Посебни услови за осигурување посеви и плодови
TRANSCRIPT
2
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
POSEBNI USLOVI ZA OSIGURUVAWE NA
TUTUNOT SO PROCENA VO ZELENA SOSTOJBA
I NADOMESTOK NA ZAGUBA SO KVALITET I
KVANTITET
Oddelni izrazi vo ovie Uslovi gi imaat ovie
zna~ewa:
1. "OTKUPUVA^" - pretprijatie koe go dogovara
proizvodstvoto na tutunot, vr{i otkup na
suroviot nefermetiran tutun vo list, mo`e
da ja presmetuva i naplatuva premijata pri
otkup i ja ispra}a na osiguruva~ot.
2. "DOGOVOR" - pismen akt so koj se reguliraat
odnosite pome|u osiguruva~ot i dogovoruva~ot
na osiguruvaweto, kako i odnosite osiguruva~
i dogovoruva~ so osigurenikot, t.e.
osigurenikot so dogovoruva~ot i
osiguruva~ot.
3. "MERILA ZA KLASIFIKACIJA NA TUTUNOT"
- propis vrz osnova na koj se vr{i otkup na
suroviot nefermetiran tutun vo list po
kvalitetni svojstva za sekoj tip i sorta tutun.
4. "INSERCIJA" - (berba, raka i sl.) - zbir na
tutunovi lisja so isti kvalitetni svojstva, na
strakot na tutunot, vo odnos na celokupnata
berba na strakot (podbir, nadpodbir, "dolen
sreden", prav sreden", "goren sreden", kaj
aromati~nite sorti "kovalama", "podvrv" i
"vrv".
5. "IDEALNA KLASA" - najvisok kvalitet na
tutunovi lisja vo koja mo`e edna insercija od
tutunovite lisja da bide otkupena, a spored
propisite na merilata za klasifikacija na
tutunovite lisja vo surova sostojba.
6. "VREDNOST NA KLASITE" - propi{ana ili
dogovorena cena pome|u proizvoditelot na
tutun i dogovoruva~ot za 1 kgr. surov
nefermentiran tutunov list po klasi.
7. "VREDNOSEN KOEFICIENT" - poedine~na i
kumulativna vrednost na sekoj poedini~en
tutunov list, zavisno od insercijata na koja i
pripa|a, kako za neo{teteniot taka i za
o{teteniot tutunov list.
8. "TABLICA" - zbir na vrednosni koeficienti
za neo{teteniot list za sekoj tip ili sorta na
osigureniot tutun.
PREDMET NA OSIGURUVAWE, PO^ETOK I
PRESTANOK NA OBVRSKITE NA
OSIGURUVA^OT
^len 1
(1) Predmet na osiguruvaweto po Posebnite
ulovi e kulturata tutun. Kaj tutunot so
osiguruvawe se opfa}a listot.
(2) Obvrskata na osiguruva~ot za nadomestok za
{teti po~nuva i trae:
1. Za {teti od grad - od denot na
rasaduvawe na tutunot pa do
zavr{uvaweto na berbata, a najdocna
do 30 septemvri od proizvodnata
godina.
2. Za {teti od po`ar od denot na
rasaduvawe na tutunot pa do
predavawe na suroviot tutun vo otkup
od soodvetnata rekolta, osven za
tutunite koi se su{at vo su{ilnici
so ve{ta~ko zagrevawe, kade rizikot
ne e pokrien so osiguruvawe dodeka e
vo takvata su{ilnica.
OPASNOSTI (RIZICI) OPFATENI SO
OSIGURUVAWE
^len 2
(1) Osiguruva~ot e vo obvrska da gi nadomesti
{tetite predizvikani so uni{tuvawe na
osigureniot tutun vo list od rizikot grad i
udar na grom, a do kolku e dogovoren i rizikot
poplava prosledena so grad za seto vreme
dodeka tutunot e neobran na tutuni{teto, a za
{tetite od po`ar, do predavawe na suroviot
tutun vo otkup od soodvetnata berba.
3
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
(2) Osiguruva~ot ne e vo obvrska za {tetite
nastanati od opasnostite - rizicite koi ne se
navedeni vo stav (1) od ovoj ~len vo Posebnite
ulovi, kako ni za {tetite od rastitelni
bolesti i {tetnici.
OBEM NA OBVRSKI ZA NADOMESTOK NA
[TETI
^len 3
(1) Za {tetite nastanati so o{tetuvawe ili
uni{tuvawe na osigureniot tutun od rizicite
od ~len 2 od ovie Uslovi, osiguruva~ot e vo
obvrska da gi nadomesti {tetite vo zaguba vo
koli~estvo - kvantitet, kako i {tetite
pretrpeni poradi zaguba vo kvalitet.
PRESMETKA I PLA]AWE NA PREMIJATA
^len 4
Premijata se presmetuva i naplatuva:
(1) Kaj poedine~nite osiguruvawa od odnapred
utvrdenite vrednosti na tutunot (suma na
osiguruvawe), so primena na premiskite
stapki od tarifna grupa 1, a spored klasata
na opasnost vo koja e raspredeleno mestoto,
odnosno katastarskata op{tina od rizikot
grad. Premijata se pla}a celosno odnapred
ili najmnogu vo dve rati, so toa {to prvata
rata se pla}a pri sklu~uvawe na
osiguruvaweto, a vtorata najdocna do 30
noemvri vo tekovnata godina.
(2) Kaj masovnoto osiguruvawe na proizvodstvo
na tutun premijata se presmetuva:
- Dokolku ne e poinaku dogovoreno, pri
otkupot na suroviot tutun vo list.
- Vo polisata spored dogovorenite
parametri vo istata.
Koga premijata se presmetuva pri otkup,
otkupuva~ot na tutunot vr{i presmetka i ja
naplatuva premijata od vkupnata vrednost na
otkupeniot tutun od sekoj poedine~en osigurenik
proizvoditel na tutun koj se proiznel za
osiguruvawe.
- otkupuva~ot na tutun e dol`en
naplatenata premija od osigurenikot -
proizvoditelot na tutun da ja uplati
na osiguruva~ot najkasno do 20-ti vo
mesecot za site otkupeni koli~estva
na tutun vo minatiot mesec;
- poslednata uplata e 20 dena po
zavr{uvaweto na otkupot na tutunot na
soodvetnoto podra~je;
- so potpi{uvaweto na aneks kon
dogovorot za delovno-tehni~ka
sorabotka so rabotnite organizacii za
otkup i obrabotka na tutun se regulira
pra{aweto za pla}awe na zadr`anata
premija od tutunoproizvoditelot.
Sopstvenoto proizvodstvo na tutun kaj pravnite
lica se osiguruva po istite uslovi kako i
proizvodstvoto na tutunot na individualnite
proizvoditeli na toa podra~je.
(3) Osiguruva~ot i otkupuva~ot se dol`ni vo rok
od 15 dena po zavr{uvaweto na otkupot na
tutunot da napravat zapisnik za kone~na
presmetka od uvidot vo glavnata kniga za
otkupot, za vkupnoto koli~estvo i vkupnata
vrednost na otkupeniot tutun i naplatenata
premija od proizvoditelite od osigurenata
berba po sorti-tipovi na tutun.
(4) Pri presmetka i likvidacija na delumnite i
totalnite {teti kaj masovnite osiguruvawa,
koga premijata se presmetuva od vrednosta na
otkupeniot tutun osiguruva~ot presmetuva i
naplatuva soodvetnata premija od iznosot na
{tetata.
OBVRSKI NA OSIGURENIKOT PO
NASTANUVAWETO NA OSIGURENIOT SLU^AJ -
RIZIK
^len 5
(1) Po nastanuvaweto na osigureniot slu~aj,
osigurenikot e dol`en vedna{, a najdocna vo
srok od tri dena pismeno da ja prijavi
nastanatata {teta na osiguruva~ot, a kaj
masovnite osiguruvawa najdocna vo srok od
dva dena, na pretstavnikot na otkupuva~ot,
reonskiot instruktor dokolku poinaku ne se
dogovori.
4
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
Nastanatata {teta od po`ar na tutunot,
osigurenikot e dol`en vedna{ da ja prijavi i na
najbliskiot organ na MVR.
(2) Proizvoditelot na tutun e dol`en vedna{ po
nastanuvaweto na osigureniot slu~aj da
prezeme potrebni merki da se spre~i
zgolemuvawe na {tetata. Ako osigurenikot
ne gi prezeme ovie merki ne mu se
nadomestuva onoj del od {tetata koj pri toa
nastanal.
(3) Ako nekoja insercija vo momentot na
o{tetuvaweto se nao|a vo faza na tehni~ka
zrelost osigurenikot e dol`en i pred
procenata na {tetata da pristapi kon berba
na taa insercija ili del od insercijata, a so
cel tehni~ki zreliot list da ne prezree i gi
izgubi kvalitetnite svojstva. Vo takov i
drugi sporni slu~ai osigurenikot e dol`en
kako primeroci za procena da ostavi po dva
reda vo sredinata na parcelata isto taka na
dolniot i gorniot del od parcelata.
UTVRDUVAWE I PROCENA NA [TETATA
^len 6
(1) Osiguruva~ot e dol`en po priemot na
prijavata na {tetata da pristapi kon
utvrduvawe i procena na {tetata.
Utvrduvaweto i procenata se vr{i na niva
(tutuni{te), a vo slu~aj na {teti od po`ar,
na mestoto kade tutunot se nao|al vo
momentot na po`arot.
(2) Utvrduvaweto i procenata na {tetata gi
vr{at osiguruva~ot i osigurenikot.
Osigurenikot mo`e da ovlasti i drugi lica
da go zastapuvaat vo procenata.
Procenata mo`e da se vr{i i po pat na komisija
vo sostav: izbran prestavnik od mestoto na
Zdru`enie na tutunoproizvoditeli ili
dogovoruva~ na osiguruvaweto i osiguruva~.
Rezultatite od procenata se vnesuvaat vo
zapisnikot za procena na {teti.
(3) Osiguruva~ot e dol`en za vremeto na
vr{ewe na procenata da gi izvesti
osigurenicite na najpogoden na~in, zaradi
nivno u~estvo vo procena na {tetata.
