podstawowe wiadomości o systemach …infomat.gimnazjumsulow.ehost.pl/informatyka1/system...system...

Podstawowe wiadomości o systemach operacyjnych

Gromadzenie, korzystanie i modyfikowanie danych

Praca w systemie operacyjnym

Często używane skrótyWindows

Ctrl+X - wytnijCtrl+C – kopiujCtrl+V - wklejCtrl+Z - cofnijCtrl+Z - cofnijCtrl+Y - ponów Ctrl+S - zapisz

System operacyjny

• (ang. Operating System) jest programem (lub zbiorem programów). Jest niezbędny w każdym komputerze

• Przykłady systemów operacyjnych:• Przykłady systemów operacyjnych:– Windows XP, Windows Vista,

– Linux

– Mac OS

– UNIX

– …

Gimnazjum im. Jana Pawła II w Sułowie Opracowanie: Anna Tyczyńska

3

Funkcje systemu operacyjnego

• Umożliwia komunikowanie się z użytkownikiem, przyjmowanie i wykonywanie jego poleceń,

• Zarządza pracą wszystkich urządzeń wchodzących w skład zestawu komputerowegow skład zestawu komputerowego

• Umożliwia instalowanie i uruchamianie innych programów

• Gromadzi dane na dysku oraz zarządza nimi


4

Funkcje systemu operacyjnego

• Organizuje udostępnianie zasobów (zarówno sprzętu, jak i danych)

• Koordynuje prace urządzeń i oprogramowania (aby podczas pracy jednego programu nie zostały podczas pracy jednego programu nie zostały zniszczone dane drugiego programu)


5

Pulpit/biurko


6


7

Folder/teczka/katalog

• Miejsce gromadzenia i przechowywania plików i innych podfolderówpodfolderów


8


• Jak się tworzy foldery/teczki?

1. Przejdź do lokalizacji (takiej jak folder lub pulpit), w której chcesz utworzyć nowy folder.

2. Kliknij prawym przyciskiem myszy pusty obszar na 2. Kliknij prawym przyciskiem myszy pusty obszar na pulpicie lub w oknie folderu, wskaż polecenie Nowy, a następnie kliknij polecenie Folder.

(na iMacach - Nowa teczka)

3. Wpisz nazwę nowego folderu, a następnie naciśnij klawisz Enter.


9


• Po co tworzy się foldery/teczki?

W celu utrzymywania właściwego porządku na dysku pliki należy gromadzić w folderach tematycznych (np. muzyka, prezentacje, tematycznych (np. muzyka, prezentacje, materiały_do_informatyki).

Nazwa folderu powinna odzwierciedlać jego zawartość.


10

Drzewo folderów


11

Drzewo folderów• Struktura folderów tworzy tzw. drzewo folderów,

w gałęziach którego znajdują się foldery i podfoldery.

• W celu określenia położenia danego folderu na drzewie należy podać ścieżkę dostępu do niego, np.np.� C:\szkoła\historia\referaty\starożytność.doc(ścieżka bezwzględna)� ..\historia\referaty\starożytność.doc(ścieżka względna)


12

Zadanie:W folderze dokumenty utwórz następujące drzewo folderów

lekcje

testy

grafiki

wektorowe

Ścieżka bezwzględna do pliku zadanie.doc(na dysku C)C:\lekcje\ćwiczenia_dodatkowe\wektorowe

bitmapy

prezentacje

arkusze

bazy

ćwiczenia dodatkowe

C:\lekcje\ćwiczenia_dodatkowe\zadanie.doc

zadanie.doc Gimnazjum im. Jana Pawła II w Sułowie Opracowanie: Anna Tyczyńska

13

Opcje widoku


14

Opcje widokuMożliwość sortowania wg nazwy, daty modyfikacji itd.


15

Zmiana nazwy pliku/folderu

1. Kliknij prawym przyciskiem myszy plik, którego nazwę chcesz zmienić, a następnie kliknij polecenie Zmień nazwę.

2. Wpisz nową nazwę, a następnie naciśnij klawisz Enter. Jeśli zostanie wyświetlony monit o hasło administratora lub potwierdzenie, wpisz hasło lub potwierdź.

lub1. Kliknij niezbyt szybko dwa razy lewym przyciskiem myszy na plik1. Kliknij niezbyt szybko dwa razy lewym przyciskiem myszy na pliklub (w systemach Windows)1. Kliknij lewym przyciskiem myszy plik2. Naciśnij na klawiaturze klawisz F2Porada• Można również zmienić nazwy kilku plików jednocześnie, co przydaje się w przypadku

grupowania pokrewnych elementów. W tym celu należy zaznaczyć pliki, a następnie wykonać podaną wyżej procedurę. Należy wpisać jedną nazwę, a wtedy każdy z plików zostanie zapisany pod nową nazwą z różnym numerem kolejnym (na przykład Plik ze zmienioną nazwą (2), Plik ze zmienioną nazwą (3) i tak dalej).


16

Nazwa i rozszerzenie pliku

lekcja_informatyki.doc

• W jednym folderze nie mogą występować dwa

nazwa podstawowa rozszerzenie

• W jednym folderze nie mogą występować dwa pliki o tej samej nazwie podstawowej i rozszerzeniu.

