Kabinet Zaštitnika

020/241-642

Savjetnici 020/225-395 Centrala 020/225-395

Fax: 020/241-642

E-mail: ombudsman@t-com.me

www.ombudsman.co.me

Zaštitnik ljudskih prava i sloboda Crne Gore, 81000 Podgorica, Bulevar Svetog Petra Cetinjskog 1A/2

Broj: 774/18/4

Podgorica, 26.06.2019. godine

DĐ/DĐ

Zaštitnik ljudskih prava i sloboda Crne Gore, u skladu sa odredbom člana 41 Zakona o Zaštitniku/ci

ljudskih prava i sloboda Crne Gore("Službeni list Crne Gore", br. 046/10, 040/11, 018/14, 042/17)i

člana 41 Pravila o radu Zaštitnika/ce ljudskih prava i sloboda Crne Gore ("Službeni list CG" br.

53/14)nakon završenog postupka ispitivanja povrede ljudskih prava i sloboda po pritužbi XX iz

Podgorice,programskog direktora NVO „YY“, daje sljedeće

MIŠLJENJE

I UVOD

1.Zaštitniku ljudskih prava i sloboda Crne Gore podnio je pritužbu, dana 17.10.2018. godine, XX

programski direktor NVO „YY“, prigovarajući diskriminatornoj odredbi čl. 47 stav 4 Zakona o

sportu(“Službeni list Crne Gore”, br. 044/18) koja glasi: “Osnivač sportske organizacije ne može biti

fizičko lice čiji je član porodice osnivač druge sportske organizacije iste vrste sporta.”Podnosilac smatra

da navedena odredba Zakona neopravdano ograničava pravo drugim članovima porodice da budu

osnivači sportske organizacije ukoliko je jedan član njihove uže porodice već osnivač sportske

organizacije iste vrste sporta.

2.Podnosilac se, dana 20.11.2018.godine, obratio dopunom pritužbe ističući da su odredbe čl. 35 i čl.

97 Zakona o sportu u suprotnosti sa čl. 53 Ustava Crne Gore, koji jemči slobodu političkog, sindikalnog

i drugog udruživanja i djelovanja, odnosno slobodu da se niko ne može prisiliti da bude član nekog

udruženja. Podnosilac navodi da Zakonom o sportu nije imperativno propisana obaveza sportskim

klubovima, sportskim društvima i sportsko - rekreativnim društvima da moraju biti članovi nacionalnih

sportskih saveza jer bi se u tom slučaju kršio član 53 stav 2 Ustava Crne Gore. Međutim, kako

podnosilac navodi, Ministarstvo sporta, posredstvom odredbi čl. 35 i 97 Zakona, vrši pritisak i

uslovljava klubove, sportska društva i sportsko-rekreativna društva da, ukoliko žele da funkcionišu i

budu upisani u Registar sportskih organizacija, moraju biti članovi nacionalnih sportskih saveza.

Podnosilac posebno ističe da je stav 2 člana 35 Zakona o sportu neprihvatljiv za netakmičarske

sportove, poput Planinarstva i Aikido-a jer nemaju takmničenja, pa samim tim ni takmičare, već

sportiste.

II ISPITNI POSTUPAK

3.U cilju utvrđivanja pravno relevantnih činjenica i okolnosti, Zaštitnik je, saglasno odredbama člana 35

Zakona o Zaštitniku/ci, pokrenuo postupak i aktom br. 774/18-2 od 09.11.2018. godine tražio

izjašnjenjeod Ministarstva sporta. Aktombr.01-006-1672/2018-2 od 15.11.2018.godine Zaštitniku je

dostavljenoizjašnjenje u kojem je u bitnom navedeno:

- Da Ministarstvo sporta ne može da cijeni ustavnost Zakona o sportu, već da je to nadležnost

Ustavnog suda Crne Gore;

- Da je Zakon o sportu tokom procedure donošenja dobio pozitivno mišljenje Zakonodavnog

skupštinskog odbora, čija je nadležnost, između ostalog,da „razmatra predloge zakona, drugih propisa i

opštih akata koje donosi Skupština sa stanovišta njihove usklađenosti sa Ustavom i pravnim sistemom

Crne Gore“;

- Da je norma iz čl. 47 stav 4 Zakona upravo predložena radi zaštite lica od diskriminacije;

- Da u prethodnom Zakonu nije postojalo ovakvo ograničenje, pa je praksa pokazala da su članovi iste

porodice osnivali više sportskih klubova , a nakon toga osnivali i sportski savez;

- Da su u tako osnovanom savezu članovi porodice vršili diskriminaciju drugih sportskih klubova ne

primajući ih u članstvo tog saveza ili propisujući nerealne uslove za učlanjenje u savez;

- Da su u Crnoj Gori postojali brojni monopolistički sportski savezi u kojima su članovi porodica donosili

odluke i vodili politiku razvoja sporta na način koji je zadovoljavaonjihove lične interese, ne

dozvoljavajući drugim klubovima iste vrste sporta da se u taj savez učlane i na taj način ostvare svoje

demokratsko pravo i promijene upravu saveza kojim nijesu zadovoljni;

- Da prethodni Zakon nije propisivao navedena ograničenja, što je dovodilo do velikih problema u

određenoj vrsti sporta, jer je savez kao krovna sportska organizacija zastupao samo lične interese

pojedinaca, članova porodica;

- Da su tako osnovani savezi dobijali novčana sredstva za razvoj sporta za koji su nadležni, preko

javnog konkursa, iz Budžeta države, a zatim su ista sredstva usmjeravali ka ostvarenju ciljeva koje su u

tom sportu sami odredili;

- Da sportski klubovi, koji u ovakve saveze nijesu mogli da se učlane, nijesu mogli da utiču na pravce

razvoja tog sporta, a sa druge strane nijesu mogli ni samostalno da funkcionišu, jer su za veliki broj

aktivnosti koje sprovode sportski klubovi potrebne određene potvrde i saglasnosti nadležnog

nacionalnog saveza.