Osigurenikot e dol`en na pokana od pretstavnik
na osiguruva~ot da izleze na teren zaradi
procena na {tetata. Vo slu~aj osigurenikot ili
negoviot pretstavnik da ne se javi na pokanata da
prisustvuva na procenata na {tetata, istata }e se
obavi vo prisustvo na nezavisen ve{tak ili
stru~no lice.
(4) Koga }e se utvrdi deka nastanal osiguren
slu~aj se pristapuva na procena i se
utvrduvaat:
A. KAJ [TETITE OD GRAD
1. Prezime i ime na osigurenikot i broj na
dogovorot za proizvodstvo na tutun za
soodvetnata berba.
2. Naziv na parcelata.
3. Sorta - tip na tutunot koj e o{teten.
4. Povr{ina pod tutun.
5. Vkupniot broj na zdravi strakovi na
parcelata pred nastanuvawe na
osigureniot slu~aj.
6. Broj na zdravite strakovi.
7. Broj na totalno uni{tenite strakovi od
nastanatiot rizik so opredeluvawe da
mo`at da se presadat (so ili bez
preoruvawe) ili ne mo`at da se presadat
zavisno od vremenskite priliki,
prikladnosta na zemji{teto, periodot vo
koj nastanal osigureniot rizik,
komisijata odlu~uva i dava pismen nalog
vo samiot zapisnik za presaduvawe na
totalno uni{tenite strakovi.
8. Broj na strakovite na koi lisjata se
delumno o{teteni od osigureniot rizik
(mehani~ki o{tetena).
9. Prose~na zaguba na lisnata povr{ina
mehani~ka o{tetenost na delumno
o{teteni listovi izrazena vo procenti
koja se utvrduva vrz osnova na brojot na
razvienite listovi do posledniot
o{teten list.
- prose~en broj na potpolno
(totalno) o{teteni listovi vo
5
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
strak na delumno o{tetenite
strakovi;
Ako nastane {teta vo razvojot na tutunoviot
strak, koga ne e izvr{ena berba na nitu eden list
i ne se uni{teni vegetativnite pupki, a zagubata
na lisnata povr{ina iznesuva za "Prilep", "Jaka",
"Xebel", "Otqa" i "Virxinija" preku 60,0% i
"Berlej" preku 65,0%, takvata {teta se smeta za
totalna i toa samo za prose~niot broj na razvieni
listovi do nastanuvawe na {tetata.
Pri utvrduvawe na zagubata na lisnata povr{ina
totalno o{teten list se smeta onoj list koj e
mehani~ki o{teten za "Prilep", "Jaka", "Xebel",
"Otqa" i "Virxinija" preku 60,0% i "Berlej"
preku 65,0% kako i listot ~ij glaven nerv e
prekr{en vo prvata tretina od dol`inata,
smetaj}i od mestoto na spojuvawe kon vrvot na
listot, ako listot e vo tehni~ka zrelost, se
ocenuva spored stepenot na o{tetuvaweto i
otkinat list.
10. Brojot na razvienite listovi se utvrduva
so broewe na listovite ozdola (od
zemjata) nagore do posledniot o{teten
list. Obranite listovi pred
nastanuvaweto na osigureniot rizik, se
vklu~uvaat vo brojot na razvienite
listovi vrz osnova na luznite na
steblenceto vo momentot na procenata na
{tetata.
11. Prose~niot broj na obrani listovi do
nastanuvaweto na osigureniot rizik.
Ako pri procenata se utvrdi deka pred
nastanuvaweto na osigureniot slu~aj izvesen broj
listovi od edna ili pove}e insercii bil tehni~ki
zrel i ako takvite listovi, od bilo koi pri~ini
ne se obrani, tie pri utvrduvawe na prose~niot
broj na obrani listovi se smetaat kako obrani
listovi.
12. Brojot na uni{tenite ili o{teteni
strakovi od grad, i o{teteni od rizicite
koi ne se opfateni so osiguruvaweto na
primer: rastitelni bolesti (mozaik,
`abino oko, plamenica na tutunot, viroza
i dr.); od {tetnici (tripsi, skakulci, siv
crv i dr.): od mehani~ki o{tetuvawa
(veter, ~akal i dr.).
Kaj delumnite {teti stepenot na degradacija na
kvalitetot na tutunoviot list od gorenavedenite
mani i o{tetuvawa, se izrazuva vo stepeni i toa:
I STEPEN - Nezna~itelni o{tetuvawa koi
pri procenata se
zanemaruvaat.
II STEPEN - Sredni o{tetuvawa koi
opfa}aat 1/3 od lisnata
povr{ina. Vo zapisnikot za
procena se vpi{uva koi mani
i o{tetuvawa so
nazna~uvawe za
"sredni o{tetuvawa na
lisjata".
III STEPEN - Jaki o{tetuvawa koi opfa}aat
preku 1/3 lisna povr{ina, no
najmnogu 2/3 lisna povr{ina.
Vo zapisnikot za procena se
vpi{uva koi se manite i koi
o{tetuvawa so naznaka "jako
o{tetuvawe"
IV STEPEN - Jaki o{tetuvawa koi ja
opfa}aat celata lisna
povr{ina. Vakvite lisja so
procena se smetaat
neo{teteni. Vo zapisnikot
za procena se vpi{uva koi se
manite i o{tetuvawata so
naznaka: "lisjata nemaat
upotrebna vrednost".
V STEPEN - 1 - Jako o{tetuvawe na
lisnata povr{ina kaj
sitnolisnite i
krupnolisnite tutuni
predizvikani so dejstvata na
gradot proprateni so luwa,
veter koi se dvi`at od
35,1% do 60%, odnosno 65%
i ovi o{tetuvawa taka se
iska`uvaat vo zapisnikot za
procena.
6
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
2 - Ako kaj o{tetuvawata od
to~ka 1) intenzitetot na
o{tetuvawe od veter od
luwa e pogolem od
intenzitetot na
o{tetuvawata od grad,
takvite o{tetuvawa se
iska`uvaat vo zapisnikot za
procena: "luwa so grad".
3 - Pri procena na {teta,
utvrdeniot stepen na
o{tetuvawe od rizicite od
to~ka 12 od ovie posebni
uslovi, zadol`itelno se
vnesuva vo zapisnikot za
procena na {teta.
Vo site nabroeni slu~ai ako tutunoviot list ne e
mehani~ki o{teten od grad, tuku od drugi
pri~initeli koi ne se opfateni so osiguruvawe,
pri procena se smetaat zdravi lisja. Ako
tutunoviot list delumno e o{teten od grad, a
delumno od spomnatite pri~initeli se utvrduva
procentot na o{tetuvawe od grad, so toa {to vo
zapisnikot se utvrduva vidot na drugite
o{tetuvawa i toa se izrazuva vo stepeni.
Ako presadeniot tutun ne uspee pri okolnostite
na koi osigurenikot ne mo`el da vlijae,
osigurenikot e dol`en so potvrda od rabotnata
organizacija so koja sklu~il dogovor za
proizvodstvo, toa da go prijavi na osiguruva~ot
najdocna do 20 juli. Po vakvata prijava se vr{i
pregled na sostojbata na presadenite strakovi na
samoto mesto.
B. KAJ [TETITE OD PO@AR
Vo zapisnikot za procena na {teti se vnesuvaat
slednite podatoci:
1. Data i pri~ina na po`arot,
2. Prezime i ime na proizvoditelot na tutun
i broj na dogovorot za sadewe na tutun
sklu~en so rabotnata organizacija za
otkup na tutun,
3. Sorta - tip na tutunot,
4. Opis na sostojbata na tutunot pred
po`arot,
5. Mestoto kade tutunot bil smesten,
6. Koli~estvoto na tutunot so koe
proizvoditelot e zadol`en kaj AD za
otkup,
7. Koli~estvoto na eventualniot spasen
tutun vo o{tetena sostojba i procentot na
namalenata vrednost na spaseniot tutun,
8. Koli~estvoto na izgoreniot tutun.
Ako tutunoviot list ne bide predaden na
dogovoruva~ot na proizvodstvoto na soodvetnata
berba vo srok od 10 dena po zavr{uvaweto na
otkupot vo toa mesto obvrskata na osiguruva~ot za
nadomestok na {teta prestanuva po istek na 10-
tiot den vo 24 ~asot od denot koga otkupot po
dogovor so dogovoruva~ot na proizvodstvoto e
zavr{en vo toa mesto, pa po toa {tetite od po`ar
ne se nadomestuvaat.
V. VE[TA^EWE
(1) Se sproveduva vo smisla na odredbite od
~len 22 od Op{tite uslovi za osiguruvawe na
posevi i plodovi.
(2) Vo ve{ta~eweto u~estvuva ve{to lice na
osigurenikot, osiguruva~ot i zdru`enieto
(dogovara~ na osiguruvaweto).
PRESMETKA NA [TETATA
^len 7
(1) Presmetka na {tetata se vr{i vrz osnova na
podatocite od zapisnikot za procena na
{teti i tablicata za vrednosni
koeficienti zavisno od: prose~niot
prinos, gram po eden strak tutun, cena na
tutunot po eden kilogram po tipovi na tutun,
odnosno dogovoreni vo polisata.
(2) Tablicite za vrednosni koeficienti se
izrabotuvaat za sekoj tip - sorta tutun vrz
baza na realniot uspeh na insercijata po
merilata za klasifikacija na tutunot, vrz
osnova na prosekot na realnite klasi
ostvareni vo otkup na tutunot od
soodvetnata godina, za potesnite i
po{irokite proizvodni podra~ja, kako i vrz
osnova na slednite elementi:
7
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
- Broj na insercii na tutunot na strak,
- Prose~niot broj na listovi po strak
zavisno od tipot sorta na tutunot,
- Te`inskoto u~estvo na insercijata vo
100 gr. tutun (ili vkupnata te`ina na
strakot).
(3) Vistinskata (stvarnata) vrednost na tutunot
za nadomestok na {teta se utvrduva i toa:
- Za na~inot na osiguruvawe po koj
premijata se presmetuva od otkupeniot
tutun, vrz osnova na brojot na
uni{tenite ili delumno o{tetenite
strakovi, od prose~niot trigodi{en
prinos po eden strak i prose~nata
cena po eden kilogram ostvaren vo
otkupot za soodvetnata berba vo
proizvodnoto podra~je, za AD za otkup
koe otkupuva tutun, dokolku ne e
poinaku dogovoreno.
