plotËsime nË elektronikËn e fuqisË01 teknika pwm bi polare që përdoret për komutimin e...

34
ELEKTRONIKA E FUQISË II KONVERTORËVE STATIKË TË RRYMËS ALTERNATIVE ME KOMUTIM TË DETYRUAR (FORCUAR) INVERTORËT MONOFAZË Dr.ing. Thomaq KOBLARA LEKSIONI VIII

Upload: others

Post on 21-Oct-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • ELEKTRONIKA E FUQISË II

    KONVERTORËVE STATIKË TË RRYMËS ALTERNATIVE ME KOMUTIM TË DETYRUAR

    (FORCUAR) INVERTORËT MONOFAZË

    Dr.ing. Thomaq KOBLARA

    LEKSIONI VIII

  • 8.1.1 KLASIFIKIMI I KONVERTORËVE TA - TA

    Shndërruesit statikë të cilët realizojnë konvertimin e tensionit të alternativ në tension alternativ

    Skema e plotë e thjeshtuar e konvertorit statik i cili realizon shndërrimin e tensionit alternativ me parametra konstantë në tension alternativ me parametra variabël

    Klasifikimi i pjesëve përbërëse të konvertorit

    Konvertori që shndërron tensionin alternativ në tension të vazhduar (radrizatori) Konvertori I

    Qarku i ndërmjetëm (filtri i ndërmjetëm)

    Konvertori që shndërron tensionin e vazhduar në tension alternativ me parametra variabël

    INVERTORI Konvertori II

    Qarku i kontrollit (modulet elektronike të kontrollit të konvertorit)

  • 8.1.2 KLASIFIKIMI I KONVERTORËVE TA - TA

    Klasifikimi i konvertorëve statike

    Në funksion të konvertorit të parë ( TA – TV)

    Shndërrues statik me elementë elektronikë të komanduar (tiristorë, transistorë)

    Shndërrues statik me elementë elektronikë të pa komanduar (dioda)

    Në funksion të qarkut të ndërmjetëm

    Qarku i ndërmjetëm sillet si burim tensioni (VSI – voltage source inverter)

    Qarku i ndërmjetëm sillet si burim rryme (CSI – current source inverter)

    Qarku i ndërmjetëm konvertor statik (rregullator rryme ose tensioni)

    Në funksion të konvertorit të dytë (TV – TA)

    Komandimi i elementët elektronikë të konvertorit realizohet nëpërmjet metodës PAM

    • KS I – i kontrolluar, QN – burim tensioni, KS II – komandë PWM

    • KS I – i pa kontrolluar QN – konvertor statik KS II – komandë PWM

    Komandimi i elementët elektronikë të konvertorit realizohet nëpërmjet metodës PWM

    • KS I – i pa kontrolluar QN – burim tensioni KS II – komandë PWM

  • 8.1.3 KLASIFIKIMI I KONVERTORËVE TA - TA

    Klasifikimi i konvertorëve statike

    Skema elektronike e qarkut të ndërmjetëm kur

    sillet si burim tensioni

    Skema elektronike e qarkut të ndërmjetëm

    kur sillet si burim rryme

    Skema elektronike e qarkut të ndërmjetëm me

    konvertor statik

    Grafiku i formës së valës së tensionit në hyrje dhe në dalje të filtrit në rast se radrizatori është i

    ndërtuar nga elementë elektronikë të kontrolluar

    Grafiku i formës së valës së tensionit në hyrje dhe në dalje të filtrit në rast se radrizatori është i

    ndërtuar nga elementë elektronikë të pa kontrolluar

  • 8.1.3 KLASIFIKIMI I KONVERTORËVE TV – TA (INVERTORËT)

    Teknikat e komandimit të konvertorit II

    MODULIMI NË AMPLITUDË I IMPULSIT - PAM (Pulse Amplitude Modulation)

    Kontrolli i frekuencës në mënyrë të drejt për drejtë.

    Kontrolli i frekuencës me ndihmën e qarkut të ndërmjetëm

    MODULIMI NË GJËRËSI I IMPULSIT - PWM (Pulse Width Modulation)

    Sinjali PWM sinusoidal.

