pomorskie - euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · nowe centrum promocji...

20
POMORSKIE Publikacja finansowana w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata 2007–2013 Egzemplarz bezpłatny ISSN 2081-7754 W UNII Nr 2 lato 2012 Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu Kampania unijna 2012 str. 8 Tropem regionalnych smaków str. 14–15 Rozdajemy stypendia str. 19 Na dwóch kó³kach przez Pomorskie – rozwijamy trasy rowerowe str. 10–13

Upload: others

Post on 30-Jun-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: POMORSKIE - Euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano

PPOOMMOORRSSKKIIEE

PPuubblliikkaaccjjaa ffiinnaannssoowwaannaa ww rraammaacchh RReeggiioonnaallnneeggoo PPrrooggrraammuu OOppeerraaccyyjjnneeggoo ddllaa WWoojjeewwóóddzzttwwaa PPoommoorrsskkiieeggoo nnaa llaattaa 22000077––22001133

EEggzzeemmppllaarrzz bbeezzppłłaattnnyy

IISSSSNN

220088

11--7777

5544

WW UUNNIIIINNrr 22 llaattoo 22001122

IInnffoorrmmaattoorr RReeggiioonnaallnneeggoo PPrrooggrraammuu OOppeerraaccyyjjnneeggoo ddllaa WWoojjeewwóóddzzttwwaa PPoommoorrsskkiieeggoo ii ffuunndduusszzyy NNSSSS nnaa PPoommoorrzzuu

KKaammppaanniiaa uunniijjnnaa 22001122ssttrr.. 88

TTrrooppeemm rreeggiioonnaallnnyycchh ssmmaakkóówwssttrr.. 1144––1155

RRoozzddaajjeemmyy ssttyyppeennddiiaa

ssttrr.. 1199

NNaa ddwwóócchh kkóó³³kkaacchh pprrzzeezz PPoommoorrsskkiiee

–– rroozzwwiijjaammyy ttrraassyy rroowweerroowwee

ssttrr.. 1100––1133

Page 2: POMORSKIE - Euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano

„Pomorskie w Unii” Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu2

EURONEWSY

344

5

6–7

7

8

9

10

11–1314–15

161718

19

Jesienne atrakcje dla łasuchówProgram Kapitał LudzkiKonsultacje społeczne projektu StrategiiRozwoju Województwa Pomorskiego 2020

EUROROZMOWA

O konsultacjach społecznych Strategii 2020rozmawiamy z Mieczysławem Strukiem,marszałkiem województwa pomorskiego

RAPORT

Rozwijamy Regionalną Sieć SzlakówRowerowychZwiedzamy zamki jednoślademTropem regionalnych smaków

BIZNES I EDUKACJA

EUROFLASH

Projekt TransBaltic – rozwój pomorskiegotransportuInicjatywa JEREMIE bliżej przedsiębiorców – podsumowanie Pomorskiej GiełdyProduktów Finansowych Wielkie zmiany w Pomorskiem, czyli kampania unijna 2012Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu

Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano kilkaprojektów dla rowerzystów, w tym Szlak Zamków Gotyckich na Powiślu.

Zapraszamy w kulinarnąpodróż Siecią „DziedzictwoKulinarne Pomorskie”.

Mama może wszystko!Case Simulator – innowacje na UGI co po UEFA Euro 2012? Kwalifikacje zawsze na czasieZdolny na dobrym kursie

Zwiedzamy zamki jednośladem

Tropemregionalnychsmaków

str. 14–15

WWyyddaawwccaa::Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego

RReeddaakkccjjaa::Departament Promocji Województwa UMWPDepartament Programów RegionalnychUMWP

ZZeessppóółł rreeddaakkccyyjjnnyy::Maciej Wiśniewski, Janusz Mosakowski,Maciej Grzywacz, Adam Moczulski,Aleksandra Cieplińska, MałgorzataMatkowska, Marcin Twardokus, AnitaBrzostowska, Joanna Speiser, AgnieszkaKobus, Bartosz Kozicki, Teresa Suchodolska,Iwona Gajewska-Michnik, Iwona Naliwajek,Joanna Bogdziewicz-Wróblewska,Bożena Micun-Gusman, Małgorzata Okulewicz,Katarzyna Kaparska, Joanna Oberbek,Monika Kazimierczak

PPrrzzyyggoottoowwaanniiee:: Agape. Agencja doradcza i wydawniczaul. Lazurowa 183 lok. 3, 01-479 Warszawa tel./faks: 22 886 62 26e-mail: [email protected]

AAddrreess ddoo kkoorreessppoonnddeennccjjii:: Urząd Marszałkowski Województwa PomorskiegoDepartament Promocji Województwa ul. Długi Targ 1/7, 80-828 Gdańsk

tel.: 58 326 87 85faks: 58 326 87 86e-mail: [email protected]

Nakład: 2000 egzemplarzy.Egzemplarz bezpłatny.Fot. na okładce: 123RF

„„PPoommoorrsskkiiee ww UUnniiii”” IInnffoorrmmaattoorr RReeggiioonnaallnneeggoo PPrrooggrraammuu OOppeerraaccyyjjnneeggoo ddllaa WWoojjeewwóóddzzttwwaa PPoommoorrsskkiieeggoo ii ffuunndduusszzyy NNSSSS nnaa PPoommoorrzzuuISSN 2081-7754

str. 11–13

str. 18

I co po UEFA Euro 2012?Kwalifikacje zawsze na czasie

Korzyści dla Pomorskiego z Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej.

SSPPIISS TTRREEŚŚCCII

Źródło: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

Page 3: POMORSKIE - Euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano

i konkursów poœwiêconych lokalnym tra-

dycjom kulinarnym. W tym roku na sto-

³ach królowaæ bêd¹ miody. Ich znaczenie

i wykorzystanie w kuchni kociewskiej bê-

dzie motywem przewodnim imprezy. Tra-

dycj¹ sympozjum jest konkurs kulinarny

na najsmaczniejsz¹ potrawê kociewsk¹.

Tym razem bêd¹ to miêsa w miodzie. Naj-

lepsze danie otrzyma tytu³: „Hit Sympo-

zjum Kulinarnego”.

Bêdzie te¿ prezentacja kalendarza kuli-

narnego na 2013 rok. Znajd¹ siê w nim

przepisy na dania, które w minionych la-

tach by³y serwowane podczas sympozjum.

Najm³odsi bêd¹ mogli wzi¹æ udzia³

w konkursie plastycznym „Moja przygoda

z miodem”. Dodatkowa atrakcja to wystêp

grupy teatralnej z Domu Kultury w Pszczó³-

kach, która przedstawi legendê o miodzie.

Nie zabraknie te¿ tradycyjnych kociew-

skich œpiewów i tañców, a przede wszystkim

degustacji najró¿niejszych specja³ów, przy-

gotowanych zgodnie z tradycj¹ kuchni ko-

ciewskiej. Na zakoñczenie przygotowano

muzyczn¹ niespodziankê. Szczegó³owy pro-

gram i informacje dotycz¹ce uczestnictwa

w konkursach dostêpne s¹ na stronie inter-

netowej: wwwwww..ffoorruummkkoobbiieett..oorrgg..ppll.

„Kaszëbsczé Jestku” i „O jeœciu na Ko-

ciewiu” to prawdziwa uciecha dla podnie-

bienia mi³oœników kuchni regionalnej. War-

to przyjœæ i spróbowaæ najsmaczniejszych

rodzimych potraw!

Wydarzenia na sta³e wpisa³y siê do ka-

lendarza imprez wspieranych przez Sekre-

tariat Regionalny Krajowej Sieci Obszarów

Wiejskich dla Województwa Pomorskiego.

„Kaszëbsczé Jestku” i „O jeœciu na Kocie-

wiu” kolejny raz s¹ wspó³finansowane ze

œrodków Unii Europejskiej w ramach Pla-

nu Dzia³ania Sekretariatu Regionalnego

KSOW na lata 2012–2013.

FFKarolina Litka

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego

FFeessttiiwwaall PPoottrraaww KKaasszzuubbsskkiicchh „„KKaasszzëëbbsscczzéé

JJeessttkkuu”” ju¿ od czterech lat przyci¹ga t³umy

do OOssttrrzzyycc, nad Jezioro Ostrzyckie na Ka-

szubach. Podczas imprezy organizowany

jest konkurs kulinarny, którego uczestnicy

przygotowuj¹ potrawy z tradycyjnych pro-

duktów kaszubskich. W zawodach startuj¹

zarówno zawodowi kucharze, jak i ucznio-

wie szkó³ gastronomicznych.

Zespo³y bêd¹ rywalizowaæ 22 wrzeœnia

o Z³ot¹, Srebrn¹ i Br¹zow¹ £y¿kê. Kuli-

narne zmagania odbêd¹ siê w du¿ym na-

miocie, otwartym dla publicznoœci. Ku-

charzy bêdzie mo¿na podgl¹daæ przy pra-

cy w godz. 14.00–18.00. To niepowtarzal-

na okazja do poznania tajemnic przyrz¹-

dzania potraw i technik ich dekorowania,

a na koniec – posmakowania tradycyjnych

kaszubskich specja³ów.

Zwolenników kuchni kociewskiej za-

praszamy natomiast na sympozjum kuli-

narne „„OO jjeeœœcciiuu nnaa KKoocciieewwiiuu””. Odbêdzie

siê ono 6 paŸdziernika w Domu Kultury

w miejscowoœci SSuubbkkoowwyy. Sympozjum

jest po³¹czeniem wyk³adów, warsztatów

Koniec lata to nie koniec atrakcji na Pomorzu. Pierwsze dni jesieni warto spędzić na Kaszubach i Kociewiu, które o tej porze roku przyciągają bogatą ofertą wydarzeńnawiązujących do lokalnych tradycji. „Kaszëbsczé Jestku” w Ostrzycach oraz „O jeściu na Kociewiu” w miejscowości Subkowy to propozycje dla miłośników kaszubskiej i kociewskiej kuchni regionalnej. Można spróbować lokalnych przysmaków i uczestniczyć w ich przygotowaniu.

Nr 2 lato 2012 „Pomorskie w Unii” 3

EEUURROONNEEWWSSYY

Fot. Emilia Laskowska

JJeessiieennnnee aattrraakkccjjee ddllaa łłaassuucchhóóww

Page 4: POMORSKIE - Euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano

„Pomorskie w Unii” Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu4

ny sposób przekazuj¹ oni praktyczn¹ wie-

dzê zwi¹zan¹ z koordynowaniem i wdra¿a-

niem projektu. Ka¿de spotkanie jest bez-

p³atne i podzielone na kilka bloków tema-

tycznych, a uczestnicy mog¹ zadawaæ eks-

pertom pytania.

Drugim rodzajem spotkañ s¹ zebrania

beneficjentów realizuj¹cych projekt, któ-

rych celem jest omówienie najwa¿niejszych

kwestii zwi¹zanych z jego realizacj¹.

Spotkania organizowane przez DEFS

charakteryzuj¹ siê wysok¹ frekwencj¹.

Zgodnie z oczekiwaniami beneficjentów in-

formacji dotycz¹cych jednego konkursu

mo¿na zasiêgn¹æ w dwóch terminach.

Wszystko po to, by zainteresowani mogli

przedyskutowaæ swoje w¹tpliwoœci z eks-

pertami. Na zakoñczenie uczestnicy pro-

szeni s¹ o wype³nienie ankiet ewaluacyj-

nych. Uzyskane dane s¹ bardzo cenne i po-

zwalaj¹ udoskonalaæ kolejne konferencje.

Prezentacje ze spotkañ dostêpne s¹ na stro-

nie internetowej: wwwwww..ddeeffss..ppoommoorrsskkiiee..eeuu.

W pierwszym i drugim kwartale 2012 ro-

ku odby³o siê 8 spotkañ informacyjnych oraz

konferencja „Eurosprawni”. Prowadzi³ j¹ Jan

Mela, prezes Fundacji Jaœka Meli „Poza Ho-

ryzonty”. W eventach uczestniczy³o po-

nad 400 osób zainteresowanych zagadnie-

niami zwi¹zanymi z POKL. Byli to przedsta-

wiciele ró¿nych grup zawodowych, zarówno

z sektora publicznego, jak i prywatnego.

Do koñca roku przewidziano jeszcze po-

nad 5 spotkañ.

DDMagdalena Rak

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego

DEFS w Urzêdzie Marsza³kowskim Woje-

wództwa Pomorskiego w Gdañsku jest

instytucj¹ poœrednicz¹c¹ we wdra¿aniu Pro-

gramu Operacyjnego Kapita³ Ludzki, doto-

wanego przez fundusze europejskie.

Uczestniczenie w dzia³aniach promocyjnych

w zakresie komponentu regionalnego

POKL i informowanie o mo¿liwoœciach

wspó³finansowania projektów ze œrodków

EFS to tylko czêœæ dzia³añ departamentu.

DEFS jest gospodarzem ró¿nego ro-

dzaju spotkañ, których celem jest podnie-

sienie œwiadomoœci mieszkañców o mo¿li-

woœciach skorzystania z unijnych dotacji.

Systematycznie organizuje od 2007 roku

dwa rodzaje spotkañ informacyjnych.

Pierwsze z nich skierowane jest do osób

zainteresowanych sk³adaniem wniosków

aplikacyjnych w ramach konkursów og³a-

szanych przez instytucjê poœrednicz¹c¹.

Uczestnikami s¹ przedstawiciele jedno-

stek samorz¹du terytorialnego, przedsiê-

biorców, fundacji, stowarzyszeñ itp.

Udzia³ w spotkaniu jest pierwszym kro-

kiem do zapoznania siê z obowi¹zuj¹cymi

dokumentami, wytycznymi oraz zasadami

pisania wniosków. Prelegentami s¹ nie tyl-

ko eksperci wewnêtrzni (pracownicy de-

partamentu, osoby bezpoœrednio zajmuj¹-

ce siê obs³ug¹ i kontrol¹ projektów), lecz

tak¿e zewnêtrzni. W niezwykle przystêp-

KKoonnssuullttaaccjjeessppoołłeecczznnee pprroojjeekkttuuSSttrraatteeggiiii RRoozzwwoojjuuWWoojjeewwóóddzzttwwaaPPoommoorrsskkiieeggoo 22002200

Bartosz Kozicki, Małgorzata Sobolew

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego

K onsultacje spo³eczne trwa³y 12 tygo-

dni. Obejmowa³y konferencje inau-

guracyjn¹ (Gdañsk) i podsumowuj¹c¹

(Gdynia). Dodatkowo tak¿e cztery debaty

subregionalne (w Starogardzie Gdañskim,

Cz³uchowie, S³upsku oraz Kartuzach)

i liczne spotkania tematyczne (np. z for-

malnymi gremiami o charakterze regional-

nym, z prezesami najwiêkszych firm Po-

morza oraz rektorami uczelni publicznych

i niepublicznych). Ze wzglêdu na po-

nadregionalny charakter zagadnieñ rozwo-

jowych odby³y siê tak¿e robocze konsulta-

cje z innymi regionami, zarówno polskimi,

jak i ba³tyckimi.

