PREDMET : SOCIOLOGIJA

TEMA : «Pojam, predmet sociologije i odnos i njen odnos prema drugim

društvenim naukama»

SADRŽAJ

UVOD....................................................................................................................2

PREDMET SOCIOLOGIJE...............................................................................3

ODNOS SOCIOLOGIJE I DRUGIH NAUČNIH DISCIPLINA....................7

ODNOS SOCIOLOGIJE I ISTORIJE...............................................................8

ODNOS SOCIOLOGIJE I PSIHOLOGIJE......................................................9

ODNOS SOCIOLOGIJE I FILOZOFIJE........................................................10

ODNOS SOCIOLOGIJE I POLITIČKE EKONOMIJE................................11

ODNOS SOCIOLOGIJE I POLITIČKIH NAUKA........................................12

ODNOS SOCIOLOGIJE I PRAVNIH NAUKA..............................................13

ODNOS OPŠTE SOCIOLOGIJE I POSEBNIH SOCIOLOGIJA.......................................................................14

ODNOS OPŠTE SOCIOLOGIJE I SOCIOLOGIJE BEZBEDNOG RADA......................................................16

ODNOS OPŠTE SOCIOLOGIJE I SOCIJALNE EKOLOGIJE.........................................................................17

ZAKLJUČAK......................................................................................................18

LITERATURA.....................................................................................................19

SADRŽAJ.............................................................................................................20

1

Uvod

Društveni život ljudi odvija se između nestabilnosti, neizvesnosti, haosa, rata i

izvesnosti, stabilnosti, poretka, mira. Nauka koja pokušava da na sistematski i

metodički način opiše, imenuje, klasifikuje, analizira, objasni i razume svekoliku

složenost društvenih odnosa, ustanova i vrednosti, naziva se sociologija. Njeno

polje proučavanja određuju sami sociolozi i kreću se od problema celine društva do

problema u malim društvenim grupama.

Pored proučavanja društva u celini, sociologija proučava i pojedine društvene

pojave (događaje), odnose između društvenih grupa, društvene institucije i

delatnosti i utvrđuje ono što je opšte u pojavi.

Svako od nas vidi lekara u bolnici ili prodavca u pekari a sociolog u tome otkriva

pripadnike pojedinih profesija ili obavljanje društvene uloge. Mi zapažamo bogate i

siromašne građane, a sociolog ih vidi kao pripadnike društvenih klasa i slojeva.

Ljudi su živeli u socijalizmu i kapitalizmu, ili teže njihovom ostvarivanju, a

sociolog u tome nalazi određeni društveni odnos. Posmatranje demonstracija na

ulici ili štrajka za sociologa je izraz nekog sukoba u društvu. Kada odlazimo u

školu, bolnicu, vojsku, crkvu, policiju, mi odlazimo u društvenu instituciju a ne u

običnu zgradu.

Profesija, klase i slojevi, društveni odnos, sukob, institucije su ono što je opštost u

društvu i to su sociološke kategorije kojima izražavamo bogatstvo i raznovrsnost

pojedinačnog iskustva.

2

Predmet sociologije

O predmetu opšte sociologije postoje različita shvatanja.

Njeni osnivači su O. Kont, H. Spenser, K. Marks. Svi oni su davali svoju definiciju

predmeta sociologije.

Nastala je pre skoro 170. godina kada je Ogist Kont u „Tečaju pozitivne filozofije“

određuje kao nauku koja treba da proučava ljudsko društvo kao celinu.

Tokom razvoja proučavala je ne samo ljudsko društvo kao celinu – ukupnost

društvenih pojava, već i pojedine društvene pojave pa se od početka 20. veka govori

o opštoj sociologiji i posebnim sociologijama.

Definicije predmeta opšte sociologije razlikuju se u zavisnosti od filozofske

orjentacije tvorca.

Definicija treba da odredi predmet i razgraniči je od drugih društvenih nauka.