4. Zaštitnik je, aktom br. 774/18-3 od 25.01.2019. godine, Ministarstvu sporta i mladih uputio zahtjev za

dopunu izjašnjenja. Aktom br.01-006-1672/2018-4 od 22.02.2019.godine dostavljena je dopuna

izjašnjenjau kojem je Ministarstvo u bitnom navelo:

- Da shodno odredbama ranije važećeg zakona, ali i odredbama novog Zakona o sportu u Crnoj Gori

može postojati samo jedan sportski savez određene vrste sporta;

- Da je u ranije važećem zakonu bilo propisano da nacionalni sportski savezi mogu osnovati tri kluba

iste vrste sporta, što je u praksi značilo da bi samo tri sportska kluba osnivala sportski savez, koji je bio

nadležan za tu vrstu sporta na nivou cijele Crne Gore;

- Da nacionalni sportski savezi uređuju organizaciju i način rada statutom koji donosi Skupština saveza;

- Da su, npr., statutima dva nacionalna sportska saveza koji su funkcionisali shodno odredbama ranije

važećeg zakona, ograničavana prava i slobode drugih, te da je ovakvih primjera bilo i u statutima

drugih sportskih saveza;

- Da je jednim statutom bilo propisano da se u sportski savez mogu učlaniti sportski klubovi ako Izvršni

odbor utvrdi da ispunjavaju uslove iz Pravilnika o članstvu (nije propisano koji su to uslovi, koja je

procedura za donošenje tog pravilnika, niti ko ga donosi); da privremeni članovi saveza imaju sva

prava i obaveze kao članovi, osim prava odlučivanja u organima upravljanja saveza (članstvo bez

prava glasa), a da su odluke svih organa saveza obavezne za sve njegove članove; da odluku o

punopravnom prijemu kluba u savez donosi Skupština po isteku dvije godine na prijedlog Izvršnog

odbora (dvije godine sportski klub je dužan da poštuje sva pravila saveza, odluke organa i ispunjava

obaveze, a da nema nikakva prava u donošenju tih odluka);da klub ne može biti primljen za

punopravnog člana u savez ukoliko prije toga nije postao punopravni član Opštinskog saveza, što je u

praksi značilo uslovljavanje obaveznim učlanjenjem u drugu sportsku organizaciju; kao i da rok od dvije

godine za prijem u punopravno članstvo može biti produžen do prijema u punopravno članstvo u

Opštinski savez;

- Da ograničavajući karakter ove odredbe posebno dolazi do izražaja ako se uzme u obzir činjenica da

su Opštinski sportski savezi postojali samo u malom broju opština u Crnoj Gori, pa je bilo nemoguće da

sportski klubovi iz opština gdje Opštinski savezi ne postoje postanu punopravni članovi i steknu pravo

glasa;

- Da je sličan primjer u statutu drugog sportskog saveza, koji je propisivao da članovi saveza mogu biti

stalni i pridruženi, te da status stalnog člana može da stekne prijavljeni za članstvo koji ispunjava

pravila saveza, a ukoliko ta pravila ne ispunjava stiče status pridruženog člana, s tim što se ne

propisuje koja su to pravila; da pridruženi članovi shodno statutu imaju sva prava izuzev prava da

biraju, budu birani i učestvuju u donošenju odluka saveza, ali da su odluke saveza obavezne zasve

njegove članove; da su mandati članova organa saveza ograničeni vremenski, ali da broj mandata nije

ograničen;

- Da je kod prednje izloženog, očigledan prostor za zloupotrebu prava i povredu prava drugih lica koju

su rukovodstva sportskih saveza omogućavala tim statutima;

- Da je ovakvo funkcionisanje i organizacija sportskih saveza stvaralo prostor za diskriminaciju

pojedinih sportskih klubova, pa samim tim i sportista;

- Da su sportski klubovi bili dužni da izvršavaju obaveze prema sportskim savezimau kojima nijesu

imali prava, kao i da poštuju odluke saveza u čijem donošenju nijesu učestvovali;

- Da su sportski savezi, nakon dobijanja rješenja o upisu u registar sportskih organizacija, kao potvrde

usklađenosti statuta kao osnovnog akta sportske organizacije sa Zakonom o sportu, mijenjali statute na

skupštinama saveza, na način koji je ograničavao prava članova koji nijesu mogli da učestvuju u

donošenju tih statuta, a kasnije ni drugih odluka, iako su bili dužni da ih poštuju;

- Da u dokumentaciji sportskih organizacija formiranoj u organima nadležnim za sport ne postoje

dokazi da je jedan broj sportskih saveza tražio i dobio saglasnost na izmjene statuta;

- Da su Sportski savezi nakon registracije mijenjali statute na način koji nije bio u skladu sa odredbama

zakona koji su uređivali oblast sporta;

- Da su u zapisnicima o izvršenom inspekcijskom nadzoru inspektori za sport konstatovali

neusaglašenost statuta sa zakonom, a rješenjima se tim sportskim savezima zabranjivao rad do

otklanjanja nepravilnosti, odnosno do usklađivanja statuta sa Zakonom o sportu;

- Da je ovakav način rada i funkcionisanja ograničavao prava i slobode drugih fizičkih i pravnih lica,

odnosno sportista i sportskih organizacija, što je shodno članu 11 stav 2 Evropske konvencije o zaštiti

ljudskih prava i sloboda jedan od razloga za ograničavanje slobode udruživanja, kako bi se obezbijedila

zaštita drugih;

- Da su odredbe novog Zakona o sportu propisivane i definisane u cilju zaštite prava, prvenstveno

sportista i fizičkih lica koji se bave sportom, a zatim i sportskih organizacija čija su prava kršena i

ograničavana od strane nadležnih nacionalnih sportskih saveza.

IV RELEVANTNO PRAVO

Domaće pravo:

5. Ustav Crne Gore („Službeni list Crne Gore“, br. 1/2007, 38/2013) određuje:

“Zabranjena je svaka neposredna ili posredna diskriminacija, po bilo kom osnovu.” (član 8)

"Prava i slobode ostvaruju se na osnovu Ustava i potvrđenih međunarodnih sporazuma.

Svi su pred zakonom jednaki, bez obzira na bilo kakvu posebnost ili lično svojstvo.” (član 17 st.1 i 2)

“Zajemčena ljudska prava i slobode mogu se ograničiti samo zakonom, u obimu koji dopušta Ustav u

mjeri koja je neophodna da bi se u otvorenom i slobodnom demokratskom društvu zadovoljila svrha

zbog koje je ograničenje dozvoljeno.

Ograničenja se ne smiju uvoditi u druge svrhe osim onih radi kojih su propisana.” (čl. 24)

“Jemči se sloboda političkog, sindikalnog i drugog udruživanja i djelovanja, bez odobrenja, uz upis kod

nadležnog organa.

Niko se ne može prisiliti da bude član nekog udruženja.

Država pomaže politička i druga udruženja, kada za to postoji javni interes.” (čl. 53)

6. Zakon o zabrani diskriminacije („Službeni list Crne Gore“, br.46/2010, 18/2014 i 042/17)

propisuje:

“ Zabranjen je svaki oblik diskriminacije, po bilo kom osnovu.