Kolejnym krokiem w procesie aktuali-

zacji bêdzie opracowanie projektu Strate-

gii. Ma on uwzglêdniaæ wnioski z konsul-

tacji spo³ecznych oraz rekomendacje p³y-

n¹ce z ocen eksperckich (oceny ex-ante

i prognozy oddzia³ywania na œrodowisko).

Nastêpnie odbêdzie siê pog³êbiona deba-

ta na forum Sejmiku Województwa Po-

morskiego (lipiec–wrzesieñ tego roku).

Ostateczn¹ decyzjê w sprawie zaktualizo-

wanej Strategii podejmie Sejmik Woje-

wództwa we wrzeœniu 2012 roku.

PPrrooggrraamm KKaappiittaałł LLuuddzzkkii

Konsultacje zakończyły się 22 czerwca 2012 roku.Umożliwiały bezpośredniudział w debacie o przyszłości Pomorza. W związku z tym zarządwojewództwa postanowiłnadać im wyjątkową rangę.

Departament Europejskiego Funduszu Społecznego(DEFS) prowadzi działania promocyjno-informacyjnedotyczące możliwości pozyskania i rozliczania unijnychdotacji. Przygotowuje m.in. spotkania dla osób, które chcą skorzystać z tego rodzaju wsparcia oraz dla beneficjentów realizujących projekty.

EEUURROONNEEWWSSYY

Page 5: POMORSKIE - Euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano

„Pomorskie w Unii” 5

O konsultacjach społecznychStrategii 2020 rozmawiamy z Mieczysławem Strukiem,marszałkiem województwapomorskiegoPPoommoorrsskkiiee ww UUnniiii:: PPaanniiee MMaarrsszzaa³³kkuu,, jjaakk

oocceenniiaa PPaann pprrzzeebbiieegg kkoonnssuullttaaccjjii ssppoo³³eecczz--

nnyycchh pprroojjeekkttuu SSttrraatteeggiiii RRoozzwwoojjuu WWoojjee--

wwóóddzzttwwaa PPoommoorrsskkiieeggoo 22002200??

MMiieecczzyyss³³aaww SSttrruukk: Oceniam je jako udane.

Moim zdaniem ich „krêgos³up” stanowi³y

konferencje – inauguracyjna w Gdañsku,

podsumowuj¹ca w Gdyni, a przede wszyst-

kim cztery konferencje subregionalne.

Dziêki du¿emu zainteresowaniu spe³ni³y

rolê debat spo³ecznych o kierunkach roz-

woju poszczególnych czêœci województwa.

PPwwUU:: CCzzyy uuddaa³³oo ssiiêê zzaakkttyywwiizzoowwaaææ ppoommoorr--

sskk¹¹ ssppoo³³eecczznnooœœææ ddoo ww³³¹¹cczzeenniiaa ssiiêê ww pprroocceess

kkoonnssuullttaaccjjii??

MM..SS..: W mojej ocenie – tak. Najlepiej

œwiadczy o tym liczba uczestników konsul-

tacji – blisko 1500 osób. Wp³ynê³o do nas

tak¿e ponad 160 opinii pisemnych. Pocho-

dzi³y zarówno od instytucji publicznych,

jak i organizacji pozarz¹dowych, przedsiê-

biorstw oraz osób prywatnych. Chcia³bym

serdecznie podziêkowaæ wszystkim uczest-

nikom konsultacji za w³o¿ony trud, aktyw-

noϾ oraz Рprzede wszystkim Рza ciekawe

propozycje.

PPwwUU:: JJaakk zzmmiieennii ssiiêê pprroojjeekktt SSttrraatteeggiiii

ppoo kkoonnssuullttaaccjjaacchh ssppoo³³eecczznnyycchh??

MM..SS..: W trakcie konsultacji nie zosta³y za-

kwestionowane podstawowe za³o¿enia

Strategii: jej syntetyczny charakter oraz

najwa¿niejsze wybory strategiczne. Sprze-

ciwów nie budzi tak¿e problemowy, a nie

sektorowy charakter dokumentu. To wa¿-

ne, gdy¿ elementy te maj¹ znaczenie fun-

damentalne. Stanowi¹ punkt wyjœcia dla

dalszej polityki rozwoju Pomorza.

Bez wzglêdu na tê zasadnicz¹ konkluzjê

nale¿y podkreœliæ, ¿e projekt Strategii

zmieni siê w wyniku konsultacji spo³ecz-

nych. Jako przyk³ad mog¹ pos³u¿yæ kwestie

gospodarczego wykorzystania zasobów mo-

rza, edukacji czy kultury i dziedzictwa kul-

turowego. Choæ w intencji autorów projek-

tu Strategii by³y w nim obecne, to wymaga-

j¹ jednak wyraŸniejszego zaadresowania.

Wydaje siê tak¿e, ¿e w dokumencie na-

le¿y precyzyjniej okreœliæ zasady i kryteria,

które bêd¹ obowi¹zywa³y w procesie wdra-

¿ania. Nale¿y to zrobiæ tak, aby Strategia sta-

³a siê – co wielokrotnie podkreœla³em – na-

rzêdziem pozytywnych zmian w regionie.

PPwwUU:: CCoo wwyyddaarrzzyy ssiiêê ppoo pprrzzyyjjêêcciiuu SSttrraatteeggiiii

pprrzzeezz SSeejjmmiikk WWoojjeewwóóddzzttwwaa??

MM..SS..: Uchwalenie Strategii przez Sejmik

we wrzeœniu nie bêdzie zakoñczeniem pro-

cesu jej aktualizacji. Tak naprawdê dopiero

wtedy rozpoczn¹ siê prace nad dokumen-

tami, zawieraj¹cymi szczegó³owe zapisy

w poszczególnych obszarach tematycznych

(rozwoju gospodarczego, aktywnoœci zawo-

dowej i spo³ecznej, zdrowia, atrakcyjnoœci

turystycznej i kulturalnej, infrastruktury

transportowej i transportu zbiorowego,

energetyki i œrodowiska). Dokumenty te

bêd¹ powstawaæ przy udziale wszystkich

zainteresowanych osób i podmiotów. Pod-

dane zostan¹ równie szerokim konsulta-

cjom spo³ecznym. Bardzo liczê na aktywne

zaanga¿owanie naszych partnerów, które

zaowocuje powstaniem dobrych dokumen-

tów strategicznych, definiuj¹cych kierunki

rozwoju Pomorza.

PPwwUU:: DDzziiêêkkuujjeemmyy zzaa rroozzmmoowwêê.

EEUURROORROOZZMMOOWWAA

Page 6: POMORSKIE - Euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano

„Pomorskie w Unii” Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu6

EEUURROOFFLLAASSHH

TTw celu wyartyku³owania w³asnych po-

trzeb i stworzenia koncepcji rozwoju.

Realizacja

Projekt ma odzwierciedlenie w pierw-

szym celu strategicznym priorytetu 3:

Efektywny i bezpieczny system transpor-

towy, wpisanym w Strategiê Rozwoju Wo-

jewództwa Pomorskiego 2020. W zwi¹zku

z tym Samorz¹d Województwa Pomor-

skiego zobowi¹za³ siê do czynnego udzia-

³u w tworzeniu za³o¿eñ projektu oraz re-

alizacji pewnych, kluczowych dla woje-

wództwa zadañ:

„„SSttuuddiiuumm ssttaannuu ii ppootteennccjjaa³³uu ppoo³³¹¹cczzeenniiaa

kkoolleejjoowweeggoo:: SSzzcczzeecciinn––KKoosszzaalliinn––SS³³uuppsskk

––GGddaaññsskk––OOllsszzttyynn––EE³³kk”” – w jego ramach

przeprowadzono ocenê stanu, znaczenia

gospodarczego, oddzia³ywania regional-

nego oraz perspektyw rozwoju przedmio-

towego po³¹czenia kolejowego w kontek-

œcie jego w³¹czenia do transeuropejskiej

sieci transportowej TEN-T.

„„OOcceennaa ooddddzziiaa³³yywwaanniiaa ppoorrttóóww mmoorr--

sskkiicchh ww GGddaaññsskkuu ii GGddyynnii nnaa ssyyttuuaaccjjêê ssppoo--

³³eecczznnoo--ggoossppooddaarrcczz¹¹ ww wwoojjeewwóóddzzttwwiiee ppoo--

mmoorrsskkiimm”” – jej g³ównym celem by³o okre-

œlenie skali oddzia³ywania portów w Gdañ-

sku i Gdyni oraz ich znaczenia dla gospo-

darki województwa pomorskiego, powi¹-

zañ kooperacyjnych (klastrowych) we-

wn¹trz portów i miêdzy nimi oraz identyfi-

kacjê skali efektów mno¿nikowych, wywo-

³anych funkcjonowaniem portów.

„„SSttuuddiiuumm ppootteennccjjaa³³uu ii uuwwaarruunnkkoowwaaññ

pprrzzeessttrrzzeennnnyycchh ffuunnkkccjjoonnoowwaanniiaa ww PPoollssccee

zziieelloonneeggoo kkoorryyttaarrzzaa ttrraannssppoorrttoowweeggoo nnaa oossii

Monika Cholewczyńska

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego

TransBaltic uzyska³ status przedsiêwziê-

cia strategicznego ze wzglêdu na realiza-

cjê celów zawartych w Strategii Unii

Europejskiej dla Regionu Morza Ba³tyc-

kiego oraz z powodu silnego poparcia ze

strony ministerstw transportu i infra-

struktury z krajów partnerskich. W pro-

jekcie bierze udzia³ ponad 20 partnerów.

S¹ to g³ównie jednostki administracji pu-

blicznej i instytucje sektora naukowego

z pañstw le¿¹cych w Regionie Morza Ba³-

tyckiego oraz podmioty z bran¿y trans-

port – spedycja – logistyka (TSL) i sektor

biznesowy jako partnerzy stowarzyszeni.

Cele

Za³o¿enia projektu opieraj¹ siê na dwóch

p³aszczyznach. Pierwsza odnosi siê do po-

prawy wewnêtrznej dostêpnoœci regionu

Morza Ba³tyckiego, jako uzupe³nienie po-

dejmowanych inicjatyw w³adz narodo-

wych. Rozwi¹zania wdra¿ane w TransBal-

tic maj¹ na celu przyspieszenie rozwoju

Regionu Morza Ba³tyckiego (RMB) po-

przez stworzenie modelu zintegrowanego

i dobrze funkcjonuj¹cego systemu trans-

portu multimodalnego.

Dzia³ania realizowane w ramach dru-

giej p³aszczyzny dotycz¹ poprawy ze-

wnêtrznej dostêpnoœci ca³ego obszaru

RMB. Kluczowe jest przygotowanie

poszczególnych regionów na wzrost

przep³ywów transportu interkontynen-

talnego, jak równie¿ zwiêkszonych prze-

p³ywów towarowych miêdzy RMB a po-

zosta³ymi krajami Unii. Dlatego te¿

bezpoœrednim celem projektu jest inte-

gracja po³¹czeñ na Morzu Ba³tyckim

z drogami i liniami kolejowymi w jeden

spójny system i koordynacja wspólnych

dzia³añ strategicznych.

Polskie regiony charakteryzuj¹ siê

stosunkowo s³ab¹ dostêpnoœci¹ transpor-

tow¹. Dlatego te¿ niezmiernie wa¿ny

jest ich udzia³ w tego typu inicjatywach

ppóó³³nnoocc--ppoo³³uuddnniiee”” – celem by³a ocena

obecnych i potencjalnych warunków

infrastrukturalnych i ekonomicznych dla

stworzenia konkurencyjnej oferty przewo-

zów towarowych w multimodalnym kory-

tarzu Ba³tyk-Adriatyk na obszarze Polski,

ze szczególnym uwzglêdnieniem mo¿li-

woœci przekszta³cenia tego korytarza

w tzw. zielony korytarz transportowy.

W ramach przeprowadzonych badañ

odby³ siê równie¿ cykl debat, w których

wziê³o udzia³ ponad dwustu przedstawi-

cieli administracji portowej, firm trans-

portowych, operatorów infrastruktury

PPrroojjeekktt TTrraannssBBaallttiicc –– rroozzwwóójj ppoommoorrsskkiieeggoo ttrraannssppoorrttuuTransBaltic, którego jednym z partnerów jest Samorząd Województwa Pomorskiego,to projekt realizowany w ramach Programu Współpracy Transnarodowej RegionMorza Bałtyckiego 2007–2013.

BBuuddżżeett ccaałłkkoowwiittyy pprroojjeekkttuu wwyynnoossii pprraawwiiee 55,,55 mmllnn eeuurroo..PPrroojjeekktt rreeaalliizzoowwaannyy jjeesstt ww llaattaacchh 22000099––22001122..WW pprroojjeekkcciiee bbiieerrzzee uuddzziiaałł 2200 ppaarrttnneerróóww zz 99 kkrraajjóówwoorraazz 2299 oorrggaanniizzaaccjjii ssttoowwaarrzzyysszzoonnyycchh..PPrroojjeekktt ppoossiiaaddaa ssiillnnee ppooppaarrcciiee sszzcczzeebbllaa rrzząąddoowweeggooppoosszzcczzeeggóóllnnyycchh kkrraajjóóww RReeggiioonnuu MMoorrzzaaBBaałłttyycckkiieeggoo..

PPoollsskkęę rreepprreezzeennttuujjee 55 iinnssttyyttuuccjjii::–– IInnssttyyttuutt LLooggiissttyykkii ii MMaaggaazzyynnoowwaanniiaa zz PPoozznnaanniiaa,,–– IInnssttyyttuutt MMoorrsskkii ww GGddaańńsskkuu,, –– SSaammoorrzząądd WWoojjeewwóóddzzttwwaa PPoommoorrsskkiieeggoo,,–– SSaammoorrzząądd WWoojjeewwóóddzzttwwaa WWaarrmmiińńsskkoo--

--MMaazzuurrsskkiieeggoo,,–– ZZaacchhooddnniiooppoommoorrsskkaa SSzzkkoołłaa BBiizznneessuu..

TTrraannssBBaallttiicc

TransBaltic – w kierunku zintegrowanego systemutransportowego w Regionie Morza Bałtyckiego.

Źród

ło:w

ww

.tran

sbal

tic.e

u

Page 7: POMORSKIE - Euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano

Nr 2 lato 2012 „Pomorskie w Unii” 7

EEUURROOFFLLAASSHH

Pierwsza edycja „Giełdy Produktów Finansowych –JEREMIE jako atrakcyjna forma finansowania pomorskichmikro- i małych przedsiębiorstw w ramach środkówunijnych” odniosła sukces.