Veliki broj definicija naveo je Huntigtona da kaže da je sociologija ono što pod tim

podrazumevaju oni naučnici koji sebe smatraju sociolozima.

Uzroci teškoća u definisanju predmeta:

1. u oblasti društvenog života ne mogu se zahtevati stroge

definicije kao u geometriji

2. zbog njene relativne mladosti nema jedinstva teorijskog i

empirijskog istraživanja

3. klasno je determinisana, u zavisnosti od položaja sociologa u

društvu različito se definiše njen predmet, određuju njeni zadaci i

tumače društvene pojave

Struktura globalnog društva kao i odnose između njegovih užih delova, razvoj

društvenih celina, pitanja su koja su neobilazna u empirijskom i teorijskom studiju

ove nauke. Pa ipak, sociologija istražuje i pokušava da reši društvene probleme.

Njih je mnogo i sreću se u svakodnevnom životu koliko i u istorijskim razdobljima.

Sociologija, kao racionalna misao o društvu, pokušava da identifikuje i opiše

društvene probleme, da ih objasni na deterministički način, odnosno razume i da

eventualno predloži određena teorijska i praktična rešenja. Ona, prema tome, nije

3

normativna nauka (poput prava ili morala) i ne polazi od određenih normi da bi iz

njih izvela praktična ponašanja. Ona istražuje društvene činjenice i analizira ih

sociološkim pojmovima.

Određivanju predmeta opšte sociologije su najpre pristupili njeni osnivači Ogist

Kont, Herbert Spenser i Karl Marks, ali u tome nisu u potpunosti uspeli, jer te

definicije nisu bile adekvatne njihovim idejama o zakonitostima društvenog života.

Slično je bilo i kod drugih teoretičara. Zbog različitih pristupa pojedinim

društvenim pojavama i procesima javljale su se, dakle, i različite definicije predmeta

opšte sociologije. Smatrano je, «da je sociologija nauka o društvenim grupama

(Bogardus), ili nauka o oblicima organizovanja ljudi (Ziml), a Pirtin Sorokin je

smatrao da je sociologija nauka o opštim svojstvima klasa, socijalnih pojava i

odnosa među njima.»

U novije vreme javlja se tendencija poistovećivanja sociologije sa opisnom

sociologijom, čiji predmet jeste opisivanje i objašnjavanje konkretnih društvenih

pojava, manjih društvenih grupa ili individualnih radnji i ponašanja. Neki teoretičari

smatraju da sociološka istraživanja i razmatranja treba usmeriti na razumevanje i

smišljeno shvatanje uzročnih veza i uticaja u društvenim tokovima i pojavama.

Izvorište ovakvog mišljenja su radovi Maksa Vebera.

Da li sociologija treba da ispituje prošlost, tj. razvitak društva i njegove

zakonitosti, ili da se prvenstveno, bavi sadašnjošću, odnosno problemima

savremenog društva? Odgovor je, naravno, dvodimenzionalan što znači da

sociologija mora saznavati prošlost da bi mogla iznalaziti rešenja za savremene

društvene probleme.

Brojne dileme i kontraverze uslovile su i u domaćoj literaturi raznolikost definicija

predmeta sociologije. Jedna od definicija ističe: «Sociologija proučava društvo,

kao totalitet odnosa – najraznovrsnijih odnosa među ljudima, i ljudi prema

prirodi, kroz koje čovek ispoljava svoju suštinu. To znači da se ona bavi

celinom društvenih odnosa, pre svega globalnim a potom parcijalnim celinama

pojedinim društvima.»

4

Druga definicija: «Opšta sociologija je najopštija teorijska nauka o ljudskom

društvu kao jedinstvenoj realnosti koja utvrđuje specifičnost društvenih

pojava i njihove odnose u strukturi jedinstvene društvene realnosti otkrivajući

sociološke zakone o strukturi i razvoju društvenih pojava , užih strukturalnih

celina i globalna društva.»

