การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชน

ดร.ณรงค บญสวยขวญ

สำานกวชาศลปศาสตร มหาวทยาลยวลยลกษณ

เกณฑการแบงชนชน

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชน

Middle Classe

Low Classe

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชน

กระบวนการทางสงคมและกระบวนการทางการเมองทแสดงออกโดยกลมบคคลในชนชนนนๆ1 2

ประการแรก คอ ผลประโยชนของกลมชนชนนน ๆ ดำารงอยหรอสรางหรอผดงรกษาไวซงผลประโยชนของชนชน

ประการทสอง เพอแสวงหาเกยรตภม ศกดศรหรอแสวงหาพนททางสงคม การยอมรบชองชนชนกระบวนการหรอกลไก

เปนการสรางความหมายการแสดงออกเชงอตลกษณแหงชนชน การแสดงออกหรอการเคลอนไหว หรอการกระทำาหรอการปฏบตการ

หรอการแสดงออกอยางอนๆ

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชน

เกณฑการแบงชนชน• ความสมพนธของการเศรษฐกจ (relation of production)• ไทย (จฬา) ประกอบดวย

• ชนชนกลางใหม• กลมชนกลางดงเดม• กลมคนชนกลางระดบลาง• กลมคนทำางาน

ชนชนสง ชนชนกลาง ชนชนลาง

คนชนบท คนเมอง

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชน

ชนชนลาง• ชาวนาชาวไร เกษตรกรรายยอยของสงคมไทย

• เปนเปาหมายการพฒนา “คนด” ตามความประสงครฐไทยและ เปาหมายทางการตลาด• มการเคลอนไหวทางสงคมเพอคณภาพชวต การแสวงหาแนวทาง พฒนาเพอเปนทางเลอกของชาวนาชาวไรเอง• เปนฐานของสงคมไทย เปนฐานการผลต เปนฐานทางวฒนธรรม พนบาน ปจจบนเปนกลมคนทมปรมาณมากทสด

คนชนกลาง• เปนพฒนาของชนชนลาง• สนใจในกจกรรมทางสงคมการเมอง• มความซบซอนในการทจะตองทำาความเขาใจ เพราะคนชนกลางเองมหลาย ระดบ หลายประเภท• เปนพลงการผลตในระบบทนดวย• เปนทรพยากรบคคลทมคณคาและสำาคญตอการพฒนาการเมอง

• “หากไมมกระฏมพกไมมประชาธปไตย”

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชน

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชนMiddle Classe

คนชนกลาง : การกอเกด• หลง พ.ศ.2398 ถอวาเปนจดเปลยนของสงคมการเมองไทย ระบบการคา ขาวเสร เกดพอคาทเปลยนแปลงจากชาวจนและขนนาง• พอคา คอ ชนชนกลางทขบเคลอนการคา เกดโรงสไฟเพอสขาวออกขาย ในลมนำาตาง ๆ อยางรวดเรว การขยายตวของโรงสดวยการใชเทคโนโลย ใหม เพม กล• บทบาทของชนชนกลางชาวจนภายใตการอปถมปของขนนางและ ราชสำานก• พ.ศ.2435 มการปรบการบรหารราชการแผนดนใหม เกดชนชนกลางเพม “คนหรอแรงงานหรอเชตคอปกขาว” (white collar) นนคอ ขาราชการ

“ชาต คอ กษตรย”

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชน

เทยนวรรณขาราชการหรอแรงงานคอปกขาวสำาเรจการศกษาจากตางประเทศ

ทซมซบเอาคานยมและแบบแผนจากตางประเทศตองการพฒนาการเมองใหเปน

ประชาธปไตย

จงรวมกลมคนเพอเคลอนไหว

กบปญญาชน นกเรยน นกหนงสอพมพ

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชน

“คนคอปกขาวหรอเชตปกขาว”• ไมมคำาอธบายเชงทฤษฎทชดเจนเกยวกบลกษณะของเชตปกขาว• คนททำางานทไมไดใชกำาลงกาย• ลกจางททำางานออกแบบ วเคราะห บรหาร ควบคมดแล แนะนำา จดการ และวางแผน• Karl Mark เรยกวา “แรงงานการคา” (commercial worker)• J. Mill สมพนธกบการถอครองปจจยการผลต โดยทคนคอปกขาวไมมปจจย การผลต ไมมกรรมสทธในผลผลต แตสถานภาพ เกยรตและศกดศรสงกวา คนงานโดยทงไปในโรงงาน เนองจากรายได การศกษาดกวาสงกวา

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชน

“คนคอปกขาวหรอเชตปกขาว”

Bain คนคอปกขาว หมายถง หวหนาคนงาน นกวทยาศาสตร ชางเทคนค เสมยน พนกงานบรหาร พนกงานรกษาความปลอดภย นกวชาชพ พนกงานขาย พนกงานบรหารทองเทยว พนกงานขายของหนาราน เจาหนาทในหนวยงานของรฐ เจาหนาททางการศกษา ศลปน นกดนตร นกแสดง

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชน

“คนคอปกขาวหรอเชตปกขาว” ของไทย

ชวงทศวรรษ 2430 - 2440 ทเปนชวงเวลาการสรางประเทศใหทนสมย (Modernization) คนทำางานภาคราชการ นคอ คนคอปกขาว

• หลงการปกครอง พ.ศ.2475 ซงเปนชวงเวลาการสรางประชาธปไตยพบ บทบาทชนชนกลาง คอ กลมทางการเมองทเรยกตนเองวา “คณะราษฎร” ระบบรฐรวมศนยอำานาจไวทสวนกลาง กลมขาราชการเปนใหญหรอ “อำามาตยาธปไตย” หรอ “ bureaucratic Polity”

