powstanie stanÓw zjednoczonych ameryki.ppt
TRANSCRIPT
POWSTANIE STANÓW ZJEDNOCZONYCH AMERYKI
1. Kolonie brytyjskie w Nowym świecie – geneza konfliktu z metropolią 2.Wojna o niepodległość 1775 -17833.Ustrój polityczny Stanów Zjednoczonych – konstytucja 1787r.
KOLONIE ANGIELSKIE W AMERYCEW latach 1620 – 1732 na wschodnim wybrzeżu Ameryki Płn. Powstało 13 angielskich kolonii. Zostały one założone albo przez kompanie handlowe, albo przez wyznawców różnych sekt uciekających z Europy przed prześladowaniami. Osadnicy ci byli także różnych narodowości : Anglicy, Szkoci, Irlandczycy, Francuzi, Żydzi. Pierwsi osadnicy przybyli na statku Mayflower w 1620 r. osiedlając się w Jameston zakładając kolonię Massachusets(Ojcowie – Pielgrzymi).
ORGANIZACJA KOLONII
Organizacja kolonii : na czele kolonii stał gubernator
mianowany przez króla, we wszystkich istniały
przedstawicielstwa kolonii – duża niezależność w polityce wewnętrznej bez możliwości podejmowania decyzji gospodarczych,
władzę nad koloniami sprawował król i parlament angielski, kolonie nie miały swych przedstawicieli w żadnym organie władzy w Anglii
Jerzy III – król Anglii
GOSPODARKA KOLONIIZróżnicowanie gospodarcze
kolonii: a. kolonie północne(Nowa
Anglia) – rozwinięte rolniczo i przemysłowo
b. kolonie środkowe ( Delaware, Nowy Jork, Pensylwania) – typ farmerski gospodarki rolnej; produkcja towarowa zbóż i zwierząt hodowlanych
c. kolonie południowe ( Georgia, Wirginia, Maryland) wielkie plantacje ryżu i bawełny oparte na pracy niewolniczej
KONFLIKT Z ANGLIĄ
Wielka Brytania dążyła do ograniczenia swobody gospodarczej kolonii, kupcy angielscy pragnęli osiągnąć monopol na ich zaopatrzenie oraz przewóz towarów w nich produkowanych( handel miał się toczyć wewnątrz angielskiego imperium – np. herbatę trzeba było kupować z angielskich Indii i przywozić na angielskich statkach choć holenderska była tańsza)
Stałe podnoszenie podatków( o ile znoszone w czasie wojny 7 – letniej 1757-1763 między Anglią i Francją o Kanadę- po jej zakończeniu uznano je za bezzasadne). Ludność kolonii nie miała swych przedstawicieli w parlamencie stąd uznawano że nie może on nakładać na nich podatków
Opłaty stemplowe 1765 – opłaty od dokumentów, przy kupowaniu gazet, wywieszaniu ogłoszeń czy kupowaniu kart
KONFLIKT Z ANGLIĄ
Bojkot towarów angielskich w północnych stanach, tworzenie się tajnego ruchu antybrytyjskiego – w odpowiedzi Brytyjczycy zwiększają swe garnizony
1770 r. oddanie salwy przez Brytyjczyków do obrażających ich kolonistów
1773 – zatopienie w Bostonie transportu herbaty(gubernator ogranicza uprawnienia zgromadzenia obywatelskiego – miało zbierać się tylko raz do roku i obradować nad sprawami przedstawionymi przez gubernatora)
1774 ustawy restrykcje wobec Massachusets: zamknięcie portu w Bostonie i odebranie mieszkańcom podstawowych praw
1774 I Kongres w Filadelfii (podtrzymano decyzję o bojkocie towarów angielskich, wysunięto pojednawcze propozycje wobec króla Jerzego III, dla samoobrony powołano milicję)
WOJNA O NIEPODLEGŁOŚĆ
Milicja atakuje cofających się Brytyjczyków na Moście Północnym w Concord – 17 IV 1775
II Kongres V 1775:
zdecydowano o wojnie
powierzono naczelne dowództwo Waszyngtonowi
Kongres uznał się za najwyższą władzę
„ Zjednoczonych Kolonii Ameryki
WOJNA O NIEPODLEGŁOŚĆ
W pierwszym okresie (od 1773) Amerykanie prowadzili walki partyzanckie, ponosząc klęski w starciach z regularnymi oddziałami angielskimi
Sytuacja zmieniła po utworzeniu regularnej armii stworzonej przez Jerzego Waszyngtona
większa motywacja do walki kolonistów
regularna armia angielska nie potrafiła walczyć poza szykiem, a ataki zwartymi kolumnami często zawodziły
trudności z zaopatrzeniem
WOJNA O NIEPODLEGŁOŚĆ
do Ameryki płynęli ochotnicy różnej narodowości pociągnięci myślą, iż za oceanem po raz pierwszy mają szansę realizacji idei wolności i równości. M.in. markiz de la Fayette, Kazimierz Pułaski, T. Kościuszko, baron von Steuben i wielu innych.