«...Sociologiju možemo definisati kao osnovnu, opštu i teorijsku nauku o

društvu kao celini društvenih delovanja i društvenih odnosa i raznolikim

tvorevinama kroz koje se ispoljava društveni život ljudi u određenim

prirodnim i kulturno-istorijskim uslovima.»

Navedene definicije upućuju na zaključak, pre svega, da je sociologija optša,

fundamentalna i pretežno teorijska nauka, s izrazitom empirijskom primenom.

Pored celokupnog i globalnog posmatranja društva, sociologija treba da se bavi i

posebnim i pojedinačnim procesima i pojavama, koje, u većoj ili manjoj meri, utiču

na zbivanja i odnose u društvu. Cil ovih globalnih i parcijalnih, teorijskih i

praktičnih razmatranja, jeste težnja ka otkrivanju i utvrđivanju opštih, posebnih i

pojedinačnih pravila i zakonitosti koje se javljaju u društvenim pojavama,

procesima i odnosima. Po svojim zakonitostima društvene pojave se bitno i

suštinski razlikuju od prirodnih. Ove specifičnosti čine društvo pojavom «sui

generis» i izražavaju generičku suštinu društvenih pojava, procesa i odnosa.

Suštinska osobenost sociologije ogleda se u pristupu društvu kao osobenoj realnosti

koja se ne može svesti na ekonomsko, psihološko, prirodno, kulturno. Primera radi,

organizaciju, delovanje, ciljeve političke partije istražuje politikologija. Sociologija

pristupa proučavnju političke partije sa stanovišta njene uloge i značajnosti u celini

društva. Nju više interesuje pitanje društvenih uslova pojave određene partije

(konzervativne, liberalne, totalitarne) i problem posledica koje stvara u društvenim

odnosima i svakodnevnom životu, nego unutrašnja organizacija.

5

Razume se, i to može da bude predmet sociološkog ispitivanja (odnosi između vođa

i članova u političkoj partiji, sistem društvenih vrednosti za koji se partija zalaže,

socijalni sastav članstva itd.) Međutim, tada je reč o elementima sociološkog

pristupa, o sociološkom uglu proučavanja problema o kome je reč. Moguća su dva

pristupa: normativni (vrednosti) i iskustveni (činjenički). U prvom se polazi od

određenih normi, vrednosti, a u drugom od iskustvenog stanja.

Sociologija kao nauka nastoji da sistematski utvrdi i objasni društvene činjenice (le

fait social), da utvrdi objektivnu istinu o problemu koji istražuje ali i da razvije

kritičku misao o društvu. Međutim, sociologija još uvek ne uspeva da otkrije suštinu

društvenog kretanja. Tajna društvene celine razotkriva se racionalnim sistemom

istraživanja ali svako ko sociološki misli zna da neki odnosi i procesi u društvu nisu

predvidljivi, dakle, nisu objašnjivi. Društvo se organizuje pomoću kolektivnih

vrednosti i institucija ali postoji i iracionalna strana društvene istorije. Život naroda,

njegovo mišljenje, ponašanje, verovanje, ustanove, samo su vidljivi izraz (forma)

njegove duše. To je najveći saznajni izazov za sociologiju – da prodre u

nestrukturirane, nastajuće oblasti društvenog života

Sociologija je društvena nauka koja izučava pojave i odnose u društvu, a po

svojoj predmetnoj orijentisanosti, nužno izgrađuje povezanost sa drugim, pre

svega društvenim naukama.

6

Odnos sociologije i drugih naučnih disciplina

Sociologija je, po svom predmetu opšta, teorijska i empirijska nauka, koja izučava zakonitosti društva kao celine.

U sociološkoj nauci postoji mnoštvo teorija. Svaka od njih pokušava da skupom

logičkih i iskustveno proverenih tvrdnji istraži i objasni određeni društveni (državni)

problem. Sociološke teorije se međusobno razlikuju po početnoj zamisli prirode

društva, po izboru problema koji istražuju i po metodološkom pristupu koji

primenjuju u ispitivanju. Osnovna razlika između socioloških teorija ogleda se u

tome da li proučavaju društvo kao celinu zavisnu od drugih delova stvarnosti –

prirode, ekonomije, države, ili polaze od pretpostavke da je to jedina osobena

stvarnost koja ima specifična svojstva i koja se može proučavati bez svođenja

društva na druge entitete.

