Portfolio Cliff Lesmeister | Selectie projecten ’06-’11

Cliff lesmeister

c.lesmeister@gmail.comt +31 20 77 28 488 M +31 6 46 221 805 f +31 84 753 4101

http://www.clifflesmeister.comhttp://issuu.com/clesmeister

PORTFOLIO CLIFF LESMEISTER

BBE, architectuur, Hogeschool van Amster-dam, 2006

MUrb i.o, stedenbouw, Academie van Bouwkunst Amsterdam, 2009-2013

Inleiding

Een slim ontwerp is aanwezig zonder dat het opvalt. Het ontwerp voegt zich moeite-loos in haar omgeving, alsof het er altijd al is geweest. toch is het resultaat niet ‘meer-van-hetzelfde’ maar een originele oplossing voor een eigentijds of universeel probleem. Het ontwerp had het lef om vraagtekens te zetten bij de oplossingen die gebruikelijk zijn.

Een geniaal ontwerp komt voort uit een sterke concept of statement, dat in staat is om de complexe werkelijkheid te vertalen in een heldere structuur. Dit doet het con-cept zonder spontane toekomstige veran-deringen uit te sluiten en met respect voor de bestaande sociaal maatschappelijke, economische en ecologische structuur: Een succesvolle ontwerper benadert de opgave dus als een generalist.

Een generalistische aanpak is bij elke opgave mijn einddoel. De opgave van de toekomst vraagt steeds vaker om ruim-telijke ontwerpers die buiten kaders, en bovendien multidisciplinair kunnen denken. Zowel in de beroepspraktijk als tijdens mijn part-time studie wil ik me hierin verder ontwikkelen: zowel in de breedte als in de details.

Cliff lesmeister, 2011

“i believe that a natural city has the orga-nisation of a semi-lattice; but that when we organise a city artificially we organise it as a tree [...] if we make cities which are trees, they will cut our life within to pieces.”

Christopher Alexander, A city is not a tree, 1966

03 | 04

Inhoudsopgave

inleiding> 04

ontmoet transvaal> 07 | 08

Water Voids for the favela people> 09 | 10

Hofpleinlijn Highline Masterplen> 11 | 12

Hofpleinlijn Highline Woontoren> 13 | 14

Winkelcentrum Hoge Vught> 15 | 16

Broeinesten> 17 | 18

Meer stad, meer landschap> 19

Water++> 20

Huize Nolet> 19 / 20

Kinderdagverblijf Bomenwijk> 21

05 | 06

De hoogwaardige voorzieningen die versnipperde zijn langs lijn 11 worden in het masterplan één aantrekkelijk gebied om door te struinen.

transvaal is een multiculturele achter-standswijk gelegen tegen het centrum van Den Haag en naast de eveneens zeer mul-ticulturele Schilderswijk. De wijk kent een bovengemiddeld percentage werkloosheid, schooluitval en bovendien is de overlast en criminaliteit er bovengemiddeld hoog.

langs de lijn 11 zone is een grote hoeveelheid hoogwaardige voorzieningen geconcentreerd: De Haagse markt, de bibliotheek, winkels, een kinderboerderij, 2 bedrijvenclusters een park met sportvelden en een deels leeg-staande oude electriciteitscentrale. tramlijn 11 paseert al deze voorzieningen, waardoor de bereikbaarheid vanuit de gehele stad en regio goed is. Helaas zorgt dezelfde tramlijn, samen met verkeerd opgestelde bebouwing en drukke kruispunten ook voor versnippering van het gebied. Sommige straten keren de lijn 11 zone de rug toe, en veel plinten zijn onaantrekkelijk of benutten de potentie van de lijn 11 zone onvoldoende. Hier zal aan-dacht aan besteed worden in het toekomst-scenario.

in het toekomstscenario wordt het transvaal dé plek in Den Haag om te proeven, ruiken en zien wat verschillende culturen in Nederland te bieden hebben. De vernieuwde Haagse markt en de Cultuurcentrale vormen hierin de hoogtepunten, waartussen kleinschalige initi-atieven zich zullen ontplooien door onderne-mende bewoners. Problemen in de wijk zullen in de toekomst afnemen. Dit doordat er meer werkgelegenheid komt in transvaal, maar ook meer recreatiemogelijkheden en ontplooiings-mogelijkheden voor jong en oud.

