2322TeK sT: MArjon VAn weerscH | foTo’s: fr Anco Gori

‘ IN DE ZOmER ZIT ‘ IN DE ZOmER ZIT ‘ IN DE ZOmER ZIT ‘ IN DE ZOmER ZIT IEDEREEN BUITEN’IEDEREEN BUITEN’IEDEREEN BUITEN’

PORTRET VAN DE LEEUWENSTRAAT IN EINDHOVENPORTRET VAN DE LEEUWENSTRAAT IN EINDHOVEN

De Leeuwenstraat is de langste straat in de Eindhovense wijk Tivoli. Woningcorporatie Woonbedrijf verhuurt er 147 woningen. Ze zijn in 1929 gebouwd door een van de voorgangers van Woonbedrijf voor medewerkers van Philips. Sindsdien is er veel veranderd: grote gezinnen maakten plaats voor kleinere huishoudens, alleenstaanden en eenoudergezinnen. Ook kwamen er steeds meer allochtonen wonen. Wat niet veranderde is het karakter van de straat. ‘Dit is een echte volksbuurt. Ik ga hier nooit meer weg.’

leefbaarheid

2524 leefbaarheid

Een nieuwkomer voelt René Kinderdijk (op kleine foto) zich niet meer. Inmiddels woont hij bijna een kwart eeuw in de Leeu-

wenstraat. Zijn vrouw Ria (44) woonde toen al een paar jaar in dit huis. Ze is in de wijk geboren, aan het plein om de hoek. ‘Ik moest er in het begin wel aan wennen dat een wandeling met Ria lang kon duren. Het kostte alleen al een kwartier voordat we de straat uit waren.’ Laatst fiets-te Ria met een vriendje van haar zoon door de Leeuwenstraat. ‘Die mama van Jan kent heel de wereld’, had het vriendje thuis verbaasd ver-teld. Ria lacht: ‘Ik kan me niet voorstellen dat je ergens fijn kunt wonen waar dat anders is.’Natuurlijk is de wijk Tivoli de afgelopen decennia veranderd. Na de grote renovatie in de jaren 80 kwamen veel ouderen niet meer terug omdat ze geen zin hadden om twee keer te verhuizen. Er kwamen dus veel nieuwe mensen in de wijk. Waaronder veel bewoners met een buitenlandse achtergrond: veel Turken, Marokkanen en Spanjaarden. Tegenwoordig wonen er ook Roemenen en een enkel Afrikaans gezin in de Leeuwenstraat. Ria vindt die ‘mix van mensen’ leuk. Ze woonde als kind naast een Marokkaans gezin. Haar huidige buren zijn Afghaans. Op het school-bord in de keuken heeft ze de naam van de buurman geschreven. ‘Die is niet zo makkelijk te onthouden als Piet of Kees. De buurman vindt het prachtig. En hoeveel moeite kost het om Turkse buren in de straat als afscheidsgroet “Güle, güle” te wensen? Dat zijn dingen die ik van mijn vader heb geleerd.’ Ria en René ervaren de allochtonen niet als een probleem. ‘Moet dat dan?’, zegt René. Een oudere bewoner van bijna 80 vindt die ‘grootste verandering in de straat’ wel vervelend. ‘Vroeger kende ik iedereen in de straat. Maar nu zijn het bijna allemaal vreemde-lingen die ze hier plaatsen. Daar heb ik helemaal geen contact mee.’De starters die in de Leeuwenstraat komen wonen, zijn ook een redelijk nieuw fenomeen. ‘Jonge mensen die hier een paar jaar blijven en dan naar een groter koophuis buiten de wijk vertrekken’, zegt Ria. Zelf kan ze zich er niks bij voorstellen. René zit al drie jaar zonder werk. ‘Nu zijn we helemaal blij met ons huurhuisje. Omdat wij hier al zo lang wonen,

TIVOLI EN HAAR BEWONERSTivoli telt 1.500 inwoners. Door ruilverkaveling hoort de wijk sinds 1 april 1972 bij de gemeente Eindhoven. Daarvoor maakte de wijk deel uit van de gemeente Geldrop. Woonbedrijf ver­huurt in Tivoli 603 grondgebonden woningen en 69 senioren­appartementen.