Vrednost sociološke teorije određena je stepenom racionalnog objašnjenja problema

koji istražuje. To znači: koliko je sistematična, objektivna, pouzdana, trajna u

istrasživačkim rezultatima i objašnjenjima. Teorija koja je utemeljena na jačim i

bolji argumentima imaće veću vrednost. Teorijska vrednost jednog sociološkog

stanoviša biće veća ukoliko je zasnovana na višeuzročnom objašnjenju (ekonomski,

psihološki, prirodni, kulturni, politički) a ne na objašnjenju pomoću jednog

dominantnog činioca.

Tokom istorije sociološke nauke raspravljani su brojni teorijski i iskustveni

problemi. U prošlom veku razmatrana su «velika pitanja» (društvo kao celina, šta je

biće društva itd.) a u dvadesetom veku su se umnožavala «mala pitanja» (institucije

i aktivnosti grupa i pojedinaca). Osnovni teorijski problemi u sociologiji, po Entoni

Gidensu, svode se na: (1) strukturu i akciju (u kojoj meri društvo ograničava našu

akciju, koliko je pojedinac samostalan u delovanju), (2) konsenzus i konflikt

(konsenzusu doprinose porodica, religija, obrazovani sistem, politika, a konflikte u

društvu stvara ideologija, vlast, interesi, politika), (3) razvoj i stagnacija

7

(oblikovanje modernog sveta), (4) polne razlike uslovljene klasom, kulturom,

vaspitanjem.

Odnos sociologije i istorije

Za nastanak i razvoj sociologije izuzetnu važnost ima nivo razvijenosti istorije.

Istorija, kao opšta društvena nauka, pruža konkretne podatke o društvenim

zbivanjima i procesima, hronološki opisujući sve događaje u razvoju ljudske

zajednice, od praistorije do današnjeg vremena. Istorija na taj način, predstavlja

podlogu sociološkim proučavanjima za kompleksniju analizu dijalektičkih odnosa i

međuuticaja istorijskih procesa.

U ovom kontekstu možemo konstantovati da je «sociologija nauka koja se nalazi na

višem nivou apstarkcije od povijesti. Ona prvenstveno operira pojmovima, dok

povijest uglavnom operira konkretnim predodžbama, a te predodžbe služe

sociologiji za dalje apstrakcije i uopćavanja. Dok je težište u sociologiji na

teorijskom uopćavanju, u povjesti je na individualizatorskom opisivanju i

objašnjavanju.»

Iz svega iznetog sledi da su sociologija i istorija dve opšte i osnovne

društvene nauke koje se međusobno dopunjuju i samo zajednički obezbeđuju

nužan multidisciplinski pristup neophodan za pravilno razjašnjavanje složenih

društvenih pojava, procesa i odnosa,

8

Odnos sociologije i psihologije

Psihologija je, naime, naučna disciplina koja izučava psihičke pojave, odnosno

unutrašnje subjektivne doživljaje pojedinaca, koje, pak, utiču i određuju društvena

zbivanja i procese – što je predmet sociologije. « Psihičke elemente, motivacije,

osjećaja, unutrašnja raspoloženja sociologija mora uzimati u kompleksnoj obradi

društvenih pojava, ali je njezin aspekt zahvaćanja mnogo širi i raznovrsniji.»

Odnosi između sociologije i psihologije se mogu shvatiti i kao dva suprotna pristupa

istoj pojavi, što znači da psihologija prilazi objašnjavanju društvenog ponašanja s

aspekta pojedinca, a psihologija razmatra pojedinačna ponašanja u sklopu totaliteta,

tj. celokupnosti društvenih procesa. Odnosno pri objašnjavanju individualnih

ponašanja sociologija uvažava uticaje društvenih sredina, a samim tim i pojedinaca

u ovim pojavama i procesima.

