykn boaltncaya kadar20snbeklesin .7. Boaltma ilemi sona erdiinde tat geri ynde hareket ederek snr anahtar (LS1)e geldiinde yk tekrar alsn.8. lemler birdng iinde tekrarlansn.

STENLENLER

1. Srete tanmlanan aamalar ilk olarak normalde kapal, normalde ak butonlar vezamanlayclar (timers) kullanarak tanmlanan ilemlerin aamalarn gerekletirecek

40

LS1

LS2

GER LER

LS3

LS2

ekil 3.1


11/28


PLC Program ladder ve boolean dilinde yapnz. Enerji kesildiinde ara kald yerdenalmasna devam edecektir. Aadaki tabloda gerekli timer numaralarn yaznz?

2. Ara snr anahtarna arptktan sonra kendi ataleti ile durmas gecikirse ne gibi birsorun oluur? Bunlarn zm iin ne yaplmaldr?



ADI ADRES AIKLAMASTOP I0.0 Stop butonu

START I0.1 Start butonu

LS1 I0.2 Geri snr anahtar

LS2 I0.3 Orta snr anahtarLS3 I0.4 leri snr anahtar

Q0.0 Q0.0 Geri k rlesi

Q0.1 Q0.1 leri k rlesi

T.. T.. Geri saya

T.. T.. Orta saya

T.. T.. leri saya

41


12/28


DENEY NO: 4

DENEY ADI : BOYA KAZANI DENETM

DENEYN AMACI: Bu uygulamada endstride kullanlmakta olan bir sistemin PLC

programnn nasl olabilecei hakknda bilgi verilmektedir.

42

Q0.0 Q0.1 Q0.2Q0.3 Q0.4 Q0.5

I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 I0.4 I0.5 I0.6 I0.7INPUT

OUTPUTUT

INPUT

R T S

S7-200


13/28


Srein Tanm

Bu sistemde bir boya kazan bulunmaktadr. Bu kazan ve aralarn kontrol iin gereklisensr ve snr anahtarnn prensip yerletirme biimleri ekil 4.1 de grlmektedir.

1. Sistem enerjilendiinde 1. ve 2. boya giriinden gelen boya 1. ve 2. Valfler kontroledilerekalnsn.2. Boya alm ilemi st snr alglaycsna kadardevam etsin.3. Boya st snra ulatnda boya alm durup kartrma motoru alarak 10 dk

boyay kartrsn.4. Boyay alt snra kadarpompa yardmyla boaltsn.5. Tekrarst snra kadarboya alm ilemi balasn ve ilemler srekli tekrar etsin.

STENLENLER

1. Srete tanmlanan aamalar ilk olarak normalde kapal , normalde ak butonlar vezamanlayclar (timers) kullanarak process tanmnlanan ilemleri aamalarngerekletirecek PLC Programn ladder ve boolean dilinde yapnz.


3. st snr anahtar arzalanrsa ne olur? Hata nasl nlenebilir?


ADI ADRES AIKLAMASTOP I0.0 Stop butonu

START I0.1 Start butonu

ALT SINIR I0.2 amandra 1ST SINIR I0.3 Yaklam dedektr

43

1.BOYA 1. VALFGR

1. VALF 2. BOYAGR

POMPA BOYAIKII

KARIITIRICIMOTOR

STSINIR

ALTSINIR


14/28


VALF 1 Q0.0 Selenoid valf 1VALF 2 Q0.1 Selenoid valf 2MOTOR Q0.2 Kartrma butonuPOMPA Q0.3 Boaltma pompas

ZAMANLAYICI T37 Kartrma zaman

44


15/28


DENEY NO: 5

DENEY ADI : DOLUM TESS OTOMASYONU

DENEYN AMACI: Bir dolum tesisinde ie dolum sisteminde aralarnn PLC ilekontroln gerekletiren programn yazlmas ve altprogramlarn (SBR) kullanmnnincelenmesi amalanmtr.

Sre in Tanm

45

Q0.0 Q0.1 Q0.2Q0.3 Q0.4 Q0.5

I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 I0.4 I0.5 I0.6 I0.7INPUT

OUTPUTUT

INPUT

R T S

S7-200


16/28


Bu sistemde bir ie dolum sistemi bulunmaktadr. Bu sistemin kontrol iin gerekli sensrve snr anahtarnn prensip yerletirme biimleri ekil 5.1 de grlmektedir.