• Rozszerzenie identyfikuje rodzaj pliku• Zmiana lub usunięcie rozszerzenia może

spowodować problem z otwarciem pliku


17

Popularne rozszerzenia

• exe – plik uruchamiający programy np. gry• mp3 – plik skompresowany algorytmem

mp3 (plik dźwiękowy)• docx – dokument MS Word 2007• docx – dokument MS Word 2007• Xlsx – dokument programu Excel 2007• bmp, jpg, gif – pliki graficzne• txt – plik tekstowy• html – zapis strony www• pdf – plik w formacie PDF


18

Zmienianie programu, w którym jest otwierany plik określonego typu

• Kliknij prawym przyciskiem myszy plik, który chcesz zmienić, a następnie w zależności od typu pliku kliknij polecenie Otwórz za pomocą lub wskaż polecenie Otwórz za pomocą, a lub wskaż polecenie Otwórz za pomocą, a następnie kliknij polecenie Wybierz program domyślny.

• Kliknij program, który ma być używany do otwierania pliku.


19

Zmienianie programu, w którym są otwierane wszystkie pliki określonego typu

• Wykonaj jedną z następujących czynności:– Jeśli chcesz, aby wszystkie pliki danego typu były

otwierane w tym samym programie, zaznacz pole wyboru Zawsze używaj wybranego programu do otwierania tego typu plików, a pole wyboru Zawsze używaj wybranego programu do otwierania tego typu plików, a następnie kliknij przycisk OK.

– Jeśli chcesz, aby plik został otwarty w danym programie jednorazowo, wyczyść pole wyboru Zawsze używaj wybranego programu do otwierania tego typu plików, a następnie kliknij przycisk OK.


20

Skrót/pseudonim

• Co to są skróty/pseudonimy?Skrót to łącze prowadzące do innego elementu na komputerze (np. do pliku, folderu lub programu). Utworzone skróty można umieścić w łatwo dostępnej lokalizacji, na przykład na pulpicie.

• Po co się je tworzy?• Po co się je tworzy?Skrót (pseudonim) pozwala szybko uruchomić często używany program albo otworzyć plik lub folder bez konieczności przechodzenia do jego rzeczywistej lokalizacji

Skróty można odróżnić od plików

oryginalnych dzięki strzałce widocznej

na ikonie.


21

Skrót/pseudonim

• Jak utworzyć skrót/pseudonim?Przykładowy sposób (ale nie jedyny).

1. Otwórz lokalizację zawierającą element, do którego chcesz utworzyć skrót.

2. Kliknij prawym przyciskiem myszy element, a następnie kliknij polecenie Utwórz skrót/pseudonim. Nowy skrót jest

2. Kliknij prawym przyciskiem myszy element, a następnie kliknij polecenie Utwórz skrót/pseudonim. Nowy skrót jest wyświetlany w tej samej lokalizacji co oryginalny element.

3. Przeciągnij nowy skrót do wybranej lokalizacji (np. na pulpit).

lub 2. Kliknij polecenie Wyślij do/Pulpit (utwórz skrót)


22

Skrót/pseudonim

• Jak usunąć skrót?Kliknij prawym przyciskiem myszy skrót, który chcesz usunąć, kliknij polecenie Usuń (lub naciśnij klawisz Delete), a następnie kliknij przycisk Tak. Jeśli zostanie wyświetlony monit o hasło Jeśli zostanie wyświetlony monit o hasło administratora lub potwierdzenie, wpisz hasło lub potwierdź.

Uwaga� Jeżeli skrót zostanie usunięty, usunięcie dotyczy

tylko samego skrótu. Oryginalny element nie jest usuwany.


23

Słowa, które warto znać

• Hardware - sprzęt

• Software - oprogramowanie


24

Software - oprogramowanie

• Programy wykorzystywane przez komputer, umożliwiające wykonywanie konkretnych operacji oraz właściwe komunikowanie się użytkownika z komputerem.

• Przykładowe oprogramowanie• Edytor tekstu: Word, Writer, …

• Arkusz kalkulacyjnyc: Excel, Calc

• Programy graficzne: Gimp, Corel, Photoshop

• itd.


25

Instalowanie programów

• Jak zainstalować program?1. Potrzebujemy plik instalacyjny (może on znajdować się na

nośniku np. CD, możemy pobierać również „instalki” z Internetu, np. www.dobreprogramy.pl, www.instalki.pl)

2. Przed rozpoczęciem instalacji warto przeskanować plik 2. Przed rozpoczęciem instalacji warto przeskanować plik instalacyjny w poszukiwaniu wirusów

3. Kliknij dwukrotnie ten plik i postępuj zgodnie z instrukcjami wyświetlanymi na ekranie.

Instalowanie programów bez ważnej licencji albo niezgodnie

z jej zapisami jest piractwem komputerowym


26

Usuwanie programów

• Jak odinstalować program?

– Start > Panel sterowania > Odinstaluj program (lub Dodaj usuń programy)

Ikony w Windows 7


27

Wyszukiwanie plików

Ważny skrót


28

Ważny skrót

Ctrl+FDziała w wielu programach

Konta użytkowników

• Jak się je tworzy?