9

Odnos sociologije i filozofije

Sa ontološkog stanovišta, sociologija tretira probleme karaktera društvenih

pojava, kao objektivnih, s tim da društvene pojave istovremeno obuhvataju i

objektivne i subjektivne elemente. Uticaj ovih elemenata se odražava, na određen

način, u ljudskoj svesti, što je jedno od pitanja filozofije, ali je isto toliko značajno i

za sociologiju. Održavanje društvenih pojava u svesti i u naučnom objašnjenju se

zasniva, odnosno polazi od dva različita pogleda na svet, tj. od dva različita

filozofska shvatanja bića: idealističkog i materijalističkog. Ilustrovana povezanost

filozofije i sociologije, međutim, uzrokuje i dijametralno suprotne pravce u

shvatanju i tumačenju društvenih pojava. Ali, «svaki pokušaj da se sociologiji

oduzme njezin filozofski teren jeste nenaučni postupak. U tom smislu možemo reći

da nema filozofske neutralnosti u sociologiji.»

Uticaj filozofije na sociologiju izrazit je i u metodološkom pogledu, a to, u suštini,

znači da nema sociologije bez filozofije

10

Odnos sociologije i političke ekonomije

Odnos sociologije i političke ekonomije spada u specifičnu vrstu odnosa, jer

politička ekonomija, po svom predmetu, izučava samo jedan, istina najvažniji,

segment društvenih odnosa – stvaranje društvene baze, odnosno ekonomske osnove

društva. Po mišljenju ekonomista, politička ekonomija izučava reprodukcione

procese, proizvodnju, raspodelu, razmenu i potrošnju. «Ona istražuje zakone koji

vladaju tom celinom i koji određuju njen razvitak. Njen predmet proučavanja su:

strukturalni sklop ekonomske celine i funkcionalni kauzalni odnos između pojedinih

delova te celine. Pojedine delove te celine, ona, prema tome, proučava u odnosu

prema ostalim delovima i samo u sklopu te celine.»

Polička ekonomija izučava zakonitosti koje se uspostavljaju na bazi principa

privređivanja a utiču na položaj čoveka u društvu – što je, pak, i predmet

sociologije. Razlika je samo u tome što za sociologiju ekonomski odnosi

predstavljaju jedan segment u izučavanju celine društvenih odnosa, a za političku

ekonomiju to je suština, osnovna predmentna orijentacija. Možemo konstatovati da

sociologije ekonomske odnose proučava celovitije, sveobuhvatnije, odnosno

kompleksnije od političke ekonomije i drugih ekonomskih nauka.

Međutim, povezanost ove dve naučne discipline je neophodna.

11

Odnos sociologije i političkih nauka

Političke nauke izučavaju «politiku kao delatnost usmeravanja drugih

delatnosti kao ukupnost društvenih procesa, odnosa i institucija kroz koje se

ostvaruje svesno regulisanje konfliktnih situacija i interesa u društvu i odlučuje o

zajedničkim poslovima i životnim aktivnostima jedne globalne društvene

zajednice.»

Iz ovakvog određenja predmeta političkih nauka sledi zaključak da se političke

nauke neposredno oslanjaju na sociologiju koja u izučavanju opštih i osnovnih

društvenih odnosa dotiče i političke odnose, ciljeve i manifestacije članova društva.

Političke nauke, izučavajući političke strukture i institucije, te karakteristike

organizacije političke vlasti, koriste zakonitosti opštih društvenih odnosa koje je

naučno utvrdila opšta sociologija izučavajući globalne odnose u društvu.

Ali, s druge strane, i sociologija primenjuje rezultate izučavanja političkih nauka u

konkretnom objašnjavanju političkih odnosa. Tako se, dakle uspostavlja dijalektički

odnos između sociologije i političkih nauka.

