politieke voorkeur zegt meer over u dan u denkt paul a.m. van lange vrije universiteit amsterdam...
TRANSCRIPT
Politieke voorkeurzegt meer over u dan u denkt
Paul A.M. van Lange
Vrije Universiteit Amsterdam
Voor meer informatie: www.paulvanlange.com
Groningen 1978
De generator (van een locale smid) kan in electriciteit voorzien … als elk huishouden zich aan de volgende regels houdt:
1. Max. temperatuur van 18 graden
2. Max. 1 lamp aan per huishouden
3. Geen televisie
4. Geen gebruik van warm water
Wat gebeurde er?
Sociaal dilemma
Een van de belangrijkste taken voor partners, vrienden, organisaties, landen, europa, en de “wereld” is om sociale dilemma’s te managen.
B.v. inzet voor gezamenlijke taakB.v. overschrijding visquota
Twee uitdagingen
1. Sociaal dilemma: Conflict tussen eigenbelang en gezamenlijk belang
2. Temporeel dilemma: Conflict tussen korte-termijn (vaak, direct) en lange-termijn belangen
Twee type oplossingen:
1. Structurele oplossingen.
Maak cooperatief gedrag aantrekkelijker (subsidie)Maak egoistisch gedrag onaantrekkelijker
(belasting)Ontneem keuzevrijheid (automatische lichtschakelaars)
2. Psychologische oplossingen
haal gevolgen dichterbijlaat goede resultaten zienschep duidelijkheid
Onzekerheid en “ruis”
Ruis (of “noise”) verwijst naar onbedoelde fouten die interactie “uitkomsten” beinvloeden.
Gevolgen zijn minder goed dan bedoeld werd.
Gevolgen zijn zeker negatief: negatieve ruis
Politiek en persoonlijkheid
1. “Cognitieve motieven” (aversie tegen verandering)
“need for structure” (niet overvallen worden door veranderingen op het laatste moment)
“need for closure” (behoefte tot afronding, knopen doorhakken)
“need for cognition” (behoefte om na te denken)
Politiek en persoonlijkheid
2. “Sociale motieven” (aversie tegen ongelijkheid)
Zelf onderzoek over opgezet…
Diagnostische spelsituaties
____________________________________________
A B C
Jij krijgt 480 540 480
Ander krijgt 80 280 480____________________________________________
Noot.: “Ander” is hypothetisch. punten zijn waardevol voor beiden.
Sociale Motieven:
(1) prosociale orientatie (50-60%)
(2) individualistische orientatie (20-30%)
(3) competitieve orientatie (10-15%)
Recente bevindingen
Prosocialen waarderen gelijkheid in inspraak meer
Prosocialen reageren ook neurologisch sterker op ongelijkheid
Prosocialen willen ongelijkheid sterker opheffen door te doneren aan “goede” doelen
Waar komen deze verschillen vandaan?
0
0,5
1
1,5
2
2,5
Prosocials Competitors
Number ofSiblings
Aantal broers en zussen
Aantal zussen (veel wel of geen)
0
0,5
1
1,5
Prosocials Competitors
Number ofSisters
Individualisen zijn vaak de oudste
0
0,5
1
1,5
Prosocials Competitors
Older Siblings
Sociale motieven zijn ook gerelateerd aan verschillende leeftijdsgroepen.
Leeftijd
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
15-29 30-44 45-59 60+
Prosocials
Individualists
Competitors
(Van Lange, Otten, De Bruin, & Joireman, JPSP, 1997)
Age Category
Percentages onder eerste-jaars studenten
0102030
405060708090
100
Psychology Economics
ProsocialsIndividualistsCompetitors
2 onderzoeken
Study 2: Italy (497 participants, 250 women, mean age 32 years)
sociale motiven werden 1-4 weken gemeten voor de 2004 Europese verkiezingen; stemgedrag werd 1 week na de verkiezingen gemeten
Study 3: Netherlands (1,472 participants, 751 women, mean age 46 years, sample representative of Dutch Adult population, TNS/NIPO)
scoiale motieven gemeten in mei 2002, stemgedrag werd 8 maanden later gemeten na de algemene verkiezingen in january 2003.
Van Lange, P. A. M., Bekkers, R., Chirumbolo, A., & Leone, L. (2012). Are conservatives less likely to be prosocial than liberals? From games to ideology, political preferences and voting. European Journal of Personality.
Percentages of svo across four categories (Study 2, Italy, 2004)
0102030405060708090
100
Left Center-L Center-R Right
ProsocialsIndividualistsCompetitors
Van Lange, P. A. M., Bekkers, R., Chirumbolo, A., & Leone, L. (2012, in press). Are conservatives less likely to be prosocial than liberals? From games to ideology, political preferences and voting. European Journal of Personality.
Percentages of svo across four categories (Study 3, Netherlands, 2002)
0102030405060708090
100
Left Center Right
ProsocialsIndividualistsCompetitors
Van Lange, P. A. M., Bekkers, R., Chirumbolo, A., & Leone, L. (2012, in press). Are conservatives less likely to be prosocial than liberals? From games to ideology, political preferences and voting. European Journal of Personality.
Voorlopige conclusies
Vaak ligt de nadruk op kandidaten (charisma van leiders), interne organisatie van een partij (denk aan neergang Groenlinks), of de “framing” van een politieke agenda.
Politieke voorkeur zegt ook iets over ons zelf
- Weerstand tegen verandering
- Weerstand tegen ongelijkheid
Intrigerende onderwerpen voor de toekomst
Sociaal dilemma: conflict tussen eigenbelang en collectief belang.
Is het dilemma niet complexer met 3 niveau’s?
Belang van zelfBelang van groep (Nederland)Belang van collectief (Europa, wereld)
Sociale motieven zijn deels biologisch verankerd en deels komen tot uitdrukking in sociale interactie-ervaringen.
De jonge jaren kunnen hierbij een belangrijke rol spelen
Mijn “take-home message” is nog wat speculatief...
Mogelijk is onze politieke voorkeur al heel vroeg tot stand gekomen...
Thank you!
Thank you!