1. Sistem enerjilendiinde tayc band hareket ettiren motor almaya balasn.2. ieler tek tek dolum aracnn nne geldiinde sensr 1 yardmyla alglanarak

band hareket ettiren motor durup, dolum arac ara aaya doru 1 s hareketedip 1sde dolum yapsn.3. Dolum arac yukarya doru 1s hareket etsin.4. Kapaklama makinasnn nnne geldiinde sensr2 yardmyla alglanarakband

hareket ettiren motor dursun ve eer ie dolu ise buda sensr 3 yardmylaalglanarak makina ieyi aa ynde 2s hareket ederek kapaklasn.

5. Deil ise makina bir krmz k yakarak operatr uyarsn ve sistemidurdursun.

6. Sistem operatr gelene kadarbeklesin.7. Sensr 4 yardmyla ka adet ieye dolum yapld saylsn ve 1000 adet

olduunda sistem durup ikaz lambasn yaksn.

Gerekli Bilgiler:

Altprogram

Sembol:

n numaral altprogramn balangcngsterir.

ar

Sembol:

Program ak kontrolunu n numaralaltprograma aktarr.

Geri Dn

Semboller:

Aklama:Koullu Geri Dn, nceki manta gre (komuta enerji geliyorsa) altprogram bitirir.Koulsuz Geri Dn, altprogramn bitirmek iin kullanlr. Her zaman iin altprogramn sondevresini oluturur.Bir altprogramda Koullu Geri Dn bulunmayabilir veya birden ok bulunabilir, ancakmutlaka ve yalnzca bir adet Koulsuz Geri Dn bulunmaldr.

46

SBR

n

RET

RET

Alt programdan koulludn

Alt programdankoulsuz dn

n

CALL

SENSR2MOTOR

SENSR4YUKARIAAI

YUKARIAAI

SENSR1

DOLUM MAKNASI KAPAKLAMA MAKNASI

SENSR3

ekil 5.1


17/28



ADI ADRES AIKLAMASENSR 1 I0.2 ie dolum sensrSENSR 2 I0.3 ie kapaklama sensrSENSR 3 I0.4 ie dolu bo alglama sensrSENSR 4 I0.5 ie adetini belirleyen sensr

START I0.1 Balatma butonuSTOP I0.0 Durdurma butonuMOTOR Q0.0 MOTOR AAI-1 Q0.1 ie dolum makinas aa hareketYUKARI-1 Q0.2 ie dolum makinas yukar hareketAAI-2 Q0.3 ie kapaklama makinas aa hareketYUKARI-2 Q0.4 ie kapaklama makinas yukar hareketKAZ Q0.5 ie bo ikaz veya 1000 adet ie dolum yapld

STENLENLER

1. Srete (Process) tanmnlanan ilemleri aamalarn gerekletirecek PLC. Programladder ve boolean dilinde yapnz.


47


18/28


48


19/28


DENEY NO: 6

DENEY ADI : ZAMAN (TIME ) DYAGRAMLARINDA PLC PROGRAMININYAZILMASI

DENEYN AMACI: Verilen sistemin zaman ekseninde klarn, zamanlayclarn (timers),sayclarn (counters) durumlar belirtilerek PLC programlarnn yazlmasnn incelenmesiamalanmtr.

Sre in Tanm

rnek olarak alnan bir trafik lambas sistemi ve zaman diyagram ekil 6.1 de verilmitir.

49

Q0.0 Q0.1 Q0.2Q0.3 Q0.4 Q0.5

I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 I0.4 I0.5 I0.6 I0.7INPUT

OUTPUT

UT

INPUT

R T S

S7-200


20/28



ADI ADRES AIKLAMASTART I0.1 Start butonuSTOP I0.0 PLC Stop butonuKIRMIZI Q0.0 1. Yol Krmz Ik SARI Q0.1 1. Yol Sar Ik YEL Q0.2 1. Yol Yeil Ik KIRMIZI Q0.3 2. Yol Krmz Ik SARI Q0.4 2. Yol Sar Ik YEL Q0.5 2. Yol Yeil Ik

t1=40 sn, t2-t1=2sn, t3-t2=40sn olacaktr

50

1. YOL

2. YOL

t1 t2 t4 t6 t8 t10 t12 t14 t16t3 t5 t7 t9 t11 t13 t15

t1 t2 t4 t6 t8 t10 t12 t14 t16t3 t5 t7 t9 t11 t13 t15ZAMAN

IKILAR

YOL

Q0.3

Q0.4

Q0.5

YO

L

Q0.0

Q0.1

Q0.2

ekil 6.1


21/28


STENENLER1. PLC altnda start butonuna basldnda ekil 6.1deki zaman diyagramnda

grld gibi gerekli klar aktif hale gesin.2. stenildiinde stop butonu ile sistem dursun.3. Yukarda tanmlanan bu ilemlere PLC nin I0.0 ve I0.1 girileri ile kontrol edilsin.