Lees ook het interview met Koj Koning op www.aedes.nl/ leefbaarheid. Daarin vertelt deze districtmanager van Woon­bedrijf over de wijkaanpak en het groot onderhoud in de wijk.

‘We zijn helemaal blij met ons huurhuisje’

eenpersoonshuishouden meerpersoonshuishouden zonder kind(eren) eenouderhuishouden meerpersoonshuishouden met kind(eren)

In de meeste huizen woont een volwassene zonder kinderen: 49% Dit percentage ligt hoger dan gemiddeld in Eindhoven (40 procent). In de wijk wonen veel alleenstaande ouders:11%

Gemiddeld is dit in Eindhoven: 7% Het percentage huishoudens met kinderen ligt lager dan gemiddeld.

TIVOLI EINDHOVEN

2726 leefbaarheid

valt de prijs mee. Ongeveer 390 euro.’ Ze laten de grote tuin zien. ‘Twin-tig meter diep’, zegt Ria trots. ‘Het is een klein huisje, maar boven heb-ben we toch mooi drie slaapkamers. Wat wil je nog meer? Goed is goed.’Ze zijn alle twee actief in de wijk. René zit in de bewonerswerkgroep die met Woonbedrijf nadenkt over het groot onderhoud dat nu plaatsvindt (zie kader pagina 27). Ria doet veel voor bewonersvereniging Stichting Tivoli – i lov iT. Binnenkort helpt ze mee met de organisatie van de avondvierdaagse. Woonbedrijf zorgt op de laatste dag voor balonnen. Woonbedrijf is echt zichtbaar in de wijk, zeggen beiden. René: ‘Iedere woensdag zit er iemand in de Buurtinfowinkel een straat verderop. Buurtbeheerder Tonnie zie ik vaak door de wijk lopen. Hij kent de be-woners. Als mensen hun tuintje niet schoonmaken, spreekt hij ze daar op aan. En als ik een probleem heb met mijn schutting, weet ik hem ook te vinden.’ Enkele huizen verder woont sinds een paar jaar een jong gezin afkomstig uit een andere buurt in Eindhoven. ‘Daar woonden tegenover ons men-sen in koophuizen’, zegt de vrouw. ‘Hier is het veel fijner. Dit is een ech-te volksbuurt. In de zomer zit iedereen hier buiten. Voor het huis.’

REDEN VERTREK

REDEN KOmSTo.b.v. 70% van nieuwe huurder

WooncarrièreSenior

Uitzetting/woonfraude/hennepOverleden

WijkSloopWerk

OverigOnbekend

StartenSnelle, goedkope woning

OorsprongWijk (vrienden/familie)

Overig

0 5 10 15 20 25 30 35 40 %

0 5 10 15 20 25 %

NIEUWE EN VERTREKKENDE HUURDERS

Gegevens van Woonbedrijf op basis van monito­ring van 79 huur­opzeggingen tussen september 2012 en februari 2014. Van de nieuwe huurders heeft 70 procent een reden voor de komst naar Tivoli gegeven.bronnen: cbs en woonbedrijf, 2014

GROOT ONDERHOUD IN TIVOLIWoonbedrijf voert nu groot onderhoud uit in de Leeuwen­straat en omgeving. De werkzaamheden vinden aan de binnen­ en de buitenkant van de woningen plaats. De gevels en schoorstenen krijgen een onderhoudsbeurt, op de daken komen nieuwe dakpannen, de ventilatie wordt verbeterd en de woningen worden geïsoleerd. Daarnaast krijgen huurders een nieuwe keuken, badkamer en/of toilet als de huidige minstens 15 jaar oud zijn.De werkzaamheden kosten de huurder niets. Als bewoners kiezen voor extra comfort, bijvoorbeeld het plaatsen van een extra toilet, zijn daar wel kosten aan verbonden.