4 VII 1776 Deklaracja Niepodległości( Tomasz Jefferson)
.„ wszyscy ludzie zostali równymi sobie”( prawo do życia, wolności i poszukiwania szczęścia
„sprawiedliwa władza oparta jest na przyzwoleniu rządzonych”(suwerenność narodu)
„ zjednoczone kolonie mają i muszą mieć prawa państw wolnych i niepodległych” (niepodległość USA)
Podpisanie Deklaracji Niepodległości
WOJNA O NIEPODLEGŁOŚĆ
moment przełomowy – bitwa pod Saratogą 17 X 1777( pokonanie armii gen. Bourgoyne’a)
WONA O NIEPODLEGŁOŚĆ
Ostateczne zwycięstwo pod Yorktown 26 IX 1781
KONIEC WOJNY
Trudna sytuacja międzynarodowa Anglii:
– groźba inwazji francuskiej na Wyspy
– oblężenie Gibraltaru przez Hiszpanię
– powstanie antyangielskie w Indiach oraz
– wyczerpanie długoletnią wojną
wpłynęły na decyzję dworu angielskiego o podjęciu pertraktacji pokojowych
3 IX 1783 traktat pokojowy w Wersalu:
Anglia potwierdzała niepodległość USA
Francja uzyskała Senegal
Hiszpania Florydę
Obraz namalowany przez Benjamina Westa. Przedstawia (od lewej do prawej): Johna Jaya, Johna Adamsa, Brnjamina Franklina, Henryka Laurensa i Williama Temple Franklina. Brytyjczycy odmówili wspólnego pozowania, więc obraz nie został nigdy skończony.
KONSTYTUCJA 17 IX 1787
OJCOWIE ZAŁOŻYCIELE
Uchwalenie konstytucji 1787 po walce federalistów(zwolenników silnej władzy centralnej) z antyfederalistami (zwolennicy dużej samodzielności władz stanowych).
„ Ojcowie Założyciele” – Beniamin Franklin, Tomasz Jefferson, Georges Waszyngton, Aleksander Hamilton
nie regulowała prawa wyborczego, ani kwestii niewolnictwa(pozostawiała to w gestii stanów)
Jerzy Waszyngton Beniamin Franklin
Tomasz Jefferson
KONSTYTUCJA
Konstytucja 17 IX 1787– stworzyła podstawy funkcjonowania
systemu opartego na zasadach federalizmu i trójpodziale władzy
– Stany Zjednoczone przekształcone w jednolity obszar celny i walutowy
– Decyzje w powyższych sprawach, a także: podatków, armii i kontroli sądownictwa – kompetencje władz federalnych
stany zachowały - własne konstytucje - ordynacje wyborcze do
zgromadzeń stanowych - skarb - administrację - policję
WŁADZA USTAWODAWCZA
Władza ustawodawcza:
Kongres Senat - po 2
reprezentantów z każdego stanu wybieranych na 6 lat
Izba Reprezentantów – reprezentanci w liczbie proporcjonalnej do liczby mieszkańców, wybierani na 2 lata
# kompetencje ustala podatki uchwala ustawy może postawić
prezydenta w stan oskarżenia
WŁADZA WYKONAWCZA
Władza wykonawcza: Prezydent – wybierany
przez zgromadzenie elektorów na 4 lata
prowadzi politykę zagraniczną
dowodzi armią mianuje urzędników –
sekretarzy stanu i sędziów Sądu Najwyższego( w porozumieniu z Senatem)
zgłasza projekty ustaw ma prawo veta
odraczającego wobec uchwał Kongresu
WŁADZA SĄDOWNICZA
Władza sądownicza:
Sąd Najwyższy – mianowany przez prezydenta dożywotnio
orzeka w sprawie o zgodności ustaw z konstytucją
interpretuje konstytucję
Sądy federalne Sądy Stanowe Sądy Wojskowe
POPRAWKI
W latach 1789 – 1791kongres uchwalił 10 nowel pod nazwą Karty Praw. Dotyczyły one : wolności słowa, prasy, zgromadzeń, nietykalności osobistej, mienia, mieszkania, korespondencji, wolności sumienia i wyznania.
Oryginał Karty Praw Stanów Zjednoczonych, zawierający pierwsze 10 poprawek do konstytucji