Diskriminacija je svako pravno ili faktičko pravljenje razlike ili nejednako postupanje, odnosno

propuštanje postupanja prema jednom licu, odnosno grupi lica u odnosu na druga lica, kao i

isključivanje, ograničavanje ili davanje prvenstva nekom licu u odnosu na druga lica, koje se zasniva na

rasi, boji kože, nacionalnoj pripadnosti, društvenom ili etničkom porijeklu, vezi sa nekim manjinskim

narodom ili manjinskom nacionalnom zajednicom, jeziku, vjeri ili uvjerenju, političkom ili drugom

mišljenju, polu, promjeni pola, rodnom identitetu, seksualnoj orijentaciji i/ili interseksualnim

karakteristikama, zdravstvenom stanju, invaliditetu, starosnoj dobi, imovnom stanju, bračnom ili

porodičnom stanju, pripadnosti grupi ili pretpostavci o pripadnosti grupi, političkoj partiji ili drugoj

organizaciji, kao i drugim ličnim svojstvima.” (član 2 st. 1 i 2)

7.Zakon o sportu ("Službeni list Crne Gore", br. 044/18) propisuje:

“Sportska djelatnost je djelatnost od javnog interesa.” (čl. 5) Sportska aktivnost ostvaruje se samostalno ili u sportskim organizacijama. (čl. 7 st. 2)

“Organizovane sportske aktivnosti obavljaju se uz primjenu sportskih pravila koja donosi nadležni

nacionalni sportski savez i nadležna međunarodna sportska organizacija.” (čl. 8)

“Sportski subjekti su fizička i pravna lica koja obavljaju sportsku djelatnost, odnosno aktivnost, u skladu

sa ovim zakonom i sportskim pravilima koje donose nadležni nacionalni sportski savezi i nadležna

međunarodna sportska organizacija.

Fizičko lice u sportu je sportista, trener i sportski stručnjak osposobljen za rad u sportu.

Pravno lice u sportu je sportska organizacija.” (čl. 22)

“Sportski klub je sportska organizacija koja se osniva za organizovanje i sprovođenje sportskih

priprema, obučavanje za bavljenje sportskim aktivnostima i učestvovanje u sportskim takmičenjima.

Sportski klub mora imati najmanje jednu ekipu koja učestvuje u sistemu takmičenja koji organizuje

nadležni nacionalni sportski savez, sastavljenu od sportista registrovanih kod tog saveza.” (čl. 35)

“Sportsko društvo je školsko sportsko društvo, odnosno studentsko sportsko društvo.” (čl. 36)

“Radi zadovoljavanja potreba za očuvanjem, održavanjem, poboljšanjem i unapređenjem psihofizičkih

sposobnosti i zdravlja ljudi, kao i obogaćivanjem slobodnog vremena, vježbanjem i bavljenjem

sportskim aktivnostima, može se osnovati neprofitno, sportsko-rekreativno društvo.

Najmanje pet sportsko-rekreativnih društava iz najmanje tri opštine mogu osnovati nacionalni savez

sportske rekreacije.

U Crnoj Gori se može osnovati samo jedan nacionalni savez sportske rekreacije.” (čl. 37)

“Nacionalni sportski savez može da osnuje najmanje pet sportskih klubova iste vrste sporta sa

područja najmanje tri opštine u Crnoj Gori.

Na nacionalnom nivou može se osnovati samo jedan sportski savez za isti sport.

Nacionalni sportski savezi mogu organizovati svoje poslovanje kroz otvaranje kancelarija za teritorije

jedne ili više opština koje će obavljati administrativne i takmičarske poslove nacionalnog sportskog

saveza.

Sportski klub koji je član nacionalnog sportskog saveza ima najmanje jednog delegata sa pravom glasa

u skupštini nacionalnog sportskog saveza, a u zavisnosti od veličine, tradicije i rezultata sportskog

kluba, može imati i više delegata, a najviše tri sa pravom glasa u skladu sa statutom nacionalnog

sportskog saveza.” (čl. 39)

“Sportski klubovi, sportsko-rekreativna društva, odnosno sportska društva imaju pravo da se učlane u

nacionalni sportski savez.

Sportski klub, sportsko-rekreativno društvo, odnosno sportsko društvo koji se naknadno učlani u

nacionalni sportski savez ima ista prava i obaveze kao i osnivači nacionalnog sportskog saveza, osim

prava glasa u skupštini, koje stiče nakon proteka šest mjeseci od dana učlanjenja.” (čl. 40, st. 1 i 4)

“Nacionalni sportski savez dužan je da u sportu za koji je nadležan donese sportska pravila, u skladu

sa zakonom i sportskim pravilima nadležne međunarodne sportske organizacije, u roku od tri mjeseca

od dana osnivanja.

Ako sportska pravila iz stava 1 ovog člana nijesu usaglašena sa sportskim pravilima nadležne

međunarodne sportske organizacije ili nadležni nacionalni sportski savez nije donio odgovarajuća

sportska pravila, neposredno se primjenjuju sportska pravila nadležne međunarodne sportske

organizacije.

Nacionalni sportski savez dužan je da na svojoj internet stranici objavi sportska pravila iz stava 1 ovog

člana, u roku od 15 dana od dana donošenjai istovremeno dostavi kopiju sportskih pravila Ministarstvu.

Nacionalni sportski savez dužan je da postupi na način iz stava 3 ovog člana i u slučaju izmjena i

dopuna sportskih pravila.” (čl. 42)

“Osnivač sportske organizacije ne može biti fizičko lice čiji je član porodice osnivač druge sportske

organizacije iste vrste sporta.

Članom porodice, u smislu ovog zakona, smatraju se bračni i vanbračni supružnici, njihovi roditelji i

djeca.” (čl. 47 st. 4 i 9)

“Ministarstvo rješenje o upisu sportskog kluba, sportskog društva, odnosno sportsko-rekreativnog

društva u Registar dostavlja nadležnom nacionalnom sportskom savezu, koji je dužan da vodi

evidenciju svih sportskih klubova, sportskih društava, odnosno sportsko-rekreativnih društava koji su

osnovani za tu vrstu sporta, bez obzira da li su članovi tog sportskog saveza.” (čl. 52 stav 6)

“Sportska organizacija ima statut.

Statutom sportske organizacije uređuje se:

[…] 3) ciljevi, zadaci i aktivnosti sportske organizacije;

4) prava i obaveze osnivača odnosno vlasnika sportske organizacije;

5) prava i obaveze članova sportske organizacije, posebno maloljetnih lica;

6) uslovi i način učlanjivanja i prestanak članstva […]” (čl. 59, st. 1 tč. 3, 4, 5, 6)

“Sportska priredba je određeni planski pripremljen i sproveden vremenski ograničen sportski događaj,

za koji postoji javni interes i na kojem učestvuje više sportista.

Sportske priredbe organizuju se u skladu sa zakonom, uslovima koje propisuju nadležni nacionalni

sportski savezi i međunarodne sportske organizacije te vrste sporta.

Sportske priredbe mogu imati takmičarski, tradicionalni, kulturni ili zabavni karakter.

Sportske priredbe se organizuju u obliku sportskih manifestacija (festivali, susreti, smotre, igre i sl.) i

sportskih takmičenja.