- Za na~inot na osiguruvawe po koj
premijata se presmetuva od
dogovorenata suma na osiguruvawe vrz
osnova na dogovoreniot rod i
dogovorenata cena po eden kilogram
zavisno od sortata i tipot na tutunot.
(4) Presmetkata na {tetata se vr{i zavisno od
vidot na o{tetuvawe i toa:
A. KAJ TOTALNITE [TETI
(1) Koga na mesto na uni{tenite strakovi e
mo`no da se izvr{i povtorno rasaduvawe na
tutunovite strakovi, presmetkata se vr{i i
{tetata se isplatuva vo visina na
napravenite tro{oci za povtorno
rasaduvawe (vrednost na rasadot, tro{ocite
za rasaduvawe, tro{ocite za orawe so
branewe, markirawe, polevawe i prvo
odnosno vtoro pra{awe, dokolku bilo
izvr{eno), a spored mesnite ceni vo mestoto
na nastanuvawe na {tetata odnosno AD za
otkup koi dogovorile proizvodstvo ili od
nadle`niot Institut za tutun.
Tro{ocite za povtorno rasaduvawe se
nadomestuvaat najmnogu do 20% od vrednosta na
uni{tenite strakovi.
Dokolku presadenite tutunovi strakovi ne
uspeale, na osigurenikot mu se nadomestuva
razlikata pome|u isplateniot nadomestok za
napravenite tro{oci za presaduvawe i visinata
na nadomestokot za totalni {teti, po dobivawe
potvrda soglasno ~len 6.
(2) Koga na mestoto na uni{tenite strakovi ne
mo`e da se izvr{i presaduvawe poradi
nemawe na tutunov rasad, ili poradi
nepovolni vremenski uslovi, kako i koga
tutunovite strakovi se uni{teni po
povtornoto rasaduvawe, a pred
nastanuvaweto na osigureniot rizik, nema
brano tutun, nadomestokot se presmetuva od
vrednosta na uni{tenite strakovi, so toa
{to se odbiva na ime ne izvr{eni raboti i
toa: za orientalski i poluorientalski
tipovi na tutun 50% za krupnolisni tutuni
koi se otkupuvaat vo zelena sostojba 35%, za
krupnolisni tutuni koi se otkupuvaat vo suva
sostojba 63%.
(3) Koga tutunovite strakovi se uni{teni a pred
nastanuvaweto na osigureniot rizik e
izvr{eno berewe na izvesen broj na listovi,
od stvarnata vrednost na uni{tenite
strakovi se odbiva vrednosta na obranite
zdravi listovi, spored tablicata za
soodvetniot tip - sorta tutun.
Od taka dobienata razlika se odbiva na ime
neizvr{eni raboti i toa: za orientalski i
poluorientalski tipovi na tutun 50%, za
krupnolisni tutuni koi se otkupuvaat vo zelena
sostojba 35%, za krupnolisni tutuni koi se
otkupuvaat vo suva sostojba 63%.
(4) O{tetuvawata na tutunovite listovi za
tipovite na tutun "Prilep", "Jaka", "Xebel",
"Otqa" i "Virxinija" preku 60% i za
"Berlej" preku 65,0%, vo slu~aite koga ne e
uni{tena vegetativnata pupka, a pred
nastanuvaweto na osigureniot rizik, nema
brano tutun, takvata {teta se presmetuva
kako totalna {teta taka {to za brojot na
totalno uni{tenite listovi se iznao|a
vrednost so primena na vrednosniot
koeficient za zdravi listovi pa od ovaa
8
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
vrednost se odbiva na ime ne izvr{eni
raboti i toa: za orientalski i
poluorientalski tipovi na tutun 50%, za
krupnolisni tutuni koi se otkupuvaat vo
zelena sostojba 35%, za krupnolisni tutuni
koi se otkupuvaat vo suva sostojba 63%.
(5) Koga brojot na uni{tenite strakovi od
rizicite opfateni so osiguruvawe, dokolku
ne e poinaku dogovoreno iznesuva 5% i
pomalku od vkupniot broj zdravi strakovi na
soodvetnata parcela, {tetata ne se
nadomestuva, dokolku poinaku ne se navede
vo polisata.
B. KAJ DELUMNI [TETI
(1) Koga zagubata na lisnata povr{ina, dokolku
poinaku ne e dogovoreno, iznesuva 5,1% do
60% za tipovite na tutun "Prilep", "Jaka",
"Xebel", "Otqa" i "Virxinija" i 5,1% do 65%
za tip na tutun "Berlej" se nadomestuva
zaguba vo kvalitet i kvantitet i toa:
- od klasata vo koja lisjata od
soodvetnata insercija se
klasiraat spored merilata za
otkup na surov tutun vo list
spored procentot na mehani~ka
o{tetenost od ostvareniot rizik,
pa do gornata granica na klasata
vo koja lisjata od soodvetnata
insercija bi bile klasirani da ne
bile o{teteni.
Zagubata vo kvalitetot i kvantitetot se izrazuva
vo koeficienti, zavisno od prose~niot broj na
utvrdenite listovi na strakot po sorti - tipovi
tutun i procent na mehani~ko o{tetuvawe na
tutunovite lisja, a spored izrabotenite tablici.
(2) Presmetkata na delumnite {teti se vr{i
spored tablicite na vrednosni
koeficienti, zemaj}i gi vo obzir i slednite
elementi:
1) Broj na mehani~ki o{teteni strakovi,
2) Prose~niot procent na mehani~ki
o{teteni lisja,
3) Prose~niot prinos po eden strak.
4) Prose~niot broj na obrani listovi
pred nastanuvawe na osigureniot
slu~aj rizik,
5) Prose~nata cena na 1 kgr. tutun, za
soodvetnata godina za soodvetnata
sorta - tip tutun.
6) Prose~niot broj na o{teteni listovi
pri nastanuvaweto na osigureniot
rizik.
(3) O{tetuvawata koi nastanale na razvienite
listovi, na utvrden broj na strakovi kade ne
e izvr{eno nitu edno berewe do
nastanuvaweto na {tetata, za tipovite na
tutun "Prilep", "Jaka", "Xebel", "Otqa" i
"Virxinija" nad 60,0% i za "Berlej" nad
65,0% se smetaat za totalni o{tetuvawa, a
nadomestokot se presmetuva kako i vo
slu~ajot pod A to~ka 2) od ovie Posebni
uslovi.
(4) Kaj o{tetuvawata na tutunovite lisja koi
nastanuvaat po berba na poedini insercii
nadomestokot se presmetuva na toj na~in {to
od iznosot na {tetata se odbiva vrednosta
na obranite lisja od grupacijata od koja se
zema vrednosniot koeficient, a razlikata
se isplatuva na ime o{teta.
(5) Ako vo tekot na vegetacijata se povtorat
o{tetuvawata na dva ili pove}e pati na
edno isto tutuni{te, a pred vtoroto ili
tretoto o{tetuvawe ne e obran nitu eden
tutunov list, nadomestokot se presmetuva
spored poslednata procena.
(6) Ako pred vtoroto, odnosno tretoto
o{tetuvawe e obran izvesen broj listovi,
toga{ za obranite o{teteni lisja
nadomestokot se presmetuva spored prvata
procena, a za ostanatite lisja spored
poslednata procena, so toa {to:
1) Prviot slu~aj, ako pred prviot grad
se obrani zdravi lisja se odbiva
vrednosta na tie zdravi lisja, a potoa
se vr{i presmetka za brojot na
delumno o{tetenite lisja od prviot
grad spored utvrdeniot procent na
o{tetuvawe.
9
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
2) Vo vtoriot slu~aj, se odbiva
vrednosta na zdravite lisja pred
nastanatata {teta, kako o{teteni
lisja od prvata procena, taka {to
presmetkata na o{tetata se vr{i na
brojot na ne obranite o{teteni lisja
od vtorata procena.
3) Vo tretiot slu~aj, se odbiva zbirniot
zdrav list pred prvoto o{tetuvawe,
potoa o{tetenosta od prvata procena
i o{teteniot list od vtorata
procena, no obrani pred tretoto
o{tetuvawe i presmetkata se
izvr{uva spored broj na obranite
listovi, spored utvrdenoto
o{tetuvawe kaj tretata procena.
Vo site tri slu~ai na presmetuvawe se
primenuvaat koeficientite od grupacijata za koja
i pripa|a procentot na o{tetuvawe, bez ogled
dali se raboti za zdravi ili o{teteni lisja.
(7) Ako pred vtoroto ili tretoto o{tetuvawe
bile obrani zdravi lisja kako pred prvoto,
taka i pred vtoroto, odnosno tretoto
o{tetuvawe presmetkata se vr{i taka {to za
brojot na o{tetenite lisja se presmetuva
nadomestok, a kaj slednata presmetka se
zanemaruvaat prethodno obranite o{teteni
lisja, bidej}i za niv e izvr{ena presmetka
vo prvata postapka. Od vkupniot iznos se
odbivaat site obrani lisja pred vtoroto,
odnosno tretoto o{tetuvawe. I vo ovoj slu~aj
kaj presmetkata se primenuvaat vrednosni
koeficienti za grupacijata na koja pripa|a
procentot na o{tetuvawe.
(8) Site mehani~ki o{tetuvawa na tutunoviot
list do 5% ne se nadomestuvaat dokolku
poinaku ne se navede vo polisata.
(9) Koga so procenata e utvrdeno deka brojot na
razvienite lisja e pogolem od prose~niot
broj od tablicata za soodvetniot tip - sorta
tutun, presmetkata se vr{i spored
posledniot vrednosen koeficient od
tablicata za soodvetnata grupacija na
o{tetuvawe.
(10) Ako vo zapisnikot za procena se konstatira
degradacija na kvalitetot na tutunoviot
list poradi opasnostite koi ne se opfateni
so osiguruvawe, kaj presmetkata na {tetite
od iznosot na {tetata se odbiva:
1) Za degradacijata ozna~ena vo stepen
II - se odbiva 10%;
2) Za degradacijata ozna~ena vo stepen
III - se odbiva 20%;
3) Za degradacijata ozna~ena vo stepen
IV za vaka o{teten list ne pripa|a
o{teta;
4) Za degradacijata ozna~ena vo stepen
V/1 - se odbiva i toa:
- kaj sitnolisnite tutuni 5% kaj
o{tetuvawata od 35,1% - 40%
i 15% kaj o{tetuvawata od
40,1% - 60%;
- kaj krupnolisnite tutuni: 10% kaj
o{tetuvawata od 35,1% - 45% i
20% kaj o{tetuvawata od 45,1% -
60%, odnosno 45,1% - 65%.
