poland - publio.pl · ścią. warto wiedzieć, że niemal połowa mebli sprzedawanych w ikei...

13

Upload: others

Post on 25-Jul-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: POLAND - publio.pl · ścią. Warto wiedzieć, że niemal połowa mebli sprzedawanych w Ikei została wyprodukowa-na w Polsce. Zagraniczne rynki podbijają także meble polskich firm
Page 2: POLAND - publio.pl · ścią. Warto wiedzieć, że niemal połowa mebli sprzedawanych w Ikei została wyprodukowa-na w Polsce. Zagraniczne rynki podbijają także meble polskich firm

POLANDMADE IN

KRZYSZTOF ŻYWCZAK

Page 3: POLAND - publio.pl · ścią. Warto wiedzieć, że niemal połowa mebli sprzedawanych w Ikei została wyprodukowa-na w Polsce. Zagraniczne rynki podbijają także meble polskich firm

RĘKODZIEŁO LUDOWE 9

25

37

53

69

87

99

POLSKIE SMAKI

SZTUKA UŻYTKOWA

TECHNIKA

POLSKA MYŚL

WYDARZENIA

MIEJSCA

Page 4: POLAND - publio.pl · ścią. Warto wiedzieć, że niemal połowa mebli sprzedawanych w Ikei została wyprodukowa-na w Polsce. Zagraniczne rynki podbijają także meble polskich firm

Krówki 27 | Toruńskie pierniki 28 | Wódka 29 | Miód pitny 32 | Wędliny 33 | Pierogi 34

Meble 40 | Szkło 44 | Porcelana i ceramika 45 | Biżuteria 46 | Bombki choinkowe 47 | Aranżacja wnętrz: MS „Batory” i MS „Piłsudski” 49

Samochody osobowe 55 | Motocykle 58 | Autobusy i pociągi 60 | Samoloty 62 | Jachty 64 | Statki floty handlowej 66

Solidarność 71 | Polska Szkoła Plakatu 74 | Szkoła Filmowa w Łodzi 76 | Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny imienia Fryderyka Chopina 77 | Studio Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej 78 | Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca „Mazowsze” 79 | Lodowi Wojownicy 81 | Inżynierowie, architekci, konstruktorzy 83

Aukcje koni w Janowie Podlaskim 89 | Radom Air Show 90 | Rekonstrukcje bitew 92 | Międzynarodowy Festiwal Sztuki Lalkarskiej 94 | Jarmark Dominikański w Gdańsku 96

Kraków 101 | Wieliczka 106 | Bochnia 110 | Łódź 112 | Mazury 116 | Pentowo 120 | Sopot 122 | Polskie parki narodowe 124

Łowickie wycinanki 11 | Koniakowskie koronki 13 | Kurpiowskie plecione kosze 15 | Kaszubski haft 16 | Podhalańskie stroje 18 | Łemkowskie krywulki 20 | Rzeźba ludowa 21 | Pisanki 23

Page 5: POLAND - publio.pl · ścią. Warto wiedzieć, że niemal połowa mebli sprzedawanych w Ikei została wyprodukowa-na w Polsce. Zagraniczne rynki podbijają także meble polskich firm

4

Witajcie w PolsceWyniki badania przeprowadzonego przez Polską

Organizację Turystyczną, dotyczące roku 2013,

potwierdziły, że satysfakcja turystów zagranicz-

nych z pobytu w naszym kraju utrzymuje się na

wysokim poziomie. Wyliczono, że w pięciostop-

niowej skali wynosi 4,1. Największą ochotę na

to, by polecać znajomym wypoczynek w Polsce,

mają obywatele krajów o długim stażu człon-

kowskim w Unii Europejskiej. Ich zdaniem do

wizyty u nas zachęcają piękne kraj obrazy, atrak-

cyjne zabytki, smaczne potrawy polskiej kuchni

i ceny, które w porównaniu z cenami tych sa-

mych usług na zachodzie Europy są niskie.

WSTĘPWspółczesną miarą popularności jakiegoś kraju wśród obywateli świata może być liczba zagranicznych tury-stów, jacy decydują się, by do niego przyjechać, oraz po-pularność produkowanych w tym kraju towarów na glo-balnym rynku.