4. Gerekli olan PLC programn ladder ve boolean dilinde yaznz.5. PLC Balant emasn iziniz.

51


22/28


DENEY NO: 7

DENEY ADI : OTOMATK GR KAPISININ PLC ZERNDEN KONTROLU

DENEYN AMACI: Verilen sistemin PLC programlarnn yazlmasnn incelenmesiamalanmtr.

Sre in Tanm

Aada ekli 7.1de verilen kap ileri, geri ve dur butonlar ile hareket ettirilmektedir.- Kap normalde ya ak ya da tam kapaldr ancak hareketinin herhangi bir annda da

dur butonu ile durdurmak mmkndr.- Kap hareket ettii anda uyar da 0.5 saniye aralklarla yanp snmektedir.

52

Q0.0 Q0.1 Q0.2Q0.3 Q0.4 Q0.5

I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 I0.4 I0.5 I0.6 I0.7INPUT

OUTPUTUT

INPUT

R T S

S7-200

Gvenlik eridi

kaz lambas


23/28


ekil 7.1


ADI ADRES AIKLAMAGER I0.1 Geri butonuLER I0.0 leri butonuDUR I0.2 Dur butonuLER MOTOR Q0.1 leri motor kGER MOTOR Q0.2 Geri motor kLAMBA Q0.3 Uyar

GVENLK ERD I0.3 Gvenlik eridi anahtarLER SINIR I0.4 leri snr anahtarGER SINIR I0.5 Geri snr anahtar

STENENLER

1. PLC programn (Ladder ve Komut listesi olarak) yazarak, PLC devre balantsniziniz?

2. Gvenlik eridine yanllkla bir cisim veya ara arptnda sistem hemen duracakekilde programdaki deiiklikleri yapnz?

53


24/28


54


25/28


DENEY NO: 8

DENEY ADI : BLG YARIMASI OTMOSYON DZENE DENETM

DENEYN AMACI: Verilen sistemin PLC programlarnn yazlmasnn incelenmesiamalanmtr.

Sre in Tanm

1. ki kiinin katld bir bilgi yarmasnda yarmaclarn ve sunucunun birer butonlarbulunmaktadr.

2. Butona ilk basan yarmacya ait lamba 5 defa 0.5 sn arallarla yanp snecektir.Butona ikinci basan yarmacya ait lamba ise sistem sfrlanana kadar yanmayacaktr.Sunucu ise istedii anda sistemi sfrlayarak (reset) lambay sndrebilecek ve sistemiyeniden balatacaktr.

55

Q0.0 Q0.1 Q0.2Q0.3 Q0.4 Q0.5

I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 I0.4 I0.5 I0.6 I0.7INPUT

OUTPUTUT

INPUT

R T S

S7-200


26/28


ekil 8


ADI ADRES AIKLAMAI. YARIMACI I0.1 1. Yarmac butonuII. YARIMCI I0.2 II. Yarmac butonuSUNUCU I0.0 Sunucu sfrlama butonuI. Lamba Q0.1 I. yarmac lambasII. Lamba Q0.2 II. yarmac lambas

....

STENENLER

1. PLC programn (Ladder ve Komut listesi olarak) yazarak, PLC devre balantsniziniz?

2. Kesme (interrupt routin) komutu kullanarak ayn ilemi yapan program yenidenyaznz?

3. ki yarmacnn ayn anda butona basma ilemi durumunda ncelik nasl giderilir?Ayn anda butona basma ilemindeki zaman hassasiyeti nelere baldr?

56


27/28


57


28/28


Q0.0 Q0.1 Q0.2Q0.3 Q0.4 Q0.5

I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 I0.4 I0.5 I0.6 I0.7INPUT

OUTPUTUT

INPUT

R T S

S7-200

plc deneyler

Documents