Dziêki obecnoœci przedsiêbiorców,

którzy ju¿ skorzystali z inicjatywy

JEREMIE, uczestnicy konferencji mieli

okazjê zasiêgn¹æ informacji „u Ÿród³a”.

Osoby poszukuj¹ce kapita³u na rozwój

mog³y indywidualnie skonsultowaæ swoje

plany z pracownikami instytucji, oferuj¹-

cymi wsparcie w ramach JEREMIE, zapo-

znaæ siê z warunkami i zasadami udziela-

nia po¿yczek oraz porêczeñ.

W trakcie Gie³dy Bank Gospodarstwa

Krajowego podpisa³ kolejne umowy z po-

œrednikami finansowymi. S¹ nimi: Pomor-

ski Regionalny Fundusz Porêczeñ Kredy-

towych, IKB Leasing oraz Regionalne

Towarzystwo Inwestycyjne. £¹czna kwota

umów to 21 mln z³.

Dziêki poszerzeniu sieci dystrybucji

o nowe instytucje pomorscy przedsiêbior-

cy bêd¹ mieli jeszcze lepszy dostêp do pro-

duktów JEREMIE. Pe³na lista poœredni-

ków finansowych zaanga¿owanych w reali-

zacjê inicjatywy JEREMIE w wojewódz-

twie pomorskim jest dostêpna na stronie:

wwwwww..jjeerreemmiiee..ccoomm..ppll.

ZZMonika Kazimierczak

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego

Zgromadzi³a ponad 190 przedstawicieli

przedsiêbiorców, poœredników finansowych

i instytucji otoczenia biznesu. Spotkanie,

zorganizowane przez Bank Gospodarstwa

Krajowego i Urz¹d Marsza³kowski Woje-

wództwa Pomorskiego, uroczyœcie otworzy³

Ryszard Œwilski, cz³onek Zarz¹du Woje-

wództwa Pomorskiego. Eksperci Banku Go-

spodarstwa Krajowego zaprezentowali ofertê

produktów JEREMIE, na któr¹ sk³adaj¹ siê

atrakcyjnie oprocentowane po¿yczki, kredy-

ty oraz porêczenia kredytów bankowych.

Wœród prelegentów znaleŸli siê równie¿

m.in. prof. Witold Or³owski, g³ówny dorad-

ca ekonomiczny PwC, Jeremi Mordase-

wicz, doradca zarz¹du Polskiej Konfederacji

Pracodawców Prywatnych LEWIATAN

oraz przedstawiciele Ministerstwa Rozwoju

Regionalnego. Zaproszeni goœcie przedsta-

wili szanse i bariery rozwoju sektora MŒP

w Polsce. Wskazali tak¿e mo¿liwe globalne

trendy, mog¹ce wp³yn¹æ na dzia³alnoœæ mi-

kro-, ma³ych i œrednich przedsiêbiorstw.

oraz œrodowisk naukowego i biznesu.

Spojrzenie sektora prywatnego jest

szczególnie wa¿ne. Zw³aszcza w czasie,

kiedy w kluczow¹ fazê wchodzi dyskusja

na temat celów, zadañ i instrumentów

dzisiejszej i przysz³ej polityki spójnoœci,

trwaj¹ prace nad strategicznymi doku-

mentami zwi¹zanymi z kwestiami trans-

portu. S¹ nimi np. rewizja sieci TEN-T

i utworzenie instrumentu „£¹cz¹c Euro-

pê”. Unia Europejska stawia sobie ambit-

ne cele œrodowiskowe. Jednoczeœnie sta-

ra siê tworzyæ warunki do ³¹czenia si³

wszystkich sektorów dla podniesienia

konkurencyjnoœci, zwiêkszenia tempa

wzrostu gospodarczego i podniesienia po-

ziomu zatrudnienia.

Rozwój

Województwo pomorskie chce aktywnie

uczestniczyæ w dzia³aniach maj¹cych na ce-

lu poprawê dostêpnoœci transportowej oraz

realizacjê za³o¿eñ polityki spójnoœci. Ma

na uwadze d³ugofalowy rozwój regionów,

a wiêc wieloletni horyzont czasowy. Jedn¹

z inicjatyw, które wdra¿a w tym kierunku,

jest z pewnoœci¹ pilna realizacja koncepcji

korytarza Ba³tyk-Adriatyk. Stanowi strate-

gicznie istotn¹ kwestiê dla regionów klu-

czowych dla rozwoju handlu w pó³nocnej,

wschodniej i po³udniowo-wschodniej czê-

œci Europy, a jednoczeœnie stanowi¹cych si-

³ê napêdow¹ dla zrównowa¿onego rozwoju

systemu transportowego oraz gospodarcze-

go. Obecnie mo¿emy zaobserwowaæ zmia-

nê trendów w transporcie i przesuniêcie

czêœci ³adunków z Morza Pó³nocnego

na Morze Ba³tyckie. Du¿y udzia³ mia³

w tym rozwój terminali kontenerowych

w Gdañsku i Gdyni oraz uruchomienie sta-

³ego po³¹czenia oceanicznego. Odnotowy-

wany z roku na rok wzrost prze³adunków

stawia porty Zatoki Gdañskiej w roli bramy

na rynki Europy Wschodniej. Natomiast

efektywne korytarze multimodalne na osi

pó³noc-po³udnie i wschód-zachód wp³yn¹

na wzmocnienie spójnoœci terytorialnej

i spo³ecznej, poprawê konkurencyjnoœci go-

spodarczej i zwiêkszenie zatrudnienia

w naszym regionie.

Więcej informacji o projekcie oraz raportykońcowe z przeprowadzonych analiz dostępne sąna stronach internetowych:wwwwww..ttrraannssbbaallttiicc..eeuu oraz wwwwww..eewwtt..ppoommoorrsskkiiee..eeuu

IInnffoorrmmaaccjjee oo pprroojjeekkcciiee

IInniiccjjaattyywwaa JJEERREEMMIIEEbblliiżżeejj pprrzzeeddssiięębbiioorrccóóww–– ppooddssuummoowwaanniiee PPoommoorrsskkiieejjGGiieełłddyy PPrroodduukkttóóww FFiinnaannssoowwyycchh

Page 8: POMORSKIE - Euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano

gorocznej kampanii, nowoœci¹ w stosunku

do dzia³añ podejmowanych w innych wo-

jewództwach, bêd¹ promocyjno-informa-

cyjne pikniki rodzinne. W sierpniu

i wrzeœniu siedem pomorskich miejsco-

woœci odwiedzi mobilne miasteczko na-

miotowe, na terenie którego nie zabrak-

nie rozrywek dla najm³odszych, ciekawo-

720 spotów radiowych, 160 spotów telewizyjnych, ponad 30 artykułówinformacyjnych w prasie ogólnopolskiej, ponadto strony internetowe,billboardy, plakaty oraz eventy dla mieszkańców regionu, organizowane w siedmiu miastach naszego regionu – kampania informacyjna„Zmieniamy się z Pomorskiem 2012” rusza na początku sierpnia.

OOBartosz Kraszewski

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego

O tym, ¿e fundusze unijne s¹ motorem

napêdowym rozwoju województwa po-

morskiego, wiadomo nie od dziœ. Podkre-

œlaj¹ to politycy, dzia³acze samorz¹dowi,

pracownicy punktów informacyjnych

i urzêdów. Jednak, kiedy zapytamy staty-

stycznego mieszkañca regionu o przyk³ady

wykorzystania unijnych pieniêdzy, z któ-

rymi spotyka siê on w ¿yciu codziennym,

odpowiedŸ rodzi pewne problemy. Ten

stan rzeczy zmieniæ ma tegoroczna regio-

nalna kampania informacyjna poœwiêcona

efektom wdra¿ania funduszy UE.

¯adne opisy nie przemawiaj¹ do œwia-

domoœci Pomorzan tak, jak konkretne licz-

by, dlatego te¿ w tym roku postawiono

na przeliczniki. Œledz¹c przebieg kampanii

w mediach, internecie oraz podczas orga-

nizowanych dla mieszkañców pikników

informacyjnych, mieszkañcy województwa

i odwiedzaj¹cy je turyœci dowiedz¹ siê miê-

dzy innymi, i¿:

• ponad 7 tys. osób otworzy³o pierwszy raz

w³asn¹ dzia³alnoœæ gospodarcz¹, a po-

nad 800 ju¿ istniej¹cych firm uzyska³o

pieni¹dze na dalszy rozwój,

• unijne pieni¹dze umo¿liwi³y zakup sprzê-

tu i budowê infrastruktury dla 32 tys. stu-

dentów, ponad 100 tys. uczniów wziê³o

udzia³ w zajêciach dodatkowych, a 9 tys.

seniorów w wieku 55–64 lat mog³o

uczestniczyæ w kursach poszerzaj¹cych

wiedzê i umiejêtnoœci,

• sieæ internetowa w Pomorskiem jest

d³u¿sza ni¿ dystans z Gdañska do Pary¿a

i wynosi ponad 1500 km!

To tylko kilka faktów, które uzupe³-

nione zostan¹ licznymi przyk³adami inwe-

stycji i realizacji, wykorzystywanych w ¿y-

ciu codziennym. Jeœli chodzi o formê te-

WWiieellkkiiee zzmmiiaannyy ww PPoommoorrsskkiieemm,,cczzyyllii kkaammppaanniiaa uunniijjnnaa 22001122

8 „Pomorskie w Unii” Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu

stek dla nieco starszych oraz szczegó³o-

wych informacji dla wszystkich zaintere-

sowanych rozwojem i przemianami za-

chodz¹cymi w najbli¿szym otoczeniu.

Unijna karawana rusza 12 sierpnia

w Strzelinku, s³yn¹cym z miêdzynarodowe-

go festiwalu Legendy Rocka, który odbywaæ

siê bêdzie tam w tym samym czasie.

EEUURROOFFLLAASSHH

SSttrrzzeelliinnkkoo –– 1122 ssiieerrppnniiaa KKrryynniiccaa MMoorrsskkaa –– 1188 ssiieerrppnniiaaWWłłaaddyyssłłaawwoowwoo –– 2255 ssiieerrppnniiaa PPuucckk –– 11 wwrrzzeeśśnniiaa

BByyttóóww –– 88 wwrrzzeeśśnniiaa PPrruusszzcczz GGddaańńsskkii –– 1155 wwrrzzeeśśnniiaa KKwwiiddzzyynn –– 2222 wwrrzzeeśśnniiaa

CCoo,, ggddzziiee,, kkiieeddyy,, cczzyyllii kkaammppaanniijjnnyy rroozzkkłłaadd jjaazzddyy::

Page 9: POMORSKIE - Euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano

PP

„Pomorskie w Unii” 9Nr 2 lato 2012

JJEESSSSIICCAA jjeesstt iinniiccjjaattyywwąą KKoommiissjjii EEuurrooppeejjsskkiieejj uummoożżlliiwwiiaajjąąccąą ffiinnaannssoowwaanniiee ttrrwwaałłyycchh iinnwweessttyyccjjii nnaa oobbsszzaarraacchhmmiieejjsskkiicchh ww ffoorrmmiiee zzwwrroottnnyycchh iinnssttrruummeennttóóww wwssppaarrcciiaa ((nnpp.. ppoożżyycczzeekk)).. PPrroojjeekkttyy ffiinnaannssoowwaannee ww tteejj ffoorrmmuulleemmaajjąą cchhaarraakktteerr zziinntteeggrroowwaannyy,, łłąącczząącc ww sswweejj iissttoocciiee aassppeekktt bbiizznneessoowwyy ((uummoożżlliiwwiiaajjąąccyy ssppłłaattęę ppoożżyycczzkkii)) zz eelleemmeennttaammii ssppoołłeecczznnyymmii,, ppoożżąąddaannyymmii zz ppuunnkkttuu wwiiddzzeenniiaa llookkaallnneejj ssppoołłeecczznnoośśccii ((nnpp.. rreeaalliizzaaccjjaa iinnwweessttyyccjjii,,kkttóórraa ppoozzwwaallaa wwyypprroowwaaddzziićć ddaannyy oobbsszzaarr zz ssyyttuuaaccjjii kkrryyzzyyssoowweejj))..IInniiccjjaattyywwaa JJEESSSSIICCAA rreeaalliizzoowwaannaa jjeesstt ww wwoojj.. ppoommoorrsskkiimm zzee śśrrooddkkóóww eeuurrooppeejjsskkiicchh ddoossttęęppnnyycchh ww rraammaacchhRReeggiioonnaallnneeggoo PPrrooggrraammuu OOppeerraaccyyjjnneeggoo ddllaa WWoojjeewwóóddzzttwwaa PPoommoorrsskkiieeggoo nnaa llaattaa 22000077––22001133..

CCoo ttoo jjeesstt JJEESSSSIICCAA??

PPoocczząąttkkii ggaarrnniizzoonnuu ssiięęggaajjąą cczzaassóóww pprruusskkiicchhzzaabboorróóww.. TTeerreennyy pprrzzeekkaazzaannoo wwoojjsskkuu1144 wwrrzzeeśśnniiaa 11990011 rrookkuu.. UUrroocczzyyssttoośśććwwmmaasszzeerroowwaanniiaa 11 ii 22 PPuułłkkuu HHuuzzaarróóww SSttrraażżyyPPrrzzyybboocczznneejj zzaasszzcczzyycciiłł WWiillhheellmm IIII.. ZZggooddnniieezz ppoossttaannoowwiieenniiaammii ttrraakkttaattuu wweerrssaallsskkiieeggoooossttaattnniiee pprruusskkiiee ooddddzziiaałłyy ooppuuśścciiłłyywwrrzzeesszzcczzaańńsskkiiee kkoosszzaarryy 99 lluutteeggoo 11992200 rrookkuu..WW ookkrreessiiee WWoollnneeggoo MMiiaassttaa GGddaańńsskkaa kkoosszzaarryyzzaajjmmoowwaałłaa ppoolliiccjjaa.. DDoo wwoojjsskkaa tteerreenn ppoowwrróócciiłłppoo wwoojjnniiee.. WW ppoołłoowwiiee llaatt 9900.. XXXX wwiieekkuu ppooddjjęęttooddeeccyyzzjjęę oo lliikkwwiiddaaccjjii jjeeddnnoosstteekk wwoojjsskkoowwyycchh..

SSkkąądd ppoojjaawwiiłłoo ssiięę wwoojjsskkooww GGddaańńsskkuu WWrrzzeesszzcczzuu??

wa¿nym punktem na kulturalnej mapie

Trójmiasta. Istotne jest równie¿ to, ¿e po-

¿yczka w ramach inicjatywy JESSICA po-

zwoli uchroniæ przed dalsz¹ degradacj¹ re-

witalizowane obiekty, które wpisane s¹

do rejestru zabytków.