Liczba cudzoziemców przybywających

do Polski stale rośnie. Według danych ze-

branych i opracowanych przez POT w 2013

roku było to 72 295 000 przyjazdów, z cze-

go 15 815 000 stanowili turyści. Wśród tury-

stów dominującą grupę stanowili obywatele

starej UE (Niemcy, Brytyjczycy, Holendrzy,

Austriacy, Włosi, Francuzi i Szwedzi), których

gościliśmy 8 020 000. Turyści z krajów nowej

UE (Czesi, Słowacy, Litwini, Łotysze i Węgrzy)

znaleźli się w znaczącej mniejszości – było

ich 1 835 000. Liczba turystów ukraińskich

wyniosła 2 110 000 – więcej niż wszystkich

objętych badaniem państw nowej UE. Dużo

przybyło do nas także turystów białoru-

skich – 1 530 000.

Page 6: POLAND - publio.pl · ścią. Warto wiedzieć, że niemal połowa mebli sprzedawanych w Ikei została wyprodukowa-na w Polsce. Zagraniczne rynki podbijają także meble polskich firm

5WSTĘP

Made in PolandTowary ze znakiem „Made in Poland” są co-

raz chętniej kupowane na świecie. W 2013

roku wartość naszego eksportu wyniosła pa-

wie sto pięćdziesiąt trzy miliardy euro. Tak

dobrze jeszcze nigdy nie było. W porównaniu

z danymi z poprzedniego roku, również re-

kordowego, sprzedaż wzrosła o 6,5%, w tym

żywności o  11,5%. Finansowym skutkiem

tego trendu jest dodatnie saldo w handlu

żywnością, które w  porównaniu z  rokiem

2012 wzrosło o jedną trzecią i wyniosło po-

nad 5,7 miliarda euro.

Nasze produkty najchętniej kupują miesz-

kańcy Unii Europejskiej, na którą przypadają

dwie trzecie całego polskiego eksportu. Spo-

śród krajów europejskich naszym najważniej-

szym kontrahentem są Niemcy, którzy wydali

na polskie wyroby ponad trzydzieści osiem

miliardów euro. Rośnie popyt na nasze pro-

dukty w Wielkiej Brytanii, Czechach oraz pań-

stwach nienależących do Unii Europejskiej,

głównie w Stanach Zjednoczonych i Norwegii,

a także w Rosji, na Białorusi i na Ukrainie.

Na szczególną uwagę zasługuje popular-

ność naszej żywności wśród obywateli nie tyl-

ko Europy, ale całego świata. Jej największymi

amatorami są mieszkańcy Unii Europejskiej,

a wśród nich – Niemcy. Unii zawdzięczamy

78% naszego eksportu w tym segmencie. Nie-

mieccy konsumenci wydali na nasze produkty

spożywcze 4,5 miliarda euro. Na drugim miej-

scu znalazła się Wielka Brytania (1,5 miliarda

euro), a na trzecim Rosja (1,2 miliarda euro).

Wśród liderów statystyki zakupów na kolej-

nych miejscach uplasowały się Czechy, Fran-

cja, Włochy, Holandia oraz Słowacja.

„Naszym hitem eksportowym są pieczar-

ki i żyto. Zbieramy ich najwięcej w Unii Eu-

ropejskiej; żyta – również najwięcej na świe-

cie. Na drugim miejscu są ziemniaki i jabłka.

Ostatnio staliśmy się światowym potentatem

w ich produkcji; prawie w każdym zakątku kuli

ziemskiej mieszkająca tam Ewa, może kusić

swojego Adama owocem zerwanym z pol-

skiego drzewa. Produkujemy również znacz-

ne ilości buraków cukrowych oraz znajduje-

my się w czołówce (trzecie miejsce) unijnych

hodowców trzody chlewnej. Hodowle polskie-

go drobiu należą do najliczniejszych w Unii

Europejskiej. Jesteśmy czwartym producen-

tem pszenicy, rzepaku, tytoniu oraz mleka

krowiego. W latach urodzaju (ostatnio w 2010

roku) zbiory naszych porzeczek stanowiły 30%

światowej produkcji, a malin 20%. Coraz więk-

szym powodzeniem na globalnych rynkach

cieszą się polskie sery – stanowią około 3,6%

produkcji światowej” (Jan Janowski, Polski eks-

port 2013 – ponad 150 mld euro!).

Eksportowe hityPolskie produkty są obecne na całym świecie,

a nasza gospodarka wbrew temu, co uparcie

głoszą wieczni malkontenci, jest coraz bar-

dziej innowacyjna, o czym świadczą omówio-

ne w tej książce przykłady licznych, znakomi-

tych polskich produktów. Nasze współczesne

hity eksportowe, stając się symbolami jakości

w swojej kategorii, sprawiają, że na całym

świecie dobra opinia o nich przenoszona jest

na kraj producenta. Nie wszystko, o  czym

chcieliśmy napisać obszerniej, zmieściło się

w książce, dlatego pozwalamy sobie w tym

Page 7: POLAND - publio.pl · ścią. Warto wiedzieć, że niemal połowa mebli sprzedawanych w Ikei została wyprodukowa-na w Polsce. Zagraniczne rynki podbijają także meble polskich firm

6

miejscu choć wymienić to, o czym warto jesz-

cze pamiętać.