5) Za degradacijata ozna~ena vo
stepenot V/2 se odbiva 50%.
B. KAJ [TETITE OD PO@AR
(1) Totalnite {teti se presmetuvaat na toj
na~in {to izgorenoto koli~estvo tutun se
mno`i so dogovorenata cena den/kgr tutun vo
polisata.
Od taka dobieniot iznos se odbivaat
tro{ocite za neizvr{eni raboti i toa:
1. Ako tutunot izgorel na niva 50%;
2. Ako tutunot izgorel vo nizi 20%;
3. Ako tutunot izgorel vo istivi, bali i
korpi 5%.
(2) Delumnite {teti se presmetuvaat na toj
na~in {to sumata na osiguruvawe na delumno
o{tetenoto koli~estvo tutun se mno`i so
procentot na o{tetuvawe.
ISPLATA NA [TETATA
^len 8
(1) Isplatata na {tetite ke se vr{i vrz osnova
na dokument (presmetka) za predadena
celokupna koli£ina na tutun vo otkup od
10
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
strana na proizvoditelot (osigurenikot) za
isplatena vrednost na otkupeniot tutun i
zadr`ena premija za osiguruvawe od strana
na organizacijata za otkup i obrabotka na
tutun, najdocna 30 dena po izvr{enata
isplata na otkupeniot tutun i uplatata na
premijata kaj osiguruva~ot.
(2) Ako osigurenikot pri otkupot na tutunot ne
go donese seto koli~estvo tutun so koe e
zadol`en, {tetata }e se presmetuva vo
proporcija (srazmer) pome|u vkupnoto
prodadeno i zadol`enoto koli~estvo tutun.
Otkupuva~ot e dol`en pred isplatata na
o{tetata na osiguruva~ot da mu dostavi
spisok na onie proizvoditeli na tutun koi ne
go predale celiot proizveden tutun po
zadol`uvawe tuku delumno go ottu|ile.
Ako pri otkup proizvoditelot voop{to ne predade
nikakvo koli~estvo tutun, {tetata ne mu se
nadomestuva.
POSEBNI ODREDBI
^len 9
(1) Osiguruva~ot i osigurenikot imaat pravo da
vr{at proverka na izvr{enite proceni ili
spored sostojbata na tutuni{teto ili spored
podatocite od knigite i da pobaraat
ispravka na procenata.
(2) Proverkata osiguruva~ot ja vr{i vo spogodba
so osigurenikot, odnosno so negoviot
polnomo{nik ili pretstavnik na organot ili
organizacijata so koja e sklu~en dogovorot za
proizvodstvo na tutun.
Ako vo toj slu~aj ne se postigne soglasnost, }e se
pristapi kon ve{ta~ewe vo smisla na ~len 22 od
Op{tite uslovi za osiguruvawe na posevi i
plodovi.
VA@NOST NA OP[TITE USLOVI ZA
OSIGURUVAWE NA POSEVI I PLODOVI
^len 10
(1) Na osiguruvawata sklu~eni po ovie Posebni
uslovi, dokolku ne se vo sprotivnost so
istite, se primenuvaat Op{tite uslovi za
osiguruvawe na posevi i plodovi.
PRAVNA POUKA
^len 11
(1) Osigurenikot ima pravo do Agencijata za
supervizija na osiguruvawe kako
nadle`en organ za supervizija na
dru{tvoto za osiguruvawe, da dostavi
pretstavka vo odnos na dru{tvoto.
POSEBNI USLOVI ZA OSIGURUVAWE NA
POSEVI I PLODOVI OD POPLAVA
PREDMET NA OSIGURUVAWE
^len1
(1) Predmet na osiguruvawe po ovie Uslovi se
posevi i plodovi koi se osiguruvaat po
Op{tite uslovi za osiguruvawe na posevi i
plodovi.
OSIGURENI OPASNOSTI (rizici)
^len 2
(1) Osiguruva~ot e vo obvrska da plati nadomest
od osiguruvawe za {teti predizvikani so
o{tetuvawe ili uni{tuvawe na osigurenite
posevi i plodovi od poplava.
Pod poplava se podrazbira stihijno neo~ekuvano
plavewe na terenot kako rezultat na poroj,
izlevawe na reka od korito, kanal i provaluvawe
na odbranben nasip ili brana.
(2) Osiguruva~ot ne e vo obvrska da plati
nadomest od osiguruvawe na {teti koi }e
nastanat:
- Od drugi prekumerni vodi
(podzemni vodi, do`d,
protekuvawe od nasipi),
- Zaradi nefunkcionalnost na
kanali za odvodnuvawe,
- Zaradi namerno ru{ewe na kanali
i nasipi,
- Zaradi izvr{uvawe na naredbi na
nadle`en organ, osven dokolku
naredbata e izdadena vo
soglasnost so osiguruva~ot so cel
spre~uvawe na ponatamo{no
plavewe i zgolemuvawe na
11
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
{tetata na osigurenite posevi i
plodovi.
(3) Posevi i plodovi na mo~uri{ni zemji{ta,
zemji{ta pome|u reki i nasipi, kako i
zemji{ta koi se neza{titeni, odnosno
nemaat odbranbeni nasipi, a se redovno
poplavuvani ne mo`at da bidat predmet na
osiguruvawe.
USLOVI ZA SKLU^UVAWE NA OSIGURUVAWE
^len 3
(1) Osiguruvaweto od poplava mo`e da se sklu~i
od po~etok na seidba ili sadewe, a za
dolgogodi{nite zasadi i pove}egodi{nite
kulturi do 1. mart sekoja godina, dokolku vo
vreme na podnesuvawe na ponudata za
osiguruvawe ne postoi neposredna opasnost
od poplavi.
(2) Osiguruvaweto od poplava e usloveno so
sklu~uvawe na osiguruvawe od osnovnite
rizici soglasno Op{tite uslovi za
osiguruvawe na posevi i plodovi, so
isklu~ok ako osigureniot posev odnosno
nasad e za{titen so protivgradobijna mre`a
(pletena).
(3) Osigurenikot e dol`en da gi osiguri site
povr{ini pod posevi i plodovi od ist vid.
SMALUVAWE I ZGOLEMUVAWE NA SUMATA NA
OSIGURUVAWE
^len 4
(1) Osigurenikot mo`e da pobara smaluvawe ili
zgolemuvawe na sumata na osiguruvawe, ako
vo me|uvreme ne e nastanat osiguren slu~aj i
ako ne postoi neposredna opasnost od
poplava.
(2) Osiguruva~ot mo`e da go uslovi
smaluvaweto ili zgolemuvaweto na sumata
na osiguruvawe so prethoden pregled na
osigurenite posevi i plodovi, so toa {to
obvrskata na osiguruva~ot za promenetata
suma na osiguruvawe stapuva na sila vo 24-ot
~as vo denot koga e postignata pismena
spogodba za smaluvawe ili zgolemuvawe na
sumata na osiguruvawe.
PO^ETOK I PRESTANOK NA OBVRSKITE NA
OSIGURUVA^OT
^len 5
(1) Obvrskata na osiguruva~ot da plati
nadomest od osiguruvawe za {teti od
poplava po~nuva:
- Kaj posevite od momentot na
zavr{uvawe na seidbata, odnosno
sadeweto, no nikako ne pred istekot
na 24-ot ~as od onoj den koga e platena
prvata rata od premijata za
osiguruvawe;
- Kaj ostanatite kulturi soglasno
odredbite od ~len 5 od Op{tite
uslovi za osiguruvawe na posevi i
plodovi.
(2) Obvrskata na osiguruva~ot za nadomest na
{teti od poplava prestanuvaat soglasno
odredbite od ~len 5 od Op{tite uslovi za
osiguruvawe na posevi i plodovi.
OBVRSKI NA OSIGURENIKOT PRED I POSLE
NASTANUVAWE NA OSIGUREN SLU^AJ
^len 6
(1) Osigurenikot e dol`en vo tekot na traeweto
na osiguruvaweto, a osobeno koga e izvesno
deka ke nastane poplava, da prezeme
potrebni merki za da se spre~i
ostvaruvaweto na osigureniot slu~aj
(podignuvawe, odnosno zacvrstuvawe nasipi,
odr`uvawe na funkcionalnost na sistemot
za odvodnuvawe i dr.);
(2) Koga }e nastane osiguren slu~aj osigurenikot
e dol`en da prezeme soodvetni merki so cel
spre~uvawe na zgolemuvawe na {tetata
(isfrluvawe na preostanatata voda, kopawe
i dr.).
12
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
PRIMENA NA OP[TITE USLOVI ZA
OSIGURUVAWE NA POSEVI I PLODOVI
^len 7
(1) Na osiguruvawata sklu~eni po ovie Uslovi,
dokolku ne se vo sprotivnost so niv, se
primenuvaat i Op{tite uslovi za
osiguruvawe na posevi i plodovi.
PRAVNA POUKA
^len 8
(1) Osigurenikot ima pravo do Agencijata za
supervizija na osiguruvawe, kako nadle`en
organ za supervizija na dru{tvoto za
osiguruvawe, da dostavi pretstavka vo odnos
na dru{tvoto.
POSEBNI USLOVI ZA OSIGURUVAWE NA
POSEVI I PLODOVI OD LUWA
PREDMET NA OSIGURUVAWE
^len1
(1) Osigureni se posevi i plodovi koi se
osiguruvaat po Op{tite uslovi za
osiguruvawe na posevi i plodovi.
OSIGURENI OPASNOSTI (rizici)
^len 2
(2) Osiguruva~ot e vo obvrska da plati nadomest
od osiguruvawe za {teti predizvikani so
o{tetuvawe ili uni{tuvawe na osigurenite
posevi i plodovi od luwa.
Pod luwa se smeta dvi`ewe na vozdu{na masa
odnosno veter so ja~ina od 17,2 m/s i pove}e.