Sportsko takmičenje je sportska priredba koja se odvija prema unaprijed utvrđenim i poznatim

sportskim pravilima, koja mogu biti opšte važeća za konkretnu vrstu sporta ili samo za određenu

sportsku priredbu i čiji je cilj pobjeda protivnika ili postizanje određenog sportskog rezultata.” (čl. 90)

“Sportski klub koji je član nacionalnog sportskog saveza može organizovati i sprovoditi sportsko

takmičenje u sportu za koji je osnovan, uz prethodnu saglasnost nacionalnog sportskog saveza čiji je

član.

Nacionalni sportski savez organizuje i sprovodi sportska takmičenja za vrstu sporta za koju je

nadležan.” (čl. 92, st. 1 i 2)

“Sportisti, sportski klubovi i sportska društva mogu učestvovati na međunarodnim sportskim

priredbama samo uz prethodnu saglasnost nadležnog nacionalnog sportskog saveza.

Nadležni nacionalni sportski savez može, po prethodno pribavljenom mišljenju Ministarstva, da odbije

davanje saglasnosti za učešće na međunarodnoj priredbi ako bi učešće sportskog subjekta na tim

priredbama, štetilo interesu i ugledu Crne Gore.

Sportski subjekti iz stava 1 ovog člana su dužni da prilikom učešća na međunarodnom sportskom

takmičenju upotrebljavaju grb, zastavu i himnu Crne Gore, u skladu sa zakonom kojim je uređena

upotreba grba, zastave i himne Crne Gore, ako je na tom međunarodnom sportskom takmičenju

predviđena upotreba simbola države koju predstavljaju sportski subjekti.” (čl. 97)

“Radi organizovanog i sistematskog praćenja stanja u sportu i dugoročnog planiranja njegovog razvoja

u Crnoj Gori vode se evidencije:

[…] 6) sportskih organizacija;

7) sportskih klubova određene vrste sporta bez obzira da li su članovi nacionalnog sportskog saveza

[…] (čl. 126, stav 1, tč. 6 i 7)

“Nadzor nad sprovođenjem ovog zakona, drugih propisa i opštih akata donesenih na osnovu ovog

zakona vrši Ministarstvo.

Nadzor nad sprovođenjem programa i aktivnosti koje sprovode sportske organizacije, a koje se

sufinansiraju iz Budžeta, sprovodi Ministarstvo.

Za vršenje nadzora iz stava 2 ovog člana ministar sporta obrazuje komisiju.

Na osnovu rezultata nadzora komisije iz stava 3 ovog člana, može se obustaviti sufinansiranje

programa i aktivnosti iz Budžeta i inicirati inspekcijski nadzor.” (čl. 128)

“Inspektor za sport ima obavezu i ovlašćenje da vrši nadzor u odnosu na:

1) postupak i uslove za osnivanje, upis u Registar, početak rada, uslove za obavljanje sportske

djelatnosti, organizaciju rada, statusne promjene, uslove za zabranu i prestanak rada sportskih

organizacija;

2) uslove za prestanak rada i brisanje sportskih organizacija iz Registra;

3) rad sportskih organizacija i njihovih organa;

4) primjenu normativa i standarda u skladu sa zakonom;

5) poštovanje zakonskih obaveza od strane sportskih subjekata;

6) postupak donošenja i primjene opštih i pojedinačnih akata sportskih organizacija;

7) naplatu članarina od strane sportskih klubova;

8) evidencije u sportu;

9) druge poslove utvrđene zakonom.” (čl. 130)

8. Zakon o Zaštitniku/ci ljudskih prava i sloboda Crne Gore ("Službeni list Crne Gore", br. 046/10,

040/11, 018/14, 042/17)propisuje:

“Zaštitnik/ca je institucionalni mehanizam za zaštitu od diskriminacije.

Zaštitnik/ca, uz saglasnost diskriminisanog lica, postupa i preduzima mjere za zaštitu od

diskriminacije, u skladu sa ovim zakonom i posebnim zakonom kojim je uređena zabrana

diskriminacije.” (član 27)

"Nakon završetka ispitivanja povrede ljudskih prava i sloboda Zaštitnik daje mišljenje o tome da li je, na

koji način i u kojoj mjeri došlo do povrede ljudskih prava i sloboda.” (član 41 st. 1)

Međunarodno pravo:

9. Konvencija o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda (Rim, 4. novembra 1950.) određuje:

„Svako ima pravo na slobodu mirnog okupljanja i slobodu udruživanja s drugima, uključujući pravo da

osniva sindikat i učlanjuje se u njega radi zaštite svojih interesa.

Za vršenje ovih prava ne smije se postavljati nikakva ograničenja, osim onih koja su propisana

zakonom i neophodna u demokratskom društvu u interesu nacionalne bezbijednosti ili javne

bezbijednosti radi sprečavanja nereda ili kriminala, zaštite zdravlja ili morala ili zaštite prava i sloboda

drugih“. (čl. 11)

„Uživanje prava i sloboda predviđenih ovom konvencijom osigurava se bez diskriminacije po bilo kojoj

osnovi, kao što su pol, rasa, boja kože, jezik, vjeroispovijest, političko ili drugo mišljenje, nacionalno ili

socijalno porijeklo, veza sa nekom nacionalnom manjinom, imovno stanje, rođenje ili drugi status.“ (čl.

14)

10. Evropska sportska povelja

„U smislu ove Povelje:

1) «Sport» predstavljaju svi oblici fizičke aktivnosti koji, kroz neorganizovano ili organizovano učešće,

imaju za cilj izražavanje ili poboljšavanje fizičke spremnosti i mentalnog blagostanja, stvaranje

društvenih odnosa ili postizanje rezultata na takmičenjima svih nivoa.“ (čl. 2 st. 1)

„Ne smije biti dozvoljena bilo kakva diskriminacija na osnovu pola, rase, boje, jezika, vjere, političkog ili

drugog stava, nacionalnog ili socijalnog porijekla, veze sa nacionalnom manjinom, imovine, rođenja ili

drugog statusa u pogledu mogućnosti pristupa sportskim kapacitetima ili učešća u sportskim

aktivnostima.“ (čl. 4 st. 1)

„Bavljenje sportom, bilo u svrhu odmora i rekreacije, unapređivanja zdravlja, bilo radi unapređivanja

sopstvenih rezultata, promovisaće se u svim segmentima populacije kroz pružanje odgovarajućih

uslova i programa svih vrsta, obezbjeđivanje kvalifikovanih instruktora, lidera ili «animatora»“. (čl. 6 st.