Bestaande BeBouwing in plan

Bestaande BeBouwing transvaal

wonen en werken

wonen en (creatief) werken

wonen wonen met winkels in plint

multicultureel vrijetijdscentrum

cultuurcentrale Bestaand zorgwooncomplex

park/ plantsoen

oNtMoEt trANSVAAltransvaal, Den Haag, Nederland | Projectgebied: 96 ha

I. Park bij centrale

II. Kruispunt

III. Terrein Uijtenhage

IV. Karweilokatie

V. Wijkplein

VI. Hobbemaplein

VII. Haagse Markt

VIII. Lijn 11

07 | 08

Vii. Haagse Markt bestaand

Vii. Haagse Markt bestaand

iii. terrein Uijtenhage bestaand

A. Knelpunten B. Ambities C. Scenario: struinen langs werelds lijn 11

ii. Kruispunt loosduinkade bestaand

iii. terrein Uijtenhage nieuw ii. Kruispunt nieuw

Vii. Haagse Markt verbeterd Vii. Haagse Markt verbeterdbuiten openingstijden

Vii. Haagse Markt verbeterd

Vii. Haagse Markt verbeterd

Vii. Haagse Markt verbeterd - buiten openingstijden (plein)

Vii. Haagse Markt verbeterd - buiten openingstijden (opslag)

Een park naast de favela verbe-tert het watermanagement en biedt ruimte voor vertier aan de favelados.

Heliópolis, de één na grootste favela van São Paulo, heeft jaarlijks te kampen met hevige overstromingen die veroorzaakt worden door aanhoudende neerslag in de zomermaanden januari en februari. De overlast en bijbeho-rende schade beperkt zich niet tot Heliópolis. Snelwegen en hoofdwegen die in de valleien zijn gelegen lopen enorme schade op en worden bij zware regenval onbegaanbaar.Waterberging verspreid over de stad, waar-mee wordt voorkomen dat beken en rivieren worden overbelast, kan het overstromings-probleem oplossen.

Zo’n waterbering is in het ontwerp tussen Heliópolis en de rivier gesitueerd. Het water wordt opgevangen voordat het de rio Pinhei-ros kan bereiken, zodat de rio Pinheiros niet meer wordt overbelast bij aanhoudende zware neerslag. De waterberging wordt uitgevoerd als een park die naast afvalwaterzuiverings-installatie komt die het huishoudelijk water van Heliópolis zuivert. Het eveneens vervuilde water dat langs de 3 beken wordt aangevoerd wordt gezuivert met een waterzuiverend rietmoeras in het park. De waterkwaliteit van de zwaar vervuilde rivieren in São Paulo gaat door deze maatregelen verbeteren in de toekomst.

Heliópolis is een wijk met een enorme bebouwingsdichtheid: openbare ruimte is hier, op enkele smalle straten na, schaars. De waterberging die enkel 25 dagen per jaar zal dienenals retentiebasin is gelegen op een terrein van het waterbedrijf. Het park wordt openbaar, en zal de overige 340 dagen per jaar functioneren als park voor favela bewoners. Een markt, poppodium en sport-voorzieningen bieden de nodige ruimte voor vertier, maar bieden ook werkgelegenheid aan de favela bewoners.

WAtEr VoiDS FOR THE FAVELAHeliópolis, São Paulo, Brazil | Projectgebied: 10 ha

1

3

4

2

Hoeveel parkoppervlak er onder water loopt

hangt af van de hoeveelheid regen die er valt:

bij weinig regen zal het park niet of nauwelijks

onderlopen, bij extreme regenval zal het gehele

park gebruikt worden als waterbergingsgebied.

Hiertussen zijn uiteraard nog een aantal grada-

ties aangebracht, zodat het park niet bij de

geringste regenbui al onbruikbaar wordt.

Rio PinheirosInformele Markt

Community Centre

met sportvoorzieningen, muziek-

lokalen en ‘outdoor music stage’

Waterzuiverend

Moeras

ZiekenhuisFavela Heliopolis

Beek/ wadi

Rioolwaterzuivering

Voetbalvelden

Evenementen terrein Parkeerterrein

09 | 10

Een park bovenop het voorma-lige spoortrace vormt samen met de culturele voorzieningen in de hoogbogen een bijzondere en levendige plek in Rotterdam.

De in 1908 in gebruik genomen Hofpleinlijn was het eerste elektrische spoortracé van Nederland en verbindt Scheveningen met rot-terdam. Een deel van deze lijn bestaat uit een 2 kilometer lang spoortviaduct, dat uitkomt in het centrum van rotterdam.