12

Odnos sociologije i pravnih nauka

Odnos sociologije i pravnih nauka treba sagledati samo s aspekta njihovog

proučavanja pravnih normi, uloge, funkcije i doprinosa formulisanju i regulisanju

ponašanja čoveka, građanina države, člana jednog određenog društva. O ovom

kontekstu, pravne nauke «pokrivaju» onaj segment društvenih odnosa koji opšta

sociologija razmatra u sklopu izučavanja društvenih normi, odnosno u sferi oblika

društvene svesti. U analizi ovog odnosa treba posebno istaći praktični karakter

pravnih nauka, što znači da one imaju neposrednu ulogu u ostvarivanju vlasti države

kao institucije i vladajuće klase kao društvene grupe. Uticaj pravnih normi i sankcija

sociologija razmatra u okviru globalnih društvenih odnosa – u formi ispoljavanja

individualnog i kolektivnog načina ponašanja i izvršavanja uloge u pravnim

normama koje regulišu odnose u datom društvu.

13

Odnos opšte sociologije i posebnih sociologija

Odnos opšte sociologije i posebnih sociologija zaslužuje posebnu pažnju.

Opšta sociologija izučava globalne društvene pojave, procese i odnose u

svom njihovom totalitetu i složenosti međuuticaja i međuzavisnosti. Ali, upravo

zbog složenosti društvenih pojava i odnosa, opšta sociologija ne može da istražuje

specifičnosti društvenih fenomena, produbljeno i detaljno, niti njihove

karakteristične zakonitosti. Ovu «prazninu» ispunjavaju tzv. posebne sociologije,

koje se pojedinačno orijentišu ka svestranom razmatranju pojedinih društvenih

fenomena. Tako su nastale: sociologija porodice, religije, umetnosti, nauke,

kulture, morala, naselja, načina života, malih društvenih grupa, politička

sociologija, sociologija rada i druge.

Skoro odmah po nastanku opšte sociologije kao nauke koja proučava društvo u

njegovom totalitetu, nastaju i posebne sociologije . Njihov nastanak u pojedinim

zemljama određen je razvojem naučnih shvatanja društva.

Četrdesetih godina 19. veka ispolarizovala su se dva shvatanja o društvu: građansko

i istorijsko – materijalističko koja su uticala na shvatanje o potrebi nastanka

posebnih sociologija.

1. U okviru građanske sociologije nastaju posebne sociologije

koje su prikupljale podatke o pojedinim društvenim pojavama i

opisivale ih.

Posebne sociologije određuju se kao nauke koje proučavaju posebna područja

društvenog života sredstvima i metodama opšte sociologije.

2. U okviru istorijsko – materijalističkog tumačenja društva

postojali su različiti stavovi po pitanju formiranja posebnih

sociologija.

А) Po mišljenju jednog broja sociologa nema potrebe za oformljenjem

posebnih sociologija jer je istorijski materijalizam opšta teorija o društvu

14

koja posebnim društvenim naukama daje teorijsku i opštu metodološku

osnovu.

B) Neki sociolozi su smatrali (Goričar) da se posebne socilogije mogu

konstituisati za ona područja društvenog života koja već nisu predmet

posebnih društvenih nauka, odnosno da su posebne sociologije u suprotnom

paralelne sa odgovarajućim društvenim naukama.

C) Posebne sociologije nisu neke nauke u rezervi. One nastaju sa

postepenim pretvaranjem sociologije u empirijsku i egzaktnu nauku. Za

predmet proučavanja imaju pojedine društvene kategorije: pravo, religiju,

umetnost, moral...

Posebne sociologije orijentisane su ka izučavanju samo jedne društvene pojave i, na

taj način afirmišu se kao delovi opšte sociologije. Posebne sociologije «koriste»

opštu sociologiju kao polaznu osnovu, oslanjaju se na nju i proširuju, odnosno

produbljuju saznanja o pojedinačnim društvenim fenomenima. Tako one zatvaraju

krug istraživanja društva i imaju značajnu ulogu o otkrivanju specifičnih zakonitosti

u onim segmentima i sferama društva koje izučavaju. Dakle, postojanje posebnih

sociologija je neophodno, a odnos opšte i posebnih sociologija se zasniva i razvija

na principima dijalektičke međuzavisnosti.