1)

„Bavljenje sportom na višim nivoima biće podržano i podstaknuto na odgovarajuće i posebne načine, u

saradnji sa relevantnim sportskim organizacijama. Podrška će pokrivati područja poput kao što su

prepoznavanje talenata i savetovanje; pružanje odgovarajućih uslova; razvoj brige i podrške kroz

sportsku medicinu i sportsku nauku; ohrabrivanje treniranja uz 5 primenu naučnih metoda, edukacija za

trenere i druge liderske funkcije; pomoć klubovima u obezbeđivanju postojanja odgovarajućih struktura

i takmičarskih ekipa.“ (čl. 7)

11. Prilikom donošenja mišljenja Zaštitnik je imao u vidu Bijelu knjigu o sportu (Komisija

evropskih zajednica, Brisel, 11.07.2017. godine) COM(2007)391 final

IV ZAKLJUČNA OCJENA

12. Podnosilac pritužbe prigovorio je da odredba čl. 47 stav 4 Zakona o sportu koja glasi: “Osnivač

sportske organizacije ne može biti fizičko lice čiji je član porodice osnivač druge sportske organizacije

iste vrste sporta”, predstavlja povredu prava na jednakost iz čl. 14. Konvencije, u vezi sa povredom

slobode udruživanja iz čl. 11. Konvencije. Imajući u vidu pritužbeni zahtjev, te pravnu kvalifikaciju

predmeta ispitivanja, Zaštitnik je donio mišljenje na osnovu mjerodavnih antidiskriminacionihpropisa

domaćeg i međunarodnog prava, te propisa kojima se jemči pravo na slobodu udruživanja.

13. Najprije, kod utvrđivanja statusa aktivno legitimisanog lica, nesporno je da je podnosilac pritužbe

programski direktor NVO „YY“, te da su on i njegov član porodice bili osnivači dva sportska kluba.

Podnosilac pritužbe sa aspekta direktora organizacije koja promoviše razvoj fizičke kulture i interese

sporta, ima podsticaj i interes da pokreće postupak za preispitivanje usklađenosti zakona kojima se

reguliše oblast sporta sa višim pravnim aktom i međunarodnim ugovornim pravom. Sa druge strane,

status žrtve povrede prava ne smije se tumačiti na mehanički i krut način1, pa u kontekstu predmeta

odlučivanja, pojedinačna lica mogu smatrati da zakon krši njihova prava, i ako nema pojedinačne

mjere, već ih taj zakon obavezuje da izmijene, odnosno prilagode svoje ponašanje. Stoga je Zaštitnik u

svjetlu okolnosti ovog slučaja prihvatio pritužbu podnosioca kao „potencijalne žrtve“, koja je, kao

osnivač sportskog/ih kluba/ova, stavila u izgled kršenje prava na udruživanje novom zakonskom

odredbom.2

14. U odnosu na navode o diskriminaciji, Zaštitnik podsjeća da je Evrospki sud za ljudska prava tokom

svoje prakse ustanovio određena pravila prilikom izvođenja dokaznog postupka. Postupak dokazivanja

se svodi na tri elementa: 1. postojanje određene aktivnosti/prakse/politike za koju potencijalna žrtva

tvrdi da je diskriminatorna; 2. utvrđivanje različitog tretmana zasnovanog na ličnom svojstvu i

komparatora (uporedivog lica/grupe lica koja se nalaze u sličnim okolnostima) i 3. postojanje okolnosti

koje mogu da dovedu do opravdanja različitog tretmana.

15. U vezi sa izloženim testom diskriminacije, Zaštitnik zapaža da sporno zakonsko ograničenje važi za

sve sportske organizacije, odnosno fizička lica čiji je član porodice osnivač druge sportske organizacije

iste vrste sporta, te, kao takva, ne pogađa ni jednu sportsku organizaciju ponaosob i/ili kolektivno po

nekom od zaštićenih osnova razlikovanja. Zaštitnik podsjeća da bi diskriminacija bila prima facie

vjerovatna, neophodno je da postoji lično svojstvo privilegovanja, odnosno isključivanja, kao i

komparator, odnosno lice/a koja se nalaze u identičnoj ili relevantno sličnoj situaciji kao i potencijalna

žrtvadiskriminacije. Ograničenje osnivanja sportskih organizacija iste vrste sporta od strane više od

jednog člana porodice, proizvodi jednake posljedice za sve potencijalne osnivače u okviru porodice.

Zato su svi potencijalni osnivači jednako pogođeni ograničenjem, pa zakonska odredba ne prepoznaje

ni jednu uporednu grupu koja bi bila izuzeta od ograničenja, odnosno privilegovana po nekom od

zabranjenih osnova razlikovanja.

16. Kod odsustva konstitutivnih elemenata diskriminacije, Zaštitnik konstatuje da pritužba nije ispunila

uslove prihvatljivosti za otpočinjanje postupka za zaštitu od diskriminacije. Međutim, izostanak ovih

elemenata koji su pritužbom dovedeni u vezu sa povredom prava na slobodu udruživanja, nije bio

prepreka da Zaštitnik, kao jedinstveni organ, nastavi postupak ispitivanja povrede ovog drugog prava

koje je garantovano Ustavom Crne Gore i međunarodnim ugovorima koji čine dio nacionalnog pravnog

poretka.

17. Garancija u uživanju prava na slobodu udruživanja utvrđena je čl. 53 Ustava Crne Gore, čl. 11

Evropske konvencije o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda, Međunarodim paktom o građanskim i

1Vidjeti predmet Evropskog suda za ljudska prava, Karner protiv Austrije, stav 25 2Vidjeti predmete Norris protiv Irske; Bowman protiv Ujedinjenog Kraljevstva

političkim i drugim regionalnim i međunarodnim izvorima prava. Zaštitnik podsjeća da čl. 11 Evropske

konvencije štiti slobodu udruživanja s drugima u pozitivnom i negativnom aspektu. On obuhvata pravo

na osnivanje udruženja ili pravo na pridruživanje već postojećim (pozitivni aspekt), ali i pravo da se ne

bude član nekog udruženja (negativni aspekt). Stoga, pravo na slobodu udruživanja zaštićeno je od

miješanja države kako u pogledu prava da se osnuje udruženje3, pristupi i ostane član postojećeg

udruženja4, tako i u pogledu slobode od neudruživanja.

18. Radi utvrđivanja da li se odredbama Zakona o sportu država umiješala u pravo na slobodu

udruživanja, zabranom osnivanja sportskih organizacija od strane više od jednog člana porodice,

primijenjen je test za utvrđivanje dopuštenosti ograničenja slobode udruživanja. Stoga, Zaštitnik je

nastojao da odgovori na tri pitanja, i to:

1. Da li je to miješanje države bilo u skladu sa „zakonom“ koji je bio u dovoljnoj mjeri dostupan

ipredvidljiv?

2. Da li se miješanjem težilo barem jednom od “legitimnih ciljeva” kakvi su interes državne sigurnosti ili

javnog reda i mira, sprečavanje nereda ili zločina, zaštita zdravlja ili morala, zaštita prava i sloboda

drugih? i

3. Da li je miješanje bilo „neophodno u demokratskom društvu” kako bi se taj cilj ostvario, odnosno da li

je postojao odnos srazmjere između cilja i ograničenja o kojem je riječ?