(3) Nastanuvawe na rizikot luwa se doka`uva so
izve{taj na hidrometrolo{kata slu`ba za
ja~ina na veterot ili podatocite od
metorolo{kite instrumenti instalirani vo
osigureniot objekt.
Ako hidrometerolo{kata slu`ba ne raspolaga so
podatoci za ja~inata na veterot za podra~jeto
kade e prijavena {tetata ili nema instalirani
meteorolo{ki instrumenti vo osigureniot objekt
ostvaruvaweto na rizikot luwa se utvrduva
spored direktnite mehani~ki o{tetuvawa kako
{to se: prekr{uvawe, kr{ewe, kornewe,
otkinuvawe i sl.
(4) Osiguruva~ot ne e vo obvrska da plati
nadomest od osiguruvawe na {teti koi }e
nastanat od veter so pomala ja~ina ili topli
struewa na vozduhot za vreme na letoto kako:
istresuvawe na zrnata poradi prezreanost,
popre~uvawe na cuteweto i oploduvaweto,
polegnuvawe poradi bujnosta na posevot
pregolema vlaga ili gabni zaboluvawa.
USLOVI ZA SKLU^UVAWE NA OSIGURUVAWE
^len 3
(1) Osiguruvaweto od luwa e usloveno so
sklu~uvawe na osiguruvawe od osnovnite
rizici po op{tite uslovi za osiguruvawe na
posevi i plodovi, so isklu~ok ako
osigureniot posev odnosno nasad e za{titen
so protivgradobijna mre`a (pletena).
(2) Osiguruvaweto od luwa da se sklu~i do 15 maj
sekoja godina.
(3) Sklu~uvaweto na osiguruvaweto od luwa
osiguruva~ot mo`e da go uslovi so
prethodniot pregled na posevite i
plodovite za koi se bara osiguruvawe od
luwa.
PRIMENA NA OP[TITE USLOVI ZA
OSIGURUVAWE NA POSEVI I PLODOVI
^len 4
Na osiguruvawata sklu~eni po ovie Uslovi,
dokolku ne se vo sprotivnost so niv se
primenuvaat i Op{tite uslovi za osiguruvawe na
posevi i plodovi.
PRAVNA POUKA
^len 5
(1) Osigurenikot ima pravo do Agencijata za
supervizija na osiguruvawe kako nadle`en
organ za supervizija na dru{tvoto za
osiguruvawe, da dostavi pretstavka vo
odnos na dru{tvoto.
13
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
POSEBNI USLOVI ZA OSIGURUVAWE NA
POSEVI I PLODOVI OD PROLETEN MRAZ
PREDMET NA OSIGURUVAWE
^len 1
(1) Osigureni se posevite i plodovite koi se
osiguruvaat po Op{tite uslovi za osiguruvawe na
posevi i plodovi.
OSIGURENI OPASNOSTI (rizici)
^len 2
(1) Osiguruva~ot e vo obvrska da plati
nadomestok od osiguruvawe za {teti
predizvikani so o{tetuvawe ili
uni{tuvawe na osigurenite posevi i plodovi
ili izmrznuvawe na osigurenite posevi i
plodovi pri izmrznuvawe od proleten mraz.
Pod proleten mraz se podrazbira pa|awe na
temperaturata na vozduhot pod 0oS, dokolku
nastane vo vremeto od 1 mart do 31 maj.
(2) Osiguruva~ot ne e vo obvrska da plati
nadomestok za {teti predizvikani od
nepovolni temperaturi nad 0oS i drugi
pri~ini koi smetaat na oploduvaweto.
(3) Ostvaruvaweto na rizikot mraz se doka`uva
so podatoci od meteorolo{kite instrumenti
instalirani vo osigureniot objekt, od
najbliskite merni stanici, ili vrz osnova na
karakterot na o{tetuvaweto na osigurenite
posevi i plodovi.
USLOVI ZA SKLU^UVAWE NA OSIGURUVAWE
^len 3
(1) Osiguruvaweto od proleten mraz e usloveno
so sklu~uvawe na osiguruvawe od osnovnite
rizici spored Op{tite uslovi za
osiguruvawe na posevi i plodovi, so
isklu~ok ako osigureniot posev, odnosno
nasadot e za{titen so protivgradobijna
mre`a (pletena).
(2) Osiguruvaweto na posevi i plodovi od
proleten mraz mo`e da se uslovi so
prethoden pregled na posevite i plodovite
za koi se bara osgiguruvawe od ovoj rizik.
(3) Osiguruvaweto od proleten mraz mora da se
sklu~i najdocna do 15 mart.
PO^ETOK I PRESTANOK NA OBVRSKITE NA
OSIGURUVA^OT
^len 4
(1) Obvrskata na osiguruva~ot da plati
nadomest od osiguruvaweto za {teti od
proleten mraz zapo~nuva desetiot den vo 24
~asot od denot koj vo polisata za
osiguruvawe e ozna~en kako po~etok na
osiguruvaweto no ne pred:
1) kaj ovo{jata koga }e se isu{at,
odnosno opadnat vene~nite liv~iwa
na 50% od cvetovite od ista sorta
(odnosno ne pred 15 ti april vo 24
~asot).
2) kaj lozjata, malinata, kapinata i
hmelot - po poteruvawe na lastarite
od pupkite,
3) kaj ovo{niot, lozoviot i {umskiot
posado~en materijal, ukrasni
`bunovi i mladite {umski kulturi
od po~etokot na vegetacijata,
4) kaj gradinarskite kulturi, tutunot i
cve}iwata ne pred 15 ti april vo 24
~asot.
5) kaj ostanatite kulturi od 1 mart.
(2) Obvrskata na osiguruva~ot za nadomest od
osiguruvawe za {teti od proleten mraz
prestanuva na 31 maj vo 24 ~asot.
PRIMENA NA OP[TITE USLOVI ZA
OSIGURUVAWE NA POSEVI I PLODOVI
^len 5
Na osiguruvawata sklu~eni po ovie Uslovi
dokolku ne se vo sprotivnost so niv, se
primenuvaat i Op{tite uslovi za osiguruvawe na
posevi i plodovi.
PRAVNA POUKA
^len 6
Osigurenikot ima pravo do Agencijata za
supervizija na osiguruvawe kako nadle`en organ
za supervizija na dru{tvoto za osiguruvawe, da
dostavi pretstavka vo odnos na dru{tvoto.
14
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
POSEBNI USLOVI ZA OSIGURUVAWE NA
POSEVI I PLODOVI OD GUBEWE NA
SEMENSKI KVALITET
PREDMET NA OSIGURUVAWE
^len 1
(1) Osigureni se posevi i plodovi koi se
osiguruvaat po Op{tite uslovi za
osiguruvawe na posevi i plodovi ako slu`at
za proizvodstvo na seme i toa od priznati
sorti, linii, odnosno hibridi.
OSIGURENI OPASNOSTI (rizici)
^len 2
(1) Osiguruva~ot e vo obvrska da plati nadomest
od osiguruvawe za {teti, poradi gubewe na
semenski kvalitet predizvikani:
1. od osnovnite rizici po Op{tite uslovi
za osiguruvawe na posevi i plodovi;
(2) [tetite poradi gubewe na semenski
kvalitet se nadomestuvaat samo ako
osigurenite posevi i plodovi pred
ostvaruvawe na osigureniot rizik gi imale
site osobini na semenskiot materijal.
UTVRDUVAWE I PROCENA NA [TETA I
NADOMEST OD OSIGURUVAWE
^len 3
(1) Pravoto na osigurenikot za nadomest od
osiguruvawe poradi gubewe na semenski
kvalitet pri ostvaruvawe na osigureniot
rizik se utvrduva na parcelata pred ̀ etvata
ili berbata na osigureniot posev.
(2) Utvrduvaweto i procenata na {tetata go
vr{at zaedno osiguruva~ot, osigurenikot i
pretstavnik na stru~nata slu`ba za
kontrola na semenskite proizvodi.
(3) Dokolku posevot poradi ostvaruvawe na
osigureniot rizik izgubi semenski
kvalitet, nadomestot od osiguruvawe se
utvrduva vo visina na razlikata pome|u
sumata na osiguruvawe, odnosno stvarnata
vrednost na semenskiot posev i
merkantilnata, odnosno novata upotrebna
vrednost, a vo smisla na ~len 21 od
Op{tite uslovi za osiguruvawe na posevi i
plodovi.
PRIMENA NA OP[TITE USLOVI ZA
OSIGURUVAWE NA POSEVI I PLODOVI
^len 4
(1) Na osiguruvawata, sklu~eni po ovie Uslovi,
dokolku ne se vo sprotivnost na niv, se
primenuvaat i Op{tite uslovi za
osiguruvawe na posevi i plodovi.
PRAVNA POUKA
^len 5
Osigurenikot ima pravo do Agencijata za
supervizija na osiguruvawe kako nadle`en organ
za supervizija na dru{tvoto za osiguruvawe, da
dostavi pretstavka vo odnos na dru{tvoto.
POSEBNI USLOVI ZA OSIGURUVAWE NA
POSEVI I PLODOVI VO ORAN@ERII I
PLASTENICI
PREDMET NA OSIGURUVAWE
^len 1
(1) Osigureni se posevi i plodovi koi se
osiguruvaat po Op{tite uslovi za
osiguruvawe na posevi i plodovi, a koi se
odgleduvaat vo oran`erii i plastenici,
dokolku ovie objekti gi ispolnuvaat
slednite uslovi:
1. da imaat instalirani termografi vo
sekoja edinica pogolema od 0,20 ha;
2. plasti~nata folija na plastenicite da
ne e postara od edna godina;
(2) Osiguruvaweto zaklu~eno vo smisla na ovie
uslovi se odnesuva i na sobranite plodovi
koi se nao|aat vo oran`erii - plastenik za
vreme od berbata pa do istek na 24 ~asa.
(3) Oran`eriite, plastenicite, instalaciite i
priborot vo niv, saksiite i zemjata ne se
opfateni so ova osiguruvawe.