– Garnizon Kultury to nie tylko cieka-

wy biznesowo projekt, ale te¿ istotny

z punktu widzenia elementów prospo-

³ecznych, dziêki czemu mogliœmy uzyskaæ

atrakcyjne wspó³finansowanie ze œrodków

inicjatywy JESSICA – wyjaœnia Iwona Zie-

mianowicz, wiceprezes zarz¹du spó³ki

Hossa Biz, która realizuje projekt. – Mamy

ju¿ spore doœwiadczenie w zakresie rewi-

Za trzy lata na byłych terenach wojskowych w GdańskuWrzeszczu swe podwoje otworzy „Garnizon Kultury.Nowe Centrum promocji kultury i sztuki w GdańskuWrzeszczu.” Projekt zostanie zrealizowany dziękiwsparciu Unii Europejskiej. Umowę o udzieleniepożyczki ze środków europejskich – w ramachinicjatywy JESSICA – podpisano 15 czerwca tego roku.

Maciej Grzywacz

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego

Projekt dotyczy rewitalizacji obszaru po-

wojskowego zlokalizowanego w Gdañsku-

-Wrzeszczu przy ul. S³owackiego. W wyni-

ku tych prac udostêpniona zostanie nowo-

czesna powierzchnia us³ugowa, przezna-

czona na dzia³alnoœæ targowo-wystawien-

nicz¹ i konferencyjn¹. Wewn¹trz znajd¹

siê tak¿e miejsca na lokale gastronomicz-

ne, klub muzyczny ze scen¹ oraz kameral-

ne kino. Garnizon Kultury ma szansê byæ

nie tylko miejscem integracji mieszkañ-

ców Wrzeszcza i ca³ego Gdañska, ale tak¿e

talizacji budynków zabytkowych. Na tere-

nie Garnizonu w latach 2007–2009 przy-

wrócono œwietnoœæ kilku budynkom pe³-

ni¹cym obecnie funkcje biurowe – zazna-

cza pani wiceprezes i dodaje: – Efekt na-

szej pracy zosta³ uhonorowany bran¿ow¹

nagrod¹ Polskiego Zwi¹zku In¿ynierów

i Techników Budownictwa „Budowa Roku

2009” w kategorii rewitalizacji budynków

zabytkowych.

Po¿yczki w wysokoœci 19,2 mln z³

ze œrodków Unii Europejskiej w ramach Re-

gionalnego Programu Operacyjnego dla Wo-

jewództwa Pomorskiego na lata 2007–2013

udzieli³ Bank Gospodarstwa Krajowego,

który we wspó³pracy z Agencj¹ Rozwoju Po-

morza SA pe³ni rolê Funduszu Rozwoju

Obszarów Miejskich.

EEUURROOFFLLAASSHH

NNoowwee cceennttrruumm pprroommooccjjii kkuullttuurryyww GGddaańńsskkuu--WWrrzzeesszzcczzuu

Źród

ło:m

ater

iały

pra

sow

e in

wes

tora

Źród

ło:D

as B

unde

sarc

hiv

Wizualizacja Garnizonu Kultury

Wilhelm II w Garnizonie, 15 września 1911

Page 10: POMORSKIE - Euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano

„Pomorskie w Unii” Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu10

TT³y przez eksperta dokumentów plani-

stycznych i jednoczeœnie praktyka rowe-

rowego oraz przedstawiciela Departa-

mentu Turystyki UMWP. Wypracowano

model powi¹zañ szlakowych z rowerowy-

mi trasami miêdzynarodowymi. Omówio-

no te¿ potrzeby w zakresie niezbêdnej in-

frastruktury. Pomys³y, którymi dzielili siê

uczestnicy, znajd¹ siê w przygotowywanej

koncepcji oraz zostan¹ poddane szerszej

konsultacji. Najciekawsze propozycje to

poprowadzenie dróg rowerowych po sta-

rych nasypach zlikwidowanych linii kole-

jowych oraz wykorzystanie wiejskich

œwietlic jako obiektów noclegowych dla

rowerzystów.

Otwarta dyskusja i nieograniczone po-

mys³y pozwoli³y na wypracowanie cieka-

wych zapisów w dokumencie. Ponadto

przyczyni³y siê do stworzenia lokalnych

zespo³ów ds. rozwoju turystyki rowero-

wej. Wspó³pracuj¹c, bêd¹ one tworzyæ

sieæ wsparcia dla opracowywanego doku-

mentu strategicznego. Spotkaniom towa-

rzyszy³y tak¿e przejazdy rowerowe, które

pozwoli³y na praktyczne spojrzenie na tu-

rystykê rowerow¹.

Samorząd Województwa Pomorskiego rozpocząłprace nad Koncepcją Rozwoju Turystyki Rowerowejw Województwie Pomorskim na lata 2013–2020.Głównym założeniem dokumentu jest stworzeniespójnej sieci szlaków rowerowych w regionie.Zakończono właśnie serię warsztatów, na którychomówione zostały pomysły, jak rozbudowaći zintegrować ze sobą trasy rowerowe w naszymwojewództwie.

Marta Chełkowska

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego

Turystyka rowerowa jest coraz popular-

niejsz¹ form¹ spêdzania wolnego czasu.

Staje siê alternatyw¹ dla pieszych czy

samochodowych wycieczek.

Województwo pomorskie, widz¹c po-

trzeby u¿ytkowników rowerów i wzrost

popularnoœci turystyki rowerowej, podjê³o

prace nad stworzeniem „Koncepcji Roz-

woju Turystyki Rowerowej w Wojewódz-

twie Pomorskim na lata 2013–2020”. Ide¹

koncepcji jest zbudowanie zintegrowa-

nej sieci szlaków rowerowych tak, by

tworzy³y atrakcyjn¹, bezpieczn¹ i ³atw¹

komunikacyjnie, spójn¹ ca³oœæ. Prace

nad dokumentem poprzedzi³y serie

spotkañ w regionie z lokalnymi œrodo-

wiskami rowerowymi oraz przedstawi-

cielami samorz¹dów. By³y one doskona-

³¹ okazj¹ do debaty nad kszta³tem do-

celowej sieci szlaków oraz do wymiany

doœwiadczeñ.

Dyskutowali praktycy, pasjonaci,

przedsiêbiorcy turystyczni oraz dzia³a-

cze organizacji pozarz¹dowych. Spotka-

nia w formie warsztatów prowadzone by-

RRAAPPOORRTT

Page 11: POMORSKIE - Euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano

RR

Nr 2 lato 2012 „Pomorskie w Unii” 11

RRAAPPOORRTT

Maciej Grzywacz

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego

Rowerowy Szlak Zamków Gotyckich na Po-

wiœlu liczy 157 km. Biegnie przez trzy po-

wiaty województwa pomorskiego: malbor-

ski, sztumski i kwidzyñski. Na ca³ej jego

d³ugoœci wprowadzono spójny system ozna-

kowania, wskazuj¹cy na zwi¹zek ze Szla-

kiem Zamków Gotyckich. Trasa zosta³a

po³¹czona z istniej¹cym systemem dróg

rowerowych na Powiœlu, w tym ze szlakiem

rowerowym R1, co umo¿liwi turystom poru-

szanie siê po 240 km tras pomiêdzy zamka-

mi w Malborku, Sztumie, Kwidzynie, Gnie-

wie i innymi atrakcjami Powiœla.

Dla bezpieczeñstwa turystów ruch

rowerowy zosta³ wyprowadzony z drogi kra-

jowej. Trasa biegnie po drogach o najmniej-

szym natê¿eniu ruchu samochodowego

i po niezwykle atrakcyjnych krajobrazowo

terenach leœnych.

We wszystkich gminach wzd³u¿ tras ro-

werowych powsta³y lub zosta³y przebudowa-

ne miejsca wypoczynkowe (³awy i sto³y, ko-

sze na œmieci, stojaki na rowery, tablice in-

formacyjne) oraz rekreacyjne (wyposa¿one

dodatkowo w toalety i infrastrukturê rekre-

acyjn¹, np. plac zabaw dla dzieci).

ZZwwiieeddzzaammyy zzaammkkii jjeeddnnoośśllaaddeemm

Fundusze europejskie pozwoliły namprzypomnieć, że jazda na rowerze możebyć atrakcyjną alternatywą dla komunikacji miejskiej i samochodu, a ponadto wspaniałą formą wypoczynkudla całych rodzin. Ze środkówRegionalnego Programu Operacyjnegozrealizowano kilka projektów dla rowerzystów, między innymi SzlakZamków Gotyckich na Powiślu.

KKrraassnnaa ŁŁąąkkaa –– BBaalleewwoo –– DDwwoorreekk –– MMiikkoołłaajjkkii PPoommoorrsskkiiee

WKrasnej Łące w pobliżu XIV-wiecznego kościoła św. Anny znajduje się punkt wypoczynku i plac zabaw.Wyjeżdżając z tego miejsca, skręcamy w lewo. Kierujemy się asfaltową drogą około 150 m. Następnie

na napotkanym skrzyżowaniu skręcamy w prawo. Jedziemy tą drogą prosto do skrzyżowania, na którym skrę-camy w lewo, ku Balewu. Jedziemy prosto. Po kilku kilometrach ukazują się nam pierwsze zabudowania Bale-wa, a po prawej stronie Jezioro Balewskie. W ramach projektu nad Jeziorem Balewskim został utworzony punktwypoczynku i rekreacji.

Kierujemy się do Mikołajek Pomorskich przez Dworek, do którego wracamy trasą, którą przyjechaliśmy.Mijamy skrzyżowanie na Krasną Łąkę i kierujemy się prosto ku Mikołajkom Pomorskim. Przy wjeździe do wsipo lewej stronie mijamy leśniczówkę. Na pierwszym skrzyżowaniu skręcamy w prawo, gdzie naprzeciwko urzę-du gminy usytuowany został punkt wypoczynku i rekreacji.

DDwwoorreekk –– PPeerrkklliiccee –– SSttąążżkkii –– RRooddoowwoo –– PPrraabbuuttyy

To najdłuższy odcinek do pokonania. Z Mikołajek Pomorskich wracamy do Dworku. Dojeżdżamy do skrzyżowa-nia, na którym stoi tablica kierunkowa. Informuje, że do Stążek mamy 3 km. Trasa wiedzie na początku do Per-

klic. Jedziemy asfaltową nawierzchnią między polami. Po trzech kilometrach ukazują się nam zabudowania Stążek,w których znajduje się neorenesansowy dwór. Ze Stążek mamy dwa kilometry do Rodowa. Ścieżka prowadzi asfal-tem między polami i nielicznymi gospodarstwami. W drodze do Rodowa nie sposób nie zauważyć stojącego w po-lu wysokiego przekaźnika radiowo-telewizyjnego. W Rodowie, skręcając w lewo, skierujemy się do Prabut.

Warto na chwilę zjechać w prawo, by zobaczyć „wioskę cudów” z rzeźbami i formami przestrzennymi. Wra-cając na szlak, kierujemy się polną drogą w stronę Prabut. Warto wybrać ten odcinek chociażby dla widoku jezio-ra Dzierzgoń. Ze względu na swój rozmiar i ukształtowanie terenu towarzyszy nam ono niemal do samych Prabut.

Przejeżdżamy przez Górowychy i na skrzyżowaniu Prabuty – Mikołajki Pomorskie skręcamy w lewo do Prabut.Wjeżdżając do miasta, kierujemy się ulicą Parkową, która doprowadzi nas do placu Wolności – centrum miasta.

AAlltteerrnnaattyywwnnee ooddcciinnkkii sszzllaakkuu rroowweerroowweeggoo ww ggmmiinniiee MMiikkoołłaajjkkii PPoommoorrsskkiiee:: BBaalleewwoo –– CCiieesszzyymmoowwoo,,CCiieesszzyymmoowwoo –– SSttąążżkkii,, CCiieesszzyymmoowwoo –– OObbrrzzyynnoowwoo,, CCiieesszzyymmoowwoo –– MMaattuullee..

GGmmiinnaa MMiikkoołłaajjkkii PPoommoorrsskkiiee,, łłąącczznnaa ddłłuuggoośśćć sszzllaakkuu –– 3344 kkmm

Fot.

Kam

il M

arko

wsk

i

Page 12: POMORSKIE - Euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano

„Pomorskie w Unii” Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu12

RRAAPPOORRTT

WWiieellbbaarrkk –– GGoośścciisszzeewwoo –– WWęęggrryy –– UUśśnniiccee –– SSzzttuummsskkiiee PPoollee –– JJeezziioorroo BBiiaałłee –– SSzzttuumm

Jadąc lasem, dojeżdżamy do punktu wypoczynkowego nad Nogatem, na odpowiednio zabezpieczonejskarpie. Wracając na ścieżkę, jedziemy lasem, który kończy się przy pobliskich polach. Skręcamy w pra-

wo i jedziemy polną drogą, na końcu której skręcamy w lewo. Docieramy do niewielkiego skrzyżowania,na którym droga polna zbiega się z asfaltową. Skręcamy w prawo. Jedziemy do najbliższego skrzyżowa-nia, jedziemy prosto. Po lewej stronie znajduje się nieco oddalona farma wiatrowa w miejscowości Ko-niecwałd. Dojeżdżając do najbliższego skrzyżowania, skręcamy w prawo. Jedziemy asfaltową nawierzch-nią, na kolejnym skrzyżowaniu nadal jedziemy prosto. Warto w tym miejscu zatrzymać się na chwilęi zboczyć w prawo. Jest tam rezerwat przyrody Parów Węgry.

Wracając na ścieżkę i kierując się od wspomnianego skrzyżowania prosto, przejeżdżamy przez zabu-dowania wsi Węgry. Zaraz za nimi czeka na nas zadaszony punkt wypoczynkowy ze stojakami na rowe-ry. Po chwili odpoczynku jedziemy w kierunku lasu. Na rozwidleniu dróg skręcamy w lewo, gdzie ukazu-je się przed nami kolejny punkt wypoczynkowy (w Uśnicach). Możemy usiąść przy zadaszonym stole z ła-wami, a rower postawić na stojaku. Jedziemy dalej prosto do następnego, leśnego skrzyżowania, na któ-rym skręcamy w prawo, wjeżdżając na drogę pożarową.

Jadąc około 200 metrów drogą pożarową, dojeżdżamy do ścieżki rowerowej. Biegnie ona przez las, równolegle do pobliskiej, asfaltowej drogi. Jedziemy nią nie-mal cztery kilometry aż do Jeziora Białego. Od niego ścieżka prowadzi początkowo drogą asfaltową (ul. Żeromskiego, droga wojewódzka), przechodzącą potem w uło-żoną z kostki ścieżkę rowerową, stanowiącą część chodnika. Odcinek od Jeziora Białego do przejazdu kolejowego ma trzy kilometry. Po minięciu przejazdu skręcamyw prawo i jedziemy prosto około 700 metrów ulicą Reja. Za budynkiem szkoły podstawowej (a przed kinoteatrem) skręcamy w prawo, kierując się na bulwar nadJeziorem Sztumskim.