19. U odnosu na prvo pitanje, nesporno je da je ograničenje slobode udruživanja utvrđeno Zakonom o

sportu, da je ovaj propis prije usvajanja bio dostupan javnosti na javnim raspravama, kao i da je po

usvajanju sadržao elemente javnosti i transparentnosti. Takođe, sporna odredba Zakona u svemu je

jasna i prezicna, te za adresate zakona ne stvara prostor pravne nesigurnosti pri čitanju i tumačenju

norme. Zaštitnik je mišljenja da ne postoje objektivni razlozi zbog kojih se adresati ne mogu pouzdati u

značenje i predvidljivost važeće norme čl. 47 stav 4, kao i u prava i obaveze koji proizlaze iz nje. Sa tih

razloga Zaštitnik zaključuje da je ograničenje slobode udruživanja propisano zakonom koji zadovoljava

kvalitet dostupnosti i predvidljivosti, čime je zadovoljen prvi uslov dopuštenosti miješanja.

20. Kod odgovora na drugo pitanje, da li je miješanje bio usmjereno ka ostvarenju jednog ili više

legitimnih ciljeva iscrpno pobrojanih u stavu 2 člana 11 Konvencije, Zaštitnik smatra da je izjašnjenje

Ministarstva sporta kao predlagača Zakona od posebne važnosti u ocjeni ispunjenosti drugog

kriterijuma za opravdanje ograničenja. Naime, Ministarstvo sporta je predočilo da je norma iz čl. 47

stav 4 Zakona predložena radi zaštite lica/sportskih klubova od diskriminacije, sa razloga što su članovi

iste porodice osnivali više sportskih klubova, a nakon toga osnivali i sportski savez, diskriminišući

druge sportske klubove nametanjem internim aktima neopravdanih i nerazumnih uslova za učlanjenje u

savez.

21.Drugim riječima, Ministarstvo sporta je kroz ilustraciju uslova sadržanih u statutima dva sportska

kluba učinilo vjerovatnim zloupotrebu slobode udruživanja ograničavanjem drugih da pristupe

3 Vidjeti, na primjer, Gorzelik v. Poland (2001) i (2004) 4 Vidjeti, na primjer, Swedish Engine Drivers’ Union v. Sweden (1976), stav 47

sportskom savezu date vrste sporta i da iz članstva uživaju određana prava, u prvom redu upravljačka i

izborna. Imajući u vidu sve razloge kojima je Ministarstvo obrazložilo potrebu predlaganja i usvajanja

sporne norme, koji se u bitnom odnose na sprečavanje monopola u finansiranju sportskih klubova,

sprečavanje zloupotrebe prava i zaštitu prava na slobodu udruživanja drugih, to su iznijeti razlozi

zadovoljili uslov legitimnosti i zaštite javnog interesa. Ovo najprije sa razloga što se prava i slobode ne

mogu uživati na štetu drugih zloupotrebom prava, ne mogu se uživati na način kojim se druga lica

diskriminišu nametanjem neopravdanih uslova za članstvo i ostvarivanje prava koja im (potencijalno)

pripadaju po učlanjenju.

22. Zaštitnik ukazuje da je sport djelatnost od javnog interesa, da kao takav treba biti dostupan svima,

te da se zasniva na principima dobrovoljnosti, partnerstva, sklonosti i sposobnosti. Arbitrarna i

samovoljna ograničenja drugih da postanu dio sportskog saveza, odnosno da crpe određeni obim

prava iz takvog članstva predstvalja zloupotrebu prava zabranjenu čl. 17 Evropske konvecije o zaštiti

ljudskih prava. Riješenost države da mjerom ograničenja sadržanom u odredbi čl. 47 st. 4 Zakona

spriječi zloupotrebu prava, odnosno zaštiti prava i slobode drugih nesporno je podstaknuta legitimnim

ciljem, čime je zadovoljen i drugi kriterijum testa opravdanosti.

23. Kodrazmatranja trećeg pitanja da li je miješanje bilo „neophodno u demokratskom društvu uzima se

u obzir polje slobodne procjene države čijiobim znatno varira u zavisnosti od okolnosti, prirode

zaštićenog prava i prirodemiješanja.5S tim u vezi, Zaštitnik primjećuje da je pravo na slobodu

udruživanja jedno od temeljnihgrađanskih i političkih prava, da stepen slobode u uživanju ovog prava

odslikava demokratičnost jednog društva, te da ograničenja slobode udruživanja ne mogu biti takva da

proizvoljno i arbitrarno pogađaju suštinu ovog prava. U predmetu odlučivanja u pitanju je apsolutna

zabrana osnivanja sportske organizacije iste vrste sporta od strane više od jednog člana porodice.

Postavlja se pitanje da li se ovakva zabrana, koja važi za sve, kako organizacije koje svojim internim

aktima (statutima, pravilima) ne podrivaju sport kao djelatnost od javnog interesa, niti vrše zloupotrebu

prava na slobodu udruživanja na štetu drugih sportskih organizacija, tako i za organizacije koje svojim

djelovanjem kroz tzv. „porodične“ sportske saveze ograničavaju učlanjenje drugih klubova i eventualno

zloupotrebljavaju sredstva koja im je dodijelila država.

24. Zaštitnik podsjeća da je nacionalni sportski savez dužan da u sportu za koji je nadležan donese

sportska pravila, u skladu sa zakonom i sportskim pravilima nadležne međunarodne sportske

organizacije. Zaštitnik takođe podsjeća da se u slučaju neusklađenosti neposredno primjenjuju

sportska pravila nadležne međunarodne sportske organizacije. Zakonska je obaveza nacionalnih

sportskih saveza da na svojoj internet stranici objave sportska pravila, odnosno da dostave kopiju

sportskih pravila Ministarstvu sporta. Ista obaveza važi i u slučaju da nacionalni sportski savez izmijeni

i dopuni sportska pravila (čl. 42 Zakona).

5ESLJP, Stoll protiv Švajcarske [Vv], stav 105; Demir i Baykara protiv Turske [Vv], stav 119

25. Sa druge strane, nadzor nad sprovođenjem Zakona o sportu, drugih propisa i opštih akata vrši

Ministarstvo sporta, kao i nadzor nad sprovođenjem programa i aktivnosti koje sprovode sportske

organizacije, a koje se sufinansiraju iz Budžeta. Radi vršnjena nadzora, ministar sporta obrazuje

komisiju, pa se na osnovu rezultata nadzora komisije može obustaviti sufinansiranje programa i

aktivnosti iz Budžeta i inicirati inspekcijski nadzor (čl. 128 Zakona). Zakonsko uređenje pitanja nadzora

je ovlastilo Ministartsvo da preko komisije, odnosno inspekcije, preduzima mjere i radnje na kontroli

postupka i uslova osnivanja sportske organizacije; rada sportskih organizacija i njihovih organa;

primjene normativa i standarda u skladu sa zakonom; poštovanja zakonskih obaveza od strane

sportskih subjekata; postupka donošenja i primjene opštih i pojedinačnih akata sportskih organizacija i

drugih aspekata djelovanja.