Mało kto jest nam w stanie zagrozić w pro-

dukcji mebli, które eksportujemy do stu sześć-

dziesięciu państw. Za granicę wysyłamy aż 90%

produkcji. Rocznie polskie fabryki wytwarzają

ponad trzydzieści milionów kanap, sof, fo-

teli i krzeseł, które stały się naszą specjalno-

ścią. Warto wiedzieć, że niemal połowa mebli

sprzedawanych w Ikei została wyprodukowa-

na w Polsce. Zagraniczne rynki podbijają także

meble polskich firm Black Red White, Nowy

Styl, Szynaka Meble, Vox i Kler. Ta ostatnia,

specjalizująca się w produkcji mebli luksuso-

wych, zaspokaja gusta i potrzeby najbogat-

szych i najmożniejszych ludzi świata. O swo-

ich klientach tak opowiadał jej właściciel Piotr

Kler: „Putin kupił u nas dwa komplety. Meble

Klera ma również prezydent Ukrainy Leonid

Kuczma – o czym dowiedzieliśmy się przez

przypadek. W domku letniskowym prezyden-

ta Kuczmy gościł kiedyś prezydent Aleksan-

der Kwaśniewski i na zdjęciach z tej wizyty

zobaczyłem nasze meble. Nie wiedzieliśmy

wcześniej, do kogo one trafią – zamówienia

dla głowy państwa składają firmy zajmujące

się aranżacją wnętrz, nie zdradzając, dla kogo

realizują projekt”.

Znakomicie radzą sobie producenci odzie-

ży i butów. Ubrania marek Reserved, Cropp,

House, Mohito i  Sinsay, których właścicie-

lem jest firma LPP z Gdańska, można kupić

w  licznych salonach firmowych (ponad ty-

siąc trzysta) w dwunastu krajach środkowej

i wschodniej Europy. W butach marek CCC,

Boti i Lasocki, należących do grupy najwięk-

szych w Polsce producentów obuwia, spółki

CCC, chodzą mieszkańcy Polski, Czech, Słowa-

cji, Węgier, Austrii, Słowenii, Chorwacji, Turcji,

Niemiec, Łotwy, Rumunii, Ukrainy i Kazach-

stanu. W wymienionych krajach firma ma po-

nad siedemset sklepów. Świetnie radzą sobie

także buty marek Wojas, Gino Rossi, Bartek

i Gucio. Buty Gucio kupują swoim dzieciom ta-

kie sławy jak Gwyneth Paltrow, Angelina Jolie

i Brad Pitt.

Świetną opinią cieszą się polskie kosme-

tyki. Kolorowe cienie do powiek, pudry, róże

do policzków, pomadki, korektory i produkty

do brwi firmy Inglot z Przemyśla kupują ko-

biety w ponad pięćdziesięciu krajach na sze-

ściu kontynentach. Inglot ma około czterystu

pięćdziesięciu sklepów, w tym między innymi

ogromny salon w Nowym Jorku. Znakomicie

radzą sobie także inni producenci. Firma Ziaja

z Gdańska, mająca w portfolio dziewięćset ko-

smetyków i farmaceutyków, sprzedaje swoje

wyroby na całym świecie, od Czech i Litwy po

Filipiny, Chile, Japonię, Koreę Południową, Taj-

wan i Wietnam. Sopocki Oceanic, właściciel

kilku marek kosmetyków antyalergicznych

z linii AA, wysyła swoje wyroby do prawie trzy-

dziestu krajów. Międzynarodowym uznaniem

w branży kosmetyków ekskluzywnych cieszy

się dr Irena Eris.

Wielki sukces odniosła firma InPost, któ-

ra jest obecnie właścicielem największej na

świecie sieci terminali do nadawania i odbio-

ru przesyłek, licząca ponad trzy i pół tysiąca

paczkomatów w dwudziestu krajach, między

innymi w Polsce i Czechach, Wielkiej Brytanii,

Estonii, Irlandii, na Litwie, Łotwie, Słowacji i na

Ukrainie, w Rosji, Arabii Saudyjskiej, Chile, Au-

stralii, Salwadorze i Gwatemali.