SSzzttuumm ((bbuullwwaarr ZZaammkkoowwyy nnaadd JJeezziioorreemm SSzzttuummsskkiimm))

Trafimy w ten sposób na zmodernizowaną plażę miejską, na której można wypocząć, popływać, wypo-życzyć latem sprzęt wodny. Z plaży możemy wyruszyć w dwóch kierunkach. Pierwszą opcją jest skiero-

wanie się w prawo (stojąc twarzą do jeziora) ku torom kolejowym. Za drewnianym mostkiem skręcamyw lewo, dojeżdżając na teren rekreacyjny w Zajezierzu. Zlokalizowany jest on przy staropolskim dworku,w którym gościł w 1920 roku Stefan Żeromski. Jadąc drogą przy dworku, w górę, możemy objechać całeJezioro Sztumskie. Wyjedziemy przy ulicy Kwidzyńskiej.

Wariant drugi – z plaży miejskiej jedziemy w lewo bulwarem Zamkowym nad Jeziorem Sztumskim.Zmodernizowany trakt zachęca turystów, by pozostali tu na dłużej. Na skwerku postawiono stoły do po-pularnych gier. Dzieci mogą pobawić się na placach zabaw. Bulwar wzbogacony jest w 16 granitowychtablic, zawierających informacje o warowniach znajdujących się na Szlaku Zamków Gotyckich.

Jadąc ścieżką, kierujemy się w stronę zamku krzyżackiego. Jezioro Sztumskie cały czas mamy po pra-wej stronie. Odcinek ten charakteryzuje się wieloma ciekawostkami historycznymi. Wracając na ścieżkę

i zostawiając za sobą zamek, jedziemy prosto. Przejeżdżamy przez drewniany mostek, gdzie bulwar się kończy.

SSzzttuumm –– BBaarrlleewwiiccee –– PPiieettrrzzwwaałłdd –– KKaallwwaa

Zbulwaru podjeżdżamy w lewo pod niewielką górkę do ulicy Władysława Jagiełły. Skręcamy tuw prawo. Jadąc chodnikiem około 150 m, dojeżdżamy do skrzyżowania na Kalwę, na którym

skręcamy w lewo. Ruszamy dalej prosto, drogą powiatową na Barlewice. Odcinek do Kalwy ma dłu-gość około siedmiu kilometrów. Trasa prowadzi tu częściowo jezdnią i ścieżką rowerową, stanowią-cą część chodnika. Zostawiając za sobą ostatnie zabudowania Barlewic, zaczyna rozpościerać sięprzed nami wiejski krajobraz pobliskich pól. W oddali, po lewej stronie, widać farmę wiatrowąw Koniecwałdzie. Natomiast na horyzoncie pojawia się Pietrzwałd i górująca nad nim wieża kościo-ła pw. św. Piotra w Okowach. Wjeżdżając do wsi, na pierwszym zjeździe w prawo warto zatrzymaćsię i odpocząć przy pobliskich ławach i stołach oraz na placu zabaw.

Wracając na naszą ścieżkę, z Pietrzwałdu kierujemy się do Kalwy. Jadąc prosto nawierzchniąasfaltową, mijamy otaczające ten teren pola. Przejeżdżamy przez przejazd kolejowy. Po lewej stro-nie widać w oddali Jurkowice – niewielką wieś, przez którą przepływa Kanał Juranda (budowla hy-drotechniczna z czasów krzyżackich). Wjeżdżając do Kalwy, skręcamy w prawo, żeby zobaczyć znaj-dujący się tam kościół pw. św. Marii Magdaleny z XIII wieku.

MMiiaassttoo ii ggmmiinnaa SSzzttuumm,, łłąącczznnaa ddłłuuggoośśćć sszzllaakkuu –– 2222 kkmm

GGmmiinnaa MMaallbboorrkk,, łłąącczznnaa ddłłuuggoośśćć sszzllaakkuu –– 22,,55 kkmm

MMaallbboorrkk –– WWiieellbbaarrkk

Bulwar nad Nogatem stanowi jednocześnie początek Rowerowego Szlaku Zamków Gotyckich na Powiślu. Na ścieżkę rowerową można dotrzeć bezpośredniood zamku krzyżackiego. Na wysokości cmentarza powstał podjazd prowadzący do lasu wielbarskiego. Jadąc tym odcinkiem, przejeżdżamy przez las, który kończy

się przy pobliskich polach. Przejeżdżamy przez nie, by po chwili ponownie wjechać do lasu, gdzie biegnie nasza ścieżka.W okolicy warto zobaczyć poniemieckie bunkry, znajdujące się w lesie wielbarskim oraz Śluzę Szonowo na Nogacie, będącą jedną z czterech występujących na tej

rzece. Do dziś obsługiwana jest ręcznie.

Fot.

Janu

sz R

yszk

owsk

i

Fot.

Janu

sz R

yszk

owsk

i

Fot.

Janu

sz R

yszk

owsk

i

Page 13: POMORSKIE - Euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano

Nr 2 lato 2012 „Pomorskie w Unii” 13

RRAAPPOORRTT

KKaallwwaa –– SSttaarryy TTaarrgg

Wracając na ścieżkę i zostawiając kościół za sobą po prawej stronie, przejeżdżamy przez gospodarcze zabudowania Kalwy. Mijamy również znajdujący się za kościo-łem punkt wypoczynku. Na końcu drogi skręcamy w prawo, wjeżdżając na asfaltową drogę. Tym samym opuszczamy wioskę. Kierujemy się poprzez pola na Stary

Targ. Odcinek ten nie jest ruchliwy, w związku z czym możemy podziwiać ładną okolicę. Wreszcie zaczynają ukazywać się zabudowania Starego Targu. Z drugiej stronytowarzyszą nam wspomniane wcześniej wiatraki. Na końcu tego odcinka czeka skrzyżowanie. Jedziemy prosto i wjeżdżamy do Starego Targu.

SSttaarryy TTaarrgg –– WWaapplleewwoo WWiieellkkiiee

WStarym Targu, jadąc prosto ulicą Świerczewskiego, mijamy miejscowe zabudowania, w tym kościół pw. św. Szymona i św. Judy Tadeusza oraz budynek urzędu gminy.Ustawiony został przed nim kamień upamiętniający podpisanie w 1629 roku rozejmu pomiędzy Rzeczpospolitą a Szwecją. Mijamy urząd. Na skrzyżowaniu odbijamy

w lewo (główną drogą) w kierunku Waplewa Wielkiego. Czeka tu punkt wypoczynku.Dojeżdżając do skrzyżowania, skręcamy w prawo w kierunku Waplewa. Jadąc tym od-cinkiem, mijamy pozostałości po przejeździe kolejowym.Tędy przebiegała linia Malbork– Małdyty. Dojeżdżamy do skrzyżowania Ramoty – Morany, na którym skręcamy w le-wo. Wjeżdżamy do Waplewa.

WWaapplleewwoo WWiieellkkiiee –– TTuulliiccee –– NNoowwyy TTaarrgg –– KKrraassnnaa ŁŁąąkkaa

Przejeżdżamy przez wieś. Na końcu drogi znajduje się XIX-wieczna kolumna, zwień-czona współczesną figurką Matki Boskiej. Kierując się w jej stronę, dojedziemy

do świetlicy wiejskiej. Zlokalizowany jest tu punkt wypoczynku, stanowiący dobrą bazęwypadową do zwiedzenia okolicy. Z tego miejsca widać już park z zespołem pałacowymrodziny Sierakowskich – „pomorskiego Soplicowa”. Przy kolumnie skręcamy w lewodo prywatnej kaplicy Sierakowskich. Obecnie pełni ona funkcję kościoła parafialnego.Wracamy na ścieżkę. Mijamy pałac Sierakowskich, jadąc na wspomniane wcześniejskrzyżowanie Ramoty – Morany. Skręcamy na Morany w kierunku Tulic (gdzie warto odpocząć w punkcie wypoczynkowym koła łowieckiego Cyranka). Ścieżka biegnie drogąo dobrej nawierzchni. Przejeżdżamy przez okoliczne pola. Zwiedziwszy punkt wypoczynkowy, wyjeżdżamy z lasu na drogę. Po prawej stronie mijamy Tulice, za którymi skręcamyw prawo. Jedziemy plażą w kierunku lasu. Prowadzi on do drogi asfaltowej, kierującej nas do Krasnej Łąki w gminie Mikołajki Pomorskie.

AAlltteerrnnaattyywwnnee ooddcciinnkkii sszzllaakkuu rroowweerroowweeggoo ww ggmmiinniiee SSttaarryy TTaarrgg::SSttaarryy TTaarrgg –– TTrrooppyy SSzzttuummsskkiiee –– BBuukkoowwoo,,TTuulliiccee –– MMoorraannyy..

GGmmiinnaa SSttaarryy TTaarrgg,, łłąącczznnaa ddłłuuggoośśćć sszzllaakkuu –– 2299 kkmm

Szlak w gminie Dzierzgoń, wiodący od Prakwic do Bukowa (łączna długość – 28,5 km).Trasa w gminie Prabuty: Prabuty – Cieszymowo (łączna długość szlaku – 18,5 km).Gdańsk realizuje warty prawie 80 mln zł projekt „Rozwój Komuni-kacji Rowerowej Aglomeracji Trójmiejskiej w latach 2007–2013”.Mapę ze ścieżkami znajdziesz na stronie: http://rowery.trojmiasto.pl.Powiat Chojnice, realizując projekt „Budowa tras rowerowychi infrastruktury turystycznej w powiecie chojnickim w ramach pro-gramu Kaszubska Marszruta”, wybuduje blisko 50 km szlakówi punkty wypoczynku. Powiat otrzyma 9,8 mln zł dofinansowaniaz funduszy europejskich.„Szlakiem Menonitów przez powiat gdański – budowa i moder-nizacja infrastruktury pieszo-rowerowej na terenie gmin PruszczGdański, Suchy Dąb i Cedry Wielkie" to projekt powiatu gdań-skiego.Prawie 11 mln zł dofinansowania z Regionalnego Programu Opera-cyjnego przekazano na realizację projektu „Turystyczny Szlak Pół-nocnych Kaszub – budowa/przebudowa publicznej infrastrukturyturystycznej – stworzenie spójnego szlaku rowerowego na tereniegmin powiatów wejherowskiego i puckiego”.„Cysterski Trakt Rowerowy. Budowa ścieżki rowerowej na trasiePszczółki – Żelisławki” to projekt gminy Pszczółki, która otrzymałana jego realizację blisko 1 mln zł.

W tekście wykorzystano materiały Urzędu Miasta i Gminy Sztum.Szczególne podziękowania dla Pani Daii Wojtaś.

IInnnnee śścciieeżżkkii rroowweerroowwee ppoowwssttaałłee ww rraammaacchhRReeggiioonnaallnneeggoo PPrrooggrraammuu OOppeerraaccyyjjnneeggoo

MMaattuullee –– SSttaarryy DDzziieerrzzggoońń

ZMatul do Starego Dzierzgonia wiedzie asfaltowa nawierzchnia. Jadąc prosto, dojedziemydo skrzyżowania, na którym skręcamy w prawo. Jedziemy przez pola i mijamy okoliczne

gospodarstwa. Dojeżdżamy do Starego Dzierzgonia. Po drodze mijamy Piaski Morąskie.Z bocznej drogi wyjeżdżamy przy Urzędzie Gminy w Starym Dzierzgoniu. Przejeżdżamyprzez wieś, kierując się na Folwark.

SSttaarryy DDzziieerrzzggoońń –– FFoollwwaarrkk

Ścieżka w tym miejscu prowadzi asfaltową nawierzch-nią drogi wojewódzkiej. Będąc w Folwarku, warto

skierować się do znajdującego się niedaleko Przezmarka.

FFoollwwaarrkk –– PPrrzzeezzmmaarrkk

Droga do Przezmarka wiedzie częściowo brukiem i asfaltem. Z Folwarku jedziemy całyczas prosto. Minąwszy zabudowania wsi, wyjeżdżamy na drogę otoczoną polami. Je-

dziemy tak ponad dwa kilometry, docierając do Przezmarka. Na skrzyżowaniu skręcamyw prawo. Jadąc prosto drogą wojewódzką, dojedziemy do znajdującego się tam jeziora.Po naszej prawej stronie zobaczymy wieżę – jedyny zachowany w tak dobrym stanie ele-ment zamku w Przezmarku. Docierając do Przezmarka, warto zatrzymać się w utworzonymtam punkcie wypoczynku. Do dyspozycji rowerzystów jest murowany grill i zadaszone stołyz ławami. Dzieci mogą wypocząć na placu zabaw.

FFoollwwaarrkk –– PPrraakkwwiiccee

ZFolwarku do Kielm jedziemy około pięciu kilometrów. Droga prowadzi przez pola asfal-tową nawierzchnią, a następnie gruntową drogą. Mijamy po kolei okoliczne wsie (Nowy

Folwark, Protajny). Odcinek ten charakteryzuje się piękną okolicą. Z pewnością jest jednymz najciekawszych krajobrazowo miejsc.

GGmmiinnaa SSttaarryy DDzziieerrzzggoońń,, łłąącczznnaa ddłłuuggoośśćć sszzllaakkuu –– 2222,,55 kkmm

Page 14: POMORSKIE - Euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano

„Pomorskie w Unii” Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu14

rynowane (zbierane w lasach

kaszubskich, powiat koœcier-

ski), powid³a œliwkowe (œliwka

wêgierka z w³asnych sadów),

zupa brzadowa (produkty z w³a-

snych sadów i lasów kaszub-

skich), kaczka z ¿urawin¹ (kacz-

ki z w³asnego chowu), œwiñska

noga w kapuœcie z kasz¹.

2.KKwwaatteerraa AAggrroottuurryyssttyycczznnaa

„„PPookkoojjee uu DDaaggmmaarryy”” ww MMeerrmmeecciiee (po-

wiat starogardzki): konfitura lecznicza z ¿u-

rawiny po mermecku, mermecka przystaw-

ka z ¿urawiny do miês, mermecka galaretka

z ¿urawiny i ¿urawinówka po mermecku.

3.ZZaajjaazzdd „„BBuurrsszzttyynn”” ww NNoowwyymm DDwwoorrzzee

GGddaaññsskkiimm: okonek w cieœcie, dorsz

z patelni, œledŸ w cieœcie i w zalewie,

golonka po ¿u³awsku.

4.RReessttaauurraaccjjaa „„GGddaaññsskkaa”” ww GGddaaññsskkuu: bitki

dominikañskie, zupa rakowa, pieczona

kaczka.

5.RReessttaauurraaccjjaa „„GGootthhiicc”” nnaa ZZaammkkuu ww MMaall--

bboorrkkuu: kurczak panierowany w pra¿o-

nym czarnym sezamie z plackami piwny-

mi (receptura z XII w.) i kurczak paniero-

wany w pietruszce, zwany kurczakiem zie-

lonym. Na deser: pudding ry¿owy na mle-

ku migda³owym z karmelizowanymi p³at-

kami fio³ków. Dania s¹ w³asnej produkcji.