Medio 2011 zal de spoorlijn op het viaduct worden opgeheven. Dit is een kans om het tracé te herontwikkelen tot een aantrekkelijke wandelboulevard. De karakteristieke boog-structuur onder het viaduct, nu grotendeels gebruikt als opslagruimte, krijgt een nieuwe invulling in de vorm van expositieruimten, ateliers, internationale speciaalzaken, horeca en andere kleinschalige bedrijvigheid. Er zijn tevens kruispunten gecreeerd die het openbare leven op maaiveldniveau verbinden met het park: dit zijn de hotspots. op deze plaatsen vinden we pleinen, hofjes of straten met een grote aantrekkingskracht op de omgeving.

op de plek waar het Hofpleinviaduct in het centrum uitmondt, is een woontoren ontwik-keld. Het monumentale spoortracé krijgt hierdoor een herkenbare identiteit tussen de omliggende hoogbouw. De toren, uitgewerkt als een verlengstuk van het Hofpleinviaduct, vormt zo een cultureel icoon voor rotterdam.

HofPlEiNlijN HigHliNE MASTERPLANHofpleinlijn, rotterdam, Nederland | Projectgebied: 60 ha

PArK

gEZoNDHEiDSCENtrUM

StrAAtHof

PlEiN roNDoM

DE KErK

iNSUliNDEPlEiN

WiNKElPlEiN

PlEiNEN & tUiNEN

tUSSEN ENSEMNBlE

VAN UrBAN VillA’S

BEStAAND

trAPVElDjE EN SPEElPlEiN

StrAAt MEt

rEStAUrANtS

EEtHUiSjES EN

CAfE’SAtEliErS

Voor

StUDENtEN

tErrASjES

SPEEltUiN

SCHoolPlEiN

PArK &

VolKStUiNENtElECoMMUSEUM EN

HofPlEiNMUSEUM

PUBliEKE tENtooNStElliNg

EN DEBAt iSlAMitiSCHE

UNiVErSitEit

KErK, SCHool EN

KiNDEroPVANg

SUPErMArKt, KijKSHoP EN

VErSMArKt

MoSKEE

BUUrtCENtrUM

SCHool

SCHool

SCHool

SCHool

tENtooNStElliNgSrUiMtE

tHEAtErZAAltjE EN

MUZiEKPoDiUM

KiNDEroPVANg

tHEEHUiS

VErENigiNgSrUiMtE

StUDENtEN roC

KiNDErKUNStClUB

11 | 12

Een iconische toren dat over-duidelijk onderdeel is van de Hofpleinlijn zet de Hofpleinlijn In het centrum van rotterdam op de kaart

Dit project sluit aan op het masterplan van de Hofpleinlijn. in dit masterplan krijgt de Hofpleinlijn in de bogen een invulling van culturele kleinschalige bedrijvigheid: zoals bij voorbeeld toko’s, internationale restaurants, wereldse kunsthandelaren en kunstenaars. Bovenop het oude spoortracé komt een 2 kilo-meter lange parkpromenade.

Een sculpturale woontoren vormt het knoop-punt tot het hofpleintracé. De toren wordt door haar slimme vorm zowel brug, icoon als toegang tot de Hofpleinlijn.

De toren overbrugt het spoorwegviaduct naar rotterdam CS, en doordat de Hofpleinlijn een verlengstuk krijgt naar het centrum van de stad is het tevens de hoofdtoegang tot de Hofpleinlijn vanuit het centrum van rotterdam. De toren is in vorm een verticaal equivalent van de Hofpleinlijn, waardoor de Hofpleinlijn overal zichtbaar aanwezig is in hoogbouwstad rotterdam. Dit maakt de Hofpleinlijn samen met toren tot een cultureel icoon voor rotterdam.

HofPlEiNlijN HigHliNE WOONTORENHofpleinlijn, rotterdam, Nederland | oppervlak: 9250 m2 wonen, 3500 m2 retail/ horeca,

13 | 14

Binnenstebuiten, de shopping-mall wordt ontdaan van zijn dak: terug naar de gezellige winkelstraat!

Het huidige winkelcentrum kenmerkt zich als een monolitisch, overdekt, ontoegankelijk en desolaat bouwwerk. Het is een gebouw dat op geen enkele wijze gerelateerd kan worden aan een gezellig middagje shoppen of samen-komen in een wijkcentrum. Anderzijds zijn de mensen positief over het winkelaanbod en bereikbaarheid per auto, en trekt het winkel-centrum ook mensen van ver buiten de wijk.