Jeden z najbardziej spektakularnych sukce-

sów komercyjnych i wizerunkowych odnieśli

w ostatnich latach polscy twórcy gier kom-

puterowych. Tytuły, takie jak Wiedźmin, Dead

Page 8: POLAND - publio.pl · ścią. Warto wiedzieć, że niemal połowa mebli sprzedawanych w Ikei została wyprodukowa-na w Polsce. Zagraniczne rynki podbijają także meble polskich firm

7WSTĘP

Island, Painkiller, Sniper Ghost Warrior czy Call

for Juarez, znane są fanom na całym świe-

cie. Szczególną pozycję na tej liście zajmuje

zwłaszcza Wiedźmin, produkt warszawskiej

firmy CD Projekt. Dwie dotychczas wydane

edycje gry sprzedały się na świecie w nakła-

dzie siedmiu milionów sztuk. W 2014 roku cie-

kawe zakończenie miała inicjatywa premiera

Donalda Tuska, który w 2011 roku sprezento-

wał Wiedźmina 2 Barackowi Obamie. Podczas

wizyty prezydenta Stanów Zjednoczonych

w  Polsce w  czerwcu 2014 roku, okazją do

której było dwudziestopięciolecie wyborów

z 4 czerwca 1989 roku, Obama nawiązał do

prezentu sprzed kilku lat i powiedział: „Kie-

dy byłem tutaj ostatnim razem, Donald wrę-

czył mi prezent – grę wideo wyprodukowaną

w Polsce, która zdobyła fanów na całym świe-

cie, zatytułowaną Wiedźmin. Przyznaję, że nie

jestem zbyt dobry w grach, ale wiem, że to

doskonały przykład polskiego wkładu w nową

gospodarkę światową”.

Polska jest światowym liderem w produkcji biżuterii z bursztynu (kontrolujemy 70% rynku)

Page 9: POLAND - publio.pl · ścią. Warto wiedzieć, że niemal połowa mebli sprzedawanych w Ikei została wyprodukowa-na w Polsce. Zagraniczne rynki podbijają także meble polskich firm

8 WSTĘP Łowickie wycinanki 11 | Koniakowskie koronki 13 | Kurpiowskie plecione kosze 15 | Kaszubski haft 16 | Podhalańskie stroje 18 | Łemkowskie krywulki 20 | Rzeźba ludowa 21 | Pisanki 23

Page 10: POLAND - publio.pl · ścią. Warto wiedzieć, że niemal połowa mebli sprzedawanych w Ikei została wyprodukowa-na w Polsce. Zagraniczne rynki podbijają także meble polskich firm

9RĘKODZIEŁO LUDOWE Łowickie wycinanki 11 | Koniakowskie koronki 13 | Kurpiowskie plecione kosze 15 | Kaszubski haft 16 | Podhalańskie stroje 18 | Łemkowskie krywulki 20 | Rzeźba ludowa 21 | Pisanki 23

RĘKODZIEŁO LUDOWE

Page 11: POLAND - publio.pl · ścią. Warto wiedzieć, że niemal połowa mebli sprzedawanych w Ikei została wyprodukowa-na w Polsce. Zagraniczne rynki podbijają także meble polskich firm

10 RĘKODZIEŁO LUDOWE Łowickie wycinanki 11 | Koniakowskie koronki 13 | Kurpiowskie plecione kosze 15 | Kaszubski haft 16 | Podhalańskie stroje 18 | Łemkowskie krywulki 20 | Rzeźba ludowa 21 | Pisanki 23

Wśród zagranicznych turystów przybywających do Polski dużą

popularnością cieszą się wyroby ludowych artystów i rzemieśl-

ników – niebanalne, kolorowe pamiątki z pobytu w naszym

kraju. Także wśród Polaków wzrasta zainteresowanie auten-

tyczną twórczością ludową. W latach PRL-u zachwycanie się propagowa-

ną przez komunistyczny reżim sztuką ludową było obowiązkiem każdego

obywatela, budziło więc sprzeciw, a twórczość spod znaku cepeliowskiej

sztampy uchodziła za uosobienie sztuczności i nie najlepszego gustu.