    Sinjali PWM sinkron

    Sinjali PWM asinkron

    SFAFM (SFAFM – stator flow-oriented asynchronous vector modulation)

    60 DEGREE AVM (AVM – asynchronous vector modulation)

  • 8.2.1 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Regjimi i punës së invertorit monofazë

    Skema e konvertorit monofazë transformator dhe pikë mesi i cili shndërron tensionin (rrymën) e

    vazhduar në tension (rrymë) alternative Konvertori Wagner i modifikuar

    Grafiku i formave të valës së tensionit dhe rrymës në dalje të konvertorit si dhe shtrirja e zonës së punës

    Skema e thjeshtuar e konvertorit

    1 – kuadrati i parë (inverter) 2 – kuadrati i dytë (radrizator) 3 – kuadrati i tretë (inverter) 4 – kuadrati i katërt (radrizator)

  • Skema e thjeshtuar e njërës prej degëve të konvertorit monofazë me pikë mesi i cili

    shndërron tensionin (rrymën) e vazhduar në tension (rrymë) alternative

    8.2.2 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Teknika e modulimit në amplitudë dhe në gjerësi e impulsit (PAM dhe PWM)

    Modulimi në amplitudë

    tre

    kontrolla

    V

    Vm

    ˆ

    ˆ

    Modulimi në frekuencë

    1f

    fm Sf

    Tensioni në dalje të konvertorit

    2ˆ0

    I

    tre

    kontrollA

    V

    V

    vV

  • 8.2.3 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Principi i teknikës PWM për komutimin e konvertorit TV-TA

    Logjika e funksionimit të teknikës PWM

  • 8.2.3 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Principi i teknikës PWM për komutimin e konvertorit TV-TA

    Grafiku i formës së valës së teknikës PWM sinusoidale

    2

    11 f

    Frekuenca në dalje të konvertorit

    Tensioni në dalje të konvertorit

    trekon

    konkon

    VV

    tVv

    ˆˆ

    sinˆ 1

    Formula e përcaktimit të formës së valës në dalje të konvertorit

    2sin

    2sin

    ˆ 1010I

    aAI

    tre

    kontrollA

    VtmV

    Vt

    V

    vV 0.1am

  • 8.2.3 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Principi i teknikës PWM për komutimin e konvertorit TV-TA bazuar në spektrin e harmonikave

    Spektri i harmonikave të tensionit në dalje të konvertorit

    Formula e llogaritjes së harmonikave në dalje të konvertorit

    1fkjmf fh

    Formula e llogaritjes së rendit të harmonikave në dalje të konvertorit

    kmjh f

  • 8.2.3 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Zonat e punës së teknikës PAM

    Grafiku i tensionit të raportuar në dalje të konvertorit në funksion të modulimit në

    amplitudë

    Zona 1 - zona lineare e punës Zona 2 - zona e mbi modulimit Zona 3 - zona e formës së valës katrore

  • 8.2.4 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Principi i teknikës PWM në zonën e valës katrore për komutimin e konvertorit TV-TA

    Grafiku i tensionit në dalje të konvertorit kur modulimi në amplitudë punon në zonën e valës katrore

    Grafiku i spektrit të harmonikave të tensionit në dalje të konvertorit

    Llogaritjea së tensionit në dalje të konvertorit Llogaritja e ampitudës së tensionit për harmonikat

    2273.1ˆ

    2

    4ˆ1010

    IA

    IA

    VV

    VV

    h

    VV

    A

    hA10

    0

    ˆˆ

  • 8.3.1 KONVERTORËT E TENSIONIT ALTERNATIV (TV - TA)

    Konvertorët e tensionit alternativ (TV - TA) monofazë

    Skema elektronike e invertorit monofazë gjysmë urë

  • 8.3.2 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Konvertorët e tensionit alternativ (TV - TA) monofazë

    Skema elektronike e invertorit monofazë me urë të plotë

    Tensioni në dalje të invertorit monofazë

    )()(

    2

    2

    00

    0.