Opieraj¹ siê na produktach z regionu

i okolic Malborka.

Zio³a pochodz¹ ze Starego Targu, warzy-

wa z Koœcieleczek, sery ze S³upska i Skar-

szew. Miód jest z Goœciszewa, runo leœne

z Fungopolu z Brus. Powid³a s¹ w³asnego

wyrobu. W menu znajdziemy tak¿e deskê

serów regionalnych, pasztet z dziczyzny

z powid³ami œliwkowymi.

6.RReessttaauurraaccjjaa „„PPiiaannoo”” ww HHootteelluu CChhooppiinn

ww cceennttrruumm PPrruusszzcczzaa GGddaaññsskkiieeggoo: golce

kociewskie – pierogi z gomó³k¹, Kommst

borscht – zupa z kapusty i pomidorów

na obfitym bulionie miêsnym, filet pstr¹ga

z pieca z sosem borowikowym, zraziki z cie-

lêciny w sosie kasztanowym.

7.RReessttaauurraaccjjaa „„BBiiaa³³yy DDwwóórr”” ww KKwwiiddzzyynniiee:

marynowane piersi z gêsi z dodatkiem

œwie¿ego imbiru, u³o¿one na sosie malino-

wym, garniec grzybów leœnych z ziemniaka-

mi i pachn¹cym boczkiem, pieczona pierœ

Teresa Suchodolska, Edyta Klasa

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego

Tradycje kulinarne s¹ czêœci¹ dziedzictwa kul-

turowego oraz stanowi¹ element to¿samoœci

spo³ecznoœci lokalnej.

Produkty wpisane na Listê Produktów

Tradycyjnych mo¿na kupiæ, kieruj¹c siê

na szlak Sieci „Dziedzictwo Kulinarne Pomor-

skie”. Jego logo pos³uguj¹ siê podmioty, które

uzyska³y licencjê Marsza³ka Województwa Po-

morskiego w ramach Europejskiej Sieci Regio-

nalnego Dziedzictwa Kulinarnego. W naszym

regionie funkcjonuje ona od 2009 roku.

Logo informuje turystów i konsumentów

o ¿ywnoœci wysokiej jakoœci, oferowanej przez

lokalne sklepiki, gospodarstwa agroturystycz-

ne i restauracje w województwie pomorskim.

Mapa podmiotów nale¿¹cych do sieci, które

uzyska³y licencjê na chroniony znak „Dzie-

dzictwo Kulinarne Pomorskie”, znajduje siê

na stronie: wwwwww..ccuulliinnaarryy--hheerriittaaggee..ccoomm w za-

k³adce „Regions” (wybraæ: Pomorski, flaga:

Polska, zak³adka: „mapa”).

Kulinarn¹ podró¿ mo¿na rozpocz¹æ

w ka¿dym miejscu na mapie – od gospodar-

stwa agroturystycznego, poprzez sklepiki

lokalne, na restauracji koñcz¹c. Polecamy

miejsca, gdzie mo¿na spróbowaæ produk-

tów i potraw zg³oszonych do Sieci „Dzie-

dzictwo Kulinarne Pomorskie”. Przedsta-

wiamy tak¿e lokalne specja³y z Listy Pro-

duktów Tradycyjnych (LPT).

1.GGoossppooddaarrssttwwoo aaggrroottuurryyssttyycczznnee „„GGooœœccii--

nnaa”” ww KKaalliisskkaacchh KKooœœcciieerrsskkiicchh: potrawka

z kury (kura z w³asnego gospodarstwa) oraz

– na s³odko – „ruchanki” z ciasta dro¿d¿o-

wego i m¹ki pszennej z cukrem. Inne potra-

wy: zupa rybna wdzydzka (ryba pochodzi

z jeziora Dobrogoszcz, ¿urawina (pochodzi

z bagien powiatu koœcierskiego), grzyby ma-

Lista Produktów Tradycyjnych województwa pomorskiego prezentuje bogactwożywności tradycyjnej, wytwarzanej w naszym regionie od pokoleń.

z gêsi, podana na czerwonej ka-

puœcie z sosem pieprzowo-figo-

wym, udziec z sarny marynowany

w ¿ubrówce, u³o¿ony na pirami-

dzie z kopytek oraz konfitura

z buraczków.

8.RReessttaauurraaccjjaa „„TTaawweerrnnaa MMee--

ssttwwiinn”” ww GGddaaññsskkuu: œledzie,

pulki ze œledziami, kwaœna

na maœlance, rosó³, brukwiowa

na gêsinie, szmurowone œwini miêso, ryby

znad morza, potrawka z kury, racuchy „ru-

chanki”, plince, zasma¿ane ziemniaki

z maœlank¹, surówki na s³odko, napój

ze œwie¿ych ogórków, ciasta domowe, dro¿-

d¿ówka, truskawka na ró¿ne sposoby.

9.PPiieekkaarrnniiaa „„GGrraacczzyykk”” zz GGddaaññsskkaa. Wypie-

ka naturalny chleb na zakwasie, bez do-

datku polepszaczy i konserwantów. Pieczy-

wo powstaje na podstawie oryginalnych,

tradycyjnych receptur z u¿yciem wy³¹cznie

naturalnych sk³adników. Wyrabiane rêcz-

nie chleby trafiaj¹ do ceramicznego pieca,

gdzie proces wypieku przebiega tak, jak

przed 100 laty.

10.GGoossppooddaarrssttwwoo rroollnnee „„FFeerrmmaa GGêêssii””

ww DDêêbbooggóórrzzuu: kukle kaszubskie,

pierœnik dêbogórski, tuszki gêsie, surowe

piersi, udka, podroby, pierœnik dêbogórski

wêdzony na zimno i gor¹co, pasztet z gêsi,

smalec z gêsi.

11.GGoossppooddaarrssttwwoo rroollnnee MMaarriiaann SStteennzzeell

ww ¯̄uukkoowwiiee: kapusta kiszona, ogórki

kiszone, kapusta bia³a, marchew, buraczki,

seler, por, pietruszka, cebula, ziemniaki.

12.GGoossppooddaarrssttwwoo eekkoollooggiicczznnee BBrryyggiiddaa

ii AAnnddrrzzeejj KK¹¹kkooll ww SSiieerraakkoowwiiccaacchh: ka-

szanka po kaszubsku, w¹trobianka (Léber-

ka), czarny salceson (Blutka), kie³basa

– worszta.

13.GGoossppooddaarrssttwwoo AAggrroottuurryyssttyycczznnee „„IIzzbbaa

SSmmaakkuu ii TTrruunnkkóóww DDoommoowwyycchh””

ww PPaarrppaarraacchh. Gospodarz oferuje goœciom

warsztaty przyrz¹dzania miodów pitnych,

warsztaty masarstwa z krêceniem kie³basy

lub peklowania i wêdzenia szynki. Pasj¹

w³aœciciela jest robienie owocowych mio-

dów pitnych, g³ównie z owoców leœnych.

14.GGoossppooddaarrssttwwoo aaggrroottuurryyssttyycczznnee „„KKaa--

sszzuubbsskkii ZZaappiieecceekk”” ww OOssttrrzzyyccaacchh: hy-

lyng opiekany z cebul¹ – œledŸ po kaszub-

RRAAPPOORRTT

TTrrooppeemm rreeggiioonnaallnnyycchh ssmmaakkóóww

TT

Page 15: POMORSKIE - Euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano

„Pomorskie w Unii” 15

RRAAPPOORRTT

Nr 2 lato 2012

sku, ikra sma¿ona z Kaszub, klopsiki z po-

muchla (dorsza) po kaszubsku, w¹troba dor-

sza lub miêtusa po kaszubsku, wêgorz wê-

dzony po kaszusku, kaszubski chleb ¿ytni

na ziemniakach, kaszubski sernik z ziemnia-

kami, mleko gdañskie, m³odzowy kuch

z kruszonk¹ (dro¿dzówka), kaszubska ja-

jecznica na wêgorzu – pra¿nica, kaszubska

polewka z kminkiem, kaszubskie kluski

ziemniaczane, plince kaszubskie, polewka

grzybowa po kaszubsku, polewka kaszub-

ska, polewka z ryb po kaszubsku, pulki ka-

szubskie, szadolce i kulanki kaszubskie,

sztuka miêsa z Gdañska w cieœcie francuz-

kiem, zupa kaszubska, kaszubska nalewka

bursztynowa, kawa brejka.

15.MMaassaarrnniiaa „„HHeerroolldd”” zzee ZZbblleewwaa: kie³-

basa polska i kaszubska, metka, met-

ka cebulowa, kie³basa bia³a surowa, boczek

surowy, boczek parzony, pachwina wêdzona,

¿eberka wêdzone, pasztetowa wiejska, w¹-

trobianka, salceson bia³y, salceson czarny,

kaszanka, pasztet zapiekany.

16.FFiirrmmaa MMIIKK –– SSkklleeppiikk llookkaallnnyy „„SSwwoojj--

sskkaa SSzzaaffaarrkkaa”” ww KKoowwaallaacchh, GGddaaññsskk.

Znajduje siê na terenie gospodarstwa,

w którym prowadzona jest pozarolnicza

dzia³alnoœæ gospodarcza – t³oczenie rzepa-

kowego oleju na zimno. W³aœcicielka oferu-

je w sklepiku produkty spo¿ywcze: lokal-

ne, ekologiczne, tradycyjne i regionalne.

17.PPiieekkaarrnniiaa SSPPOO££EEMM ww KKooœœcciieerrzzyynniiee.

Oferuje chleb wiejski z ziemniaka-

mi, dziêki którym osi¹ga przed³u¿on¹ przy-

datnoœæ do spo¿ycia (niemal do tygodnia).

Pieczywo wypiekane jest na zakwasie,

na podstawie oryginalnych, tradycyjnych

receptur, z u¿yciem wy³¹cznie naturalnych

sk³adników. Chleby – wyrabiane rêcznie

– trafiaj¹ do ceramicznego pieca i s¹ wypie-

kane zgodnie z procesem sprzed 100 lat.

18.SSppóó³³ddzziieellnniiaa MMlleecczzaarrsskkaa ww SSkkaarrsszzee--

wwaacchh: ser szeneker i skarszewski,

mas³o skarszewskie, kefir, mleko zsiad³e.

19.PPaassiieekkaa „„DDêêbboowwaa”” zz DDêêbbooggóórrzzaa. Ofe-

ruje miody z dodatkami owocowymi

i bakaliami, pierzgê, kit pszczeli, œwiece

z wosku pszczelego, a tak¿e miody tradycyj-

ne. Bogata oferta miodów z pasieki „Dêbo-

wej” to równie¿ unikalne miody kremowane

z przyprawami, miody z owocami, miody

balsamiczne.

20.RReessttaauurraaccjjaa ww oobbiieekkcciiee KKoozzii GGrróódd

ww PPoommlleewwiiee kkoo³³oo GGddaaññsskkaa. Kucharz

poleca dania kaszubskie, polskie i kuchni

œwiatowej oraz specjalnoœæ – dziczyznê. Go-

œcie mog¹ sami z³owiæ rybê w prywatnym

stawie i poprosiæ kucharza o jej przyrz¹dze-

nie. W ofercie znajduj¹ siê m.in.: bulion dro-

biowy z domowym makaro-

nem, schab po ch³opsku na-

dziewany farszem z kapu-

sty i grzybów z sosem staro-

polskim, pasztet z dzika,

zupa – bulion z ba¿anta

z domowym makaronem,

zraziki z jelenia nadziewane

darami lasu z sosem ¿u-

brówkowym, podane z do-

datkami, plastry fileta z gêsi marynowane

w pieprzu, podane na sa³atce z jab³ek i rosz-

ponki, tatar z sarny na sa³acie z marynowa-

nymi grzybami, udko z ba¿anta marynowa-

ne w tymianku i estragonie, podane z za-

sma¿an¹ kiszon¹ kapust¹.

21.RReessttaauurraaccjjaa „„PPoodd GGoo³³êêbbnniikkiieemm””

ww NNoowwêêcciinniiee (powiat lêborski): œledŸ

ba³tycki w œmietanie, fl¹dra przez ³ebskich

rybaków ³owiona, ¿urek z jajkiem i bia³¹

kie³bas¹, ch³odnik nowêciñski, królik po-

morski z plackami ziemniaczanymi i zasma-

¿an¹ kapust¹, pierogi z okras¹ w³asnego wy-

robu, bigos z leœnymi grzybami.

22.RReessttaauurraaccjjaa „„KKaanniiaa”” ww PPrrzzooddkkoowwiiee.

Specjalnoœæ szefa kuchni, zg³oszona

do Sieci „Dziedzictwo Kulinarne Pomor-

skie”, to pliñce po przodkowsku.

23.RReessttaauurraaccjjaa ww ZZaajjeeŸŸddzziiee „„OOssttoojjaa””

ww RRzzeecczzeenniiccyy (powiat cz³uchowski):

pstr¹g wêdzony „dymiony” w drzewie bu-

kowo-olchowym, miêsa i wyroby m¹czne

w postaci pierogów, swojskiego pieczone-

go chleba, s³odkich rogali i wykwintnego

sernika z prawdziwie wiejskiego twarogu.

24.RReessttaauurraaccjjaa ww „„GGooœœcciiññccuu ppoodd RRoowwoo--

kkoo³³eemm”” ww SSmmoo³³ddzziinniiee (powiat s³up-

ski): golonka po smo³dziñsku, duszona

w wywarze piwnym z miêt¹ oraz sza³wi¹.

Potrawa przygotowywana jest wed³ug sta-

ropolskiej receptury. Serwowana z ziem-

niakami i gotowanymi warzywami.

25.RReessttaauurraaccjjaa ww KKaarrcczzmmiiee „„PPoodd WWyyggoo--

dd¹¹”” ww SSttaarrooggaarrddzziiee GGddaaññsskkiimm: gulan-

dzie (kluski ziemniaczane z miêsem), klu-

ski w rosole, szandar, „ruchanki”, kaczka

z kapust¹ modr¹ sznurowan¹, potrawka

z kury po kociewsku, szarpaki (kociewska

zupa z kapusty), buraczki z kminkiem.

26.GGoossppooddaarrssttwwoo RRoollnnee

EEll¿¿bbiieettyy ww RRaakkoowwccuu.

Przygotowywana jest tu powi-

œlañska œliwka w occie.

27.GGoossppooddaarrssttwwoo eekkoolloo--

ggiicczznnee „„LLeeœœnnaa SSppii¿¿aarr--

nniiaa”” ww WWaannddzziinniiee (powiat

cz³uchowski). Oferuje syrop

z mniszka lekarskiego wpisany

na LPT. Jest gêsty, klarowny,

konsystencj¹ przypomina miód. Nie zawie-

ra konserwantów i sztucznych barwników.