Winkelcentrum Hoge Vught, in het oorspron-kelijke masterplan bedoeld als hart van de wijk, is gebaseerd op een succesvol winkel-concept dat ook is toegepast op de lijnbaan in rotterdam. De oorspronkelijke straten-structuur van het lijnbaan-winkelconcept functioneert ook goed in het winkelcentrum Hoge Vught. Dit concept is daarom herge-bruikt als uitgangspunt voor het ontwerp. Het uiteindelijke functioneren van het winkelcen-trum als hart van de wijk is minder succesvol, en er zeker niet beter geworden na ‘afsluiting’ van het winkelcentrum tot een shopping mall met beperkte openingstijden.

Het dak gaat er dus weer af en het oorspron-kelijke lijnbaanconcept wordt hersteld en uitgebreid. Bovendien worden de winkelstra-ten beter verbonden met de stedenbouwkun-dige structuur van de wijk. Na deze facelift valt er ook buiten de openingstijden van de winkels weer wat te beleven in het hart van Hoge Vught.

WiNKElCENtrUM HogE VUgHtBreda, Nederland | Projectgebied: 9 ha

15 | 16

Een project dat stedelijke groei‘bottom-up’ mogelijk maakt in de bestaande tuinsteden

Dit project, genomineerd voor de jonge architecten prijsvraag 2010, trekt een grens. Als we stoppen met het oprekken van de stadsgrenzen kunnen we bestaande uitbreidingswijken ontwikkelen tot leven-dige stadsdelen met een eigen karakter en stedelijkheid. Dit is een win win situatie: open ruimte wordt gespaard en de bestaande stad wordt dynamischer.

inpassen van BroEiNEStEN op strategische plaatsen in de tuinsteden zal de monopolie van het wonen doorbreken. Zo’n BroEiNESt heeft een rigide frame met een karakteris-tieke uitstraling. Verschillende eenheden zijn binnen het gebouw met elkaar te combineren en bieden de gebruiker zo een scala aan mogelijkheden om zijn eigen invulling te geven aan het gebouw. Een autoshowroom, een groentewinkeltje, een expositie of atelier, het behoort allemaal tot de mogelijkheden. BroEiNEStEN groeien ‘bottom up’ in plaats van ‘top down’, ze bieden mogelijk-heden aan onverwachte wendingen in de continu veranderende stad.

De tuinsteden zullen dankzij de BroEiNES-tEN transformeren van uniforme wijken naar karakteristieke plekken met elk een eigen sociaal en cultureel milieu.

”Broeinesten ontvouwt een strategie voor de aanpak van

na-oorlogse tuinsteden met hun kenmerkende stempel-

stedenbouw. Er wordt een ver uitgewerkte ruimtelijke

structuur aangeboden die plaats biedt aan transformatie

en groei. [...] Het plan is niet uitzonderlijk vernieuwend,

maar wel realistisch, haalbaar en goed faseerbaar. Het

ontwerp is bescheiden, maar fijnzinnig vormgegeven.”

jury van de BNA jonge Architectenprijs 2010

BroEiNEStENtuinsteden, Nederland | genomineerd BNA Prijsvraag ‘De Verticale Stad’

> Woning BVo 72 M2

> Wonen en werken BVo 144 M2 (units boven

> Woning BVo 108 M2, inclusief een privé patiotuin

> Werken BVo 108 M2, inclusief patiotuin

> Werken BVo 150 M2, inclusief sère

> Wonen en werken BVo 144 M2 (units diagonaal t.o.v.

17 | 18

Ontwerpend onderzoek naar een alternatief voor uitbreiding van de randstad in de Bollen-streek

40.000 woningen die niet in Almere gereali-seerd gaan worden krijgen een alternatieve lokatie binnen de randstad. De bollenstreek is hiervoor de ideale alternatieve lokatie. Het is meer centraal gelegen in de randstad dan Almere, en bovendien is hier een overschot aan ruimte om te groeien doordat de bol-lenteelt langzaam uit deze streek verdwijnt. 40.000 woningen is een immens programma dat een flinke impact heeft op het landschap. in dit ontwerp wordt het imense programma op zodanige wijze ingepast in het landschap dat het landschap er per saldo zelfs beter van wordt ten opzichte van de huidige situatie.

Een waarde analyse van het landschap vorm-de hiervoor het uitgangspunt. De plekken met een zwakke landschappelijke belevenis heb ik juist benut voor verstedelijking. De dragende landschappelijke structuren zijn zoveel moge-lijk onaangeraakt door de stad, en waar nodig zelfs losgekoppeld van de nieuwe stad. De nieuwe stad is een compacte stad. De stad ontstaat niet uit het niets, maar heeft een oorsprong aan een bestaande spoorlijn en een trekvaart. En laat bovendien twee bestaande kernen, Voorhout en Noordwijkerhout naar elkaar toe groeien.

