POKRETA KA SNAGA EVOLUCIJEy Makroevolucija- promjene na razinive ih sistematskih skupina y Mikroevolucija- promjene unutar genskog materijala neke populacije- dovodi do promjene populacije Mehanizmi koji utje u na gensku ravnote u MUTACIJE- najdjelotvorniji i najagresivniji mehanizam evolucije, za evol imaju zna enje jer se prenose na potomke, to su promjene u sastavu molekule DNA, glavni su pokreta evolucije jer su izvor genske varijabilnosti MIGRACIJA- proces prelaska jedinki iz jedne populacije u drugu - Emigracija je ulazak jedinki u populaciju - Imigracija je odlazak jedinki iz populacije - Intraspekcijske emigracije su migracije jedinki iste vrste - Interspekcijske emgracije su migracije razli itih vrsta - Protok gena je proces prijenosa gena od populacije do populacije (dolaskom novih jedinki u populaciju i mje anjem razli itih vrsta dolazi do raznovrsnosti unutar populacije) - Efekt osniva a- manji broj jedinki odvoji se od osnovne populacije i osnuje novu populaciju koja ima novi genotip sa samo djelom alela originalne populacije GENSKI DRIFT- otjecanje gena slu ajne varijacije u frekvenciji alela, mo e do i dotrajnog gubitka pojedinih alela ako se ne prenesu na potomke (morski slonovi i gepardi), pove anjem homozigotnosti neke populacije smanjuje se genska varijabilnost, tj sposobnost populacije da se prilagodi novim uvjetima - Efekt uskog grla ili boce- aleli koji su nezastupljeni nakon katastrofe (bolesti) su zastupljeni pa je nastala populacija razli ita od osnovne SELEKCIJA- omogu ava adaptacijske promjene - Prirodna (glavni imbenik je okoli i uvjeti u kojima jedinka ivi) - Umjetna (glavni imb.je ovjek koji parenjem ili kri anjem jedinki odre enih svojstva poti e homozigotnost i naslje ivanje njemu va nih svojstava na potomstvo) - Prema Darvinu: spolna selekcija (odabir partnera) te kin selekcija (dobrobit ostlih lanova populacije) Prirodna selekcija je promjena frekvencije gena zbog razli ite sposobnosti pre ivljavanja i nejednake reproduktivne sposobnosti pojedinih genotipa= klju evolucije 3 tipa prirodne selekcije a) Izravna- odre eni fenotip po inje biti dominantan unutar populacije, npr pove anje broja jedinki mravojeda s genotipom za dug jezik b) Stabiliziraju a- do izra aja dolazi srednja vrijednost odre ene fenotipske karakteristike, npr srednja veli ina tijela nekog gu tera c) Disruptivna- pove anje broja jedinki koje posjeduju genotip za najsvjetliju i najtamniju nijansu (svjetla i tamna koljka) ADAPTACIJE- promjene koje jedinkama omogu uju lak e pre ivljavanje i razmno avanje - Op e- va ne za makroevoluciju - Specifi ne- razvile su se kao prilagodbe u nekim manjim regijama okoline - Npr pustinjski gu ter- op e adapt su one koje imaju svi, a samo neki imaju prilagodbe za obrubljene no ne prste, nos poput lopate, modificirani o ni kapci PROMJENE BOJE TIJELA - Kripti ka obojenost- jedinke poprimaju boju okoli a ili mijenjanju oblik tijela - Aposemanti ka obojenost- prisutne upozoravaju e boje SPECIJACIJE- dovode do nastanka novih vrsta i razvoj novih karakteristika - Vrsta= zajednica jedinki koje se mogu razmno avati, ima specifi nu ekolo ku ni u(mjesto i ulogu o odnusu na druge organizme na stani tu) i odre enu ulogu u ekosustavu - Izolacijski mehanizmi- karakteristike jedinki razli itih vrsta koje ne dopu taju kri anje- reproduktivni izolacijski mehanizmi 3 vrste specijacije 1) Alopatri ka specijacija-doga a se kada geografska barijera podijeli populaciju, spre eva protok gena pa geografska izolacija i prirpodna selekcija dovodi do genske diferencijacije tih populacija, npr vjeverice u Grand Canyonu i gu terice na dalmatinskim otocima 2) Simpatri ke specijacije- mehanizmi reproduktivne izolacije nastaju prije diferencijacije, velike razlike u preferiranju mikrostani ta jedinka neke vrste mo edovesti do reproduktivne izolacije, npr dio kukaca s jedne biljke preseli se na drugu biljku, prilagode se novom okoli u te se drasti no promjene tako da se vi e nemogu razmno avati se osnovnom populacijom

y -

3) Parapatri ke specijacije- ne postoji zapreka za protok gena, ve a je vjerojatnost da e se jedinke koje su blizu razmno avati, dolazi do stvaranja potpopulacije s novom zalihom gena unutar neke populacije, ali izme u njih nema protoka gena Gradualizam- postipni razvoj nove vrste u milijun godina Model isprekidane mre e- specijcija u nekoliko tisu a godina TIPOVI EVOLUCIJE Divergentna evolucija- evol tijekom koje dvije blisko srodne vrste postupno sve manjesli ejedna drugoj - Adaptivna evolucija- nastajanje specijaliziranih vrsta od nespecijaliziranog pretkaKonvergentna evolucija- nastanak sli nih strukturakod nesrodnih organizama prilago enena sli neuvjete okoli a u kojem ive

-