Пosebne sociologije za predmet svog proučavanja imaju pojedine društvene pojave,

istražujući specifične veze te konkretne društvene pojave sa ostalim društvenim

pojavama koje u svojoj ukupnosti obrazuju društvo.

Od opšte sociologije razlikuju se po tome što ne proučavaju uzajamno dejstvo

svih društvenih pojava, već samo specifične veze društvene pojave koja je predmet

proučavanja sa ostalim društvenim pojavama.

Ako se sociologija shvati kao teorijska i empirijska nauka, onda su posebne

sociologije delovi jedne složene društvene nauke.

15

Ako se sociologija shvati kao teorijska nauka, kao opšta teorija društva, onda

opšta sociologija sa posebnim sociologijama čini sistem socioloških disciplina.

To je odnos opšteg i posebnog:

- Opšta teorijska sociologija koristi rezultate istraživanja posebnih

sociologija za svoje teorijsko uopštavanje i formulisanje socioloških zakona.

- Posebne sociologije polaze od teorijskih stavova opšte sociologije o

društvu kao celini društvenih pojava.

Odnos opšte sociologije i sociologije bezbednog rada

Predmet opšte sociologije je društvo u smislu njegovog razlikovanja od

prirode, pojam društvenih pojava i društvenih odnosa koji u svojoj ukupnosti čine

društvo i najopštiji zakoni društvenog razvoja.

Predmet sociologije bezbednog rada je samo jedna vrsta društvenih pojava,

oblici narušavanja integriteta čoveka u radnoj sredini.

U njihovom izučavanju sociologija bezbednog rada mora poći od pojma

druptvenih pojava, pojma koji utvrđuje opšta sociologija i od veza koje postoje

između društvenih pojava i društva kao celine.

Sociologija bezbednog rada istražuje na određen način socijalne posledice

razvoja naučno – tehnološke osnove rada sa humanističkog stanovišta.

Taj razvoj doprinosi nastanku novog odnosa između prirode i društva koji je

praćen promenama u sadržaju rada i ekološkim problemima. Opšta sociologija zato

u teorijskom promišljanju odnosa prirode i društva, posebno u prognoziranju

razvoja društva mora polaziti od saznanja nauka koje sa humanističkog stanovišta

proučavaju ove fenomene, pa i sociologije bezbednog rada.

16

Odnos opšte sociologije i socijalne ekologije

Socijalna ekologija nastaje sa shvatanjima da se prirodni i socijalni svet ne

mogu izolovano posmatrati. Ona kao posebna sociologija otkriva osnovne

zakonitosti međudejstva u sestemu društvo – priroda i istražuje specifične odnose i

veze između čoveka i njegove životne sredine, izstražujući uticaj životne sredine na

čoveka i obrnuto.

17

ZAKLJUČAK

Sagledavajući nastanak i razvoj ovih nauka, kao i uviđajući korenite promene

koje su im prethodile, došao sam do zaključka da ove nauke predstavljaju izraz

jedinstva strukturalnih društvenih potreba i teorijsko metodološke zrelosti i

spremnosti naučnika, istraživača, da odgovore na te izazove društva i svog vremena.

Pojave i razvitak raznih oblika naučnog saznanja determinisani su društvenim

potrebama i intelektualnim snagama čovečanstva u svakoj epohi, u kojoj pojedinci,

svojim talentom i sposobnošću, reaguju na dati problem, artikulišu datu društvenu

potrebu koja je pokazala svoju težinu.

LITERATURA

1. Antony Giddens «Sociologija» 17 - 31 str.2. Iren Gabrić – Molnar «Sociologija» 60 - 64 str.3. Zoran Avramović «Sociologija» 7 - 18 str.4. sr.wikipedia.org/sr-el/Sociologija

18

http://www.maturski.org

19