26. Kod ovakvog zakonskog uređenja nadzora nad radom sportskih organizacija i mogućnosti da se

kao rezultat kontrole pred ministarstvom, odnosno inspekcijom obustavi sufinansiranje programa i

aktivnosti iz Budžeta, naloži izvršenje mjera i radnji, odnosno (privremeno) zabrani obavljanje sportskih

djelatnosti i aktivnosti zbog neispunjenosti uslova za njihovo obavljanje, Zaštitnik nije mogao prihvatiti

obrazloženje Ministarstva sporta o apsolutnoj zakonskoj zabrani osnivanja sportskih organizacija iste

vrste sporta od strane više od jednog člana porodice.

27.S obzirom na to da Zakon ne poznaje izuzetke od zabrane, niti je odredio pod kojim uslovima će se

ograničiti sloboda udruživanja u slučajevima zloupotrebe ovogprava, odnosno zloupotrebe sredstava iz

Budžeta i/ili diskriminacije drugih sportskih klubova, Zaštitnik je mišljenja da ne postoji odnos srazmjere

između legitimnog cilja i ograničenja propisanog čl. 47 stav 4 Zakona o sportu. Ministarstvo sporta je

široko tumačilo ograničenje slobode udruživanja sportskih organizacija osnovanih od strane više od

jednog člana porodice, a zakonodavac nije postupio u skladu sa svojim pozitivnim obavezama da

obezbijedi uživanje prava iz čl. 11 Konvencije. Restriktivnom zakonskom mjerom koja nije bila rezultat

„hitne društvene potrebe“ država se arbitrarno umiješala u uživanje prava na slobodu udruživanja.

Eventualne zloupotrebe pri osnivanju sportskih organizacija više od jednog člana porodice mogla se

spriječiti manje restriktivnim i isključivim mjerama, kroz postupak nadzora pred Ministarstvom, pred

inspekcijom, odnosno kroz upravne mjere i radnje propisane Zakonom o inspekcijskom nadzoru i

Zakonom o sportu.

28. Konačno, podnosilac pritužbe je prigovorio da je čl. 356 i čl. 977Zakona o sportu u suprotnosti sa čl.

53 stav 2 Ustava Crne Gore.Podnosilac smatra da su odredbe ovih članova u suprotnosti sa

6“Sportski klub je sportska organizacija koja se osniva za organizovanje i sprovođenje sportskih priprema, obučavanje za bavljenje sportskim aktivnostima i učestvovanje u sportskim takmičenjima. Sportski klub mora imati najmanje jednu ekipu koja učestvuje u sistemu takmičenja koji organizuje nadležni nacionalni sportski savez, sastavljenu od sportista registrovanih kod tog saveza.” 7“Sportisti, sportski klubovi i sportska društva mogu učestvovati na međunarodnim sportskim priredbama samo uz prethodnu saglasnost nadležnog nacionalnog sportskog saveza. Nadležni nacionalni sportski savez može, po prethodno pribavljenom mišljenju Ministarstva, da odbije davanje saglasnosti za učešće na međunarodnoj priredbi ako bi učešće sportskog subjekta na tim priredbama, štetilo interesu i ugledu Crne Gore. Sportski subjekti iz stava 1 ovog člana su dužni da prilikom učešća na međunarodnom sportskom takmičenju upotrebljavaju grb, zastavu i himnu Crne Gore, u skladu sa

negativnim aspektom slobode udruživanja, jer posredno, uslovljavaju obavljanje aktivnosti sportskih

organizacija učlanjenjem, odnosno saglasnošću nacionalnog sportskog saveza.

29. U vezi sa prednjim prigovorom, Zaštitnik ukazuje, kako je navedeno u stavu 17., da čl. 11 Evropske

konvencije štiti slobodu udruživanja s drugima u pozitivnom i negativnom aspektu, kako u pogledu

prava da se osnuje udruženje, pristupi i ostane član postojećeg udruženja, tako i u pogledu slobode od

neudruživanja. Kroz praksu Evropskog suda za ljudska prava identifikovane su dvije vrste „prinudnog

udruživanja“: de jure prinudno udruživanje i de facto prinudno udruživanje.8De jure prinudno

udruživanje nastaje kada je članstvo u određenom udruženju zakonom propisano kao uslov obavljanja

određene profesije, odnosno aktivnosti.De facto prinudno udruživanje nastaje kada pojedinci teoretski

imaju mogućnost izbora, da li da pristupe ili ne nekom udruženju, ali nepristupanje (ili istupanje)

proizvodi ozbiljne negativne posljedice.

30. Sa stanovišta prirode ovog predmeta, važno je podsjetiti da Evropska sportska povelja pod sportom

podrazumijeva sve oblike fizičke aktivnosti koji, kroz neorganizovano ili organizovano učešće, imaju za

cilj izražavanje ili poboljšavanje fizičke spremnosti i mentalnog blagostanja, stvaranje društvenih

odnosa ili postizanje rezultata na takmičenjima svih nivoa.Zakon o sportu određuje da se sportska

aktivnost ostvaruje samostalno ili u sportskim organizacijama, te da se organizovane sportske

aktivnosti obavljaju uz primjenu sportskih pravila koja donosi nadležni nacionalni sportski savez i

nadležna međunarodna sportska organizacija (čl. 7 i 8 Zakona). Iz zakonske odredbe nije jasno da li se

organizovane sportske aktivnosti odnose i na sportske aktivnosti sportskih organizacija koje nijesu

članovi nadležnog nacionalnog sportskog saveza.

31. Iz odredbe čl. 35 Zakona, koja glasi da sportski klub mora imati najmanje jednu ekipu koja

učestvuje u sistemu takmičenja koji organizuje nadležni nacionalni sportski savez, sastavljenu od

sportista registrovanih kod tog saveza, proizilazi de facto obaveza učlanjenja, odnosno djelovanja u

okviru nacionalnog sportskog saveza određene vrste sporta, što je u suprotnosti sa odredbom člana 40

stav 1 Zakona koji ostavlja slobodu izbora sportskim klubovima, sportsko-rekreativnim društvima,

odnosno sportskim društvima da se učlane u nacionalni sportski savez, odnosno učlanjenje tretira kao

pravo, a ne kao obavezu. Iz osporeng člana 97 Zakona proizilazi da sportisti, sportski klubovi i sportska

društva mogu učestvovati na međunarodnim sportskim priredbama samo uz prethodnu saglasnost

nadležnog nacionalnog sportskog saveza, pa se postavlja pitanje da li sportisti, sportski klubovi i

sportska društva mogu učestvovati na međunarodnim takmičenjima ukoliko nijesu članovi nadležnog

nacionalnog sportskog saveza.