– Start > Panel sterowania > Dodaj lub usuń konta użytkowników


29

Konta użytkowników

• Po co się je tworzy?

Pomaga to chronić komputer przez uniemożliwianie użytkownikom wprowadzania zmian wpływających na wszystkich użytkowników zmian wpływających na wszystkich użytkowników komputera, takich jak usunięcie plików niezbędnych do działania komputera.

Konto standardowe ma ograniczone uprawnienia w przeciwieństwie do konta administratora.

• Co to jest logowanie do systemu?


30

Formatowanie dyskuOperacja, która powoduje wymazanie wszystkich informacji znajdujących się na dysku


31

Sprawdzanie stanu dysku twardego


32

Oczyszczanie dysku• Dlaczego należy korzystać z funkcji oczyszczania dysku?Aby zmniejszyć liczbę zbędnych plików na dysku twardym, by zwolnić miejsce na dysku i przyśpieszyć działanie komputera, należy użyć funkcji Oczyszczanie

dysku. Usuwa ona pliki tymczasowe, opróżnia kosz dysku. Usuwa ona pliki tymczasowe, opróżnia kosz oraz usuwa różnego typu pliki systemowe i inne elementy, które nie są już potrzebne

Można w tym celu używać specjalnych programów (darmowych) np. CCleaner


33

Fragmentacja• Niekorzystne zjawisko, zachodzące w systemie

plików, polegające na pojawianiu się nieciągłości obszarów zapisanych i niezapisanych na dysku twardym komputera.

• Ich przyczyną jest niedoskonała budowa systemu • Ich przyczyną jest niedoskonała budowa systemu plików, usuwanie i dodawanie nowych plików oraz zmiany, polegające na dopisywaniu i skracaniu plików już istniejących.


34

Fragmentacja• Skutki fragmentacjiNajpoważniejszym skutkiem fragmentacji systemu plików jest spadek wydajności operacji na plikach. Fragmentacja zmusza dysk twardy do wykonywania dodatkowej pracy, co może spowolnić pracę komputerakomputeraFragmentacja zmniejsza także prawdopodobieństwo odzyskania danych z dyskuw wypadku awarii systemu plików.


35

Defragmentacja dysku

• Na czy polega? Operacja układająca pliki na dyskukomputerowym tak, aby system miał do nich szybszy system miał do nich szybszy dostęp. Najczęściej jest to poukładanie bloków jednego pliku po kolei, kiedy są one rozrzucone po całej partycji.


36

Defragmentacja dysku

• Defragmentator dysków reorganizuje pofragmentowane dane, dzięki czemu dyski i stacje mogą wydajniej pracować. Defragmentator dysków jest uruchamiany zgodnie z harmonogramem, ale można także zgodnie z harmonogramem, ale można także analizować i defragmentować dyski i stacje ręcznie


37

Kompresja i dekompresja plików

• Kiedy warto skompresować dane?– zapisane pliki zajmują zbyt wiele miejsca na

dysku

– ze względu na ich objętość napotykamy trudności z przesłaniem ich przez Internet.z przesłaniem ich przez Internet.

• Na czym polega kompresja danych?– To takie zapis, dzięki któremu zostaje zmniejszona

wielkość pliku z jednoczesnym zachowaniem informacji pozwalających na odtworzenie jego pierwotnej postaci.


38

Kompresja i dekompresja plików

• Jakie programy służą do kompresji/dekompresji?

– WinRar, WinZIP, 7-Zip

– Systemy Windows Vista, Windows 7 zawierają wbudowane mechanizmy do kompresowania wbudowane mechanizmy do kompresowania

wyślij do > folder skpmpresowany (zip)


39

Kopie zapasowe – kopie bezpieczeństwa• Należy regularnie tworzyć kopie zapasowe

(np. na innym nośniku: płyta CD, pendrive), w celu uchronienia danych przed ich utratą w przypadku awarii systemu, sprzętu, zainfekowania wirusem lub wskutek nieumyślnego usunięcia danych .


40

Kopie zapasowe – kopie bezpieczeństwa• Nie należy również wykonywać kopii zapasowych

na dysku, na którym jest zainstalowany system Windows, ponieważ w przypadku zainfekowania wirusem lub awarii oprogramowania może być konieczne ponowne sformatowanie dysku i ponowne zainstalowanie systemu Windows w celu ponowne zainstalowanie systemu Windows w celu usunięcia problemu, co spowoduje utratę danych kopii zapasowych.


41

System pomocy

• Jeżeli pracując na komputerze, napotykasz problem, którego nie potrafisz samodzielnie rozwiązać, możesz skorzystać z systemu pomocy.

• Większość programów zawiera również finkcję„Pomoc”


42

Źródła

• Pomoc systemu Windows

• M. Kołodziej, Informatyka 1, OPERON

• Zrzuty ekranu pochodzą z systemu Windows XP oraz Windows 7.


43

podstawowe wiadomości o systemach …infomat.gimnazjumsulow.ehost.pl/informatyka1/system...system...

Documents