Het gemiddelde energielabel in Tivoli is D. Als bewoners kiezen voor alle energiemaatregelen die Woonbedrijf aan­biedt, kan hun woning een energiezuiniger label B krijgen.

2928 leefbaarheid

€

TIVOLI EINDHOVEN

63%12%

25%

69%13%18%

Autochtoon Westerse allochtoon Niet­westerse allochtoon

ACHTERGROND BEWONERS

martien Vissers (76) is volgens zijn vrouw de oudste vader van een tweeling van negen. Zelf woont hij al 40 jaar in de straat. In het enige huis dat nog in origi­nele staat is. Er is bijna niets veranderd sinds de oplevering in 1929. En juist daar­om vormt de woning het decor voor de film De Helleveeg, naar de gelijknamige roman van A.F.Th. van der Heijden. De schrijver is in Tivoli geboren, in de ver­derop gelegen Poemastraat. De opnames voor de film zijn net begonnen.Dertig jaar geleden weigerde martien zijn medewerking aan de renovatie. Twee jaar later deed hij hetzelfde met het groot onderhoud. Daar kwam de wets­winkel nog aan te pas. De directeur van een voorloper van Woonbedrijf ging

overstag nadat hij op de koffie was ge­weest: de Leeuwenstraat 41 mocht in de oorspronkelijke staat blijven. Dat is nu onder meer te zien aan de twee kleine woonkamertjes, van elkaar gescheiden door glas­in­lood ensuite deuren. Aan de keuken met granito aanrecht en houten plankjes. De prachtige plankenvloeren. Het oude schuurtje met schoorsteen, waar vroeger de wasketel werd gestookt. martiens vrouw zucht weleens omdat sommige dingen niet zo praktisch zijn. Ze zou bijvoorbeeld liever gesloten keuken­kastjes hebben. ‘Dankzij haar hebben we wel centrale verwarming’, zegt martien. ‘Als het aan mij lag, was die er ook niet gekomen.’

Nu de filmopnames zijn gestart, woont het gezin drie maanden in het, toevallig leegstaande, buurhuis. De helft van die tijd is nodig voor de filmopnames. Daarna krijgt hun woning een opknapbeurt. Al­les blijft zoveel mogelijk in oude staat. maar aan nieuwe dakpannen en een nieuw toilet kon martien deze keer niet ontkomen. Lachend laat hij het oude toilet zien. met veel geraas klettert het water uit de ouderwetse stortbak. Dat kan inderdaad wel wat zuiniger.

De film De Helleveeg draait vanaf maart 2016 in de bioscopen. Tot de acteurs behoren onder meer: Gijs Scholten van Aschat, Frank Lammers en Anneke Blok.

DE LEEUWENSTRAAT ALS FILmDECOR

Woonbedrijf verhoogt de huur van de woningen in 2015 niet.

457 euro

509 euro

467 euro

Oudere type, bouwjaar 1929, waaronder de Leeuwenstraat

Nieuwere type, bouwjaar 1947

Gemiddelde huurprijs bij nieuwe verhuringen

HUURPRIJZEN

In Tivoli wonen relatief veel niet­westerse alloch­tonen ten opzichte van Eindhoven. De meeste allochtonen zijn van Turk­se afkomst (39 procent). In vergelijking met de rest van Eindhoven is het aan­deel werkzoekenden of niet werkenden (19 pro­cent) hoger dan gemid­deld in Eindhoven (8 pro­cent).Het percentage uit­keringsgerechtigden (12 procent) is in vergelijking met de rest van Eindhoven drie keer zo hoog.

Martien Vissers: ‘Als het aan mij lag was er geen centrale verwarming gekomen’