28.Goossppooddaarrssttwwoo aaggrroottuurryyssttyycczznnee

„„UU MMaarryyssii”” ww DDêêbbnniiccyy KKaasszzuubb--

sskkiieejj: pierogi domowej roboty, dostêpne

zarówno na miejscu, jak i na wynos (piero-

gi z farszem z kurek, pierogi z kapust¹

s³odk¹ z kurkami, pierogi z twarogiem, ka-

sz¹ pêczak i twarogiem); potrawy, których

g³ównym sk³adnikiem jest dynia: zupa

krem z dyni, zupa z dyni na mleku z klu-

skami z ziemniaków tartych, d¿em z dyni,

kompot z dyni, dynia na ostro.

29.GGoossppooddaarrssttwwoo AAggrroottuurryyssttyycczznnee

„„JJêêddrruuœœ”” ww SS³³aajjsszzeewwiiee. Specjalnoœæ

gospodyni to kaczka z jab³kami i polêdwicz-

ki wieprzowe w sosie kurkowym.

30.GGoossppooddaarrssttwwoo aaggrroottuurryyssttyycczznnee

„„PPoodd LLiippaammii”” ww GGooœœcciiêêcciinniiee. Go-

spodarze oferuj¹ specjalnoœæ gospodyni

– sernik z ros¹ oraz paszteciki z kapust¹

i grzybami.

31..GGoossppooddaarrssttwwoo aaggrroottuurryyssttyycczznnee „„OOllaa””

ww SS³³aajjsszzeewwiiee: kaczka po pomorsku,

pasztet z pomuchla, pasztet z gêsi pomor-

skiej, sa³atka œledziowa, szczupak faszero-

wany, czernina kaszubska, polewka grzybo-

wa po kaszubsku, ¿urek, rosó³ pomorski,

pulki kaszubskie, duszona kapusta na wê-

dzonce, zylc – galaretka z nó¿ek.

32..GGoossppooddaarrssttwwoo AAggrroottuurryyssttyycczznnee HHaa--

lliinnyy ii SSttaanniiss³³aawwaa ££uucc ww SS³³aajjsszzeewwiiee.

Na terenie gospodarstwa znajduje siê piec

do wêdzenia serów i wêdlin. Specjal-

noϾ gospodyni: kaszubski kuch mar-

chwiowy i golonka z ¿urawinami – „œwi-

nioszpyra”, wianuszek gdañski, pasta

ze œledzia z boczkiem, œledŸ w kwasie

chlebowym, smalec z ¿urawin¹, przy-

stawka kaszubska na gêsinie.

33..GGoossppooddaarrssttwwoo aaggrroottuurryyssttyycczznnee „„GGaaww--

rryyœœ”” ww SSaassiinniiee: œledŸ po ba³tycku, pie-

rogi z kapust¹ i grzybami babci Marysi, kacz-

ka po pomorsku, pasztet z królika, pasztet

z gêsi pomorskiej, okrasa z gêsiny.

34..KKwwaatteerraa aaggrroottuurryyssttyycczznnaa „„GGooœœcciinniieecc

uu GGiieennii”” ww SSaassiinniiee: œledŸ pomorski

solony z beczki, sasiñska wêdzonka z bocz-

ku, pychotki sasiñskie – chruœciki.

Page 16: POMORSKIE - Euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano

16

aktywizuj¹ce je zawodowo s¹ obecnie re-

alizowane.

Ostatnie spotkanie dotycz¹ce tych

kwestii zosta³o zorganizowane 14 czerwca

przez G³ówny Punkt Informacyjny Fun-

duszy Europejskich oraz Lokalny Punkt

Informacyjny Funduszy Europejskich

w Bytowie. M³odym mamom przedsta-

wione zosta³y dzia³ania obejmuj¹ce

wsparciem kobiety, które powracaj¹ na ry-

nek pracy po urlopie macierzyñskim i wy-

chowawczym. Zaprezentowano przyk³a-

dowe projekty wspó³finansowane z Euro-

pejskiego Funduszu Spo³ecznego. Kon-

sultanci opowiedzieli uczestniczkom

o dotacjach na rozpoczêcie dzia³alnoœci

gospodarczej. Przedstawili tak¿e ofertê

funduszy po¿yczkowych i porêczenio-

wych. Ponadto przygotowano spotkanie

z prawnikiem.

Przedsiêwziêcie „Mama mo¿e wszyst-

ko” organizowane jest w taki sposób, aby

PPJoanna Speiser

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego

Po raz pierwszy spotkanie dla kobiet na te-

mat mo¿liwoœci otrzymania dotacji w ra-

mach unijnego Programu Kapita³ Ludzki

zosta³o zorganizowane przez resort w 2009

roku. Tradycja takich spotkañ praktykowa-

na jest do dzisiaj, miêdzy innymi przez

Sieæ Informacyjn¹ Funduszy Europejskich

w województwie pomorskim.

Nikt tak dobrze jak m³ode mamy nie

wie, jak ciê¿ko jest pogodziæ ¿ycie domo-

we z zawodowym. Czêsto kobiety dla do-

bra swoich pociech porzucaj¹ marzenia

zwi¹zane z rozwojem osobistym, a tym

bardziej dotycz¹cym pracy. Mamy obiecu-

j¹ sobie, ¿e stan ten nie bêdzie trwa³ d³u-

go i jak tylko bêd¹ gotowe, powróc¹

do obowi¹zków zawodowych.

Nie zawsze siê to udaje. Im d³u¿sza

przerwa zwi¹zana z urodzeniem i wycho-

waniem dzieci, tym ciê¿szy powrót

do pracy. Temu bardzo powszechnemu

problemowi postanowi³o zaradziæ Mini-

sterstwo Rozwoju Regionalnego, organi-

zuj¹c spotkania „Mama mo¿e wszystko”.

Na nich kobiety dowiaduj¹ siê, czym s¹

fundusze unijne, które z priorytetów kie-

rowane s¹ w³aœnie do nich i jakie projekty

zapewniæ kobietom jak najwiêkszy kom-

fort uczestnictwa. W czasie, gdy m³ode

mamy dowiaduj¹ siê, gdzie i w jakich pro-

jektach mog¹ braæ udzia³, ich pociechy s¹

pod opiek¹ profesjonalnych animatorów.

Zajmuj¹ siê oni dzieæmi w specjalnie

przygotowanym k¹ciku b¹dŸ pokoju

do zabaw.

Po zakoñczeniu spotkania odbywaj¹

siê indywidualne konsultacje. Uczest-

niczki mog¹ zadawaæ pytania i porozma-

wiaæ z ekspertami.

Zapraszamy wszystkie mamy do uczestnictwa.

Informacje na temat nowych spotkań można

znaleźć na stronie internetowej Departamentu

Programów Regionalnych Urzędu

Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego,

w zakładce Sieć Informacyjna Funduszy

Europejskich:

hhttttpp::////ddpprr..ppoommoorrsskkiiee..eeuu//ppll//ggppii//ddzziiaallaallnnoosscc__ssiieeccii

UUddzziiaałł ww ssppoottkkaanniiaacchh jjeesstt bbeezzppłłaattnnyy..

BBIIZZNNEESS II EEDDUUKKAACCJJAA

„Pomorskie w Unii” Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu

Powrót do pracy po przerwie związanej z urodzeniem i wychowywaniem dzieci może być łatwiejszy dzięki unijnym funduszom. Zadbało o to Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.

MMaammaa mmoożżee wwsszzyyssttkkoo!!

W ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007–2013 do końca 2011 roku udział w projektachrozpoczęło ponad 22,,66 mmllnn kobiet (56 proc. wszystkich uczestników).Blisko 22 mmllnn z nich zakończyło już szkolenia, a ponad 557744 ttyyss. będzie je kontynuować.Z Programu Rozwój Zasobów Ludzkich 2004–2006 skorzystało ponad 11 mmllnn kobiet.

IIllee kkoobbiieett sskkoorrzzyyssttaałłoo jjuużż zz FFuunndduusszzyy EEuurrooppeejjsskkiicchh??

Page 17: POMORSKIE - Euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano

Nr 2 lato 2012 „Pomorskie w Unii” 17

BBIIZZNNEESS II EEDDUUKKAACCJJAA

sie testowania. Na poszczególnych wy-

dzia³ach UG powstan¹ grupy, które zostan¹

podzielone na rywalizuj¹ce zespo³y. Zajêcia

bêd¹ prowadzone pod okiem ekspertów

(studia przypadków) oraz zdalnie (symula-

cja w sieci). Interesuj¹ce jest to, ¿e model

zosta³ stworzony dla studentów wszystkich

kierunków (w tym kierunków nieekono-

micznych!), a symulacja zosta³a osadzona

w realiach charakterystycznych dla rynku

Trójmiasta.

Podczas zajêæ studenci bêd¹ bezpo-

œrednio zaanga¿owani w rozwi¹zywanie re-

alnych problemów. Pomo¿e to wykszta³ciæ

w nich takie cechy, jak: decyzyjnoϾ, szero-

kie postrzeganie problemu, zdolnoœci anali-

tyczne, indywidualne oraz umiejêtnoœæ

wspó³pracy w grupie. Maj¹ one korzystnie

wp³yn¹æ na rozwój postawy przedsiêbior-

ZZczej i zachêciæ studentów do podejmowa-

nia dzia³alnoœci gospodarczej.

Model zosta³ opracowany w ramach

projektu innowacyjnego, realizowanego

przez Uniwersytet Gdañski, Wydzia³ Eko-

nomiczny w Priorytecie VI Programu Ope-

racyjnego Kapita³ Ludzki w ramach Euro-

pejskiego Funduszu Spo³ecznego. W testo-

waniu innowacyjnego narzêdzia weŸmie

udzia³ 165 studentów i 11 nauczycieli, re-

prezentuj¹cych 11 wydzia³ów UG. Je¿eli

model siê sprawdzi, istnieje du¿a szansa

na to, ¿e zajêcia wejd¹ do programu naucza-

nia UG oraz innych uczelni wy¿szych

– wszystkich, które bêd¹ zainteresowane

wdro¿eniem tego rozwi¹zania.

WWiięęcceejj iinnffoorrmmaaccjjii oo pprroojjeekkcciiee mmoożżnnaa zznnaalleeźźćć

nnaa ssttrroonniiee iinntteerrnneettoowweejj:: wwwwww..ccaasseessiimmuullaattoorr..ppll

Joanna Bogdziewicz-Wróblewska

Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku

Zajêcia bêd¹ prowadzone zgodnie z inno-

wacyjnymi rozwi¹zaniami, na podstawie

najlepszych wzorców œwiatowych. Wiedza

studentów zostanie wykorzystana w ra-

mach gry symuluj¹cej prowadzenie firmy

w œrodowisku rzeczywistym. Dziêki temu

bêd¹ mogli zweryfikowaæ w praktyce in-

formacje pozyskane w trakcie studiów.

Naucz¹ siê m.in. identyfikowaæ zagro¿enia

i podejmowaæ samodzielne decyzje o roz-

woju firmy.

Projekt jest œciœle zwi¹zany z popraw¹

sytuacji absolwentów uczelni wy¿szych

na rynku pracy. Wed³ug danych Wojewódz-

kiego Urzêdu Pracy w Gdañsku udzia³

osób bezrobotnych do 27. roku ¿ycia, któ-

re ukoñczy³y szko³ê wy¿sz¹ w okresie

do 12 miesiêcy od dnia ukoñczenia nauki,

w liczbie osób bezrobotnych w okresie

do 12 miesiêcy od dnia ukoñczenia nauki,

zwiêkszy³ siê i 30 kwietnia 2012 roku wy-

niós³ 30,1 proc.(1) Wp³yw na sytuacjê absol-

wentów na rynku pracy ma z pewnoœci¹

wiele czynników. Jednak pracownicy UG

postawili sobie pytanie: „Co mo¿na zmie-

niæ w ofercie uczelni, aby lepiej przygoto-

wywa³y studentów do podejmowanej pra-

cy?”. W poszukiwaniu odpowiedzi oraz

w³aœciwych narzêdzi do rozwi¹zania tego

problemu UG – wraz z instytucjami part-

nerskimi – przyst¹pi³ do realizacji projektu

innowacyjnego Case Simulator.

Jak wynika z badañ(2), wiêkszoœæ stu-

dentów chcia³aby za³o¿yæ w³asn¹ firmê.

Nie realizuj¹ jednak swoich planów z ta-

kich powodów, jak: brak kapita³u, do-

œwiadczenia, wysokie ryzyko i biurokracja.

W odpowiedzi na te problemy zespó³ pro-

jektowy wypracowa³ nowe metody na-

uczania w zakresie przedsiêbiorczoœci dla

studentów ostatniego roku nauki. Ich sku-

tecznoϾ zostanie zweryfikowana w proce-

CCaassee SSiimmuullaattoorr –– iinnnnoowwaaccjjee nnaa UUGGChoć trwają wakacje, na Uniwersytecie Gdańskim praca wre! Wykładowcyprzygotowują się do jesiennych zajęć, których celem jest przetestowanie nowychmetod nauczania przedsiębiorczości.

[1] Informacja miesięczna o rynku pracy, Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku, kwiecień 2012, s. 4[2] Jak wspierać rozwój przedsiębiorczości? Badanie mechanizmów wsparcia rozwoju przedsiębiorczości w Polsce oraz rekomendacje ich zmian, red. Paweł Dobrowolski, Warszawa 2011; Raport z wywiadówpogłębionych przeprowadzonych wśród studentów Uniwersytetu Gdańskiego w ramach projektu Case Simulator,Gdańsk 2011 (w:) Strategia wdrażania projektu innowacyjnego testującego Case Simulator, s. 4–5

Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytetu Gdańskiego

fot.

kasp

rzol

Page 18: POMORSKIE - Euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano

zane z przygotowaniem mistrzostw kojarz¹

siê g³ównie z budow¹ stadionów, dróg oraz

hoteli. Rzadko jednak zwraca siê uwagê

na tzw. korzyœci miêkkie, takie jak nabycie

nowych kompetencji przez osoby, które

wziê³y udzia³ w szkoleniach dla osób bezro-

botnych.

W pierwszej po³owie tego roku mobiliza-

cja miast-gospodarzy siêgnê³a zenitu! Aby

zrealizowaæ planowane inwestycje oraz za-

pewniæ obs³ugê kibiców, wzros³o zapotrze-

bowanie na fachowców z odpowiednimi

kwalifikacjami. W trakcie przygotowañ

do mistrzostw wiele osób zadawa³o sobie py-

tanie: „Czy mamy wystarczaj¹ce kadry, aby

uda³o siê zrealizowaæ wszystkie zadania

na czas?”.