32. Zaštitnik ne spori da je sport djelatnost od javnog interesa, te da država ima ovlašćenje i obavezu

da uredi način obavljanja sportskih aktivnosti kroz pravila nacionalnih sportskih saveza, odnosno

međunarodnih sportskih organizacija. Međutim, saglasno suštini prava na slobodu udruživanja,

zakonom kojim je uređena upotreba grba, zastave i himne Crne Gore, ako je na tom međunarodnom sportskom takmičenju predviđena upotreba simbola države koju predstavljaju sportski subjekti.” 8Vidjeti Wino J.M. van Veen, „Negativna Sloboda udruživanja: Član 11 Evropske konvencije o zaštiti ljudskih prava i fundamentalnih sloboda“,International Journal Not-for-Profit Law, Volume 3, izdanje 1, Septembar 2000.

osnivački ciljevi, zadaci i aktivnosti sportskih organizacija određene vrste sporta bi trebali da

(potencijalno) opredjeljuju i odluku sportskih organizacija o eventualnom učlanjenju u nadležni

nacionalni sportski savez, odnosno nacionalni savez sportske rekreacije. Obavljanje sportskih

aktivnosti, definisanih čl. 7 Zakona o sportu, ne može biti uslovljeno učlanjenjem u nadležni nacionalni

sportski savez, ovo najprije sa razloga što Evropska sportska povelja pod sportom podrazumijeva sve

oblike fizičke aktivnosti neorganizovanog ili organizovanog učešća. Dakle, ciljevi sporta kakvi su

izražavanje ili poboljšavanje fizičke spremnosti i mentalnog blagostanja, stvaranje društvenih odnosa ili

postizanje rezultata na takmičenjima svih nivoa, mogu biti ostvareni i mimo organizovanih aktivnosti,

što bi u okolnostima predmeta odlučivanja značilo i mimo djelovanja u okviru nadležnog nacionalnog

sportskog saveza.

33. Ministarstvo sporta je obavještenjem upućenim sportskim klubovima, sportskim društvima i

sportsko-rekreativnim društvima tražilo dostavljanje određene dokumentacije radi usklađivanja rada,

organizacije i opštih akata sa odredbama novog Zakona o sportu, koji je stupio na snagu 14. jula 2018.

godine. Od sportskih organizacija je, između ostale dokumentacije, traženo da dostave potvrdu saveza

o registraciji sportista, odnosno potvrdu saveza da ekipa učestvuje u sistemu takmičenja koje

organizuje, kao i kopiju ugovora i drugih akata kojima se uređuju međusobna prava i obaveze, pod

prijetnjom da će se u slučaju neusklađivanja, odnosno nedostavljanja tražene dokumentacije, brisati iz

Registra sportskih organizacija.

34. Obavještenje Ministarstva sporta je saglasno osporenoj odredbi čl. 35 st. 2 Zakona o sportu, kojom

je određeno da „sportski klub mora imati najmanje jednu ekipu koja učestvuje u sistemu takmičenja koji

organizuje nadležni nacionalni sportski savez, sastavljenu od sportista registrovanih kod tog saveza”, a

protivno čl. 40 stav 1 i 2 istog Zakona, kojim je određeno da “sportski klubovi, sportsko-rekreativna

društva, odnosno sportska društva imaju pravo da se učlane u nacionalni sportski savez”,

“podnošenjem zahtjeva za učlanjenje i potvrde iz Registra sportskih organizacija”.

35. Treba imati u vidu da i odredba čl. 52 stav 6 Zakona o sportu ostavlja mogućnost učlanjenja,

odnosno neučlanjenja u nadležni nacionalni sportski savez, kroz određivanje obaveze nadležnom

nacionalnom sportskom savezuda vodi evidenciju svih sportskih klubova, sportskih društava, odnosno

sportsko-rekreativnih društava koji su osnovani za tu vrstu sporta, bez obzira da li su članovi tog

sportskog saveza.Iz analize odredbi čl. 35 i 97 i njihove veze sa drugim zakonskim odredbama,

proizilaze brojne nejasnoće i nesigurnosti kada je u pitanju djelovanje, prava i obaveze, te registrovanje

sportskih organizacija koje nijesu članovi nadležnog nacionalnog sportskog saveza. Osporene odredbe

u suprotnosti su sa smislom čl. 40 st. 1 kojim je sportskim organizacijama ostavljeno u izbor pitanje

učlanjenja u savez, a kod drugih kontradiktornih i uslovljavajućih odredbi sportske organizacije su

dovedene u situaciju pravne neizvjesnosti kako pri ostvarivanju statusa upisom u registar sportskih

organizacija, tako i u obavljanju aktivnosti mimo okvira djelovanja nadležnog nacionalnog sportskog

saveza.

36. Iz svega naprijed iznijetog, podsjećajući da svako ograničenje prava na slobodu udruživanja mora

biti zakonito, imati legitiman cilj i mora biti nužno u demokratskom društvu, Zaštitnik je mišljenja da je

osporenim članom 47 stav 4 Zakona o sportu povrijeđeno pravo na slobodu udruživanja primjenom

nesrazmjerne i neproporcionalne mjere ograničenja, a da je čl. 35 stav 2 i čl. 97 stav 1 Zakona

dovedena u pitanje suština prava na slobodu udruživanja ograničavanjem djelovanja u okviru nadležnih

nacionalnih sportskih saveza. Radi otklanjanja posljedica osporenih odredbi Zakona o sportu, Zaštitnik

daje

PREPORUKU

Ministarstvu sporta

- Da, kao organ državne uprave nadležan za oblast sporta, inicira izmjene i dopune Zakona o sportu

radi njegovog usklađivanja sa standardima zaštite prava na slobodu udruživanja iznijetih u zaključnoj

ocjeni ovog mišljenja, predlaganjem izmjene odredbe o apsolutnoj zabrani osnivanja sportskih

organizacija iste vrste sporta od strane više od jednog člana porodice;

- Da predloži da se obavljanje sportskih aktivnosti, a koje imaju za cilj očuvanje, unapređivanje i razvoj

psihofizičkih sposobnosti i sportskih znanja, zadovoljenje potrebe za kretanjem i igrom, sportsko

izražavanje i stvaralaštvo i postizanje sportskih rezultata na svim nivoima, neopravdano ne ograničava

djelovanjem u okviru nadležnih nacionalnih sportskih saveza;

- Da predloži preciznije pozicioniranje sportskih organizacija koje nijesu članovi nadležnih nacionalnih

sportskih saveza, način registracije, odnosno obim prava i obaveza koji proizilaze iz statusa

registrovane sportske organizacije, nezavisno od učlanjenja u savez.

Ministarstvo sporta je dužno dostaviti izvještaj Zaštitniku o mjerama i radnjama preduzetim na izvršenju

ove preporuke u roku od 60 dana od dana prijema mišljenja.

ZAMJENIK ZAŠTITNIKA

LJUDSKIH PRAVA I SLOBODA CRNE GORE

mr Siniša Bjeković