OSIGURENI OPASNOSTI (rizici)
^len 2
15
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
(1) Osiguruva~ot e vo obvrska da plati nadomest
od osiguruvawe za {teti predizvikani so
o{tetuvawe ili uni{tuvawe na osigurenite
posevi i plodovi od slednite opasnosti:
(1) mraz, odnosno izmrznuvawe {to }e
nastane kako posledica na o{tetuvawe
ili uni{tuvawe na oran`eriite
odnosno plastenicite poradi grad,
po`ar, grom, luwa, natrupuvawe,
odnosno nasobirawe na sneg, led, grad,
i voda na stakloto odnosno,
plastenikot, lizgawe ili odronuvawe
na tloto, zemjotres, sne`na lavina,
poplava, udar na sopstveno motorno
vozilo ili rabotna ma{ina.
(2) mraz, odnosno izmrznuvawe {to
nastanuva kako posledica na zastoj vo
dovod na elektri~na energija ili gas
poradi nenadejno rasipuvawe ili
o{tetuvawe na elektri~na ili
gasovodna instalacija i uredite koi se
sopstvenost na osigurenikot.
(3) mraz, odnosno izmrznuvawe {to
nastanuva kako posledica na
rasipuvawe na sistemot za zagrevawe;
(4) zgolemeni temperaturi {to
nastanuvaat kako posledica na
rasipuvawe na sistemot za zagrevawe i
provetruvawe;
(5) poplava, izlevawe na voda od
vodovodot, toplovodot ili
kanalizacijata.
(6) osiguruva~ot e vo obvrska da plati
nadomest od osiguruvawe i za {teti
predizvikani so o{tetuvawe ili
uni{tuvawe na osigurenite posevi i
plodovi pri spre~uvawe na
nastanuvawe na osigureniot slu~aj,
odnosno spasuvawe.
(2) Vo kolku se dogovori i plati soodvetna
premija, osiguruva~ot e vo obvrska da plati
nadomest od osiguruvawe i za {teti {to }e
nastanat kako mehani~ko o{tetuvawe na
kulturite od rizikot grad, po`ar, grom i
luwa - direktno ili indirektno (pa|awe na
konstrukcijata ili delovi na
konstrukcijata).
(3) Osiguruva~ot ne e vo obvrska da plati
nadomest za {teti nastanati od:
(1) mraz, odnosno izmrznuvawe {to
nastanuva kako posledica na
nedostatok na gorivo za zagrevawe,
redukcii na potro{uva~ka na
elektri~na energija ili gas,
rasipuvawe ili o{tetuvawe na
elektri~nata ili gasovodna
instalacija i uredite koi ne se
sopstvenost na osigurenikot.
(2) poradi popre~uvawe na oploduvawe,
odnosno nezametnuvawe na plodovi.
(3) ostanati opasnosti koi ne se navedeni
vo stav (1) na ovoj ~len.
PO^ETOK I PRESTANOK NA OBVRSKATA
NA OSIGURUVA^OT
^len 3
(1) Obvrskata na osiguruva~ot za nadomest od
osiguruvawe po~nuva sprema odredbite na
~len 5 od Op{tite uslovi za osiguruvawe na
posevi i plodovi.
(2) Obvrskata na osiguruva~ot za nadomest od
osiguruvaweto prestanuva po zavr{uvawe na
berbata, odnosno vadewe na osigurenite
posevi i plodovi, no najdocna po istek na
edna godina od sklu~uvawe na
osiguruvaweto.
(3) Obvrskite na osiguruva~ot za nadomest od
osiguruvawe za posevi i plodovi vo
oran`eriite odnosno plastenicite koi
nemaat sistem za zagrevawe ne mo`e da
po~ne pred 15 mart nitu da trae po 31
oktomvri vo tekovnata godina.
OBVRSKA ZA OSIGURUVAWE NA SITE
POVR[INI POD POSEVI I PLODOVI OD IST
VID
^len 4
(1) Osigurenikot e vo obvrska da gi osigura site
povr{ini pod posevi i plodovi koi se
odgleduvaat vo oran`erii odnosno
16
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
plastenici vklu~uvaj}i gi site edinici na
oran`eriite i site rokovi na seewe,
odnosno sadewe.
REVIZIJA NA RIZIKOT
^len 5
(1) Osiguruva~ot ima pravo pred zaklu~uvaweto
i vo tekot na traeweto na osiguruvaweto da
vr{i pregled na posevite i plodovite, kako
i objektite vo koi posevite i plodovite se
odgleduvaat, poradi utvrduvawe na
sostojbata vo vrska so obvrskite koi
proizleguvaat od dogovorot za osiguruvawe.
OBVRSKA NA OSIGURENIKOT
^len 6
(1) Osigurenikot e obvrzan da:
1. redovno da gi sledi podatocite za
proizvodniot proces za posevite i
plodovite koi se odgleduvaat vo
oran`eriite odnosno plastenicite.
2. na osiguruva~ot vedna{ da mu se
prijavi sekoe o{tetuvawe, odnosno
rasipuvawe na konstrukcijata na
staklenite odnosno plasti~nite
povr{ini, na postrojkite i
instalacijata, kako drugi nastani za
koi mo`e da se pretpostavi, deka bi
mo`ele da predizvikaat ili ve}e
predizvikale ostvaruvawe na nekoj od
rizicite opfateni so osiguruvawe.
3. postojano dr`ewe na zalihi na
rezervi na materjalnite potrebni za
pokrivawe vo koli~estvo koe iznesuva
5% od vkupnata za{titna povr{ina na
oran`eriite odnosno plastenicite.
4. da gi prezeme site potrebni merki da
se spre~i nastanuvawe na osigureniot
slu~aj vrz osnova na ~len 7 od Op{tite
uslovi za osiguruvawe na posevi i
plodovi (ostranuvawe na nasobraniot
sneg, led, voda i dr.).
UTVRDUVAWE NA OSTVARENIOT RIZIK
^len 7
(1) Ostvaruvaweto na rizikot mraz se utvrduva
vrz osnova na podatocite od lentite na
termografot vrz osnova na karakterot na
o{tetuvawe na osigurenite bilki.
(2) Ostvaruvaweto na rizikot luwa (brzina na
veter pogolema od 17,2 m/ sek.) se utvrduva
vrz osnova na izve{tai na
hidrometerolo{kata slu`ba i vrz osnova na
karakterot na o{tetuvawe na osigurenite
bilki i na objektite.
(3) Ostvaruvaweto na ostanatite rizici
opfateni so osiguruvawe se utvrduva vrz
osnova na karakterot na o{tetuvaweto na
osigurenite bilki na objektite.
(4) Ostvaruvaweto na rizicite opfateni so
osiguruvawe se utvrduva so uvidot vo
evidencijata {to ja vodi osigurenikot.
PRIMENA NA OP[TITE USLOVI ZA
OSIGURUVAWE NA POSEVI I PLODOVI
^len 8
(1) Na osiguruvawata zaklu~eni po ovie Uslovi,
dokolku ne se vo sprotivnost so niv, se
primenuvaat i Op{tite uslovi za
osiguruvawe na posevi i plodovi.
PRAVNA POUKA
^len 9
Osigurenikot ima pravo do Agencijata za
supervizija na osiguruvawe kako nadle`en organ
za supervizija na dru{tvoto za osiguruvawe, da
dostavi pretstavka vo odnos na dru{tvoto.
POSEBNI USLOVI ZA OSIGURUVAWE NA
OVO[NI STEBLA I
LOZOVI PENU[KI - NASADI VO ROD
PREDMET NA OSIGURUVAWE
^len 1
(1) Osigureni se ovo{ni nasadi (ovo{tarnici) i
lozja vo rod.
Osigureno e kaj ovo{jata, steblata, a kaj lozjata -
penu{kite.
17
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
Potporite odnosno armaturata (betonski i drveni
stolbovi, `ica i dr.) ne se osigureni po ovie
uslovi.
OSIGURENI OPASNOSTI (rizici)
^len 2
(1) Osiguruva~ot e vo obvrska da plati nadomest
od osiguruvawe za {teti predizvikani so
uni{tuvawe na steblata i penu{kite od:
grad, po`ar, grom, luwa, sne`na lavina,
natrupuvawe na sneg i led vo krunata,
odronuvawe i lizgawe na tloto - osven ako
vo vreme na sklu~uvawe na osiguruvaweto
tloto ve}e po~nalo da se odronuva ili lizga.
(2) Osiguruva~ot ne e vo obvrska da gi
nadomestuva tro{ocite za sanirawe na
tloto {to se odronuva ili lizga.
(3) Osiguruva~ot e vo obvrska da plati nadomest
od osiguruvawe samo za potpolno uni{teni
stebla, odnosno penu{ki.
SUMA NA OSIGURUVAWE
^len 3
(1) Steblata i penu{kite, se osiguruvaat do
visina na vistinskata vrednost na nasadot
(suma na osiguruvawe) a najmnogu do
neotpi{anata knigovodstvena vrednost.
(2) Sumata na osiguruvawe se utvrduva posebno
za sekoja godina na traewe na osiguruvaweto.
Sumata na osiguruvawe se utvrduva po edno
steblo ili penu{ka, kako i za vkupniot broj
na stebla i penu{ki.
(3) Pri utvrduvawe na sumata na osiguruvawe
isklu~eni se tro{ocite na osvojuvawe,
odnosno osposobuvawe na zemji{teto za
podignuvawe na nasadi (melioracii,
spre~uvawe erozija i dr.), kako i tro{ocite
koi otpa|aat na naslonot odnosno
armaturata.
PO^ETOKOT I PRESTANOKOT NA OBVRSKITE
NA OSIGURUVA^OT
^len 4
(1) Obvrskata na osiguruva~ot da plati
nadomest od osiguruvawe po~nuva po istekot
na 24 ~asa od denot koj vo polisata za
osiguruvawe e ozna~en kako po~etok na
osiguruvawe, dokolku se ispolneti uslovite
od ~len 5 stav (1), (2) i (3) od Op{tite uslovi
za osiguruvawe na posevi i plodovi.
(2) Obvrskata na osiguruva~ot za nadomest od
osiguruvawe prestanuva po istekot na edna
godina od sklu~uvawe na osiguruvaweto.
UTVRDUVAWE I PROCENA NA [TETA I
NADOMESTOK OD OSIGURUVAWE
^len 5
(1) Nastanatite {teti se utvrduvaat, odnosno
procenuvaat vo soodvetnite agrotehni~ki
rokovi, no najdocna do po~etokot na slednata
vegetacija.