Dziś regionalni artyści nie muszą się już podporządkowywać regułom

centralnego zarządzania, a klienci chętnie kupują wykonywane przez

nich przedmioty. Dowodem na renesans sztuki ludowej jest fakt, że na

ogłoszony w 2009 roku przez Cepelię konkurs na inspirowaną ludową

tradycją nową pamiątkę z Polski czterystu siedemdziesięciu siedmiu

twórców nadesłało osiemset dziewięćdziesiąt cztery prace. Ich autorzy

w nowatorski i zaskakujący sposób łączyli tradycyjne wzory i materiały ze

współczesnymi trendami. Komisja konkursowa najwyżej oceniła nieba-

nalne gadżety: haftowane podkładki pod kubki Bogusława Śliwińskiego

i etui na telefon z koronki koniakowskiej Beaty Legierskiej. Podobały się

także zabawki układanki ze strojów ludowych, pendrive’y w obudowach

w formie drewnianych, malowanych ptaszków oraz klapki japonki, torby

na laptopy i foremki do pierników wykonane z wykorzystaniem technik

wycinankowych.

Page 12: POLAND - publio.pl · ścią. Warto wiedzieć, że niemal połowa mebli sprzedawanych w Ikei została wyprodukowa-na w Polsce. Zagraniczne rynki podbijają także meble polskich firm

11RĘKODZIEŁO LUDOWE Łowickie wycinanki

Okrągła wycinanka z kogutami

Wycinanka z wzorem pawia. Tego typu ozdoby doskonale

ożywiają ściany mieszkań

Łowickie wycinankiChoć różnego rodzaju wycinanki znane są w tradycji różnych narodów (Skandynawia, Niemcy, Szwajcaria, Słowacja), to nigdzie poza Polską nie rozwinęły się w ta-kim stopniu, nigdzie także nie były sztuką czysto ludową, ściśle związaną z kulturową panoramą życia wsi. Z tego właśnie powodu etnografowie uznają je za sztukę wyłącz-nie polską. Misterne, łowickie wycinanki to od dziesięcio-leci jedne z najpopularniejszych pamiątek z Polski. I nie ma w tym nic dziwnego, zachwycają bowiem kolorami, wzorami, fantazją i precyzją wykonania. Wykonywać za-częto je w połowie XIX wieku w różnych regionach kraju, gdy w handlu pojawił się kolorowy, glansowany papier. Z początku wykorzystywano je do dekorowania domostw i wieszano na ścianach domów i belkach sufitowych. Za odkrywcę wycinanek uważa się malarza Leonarda

Stroynowskiego, który podczas renowacji kościoła w Zła-kowie Kościelnym pod Łowiczem zwrócił na nie uwagę i zafascynowany nimi w krótkim czasie zgromadził pokaź-ny zbiór, który następnie zaprezentował w 1901 roku na urządzonej w Krakowie wystawie. Aby artystycznie po-wycinany papier można było uznać za wycinankę, musi zostać spełnione jedno podstawowe kryterium: do wyko-nania wycinanki można użyć tylko papieru kolorowego, glansowanego. Biały jest wykluczony.

Wycinanki wykonywało się i wykonuje w wielu re-gionach Polski. Znane i cenione są te tworzone na Kur-piach, w Sieradzkiem i Lubelskiem, w okolicy Opoczna i Warszawy. Największą popularność zdobyły jednak dzieła powstające na ziemi łowickiej. Jako że kolorowe warstwy naklejano jedną na drugą, nazywano je niekie-dy naklejankami.

Page 13: POLAND - publio.pl · ścią. Warto wiedzieć, że niemal połowa mebli sprzedawanych w Ikei została wyprodukowa-na w Polsce. Zagraniczne rynki podbijają także meble polskich firm

12 RĘKODZIEŁO LUDOWE Łowickie wycinanki

Tradycyjna tasiemka łowicka

Duża wycinanka łowicka z wzorem koguta

Wycinanki w każdym regionie mają swoje specyficz-ne cechy. W Łowickiem można wyróżnić trzy rodzaje:

• kodry – to kolorowe wyklejanki ułożone na pro-stokątnych wydłużonych arkuszach białego pa-pieru. Występowały w dwóch odmianach: roślin-nej i obrazkowej. Umieszczano je najczęściej na belkach pod sufitem.

• tasiemki – wyklejanki wykonane na dwóch iden-tycznych sklejonych ze sobą papierowych wstę-gach zakończonych ząbkami. W miejscu łączenia występował kwiat, gwiozda lub półkrążek. Ta-siemki wieszano najczęściej pomiędzy świętymi obrazami.

• gwiozdy – kolorowe formy o motywach roślin-nych, zoomorficznych i  antropomorficznych nakładane na biały krążek papieru o nieregu-larnych brzegach. Umieszczano je najczęściej na belkach między kodrami, mogły też stanowić zwieńczenie tasiemek” (Joanna Radziewicz, Wyci-nanka ludowa – polska specjalność).