    0.

    tvtv

    VvT

    VvT

    AB

    IBONB

    IAONA

    Diferenca e potencialit në pikën zero

    )(2)()()( 0000 tvtvtvtv ABA

  • 8.3.3 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Teknika PWM bipolare

    kontrollv trekendorv

    Sf

    1

    01v

    Teknika PWM bi polare që përdoret për komutimin e elementëve elektronikë të invertorit monofazë

    Tensioni në dalje në funksion të zonës së modulimit

    Iao VmV 1ˆ

    0.1am

    IoI VVV

    4ˆ1

    0.1am

  • 8.3.3 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Roli i filtrave në cilësinë e formës së valës së tensionit në dalje të invertorit

    Skema e plotë e invertorit monofazë me filtra në hyrje dhe në dalje

    Tensioni në dalje të invertorit Rryma në dalje të invertorit

    tvvo 101 sin2 tIi 100 sin2

    Fuqia në hyrje të invertorit.

    tV

    IV

    V

    IVititviV

    II

    III 10000*

    00

    * 2coscos)()(

  • 8.3.3 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Roli i filtrave në cilësinë e formës së valës së tensionit në dalje të invertorit Tensioni në dalje të invertorit

    (tension i filtruar)

    Ii

    0i

    2IiKëndi i fazës Grafiku i formave të valës së tensionit në dalje, formës së valës së

    rrymës në hyrje dhe në dalje si dhe forma e valës së rrymës në filtër

    Rryma në hyrje të invertorit Ku Dhe

    2

    *

    III IIi

    cos00

    I

    IV

    IVI

    tV

    IVI

    I

    I 100

    2 2cos

    0I

  • 8.3.4 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Teknika PWM mono polare

    Teknika PWM mono polare për komutimin e elementëve elektronikë të invertorit monofazë

    ANv

    BNv

    0v IV

    IV

    01v

    IV

    IV

    kontrollv trekendorv

    trekontrol

    ANA

    trekontrol

    IANA

    vv

    vONT

    vv

    VvONT

    0

    trekontrol

    BNB

    trekontrol

    IBNB

    vv

    vONT

    vv

    VvONT

    0

    Logjika e komutimit të elementëve të këmbës së parë

    Logjika e komutimit të elementëve të këmbës së dytë

  • 8.3.4 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Teknika PWM mono polare

    0,0,0,

    0,,,

    ,,0,

    ,0,,

    0

    0

    0

    0

    vvvTT

    vVvVvTT

    VvVvvTT

    VvvVvTT

    BNANONBA

    IBNIANONBA

    IIBNANONBA

    IBNIANONBA

    Tabela e komutimit të elementeve elektronikë e përftuar nga tensionet e dy degëve të konvertorit

  • 8.3.5 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Teknika PWM në zonën e valës katrore

    Grafiku i formës së valës së tensionit në çdo këmbë të konvertorit si dhe forma e valës së

    tensionit në dalje të konvertorit

    Përcaktimi i këndit beta

    2

    1900

    Formula e llogaritjes së harmonikës kryesore

    dhvVh

    2

    2

    00 cos2ˆ

    Duke zëvendësuar rezulton:

    hh

    V

    dhvV

    h

    h

    sin4ˆ

    cos2ˆ

    0

    00

  • 8.3.5 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA))

    Teknika PWM në zonën e valës katrore

    Grafiku i nivelit të harmonikave në funksion të këndit të ndërtimit të valës katrore (këndi alfa)

    Grafiku i formës së valës së rrymës në qarkun e ndërmjetëm në funksion të rrymës së daljes së

    konvertorit

  • 8.4.1 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Oshilimet e tensionit në dalje të invertorit monofazë

    Skema e thjeshtuar e qarkut të invertorit monofazë si dhe ngarkesës (makinë asinkrone monofazë)

    Skema ekuivalente e llogaritjes së tensionit fundamental

    Skema ekuivalente e llogaritjes së tensionit të oshilimit

    Formula e llogaritjes së tensioni në dalje të invertorit

    oshilvvv 010

    Formula e llogaritjes së rrymës në dalje të invertorit

    oshiliii 010

    Tensioni elektromotor

    tEte 100 sin2)(

  • 8.4.2 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Oshilimet e tensionit në dalje të invertorit monofazë

    Diagrami fazoriale e tensionit dhe rrymës në dalje të invertorit

    Tensioni fundamental në dalje të invertorit

    1001 LVEV

    Formula e llogaritjes së oshilimeve të tensionit

    010)( vvtvoshil

    Formula e llogaritjes së oshilimeve të rrymës

    kdvL

    tv

    t

    oshiloshil 0

    )(1

    )(

    Formula e llogaritjes së përdorimit të elementëve të komanduar

    TT IqV

    IVPEL

    max,001

  • 8.5.1 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Skemat elektronike të prodhimit të sinjali PWM - Modulatori Delta – Sigma