(2) So procena na {tetite se utvrduvaat brojot
na potpolno uni{teni stebla, odnosno
penu{ki na osigureniot nasad, odnosno
parcela. Potpolno uni{teni stebla odnosno
penu{ki se smetaat onie stebla, odnosno
penu{ki, koi se isu{ile ili stanale
nesposobni za ponatamo{na vegetacija i
proizvodstvo.
Ako od vkupniot broj na stebla ili penu{ki 50% i
pove}e e potpolno uni{teno, a se smeta deka
nastanala potpolna (totalna) {teta na celiot
nasad odnosno parcela.
(3) Nadomestokot od osiguruvawe se utvrduva vo
visina na vistinskata odnosno neotpi{ana
knigovodstvena vrednost na nasadot a
najmnogu do sumata na osiguruvawe i toa:
1. ako samo oddelni stebla ili penu{ki
se potpolno uni{teni, a nivniot broj
ne preminuva 50% od vkupniot broj
stebla, odnosno penu{ki na
osigureniot nasad odnosno parcela -
spored vrednosta na uni{teniot broj
stebla, odnosno penu{ki.
2. ako nastanala potpolna (totalna)
{teta na celiot nasad odnosno
parcela, spored vrednosta na
vkupniot broj stebla ili penu{ki na
18
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
celiot osiguren nasad, odnosno
parcela.
PRIMENA NA OP[TITE USLOVI ZA
OSIGURUVAWE NA POSEVI I PLODOVI
^len 6
(1) Na osiguruvawata sklu~eni po ovie Uslovi,
dokolku ne se vo sprotivnost so niv, se
primenuvaat Op{tite uslovi za osiguruvawe
na posevi i plodovi.
PRAVNA POUKA
^len 7
(1) Osigurenikot ima pravo do Agencijata za
supervizija na osiguruvawe kako nadle`en organ
za supervizija na dru{tvoto za osiguruvawe, da
dostavi pretstavka vo odnos na dru{tvoto.
POSEBNI USLOVI ZA OSIGURUVAWE NA
OVO[NI STEBLA I LOZOVI PENU[KI NA
MLADI NASADI DO PRORODUVAWE
PREDMET NA OSIGURUVAWE
^len 1
(1) Osigureni se mladi ovo{ni nasadi
(ovo{tarnici) i vinovi lozi (lozja) od
zasaduvaweto do proroduvawe, odnosno do
preveduvawe vo osnovno sredstvo.
Osigureno e kaj ovo{jeto - stebloto a kaj vinovata
loza penu{kite.
Potporite odnosno armaturata (betonski i drveni
stolbovi, `ica i dr.) ne se osigureni po ovie
uslovi.
OSIGURENI OPASNOSTI (rizici)
^len 2
(1) Osiguruva~ot e vo obvrska da plati nadomest
od osiguruvawe za {teti predizvikani so
o{tetuvawe ili uni{tuvawe na steblata i
penu{kite od grad, po`ar, grom, luwa,
sne`na lavina, natrupuvawe na sneg i led na
steblata odnosno lozata, odronuvawe i
lizgawe na tloto, osven ako vo vreme na
sklu~uvawe na osiguruvaweto tloto ve}e
po~nalo da se odronuva ili lizga.
(2) Osiguruva~ot ne e vo obvrska da gi nadomesti
tro{ocite za sanirawe na tloto koe se
odronuva ili lizga.
(3) Osiguruva~ot e vo obvrska da plati nadomest
od osiguruvawe samo za potpolno uni{teni
stebla, odnosno penu{ki. Za o{tetenite
stebla, odnosno penu{ki osiguruva~ot pla}a
nadomest vo visina na vonrednite tro{oci
za spasuvawe.
SUMA NA OSIGURUVAWE
^len 3
(1) Steblata i penu{kite se osiguruvaat do
visina na tro{ocite potrebni za
podignuvawe i nega na nasadite (suma na
osiguruvawe).
(2) Sumata na osiguruvawe se utvrduva posebno
za sekoja godina na traewe na osiguruvaweto,
odnosno podignuvawe na nasadite.
Sumata na osiguruvawe se utvrduva vrz osnova na
vkupnite tro{oci (vlo`uvawa) so toa {to se
sobiraat tro{ocite ostvareni vo prethodnite
godini, smetaj}i od prvata godina, na podignuvawe
na nasadot i na niv se dodavaat planiranite
tro{oci za tekovnata godina.
Sumata na osiguruvawe se utvrduva po edno steblo
ili penu{ka, kako i za vkupniot broj na stebla i
penu{ki.
(3) Pri utvrduvaweto na sumata na osiguruvawe
se isklu~uvaat tro{ocite za osvojuvawe,
odnosno osposobuvawe na zemji{teto za
podignuvawe nasadi (melioracija,
spre~uvawe erozija i dr.) kako i tro{ocite
koi otpa|aat na potporite odnosno
armaturata.
PO^ETOK I PRESTANOK NA OBVRSKATA NA
OSIGURUVA^OT
^len 4
(1) Obvrskata na osiguruva~ot da plati
nadomest od osiguruvawe po~nuva po 24 ~asot
od denot koj vo polisata za osiguruvawe e
ozna~en kako po~etok na osiguruvaweto,
dokolku se ispolneti uslovite od ~len 5
stav (1) i (2) od Op{tite uslovi za
19
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
osiguruvawe na posevi i plodovi i dokolku
do toj moment e izvr{eno zasaduvaweto.
(2) Obvrskata na osiguruva~ot za nadomest od
osiguruvawe prestanuva po istekot na edna
godina od sklu~uvaweto na osiguruvaweto, a
vo godinata na preveduvawe na nasadot vo
osnovno sredstvo vo 24 ~asot na denot na
po~nuvawe na cvetawe.
UTVRDUVAWE I PROCENA NA [TETA I
NADOMEST OD OSIGURUVAWE
^len 5
(1) Nastanatite {teti se utvrduvaat, odnosno
procenuvaat vo soodvetnite agrotehni~ki
rokovi, no najdocna do po~etokot na slednata
vegetacija.
(2) So procenata na {tetata se utvrduva brojot
na potpolno uni{teni stebla odnosno
penu{ki na osigureniot nasad, odnosno
parcela, kako i brojot na o{tetenite stebla,
odnosno penu{ki i stepenot na nivnoto
o{tetuvawe.
(3) Potpolno uni{teni stebla ili penu{ki se
smetaat onie stebla odnosno penu{ki koi se
isu{ile ili stanale nesposobni za
ponatamo{na vegetacija i proizvodstvo.
Ako od vkupniot broj stebla ili penu{ki potpolno
se uni{teni:
- vo prvata godina na vegetacija 60%;
- vo vtorata godina na vegetacija 50%;
- vo podocne`nite godini na vegetacija
40%.
Se smeta deka nastanala potpolna (totalna)
{teta na celiot nasad odnosno parcela.
(4) Delumna {teta se smeta onaa {teta kaj koja
steblata na ovo{jata, odnosno lozovite
penu{ki se o{teteni no ostanale sposobni
za ponatamo{na vegetacija i proizvodstvo.
(5) Visinata na nadomestok od osiguruvawe se
utvrduva:
1. ako nastanala potpolna (totalna) {teta
na celiot nasad odnosno parcela vo
visina na tro{ocite za podignuvawe i
nega na nasadot koi se ostvareni do
momentot na nastanuvawe na {tetata, no
najmnogu do sumata na osiguruvawe.
2. ako {tetata e delumna - vo visina na
vonrednite tro{oci potrebni za
spasuvawe na o{teteniot nasad
(dopolnitelno prskawe, re`ewe i dr.)
koi pome|u osigurenikot i osiguruva~ot
}e bidat dogovoreni i ostvareni od
nastanuvawe na osigureniot slu~aj do
po~etokot na vegetacijata vo narednata
godina. Ovie tro{oci se nadomestuvaat
najmnogu do 25% od sumata na
osiguruvawe.
3. ako pokraj delumnoto o{tetuvawe na
steblata ili penu{kite ima i potpolno
uni{teni, delumnata {teta se
presmetuva vo smisla na to~ka 2. a
totalnata vo smisla na to~ka 1. od ovoj
~len, so toa {to presmetkata se vr{i po
edno steblo ili penu{ka.
PRIMENA NA OP[TITE USLOVI I NADOMEST
OD OSIGURUVAWE
^len 6
Na osiguruvawata sklu~eni po ovie Uslovi,
dokolku ne se vo sprotivnost so niv, se
primenuvaat i Op{tite uslovi za osiguruvawe na
posevi i plodovi.
PRAVNA POUKA
^len 7
Osigurenikot ima pravo do Agencijata za
supervizija na osiguruvawe kako nadle`en organ
za supervizija na dru{tvoto za osiguruvawe, da
dostavi pretstavka vo odnos na dru{tvoto.
POSEBNI USLOVI ZA OSIGURUVAWE NA
ASTALSKO GROZJE OD GUBEWE NA
KOLI^ESTVO I KVALITET
PREDMET NA OSIGURUVAWE
^len 1
(1) Osigureno e astalsko grozje vo intenzivni
nasadi.
20
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
OSIGURENI OPASNOSTI (rizici)
^len 2
(1) Osiguruva~ot e vo obvrska da plati nadomest
od osiguruvawe za {teti predizvikani so
gubewe na koli~estvo i kvalitet na
prinosite od grad.
(2) Osiguruva~ot ne e vo obvrska da plati
nadomest od osiguruvawe za {teti
predizvikani so gubewe na koli~estvo i
kvalitet na prinosot od elementarni i drugi
pri~ini koi ne se navedeni vo stav (1) od ovoj
~len.
USLOVI ZA SKLU^UVAWE NA OSIGURUVAWE
^len 3
(1) Osiguruvaweto na astalsko grozje od gubewe
na koli~estvo i kvalitet mo`e da se sklu~i,
pod uslov so osiguruvaweto da se opfateni
site povr{ini pod astalsko grozje na eden
osigurenik.
PO^ETOK I PRESTANOK NA OBVRSKITE NA
OSIGURUVA^OT
^len 4
(1) Obvrskata na osiguruva~ot da plati
nadomest od osiguruvawe za {teti
predizvikani so gubewe na kvalitet po~nuva
po istekot na 24 ~asot od denot koj vo
polisata za osiguruvawe e ozna~en kako
po~etok na osiguruvaweto, no ne pred
po~etokot na formirawe na zrna na grozdot,
a za {teti predizvikani so gubewe na
koli~estvo spored odredbite na ~len 5 od
Op{tite uslovi za osiguruvawe na posevi i
plodovi.