W zwi¹zku z powy¿szym, dobrze siê

sta³o, ¿e wysok¹ ocenê w konkursie og³o-

szonym przez Wojewódzki Urz¹d Pracy

w Gdañsku uzyska³ projekt „Zawód z przy-

sz³oœci¹. Nowe kwalifikacje w budownictwie

i turystyce wsparciem aktywnoœci zawodo-

wej w regionie”.

W jego ramach

osoby bezrobotne

zosta³y przeszko-

lone w zawodach

zwi¹zanych z bu-

d o w n i c t w e m

(operator koparki,

operator koparko-

WW-³adowarki, operator spycharki, monter rusz-

towañ, operator sprzêtu ciê¿kiego, brukarz)

oraz turystyk¹ (recepcjonista, sprzedawca

ulicznych pami¹tek, pracownik ochrony, ba-

rista). Zdobyte umiejêtnoœci stanowi¹ du¿y

atut, poniewa¿ czêsto przeszkod¹ w znale-

zieniu zatrudnienia jest brak wymaganych

kwalifikacji. W ramach projektu przeszkolo-

no 160 osób d³ugotrwale bezrobotnych (80

w zawodach zwi¹zanych z budownictwem i

80 w zawodach zwi¹zanych z turystyk¹).

Wœród wielu korzyœci, jakie zyska³o

Pomorskie w zwi¹zku z organizacj¹ UEFA

Euro 2012, mo¿na zatem wymieniæ równie¿

zdobycie przez osoby bezrobotne kwalifika-

cji, które na rynku pracy s¹ zawsze potrzeb-

ne. Projekt realizowany jest przez Centrum

Doradztwa Europejskiego EURO-FUN-

DUSZ s.c. A. Klusek, P. Kanarski, w ramach

Europejskiego Funduszu Spo³ecznego

w Priorytecie VI Programu Operacyjnego

Kapita³ Ludzki – Rynek pracy otwarty dla

wszystkich. Wiêcej informacji na temat

przedsiêwziêcia mo¿na znaleŸæ na stronie

internetowej: wwwwww..zzaawwooddzzpprrzzyysszzlloosscciiaa..eeuu..

Ze wsparcia Europejskiego Funduszu

Spo³ecznego skorzysta³o do koñca 2011 roku

ponad 4,6 mln osób w ca³ym kraju. Ponad

711 tys. osób zakoñczy³o udzia³ w projek-

tach realizowanych w ramach Priorytetu VI,

z tego 468 tys. stanowi³y osoby w szczegól-

nie trudnej sytuacji na rynku pracy(2).

BBIIZZNNEESS II EEDDUUKKAACCJJAA

II ccoo ppoo UUEEFFAA EEuurroo 22001122??KKwwaalliiffiikkaaccjjee zzaawwsszzee nnaa cczzaassiiee

18 „Pomorskie w Unii” Informator Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego i funduszy NSS na Pomorzu

[1] Źródło: Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku, Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie pomorskim w I półroczu 2010 r., Gdańsk 2010[2] Sprawozdanie z realizacji Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki według stanuna 31 grudnia 2011 r.;http://www.mrr.gov.pl/aktualnosci/fundusze_europejskie_2007_2013/Strony/POKL_stan_realizacji_220612.aspx

Joanna Bogdziewicz-Wróblewska

Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku

W zwi¹zku z organizacj¹ UEFA Euro 2012

zwiêkszy³o siê zapotrzebowanie na us³ugi

z bran¿y budowlanej oraz turystycznej. Po-

równuj¹c np. liczbê ofert pracy zg³oszonych

do powiatowych urzêdów pracy w woje-

wództwie pomorskim w pierwszej po³o-

wie 2010 roku w stosunku do tego samego

okresu w roku 2009, mo¿na zanotowaæ

55 proc. wzrost ofert pracy w budownic-

twie(1).

Pozytywne efekty na pomorskim rynku

pracy mo¿na ogólnie podzieliæ na trzy kate-

gorie: przed UEFA Euro 2012, w trakcie

mistrzostw oraz po ich zakoñczeniu. Nie-

w¹tpliwie do pierwszej grupy mo¿na zali-

czyæ wzrost zapotrzebowania na us³ugi bu-

dowlane, do drugiej – te zwi¹zane z obs³u-

g¹ imprezy. Jakie jeszcze korzyœci odnios³o

Pomorskie dziêki organizacji turnieju?

W powszechnym odbiorze inwestycje zwi¹-

Uczestnicy szkolenia zorganizowanego w ramach projektu „Zawód z przyszłością”

Kibice wyjechali, emocje opadły… Co pozostało w Pomorskiem po zakończeniu Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej, poza rozbudowaną infrastrukturąoraz zwiększonymi przychodami właścicieli hoteli, restauracji i sklepów z pamiątkami? W dobie kryzysu gospodarczego korzyści dla regionów, w których rozgrywane byłymecze, są bardzo duże.

Źród

ło:G

ener

alna

Dyr

ekcj

a Dr

óg K

rajo

wyc

h i A

utos

trad

Page 19: POMORSKIE - Euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano

Nr 2 lato 2012 „Pomorskie w Unii” 19

UU

ZZddoollnnyy nnaa ddoobbrryymm kkuurrssiieeWybitnie uzdolnieni uczniowie gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych z województwapomorskiego mogą liczyć w nowym roku szkolnym na 300 zł stypendialnego wsparciamiesięcznie. Od września – „nowe rozdanie” stypendiów w ramach projektu„Pomorskie – dobry kurs na edukację”.

Pomorskiego. Objêci projektem ucznio-

wie bêd¹ otrzymywali przez 12 miesiêcy

po 300 z³ stypendialnego wsparcia.

Wszyscy stypendyœci bêd¹ mogli po-

szerzyæ swoj¹ wiedzê w interesuj¹cych ich

dziedzinach oraz rozwijaæ indywidualne

zainteresowania. Ka¿dy z nich bêdzie re-

alizowa³ Indywidualny Program Edukacyj-

ny Ucznia (IPEU), którego za³o¿enia

opracuje wspólnie z nauczycielem – opie-

kunem merytorycznym.

Opiekunowie bêd¹ ukierunkowywaæ

proces kszta³cenia swoich podopiecznych,

monitorowaæ osi¹gane przez nich rezultaty.

Maj¹ pomagaæ w skutecznym i racjonalnym

wykorzystaniu otrzymanego stypendium.

Efektem udzia³u ucznia w projekcie

oraz jego wspó³pracy z nauczycielem jest

z³o¿enie sprawozdañ z realizacji IPEU.

Stypendyœci, którzy wyka¿¹ siê szczegól-

nymi osi¹gniêciami, bêd¹ mogli liczyæ

na wyró¿nienia.

W dotychczasowych edycjach projek-

tu przyznano 120 wyró¿nieñ. W organizo-

Monika Gawin

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego

Urz¹d Marsza³kowski Województwa Po-

morskiego od 2008 roku prowadzi kolej-

ne edycje projektu „Pomorskie – dobry

kurs na edukacjê. Program pomocy sty-

pendialnej dla uczniów szczególnie

uzdolnionych z obszaru województwa

pomorskiego”. Jest on realizowany w ra-

mach Poddzia³ania 9.1.3 Programu Ope-

racyjnego Kapita³ Ludzki 2007–2013.

Do tej pory przyznano 1680 stypendiów.

W roku szkolnym 2012/2013 wsparcie

stypendialne obejmie 400 uczniów gim-

nazjów i szkó³ ponadgimnazjalnych z wo-

jewództwa pomorskiego. Pomoc kierowa-

na jest do osób szczególnie uzdolnionych,

zw³aszcza z przedmiotów matematyczno-

-przyrodniczych i technicznych. Liczyæ

na ni¹ mog¹ uczniowie, którym bariery

œrodowiskowe, ekonomiczne czy geogra-

ficzne utrudniaj¹ pog³êbianie edukacji.

Istotne jest tak¿e wzmocnienie zain-

teresowania uczniów przedmiotami œci-

s³ymi i podniesienie ich atrakcyjnoœci

w procesie edukacji. Ponadto wa¿ne jest

zachêcenie uczniów do œwiadomej pracy

nad rozwojem kompetencji kluczowych.

Intencj¹ w³adz samorz¹dowych jest,

by projekt sprzyja³ wyrównywaniu szans

edukacyjnych wœród uzdolnionej m³odzie-

¿y z ca³ego województwa pomorskiego.

– W Pomorskiem stawiamy na zdol-

nych – mówi Mieczys³aw Struk, marsza-

³ek województwa pomorskiego. – Jeœli

chcemy byæ konkurencyjnym regionem,

z gospodark¹ opart¹ na wiedzy, musimy

zadbaæ o kapita³ ludzki: wybitnie zdolne

dzieci i m³odzie¿ – dodaje marsza³ek.

Szko³y zainteresowane uzyskaniem

wsparcia dla zdolnych uczniów sk³ada³y

wnioski stypendialne do 16 lipca 2012

roku. Obecnie trwa weryfikacja doku-

mentów. Wy³oniona przez Komisjê Sty-

pendialn¹ lista osób zostanie zatwier-

dzona uchwa³¹ Zarz¹du Województwa

BBIIZZNNEESS II EEDDUUKKAACCJJAA

Przyznanie stypendiów na rok szkolny 2011/2012

Wicemarszałek Wiesław Byczkowski wyróżnianajlepszych stypendystów roku szkolnego 2011/2012

wanych przez Departament Edukacji

i Sportu UMWP obozach naukowych

w Kroœcienku nad Dunajcem i Rabce-

-Zdroju uczestniczy³o 40 stypendystów.

– Dziêki wspólnemu dzia³aniu wszyst-

kich odpowiedzialnych œrodowisk bêdzie-

my w stanie wyraŸnie poprawiæ efekty

kszta³cenia i cieszyæ siê sukcesami na-

szych stypendystów – mówi Adam Kra-

wiec, dyrektor Departamentu Edukacji

i Sportu UMWP.

Page 20: POMORSKIE - Euro-funduszeuro-fundusz.pl/dokumenty/pomorskie_w_unii.pdf · Nowe centrum promocji kultury w Gdańsku-Wrzeszczu Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego zrealizowano

GGłłóówwnnyy PPuunnkktt IInnffoorrmmaaccyyjjnnyy

UUrrzząądd MMaarrsszzaałłkkoowwsskkii WWoojjeewwóóddzzttwwaa PPoommoorrsskkiieeggooDDeeppaarrttaammeenntt PPrrooggrraammóóww RReeggiioonnaallnnyycchh

uull.. AAuugguussttyyńńsskkiieeggoo 22 ppookkóójj nnrr 1188,, 8800--881199 GGddaańńsskk

tteell..:: 5588 332266 8811 4477,, 5588 332266 8811 4488,, 5588 332266 8811 5522ffaakkss:: 5588 332266 8811 3344

ee--mmaaiill:: ppuunnkkttiinnffoorrmmaaccyyjjnnyy@@ppoommoorrsskkiiee..eeuu,, ppoommoorrsskkiieewwuunniiii@@ppoommoorrsskkiiee..eeuu

IInnffoorrmmaaccjjaa oo llookkaallnnyycchh PPuunnkkttaacchh IInnffoorrmmaaccyyjjnnyycchh ddoossttęęppnnaa jjeesstt nnaa ssttrroonniiee::wwwwww..ddpprr..ppoommoorrsskkiiee..eeuu//ppll//ggppii

RReeggiioonnaallnnee oośśrrooddkkii EEuurrooppeejjsskkiieeggoo FFuunndduusszzuu SSppoołłeecczznneeggoouuddzziieellaajjąą iinnffoorrmmaaccjjii nntt.. mmoożżlliiwwoośśccii ppoozzyysskkiiwwaanniiaa śśrrooddkkóóww zz EEFFSS

oorraazz uuddzziieellaajjąą kkoommpplleekkssoowweeggoo wwssppaarrcciiaa pprrzzyy ppiissaanniiuu,, wwddrraażżaanniiuu ii rroozzlliicczzaanniiuu pprroojjeekkttóóww PPOOKKLL

RROOEEFFSS GGDDAAŃŃSSKK

RReeggiioonnaallnnee CCeennttrruumm IInnffoorrmmaaccjjii ii WWssppoommaaggaanniiaa OOrrggaanniizzaaccjjii PPoozzaarrzząąddoowwyycchh –– GGddaańńsskkAAlleejjaa GGrruunnwwaallddzzkkaa 55,, 8800--223366 GGddaańńsskk

AAnnttoonniinnaa PPaapplliińńsskkaa,, tteell..:: 5588 334400 1122 1122

iinnffoo__ggddaannsskk@@rrooeeffss..ppllwwwwww..ggddaannsskk..rrooeeffss..ppll

DDllaa ppoowwiiaattóóww:: mm.. GGddaańńsskk,, mm.. GGddyynniiaa,, mm.. SSooppoott,, sszzttuummsskkiieeggoo,, kkwwiiddzzyyńńsskkiieeggoo,, nnoowwooddwwoorrsskkiieeggoo,,mmaallbboorrsskkiieeggoo,, ttcczzeewwsskkiieeggoo,, ggddaańńsskkiieeggoo,, ssttaarrooggaarrddzzkkiieeggoo

RROOEEFFSS SSŁŁUUPPSSKK

PPoommoorrsskkaa AAggeennccjjaa RRoozzwwoojjuu RReeggiioonnaallnneeggoo SSAA –– SSŁŁUUPPSSKKuull.. PPoozznnaańńsskkaa 11AA ,,7766--220000 SSłłuuppsskk

IIwwoonnaa FFeeddoonn,, tteell.. 5599 884477 5555 9999

iinnffoo__sslluuppsskk@@rrooeeffss..ppllwwwwww..sslluuppsskk..rrooeeffss..ppll

DDllaa ppoowwiiaattóóww:: bbyyttoowwsskkiieeggoo,, llęębboorrsskkiieeggoo,, ppuucckkiieeggoo,, wweejjhheerroowwsskkiieeggoo,, ssłłuuppsskkiieeggoo,, mm.. SSłłuuppsskk

RROOEEFFSS CCHHOOJJNNIICCEE

SSttoowwaarrzzyysszzeenniiee „„NNaa RRzzeecczz RRoozzwwoojjuu MMiiaassttaa ii GGmmiinnyy DDeebbrrzznnoo””uull.. OOggrrooddoowwaa 2266,, 7777--331100 DDeebbrrzznnoo

JJoollaannttaa NNeeyymmaann,, tteell.. 5522 556655 1177 2299

iinnffoo__cchhoojjnniiccee@@rrooEEFFSS..ppllwwwwww..cchhoojjnniiccee..rrooeeffss..ppll

DDllaa ppoowwiiaattóóww:: cczzłłuucchhoowwsskkiieeggoo,, cchhoojjnniicckkiieeggoo,, kkoośścciieerrsskkiieeggoo,, kkaarrttuusskkiieeggoo

Dowiedz się więcej o funduszach europejskich

Publikacja sfinansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata 2007–2013

wwwwww..ffaacceebbooookk..ccoomm//ppoommoorrsskkiieewwuunniiii