    Skema elektronike e modulatorit Delta - Sigma

    Tensioni në dalje të integratorit

    tt

    dttxtxdttty00

    )(')(1

    )(1

    )(

  • 8.5.1 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Grafiku i formës së valës së tensionit në dalje të modulatorit si dhe forma e valës së tensionit në dalje të

    konvertorit

    Skemat elektronike të prodhimit të sinjali PWM - Modulatori Delta – Sigma

    0

    0)('

    )(

    Vtx

    Vtxtt

    I

    Në kushtet fillestare rezulton:

    Në momentin e kohës t2 rezulton:

    22

    )(

    )(

    012

    2

    22

    hI

    h VVVttV

    ty

    tytt

    Koha e komutimit për T1

    mV

    V

    VV

    Vt

    ttt

    h

    I

    hON

    ON

    1

    1

    00

    12

    Faktori i modulimit

    0V

    Vm I

  • 8.5.1 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Skemat elektronike të prodhimit të sinjali PWM - Modulatori Delta – Sigma

    Në momentin e kohës t3 rezulton: Atëherë rezulton se koha e bllokimit të transistorit T1 është

    22

    )(

    ,

    023

    3

    32

    hI

    h VVVttV

    ty

    ttt

    Perioda e komutimit të transistorit T1 Frekuenca e punës e modulatorit

    mV

    V

    VV

    Vt

    ttt

    h

    I

    hON

    OFF

    1

    1

    00

    23

    2

    0 1

    12

    mV

    VttT hOFFON

    21 11

    mfT

    f hV

    Vf

    20

    1

    Kohët e komutimit të transistorit janë:

    m

    TtON

    1

    1

    2

    1

    m

    TtOFF

    1

    1

    2

    1

  • 8.5.2 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Skemat elektronike të prodhimit të sinjali PWM

    Gjenerator PWM me rregullator linear për kontrollin e rrymës

    Gjenerator PWM me rregullator jolinear (rregullatori me histerezi)

    Gjenerator PWM me rregullator linear për kontrollin e rrymës dhe qark diskret bistabël

  • 8.6.1 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Invertorët monofazë me qark rezonant (kondensatori në paralel me ngarkesën)

    Skema elektronike e invertorit qark rezonant

    Grafikët e formave të valëve të rrymës dhe tensionit në dalje të konvertorit si dhe në elementët elektronikë

    Tensioni tek elementët elektronikë

    121

    121

    ,

    ,2

    tvvv

    tvV

    vv

    CTT

    CITT

  • 8.6.2 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Invertorët monofazë me qark rezonant (kondensatori në seri me ngarkesën)

    Skema elektronike e invertorit me qark rezonant

    Skema elektronike ekuivalente kur komuton transistori T1

    Grafikët e formave të valëve të rrymës dhe tensionit në dalje të konvertorit si dhe në

    elementët elektronikë Kur: 0

  • 8.6.3 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Invertorët monofazë me qark rezonant

    Skema elektronike e invertorit monofazë me urë të plotë dhe qark rezonant paralel

    Këndi i komutimit të elementëve elektronikë në regjimin me rrymë të ndërprerë 22

    010

    2

    2

    TDT

    Ku:

    22 SS

    LL

    R

    22

    010 CLL S

    2

    101

  • 8.6.4 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Invertorët monofazë me qark rezonant

    Skema elektronike e invertorit rezonant Klasa E

    Grafikët e formave të valëve të rrymës dhe tensionit në dalje të konvertorit si dhe në

    elementët elektronikë

  • 8.6.5 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Invertorët monofazë me qark pseudo – rezonant

    Skema elektronike e invertorit monofazë gjysmë urë me qark pseudo - rezonant

  • 8.6.5 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Invertorët monofazë me qark pseudo – rezonant

    Grafikët e formave të valëve të rrymës dhe tensionit në dalje të konvertorit si dhe intervalet e kohës së komutimit të elementëve elektronikë . PWM në zonën e valës katrore

  • 8.6.6 INVERTORËT MONOFAZË (KONVERTORËT TV - TA)

    Invertorët monofazë me qark rezonant me komutim në tension zero (ZVS - converter)

    Skema elektronike e invertorit rezonant me komutim në tension zero

    Grafikët e formave të valëve të rrymës dhe tensionit në dalje të konvertorit