(2) Obvrskata na osiguruva~ot da plati
nadomest od osiguruvawe prestanuva koga
astalskoto grozje od ista sorta }e bide
obrano vo agrotehni~kiot rok.
KLASI NA OSIGURUVAWE
^len 5
(1) Vo slu~aj na nastanuvawe na osigureni
opasnosti astalskoto grozje vo smisla na
ovie uslovi se rasporeduva vo slednite
klasi.
I. KLASA NA KVALITET
Vo ovaa klasa se raspredeluvaat
neo{tetenite grozdovi od grad kako i
grozdovite koi se malku povr{inski
o{teteni, a takvo o{tetuvawe ima na
pomalku od 20% od zrnata.
II. KLASA NA KVALITET
Vo ovaa klasa se raspredeluvaat grozdovite
na koi ima skinati zrna ili del od grozdot,
kako i grozdovi koi se samo povr{inski
o{teteni, a takvi o{tetuvawa ima na pove}e
od 20% zrna.
(2) Grozdovite o{teteni so dejstvo na
neosigurenite rizici, kako i razret~enite
grozdovi, se smetaat, vo smisla na ovie
uslovi, kako grozdovi od 1 klasa na
kvalitet.
UTVRDUVAWE I PROCENA NA [TETA I
NADOMEST OD OSIGURUVAWE
^len 6
(1) Pri procena na {tetata se utvrduva:
1) kolkav e procentot na potpolno
uni{teni, odnosno otkinati zrna i
grozdovi, t.e.kolkava e {tetata od
gubewe na koli~estvo;
2) za ostanatiot prinos se utvrduva {teta
na gubewe na kvalitet. Za delot od
prinosot koj e deklasiran od I vo II klasa
na kvalitet, osiguruva~ot pla}a
nadomest od osiguruvawe vo visina 50%
od osigurenata suma;
3) zbirot na procentite od to~kite 1) i 2)
pretstavuva vkupen procent za nadomest
od osnovot na sumata na osiguruvawe.
(2) Nadomest od osiguruvawe za potpolni {teti
se utvrduva vo smisla na stav (3) i (5) ~len
23 od Op{tite uslovi za osiguruvawe na
posevi i plodovi.
21
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
PRIMENA NA OP[TITE USLOVI ZA
OSIGURUVAWE NA POSEVI I PLODOVI
^len 7
(1) Na osiguruvawata sklu~eni po ovie Uslovi,
dokolku ne se vo sprotivnost so niv, se
primenuvaat i Op{tite uslovi za
osiguruvawe na posevi i plodovi.
PRAVNA POUKA
^len 8
(1) Osigurenikot ima pravo do Agencijata za
supervizija na osiguruvawe kako nadle`en organ
za supervizija na dru{tvoto za osiguruvawe, da
dostavi pretstavka vo odnos na dru{tvoto.
POSEBNI USLOVI ZA OSIGURUVAWE NA
PLODOVI OD OVO[JE OD GUBEWE NA
KOLI^ESTVO I KVALITET
PREDMET NA OSIGURUVAWE
^len 1
(1) Osigureni se plodovi od jabolka, kru{i,
praski, kajsii, slivi, i vi{ni.
OSIGURENI OPASNOSTI (rizici)
^len 2
(1) Osiguruva~ot e vo obvrska da plati nadomest
od osiguruvawe za {teti predizvikani so
gubewe na koli~estvo i kvalitet na prinosot
od grad.
(2) Osiguruva~ot ne e vo obvrska da plati
nadomest od osiguruvawe za {teti
predizvikani so gubewe na koli~estvo i
kvalitet na prinosot od elementarni i drugu
pri~ini koi ne se navedeni vo stav (1) od ovoj
~len.
PO^ETOK I PRESTANOK NA OBVRSKATA NA
OSIGURUVA^OT
^len 3
(1) Obvrskata na osiguruva~ot da plati
nadomest od osiguruvawe za {teti
predizvikani so gubewe na koli~estvo i
kvalitet po~nuva po istekot na 24 ~asa od
denot koj vo polisata za osiguruvawe e
ozna~en kako po~etok na osiguruvaweto,
odnosno spored odredbite od ~len 5 na
Op{tite uslovi za osiguruvawe na posevi i
plodovi.
(2) Obvrskata na osiguruva~ot da plati
nadomest od osiguruvawe za {teti
predizvikani so gubewe na koli~estvo i
kvalitet prestanuva koga ovo{jeto od ist
vid }e bide obrano vo agrotehni~kiot rok.
KLASI NA O[TETUVAWA
^len 4
(1) Vo slu~aj na nastanuvawe na osigurena
opasnost plodovite vo smisla na ovie
uslovi, se rasporeduvaat vo slednite klasi
na o{tetuvawe.
1. JABOLKA I KRU[I
I. KLASA NA O[TETUVAWE
Vo ovaa klasa se raspredeluvaat
neo{tetenite plodovi od grad, kako i
plodovite koi se povr{inski o{teteni, a
o{tetuvaweto ne iznesuva pove}e od 1
sm2 od povr{inata na plodot.
II. KLASA NA O[TETUVAWE
Vo ovaa klasa se raspredeluvaat
o{teteni plodovi od grad koi mo`at da
bidat povr{inski o{tetuvawa so
formirano plutasto tkivo pod
o{tetuvaweto, kako i dlabinski
o{tetuvawa nastanati vo ranata faza na
razvojot i koi se kalusirale. Vkupnite
o{tetuvawa ne mo`at da iznesuvaat
pove}e od 2,5 sm2 od povr{inata na
plodot.
III. KLASA NA O[TETUVAWE
Vo ovaa klasa se raspredeluvaat site
ostanati plodovi koi se o{teteni od
grad, no u{te se upotreblivi (za
industriska prerabotka).
2. PRASKI
I. KLASA NA O[TETUVAWE
22
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
Vo ovaa klasa se raspredeluvaat
neo{tetenite plodovi od grad kako i
plodovite koi se samo malku povr{inski
o{teteni, a o{tetuvaweto ne iznesuva
pove}e od 1 sm2 od povr{inata na plodot.
II. KLASA NA O[TETUVAWE
Vo ovaa klasa se raspredeluvaat site
ostanati plodovi koi se o{teteni od
grad, no u{te se upotreblivi.
3. KAJSII I SLIVI
I. KLASA NA O[TETUVAWE
Vo ovaa klasa se raspredeluvaat plodovi
koi ne se o{teteni od grad, kako i
plodovi koi se so povr{inski
o{tetuvawa, a o{tetuvaweto ne iznesuva
pove}e od 0,5 sm2 od povr{inata na
plodot.
II. KLASA NA O[TETUVAWE
Vo ovaa klasa se raspredeluvaat site
ostanati plodovi koi se o{teteni od
grad, no se upotreblivi za industriska
prerabotka.
4. VI[NI
I. KLASA NA O[TETUVAWE
Vo ovaa klasa se raspredeluvaat plodovi
koi ne se o{teteni od grad, kako i
plodovi koi se so povr{insko
o{tetuvawe koe slabo se zabele`uva.
II. KLASA NA O[TETUVAWE
Vo ovaa klasa se raspredeluvaat site
ostanati plodovi koi se o{teteni od
grad, no se upotreblivi za industriska
prerabotka.
(2) O{tetuvawata nastanati od elementarni i
drugi pri~ini, koi ne se navedeni vo ~len 2
stav (1) od ovie uslovi kako i goleminata na
plodovite, ne vlijae na raspredelbata na
plodovite vo klasi na o{tetuvawe.
UTVRDUVAWE I PROCENA NA [TETI
^len 5
(1) So procenata na {teta se utvrduva:
1. kolkav prinos bi bil ostvaren da
ne nastanal osiguren slu~aj;
2. kolkav e preostanatiot prinos po
nastanuvaweto na osigureniot
slu~aj;
3. kolku plodovi ostanale vo I
klasa, a kolku so vlijanieto na
osigureniot rizik e deklasirano
vo II odnosno III klasa.
(2) Dokolku pri procenka na o{teta se utvrdi
deka osigurenikot po nastanuvaweto na
{tetata vr{el delumna berba, obranite
plodovi }e se zemat kako plodovi vo I klasa.
UTVRDUVAWE NA NADOMEST OD
OSIGURUVAWE
^len 6
(1) Za plodovite od jabolka i kru{i
deklasirani vo II klasa.Osiguruva~ot pla}a
nadomest vo visina od 40% od osigurenata
suma.
(2) Za plodovite od jabolka i kru{i
deklasirani vo III klasa. Osiguruva~ot pla}a
nadomest vo visina 80% od osigurenata suma.
(3) Za plodovite od praski, kajsii, slivi i
vi{ni deklasirani vo II klasa na
o{tetuvawe osiguruva~ot pla}a nadomest vo
visina 50% od osigurenata suma.
(4) Procent na nadomest od stavovite (1), (2) i
(3) osiguruva~ot pla}a za preostanatiot
prinos, odnosno za prinosot koj e namalen za
procentot na uni{tenite plodovi.
(5) Procentot na nadomest od stavovite (1), (2) i
(3) i procentot na uni{tenite plodovi
pretstavuvaat vkupen nadomest od osnovot
na osiguruvawe.
(6) Nadomestot od osiguruvawe za potpolni
{teti se utvrduva vo smisla na stav (3) i (5)
od ~len 23 od Op{tite uslovi za
osiguruvawe na posevi i plodovi.
23
Посебни услови за осигурување посеви и плодови 01.11.2017
PRIMENA NA OP[TITE USLOVI ZA
OSIGURUVAWE NA POSEVI I PLODOVI
^len 7
(1) Na osiguruvawata sklu~eni po ovie Uslovi,
dokolku ne se vo sprotivnost so niv, se
primenuvaat i Op{tite uslovi za
osiguruvawe na posevi i plodovi.
PRAVNA POUKA
^len 11
(1) Osigurenikot ima pravo do Agencijata za
supervizija na osiguruvawe kako nadle`en organ
za supervizija na dru{tvoto za osiguruvawe,
da dostavi pretstavka vo odnos na
dru{tvoto.