MEEr StAD, MEEr lANDSCHAPBollenstreek, Zuid Holland, Nederland | Projectgebied: 900 ha

Een gebouwconcept dat een symbiose nastreeft tussen architectuur, technologie, wo-nen en water

Dit project is een verkenning van de fysieke, ecologische, recreatieve, landschappelijke en architectonische mogelijkheden van water. Het bouwblok is op bijzondere wijze verbonden met de rivier: het bouwblok is in het water geplaatst en aan de rivierkant lijkt de rivier via een ‘uitholling’ in de bouwmassa het gebouw binnen te komen. Deze ruimte vormt zo een gemeenschappelijke plek, waar men zowel binnen als buiten het gebouw kan recreëren nabij de rus-tieke enscenering van de rivier. Een sauna en een vijftal thermale baden, uitgevoerd alsof het een verlengstuk van de rivier betreft, zorgen ervoor dat de gebruiker zich ultiem kan ontspannen.

ten slotte is een gesloten waterkringloop dat gebruikt maakt van water uit de omgeving één geworden met de architectuur. De zicht-baar aanwezige waterbasins en helofietenfil-ters zijn op strategische plaatsen gepositio-neerd en afge-werkt alsof het een onderdeel van het bouwblok of de enscenering betreft. Door deze slimme oplossingen worden duur-zame technieken succesvol geintegreerd met de architectuur van het gebouw.

WAtEr ++rivier de Zaan, Zaandam, Nederland | Area: 4500 m2

19 | 20

Uitbreiding en restauratie van een voormalig monumentaal herenhuis tot kantongerecht met studiefaciliteiten voor de Erasmus Universiteit

Schiedam, Zwart Nazareth. Schiedam heeft deze negatieve bijnaam gekregen in tijden waarin de jeneverindustrie volop bloeide. De 18e eeuw was voor Schiedam de gouden eeuw waarin de drank over de gehele wereld geëxporteerd werd. ‘s Morgens werden de ketels al vroeg gestookt door de arbeiders, waarna de gehele stad werd bedolven onder dikke rookwalmen en roet dat neersloeg op de gevels van de gebouwen.

De jeneverindustrie in Schiedam is nagenoeg verdwenen. Wat rest zijn enkele monumenten die refereren naar deze tijd, zoals het woon-huis van dhr. Nolet, eigenaar van enkele jeneverstokerijen en burgemeester van Schiedam. Dit huis in lodewijk XiV- en empirestijl, is omstreeks 1906 omgebouwd tot kantongerecht door architect Metselaar. De opgave voorziet in de uitbreiding van het kantongerecht met een rechtszaal en een praktijkdependance voor studenten van de van de Erasmus Universiteit.

”Achter de Teerstoof, Verbrande erven

Daar woont het grauw, Jan met de pet

Open riolen waar ratten sterven

Groeten uit Zwart Nazareth

Schiedam Zwart Nazareth”

Wim Kerkhof, 1989

HUiZE NolEtHistorische binnenstad, Schiedam, Nederland | oppervlak: 600 m2 renovatie, 2100 m2 nieuwbouw

21 | 22

Een innovatief concept waarin kinderen spelenderwijs leren ontdekken

Veel gebouwen voor kinderopvang bieden kinderen slechts beperkt de ruimte om te spelen en zich te ontwikkelen. Spelenderwijs ontdekken is in de meeste kinderopvangcen-tra dan ook beperkt tot het lokaal waar het grootste deel van de dag wordt doorgebracht. Dit druist lijnrecht in tegen de behoefte van kinderen in, vooral wat kinderen in de leeftijdsgroep 6 t/m 12 jaar betreft.

om invulling te geven aan deze behoeften is het gebruikelijke programma van het kinder-dagverblijf opgenomen in een labyrintische plattegrond. De groepslokalen in de vorm van gesloten glazen volumes zijn verspreid over het labyrint. om kinderen spelenderwijs te laten ontdekken zijn een mediatheek en een bibliotheek opgenomen in het plan. Een glazen dak boven het labyrint versterkt de belevenis van het buiten zijn en zorgt er tevens voor dat de doorgaande routing van het labyrint versterkt wordt. antwoord op de hedendaagse bouwopgave.

KiNDErDAgVErBlijf BOMENWIJKBomenwijk, Delft, Nederland | oppervlak: 2500 m2

23 | 24

www. CLIFFLESMEISTER.com

25 | 26

WWW.ClifflESMEiStEr.CoM

Portfolio| Selectie projecten ’06-’11 © Cliff lesmeister 2011