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชน

“คนคอปกขาวหรอเชตปกขาว” ของไทย

หลงสงครามรฐไทยมการเนนโยบายชาตนยม จงทำาใหธรกจขยายตวโดย รฐบาลและคนไทย มการจดตงรฐวสาหกจตางๆ ขนมากมาย มภาคธรกจ ของเอกชนทเปนบรษทคนไทยและตางประเทศ มจำานวนถง 141 แหง ธนาคาร 16 แหงผ

แรงงานหรอคนชนกลาง นโยบายการพฒนาทนนยมแผนพฒนาเศรษฐกจ

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชน

อำานาจทางการเมองของชนชนกลาง

อำานาจของชนชนแรงงานการรวมกลมของแรงงาน

(labor Group)

ชนชนกลางเปนพลงสำาคญในการผลตของสงคมไทย

คอกลยทธของการตอบโตกบเจาของโรงงานและรฐไทย

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชน

ความเปนธรรมทางเศรษฐกจ คาตอบแทน สวสดการของคนงาน

พ.ศ.2466 คนงานบรษท ไฟฟาสยาม “สมาคม รถรางสยาม”• รปแบบการนดหยดงาน • พฒนากลมองคกรดานแรงงาน ทงในรปสมาคมแรงงาน• เครอขายทางสงคมระหวาง สมาคมแรงงานดวยกน สหภาพแรงงาน

พ.ศ.2466กลมคน

หลง 2516เครอขายทางสงคม

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชน

กระบวนการตอสของ “กลมคนคอนขางทไรอำานาจ” กรณตวอยางของกลมขาราชการครในทศวรรษ 2520

เคลอนไหวทางสงคมเพอใหระบบการเมองตอบสนอง เปน “การเมองในระบบราชการ” มใชอำานาจโดยการ

รวมกลม ชมนมประทวง ยนหนงสอ

ประสานสมพนธหรอเชอมโยงเครอขายกลมองคกรครในจงหวดตางๆ

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชน

ความเตบโตของชนชนกลาง ความเตบโตของประชาธปไตย

สรางประชาธปไตย

ตวแทนพฤตกรรมทจรตคอรบชน

หลงทศวรรษ 2530 สมครเขาไป “แขงขนตำาแหนง

ทางการเมอง” ชนชนสงในธรกจกบชนชน

กลาง นกธรกจทองถน นายทนทองถน ผมอทธพลทองถน นกวชาการ ขาราชการ ผนำาจากชมชนทองถน ตางๆ

มอบมอถอ “มอบชนชนกลางการ” เขาไปแสดงอำานาจหรอเปนตวกระทำาทางการเมองใหมดวยการกระทำารวมกน การเมองทมคลนมวลชน

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชน

ความเตบโตของชนชนกลาง ความเตบโตของประชาธปไตย

เปลยนวตถประสงคหรอ

เปาหมายของแผนพฒนา

เกดรฐธรรมนญฉบบระชาชน

หลงทศวรรษ 2530 เสนอบทความทางวชาการ การนำาเสนองานวจย เสนอความคดความเหน การประชมสมมนา การประชมปฏบตการ เปน สส.ร.

พลงอำานาจหรอบทบาทเชงบวก

“ความร”

การสมครรบเลอกตง

ใชอำานาจนอกแบบแผนหรอธรรมเนยมนยม

การเมอง

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชน

กลไกกระบวนก

ารของ

ชนชนกลาง

พยายามองแอบกบสถาบน

อนมาใชประโยชน

รวมกลม “ชมนมประทวง”

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชน

ขบเคลอนสงคม

ความร

อำานาจการเมอง

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชนLow Classe

วาทกรรมทางสงคมเกยวกบชนชน

กลมคนรากแกว กลมคนรากหญา (grassroots) คนชายขอบ (marginal man) กลมคนชมชนทองถน คนบานนอก พวกบานนอก พวกนอกหรอคนนอ

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชนLow Classe

พลงชนชนลางกบกระบวนการทางสงคมเพอการเมองภาคพลเมองหลงทศวรรษ 2530 เกดกระบวนการทางสงคมในหมชาวไร

ชาวนา เพอพงตนเอง เพอรอฟนพลงภายในชมชน เพอเพมพลงอำานาจและบทบาทในสงคม

การเมองกระบวนการ กระทำารวมของกลมคนในชมชน (Collective action) จงเปนการเคลอนไหวทางสงคม (Social movement) เปนตวกระทำาทางการเมองใหมทามกลางกระแสทนหรออำานาจตลาดและการเมองแบบตวแทน

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชนLow Classe

รปแบบการเมองโดยตรงของชาวบาน การเมองแบบมสวนรวม

การเมองแบบปรกษาหารอหลงทศวรรษ 2530 องคกรการเงนชมชน

- กลมออมทรพย - ธนาคารหมบาน

• สมชชาคนจน

การเมอง อำานาจและความแตกตางทางชนชนLow Classe

กลไก กระบวนการทางอำานาจของชนชนลาง

การรวมตว สรางกลม องคกร เครอขายทางสงคมหรอขบวนการทาง

สงคม ปฏสมพนธแบบบวกหรอประสานกบรฐ

- ประชาพจารณ- ประชามต- ปฏบตตามหนาทพลเมองทด

Good people ปฏสมพนธแบบลบหรอปะทะกบรฐ

- อารยะขดขนเพมพลงอำานาจในกระบวนการของชนชนลาง (people empowerment)

สำานกวชาศลปศาสตร มหาวทยาลยวลยลกษณ

ดร.ณรงค บญสวยขวญ